Ingekomen stukken S Z ...

Transcriptie

1 ~.,.m"," GEMEENTEBARNEVELD N '-I 3681 \ Barneveld 1 7 OEe Ingekomen stukken S Z Aan het college van burgemeester en wethouders Raad o 9 FEB ("\, AFD.... I 1~1. 1')- IU Onderwerp: Invoering Participatiebudget j Gevraagde bc:s!!bbh!y. 1. In te stemmen met invoering van het Parti~ipatiebudget conform bijgevoegd beleidsplan; 2. In te stemmen met de prioritering van doelgroepen en de inzet van middelen; 3. In te stemmen met uitwerking van de geformuleerde uitgangspunten met betrekking tot de bedrijfsvoering van het Participatiebudget; 4. Het besluit van B&W ter kennisname aan te bieden aan de leden van de gemeenteraad via de ingekomen stukken (rubriek B). Datum: 4 dec Steller: D.M. van der Vaart Afd: WZIIOJS o OR 0 BMb/Com. DADF Collegeleden Akkoord Bespreken Aantekeningen Burgemeester Wethouder Wethouder ~ Wethouder Wethouder ~ Beslissing burgemeester en wethouders : - 7 JAN. Z010 Nummer op besluitenlijst: Cl J /0 Openbaar: JalNee ~~ cx>..n tlo J ~2-i/63s

2 - 2 - Gevraagde beslissing: 1. In te stemmen met invoering van het Participatiebudget conform bijgevoegd beleidsplan; 2. In te stemmen met de prioritering van doelgroepen en de inzet van middelen; 3. In te stemmen met uitwerking van de geformuleerde uitgangspunten met betrekking tot de bedrijfsvoering van het Participatiebudget; 4. Het besluit van B&W ter kennisname aan te bieden aan de leden van de gemeenteraad via de ingekomen stukken (rubriek B). 1. Inleiding Om mensen gemakkelijker aan een baan te helpen en maatschappelijke participatie te bevorderen zijn de gemeentelijke middelen voor volwasseneneducatie, inburgering en re-integratie per 2009 gebundeld in een Participatiebudget. De beleidsvrijheid van gemeenten en de mogelijkheden voor maatwerk nemen hierdoor toe. Gemeenten krijgen meer vrijheid om te bepalen wie ze een aanbod doen en hoe dat aanbod eruit ziet. Daarnaast is de doelgroep waarvoor het Participatiebudget kan worden ingezet breder dan de doelgroepen uit de Wet Educatie en Beroeps Onderwijs (WEB), de Wet Inburgering (WI), de Wet Werk en bijstand (WWB) en de Wet Investeren in Jongeren (WIJ) gezamenlijk. Gemeenten krijgen de ruimte voorzieningen aan te bieden aan een breed geformuleerde doelgroep, namelijk aan iedereen van achttien jaar en ouder. De gemeente krijgt met de wet Participatiebudget de volgende extra mogelijkheden: aan alle inburgeringsbehoeftigen kan een inburgeringsvoorziening worden aangeboden; betrokkenen hoeven niet meer ingeschreven te staan bij het UWV-werkbedrijf als werkloos werkzoekende; jongeren vanaf 18 jaar kunnen hierdoor makkelijker teruggeleid worden naar school; het wordt mogelijk re-integratiemiddelen preventief in te zetten voor bijvoorbeeld werkenden die met ontslag worden bedreigd, waardoor instroom in de uitkering wordt voorkomen; Het Participatiebudget kan in incidentele gevallen worden ingezet voor jongeren van zestien en zeventien jaar die bijvoorbeeld dreigen voortijdig van school uit te vallen; De ontschotting van budgetten zorgt ervoor dat de samenwerking tussen betrokken afdelingen zowel op beleidsniveau als in de uitvoering kan worden versterkt. Op administratief vlak worden de schotten weggenomen. De verantwoording van de huidige drie budgetten naar het Rijk gaat terug naar een verantwoording. De invoering van het Participatiebudget vereist geen aparte "participatieverordening". Dit is voor de rechtmatigheid niet noodzakelijk. Wel dienen de huidige re-integratieverordening en de verordening inburgering te worden aangepast om de bestedingsmogelijkheden van de wet Participatiebudget mogelijk te maken. De gemeenteraad ontvangt daartoe in mei een voorstel. In deze nota wordt u verder gernformeerd over de invoering van het Participatiebudget in de gemeente Barneveld. Het bijgevoegde beleidsplan maakt onderdeel uit van deze nota. 2. Effect a) Meetbaar effect: Bij vaststelling van deze nota wordt duidelijk hoe het Participatiebudget beleidsmatig en organisatorisch wordt ingestoken vanaf 1 januari b) Maatschappelijk effect Het Participatiebudget biedt meer ruimte om integraal beleid te voeren op participatie. Het bevorderen van een zo volwaardig mogelijke participatie aan de samenleving staat in dit beleid centraal.

3 Argumenten 1.1. Het bijgevoegde beleidsplan beschrijft de invoering van het Participatiebudget. Centraal hierin staat de integrale beleidsvisie op participatie. Het Participatiebudget biedt gemeenten meer ruimte om integraal beleid te voeren op het gebied van participatie, zonder dat het gemeenten daartoe, strikt genom en verplicht. Om het integraal werken vorm te geven is voor de komende jaren een ambitieniveau opgesteld, dat zal fungeren als leidraad beleid en uitvoering. In 2010 worden de beleidslijnen die zijn uitgezet op het terrein van de WI, WEB, WWB en WIJ rondom het thema participatie met elkaar verbonden. Voor de uitvoering betekent dit ruimere mogelijkheden om mensen te laten participeren op de arbeidsmarkt. Voor 2011 wordt gestreefd verbindingen te leggen met de Wmo zodat nog meer mensen kunnen "meedoen n in de maatschappij. We gaan de komende periode na wat we op dit gebied reeds uitvoeren en waar voor ons als gemeente nieuwe kansen liggen om de participatiegraad van de inwoners in Barneveld te verhogen. In 2010 doorlopen we alvast een traject om de zogenaamde 'Participatieladder' in te voeren. Met de participatieladder kan eenvoudig worden vastgesteld of een burger na inzet van een participatieinstrument op een hoger niveau terecht is gekomen. Betaald werk staat bovenaan de ladder, maar dit zal niet voor iedereen haalbaar zijn. Daarom meet de ladder ook andere vormen van participatie zoals onbetaald werk, deelname aan opleidingen, trajecten en cursussen, Iidmaatschap van verenigingen en informele sociale contacten. In het bijgevoegde beleidsplan wordt het ambitieniveau en de participatieladder verder uitgewerkt. 2.1 Gezien het beperkte Participatiebudget is het noodzakelijk om doelgroepen te prioriteren en (specifieke) inzet van middelen te benoemen. Het Participatiebudget wordt door het Rijk vanaf 2010 fors gekort. De gemeente ontvangt in 2010 ruim minder dan in 2009 (van naar ). Gezien de beperkte omvang van het budget dienen er keuzes gemaakt te worden. Het Participatiebudget is ontoereikend om alle mogelijk denkbare subdoelgroepen mee te bedienen. Prioriteit bij de inwoners uit de gemeente Barneveld We geven allereerst de prioriteit aan onze eigen inwoners uit de gemeente Barneveld. De wet biedt ruimte om ook burgers uit andere gemeenten een voorziening aan te bieden, maar als gemeente kiezen we bewust voor deze beperking. De reden hiervoor ligt vooral in de eindigheid van het beschikbare budget. Re-integratie Voorgesteld wordt de volgende prioritering bepalend te laten zijn voor de inzet: 1. Jongeren tot 27 jaar met aanspraak op een werkleeraanbod. 2. Inwoners van 27 tot 65 jaar die nu (nog) niet mee doen aan de betaalde arbeidsmarkt. 3. Inwoners die met ondersteuning actief zijn op de betaalde arbeidsmarkt. 4. Inwoners die een relatief groot risico lopen om op termijn niet (meer) mee te kunnen doen aan de reguliere betaalde arbeidsmarkt.

4 - 4- Jongeren onder de 27 jaar die bij de gemeente aankloppen omdat ze niet in hun levensonderhoud kunnen voorzien, krijgen een werk- of leeraanbod, of een eombinatie van beide aangeboden. Aeeepteren ze het werkaanbod, dan ontvangen ze salaris van de werkgever. Bij aeeeptatie van het leeraanbod krijgen de jongeren waar nodig een inkomensvoorziening die even hoog is als de huidige bijstandsuitkering. Onder degenen die nu (nog) niet aetief meedoen rekenen we die inwoners die afhankelijk zijn van een gemeentelijke uitkering, niet-uitkeringsgereehtigde werkzoekenden, mensen met een uitkering via de Algemene nabestaande wet (Anw) en inwoners met een uitkering namens het UWV die dreigen afhankelijk te worden van een gemeentelijke uitkering (preventie!). Door de prioriteit ook te leggen op die inwoners die alleen met ondersteuning mee kunnen doen aan de betaalde arbeidsmarkt, willen we de overlap en aansluiting tussen de Wet Participatiebudget en de Wet soeiale werkvoorziening (Wsw) bevorderen. Het gaat hierbij om personen met een uitkering WNB, Wajong, WAO en WIA en Nuggers met een Wsw-indicatie die op de waehtlijst staan. Tot de inwoners die een relatief groot risieo lopen om op termijn niet (meer) mee te kunnen doen aan de regujiere betaalde arbeidsmarkt rekenen we bepaalde 16- en 17-jarigen voor wie sehooluitval dreigt of die door de leerpjiehtambtenaar ontheven zijn van de kwalifieatieplieht. Verder rekenen we tot deze doelgroep personen die onlangs zijn uitgestroomd en waarvoor (eolleetief) ontslag dreigt. Inburgering Op grond van de wet inburgering moet aan iedere inburgeringspliehtige een inburgeringsvoorziening worden aangeboden. Verder mag op grond van het Partieipatiebudget aan iedere inburgeringsbehoeftige (ook wel vrijwillige inburgeraars genoemd) een inburgeringsvoorziening worden aangeboden. Als gemeente komen wij in toenemende mate toe aan de vrijwillige inburgeraars. De meeste verpliehte inburgeraars zijn immers al op trajeet gezet of er is een handhaving afgegeven. Het zal in 2010 en 2011 de voornaamste uitdaging zijn vrijwillige inburgeraars te bereiken en een trajeet met hen te starten. Voorgesteld wordt de volgende prioritering bepalend te laten zijn voor de inzet: 1. Inburgeringspliehtigen 2. Inburgeringsbehoeftigen met een uitkering 3. Inburgeringsbehoeftigen met een opvoedingstaak 4. Inburgeringsbehoeftigen zonder inkomen 5. Inburgeringsbehoeftigen met een arbeidseontraet van minimaal 1 jaar De prestaties in 2010 bepalen het budget vanaf De stimulans Jigt op het aantal gestarte inburgeringsvoorzieningen, het aantal gestarte duale inburgeringsvoorzieningen en het aantal behaalde inburgeringsexamens. Met de komst van het Partieipatiebudget is gemakkejijker geworden duale trajeeten aan te bieden. Dit betekent dat inburgeringsvoorzieningen zoveel mogelijk eombineren met aetivering, arbeidsbemiddeling of opvoedingsondersteuning. In het bijgevoegde beleidsplan staan enkele uitgangspunten benoemd die betrekking hebben op het afleggen van examens, verlengde trajeeten, alfabetisering, taalkennisvoorziening, werkgeversbenadering en persoonsgebonden inburgeringsbudget. Volwasseneneducatie

5 -5 - Bij de inzet van educatiemiddelen beschouwen we de omvang van het budget als financieel kader. Tot en met 2012 moeten de Rijksmiddelen volledig worden besteed aan de inkoop van educatieactiviteiten bij een regionaal opleidingencentrum (ROC). Vanaf 2013 vervalt eveneens oormerking van de educatiemiddelen. De middelen zijn dan vrij besteedbaar binnen het Participatiebudgel. Voor wat betreft volwasseneneducatie leggen we een verbinding met re-integratie, d.w.z. dat we vanuit de educatiemiddelen korte cursussen bij het ROC inkopen zoals cursussen 100pbaanoriEintatie, sollicitatietraining en budgetteren. Specifieke doelgroepen In het bijgevoegde beleidsplan wordt voorgesteld budget te reserveren om enkele specifieke (nieuwe) doelgroepen te kunnen bedienen. Het betreft: (Begeleiding van) jongeren Niet uitkeringsgerechtigden (NUGgers) en ontvangers van een Anw-uitkering Werkenden en personen met een UWV-uitkering die dreigen bijstandsafhankelijk te raken Wsw gerndiceerden op de WSW-wachtlijst Inburgeraars op het MBO met een laag taalniveau Zelfstandige ondernemers Het budgetteren van doelgroepen is bedoeld als een instrument om de inzet van voorzieningen te kunnen sturen en het budget te kunnen beheersen. De budgetten voar wat betreft re-integratie en inburgering zijn onderling uitwisselbaar. Overige inwoners De personen die niet tot de bovengenoemde groepen behoren, rekenen we niet tot de primaire doelgroepen. Oat wil niet zeggen dat we daar geen ondersteuning voor bieden. Het wil wel zeggen dat we deze groepen niet actief zullen benaderen maar pas ondersteuning overwegen als zij zich zelf melden. 3.1 Waar de drie onderdelen van het Parlicipatiebudget voorheen los van elkaar stonden en individueel gestuurd en beheerst werden zal het proces nu integraal beheerst moeten worden. De bedrijfsvoering dient hierop aangepast te worden. Om het beleid uit te voeren en de doelen van het gemeenschappelijke participatiebeleid te bereiken is het nodig een heldere koers uit te zetten en deze vast te houden. Op de uitvoering van de activiteiten zal gestuurd moeten worden, waarbij het belangrijk is te alien tijde in control te zijn over wat er gebeurt. Het beschikken over de juiste informatie op het juiste moment is hierbij van groot belang. Voorgesteld wordt in te stemmen met de volgende uitgangspunten m.b.1. tot de bedrijfsvoering en deze verder uit te werken: 1) Het implementeren van de zogenaamde participatieladder. Met dit instrument kan eenvoudig worden vastgesteld of een burger na inzet van een participatievoorziening op een hoger niveau terecht is gekomen. In het bijgevoegde beleidsplan wordt dit instrument verder toegelicht; 2) Het Participatiebudget en de daaraan gekoppelde bestedingsplannen onderbrengen in p.rogramma 8 van de programmabegroting; het afdelingshoofd Werk Zorg en Inkomen is eindverantwoordelijk voor dit programma. 3) De positionering van de taak inburgering/educatie bij de afdeling Onderwijs, Jeugd & Sport (OJS) in 2012 te heroverwegen.

6 -6-4) Tot het moment van heroverweging is de afdeling OJS verantwoordelijk voor de rechtmatige besteding van de deelbudgetten inburgering en educatie en de afdeling Werk Zorg en Inkomen verantwoordelijk voor de rechtmatige besteding van het deelbudget re-integratie. 5) Het instellen van een afdelingsoverstijgend Participatieoverleg. Met het Participatiebudget is een begin gemaakt met het ontschotten van budgetten op de beleidsterreinen volwassenenonderwijs (programma 5), inburgering (programma 9) en re-integratie (programma 8). De eerste stap om een verdere mate van integraal werken in beleid en uitvoering te bewerkstelligen is om het Participatiebudget in een programma (nummer 8) onder te brengen met daaronder de betreffende bestedingsplannen. Gezien de bestedingsverplichting bij het RaC voor het educatiedeel tot 2013 is er momenteel nog geen sprake van een daadwerkelijk ongedeeld Participatiebudget. Daarom wordt vooralsnog geen organisatorische wijziging voorgesteld. Om de samenwerking op het gebied van het participatiebeleid te bevorderen en gezamenlijk de inhoud te beheersen wordt voorgesteld een afdelingsoverstijgend Parficipatieoverleg in het leven te roepen zodat het integrale werken ook na de invoering van het Participatiebudget gewaarborgd blijft. Het overleg vindt in beginsel plaats tussen de afdelingen OJS en WZI en heeft een financieel-beleidsmatig karakter. Voorgesteld wordt de positionering van de taak inburgering/educatie bij de afdeling OJS in 2012 te heroverwegen. Dit jaar is belangrijk omdat het vooraf gaat aan het moment dat er daadwerkelijk een ongedeeld Participatiebudget ontstaat. Vanaf 2013 vervalt namelijk de bestedingsverplichting bij het RaC voor het educatiedeel. 4.1 Vanuit een aetieve informatieplicht woidt de geineenteraa'o over CfitVoors1etgernformeerd... De invoering van het partieipatiebudget raakt in beginsel vooral de bedrijfsvoering. Dit is een bevoegdheid van het college. De invoering van het Participatiebudget vereist wettelijk geen aparte "participatieverordening" en speelt geen rol bij de gemeentelijke verantwoording aan het Rijk over de rechtmatigheid van de bestedingen. Verordeningen spelen wel een rol op lokaal niveau. De huidige verordeningen WWB en WI zullen daarom aangepast moeten worden om de (nieuwe) bestedingsmogelijkheden van de wet Participatiebudget mogelijk te maken. De gemeenteraad ontvangt daartoe in mei een voorstel gelijktijdig met de indiening van de verordening Wet Investeren in Jongeren (WIJ). Op de mee~arenraadsagenda betreft het de nummers 116, 145 en 146. Met indiening van de Kadernota ontvangt de raad tevens een voorstel om het Participatiebudget op een plaats in de begroting te vermelden, namelijk in programma Kanltekeningen Het is niet aan te geven hoeveel personen uit de nieuwe doelgroepen uiteindelijk een beroep zullen doen op de participatievoorzieningen. a. Hoewel we de nieuwe doelgroepen gebudgetteerd hebben kunnen we op grond van deze budgettering niemand uitsluiten voor het Participatiebudget. De budgettering is bedoeld om de uitgaven te monitoren en bij te sturen waar nodig. b. Bij bepaalde doelgroepen werken we nauw samen met UWV waardoor afspraken over gedoseerde instroom mogelijk zijn. c. Bij het Participatiebudget kan het in ieder geval niet meer voorkomen dat het budget voor het ene doel is uitgeput te rwij I voor het andere doel een budgetoverschot

7 - 7 - bestaat (uitgezonderd het budget voor volwasseneneducatie; dit moet tot 2013 verplicht worden besteed bij het ROe en is geoormerkt). Met ingang van 2012 zal de financiering (gedeeltelijk) plaatsvinden op basis van outputverdeelmaatstaven (zie hiervoor het beleidsplan). Dit betekent dat de in 2010 behaalde prestaties op de outputverdeelmaatstaven de omvang van het jaar 2012 toe te kennen budget bepalen. De prestaties van 2011 het budget van 2013 enzovoort. Vanwege de outputverdeelmaatstaven is het belangrijk is dat de registratie van doelgroepen en participatievoorzieningen vanaf op uniforme wijze plaatsvindt. Vanuit het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is vernomen dat extra middelen beschikbaar zullen komen voor de aanpak van Jeugdwerkloosheid. De hoogte van dit bedrag en de wijze van toekenning is nog niet bekend. Dit hangt samen met het Regionaal plan Aanpak Jeugdwerkloosheid dat momenteel in ontwikkeling is. 5. Uitvoering Planning: Eventuele aanpassingen aan de bestaande verordeningen worden omstreeks mei 2010 aan de gemeenteraad ter besluitvorming voorgelegd. Gp korte termijn worden alvast stappen gezet om technischlfinanciele wijzigingen door te voeren. De clientenraad WZI zal in januari worden betrokken bij het vormgeven van het klantproces en de communicatie. Ook zal de clientenraad worden verzocht advies uit te brengen over aanpassing van de verordeningen. Uitvoering De uitvoering is in handen van een gemeentelijke projectgroep (afdelingen WZI en OJS). Ook is het UWV-werkbedrijf direct betrokken bij het project. De projectgroep zal na de implementatie worden ontbonden en worden opgevolgd door het nog op te richten Participatieoverleg. Communicatie: Met betrokken partijen zal een voortgangsbijeenkomst worden georganiseerd. Op korte termijn zal tevens een communicatieplan worden opgesteld. Voor het bewerkstelligen van een integraal participatiebeleid zal dit onderwerp tevens op agenda's van betrokken afdelingen moeten komen. Evaluatie: Zeker in het eerste jaar zullen we in het Participatieoverleg de vinger aan de pols houden en extra maatregelen treffen om onvermijdelijke overgangsproblemen te verhelpen. Met name zullen we vanaf het begin de financien goed monitoren om financiele problemen - mochten die zich voordoenvroegtijdig te bestrijden. In de kerncijferrapportage over 2010 zal het verloop van het Participatiebudget worden meegenomen. Verder wordt voorgesteld begin 2012 het Participatiebudget te evalueren. Hoe is de invoering verlopen? Welke resultaten zijn er behaald? Zijn de doelen van het beleid gerealiseerd? Welke bijstelling is gewenst? Deze evaluatie is tevens belangrijk om te bepalen hoe we omgaan met de inkoop van volwasseneneducatie per Risico's, kosten, baten en dekking In 2010 bedraagt het Participatiebudget Dit is ruim minder dan in De bijstelling van het budget vormt een financieel risico, aangezien de uitgaven - door de economische crisis- naar verwachting toenemen. Ook is de financiele speelruimte krapper: de meeneemregeling

8 -8- (overschotten en tekorten) is per 2009 wettelijk beperkt van 60% naar 25%. De begroting van het Participatiebudget staat hieronder weergeven. Inkomsten 2010 Voorlopio p-budoet Waarvan re-inteoratie Waarvan inburoerino Waarvan educatie (geoormerkt\ Inleenvergoedingen re-integratie Meeneemreoelino* Uitqaven 2010 Re-inteoratie Inburoerino Educatie Specifieke doeloroepen * Hel belrefl overschol Participaliebudgel 2009; in le zellen voor voortrajecten wachllijsl WSW. Omdal hel om incidenlele middelen gaal zal voor 2011 opnieuw bekeken moelen worden hoeveel voortrajecten WSW kunnen worden ingezet. De geplande uitgaven komen overeen met het toegekende budget. De budgetten zijn onderling uitwisselbaar, behalve het geoormerkte budget voor educatie. Een nadere uitwerking vindt u in het bijgevoegde beleidsplan.