SMTA. Uitgangspunt SMTA. Innovaties in de Geriatrische Revalidatie Symposium UNO-VUmc Martine Verkade en Joost Hurkmans 1

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "SMTA. Uitgangspunt SMTA. Innovaties in de Geriatrische Revalidatie Symposium UNO-VUmc Martine Verkade en Joost Hurkmans 1"

Transcriptie

1 Madeleen de Bruijn, muziektherapeut Martine Verkade, logopedist SMTA SPEECH MUSIC THERAPY FOR APHASIA Speech Music Therapy for Aphasia Uitgangspunt SMTA Combinatiebehandeling van logopedie en muziektherapie Muziek ondersteunt en stimuleert de verbale productie en de vloeiendheid van het spreken. Videobeeld Annemiek Eerdere studies Melodic Intonation Therapy (MIT), Albert, Sparks & Helm, 1973 Music Speech Protocol, Rogers & Fleming, 1981 Music Therapy Vocal Skill Group, Lucia, 1987 Modified MIT, Baker, 2001 Conjoint Music Therapy and Speech Pathology, Kennelly, Hamilton & Cross, 2001 SIPARI, Jungblut & Aldridge, 2004 Martine Verkade en Joost Hurkmans 1

2 Kenmerken SMTA Combinatiebehandeling van logopedie en muziektherapie Taalproductie en vloeiendheid Alle niveaus van de verbale productie Individuele oefenstof Nieuw geschreven melodieën Gezamenlijke uitvoering door cliënt en therapeuten Doelgroep Niet sprekende patiënten globale afasie Niet vloeiend sprekende patiënten verbale apraxie broca afasie Doelstelling deblokkeren tot stand brengen bevorderen Onderhouden deblokkeren vloeiend realiseren van klanken, woorden en zinnen Stoornisgericht Functioneel Toepassing Model van Ellis & Young (1988) Gehoord woord Gelezen woord Auditief analyse systeem Visueel analyse systeem Auditief input lexicon Visueel input lexicon Revalidatiefase Chronische fase Semantisch systeem Fonologisch output lexicon Grafemisch output lexicon Foneem niveau Foneem-grafeem omzetting Grafeem niveau Gesproken woord Geschreven woord Model van Mc Neil (2002) Werkwijze SMTA Metrical frame generation Phonologicl encoding Segment selection and filling Voorbereiding door logopedist en muziektherapeut samen Slot construction Afasie fonologische parafasie Phonological output Gelijktijdige behandeling door logopedist en muziektherapeut Verbale apraxie Motor planning Behandelingen 2 maal per week motorprogrammering Dagelijks zelf oefenen dysartrie Movement execution Martine Verkade en Joost Hurkmans 2

3 Structuur SMTA 2 behandellijnen Klankniveau Logopedische behandellijn Klankniveau Woordniveau Zinsniveau Muziektherapeutische behandellijn Zingen ritmisch spreken spreken Logopedie Klanken Klankenreeksen Muziektherapie Toonladders Variaties in toonaard, tempo, ritme, maatsoort, dynamiek Videofragment klankniveau Woordniveau Logopedie Individueel gerichte woorden Woorden in opbouw naar zinnen Dagelijkse korte uitingen Muziektherapie Nieuw geschreven melodieën die aansluiten bij de accenten en de intonatie van het spreken Videofragment woordniveau dhr. M Videofragment woordniveau dhr. G Martine Verkade en Joost Hurkmans 3

4 Zinsniveau Videofragment zinsniveau dhr. G Logopedie Uitdrukkingen Korte en langere zinnen Muziektherapie Nieuw geschreven melodieën die aansluiten bij de accenten en de intonatie van het spreken Generalisatie Zelf oefenen m.b.v. audio opname en/of visuele middelen omgeving instrueren Meerwaarde SMTA Muziek stimuleert vloeiendheid van spreken Op maat gemaakte oefenstof Alle niveaus van de verbale productie Via de muziek is er een indirecte toegang tot de taal/spraak De therapie richt de pt. op zijn mogelijkheden Herhaling van de stof is door de muziek minder saai Stemgebruik wordt gestimuleerd Aanbevelingen In alle verpleeghuizen zowel een logopedist als een muziektherapeut aanstellen Mogelijkheid geven om zowel individueel als gezamenlijk therapie te geven Zowel logopedist en muziektherapeut de mogelijkheid geven extramuraal te werken Effectstudie Samenwerkingsverband Rijksuniversiteit Groningen (RuG), afd. ATW/neurolinguïstiek Prof. dr. R. Bastiaanse Dr. R. Jonkers Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) Prof. dr. H. Arendzen Martine Verkade en Joost Hurkmans 4

5 Doelstelling Vooruitgang gevolg SMTA Significante vooruitgang op vloeiendheid van het spreken Gunstig effect op ernst van de afasie en/of verbale apraxie Gunstig effect op communicatie dagelijks leven Design Multiple baseline, across behaviours Geen groep Meerdere gevalsbeschrijvingen (N=40) Populatie Fonologische stoornissen bij afasie Verbale apraxie GEEN globale afasie / niet sprekende patiënten Baseline vaststellen Voormeting (t0) Wekelijks testen Nameting (t1) Follow up (t2) Onderzoeksprotocol Testen algemene taaltests (AAT, ANTAT, ASTA,VAO) specifieke test (diadochokinese) controletest SPRAAKMAKEND! Madeleen de Bruijn Muziektherapeut en Muziekdocent Muziektherapie op Maat/ Kropswolde E mail: Madeleen.de.Bruijn@inter.nl.net Onderzoeker Revalidatie Friesland / Beetsterzwaag (onderzoek SMTA i.s.m. RUG en LUMC) E mail: m.de.bruijn@revalidatiefriesland.nl Martine Verkade en Joost Hurkmans 5

6 Martine Verkade, logopedist St. Zorgspectrum Houten, Nieuwegein, Vianen Martine Verkade en Joost Hurkmans 6

Taal/spraak en muziek

Taal/spraak en muziek Taal/spraak en muziek Zijn taal/spraak en muziek geïsoleerde systemen? Diverse overeenkomsten maar ook verschillen tussen twee entiteiten (Bouillard, 1825; Broca 1861; Steintahl, 1881; Stahl et al., 2011;

Nadere informatie

Speech-Music Therapy for Aphasia (SMTA)

Speech-Music Therapy for Aphasia (SMTA) Informatie voor de professional Speech-Music Therapy for Aphasia (SMTA) Laat zien wat je kunt Speech-Music Therapy for Aphasia Revalidatie Friesland heeft een behandelprogramma ontwikkeld voor mensen met

Nadere informatie

Speech-Music Therapy for Aphasia (SMTA)

Speech-Music Therapy for Aphasia (SMTA) Speech-Music Therapy for Aphasia (SMTA) informatie voor de professional Inleiding Vanuit de vakgroepen logopedie en muziektherapie van Revalidatie Friesland is een behandelprogramma ontwikkeld voor mensen

Nadere informatie

Speech-Music Therapy for Aphasia (SMTA)

Speech-Music Therapy for Aphasia (SMTA) Speech-Music Therapy for Aphasia (SMTA) Een therapieprogramma voor afasie en verbale apraxie Joost Hurkmans, Tea Zielman, Madeleen de Bruijn Inleiding Speech-Music Therapie for Aphasia (SMTA) is een combinatiebehandeling

Nadere informatie

(Moniek aan het werk met Diny, een cliënte met afasie ten gevolge van een CVA)

(Moniek aan het werk met Diny, een cliënte met afasie ten gevolge van een CVA) ArtEZ Muziektherapie presenteert: Verhalen uit de Praktijk! Muziektherapeute en alumnus Moniek Korsman schrijft vier keer per jaar een column voor deze rubriek. Ze geeft ons een inkijkje in haar muziektherapieruimte

Nadere informatie

Altijd Wat. Muziek en taal. Overeenkomsten muziek en taal. Zingen ingang tot spreken

Altijd Wat. Muziek en taal. Overeenkomsten muziek en taal. Zingen ingang tot spreken HersenletselCongres 2014 3 november Disclosure belangen sprekers (potentiële) belangenverstrengeling Geen De betrokken relaties bij dit project zijn: CLUSTER C Sponsoring of onderzoeksgeld: Al zingend

Nadere informatie

ATP. NVLF congres 18 november R. Bastiaanse M.M.V.M. Van Groningen-Derksen S. Nijboer M. Taconis N. Verwegen M.Zwaga

ATP. NVLF congres 18 november R. Bastiaanse M.M.V.M. Van Groningen-Derksen S. Nijboer M. Taconis N. Verwegen M.Zwaga ATP NVLF congres 18 november 2011 R. Bastiaanse M.M.V.M. Van Groningen-Derksen S. Nijboer M. Taconis N. Verwegen M.Zwaga 275,- Verkrijgbaar bij Bohn Stafleu van Loghum Opzet presentatie Wat is het auditief

Nadere informatie

Muziek beweegt Neurologische muziektherapie De invloed van muziektherapie & muziek op het brein

Muziek beweegt Neurologische muziektherapie De invloed van muziektherapie & muziek op het brein Muziek beweegt Neurologische muziektherapie De invloed van muziektherapie & muziek op het brein 15 april 2014 Team muziektherapie Vitalis Judith Bauwens Neurologisch muziektherapeut Ester Alofs Neurologisch

Nadere informatie

The treatment of apraxia of speech Hurkmans, Josephus Johannes Stephanus

The treatment of apraxia of speech Hurkmans, Josephus Johannes Stephanus The treatment of apraxia of speech Hurkmans, Josephus Johannes Stephanus IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the

Nadere informatie

Opzet van het boek 13. Deel 1. Definiëring & symptomatologie 17

Opzet van het boek 13. Deel 1. Definiëring & symptomatologie 17 Inhoud Voorwoord 11 Opzet van het boek 13 Deel 1. Definiëring & symptomatologie 17 1. Normale spraakproductie 19 Soorten spraakproductiemodellen 19 Spraakproductiemodel van McNeil (2002) 21 Neuroanatomische

Nadere informatie

OOpnieuw leren spreken:

OOpnieuw leren spreken: Ludger Stuijt OOpnieuw leren spreken: muziek als opstap Speech-Music Therapy for Aphasia als behandelmethode voor chronische globale afasie Speech-Music Therapy for Aphasia (SMTA) is ontwikkeld om het

Nadere informatie

DIAS: Diagnostisch Instrument voor Apraxie van de Spraak

DIAS: Diagnostisch Instrument voor Apraxie van de Spraak DIAS: Diagnostisch Instrument voor Apraxie van de Spraak Judith Feiken, Centrum voor Revalidatie- UMCG, loc. Beatrixoord Roel Jonkers, Rijksuniversiteit Groningen Met dank aan: Stichting Afasie Nederland

Nadere informatie

,123' ~/1. l ;: ~ i. JfIFl A ~ voorbehouden aan. Het moeizame opbouwen van gezondheidsz~ in AIghanistan. weinig zlejcenhr.ii~

,123' ~/1. l ;: ~ i. JfIFl A ~ voorbehouden aan. Het moeizame opbouwen van gezondheidsz~ in AIghanistan. weinig zlejcenhr.ii~ r t, j f 41 /1 i A \/;r l ;:,123 Oesofaguscardiaresectie weinig zlejcenhrii voorbehouden aan Een APK om de sfeer in de maatsch apt bekken JfIFl t: Het moeizame opbouwen van gezondheidsz in AIghanistan

Nadere informatie

Melodic Intonation Therapy: effect op de gesproken taalproductie?

Melodic Intonation Therapy: effect op de gesproken taalproductie? Melodic Intonation Therapy: effect op de gesproken taalproductie? Een onderzoek naar veranderingen in de semi-spontane taal na behandeling met MIT bij patiënten met een niet-vloeiende afasie Master speech

Nadere informatie

Comprehensive Aphasia Test (CAT) CAT workshop juni 2014. Evy Visch-Brink

Comprehensive Aphasia Test (CAT) CAT workshop juni 2014. Evy Visch-Brink Comprehensive Aphasia Test (CAT) CAT workshop juni 2014 Evy Visch-Brink Dutch version CAT Comprehensive Aphasia Test, 2004 Kate Swinburn, Gillian Porter, David Howard CAT-NL, 2014 Evy Visch-Brink, Dorien

Nadere informatie

Uitgangsvragen en aanbevelingen

Uitgangsvragen en aanbevelingen Uitgangsvragen en aanbevelingen behorende bij de richtlijn Diagnostiek en Behandeling van afasie bij volwassenen. De aanbevelingen dienen te worden gelezen in relatie tot de tekst in de desbetreffende

Nadere informatie

Nederlandse Vereniging voor Muziektherapie

Nederlandse Vereniging voor Muziektherapie Deze PowerPoint presentatie is gemaakt door het studentlid in het bestuur van de (NVvMT), in het kader van een lezing die zij namens de NVvMT gaf aan een studievereniging. De illustraties en de functies

Nadere informatie

Schema Afasie. 1 De logopedist neemt bij het vermoeden van een afasie de ScreeLing af, bij voorkeur binnen een week na de beroerte.

Schema Afasie. 1 De logopedist neemt bij het vermoeden van een afasie de ScreeLing af, bij voorkeur binnen een week na de beroerte. Schema Afasie Stap Methodisch handelen nr. Uitgangsvraag nr. Aanbeveling Verwijzing en aanmelding 3 Welke invloed hebben duur en intensiteit van afasietherapie op het herstel van de afasie? 11 De logopedist

Nadere informatie

Therapiekeuze bij verstaanbaarheidsproblemen. Waarom dit onderwerp? Goed nieuws! Therapiekeuze bij verstaanbaarheidsproblemen

Therapiekeuze bij verstaanbaarheidsproblemen. Waarom dit onderwerp? Goed nieuws! Therapiekeuze bij verstaanbaarheidsproblemen Therapiekeuze bij verstaanbaarheidsproblemen Regiodag logopedie 27 mei 2014 Waarom dit onderwerp? Maaike Diender Klinisch linguïst Audiologisch centrum Alkmaar: ACHN Kinderen 2-5 jaar, 2010-2013 Geen spraakproductieprobleem

Nadere informatie

- Faculteit der Letteren van de Rijksuniversiteit Groningen - Diadochokinese. Onderzoek naar het in kaart brengen van de problemen bij verbale apraxie

- Faculteit der Letteren van de Rijksuniversiteit Groningen - Diadochokinese. Onderzoek naar het in kaart brengen van de problemen bij verbale apraxie - Faculteit der Letteren van de Rijksuniversiteit Groningen - Diadochokinese Onderzoek naar het in kaart brengen van de problemen bij verbale apraxie Masterscriptie Auteur: Anke Naaijer (1678485) Studie:

Nadere informatie

De logopedist behandelt problemen op het gebied van: taal spraak gezicht adem stem eten / drinken / slikken

De logopedist behandelt problemen op het gebied van: taal spraak gezicht adem stem eten / drinken / slikken Logopedie 1 De logopedist behandelt problemen op het gebied van: taal spraak gezicht adem stem eten / drinken / slikken 2 Gevolgen van een CVA afasie: problemen in taal en communicatie dysartrie: problemen

Nadere informatie

NON-VERBAAL. NVvMT Studenten Jaargang 3 nr 1

NON-VERBAAL. NVvMT Studenten Jaargang 3 nr 1 NON-VERBAAL NVvMT Studenten Jaargang 3 nr 1 In dit nummer lees je interviews met Evelyn Glennie en Mirjam Stolk, en lees je over de praktische invulling van nonverbaal in het werkveld! 0 Magazine 3, Non-Verbaal

Nadere informatie

SCHEMA AFASIE. Stap Methodisch handelen nr. Uitgangsvraag nr. Aanbeveling

SCHEMA AFASIE. Stap Methodisch handelen nr. Uitgangsvraag nr. Aanbeveling SCHEMA AFASIE Stap Methodisch handelen nr. Uitgangsvraag nr. Aanbeveling Verwijzing en aanmelding 3 Welke invloed hebben duur en intensiteit van afasietherapie op het herstel van de afasie? 4 Wat is voor

Nadere informatie

Effect muziekbehandeling taal- en spraakstoornissen; een systematische review

Effect muziekbehandeling taal- en spraakstoornissen; een systematische review Stem-, Spraak- en Taalpathologie 32.8310/01/1710 28 Vol. 17, No. 1, 2010, pp. 28 44 Nijmegen University Press Effect muziekbehandeling taal- en spraakstoornissen; een systematische review Joost Hurkmans

Nadere informatie

Functionele of stoornisgerichte therapie: keus of geen keus

Functionele of stoornisgerichte therapie: keus of geen keus Stem-, Spraak- en Taalpathologie 32.8310/03/1305-173 Vol. 13, 2005, No. 3, pp. 173-178 Nijmegen University Press Functionele of stoornisgerichte therapie: keus of geen keus Judith Faber-Feiken 1 en Roel

Nadere informatie

Gluren bij de Buren Spreken en slikken lijkt zo vanzelfsprekend. Anne Pross & Lindy Geerink Logopedisten bij Carintreggeland

Gluren bij de Buren Spreken en slikken lijkt zo vanzelfsprekend. Anne Pross & Lindy Geerink Logopedisten bij Carintreggeland Gluren bij de Buren Spreken en slikken lijkt zo vanzelfsprekend Anne Pross & Lindy Geerink Logopedisten bij Carintreggeland Inhoud 1. Carintreggeland 2. Wie zijn wij? 3. Het werkveld van de logopedist

Nadere informatie

Spreken in ellipsen bij Broca afasie een N=1 studie

Spreken in ellipsen bij Broca afasie een N=1 studie Spreken in ellipsen bij Broca afasie een N=1 studie Ingrid Doezeman Logopedist MRC Doorn Inleiding Patiëntbeschrijving Hulpvraag Therapiekeuze N=1 studie Reduced Syntax Therapy Resultaten Conclusie Patiëntbeschrijving

Nadere informatie

inhoud Voorwoord... 11 deel i: neurowetenschappen in taal en taalstoornissen... 17 Hst 1: Historisch overzicht van de afasiologie...

inhoud Voorwoord... 11 deel i: neurowetenschappen in taal en taalstoornissen... 17 Hst 1: Historisch overzicht van de afasiologie... inhoud Voorwoord... 11 deel i: neurowetenschappen in taal en taalstoornissen... 17 Hst 1: Historisch overzicht van de afasiologie... 19 1.1. Historiek vóór 1860... 20 1.2. Broca, Wernicke en Lichtheim

Nadere informatie

Heeft Transcraniële Direct Current Stimulatie (tdcs) een toegevoegd effect op de afasie behandeling in de sub-acute fase?

Heeft Transcraniële Direct Current Stimulatie (tdcs) een toegevoegd effect op de afasie behandeling in de sub-acute fase? Heeft Transcraniële Direct Current Stimulatie (tdcs) een toegevoegd effect op de afasie behandeling in de sub-acute fase? Kerstin Spielmann dr. W.M.E. van de Sandt-Koenderman Prof. Dr. G.M. Ribbers R o

Nadere informatie

Het tweede boek van deze driedelige reeks Neurowetenschappen

Het tweede boek van deze driedelige reeks Neurowetenschappen voorwoord Het tweede boek van deze driedelige reeks Neurowetenschappen in Taal en Spraak is opgemaakt als bovenbouw op het eerste boek Neuroanatomie en Neurofysiologie en richt zich op de organisatie van

Nadere informatie

University of Groningen. The treatment of apraxia of speech Hurkmans, Josephus Johannes Stephanus

University of Groningen. The treatment of apraxia of speech Hurkmans, Josephus Johannes Stephanus University of Groningen The treatment of apraxia of speech Hurkmans, Josephus Johannes Stephanus IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite

Nadere informatie

Ritme Revant Reigerbos

Ritme Revant Reigerbos Ritme Revant Reigerbos RITME Een methode waarin werkvormen uit de muziektherapie, zoals ritmegroepen en SMTA (speech and music therapy for afasia) worden gecombineerd met de RGM (Ronnie Gardiner Methode)

Nadere informatie

Oud winnaars. 2006 Hogeschool Zuyd De ECGP-toepasbaar in de praktijk Auteurs: Saskia Offizier, Gina Kappels

Oud winnaars. 2006 Hogeschool Zuyd De ECGP-toepasbaar in de praktijk Auteurs: Saskia Offizier, Gina Kappels Voorwoord Wij zijn verheugd u dit boekje te mogen aanbieden. U treft daarin de samenvattingen van de afstudeerprojecten die genomineerd zijn voor de Bachelor Logopedie Prijs Nederland 2011. In samenwerking

Nadere informatie

Primaire progressieve afasie & Spontane-taalanalyse

Primaire progressieve afasie & Spontane-taalanalyse Primaire progressieve afasie & Spontane-taalanalyse Onderzoek naar de spontane taal van patiënten met primaire progressieve afasie. Carolien de Vries 28 oktober 2008 Rijksuniversiteit Groningen Onderzoek

Nadere informatie

Aantekeningen naar aanleiding van de workshop van Ellen Gerrits tijdens het congres TOS in Utrecht op 18 mei 2017

Aantekeningen naar aanleiding van de workshop van Ellen Gerrits tijdens het congres TOS in Utrecht op 18 mei 2017 Aantekeningen naar aanleiding van de workshop van Ellen Gerrits tijdens het congres TOS in Utrecht op 18 mei 2017 Kinderen met TOS zijn slimme kinderen die moeite hebben met praten en vertellen, en met

Nadere informatie

Cognitieve stoornissen na een hersenletsel en gevolgen hiervan voor de afasiebehandeling

Cognitieve stoornissen na een hersenletsel en gevolgen hiervan voor de afasiebehandeling Cognitieve stoornissen na een hersenletsel en gevolgen hiervan voor de afasiebehandeling Doriene van der Kaaden Logopedist/afasietherapeut en psycholoog i.o. Opbouw lezing Doel lezing Interdisciplinaire

Nadere informatie

RICHTLIJN DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING VAN AFASIE

RICHTLIJN DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING VAN AFASIE RICHTLIJN DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING VAN AFASIE Samenvatting versie voor mensen met afasie en naasten Afasie is een taalstoornis, geen intelligentiestoornis Juli 2017 1 van 23 Inhoud Inleiding... 3 H1:

Nadere informatie

Communicatie en revalidatie. Esther van Elk, neuroverpleegkundige & Noortje Houdèl van der Reijden, logopedist klinische neurorevalidatie

Communicatie en revalidatie. Esther van Elk, neuroverpleegkundige & Noortje Houdèl van der Reijden, logopedist klinische neurorevalidatie Communicatie en revalidatie Esther van Elk, neuroverpleegkundige & Noortje Houdèl van der Reijden, logopedist klinische neurorevalidatie Sint Maartenskliniek afdeling Neuro-revalidatie 2 afdelingen met

Nadere informatie

Deel 1 Gebruik van het computerprogramma Behandeldoelen tos. 2 Stappen bij het opstellen van een behandelplan 29

Deel 1 Gebruik van het computerprogramma Behandeldoelen tos. 2 Stappen bij het opstellen van een behandelplan 29 Inhoud Inleiding 15 Deel 1 Gebruik van het computerprogramma Behandeldoelen tos 1 Het computerprogramma 23 1.1 Inleiding 23 1.2 Doel van het computerprogramma Behandeldoelen tos 23 1.3 Doelgroep en gebruikers

Nadere informatie

Transcraniële direct current stimulatie (tdcs) als behandeling voor afasie in de vroege fase na een CVA

Transcraniële direct current stimulatie (tdcs) als behandeling voor afasie in de vroege fase na een CVA Transcraniële direct current stimulatie (tdcs) als behandeling voor afasie in de vroege fase na een CVA Kerstin Spielmann W.M.E. van de Sandt-Koenderman M.H. Heijenbrok-Kal G.M. Ribbers R o t t e r d a

Nadere informatie

Functionele meerwaarde van woordvoorspellingssoftware bij chronische dysgrafie: een casusbeschrijving.

Functionele meerwaarde van woordvoorspellingssoftware bij chronische dysgrafie: een casusbeschrijving. Functionele meerwaarde van woordvoorspellingssoftware bij chronische dysgrafie: een casusbeschrijving. Arteveldehogeschool Katholiek Hoger Onderwijs Gent Postgraduaat Neurologische Taal- en Spraakstoornissen

Nadere informatie

Communicatie is meer dan spreken: Over communicatie met mensen met cognitieve gevolgen na niet aangeboren hersenletsel

Communicatie is meer dan spreken: Over communicatie met mensen met cognitieve gevolgen na niet aangeboren hersenletsel Communicatie is meer dan spreken: Over communicatie met mensen met cognitieve gevolgen na niet aangeboren hersenletsel Communicatie en hersenletsel: begrijpen wij elkaar? September 2010 Voorstellen Vakantie

Nadere informatie

NEUROLOGISCHE MUZIEKTHERAPIE: TOEKOMSTMUZIEK?

NEUROLOGISCHE MUZIEKTHERAPIE: TOEKOMSTMUZIEK? NEUROLOGISCHE MUZIEKTHERAPIE: TOEKOMSTMUZIEK? Manon Bruinsma Artez conservatorium 100 BPM BeeGees Staying Alive KC & Sunshine Band That s the way Queen Another one bites the dust ASSOCIATIE VERSUS STRUCTUUR

Nadere informatie

STEM-, SPRAAK- EN TAALPATHOLOGIE BERICHTEN 17-03 CONFERENTIE 2011. Vol. 17, No. 03, 2012, pp. vi-xv

STEM-, SPRAAK- EN TAALPATHOLOGIE BERICHTEN 17-03 CONFERENTIE 2011. Vol. 17, No. 03, 2012, pp. vi-xv STEM-, SPRAAK- EN TAALPATHOLOGIE Vol. 17, No. 03, 2012, pp. vi-xv 32.8310/03/1712-vi c Groningen University Press BERICHTEN 17-03 CONFERENTIEVERSLAG CONFERENTIE 2011 - AFASIE- Op 4 november 2011 vond de

Nadere informatie

DE VEERTIGSTE VERJAARDAG VAN VERBALE APRAXIE (DEEL 2): EEN HEDENDAAGSE VISIE OP DE ACUTE BEHANDELING

DE VEERTIGSTE VERJAARDAG VAN VERBALE APRAXIE (DEEL 2): EEN HEDENDAAGSE VISIE OP DE ACUTE BEHANDELING DE VEERTIGSTE VERJAARDAG VAN VERBALE APRAXIE (DEEL 2): EEN HEDENDAAGSE VISIE OP DE ACUTE BEHANDELING Frank Paemeleire 1,2 en Marleen Corijn 1 1 AZ Maria Middelares Gent, 2 Arteveldehogeschool Dit artikel

Nadere informatie

Leven met een beroerte (CVA)

Leven met een beroerte (CVA) Leven met een beroerte (CVA) Ondersteuning bij zichtbare en verborgen beperkingen Beschut thuis Overdag bij ons Herstel bij ons Tijdelijk bij ons Behandeling en expertise Bij u thuis Nieuw Lichamelijke

Nadere informatie

Verslag Afasieconferentie, 8 oktober 2010 Laura S. Bos, Rimke Groenewold, Sanne Hulsegge Rijksuniversiteit Groningen

Verslag Afasieconferentie, 8 oktober 2010 Laura S. Bos, Rimke Groenewold, Sanne Hulsegge Rijksuniversiteit Groningen Verslag Afasieconferentie, 8 oktober 2010 Laura S. Bos, Rimke Groenewold, Sanne Hulsegge Rijksuniversiteit Groningen Plenaire lezingen Therapiesucces: time post onset versus intensiteit van therapie Mieke

Nadere informatie

Vakgroep Spraak-, Taal- en Gehoorwetenschappen

Vakgroep Spraak-, Taal- en Gehoorwetenschappen Het effect van kortdurende, intensieve logopedische therapie op articulatie en resonantie bij patiënten met een lip-, kaak- en verhemeltespleet: een pilootstudie Kim Bettens Anke Luyten Andrew Hodges George

Nadere informatie

Executieve functiestoornissen en afasie

Executieve functiestoornissen en afasie Executieve functiestoornissen en afasie implicaties voor diagnostiek en behandeling Frank Paemeleire www.mixreeks.be www.mixreeks.be 1 Hij kan het wel! Waarom doet hij het niet? Voorbeeld persoon met globale

Nadere informatie

Rechterhemisfeer & Communicatie

Rechterhemisfeer & Communicatie Rechterhemisfeer & Communicatie Tieneke Bakker Koopman, Logopedist / Onderwijswetenschapper MSc i.o. 30 november 2015 * NAH symposium* i.s.m. 10WEIZ Educatie en communicatie in de zorg Wie zijn wij Behandelzorg,

Nadere informatie

Zonnehuis Experts. Diagnostiek, behandeling, begeleiding en advisering

Zonnehuis Experts. Diagnostiek, behandeling, begeleiding en advisering Zonnehuis Experts Diagnostiek, behandeling, begeleiding en advisering 1 Zonnehuis Experts bestaat uit tien vakgroepen. In deze folder stellen we ze voor. Bladzijde: bewegingstherapie 4 diëtetiek 5 ergotherapie

Nadere informatie

University of Groningen. The treatment of apraxia of speech Hurkmans, Josephus Johannes Stephanus

University of Groningen. The treatment of apraxia of speech Hurkmans, Josephus Johannes Stephanus University of Groningen The treatment of apraxia of speech Hurkmans, Josephus Johannes Stephanus IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite

Nadere informatie

Niet aangeboren hersenletsel (NAH)

Niet aangeboren hersenletsel (NAH) Informatie voor de patiënt Niet aangeboren hersenletsel (NAH) Laat zien wat je kunt Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH) NAH is een beschadiging van de hersenen, die ontstaan is in de loop van het leven.

Nadere informatie

Van Logopedische praktijk naar Logopediewetenschap! Prof dr Ellen Gerrits Symposium promotie dr Joost Hurkmans 12 februari 2016

Van Logopedische praktijk naar Logopediewetenschap! Prof dr Ellen Gerrits Symposium promotie dr Joost Hurkmans 12 februari 2016 Van Logopedische praktijk naar Logopediewetenschap! Prof dr Ellen Gerrits Symposium promotie dr Joost Hurkmans 12 februari 2016 1 Spraak-, Taal-, Stem-, Gehooren Slikstoornissen Klinische expertise Beste

Nadere informatie

19-12-2014. Disclosure belangen sprekers. Logopedisch onderzoek naar Taalproblemen. Programma. Doel & Vraagstelling

19-12-2014. Disclosure belangen sprekers. Logopedisch onderzoek naar Taalproblemen. Programma. Doel & Vraagstelling Disclosure belangen sprekers Communicatieproblemen bij MS; Taal of Cognitie? Caroline Bruggeman, logopedist Nieuw Unicum Neeltje Kant, neuropsycholoog Nieuw Unicum Fatima Haring, logopedist Medisch Centrum

Nadere informatie

Informatie voor de patiënt. Musici & Revalidatie. Laat zien wat je kunt

Informatie voor de patiënt. Musici & Revalidatie. Laat zien wat je kunt Informatie voor de patiënt Musici & Revalidatie Laat zien wat je kunt Musici & Revalidatie U bespeelt een muziekinstrument uit liefhebberij of beroepsmatig, en ondervindt op de één of andere manier beperkingen

Nadere informatie

1. Overzicht neuropsychologische revalidatie. 2. Ziekte inzicht. 3. casus. 4. Specifieke cognitieve problemen. 5. Relevante informatie

1. Overzicht neuropsychologische revalidatie. 2. Ziekte inzicht. 3. casus. 4. Specifieke cognitieve problemen. 5. Relevante informatie 18 mei 2017 1. Overzicht neuropsychologische revalidatie 2. Ziekte inzicht 3. casus 4. Specifieke cognitieve problemen 5. Relevante informatie Klinische Neuropsychologie wetenschappelijk onderzoek diagnostiek

Nadere informatie

Logopedische groepsbehandeling Parkinson met parallelbegeleiding mantelzorgers

Logopedische groepsbehandeling Parkinson met parallelbegeleiding mantelzorgers Logopedische groepsbehandeling Parkinson met parallelbegeleiding mantelzorgers Saskia Scholten Harry Goos Afdeling Logopedie Ziekenhuis Rivierenland Tiel Jaarcongres ParkinsonNet, Utrecht, 30 november

Nadere informatie

PATIËNTENINFO Ziekenhuislogopedie

PATIËNTENINFO Ziekenhuislogopedie PATIËNTENINFO Ziekenhuislogopedie LOGOPEDIE / AFASIOLOGIE Stoornisgebieden De dienst Logopedie staat in voor het onderzoek en de behandeling van: Afasie: dat is een verworven taalstoornis, veroorzaakt

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Afasie. Dienst Logopedie & Afasiologie. GezondheidsZorg met een Ziel

Patiënteninformatie. Afasie. Dienst Logopedie & Afasiologie. GezondheidsZorg met een Ziel i Patiënteninformatie Dienst Logopedie & Afasiologie Afasie GezondheidsZorg met een Ziel Wat is afasie? Afasie is een verworven taalstoornis ten gevolge van een hersenletsel. We lichten de belangrijkste

Nadere informatie

To game or Not to game: games in taaltherapie bij kinderen

To game or Not to game: games in taaltherapie bij kinderen To game or Not to game: games in taaltherapie bij kinderen Project DigiTaal: Taalgames in taaltherapie Selectie games Toepassing games Effect games en zoekwebsite Ellen Gerrits, Marjan ter Harmsel, Johanna

Nadere informatie

Afasie bij kinderen met epilepsie. Symposium 'Verworven kinderafasie,

Afasie bij kinderen met epilepsie. Symposium 'Verworven kinderafasie, Afasie bij kinderen met epilepsie Symposium 'Verworven kinderafasie, 13-01-2017 Afasie bij kinderen met epilepsie Epilepsiesyndromen en achteruitgang op gebied van taal/ afasie 3 casussen; aard en verloop

Nadere informatie

Onderzoek naar het effect van zingen in een afasiekoor

Onderzoek naar het effect van zingen in een afasiekoor Onderzoek naar het effect van zingen in een afasiekoor Het effect van zingen in een afasiekoor op de vloeiendheid van het spreken, de woordvinding, de verbale communicatie in dagelijkse situaties én de

Nadere informatie

Muzische opvoeding. Muzikale opvoeding. klas: doelen deelleerplan VSKO 1999

Muzische opvoeding. Muzikale opvoeding. klas: doelen deelleerplan VSKO 1999 Muzische opvoeding Muzikale opvoeding klas: doelen deelleerplan VSKO 1999 1. Het kind musiceert met klank en muziek 3 1.1 Musiceren en experimenteren met de stem, met aandacht voor een goed stemgebruik

Nadere informatie

PATIËNTENINFO Dysartrie

PATIËNTENINFO Dysartrie PATIËNTENINFO Dysartrie LOGOPEDIE / AFASIOLOGIE Wat is dysartrie? Dysartrie is een verworven motorische spraakstoornis ten gevolge van een neurologische aandoening. We lichten de belangrijkste termen van

Nadere informatie

Neurowetenschappen, taal en het onderwijs: Een verstandshuwelijk?

Neurowetenschappen, taal en het onderwijs: Een verstandshuwelijk? Neurowetenschappen, taal en het onderwijs: Een verstandshuwelijk? Esli Struys, CLIN, VUB Seminarie VLOR, 25 oktober 2012 30-10-2012 1 Overzicht -Mind, Brain, Language & Education (MBLE): mogelijkheden,

Nadere informatie

Communicatie bij afasie

Communicatie bij afasie Communicatie bij afasie Informatie voor patiënten en naasten F0802-3560 februari 2011 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam

Nadere informatie

Achtergrond. Achtergrondgeluid. Afasie. Stoornissen van taalbegrip bij afasie en de invloed van liplezen erop 15 04 2010.

Achtergrond. Achtergrondgeluid. Afasie. Stoornissen van taalbegrip bij afasie en de invloed van liplezen erop 15 04 2010. Achtergrond Dörte Hessler CLCG, Rijksuniversiteit Groningen d.a.hessler@rug.nl Taalperceptie = horen + zien Maar hoezo zien? In welke situaties wordt gebruik gemaakt van visuele informatie? Achtergrondgeluid

Nadere informatie

Verbale en bucco-faciale apraxie

Verbale en bucco-faciale apraxie Verbale en bucco-faciale apraxie Inleiding De logopedist heeft bij u een verbale- of bucco-faciale apraxie geconstateerd (spraakstoornis). Spreken is bij gezonde mensen een activiteit die automatisch verloopt:

Nadere informatie

PROJECT DEMENTIE EN MUZIEKTHERAPIE DELTAPLAN DEMENTIE 23 MAART 2017

PROJECT DEMENTIE EN MUZIEKTHERAPIE DELTAPLAN DEMENTIE 23 MAART 2017 PROJECT DEMENTIE EN MUZIEKTHERAPIE DELTAPLAN DEMENTIE 23 MAART 2017 1 INITIATIEFNEMERS 2 EVEN VOORSTELLEN Mathilde Akse muziektherapeut bij Aafje thuiszorg huizen zorghotels 2 e jaars masterstudent Neurorevalidatie

Nadere informatie

Communicatie bij afasie

Communicatie bij afasie Communicatie bij afasie U bent in HMC opgenomen. Veel mensen hebben na een hersenletsel problemen met het praten. De logopedist is hiervoor bij u langs geweest. In deze folder vindt u informatie over de

Nadere informatie

weken na het ontstaan van het hersenletsel niet zinvol is. Geheugen Het is aangetoond dat compensatietraining (het aanleren van

weken na het ontstaan van het hersenletsel niet zinvol is. Geheugen Het is aangetoond dat compensatietraining (het aanleren van Richtlijn Cognitieve revalidatie Niveau A (1) Het is aangetoond dat.. Aandacht Het is aangetoond dat aandachtstraining gedurende de eerste 6 weken na het ontstaan van het hersenletsel niet zinvol is. Geheugen

Nadere informatie

Inhoud. predictie predictie afasie predictiemodel ontwikkeling predictiemodel afasie predictiemodel afasie conclusies aanbeveling

Inhoud. predictie predictie afasie predictiemodel ontwikkeling predictiemodel afasie predictiemodel afasie conclusies aanbeveling VOORSPELLEN VAN VERBAAL COMMUNICATIEVE VAARDIGHEID VAN AFASIEPATIËNTEN NA KLINISCHE REVALIDATIE AfasieNet Netwerkdag 31.10.2014 Marieke Blom-Smink Inhoud predictie predictie afasie predictiemodel ontwikkeling

Nadere informatie

De spontane taal van patiënten met restafasie

De spontane taal van patiënten met restafasie STEM-, SPRAAK- EN TAALPATHOLOGIE Vol. 18, No. 02, 2013, pp. 13-23 32.8310/02/1813-13 c Groningen University Press De spontane taal van patiënten met restafasie Renate Lindner 1, Elsbeth Boxum 2, Roel Jonkers

Nadere informatie

Zonnehuis Experts. Diagnostiek, behandeling, begeleiding en advisering

Zonnehuis Experts. Diagnostiek, behandeling, begeleiding en advisering Zonnehuis Experts Diagnostiek, behandeling, begeleiding en advisering 1 Zonnehuis Experts bestaat uit tien vakgroepen. In deze folder stellen we ze voor. Bladzijde: bewegingstherapie 4 diëtetiek 5 ergotherapie

Nadere informatie

meer dan technologie alleen ehealth Beleidsadviseur ehealth SMK Associate lector ehealth HAN Lilian Beijer

meer dan technologie alleen ehealth Beleidsadviseur ehealth SMK Associate lector ehealth HAN Lilian Beijer ehealth meer dan technologie alleen Lilian Beijer Associate lector ehealth HAN Beleidsadviseur ehealth SMK Afasienet conferentie,8 oktober 2016 Overzicht E-Health Vergrijzing en afasie Why How What Lessons

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/20932 holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/20932 holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20932 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Haar, Sita Minke ter Title: Birds and babies : a comparison of the early development

Nadere informatie

HOOFDSTUK 1 INLEIDING

HOOFDSTUK 1 INLEIDING INLEIDING METEN IN DE GEZONDHEIDSZORG Meten neemt tegenwoordig in de gezondheidszorg een steeds belangrijkere positie in. Wat is er precies met de patiënt aan de hand? Gaat de patiënt vooruit? Heeft de

Nadere informatie

Afasie-adviesteam. Patiëntenfolder. Taal. Denken

Afasie-adviesteam. Patiëntenfolder. Taal. Denken Afasie-adviesteam Patiëntenfolder Taal Denken Communicatie Spraak Afasie Afasie is een taalstoornis ten gevolge van hersenletsel. Dit hersenletsel kan optreden door: - een beroerte (herseninfarct of hersenbloeding)

Nadere informatie

Spraak & Taal Ambulatorium

Spraak & Taal Ambulatorium Spraak & Taal Ambulatorium Communicatieontwikkeling van het kind weer snel op het goede spoor Hans Kaffener, Gz-psycholoog h.kaffener@kentalis.nl Wendy Boelhouwer, klinisch linguïst w.boelhouwer@kentalis.nl

Nadere informatie

Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH)

Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH) Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH) informatie voor de patiënt Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH) NAH is een beschadiging van de hersenen, die ontstaan is in de loop van het leven. Een beschadiging van

Nadere informatie

Afasie-adviesteam. Patiëntenfolder. Taal. Denken

Afasie-adviesteam. Patiëntenfolder. Taal. Denken Afasie-adviesteam Patiëntenfolder Taal Denken Communicatie Spraak Afasie Afasie is een taalstoornis ten gevolge van hersenletsel. Dit hersenletsel kan optreden door: - een beroerte (herseninfarct of hersenbloeding)

Nadere informatie

Het Afasieteam. Gluren bij de buren 2 oktober 2013. Elsbeth Boxum

Het Afasieteam. Gluren bij de buren 2 oktober 2013. Elsbeth Boxum Het Afasieteam Gluren bij de buren 2 oktober 2013 Elsbeth Boxum Introductie: - van mij - van jullie Kennisrondje Inhoud van deze presentatie 1. Doelstellingen en uitgangspunten van het afasieteam 2. Samenstelling

Nadere informatie

Spraakverstaan met CI resultaten en verruimde indicatiecriteria

Spraakverstaan met CI resultaten en verruimde indicatiecriteria Spraakverstaan met CI resultaten en verruimde indicatiecriteria Peter-Paul Boermans Jeroen Briare Janette van Dijhuizen Johan Frijns Centrum voor Audiologie en Hoorimplantaten Leids Universitair Medisch

Nadere informatie

Protocol Logopedie. SBO De Brigantijn. Kanaalstraat 38, 5711 EJ Someren Hogeweg 6, 5751 KX Deurne

Protocol Logopedie. SBO De Brigantijn. Kanaalstraat 38, 5711 EJ Someren Hogeweg 6, 5751 KX Deurne Protocol Logopedie SBO De Brigantijn Kanaalstraat 38, 5711 EJ Someren Hogeweg 6, 5751 KX Deurne Inhoudsopgave: 1. Wat verstaan wij onder logopedie blz. 3 2. Dossierscreening blz. 3 3. Logopedische screening

Nadere informatie

Toolkit voor co-therapie light

Toolkit voor co-therapie light Toolkit voor co-therapie light Co-therapie ter bevordering van de sociale participatie van personen met afasie in de chronische fase De Toolkit voor co-therapie light is ontwikkeld in het kader van een

Nadere informatie

Protocol FIT Stroke Knowledge Brokers Project

Protocol FIT Stroke Knowledge Brokers Project Protocol FIT Stroke Knowledge Brokers Project Dr. Ingrid van de Port, senior onderzoeker Kenniscentrum Revalidatiegeneeskunde Utrecht Mei 2011 Het FIT Stroke programma is een van de projecten welke gekozen

Nadere informatie

Wereldstemdag, Uden Evidence-based handelen: richtlijnen of niet? 16 april 2015. (c) Hanneke Kalf 1. Evidence-based handelen: richtlijnen of niet?

Wereldstemdag, Uden Evidence-based handelen: richtlijnen of niet? 16 april 2015. (c) Hanneke Kalf 1. Evidence-based handelen: richtlijnen of niet? Evidence-based handelen: richtlijnen of niet? Handout: downloadbaar via http://www.hannekekalf.nl/ebp @hannekekalf dr. Hanneke Kalf hanneke.kalf@radboudumc.nl www.hannekekalf.nl @hannekekalf Afdeling Revalidatie:

Nadere informatie

Wereldstemdag, Uden Evidence-based handelen: richtlijnen of niet? 16 april 2015. (c) Hanneke Kalf 1. Evidence-based handelen: richtlijnen of niet?

Wereldstemdag, Uden Evidence-based handelen: richtlijnen of niet? 16 april 2015. (c) Hanneke Kalf 1. Evidence-based handelen: richtlijnen of niet? Evidence-based handelen: richtlijnen of niet? Handout: downloadbaar via http://www.hannekekalf.nl/ebp @hannekekalf dr. Hanneke Kalf hanneke.kalf@radboudumc.nl www.hannekekalf.nl @hannekekalf Afdeling Revalidatie:

Nadere informatie

Richtlijn linguïstische diagnostiek en therapie bij een verworven afasie, augustus 2012

Richtlijn linguïstische diagnostiek en therapie bij een verworven afasie, augustus 2012 Richtlijn linguïstische diagnostiek en therapie bij een verworven afasie, augustus 2012 Redactie: Evy Visch-Brink Petra Links Joost Hurkmans 1 sopgave Deel 1 Voorwoord 1 Wat is een richtlijn 1.1 Definitie

Nadere informatie

Achtergrondinformatie Taalvrijwilligers. Begeleiden bij schrijven

Achtergrondinformatie Taalvrijwilligers. Begeleiden bij schrijven Achtergrondinformatie Taalvrijwilligers Begeleiden bij schrijven 1 Inhoudsopgave Snippers... 3 Verder Lezen... 5 2 Snippers 1 Onderdelen schrijfproces Schrijven is zowel een denktaak als een doetaak. Denken

Nadere informatie

Theoretische achtergronden van afasietherapie: opvattingen en kenmerken

Theoretische achtergronden van afasietherapie: opvattingen en kenmerken 1 Theoretische achtergronden van afasietherapie: opvattingen en kenmerken Philine E.G. Berns en Sandra M. Wielaert In een boek over afasietherapie behoort naar onze mening aandacht te worden geschonken

Nadere informatie

Spiegeltherapie. Martine Eckhardt, fysiotherapeut/bewegingswetenschapper Rijndam revalidatiecentrum

Spiegeltherapie. Martine Eckhardt, fysiotherapeut/bewegingswetenschapper Rijndam revalidatiecentrum Spiegeltherapie Martine Eckhardt, fysiotherapeut/bewegingswetenschapper Rijndam revalidatiecentrum Plasticiteit v.d. hersenen 7 jarig Turks meisje Op drie-jarige leeftijd oa taalgebieden verwijderd Tweetalig

Nadere informatie

TAALSTOORNIS KINDEREN: PROBLEMEN MET DE PRODUCTIE VAN SPRAAKKLANKEN

TAALSTOORNIS KINDEREN: PROBLEMEN MET DE PRODUCTIE VAN SPRAAKKLANKEN INFORMATIE VOOR OUDERS/VERZORGERS TAALSTOORNIS KINDEREN: PROBLEMEN MET DE PRODUCTIE VAN SPRAAKKLANKEN Meertaligheid en fonologische stoornis TAALSTOORNIS KINDEREN: PROBLEMEN MET DE PRODUCTIE VAN SPRAAKKLANKEN

Nadere informatie

Cognitieve strategietraining

Cognitieve strategietraining Cognitieve strategietraining CO-OP, PRPP en apraxierichtlijn Marieke Lindenschot Ergotherapeut, MSc De Vogellanden, Centrum voor Revalidatie te Zwolle Congres Vernieuwde Ergotherapierichtlijn CVA 7 maart

Nadere informatie

Chronische vermoeidheid: Revalidatie of cognitieve gedragstherapie? Dr. Desirée Vos-Vromans

Chronische vermoeidheid: Revalidatie of cognitieve gedragstherapie? Dr. Desirée Vos-Vromans Chronische vermoeidheid: Revalidatie of cognitieve gedragstherapie? Dr. Desirée Vos-Vromans Onderzoeksgroep: Prof. Rob Smeets Prof. André Knottnerus Dr. Ivan Huijnen Drs. Nieke Rijnders Dr. Albère Köke

Nadere informatie

VUmc Basispresentatie

VUmc Basispresentatie Moderne Dementiezorg 24 november 2014 Workshop 4.13: Afasie Inhoud Afasie Taalstoornissen bij dementie Communicatieproblemen in het dagelijks leven Interventie mogelijkheden Casuïstiek Laura Bas, logopedist

Nadere informatie

I Autonome verzorgingsinstelling. Informatiebrochure. Spraak-, taal- en slikproblemen

I Autonome verzorgingsinstelling. Informatiebrochure. Spraak-, taal- en slikproblemen I Autonome verzorgingsinstelling Informatiebrochure Spraak-, taal- en slikproblemen IIVoorwoord Beste patiënt, Beste familie, Deze informatiebrochure bieden wij u aan naar aanleiding van de spraak- en/

Nadere informatie

Behandeling en expertise

Behandeling en expertise Behandeling en expertise Een team van specialisten werkt samen aan uw behandeling Behandeling en expertise Experts op het gebied van chronische ziekten Multidisciplinaire samenwerking Poliklinische behandeling

Nadere informatie

Informatiebrochure Afasie

Informatiebrochure Afasie Informatiebrochure Afasie UZ Leuven 2 Beste familie, deze informatiebrochure bieden wij u aan naar aanleiding van de spraak-, taal - en/of slikproblemen die uw familielid momenteel ondervindt. In deze

Nadere informatie