Communicatie en revalidatie. Esther van Elk, neuroverpleegkundige & Noortje Houdèl van der Reijden, logopedist klinische neurorevalidatie

Transcriptie

1 Communicatie en revalidatie Esther van Elk, neuroverpleegkundige & Noortje Houdèl van der Reijden, logopedist klinische neurorevalidatie

2 Sint Maartenskliniek afdeling Neuro-revalidatie 2 afdelingen met elk 24 bedden. Reguliere neurorevalidatie, multidisciplinair. Specialistische programma s: ICP (Intensief Communicatie Programma) IMP (Intensief Motorisch Programma) CBU (Cognitieve behandelunit) CIMBT ( Behandelprogramma arm-hand problematiek) 2x per jaar

3 Stelling Ik verdiep me enigszins in de communicatiemogelijkheden van de patiënt en pas zo nodig mijn communicatiestijl aan zodat de patiënt mij begrijpt.

4 Welke communicatieproblemen kom je tegen als verpleegkundige?

5 Van idee naar spreken Proces Stoornis Apathie/ dementie Taal Afasie/ secundaire taalproblemen Programmering spraakbewegingen Apraxie van de spraak Spreken Dysartrie

6 Afasie Afasie is een taalstoornis. Afasie is een verworven taalstoornis na neurologisch hersenletsel, waarbij het begrijpen en het uiten van gesproken en geschreven taal gestoord is. (Reni Dharmaperwira-Prins, 1998)

7 Apraxie van de spraak Apraxie van de spraak is een articulatiestoornis en komt zelden geïsoleerd voor. De stoornis betreft het programmeren van de spraakmusculatuur voor de bewuste productie van fonemen en het programmeren van de achtereenvolgende spierbewegingen voor de bewuste productie van woorden. (R. Dharmaperwira-Prins, 1998)

8 Dysartrie Dysartrie is een spraakstoornis. Deze aandoening verstoort de werking van één of meer spieren die bij het spreken betrokken zijn. (R. Dharmaperwira-Prins, 1998)

9 ICP Afasiepatienten worden bij ons opgenomen in het ICP; Intensief Communicatie Programma. Onderverdeling: 2 weken diagnostische fase. Maximaal 9 weken behandelfase.

10 Doelgroep Afasiepatiënten in de subacute fase met verminderde communicatievaardigheden, eventueel gepaard gaand met overige niet linguïstische cognitieve en/of motorische beperkingen

11 Inclusiecriteria Inclusie behandelfase Afasie (variërend in ernst) 1-1 ½ uur zittend kunnen deelnemen aan groepsactiviteit Mantelzorg aanwezig Nederlands als moedertaal

12 Opzet behandelprogramma 2 weken observatie en diagnostiek door alle disciplines 9 weken behandelfase Therapie in groepen gericht op fatische problematiek Individuele therapie volgens reguliere frequentie (8-10x p.w.), inclusief wekelijks dubbelplanning met logopedist Interdisciplinair werken Maximaal 8 volledige ICP revalidanten Alles is gebaseerd op de CBO-richtlijnen

13 Groepstherapie Algemene afasiemodules (RDB, reguliere afasiepatiënten en ICP ers): Afasiegroep (A+B) Lees- en schrijfgroep (A+B) Mediagroep Maatschappelijke participatie ICP modules: Dagstart Voorlichtingsgroep (voor mantelzorgers) Afasiegroep met mantelzorger Weekend voor- en nabespreking

14 CBO richtlijn Intensiteit van afasietherapie, is evenredig met het succes. Bij een frequentie van minimaal 2 uur per week wordt een groter effect gezien dan bij een frequentie van 1 uur per week of minder. (B. Bakheit 2007, Denes. 1996, Robey 1998, Bhogal 2003, Salter e.a. 2006) Het is aannemelijk dat het starten van afasietherapie in de acute fase (0-3 maanden) het succes van de therapie gunstig beïnvloedt. B. Robey 1998

15 Richtlijnen afasietherapie Snel beginnen (in de acute fase) Goede diagnostiek Realistische, individuele doelen Intensief (beter intensief oefenen in eerste 3 maanden, dan hetzelfde aantal therapieën over een langere periode verspreidt, Boghal 2003) Functionele communicatie Betrekken van de omgeving Zelfstandig oefenen (inzet co-therapeut/coach): dosiseffect Groepstherapieën

16 Rol verpleegkundige 2 vaste verpleegkundige zijn spin in het web: Gespecialiseerd in communicatieproblemen ADL observaties (ET/ LG/ FT) Gezamenlijke intake (LG/VP) Groepsbehandelingen Contact onderhouden mantelzorger (mail, telefoon, 1 op 1 contact) Weekend voor- en nabespreking Tolk voor revalidant; gesprekken arts ed.

17 Casus Gegevens verwijzing ziekenhuis: Huidige functiestoornissen: bloeding li hemisfeer waardoor forse fatische problemen, begrip gestoord, hemisparese re, mgl hemi-inattentie re Doel revalidatie: ICP diagnostiek, zelfredzaamheid in ADL + mobiliteit

18 Intake Opdracht 1: Waar denk je rekening mee te moeten houden tijdens een gesprek met mw. gezien de verwijzing? Opdracht 2: a. Voer een intake gesprek met mw. (1 persoon) Noteer wat je opvalt qua praten en begrijpen van mw. (allemaal) b. Voer een intake gesprek met mw. (1 persoon) Noteer wat je opvalt in de communicatie van de verpleegkundige (tips en tops)

19 Taalproblemen Wat is jullie indruk van mw. m.b.t: Expressieve taal: spreken (+ schrijven) Receptieve taal: auditief + (leesinhoudelijk)

20 Tips en tops Bespreking intakegesprek: Wat ging er goed? (tops) Wat kon beter? (tips)

21 Communicatie adviezen Tijd nemen en tijd geven Oogcontact en op gelijke hoogte zitten Onderwerp benoemen en afronden Kernwoorden opschrijven om gesprek te structureren en taalbegrip te ondersteunen Spreek in korte zinnen en benadruk kernwoorden

22 Communicatie adviezen Gebruik (wijs) gebaren, taalzakboek, pak het voorwerp erbij Vraag om verduidelijking als je het niet begrijpt Maak een korte samenvatting op papier (achteraf) Help met het kiezen van het communicatiekanaal Stel gesloten en gestructureerde vragen

23 Communicatiekanalen Actief hulp bieden bij gebruik maken/ selectie van communicatiekanalen: Aanwijzen of gebaar maken Schrijven of tekenen Taalzakboek/ gespreksboek

24 Take home message RUST en TIJD Help met communicatiekanaal selecteren als het spreken niet gaat Spreek in rustig tempo en maak oogcontact

25 Vragen?