NEUROLOGISCHE MUZIEKTHERAPIE: TOEKOMSTMUZIEK?

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "NEUROLOGISCHE MUZIEKTHERAPIE: TOEKOMSTMUZIEK?"

Transcriptie

1 NEUROLOGISCHE MUZIEKTHERAPIE: TOEKOMSTMUZIEK? Manon Bruinsma Artez conservatorium

2 100 BPM BeeGees Staying Alive KC & Sunshine Band That s the way Queen Another one bites the dust

3 ASSOCIATIE VERSUS STRUCTUUR

4 MP8C4QUI Home video man met parkinson zonder en met muziek

5 NEUROLOGISCHE MUZIEKTHERAPIE 20 wetenschappelijk onderbouwde technieken systematische methodiek in 5 stappen sensomotorische, cognitieve en spraak-/ taaltechnieken In NL 80 muziektherapeuten opgeleid

6 4 WERKINGSMECHANISMEN Ritmische stimulatie en entrainment Patterned Information Processing Differential Neurological Processing Affectief-Esthetische respons: Arousal, Motivatie, Emotie

7 RITMISCHE ENTRAINMENT

8 RITME = STEIGER VOOR HET BREIN

9 4 WERKINGSMECHANISMEN Ritmische stimulatie en entrainment Patterned Information Processing Differential Neurological Processing Affectief-Esthetische respons: Arousal, Motivatie, Emotie

10 PATTERNED INFORMATION PROCESSING

11 4 WERKINGSMECHANISMEN Ritmische stimulatie en entrainment Patterned Information Processing Gedeelde neurale mechanismen met hersenfuncties Affectief-Esthetische respons: Arousal, Motivatie, Emotie

12

13 GEDEELDE MECHANISMEN

14 GEREEDSCHAP NMT

15 4 WERKINGSMECHANISMEN Ritmische stimulatie en entrainment Patterned Information Processing Differential Neurological Processing Affectief-Esthetische respons: Arousal, Motivatie, Emotie

16 SENSOMOTO RIEK

17 MUZIEK BIEDT Herhaling Feedback Cues Motivatie

18 RHYTHMIC AUDITORY STIMULATION Nieuwboer, A. et l. (2007). Cueing training in the home improves gait-related mobility in Parkinson s disease: the RESCUE trial. Journal of Neurology, Neurosurgery & Psychiatry, 78, Staplengte en loopsnelheid nemen toe, effecten duren voort tot 3 weken na een kort thuis trainingsprogramma. Satoh, M., Kuzuharu, S. Training in mental singing while walking improves gait disturbance in Parkinson s disease patients. Eur Neurol. 2008, 60(5), Tred en tijd verbeteren na 1 trainingssessie mentaal zingen.

19 Filmpje RAS TIMP - Loopbrug

20 THERAPEUTIC INSTRUMENTAL MUSICAL PERFORMANCE

21 TIMP BALANS

22 PATTERNED SENSORY ENHANCEMENT Freeman, J.S., Cody, F.W., and Schady, W. (1993). The influence of external timing cues upon the rhythm of voluntary movements in Parkinson s disease. Journal of Neurology, Neurosurgery, & Psychiatry, 56, Georgiou, N. et al. (1993). An evaluation of the role of internal cues in the pathogenesis of Parkinsonian hypokinesia. Brain, 116, Significante verbetering van ritmisch gecuede hand/arm beweging in Parkinson patienten wanneer deze extern gecued worden door auditoir ritme.

23 PSE MARCHEREN

24 PSE HIEL ENKEL

25 PSE ARMBEWEGING

26 COGNITIE

27 AANDACHT EN CONCENTRATIE

28 MUSICAL ATTENTION CONTROL TRAINING OEFENING: LAAG op de piano = stampen met beide voeten TEGELIJK HOOG op de piano = slaan op knieen met beide handen TEGELIJK TAMBOERIJN = LINKS en RECHTS AFWISSELEN

29 RONNIE GARDINER METHOD RGM-NEDERLAND.NL

30 SPRAAK EN TAAL TECHNIEKEN

31 RHYTHMIC SPEECH CUEING Thaut MH, McIntosh Gc, McIntosh KW, Hoemberg V. (2001). Auditory rhythmicity enhances movement and speech motor control in patients with Parkinson s disease. Functional Neurology, 16, Auditoir ritme verbetert spierbeheersing van beweging en spraak

32 RHYTHMIC SPEECH CUEING Speech rate control door auditoir ritme Vloeiendheid, articulatie, pauzes, verstaanbaarheid Praten met een metronoom (of instrument) Tempo is therapeutisch mechanisme Metrisch of patterned cueing Geschikt voor ernstige dysarthrie Vertragen tot 60% van speech rate

33 RSC

34

35 ORAL MUSCULATORY & RESPIRATORY EXCERCISES OMREX 0yzOWwVSg?t=3 m31s

36 THERAPEUTIC SINGING, VOCAL INTONATION THERAPY Toonduur Volume Toonhoogte en expressie Dictie Vocale snelheid Vloeiendheid dictie Lichaamshouding

37 STEMOEFENINGEN EN ZINGEN Frankeland & Artez samenwerking: Muziek beweegt de mens Een beweeg en zang programma voor mensen met Parkinson Kick-off 24 januari 2015

38 TIPS PRIME voordat je gaat bewegen tenminste 3 tellen CUE geef een duidelijk startsein CUE begeleid de beweging zing-sprekend ENTRAINMENT gebruik ritme tijdens beweging en spraak TAPMETRONOOM gratis telefoonapp MOEDIG DANSEN EN ZINGEN AAN NMT basiscursus staat open voor ergotherapeuten, fysiotherapeuten, logopedisten via artez.nl

39 HANDIGE LINKS Algemene info over NMT: NMT opgeleide muziektherapeuten: Filmvoorbeelden toepassingen NMT: 63 Handboek NMT: Handbook Neurologic Music Therapy OUP 2014, Michael H. Thaut Muziek per BPM: NMT basiscursus sept 2015, open voor ergo-fysiologo: el/neurologische-muziektherapie

40 VRAGEN?

Muziek beweegt Neurologische muziektherapie De invloed van muziektherapie & muziek op het brein

Muziek beweegt Neurologische muziektherapie De invloed van muziektherapie & muziek op het brein Muziek beweegt Neurologische muziektherapie De invloed van muziektherapie & muziek op het brein 15 april 2014 Team muziektherapie Vitalis Judith Bauwens Neurologisch muziektherapeut Ester Alofs Neurologisch

Nadere informatie

(Moniek aan het werk met Diny, een cliënte met afasie ten gevolge van een CVA)

(Moniek aan het werk met Diny, een cliënte met afasie ten gevolge van een CVA) ArtEZ Muziektherapie presenteert: Verhalen uit de Praktijk! Muziektherapeute en alumnus Moniek Korsman schrijft vier keer per jaar een column voor deze rubriek. Ze geeft ons een inkijkje in haar muziektherapieruimte

Nadere informatie

Altijd Wat. Muziek en taal. Overeenkomsten muziek en taal. Zingen ingang tot spreken

Altijd Wat. Muziek en taal. Overeenkomsten muziek en taal. Zingen ingang tot spreken HersenletselCongres 2014 3 november Disclosure belangen sprekers (potentiële) belangenverstrengeling Geen De betrokken relaties bij dit project zijn: CLUSTER C Sponsoring of onderzoeksgeld: Al zingend

Nadere informatie

NEUROLOGISCHE MUZIEKTHERAPIE BIJ SCHIZOFRENIE

NEUROLOGISCHE MUZIEKTHERAPIE BIJ SCHIZOFRENIE NEUROLOGISCHE MUZIEKTHERAPIE BIJ SCHIZOFRENIE Gerben Roefs Zuyd Hogeschool Master of Arts Therapies 19 juni 2015 Opbouw Presentatie VOLGT PROCES VAN WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK DOEN START MET EEN IDEE -

Nadere informatie

Motorisch leren bij Parkinson

Motorisch leren bij Parkinson Motorisch leren bij Parkinson Esther Molenaar Msc. Docent Geriatriefysiotherapie Opleiding Master fysiotherapie Instituut voor Bewegingsstudies Onderzoeker Lectoraat Innovatie van Beweegzorg Hogeschool

Nadere informatie

ZINGEN BRAINSTORM MET DE KLAS BELANGRIJK BIJ DE KEUZE VAN EEN LIED

ZINGEN BRAINSTORM MET DE KLAS BELANGRIJK BIJ DE KEUZE VAN EEN LIED ZINGEN Zang mag niet ontbreken in de BZTband XXL! Daarom zijn we op zoek naar een klas die graag samen zingt. Zing je al vaak met je klas, dan kun je meteen aan de slag. Zo niet, dan heb je hopelijk iets

Nadere informatie

Maar waaróm vallen oudere mensen?

Maar waaróm vallen oudere mensen? Het probleem Over valrisico bij Parkinsonisme en Cognitieve stoornissen 1. The only strong predictor for a future fall is a previous history of falling.. (Ref: Glanz DA et al. 2007 JAMA 297(1):77-86. Will

Nadere informatie

Coert Koenen. Specialist Ouderengeneeskunde. 24 september 2014

Coert Koenen. Specialist Ouderengeneeskunde. 24 september 2014 Coert Koenen Specialist Ouderengeneeskunde 24 september 2014 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of

Nadere informatie

Loopproblemen bij Parkinson; beat it!

Loopproblemen bij Parkinson; beat it! 2011 Loopproblemen bij Parkinson; beat it! Kim van Reijsen, Patty van der Laan & Ilja Klein Hogeschool van Amsterdam 1 Inhoud INLEIDING... 2 DE OPDRACHTGEVER... 4 PROBLEEM ANALYSE... 4 VRAAGSTELLING...

Nadere informatie

SMTA. Uitgangspunt SMTA. Innovaties in de Geriatrische Revalidatie Symposium UNO-VUmc Martine Verkade en Joost Hurkmans 1

SMTA. Uitgangspunt SMTA. Innovaties in de Geriatrische Revalidatie Symposium UNO-VUmc Martine Verkade en Joost Hurkmans 1 Madeleen de Bruijn, muziektherapeut Martine Verkade, logopedist SMTA SPEECH MUSIC THERAPY FOR APHASIA Speech Music Therapy for Aphasia Uitgangspunt SMTA Combinatiebehandeling van logopedie en muziektherapie

Nadere informatie

Willem Bossers - Kennis in Beweging. Bewegen. door het leven heen. Door: Dr. Willem Bossers. @willembossers

Willem Bossers - Kennis in Beweging. Bewegen. door het leven heen. Door: Dr. Willem Bossers. @willembossers 20 30 Willem Bossers - Kennis in Beweging 15 40 10 60 5 80 0 100 Bewegen door het leven heen Door: Dr. Willem Bossers @willembossers Bewegen Norm Gezond Bewegen: gericht op het onderhouden van gezondheid

Nadere informatie

Project nootwaarden en maatstrepen

Project nootwaarden en maatstrepen Auteurs Laatst gewijzigd Licentie Webadres Paul Wagemakers; Paul Wagemakers; martin de groot 03 january 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/70281 Dit lesmateriaal

Nadere informatie

Ritme Revant Reigerbos

Ritme Revant Reigerbos Ritme Revant Reigerbos RITME Een methode waarin werkvormen uit de muziektherapie, zoals ritmegroepen en SMTA (speech and music therapy for afasia) worden gecombineerd met de RGM (Ronnie Gardiner Methode)

Nadere informatie

Taal/spraak en muziek

Taal/spraak en muziek Taal/spraak en muziek Zijn taal/spraak en muziek geïsoleerde systemen? Diverse overeenkomsten maar ook verschillen tussen twee entiteiten (Bouillard, 1825; Broca 1861; Steintahl, 1881; Stahl et al., 2011;

Nadere informatie

Train uw Brein: Cognitieve Training als een behandeling voor depressie. Marie-Anne Vanderhasselt

Train uw Brein: Cognitieve Training als een behandeling voor depressie. Marie-Anne Vanderhasselt Train uw Brein: Cognitieve Training als een behandeling voor depressie Marie-Anne Vanderhasselt Vanderhasselt, M.A., De Raedt, R., Namur, V., Lotufo, P.A., Bensenor, Vanderhasselt, M.A., De Raedt, R.,

Nadere informatie

12 mei Vraag. Kort antwoord

12 mei Vraag. Kort antwoord Opgesteld door: Edith van Eck (kennismakelaar) en Margriet Heim (Kohnstamm Instituut) Vraagsteller: klinisch linguïst Referentie: Kennisrotonde. (2017). In hoeverre kan het inzetten van muziek(onderwijs)

Nadere informatie

Verslag leerorkest studieochtend. Zingen tijdens de instrumentale groepsles

Verslag leerorkest studieochtend. Zingen tijdens de instrumentale groepsles Verslag leerorkest studieochtend Zingen tijdens de instrumentale groepsles 6 maart 2012 Muziekcentrum Zuidoost 7 maart 2012 Muziekschool Amsterdam Noord 9 maart 2012 Muziekschool Amsterdam Docent: Otto

Nadere informatie

Joggen op muziek, een recent fenomeen

Joggen op muziek, een recent fenomeen De populariteit en het gebruik van draagbare audiospelers, zoals Apple s ipod, is de laatste jaren enorm gestegen. Draagbare audiospelers bevatten steeds meer mogelijkheden, maar ze hebben één fundamentele

Nadere informatie

Niet-aangeboren hersenaandoeningen

Niet-aangeboren hersenaandoeningen Niet-aangeboren hersenaandoeningen Prof. dr. Gerard M. Ribbers Niet-aangeboren hersenaandoeningen Hersenletsel ontstaan ten gevolge van welke oorzaak dan ook, anders dan rond of vanwege de geboorte, leidend

Nadere informatie

Dia 1. Dia 2. Dia 3. Aspecten van cognitief functioneren in Autisme Spectrum Stoornissen. Executieve functies en autisme (Hill, 2004)

Dia 1. Dia 2. Dia 3. Aspecten van cognitief functioneren in Autisme Spectrum Stoornissen. Executieve functies en autisme (Hill, 2004) Dia 1 Aspecten van cognitief functioneren in Autisme Spectrum Stoornissen Een reactie van Bibi Huskens Dia 2 Executieve functies en autisme (Hill, 2004) Problemen in: Planning Inhibitie Schakelvaardigheid

Nadere informatie

Ergotherapie bij Parkinsonpatiënten ALGEMENE AANDACHTSPUNTEN BIJ DE BEHANDELING

Ergotherapie bij Parkinsonpatiënten ALGEMENE AANDACHTSPUNTEN BIJ DE BEHANDELING Ergotherapie bij Parkinsonpatiënten ALGEMENE AANDACHTSPUNTEN BIJ DE BEHANDELING Observatie Beperkingen komen vaak voor bij volgende motorische activiteiten: Transfers Houding Reiken en grijpen Balans Stappen

Nadere informatie

OOpnieuw leren spreken:

OOpnieuw leren spreken: Ludger Stuijt OOpnieuw leren spreken: muziek als opstap Speech-Music Therapy for Aphasia als behandelmethode voor chronische globale afasie Speech-Music Therapy for Aphasia (SMTA) is ontwikkeld om het

Nadere informatie

Revalidatie en preventie meer dan alleen spieren trainen. Lorenzo d Hont [ Master Sportfysiotherapeut]

Revalidatie en preventie meer dan alleen spieren trainen. Lorenzo d Hont [ Master Sportfysiotherapeut] Revalidatie en preventie meer dan alleen spieren trainen Lorenzo d Hont [ Master Sportfysiotherapeut] Patiënt X VKB-R 2014 30 tot 40 maal grotere kans op een VKB recidief Na 12 maanden ondervindt 28%

Nadere informatie

Circuittraining Een nieuwe groepstraining met een functioneel karakter

Circuittraining Een nieuwe groepstraining met een functioneel karakter Circuittraining Een nieuwe groepstraining met een functioneel karakter Drs. Lotte Wevers Dr. Ingrid van de Port Prof. Dr. Eline Lindeman Prof. Dr. Gert Kwakkel Kenniscentrum De Hoogstraat, Utrecht Overzicht

Nadere informatie

Trauma en verwaarlozing. Tony Bloemendaal Klinisch psycholoog manager zorg

Trauma en verwaarlozing. Tony Bloemendaal Klinisch psycholoog manager zorg Trauma en verwaarlozing Tony Bloemendaal Klinisch psycholoog manager zorg De normale ontwikkeling Het brein ontwikkelt zich van: Onder naar boven Binnen naar buiten Achter naar voren 2 Ontwikkelingsstadia

Nadere informatie

Bijlage 1. Conclusies en aanbevelingen

Bijlage 1. Conclusies en aanbevelingen Bijlage 1 Conclusies en aanbevelingen Toelichting De bewijskracht van de aanbevelingen op basis van de literatuur is ingedeeld op basis van landelijke afspraken (ebro/cbo). Er wordt onderscheid gemaakt

Nadere informatie

Inhoud. predictie predictie afasie predictiemodel ontwikkeling predictiemodel afasie predictiemodel afasie conclusies aanbeveling

Inhoud. predictie predictie afasie predictiemodel ontwikkeling predictiemodel afasie predictiemodel afasie conclusies aanbeveling VOORSPELLEN VAN VERBAAL COMMUNICATIEVE VAARDIGHEID VAN AFASIEPATIËNTEN NA KLINISCHE REVALIDATIE AfasieNet Netwerkdag 31.10.2014 Marieke Blom-Smink Inhoud predictie predictie afasie predictiemodel ontwikkeling

Nadere informatie

DEMENTIE EN MUZIEKTHERAPIE Marianne Verkerk

DEMENTIE EN MUZIEKTHERAPIE Marianne Verkerk DEMENTIE EN MUZIEKTHERAPIE 31-01-2017 Marianne Verkerk 1 MUZIEKTHERAPIE BIJ MENSEN MET DEMENTIE Ervaringsgerichte therapie: verandering, ontwikkeling, stabilisatie of acceptatie worden bereikt door middel

Nadere informatie

Wanneer is ergotherapie bij Parkinson effectief?

Wanneer is ergotherapie bij Parkinson effectief? Wanneer is ergotherapie bij Parkinson effectief? Ingrid Sturkenboom, ergotherapeut-onderzoeker Radboudumc, Nijmegen Begeleiding vanuit Radboudumc: Promotoren: Ria Nijhuis- van der Sanden, Bas Bloem Co-promotoren:

Nadere informatie

Auditieve verwerkingsproblemen

Auditieve verwerkingsproblemen Auditieve verwerkingsproblemen definitie, diagnostiek, (be)handelen Jessica van Herel de Frel Logopedist / spraak taalpatholoog Koninklijke Auris Groep, AC Rotterdam j.v.herel@auris.nl 19 april 2012 Inhoud

Nadere informatie

Workshop meetinstrumenten

Workshop meetinstrumenten Workshop meetinstrumenten Producten richtlijn ziekte van Parkinson Product Engelse versie Richtlijn Deel voor verwijzers (ENG) Deel voor patiënten (ENG) Wetenschappelijke onderbouwing (ENG) Waar te vinden

Nadere informatie

De effecten van tactiele cueing op het looppatroon van Parkinson patiënten

De effecten van tactiele cueing op het looppatroon van Parkinson patiënten De effecten van tactiele cueing op het looppatroon van Parkinson patiënten Een beroepsopdracht van HvA-studenten in opdracht van het VUMC te Amsterdam Studenten: Docentbegeleider: Stagebegeleiders VU:

Nadere informatie

Spiegeltherapie. Martine Eckhardt, fysiotherapeut/bewegingswetenschapper Rijndam revalidatiecentrum

Spiegeltherapie. Martine Eckhardt, fysiotherapeut/bewegingswetenschapper Rijndam revalidatiecentrum Spiegeltherapie Martine Eckhardt, fysiotherapeut/bewegingswetenschapper Rijndam revalidatiecentrum Plasticiteit v.d. hersenen 7 jarig Turks meisje Op drie-jarige leeftijd oa taalgebieden verwijderd Tweetalig

Nadere informatie

Tinnituslast verlichten. door geluidsverrijking. Cliënten met tinnitus helpen omgaan Vergt verschillende vaardigheden

Tinnituslast verlichten. door geluidsverrijking. Cliënten met tinnitus helpen omgaan Vergt verschillende vaardigheden zaterdag 28 mei 2016 Tinnituslast verlichten door geluidsverrijking Taco Drok Training en educatie Cliënten met tinnitus helpen omgaan Vergt verschillende vaardigheden Cliënt ondersteunen Educatie & counselling

Nadere informatie

Voetzorg bij de ziekte van Parkinson: voetnoten?

Voetzorg bij de ziekte van Parkinson: voetnoten? Voetzorg bij de ziekte van Parkinson: voetnoten? Prof. Alice Nieuwboer Department of Rehabilitation Sciences KU Leuven - University of Leuven, Belgium Key points Motorische en cognitieve symptomen veroorzaken

Nadere informatie

EFFECTEN VAN EXTERNE RITMES OP HET LOOPPATROON BIJ PATIËNTEN MET DE ZIEKTE VAN PARKINSON

EFFECTEN VAN EXTERNE RITMES OP HET LOOPPATROON BIJ PATIËNTEN MET DE ZIEKTE VAN PARKINSON EFFECTEN VAN EXTERNE RITMES OP HET LOOPPATROON BIJ PATIËNTEN MET DE ZIEKTE VAN PARKION Research opdracht Mindy Machielse en Janne Veerbeek Hogeschool van Amsterdam Instituut fysiotherapie Januari 2002

Nadere informatie

Welke strategie, bij wie en waarom?

Welke strategie, bij wie en waarom? Instituut voor toegepaste Neurowetenschappen Faculteit der Bewegingswetenschappen Welke strategie, bij wie en waarom? Dr. Ben van Cranenburgh Symposium De fysiotherapeut als bewegingsprofessional RGF 18

Nadere informatie

HELDER! SPREKEN. Een praktische voorbereiding voor beroepssprekers. Marieke Dooper

HELDER! SPREKEN. Een praktische voorbereiding voor beroepssprekers. Marieke Dooper HELDER! SPREKEN HELDER! SPREKEN Een praktische voorbereiding voor beroepssprekers Marieke Dooper Dooper, Marieke Helder! Spreken: Een praktische voorbereiding voor beroepssprekers 2014 Marieke Dooper

Nadere informatie

HUIS-, TUIN- EN KEUKENPERCUSSIE

HUIS-, TUIN- EN KEUKENPERCUSSIE HUIS-, TUIN- EN KEUKENPERCUSSIE Alles kan in de BZTband XXL, ook muziek maken op dingen die officieel geen instrument zijn. We zijn op zoek naar een groep van maximaal 10 kinderen die muziek maken op gebruiksvoorwerpen.

Nadere informatie

30 DAGEN OM FIT TE WORDEN

30 DAGEN OM FIT TE WORDEN 30 DAGEN OM FIT TE WORDEN HOE VOLG IK MIJN TRAINING? Start met My Walking Challenge en word weer fit in 4 weken met powerwalking. Deze eenvoudige en doeltreffende sport biedt je tal van voordelen. ONTDEK

Nadere informatie

Omgaan met aandacht- en geheugenproblemen. Café Brein, Uden en Oss, September 2014

Omgaan met aandacht- en geheugenproblemen. Café Brein, Uden en Oss, September 2014 Omgaan met aandacht- en geheugenproblemen Café Brein, Uden en Oss, September 2014 Hersenletsel.. En dan? Helaas is er nog te weinig bekendheid rondom niet-aangeboren hersenletsel (NAH) Filmpje SWZ Wat

Nadere informatie

Brein Centraal leren. geheugentraining - bewegingsstrategieën

Brein Centraal leren. geheugentraining - bewegingsstrategieën Brein Centraal leren geheugentraining - bewegingsstrategieën Onze hersenen Opgebouwd uit zenuwcellen/neuronen (100mld) Neuronen verbinden via transmitters Meer onderlinge activiteit => sterkere verbindingen

Nadere informatie

Nederlandse Vereniging voor Muziektherapie

Nederlandse Vereniging voor Muziektherapie Deze PowerPoint presentatie is gemaakt door het studentlid in het bestuur van de (NVvMT), in het kader van een lezing die zij namens de NVvMT gaf aan een studievereniging. De illustraties en de functies

Nadere informatie

Libra R&A locatie Blixembosch NAH/CVA. Poliklinische revalidatie

Libra R&A locatie Blixembosch NAH/CVA. Poliklinische revalidatie Libra R&A locatie Blixembosch NAH/CVA Poliklinische revalidatie U heeft niet-aangeboren hersenletsel (NAH) en bent verwezen naar Libra Revalidatie & Audiologie locatie Blixembosch voor poliklinische revalidatie.

Nadere informatie

Neurorevalidatie bij Centraal Neurologische Aandoeningen

Neurorevalidatie bij Centraal Neurologische Aandoeningen Cursusinformatie Neurorevalidatie bij Centraal Neurologische Aandoeningen Overeenkomsten in symptomen en paramedische interventies Ontwikkeling en coördinatie : Frans van der Brugge Maart 2015 1 Algemene

Nadere informatie

LEZING VOOR DE THEMA-AVOND VAN DE MULTIPLE SCLEROSE VERENIGING NEDERLAND, REGIO ZUID-HOLLAND-NOORD.

LEZING VOOR DE THEMA-AVOND VAN DE MULTIPLE SCLEROSE VERENIGING NEDERLAND, REGIO ZUID-HOLLAND-NOORD. MS en COGNITIE LEZING VOOR DE THEMA-AVOND VAN DE MULTIPLE SCLEROSE VERENIGING NEDERLAND, REGIO ZUID-HOLLAND-NOORD. WOENSDAG 12 OKTOBER 2011, DIACONESSENHUIS, LEIDEN. Mw. drs. M.W. Pleket Gz-/neuropsycholoog

Nadere informatie

Voorjaar 2016 Plug In Music

Voorjaar 2016 Plug In Music Voorjaar 2016 Plug In Music Plug In Plug In Music : Dit is het aanbod van alle muziekcursussen van JC De Klinker. Plug In richt zich tot jongeren van 12 tot 30 jaar. De cursussen gaan door in Jc De Klinker.

Nadere informatie

5-Daagse starters workshop

5-Daagse starters workshop 5-Daagse starters workshop Met 2 akkoorden naar je 1 e liedje Dag 4: First Day of the Journey Copyright 2018 Arvid Kuipers - Gitaarstarters, Haaren. Alle rechten voorbehouden. Niets uit dit document mag

Nadere informatie

Kinesitherapie bij personen met de ziekte van Parkinson

Kinesitherapie bij personen met de ziekte van Parkinson Kinekring Land van Aalst Kinesitherapie bij personen met de ziekte van Parkinson Van richtlijnen naar de praktijk Ziekte van Parkinson - ICF bradykinesie akinesie ( freezing ) posturale instabiliteit Niet-motorische

Nadere informatie

Prognostische factoren bij de ziekte van Parkinson. Daan Velseboer Afdeling Neurologie AMC, 29 November 2013

Prognostische factoren bij de ziekte van Parkinson. Daan Velseboer Afdeling Neurologie AMC, 29 November 2013 Prognostische factoren bij de ziekte van Parkinson Daan Velseboer Afdeling Neurologie AMC, 29 November 2013 Nut van prognostische data De patiënt wil (vaak) weten: Hoe snel zullen mijn klachten toenemen?

Nadere informatie

Praktijkdag Beat the music

Praktijkdag Beat the music Praktijkdag 2018 - Beat the music Johan Swennen, Het Gezonde Huis Info en contact johan.swennen@hetgezondehuis.be www.psylos.be/praktijkdag Johan Swennen johan.swennen@hetgezondehuis.be 0495/37 44 93 -

Nadere informatie

Logopedie. Dysartrie, een verworven spraakstoornis. Afdeling: Onderwerp:

Logopedie. Dysartrie, een verworven spraakstoornis. Afdeling: Onderwerp: Afdeling: Onderwerp: Logopedie, een verworven spraakstoornis 1 Inleiding U (of uw partner/familielid) bent opgenomen in het Ikazia Ziekenhuis in verband met hersenletsel. Wanneer er sprake is van een taal-

Nadere informatie

Medicamenteuze behandeling van moeheid bij MS

Medicamenteuze behandeling van moeheid bij MS Medicamenteuze behandeling van moeheid bij MS Jop Mostert Neuroloog Inhoud Hoe deed ik het tot nu toe? Richtlijn Aanpak nazoeken medicamenteuze behandelingen MS Amantadine Modafinil Overige medicijnen

Nadere informatie

Door Yvonne Buijsen-Duran, directeur Praktijk hoogbegaafd. Samenvatting

Door Yvonne Buijsen-Duran, directeur Praktijk hoogbegaafd. Samenvatting Door Yvonne Buijsen-Duran, directeur Praktijk hoogbegaafd Samenvatting Hoogbegaafde jongeren zijn om verschillende redenen extra gevoelig voor psychologische stoornissen. De grote emotionele intensiteit

Nadere informatie

Beweging gerichte zorg. Bewegen is een deel van de behandeling om dementie af te remmen Ede 9 oktober 2015

Beweging gerichte zorg. Bewegen is een deel van de behandeling om dementie af te remmen Ede 9 oktober 2015 Beweging gerichte zorg Bewegen is een deel van de behandeling om dementie af te remmen Ede 9 oktober 2015 Exercise training increases size of hippocampus and improves memory Kirk Erickson en anderen Pittsburgh

Nadere informatie

GERIATRISCHE REVALIDATIE

GERIATRISCHE REVALIDATIE GERIATRISCHE REVALIDATIE De Riethorst Stromenland Samen fijner leven Wat is geriatrische revalidatie? Wie komt er voor in aanmerking? Wanneer? Wat kunt u verwachten en wat verwachten wij van u? Deze brochure

Nadere informatie

basisoefeningen workshops Alphons Laudyschool, fase 1

basisoefeningen workshops Alphons Laudyschool, fase 1 basisoefeningen workshops Alphons Laudyschool, fase INTRODUCTIE OEFENINGEN stoelendans (alle leeeijden) *zet deelnemer in het midden en verwijder zijn stoel (of begin zelf) *deze deelnemer stelt een vraag

Nadere informatie

Bewegen via het Brein. Bewust uw lichaam onbewust leren gebruiken

Bewegen via het Brein. Bewust uw lichaam onbewust leren gebruiken Bewegen via het Brein Bewust uw lichaam onbewust leren gebruiken Denken, voelen en handelen Verkeerd gebruik van ons lichaam kan leiden tot klachten zoals rug-, nek- en hoofdpijn en hernia. Om deze klachten

Nadere informatie

De Motoriek van ons Denken

De Motoriek van ons Denken De Motoriek van ons Denken Alle outpunt van het brein is motorisch! (Alles wat je ziet en hoort is beweging..) Peter van Domburg, neuroloog p.vandomburg@orbisconcern.nl Geen belangenverstrengeling Een

Nadere informatie

Dysartrie bij volwassenen

Dysartrie bij volwassenen Dysartrie bij volwassenen Inleiding U bent door uw huisarts of specialist doorverwezen naar de logopedist voor de behandeling van uw spraakstoornis dysartrie. In deze folder wordt u uitgelegd wat dysartrie

Nadere informatie

Het meten van intonatie en het ondersteunen van het stillezen

Het meten van intonatie en het ondersteunen van het stillezen Het meten van intonatie en het ondersteunen van het stillezen aanscherpingen in het LIST-project Thoni Houtveen 10 e LIST/DENK! Conferentie 19 april 2018 ACCURAAT EN SNEL LEZEN ÉN INTONATIE Fluency reading

Nadere informatie

Hoortoestelaanpassing bij musici. Een lastige klus

Hoortoestelaanpassing bij musici. Een lastige klus Hoortoestelaanpassing bij musici Een lastige klus Inhoud Even voorstellen Problemen bij gehoorverlies Relatie met muziek Relatie met hoortoestel Aandachtspunten bij de akoestiek van de aanpassing Even

Nadere informatie

Parkinsoncafe april 16. Ziekte van Parkinson Cognitie

Parkinsoncafe april 16. Ziekte van Parkinson Cognitie Parkinsoncafe april 16 Irene Vermeulen, Ziekte van Parkinson Cognitie GZ-psycholoog Brabantzorg Programma Dopamine en de hersenen Psychologische gevolgen Cognitie Neuropsychologisch onderzoek Dopamine

Nadere informatie

Effectief behandelen door systematische feedback van cliënten

Effectief behandelen door systematische feedback van cliënten Effectief behandelen door systematische feedback van cliënten René Blom en Rolf Nijboer, psychomotorisch therapeuten bij Karakter KJP Karakter pagina 1 Welkom Wie zijn wij en hoe komt het dat we hier samen

Nadere informatie

Dysartrie. Logopedie

Dysartrie. Logopedie Dysartrie Logopedie Inhoudsopgave 1 Wat is dysartrie?... 2 2 Gevolgen van dysartrie... 3 3 Behandeling van dysartrie... 4 Onderzoek... 4 Behandeling... 4 4 Richtlijnen voor een betere communicatie... 5

Nadere informatie

Lesdoelen 1e les: Benodigd materiaal: Geluid maken op de pbone Lln leren met de juiste blaastechniek spelen

Lesdoelen 1e les: Benodigd materiaal: Geluid maken op de pbone Lln leren met de juiste blaastechniek spelen Lesdoelen 1e les: Geluid maken op de pbone Lln leren met de juiste blaastechniek spelen Lln leren de schuifbeweging van positie 1-6 Lln verklanken een speelkaart en gebruiken daarbij de parameters kort-lang,

Nadere informatie

Werkhouding in de klas : meer dan alleen maar concentratie. Fabienne De Boeck Jeugdarts Gent, 18 januari 2018

Werkhouding in de klas : meer dan alleen maar concentratie. Fabienne De Boeck Jeugdarts Gent, 18 januari 2018 Werkhouding in de klas : meer dan alleen maar concentratie Fabienne De Boeck Jeugdarts Gent, 18 januari 2018 THEORETISCH KADER : ONTWIKKELING / RIJPING VH BREIN Intro: Ontwikkeling / rijping van het brein

Nadere informatie

Verstoorde bewegingssturing bij de ziekte van Parkinson. Rick Helmich

Verstoorde bewegingssturing bij de ziekte van Parkinson. Rick Helmich Verstoorde bewegingssturing bij de ziekte van Parkinson Rick Helmich Agenda Hoe komt een beweging tot stand? Wat gaat er mis bij de ziekte van Parkinson? Hoe compenseren Parkinson patiënten hiervoor? Zitten

Nadere informatie

Nieuw! Mag ik deze dans van u?

Nieuw! Mag ik deze dans van u? Nieuw! Mag ik deze dans van u? Hoe is DFH ontstaan? Marc Vlemmix en Andrew Greenwood - 2012 Oprichting Dance for Health - met als doel: het delen van de ervaring motoriek verbeteren en vertrouwen terugwinnen

Nadere informatie

Lesmateriaal. Waar slaat dat op! Basisonderwijs groep 5 groep 8

Lesmateriaal. Waar slaat dat op! Basisonderwijs groep 5 groep 8 Lesmateriaal Waar slaat dat op! Basisonderwijs groep 5 groep 8 Inleiding Binnenkort gaat u met de klas naar de voor Waar slaat dat op!? van Het Gelders Orkest. In deze voorstelling wordt er muziek gemaakt

Nadere informatie

Coldplay en pedaalgebruik

Coldplay en pedaalgebruik Lesweek 6: Coldplay en pedaalgebruik Inleiding Deze week gaat u weer een nieuw liedje leren spelen. Deze week leert u Clocks van Coldplay. Daarnaast leert u deze week voor het eerst uw pedaal te gebruiken.

Nadere informatie

10/10/2014 ZIEKTE VAN PARKINSON. Ziekte van Parkinson. Inhoud. De ziekte van Parkinson. Ergotherapeutische behandeling van Parkinsonpatiënten

10/10/2014 ZIEKTE VAN PARKINSON. Ziekte van Parkinson. Inhoud. De ziekte van Parkinson. Ergotherapeutische behandeling van Parkinsonpatiënten ZIEKTE VAN PARKINSON ERGOTHERAPIE BIJ DE ZIEKTE VAN PARKINSON 1 Inhoud De ziekte van Parkinson van Parkinsonpatiënten Algemene behandeling Concrete voorbeelden 2 Ziekte van Parkinson 3 1 Ziekte van Parkinson

Nadere informatie

Let op intonatie. Timing van de piano en de zang, beter op elkaar afstemmen. De uitstraling van de band mag meer richting die van de zangeres.

Let op intonatie. Timing van de piano en de zang, beter op elkaar afstemmen. De uitstraling van de band mag meer richting die van de zangeres. Nr. Act Titel 1 ROHS Tremors Zangeres moet letten op de intonatie en mag meer kracht geven. Blijf verstaanbaar. 2e stem beter kleuren/intoneren. Met dynamiek kan meer gespeeld worden. Let op de volumes

Nadere informatie

CVA zorg, topsport voor ons allemaal. Dinsdag 11 april 2017

CVA zorg, topsport voor ons allemaal. Dinsdag 11 april 2017 CVA zorg, topsport voor ons allemaal Dinsdag 11 april 2017 CVA: focus op de onzichtbare gevolgen en gedrag Ingrid Brands, MD, PhD Revalidatiearts Blixembosch De impact Stroke: 78% has cognitive complaints

Nadere informatie

Muziekaanbod 2016-2017 Locatie: kulturhus, Wekerom

Muziekaanbod 2016-2017 Locatie: kulturhus, Wekerom Muziekaanbod 2016-2017 Locatie: kulturhus, Wekerom De dwarsfluitlessen, AMV (algemene muzikale vorming) lessen, aangepaste muziekles en muziektherapie worden verzorgd door docente/therapeute Erika van

Nadere informatie

Problemen rondom spreken

Problemen rondom spreken Parkinson Vereniging Landelijke Problemen rondom spreken Dr. Hanneke Kalf, logopedist-onderzoeker UMC St Radboud Nijmegen Zorg voor Parkinson ParkinsonNet richtlijnen slikstoornissen @hannekekalf UMC St

Nadere informatie

Kinesitherapie bij personen met de ziekte van Parkinson. Katrijn D Hondt

Kinesitherapie bij personen met de ziekte van Parkinson. Katrijn D Hondt Kinesitherapie bij personen met de ziekte van Parkinson Katrijn D Hondt Inhoud Doel van kinesitherapie bij Parkinson Richtpunten en onderzoek Behandeling Samenvattende tips 2 Inhoud Doel van kinesitherapie

Nadere informatie

5-Daagse starters workshop

5-Daagse starters workshop 5-Daagse starters workshop Met 2 akkoorden naar je 1 e liedje Dag 5: Tips voor het samenspelen Copyright 2018 Arvid Kuipers - Gitaarstarters, Haaren. Alle rechten voorbehouden. Niets uit dit document mag

Nadere informatie

Chronische pijn, een benadering vanuit de neurowetenschappen

Chronische pijn, een benadering vanuit de neurowetenschappen Chronische pijn, een benadering vanuit de neurowetenschappen maar het zit toch niet tussen mijn oren John van der Meij Trilemma: Praktijk voor Training, Coaching en Therapie (Oegstgeest) Instituut voor

Nadere informatie

Logopedie bij dysartrie: een kwestie van samenspraak! Line Atsma Logopedist klinisch linguïst docent

Logopedie bij dysartrie: een kwestie van samenspraak! Line Atsma Logopedist klinisch linguïst docent Logopedie bij dysartrie: een kwestie van samenspraak! Line Atsma Logopedist klinisch linguïst docent Revalidatie Friesland Beetsterzwaag Hanzehogeschool Groningen, opleiding logopedie Met o.a. Katrien

Nadere informatie

Muzische opvoeding. Muzikale opvoeding. klas: doelen deelleerplan VSKO 1999

Muzische opvoeding. Muzikale opvoeding. klas: doelen deelleerplan VSKO 1999 Muzische opvoeding Muzikale opvoeding klas: doelen deelleerplan VSKO 1999 1. Het kind musiceert met klank en muziek 3 1.1 Musiceren en experimenteren met de stem, met aandacht voor een goed stemgebruik

Nadere informatie

Deel 2. Virtual Reality en Gaming in de NAH kinderrevalidatie. Symposium Kinderen en Hersenletsel. Joep Janssen Fysiotherapeut, Bewegingswetenschapper

Deel 2. Virtual Reality en Gaming in de NAH kinderrevalidatie. Symposium Kinderen en Hersenletsel. Joep Janssen Fysiotherapeut, Bewegingswetenschapper Deel 2 Virtual Reality en Gaming in de NAH kinderrevalidatie. Symposium Kinderen en Hersenletsel. Joep Janssen Fysiotherapeut, Bewegingswetenschapper Inhoud: 1. Even voorstellen 2. Stellingen 3. Blended

Nadere informatie

Introductieles: Bewegen in het water

Introductieles: Bewegen in het water Sport- en Zorgatelier Oisterwijk Dagbesteding, Fysiotherapie en WY-Bewegen! Nieuwsbrief Juni 2016 Introductieles: Bewegen in het water Donderdag 16 juni hebben 7 mensen deelgenomen aan de introductieles

Nadere informatie

Spraak en slikken. Werkwijze en inhoud Moebius spreekuur Radboudumc. dr. Lenie van den Engel-Hoek, logopedist dr. Corrie Erasmus, kinderneuroloog

Spraak en slikken. Werkwijze en inhoud Moebius spreekuur Radboudumc. dr. Lenie van den Engel-Hoek, logopedist dr. Corrie Erasmus, kinderneuroloog Spraak en slikken Werkwijze en inhoud Moebius spreekuur Radboudumc dr. Lenie van den Engel-Hoek, logopedist dr. Corrie Erasmus, kinderneuroloog Afdeling Revalidatie Logopedie, kinderen Afdeling Neurologie

Nadere informatie

CVA zorg, topsport voor ons allemaal. Dinsdag 11 april 2017

CVA zorg, topsport voor ons allemaal. Dinsdag 11 april 2017 CVA zorg, topsport voor ons allemaal Dinsdag 11 april 2017 Onzichtbare gevolgen Daniël du Corbier Ergotherapeut / Cognitieve Revalidatie Therapeut (CPCRT) CVA in Nederland 46.000 CVA patiënten per jaar

Nadere informatie

eye4-sport SportsVision

eye4-sport SportsVision eye4-sport SportsVision Visual Skills The next level eye4-sport ZIEN eye4-sport introductie ZIEN eye4-sport introductie Richard L.M. Hoctin Boes B.Optom Sportsvision optometrist sinds 1996 2000 Intro High

Nadere informatie

PROJECT DEMENTIE EN MUZIEKTHERAPIE DELTAPLAN DEMENTIE 23 MAART 2017

PROJECT DEMENTIE EN MUZIEKTHERAPIE DELTAPLAN DEMENTIE 23 MAART 2017 PROJECT DEMENTIE EN MUZIEKTHERAPIE DELTAPLAN DEMENTIE 23 MAART 2017 1 INITIATIEFNEMERS 2 EVEN VOORSTELLEN Mathilde Akse muziektherapeut bij Aafje thuiszorg huizen zorghotels 2 e jaars masterstudent Neurorevalidatie

Nadere informatie

17 oktober 2015: Beweegdiploma voor trainers van andere bonden. Verkorte opleiding Beweegdiploma nu ook voor trainers van niet gymnastiek clubs!

17 oktober 2015: Beweegdiploma voor trainers van andere bonden. Verkorte opleiding Beweegdiploma nu ook voor trainers van niet gymnastiek clubs! 17 oktober 2015: Beweegdiploma voor trainers van andere bonden Verkorte opleiding Beweegdiploma nu ook voor trainers van niet gymnastiek clubs! Waarom het Beweegdiploma? In de leeftijd van 2 tot en met

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/44267 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Spierings, M.J. Title: The music of language : exploring grammar, prosody and

Nadere informatie

Lesbrief met dansinstructie Zie voor lied, songtekst en instructiefilm: www.kinderenvoorkinderen.nl

Lesbrief met dansinstructie Zie voor lied, songtekst en instructiefilm: www.kinderenvoorkinderen.nl Bewegen is gezond! Lesbrief met dansinstructie Zie voor lied, songtekst en instructiefilm: www.kinderenvoorkinderen.nl 1 Dansinstructie Bewegen is Gezond Inleiding Koningsspelen en Bewegen is gezond Op

Nadere informatie

Block 1: Basic emotions, Brain structures and Stress.

Block 1: Basic emotions, Brain structures and Stress. Block 1: Basic emotions, Brain structures and Stress. Vraag 1 (10 punten) A. Wat is het Circuit van Papez en welke hersenstructuren maken hier deel van uit? (5 punten) B. Welke extra hersenstructuren zijn

Nadere informatie

Optimale ontwikkeling prenatale fase tot en met zes jaar

Optimale ontwikkeling prenatale fase tot en met zes jaar Optimale ontwikkeling prenatale fase tot en met zes jaar Naast het muzikale ontwikkelingsgebied (waarneming van, ontwikkeling van het muzikaal geheugen, enzovoort) is tevens zichtbaar welke muzikale gedragsvorm

Nadere informatie

Vormen van digitale spelen in fysieke revalidatietherapie. Niels Quinten, Karin Coninx, Steven Malliet

Vormen van digitale spelen in fysieke revalidatietherapie. Niels Quinten, Karin Coninx, Steven Malliet Vormen van digitale spelen in fysieke revalidatietherapie Niels Quinten, Karin Coninx, Steven Malliet Introductie Revalidatietherapie Digitale spelen Revalidatietherapie Digitale spelen Fysieke revalidatietherapie

Nadere informatie

Mobiliteitspoli Nijmegen. Diagnostiek en behandeling op maat bij loop- en balansproblemen door een chronische neurologische aandoening

Mobiliteitspoli Nijmegen. Diagnostiek en behandeling op maat bij loop- en balansproblemen door een chronische neurologische aandoening Mobiliteitspoli Nijmegen Diagnostiek en behandeling op maat bij loop- en balansproblemen door een chronische neurologische aandoening Achtergrond De Mobiliteitspoli Nijmegen is opgericht door de afdeling

Nadere informatie

Diëtetiek. Ergotherapie. Behandelingen

Diëtetiek. Ergotherapie. Behandelingen Behandelingen Behandelingen Fysiotherapie, logopedie, ergotherapie en diëtetiek. U kunt voor veel behandelingen terecht in onze behandelcentra in De Eschpoort, Ariënsstaete en Klaaskateplein. Dat kan ook

Nadere informatie

Het Magische Getal 7 Hersenontwikkeling: inzichten relevant voor Jeugdgezondheidszorg. Fabienne De Boeck Gent, 17/3/2017

Het Magische Getal 7 Hersenontwikkeling: inzichten relevant voor Jeugdgezondheidszorg. Fabienne De Boeck Gent, 17/3/2017 Het Magische Getal 7 Hersenontwikkeling: inzichten relevant voor Jeugdgezondheidszorg Fabienne De Boeck Gent, 17/3/2017 Are There Really as Many Neurons in the Human Brain as Stars in the Milky Way? Bradley

Nadere informatie

Ernstig meervoudig gehandicapten. muziek

Ernstig meervoudig gehandicapten. muziek Ernstig meervoudig gehandicapten & muziek Ellen Bom Muziektherapeute De Compaan Den Haag Activiteitencentrum Kijkduin 2007 Inleiding In deze brochure wordt ingegaan op hoe muziek kan worden ingezet om

Nadere informatie

Dynamic Gait Index (DGI)

Dynamic Gait Index (DGI) Dynamic Gait Index (DGI) Shumway-Cook & Woollaccott, 995; KNGF-richtlijn Parkinson, 7 De DGI evalueert de dynamische balans tijdens het lopen door middel van verschillende opdrachten zoals hoofdbewegingen,

Nadere informatie