Nadere achtergrondinformatie participatiewet

Transcriptie

1 Nadere achtergrondinformatie participatiewet Invoering Participatiewet Op 1 januari 2014 wordt de Participatiewet ingevoerd. De nieuwe wet zal de huidige Wet werk en bijstand vervangen. Parallel aan de invoering wordt de Wsw afgeschaft en wordt de toegang tot de Wajong beperkt. Daarnaast is er sprake van oplopende werkloosheid en van aanscherpingen in de WW. Het verwachte effect van deze ontwikkelingen is een toename van het beroep op de bijstand in de komende jaren. Op de uitkeringslasten die daar uit volgen lopen gemeenten financieel risico. In de nieuwe Participatiewet wordt dit risico mogelijk verder uitgebreid. Net als in de huidige Wwb hebben gemeenten straks ook een budget beschikbaar om in te zetten op het bevorderen van arbeidsdeelname en het beperken van de uitkeringslasten. Dat budget wordt uitgebreid met de middelen die nu nog voor Wsw en Wajong beschikbaar zijn. Er ontstaat dan een gebundeld re-integratiebudget. Tegelijkertijd wordt er door her Rijk bezuinigd op het budget en houden gemeenten zonder bijsturing hun verplichtingen ten opzichte van de bestaande Wsw-uitvoering en Wsw-doelgroep. Op basis van de ontwikkeling van de verschillende componenten van het macrobudget hebben wij een indicatie gemaakt voor het verloop van het gebundelde re-integratiebudget van Nieuwegein in de periode Huidige componenten Het huidige participatiebudget bestaat op dit moment uit drie componenten, namelijk werkdeel (SZW), inburgering (BZK) en educatie (OCW). In onderstaande tabel staat de verwachte ontwikkeling van deze componenten weergegeven. Hierbij zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: De componenten voor 2013 sluiten aan op de toekenning van het budget De component educatie blijft gelijk in De component inburgering vervalt na De component werkdeel is gebaseerd op het gemiddelde budgetaandeel van de gemeente Nieuwegein in het macrobudget en de ontwikkeling van het macrobudget van deze component na effecten regeerakkoord. Hieruit volgt onderstaande prognose voor de huidige componenten (bedragen in euro s): Educatie (OCW) Inburgering (BZK) Werkdeel (SZW) Subtotaal Pagina 1 van 5

2 Met de invoering van de Participatiewet worden twee nieuwe componenten toegevoegd. We spreken hierbij voorlopig van componenten, hoewel nog niet duidelijk is of deze toevoegingen wel als afzonderlijke onderdelen zichtbaar blijven en zo ja, of hier ook specifieke bestedingsregels voor gaan gelden. In principe wordt met de bundeling van budgetten ontschotting nagestreefd om gemeenten optimale beleidsruimte te bieden binnen de brede doelen van de Participatiewet. Nieuwe component Wsw-oud Voor de uitvoering van de Wsw ontvangen gemeenten nu nog een geoormerkte Rijksbijdrage. Op die Rijksbijdrage wordt bezuinigd. In de eerste plaats doet het Rijk dat door op termijn (afbouw in 6 jaar) uit te gaan van een vergoeding per Sw-plek die niet hoger is dan het wettelijk minimumloon inclusief werkgeverslasten. In de tweede plaats door er van uit te gaan dat het stopzetten van de instroom geleidelijk resulteert in minder kosten. Met de invoering van de Participatiewet wordt de Rijksbijdrage Wsw overgeheveld naar het gebundelde re-integratiebudget. In onderstaande tabel is de verwachte ontwikkeling van deze component voor Nieuwegein weergegeven. Hierbij zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: Het budget 2013 sluit aan op de Rijksbijdrage Wsw 2013 voor Nieuwegein. De budgetontwikkeling is gebaseerd op het budgetaandeel 2013 van de gemeente Nieuwegein in het macrobudget 2013 en de ontwikkeling van het macrobudget voor de component Wsw-oud na effecten regeerakkoord. Subtotaal Wsw-oud Nieuwe component nieuwe doelgroep Tegelijk met de invoering van de Participatiewet wordt de instroom in de Wsw stopgezet en wordt de instroom in de Wajong beperkt. Wie tot dat moment nog in aanmerking kon komen voor instroom in beide regelingen zal zich vanaf 1 januari 2014 moeten wenden tot de Participatiewet. Hiertoe worden de re-integratiemiddelen voor de Wajong geleidelijk overgeheveld van het UWV naar het gemeentelijke gebundelde re-integratiebudget. In onderstaande tabel is de verwachte ontwikkeling van deze component voor Nieuwegein weergegeven. Hierbij zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: Deze overheveling gaat in per 1 januari De budgetontwikkeling is gebaseerd op het aandeel van de gemeente Nieuwegein in de gemiddelde instroom Wajong , het gemeentelijke aandeel in de WSW in 2013 en de ontwikkeling van het macrobudget voor de component na effecten regeerakkoord. Subtotaal nieuwe doelgroep Pagina 2 van 5

3 Totaal gebundelde re-integratiebudget Op basis van de ontwikkeling van huidige componenten en de ontwikkeling van de nieuwe componenten kunnen we nu de ontwikkeling van het gebundelde re-integratiebudget in beeld brengen: Subtotaal Huidige componenten Wsw-oud Nieuwe doelgroep Totaal nieuw Verplichtingen Wsw-oud Tegenover het participatiebudget staan verplichtingen. Van belang is dat bestaande verplichtingen van de gemeente ten opzichte van de Wsw-uitvoering en de Wsw-doelgroep in stand blijven, tenzij de gemeente zelf besluit tot bijsturing van beleid en uitvoering. Onderstaande tabel maakt zichtbaar welk effect deze verplichtingen kunnen hebben op de werkelijke besteedbaarheid van het gebundelde re-integratiebudget. Hierbij zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: De kosten van uitvoering Wsw komen overeen met de Rijksbijdrage Wsw Er is geen rekening gehouden met gemeentelijke bijdragen en/of tekorten op de uitvoering. Die zijn er wel in Nieuwegein. De kosten van uitvoering Wsw blijven gelijk als beleid en uitvoering niet worden bijgestuurd. De kosten van uitvoering Wsw komen ten laste van de component Wsw-oud binnen het gebundelde re-integratiebudget. Het tekort komt ten laste van de algemene middelen van de gemeente. In WIL verband is afgesproken dat WIL de beschikking heeft over de component werkdeel SZW. Het tekort op de Wsw component kan dus niet ten laste van dat deel worden gebracht. Effect algemene middelen Component Wsw Af: kosten uitvoering Wsw Effect op algemene middelen Bestaand tlv alg. middelen Totaal tlv alg. middelen Ontwikkeling BUIG (inkomensdeel) Pagina 3 van 5

4 Ten behoeve van het verstrekken van bijstandsuitkeringen ontvangt de gemeente Nieuwegein een budget BUIG, ook wel inkomensdeel genoemd. Het macrobudget voor het inkomensdeel wordt door het Rijk aangepast op verwachte effecten van maatregelen in het regeerakkoord en op economische ontwikkelingen zoals toe- en afname van de werkloosheid. Onderstaande tabel geeft een indicatie voor de ontwikkeling van het inkomensdeel van Nieuwegein. Hierbij zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: Het budget 2013 is het toegekende voorlopige budget De ontwikkeling is gebaseerd op het gemiddelde budgetaandeel van de gemeente Nieuwegein in de macrobudgetten van 2012 en 2013 en de door het Rijk begrote ontwikkeling van het macrobudget BUIG. De maximale omvang doelgroep is gebaseerd op handhaving van de gemiddelde uitkeringslasten 2011 (conform de kernkaart Wwb) in de periode en uitkeringslasten die gelijk zijn aan het budget (geen tekort). Het is dus de uitdaging voor WIL om binnen dit maximum te blijven. Omvang BUIG / doelgroep Budget BUIG ( ) Gemiddelde uitkering 2011 ( ) Maximale omvang uitkeringen Conclusies Uit het voorgaande kan worden afgeleid dat bij ongewijzigd beleid in de periode : De middelen beschikbaar voor re-integratie van personen in de bijstand beperkt zullen afnemen van 1,5 miljoen in 2013 naar ongeveer 1,4 miljoen in Dit is inclusief de middelen die worden toegevoegd ivm nieuwe doelgroepen. Dit zijn de middelen die aan WIL beschikbaar worden gesteld om personen in de bijstand te ondersteunen bij hun arbeidsinschakeling. Het Rijk gaat er van uit dat de participatiewet gaat zorgen voor een beperkte toename van het aantal bijstandsuitkeringen, ondanks de maatregelen in de WW, de economische crisis, de beperking van de instroom in de Wajong en de afschaffing van de Wsw. In 2015 zal een top worden bereikt van uitkeringen. Daarna is er weer sprake van een lichte afname. De Wsw heeft in Nieuwegein een omvang van circa 160 plekken. Die 160 plekken kosten op dit moment bijna 4,6 miljoen per jaar. Dit is inclusief een bijdrage uit algemene middelen ter hoogte van circa In WIL verband is afgesproken dat tekorten op de Wsw niet ten laste komen van de overige middelen voor re-integratie (beschikbaar voor WIL). Dit betekent dat deze tekorten ten laste Pagina 4 van 5

5 komen van de algemene middelen van de gemeenten. Bij ongewijzigd beleid neemt de bijdrage uit algemene middelen toe van 0,3 miljoen naar 1,4 miljoen per jaar. Voor uitvoering Wsw en re-integratie bijstand zal Nieuwegein in 2015 circa 6 miljoen uitgeven. Hiervan wordt 4,6 miljoen uitgegeven aan de Wsw (77%) en 1,4 miljoen aan re-integratie van mensen in de bijstand (23%). Op de uitgaven voor de Wsw worden bovendien 0,8 miljoen uit algemene middelen toegelegd. Op de totale omvang van de doelgroep van het gebundelde re-integratiebudget is de Wsw in 2015 ongeveer 12% van de doelgroep en de bijstand ongeveer 88%. Dit resulteert in het beeld dat in 2015 de gemeente Nieuwegein 77% van haar uitgaven besteed aan circa 12% van de doelgroep. Pagina 5 van 5