Met de jeugd centraal, Lochem vitaal

Transcriptie

1 Met de jeugd centraal, Lochem vitaal Stand van zaken in de gemeente Lochem Invoering van het Centrum voor Jeugd en Gezin in Lochem jul 2012 def.versie

2

3 3 Inhoudsopgave 1 Inleiding Achtergrond Aanleiding onderzoek Maatschappelijke en financiële belang Risico s voor de doeltreffendheid Gezamenlijk onderzoek Doel- en probleemstelling Leeswijzer Jeugd en jeugdbeleid in Lochem Jeugd in Lochem Jeugdbeleid in Lochem Samenvatting Rol en functie van het CJG Inleiding Beleidsvoorbereiding en ambities Tijdslijn beleidsvoorbereiding Ambities Aanbod, functies en taken in CJG Lochem Locatie CJG Samenwerkingspartners in CJG Lochem Regierol gemeente op de CJG-vorming Bestuurlijke verantwoordelijkheid en ambtelijke positionering Afspraken met samenwerkingspartners Evaluatie en bijsturing Samenvatting Financiering van het CJG Inleiding Uitgangspunten bij financiering en verantwoording Beschikbaarheid en inzet van middelen Verantwoording Knel- en verbeterpunten inzake financiering Samenvatting Samenwerking en prestaties Inleiding Samenwerking binnen het CJG Laagdrempelig inlooppunt voor informatie over opgroeien en opvoeden Samenwerking in het kader van vroegtijdig signaleren van risico s in opvoeden en opgroeien Realisatie sluitende aanpak/zorgcoördinatie Wat levert de samenwerking op; beschikbaarheid van informatie Knel- en verbeterpunten inzake doelbereiking Laagdrempelig inlooppunt Vroegtijdig problemen signaleren Zorgcoördinatie Samenvatting Conclusies en aanbevelingen... 42

4 7 Bestuurlijk wederhoor Bijlage 1A Onderzoeksvragen Bijlage 1B Lijst geïnterviewden Bijlage 2 Verantwoordelijkheden en regie Verantwoordelijkheid van het Rijk Verantwoordelijkheid van de provincie Verantwoordelijkheid van de gemeente Wat houdt de gemeentelijke regie op de jeugdketen in Bijlage 3 Begrippen Bijlage 4 Normenkader Normen voor beleidsvoorbereiding door de gemeente Normen voor invulling van de regierol door de gemeente Normen voor doelbereiking Normen voor verantwoordingsinformatie en beleidsinformatie Bijlage 5 Geraadpleegde documenten Bestuurlijk wederhoor

5 5 1 Inleiding 1.1 Achtergrond Deze nota van bevindingen beschrijft de bevindingen die de Rekenkamercommissie Berkelland, Lochem, Bronckhorst en Montferland (verder RC BBLM) heeft gedaan bij de uitvoering van het onderzoek naar de invoering van het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) in de gemeente Lochem. Naast de CJG vorming in Lochem onderzoekt de RC BBLM ook de CJG vorming in Berkelland, Bronckhorst en Montferland. Hierover rapporteert zij separaat. Het onderzoek is uitgevoerd in de periode juni 2011 tot september Alle gemeenten in Nederland moeten eind 2011 een CJG hebben. Een CJG is een netwerk waar laagdrempelig opvoed- en opgroeiondersteuning wordt aangeboden aan ouders, kinderen, jongeren tot 23 jaar en professionals, met een fysieke plek als laagdrempelig inlooppunt. Een CJG heeft als taak de bestaande opvoed- en opgroeiondersteuning te verbinden, te verbeteren en te versterken (zie kader). De staatssecretaris van VWS wil met de ontwikkeling van het CJG bevorderen dat in het jeugdbeleid snel, goed en gecoördineerd advies en hulp op maat vanzelfsprekend zijn. Deze hoofddoelstelling wordt door de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) onderschreven. De VNG verwoordt de hoofdfuncties van het CJG als een drieluik: 1 inloopfunctie voor informatie en advies aan kinderen, jongeren en hun ouders; dienst- en/of hulpverlening aan ouders en kinderen in het kader van jeugdgezondheidszorg en opvoed- en opgroeiondersteuning; regie op de jeugdketen. CJG Profiel (uit: Factsheet Ministerie voor Jeugd en Gezin, 2007) bundelt lokale functies en taken op gezondheid, opgroeien en opvoeden, is een fysiek en laagdrempelig inlooppunt, is in elke gemeente/wijk te vinden onder dezelfde naam, heeft een positieve uitstraling gericht op preventie en signalering biedt echt advies en lichte hulp, coördineert/schakelt met alle mogelijke voorzieningen op jeugdbeleid, gezondheidszorg en jeugdzorg, zou mogelijkerwijs, indien nodig, bemoeizorg kunnen arrangeren, is van en voor een doelgroep van kinderen en jongeren van -9 maanden tot 23 jaar oud en hun ouders, is voor alle culturen even laagdrempelig, is tevens vraagbaak voor professionals, streeft naar uniforme signalering, en maakt gebruikt van de Verwijsindex en het Elektronisch Kinddossier. Op 22 november 2011 is in de kern Lochem een CJG-loket geopend. De vestiging van een tweede loket in de kern Gorssel staat gepland voor medio In de volgende paragrafen licht de RC BBLM de aanleiding voor het onderzoek en de doel- en probleemstelling toe. 1 Brief van de VNG aan haar leden d.d. 18 september 2008 KenmerkBAOZW/U )

6 6 1.2 Aanleiding onderzoek Maatschappelijke en financiële belang Ieder kind moet de kans krijgen gezond en veilig op te groeien, zijn talenten te ontwikkelen, plezier te hebben en zich goed voor te bereiden op zijn toekomst, waarbij van jongeren een positieve bijdrage aan de maatschappij wordt verwacht. Het kabinet en gemeenten delen de opvatting dat de gemeenten een cruciale rol in het jeugdbeleid hebben. 2 In het Bestuursakkoord Samen aan de slag, dat het Rijk en de VNG op 7 juni 2007 hebben gesloten, is afgesproken dat opvoed- en opgroeiondersteuning voor ouders en kinderen van 0 tot 23 jaar vanzelfsprekend wordt, makkelijk te bereiken en voldoende voorhanden is. Het CJG is een middel om dit doel te bereiken; zo kan worden voorkomen dat een kleine opvoedvraag verwordt tot een grote zorgvraag, waardoor een beroep op de geïndiceerde (duurdere) jeugdzorg noodzakelijk wordt. De ambities die de minister voor Jeugd en Gezin uit het vorige kabinet met de inrichting van een CJG nastreeft zijn: laagdrempelig inlooppunt voor opvoed- en opgroeiondersteuning; vroegtijdig problemen signaleren, bereiken van risicogroepen; snel, goed en gecoördineerd advies en hulp bieden vanuit de invalshoek één gezin, één plan. De ambities en doelstelling van de toenmalige minister zijn overgenomen door de huidige staatssecretaris van VWS. Elke gemeente moet eind 2011 minimaal één laagdrempelig fysiek inlooppunt gerealiseerd hebben waar ouders en kinderen terecht kunnen met hun vragen. Gemeenten krijgen daarvoor in de jaren een bijdrage van het Rijk. Deze bijdrage voor de invoering van een CJG wordt ter beschikking gesteld in de vorm van een Brede Doel Uitkering (BDU) Jeugd en Gezin, die een aantal geldstromen bundelt die eerder afzonderlijk aan gemeenten ter beschikking werden gesteld (zie hiervoor hoofdstuk 4). Voor Lochem bedraagt de BDU in (opgave VWS) Risico s voor de doeltreffendheid Gemeenten bevinden zich in verschillende stadia van het CJG-ontwikkelingstraject. Onderzoeken in gemeenten waar al enige tijd een CJG functioneert laten zien dat de doeltreffendheid van het CJG wordt bedreigd door verschillende knelpunten van algemene aard Er is onduidelijkheid over wat mot worden verstaan onder een CJG en wat/wie er wel/niet toe hoort. Institutionele barrières en financiële schotten doorbreken is moeilijk. Samenwerking blijkt nog maar beperkt en voornamelijk op papier plaats te vinden. Naast deze knelpunten van algemene aard kunnen zich knelpunten en verbeterpunten voordoen die specifiek zijn voor de lokale situatie. Door deze vroegtijdig te signaleren en op te lossen wordt bevorderd dat het CJG spoedig de beoogde resultaten kan gaan opleveren. 2 Programma voor Jeugd en Gezin Alle kansen voor alle kinderen. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr De CJG-vorming begin 2010; een doorkijk bij tien gemeenten. Regioplan, april Digitaal geschakeld; inventarisatie van de informatievoorziening binnen de Centra voor Jeugd en gezin. Alares, Bijlage bij een brief van 19 mei 2010 van de minister voor Jeugd en Gezin over de voortgang van projecten Samen werken voor de jeugd. Dit onderzoek werd uitgevoerd bij de zeven grootste gemeenten, in het kader van het traject Opvoeden in de Buurt.

7 Gezamenlijk onderzoek De RC BBLM heeft dit onderzoek in samenwerking met de Algemene Rekenkamer en 34 andere lokale rekenkamer(commissie)s uitgevoerd. De invoering van CJG s is een thema waarvoor onderzoek op onderscheiden bestuurslagen meerwaarde oplevert ten opzichte van onderzoek binnen één bestuurslaag. Deze meerwaarde heeft zijn basis in het feit dat de lokale rekenkamer(commissie)s en de Algemene Rekenkamer bevoegdheden op verschillende terreinen hebben en gezamenlijk een completer en onderling afgestemd beeld kunnen samenstellen. De RC BBLM brengt met dit onderzoek de gemeenteraden van de vier gemeenten op de hoogte van de stand van zaken rond het eigen CJG; daarmee kunnen de raden zonodig tijdig gaan bijsturen in de gewenste richting. Als zaken niet op gemeentelijk niveau opgelost kunnen worden is de Algemene Rekenkamer de aangewezen instantie om de verantwoordelijke bewindsperso(o)n(en) op haar/hun verantwoordelijkheid te wijzen. 1.3 Doel- en probleemstelling Wat wil de RC BBLM met dit onderzoek bereiken? De RC BBLM wil met dit onderzoek bijdragen aan de doeltreffendheid van het lokale jeugdbeleid in Lochem. In de eerste plaats kan met dit onderzoek de Gemeenteraad zich een oordeel vormen of het CJG Lochem 6 voldoet aan landelijke én gemeentelijke beleidsambities en aan wet- en regelgeving. In de tweede plaats verwacht de RC BBLM verbetersuggesties voor de effectiviteit van het CJG Lochem te kunnen aandragen. De probleemstelling luidt: Ligt de CJG-vorming in de gemeente Lochem op koers (zowel in tijd als in kwaliteit) en draagt het CJG als middel bij aan de opvoed- en opgroeiondersteuning voor ouders en kinderen tot 23 jaar en aan de coördinatie van zorg (één gezin, één plan)? De onderzoeksvragen luiden: 1. Welke aspecten spelen er in de gemeente Lochem rond jeugd en jeugdbeleid? 2. Wat moet een CJG opleveren en wat gaat de gemeente Lochem daarvoor doen en heeft de gemeente Lochem al gedaan? 3. Wat kost een CJG en hoe is de financiering geregeld? 4. Wie werken samen in een CJG? 5. Wat levert de samenwerking binnen en CJG op? De onderzoeksvragen en de hieraan verbonden deelvragen zijn opgenomen in Bijlage 1. Het onderzoek betreft de zorg voor jeugd die onder de gemeentelijke verantwoordelijkheid valt. De provinciale jeugdzorg blijft buiten de scope van het onderzoek. 1.4 Leeswijzer In hoofdstuk 2 van deze nota van bevindingen schetst de RC BBLM het maatschappelijk probleem in de gemeente Lochem waar het CJG als één van de instrumenten in het 6 Waar gesproken wordt over het CJG bedoelt de RC BBLM niet alleen het CJG als zijnde een gebouw/inlooppunt, maar ook het virtuele CJG en alle professionals die werken aan of in het CJG of op andere locaties. Het CJG kan ook meer dan één vestiging of locatie betreffen.

8 8 jeugdbeleid een antwoord op moet geven. Dat gebeurt aan de hand van twee inventariserende onderzoeksvragen: Hoe is het gesteld met de jeugd in Lochem en welke doelstellingen en prioriteiten heeft de gemeente in het jeugdbeleid? Hoofdstuk 3 bevat de bevindingen over de vraag: wat moet het CJG in de gemeente Lochem opleveren en wat gaat de gemeente daarvoor doen? Dat resulteert in bevindingen over: (1) de kwaliteit van de beleidsvoorbereiding CJG, (2) het voldoen aan de eisen uit het basismodel CJG en (3) de invulling van de regierol door de gemeente. In hoofdstuk 4 komt aan de orde de vraag: wat kost een CJG en hoe is de financiering geregeld? Dit hoofdstuk resulteert in uitspraken over (1) de ordelijke en controleerbare besteding van de Brede Doeluitkering, en (2) de mate waarin de gemeente gevolg heeft gegeven aan de oproep om ook zelf te investeren in het CJG en de lokale jeugdketen. Hoofdstuk 5 tot slot gaat in op de vraag: wie werken samen in het CJG en wat levert deze samenwerking op? Hier komen de ervaren knelpunten en verbeterpunten in de samenwerking aan de orde.

9 9 2. Jeugd en jeugdbeleid in Lochem 2.1 Jeugd in Lochem In Lochem is het aantal jongeren in de leeftijdsklasse 0 tot 25 jaar tussen 2000 en 2011 met 2,0% toegenomen en bedraagt eind personen, waarvan jongens en meisjes. 7 Daarmee maakt deze groep meer dan een kwart uit van het totaal aantal inwoners in Lochem (33.278, per 1 januari 2011), die verspreid wonen over 10 kernen (zijnde Lochem, Laren, Barchem, Gorssel, Almen, Eefde, Joppe, Harfsen, Kring van Dorth en Epse). 8 Lochem staat als het gaat om het welzijn van kinderen op de 275ste plaats in de rangorde van (431) gemeenten. 9 De best scorende gemeente heeft rangorde 431. Uit gesprekken die de RC BBLM voerde met beleidsmedewerkers en één van de wethouders van de gemeente Lochem blijkt dat er rond de Lochemse jeugd geen nadrukkelijke problemen zijn. Uit de Lochemse Beleidsnota Integraal jeugdbeleid (zie paragraaf 2.2) leest de RC BBLM dat 88% van de jeugd in Lochem behoort tot de preventiecategorie, zijnde de categorie waar het goed mee gaat. Dat ligt ver boven het Nederlandse gemiddelde, aldus de beleidsnota. De GGD s in de regio voeren periodiek onderzoek uit naar gezondheid en leefstijl van jeugdigen (0-12 jaar) en jongeren van jaar (2 e en 4 e klas voortgezet onderwijs). Uit het onderzoek in 2007 blijkt dat de meeste jongeren in de gemeente Lochem hun eigen gezondheid als goed beoordelen; echter 2% vindt de eigen gezondheid niet zo best of slecht. Wat betreft de psychische gezondheid, komt naar voren dat 13% van de jongeren psychisch ongezond is. Bij 9% van de jongeren is sprake van psychosociale problemen en 11% heeft depressieve gevoelens. In de drie maanden voorafgaand aan het onderzoek is 11% van de jongeren op school gepest en heeft 20% op school anderen gepest. 10 De samenwerkende GGD-en concluderen dat er aanzienlijke gezondheidswinst te boeken is met preventie, vooral wanneer ingezet wordt op het bevorderen van gezond gedrag. De belangrijkste aandachtspunten hierbij zijn: het terugdringen en voorkómen van psychische problematiek; het tegengaan van roken; het tegengaan van schadelijk alcoholgebruik; 11 het stimuleren van een gezond voedingspatroon en voldoende beweging en het voorkómen van overgewicht (en diabetes). Uit onderzoek van het Verwey-Jonker Instituut uit 2008 is af te leiden dat de jeugd in Lochem - in vergelijking met de gehele provincie Gelderland en met de rest van het land het best aardig doet. Er verschijnen alleen iets meer jongeren uit Lochem met een delict voor de 7 Lokaal Jeugdrapport Lochem, 2011 van de Landelijke Jeugdmonitor. 8 Statistische gegevens gemeente Lochem op 1 januari 2011 (vastgesteld door Centraal Bureau voor de Statistiek). 9 Kinderen in tel; Databoek Verwey-Jonker Instituut. In dit Databoek staan gegevens over hoe gemeenten scoren op 12 indicatoren voor welzijn van kinderen. 10 Emovo Sinds 2005 voeren overigens de gemeenten uit de regio's Stedendriehoek en Achterhoek samen met politie, Openbaar Ministerie, Halt, IrisZorg (organisatie voor verslavingszorg), Tactus (idem) en GGD Gelre-IJssel al allerlei activiteiten uit om het alcoholgebruik van jongeren in deze regio terug te dringen (project Alcoholmatiging Jeugd in de Achterhoek). Het project loopt tot eind 2011.

10 10 rechter dan in de rest van de provincie (zie figuur 1). In de figuur representeert de bovenste balk (grijs) Nederland, de middelste balk (lichtblauw) Gelderland en de onderste balk (donkerblauw) Lochem. Legenda bij figuur 1: Tienermoeders (per jarige meisjes) Kinderen in uitkeringsgezin (per jarigen) Kinderen in achterstandswijken (per jarigen) Met delict voor rechter (per jarigen) Werkloze jongeren (per jarigen) Voortijdig schoolverlaters (per jarigen) Achterstandsleerlingen (per 100 leerlingen in VO en MBO) Melding kindermishandeling (per jarigen) Kinderen in Jeugdzorg (per jarigen) Kindersterfte (per kinderen van 1-15) 12 Uit het Lokaal Jeugdrapport Lochem (zie noot 7) uit 2011 blijkt verder dat de in de gemeente het aandeel jongeren (merendeel jongens) tussen de 15 en 23 jaar, dat in 2011 als werkzoekend ingeschreven staat bij het UWV, 0,9% bedraagt, tegenover 1,4% van de jongeren in Politieregio Noord- en Oost-Gelderland en 1,7% in GGD-Regio Gelre-IJssel. In 2009 ligt het aandeel jongeren (evenveel jongens als meisjes) met een WW of WWB uitkering met 0,7% onder het niveau in beide referentiegebieden. In 2009 behoort 4,4% van de kinderen in het basisonderwijs tot de groep achterstandsleerlingen (70 jongens en 67 meisjes). Daarnaast is 2,2% van de basisscholieren een achterstand leerling (29 jongens en 39 meisjes). 12 Het gaat om het aantal kinderen in de leeftijd van 1 tot en met 14 jaar dat sterft ongeacht de oorzaak. Omdat het absolute aantal kinderen in die leeftijd dat sterft in Nederland zeer gering is wordt dit cijfer per kinderen in die leeftijd weergegeven. Omdat elk sterfgeval zwaar telt in deze indicator wordt het gemeentelijke cijfer als vijfjaarsgemiddelde weergegeven.

11 11 In 2005 waren er in de Gemeente Lochem 70 jongeren die zonder diploma van school gingen, oftewel 2,6% van de jongeren tussen de 12 en 25 jaar oud waarvan het merendeel jongens betrof. Vier jaar later is het aantal voortijdig schoolverlaters toegenomen tot 2,8% van deze leeftijdsgroep (meer jongens dan meisjes). In dezelfde periode daalde de voortijdige schooluitval in Politieregio Noord- en Oost-Gelderland en GGD-Regio Gelre- IJssel. 2.2 Jeugdbeleid in Lochem Sinds 2007 ligt het jeugdbeleid van Lochem vast in de Beleidsnota Integraal jeugdbeleid Ook in de Programmabegroting is een afzonderlijk programma jeugd opgenomen (programma 8 Onderwijs en jeugd / 8.3 jeugd). De centrale visie voor het integrale jeugdbeleid luidt: Iedere jeugdige moet een optimale kans krijgen zich te kunnen ontwikkelen tot een persoon die op zelfstandige en volwaardige wijze kan deelnemen aan de samenleving. Individuele ontwikkeling tot zelfstandigheid (en daarmee zijn of haar leven zelf vorm kan geven) en betrokkenheid bij de wereld waarin hij/zij leeft, versterken elkaar. Het integraal jeugdbeleid moet alle krachten en kwaliteiten in de Lochemse samenleving bundelen, om alle jeugdigen van 0 tot 23 jaar optimale kansen te bieden op ontwikkeling, educatie, maatschappelijke zelfstandigheid en op een positieve deelname aan de samenleving. Dit betekent dat voor de planperiode alle betrokken partners in de Lochemse samenleving met elkaar samen werken om te komen tot een dekkend netwerk c.q. sluitende keten voor de optimale ontwikkelings-mogelijkheden voor jongeren van 0-23 jaar. Kernbegrippen daarbij zijn: zelfstandigheid, integraal en preventief. De gemeente vervult hierbij een regisserende en initiërende rol. 13 De Gemeente Lochem beoogt met het integrale jeugdbeleid: 14 ontplooiingskansen van jongeren te vergroten; achterstand en uitval van jongeren te voorkomen; betrokkenheid bij de ontwikkeling in hun leefomgeving te vergroten; een prettig werk-, woon- en vrije tijdsklimaat te stimuleren. Het ontwikkelen van een CJG is in de beleidsnota als één van de actiepunten opgenomen. Voor de gemeente Lochem staat voorop dat het CJG laagdrempelig moet zijn. Verder dient het aantal kernpartners zo beperkt mogelijk te zijn om zo de samenwerking te bevorderen. In de tweede helft van 2007 zal verdere invulling worden gegeven aan een CJG binnen onze gemeente, aldus de beleidsnota. In de Programmabegroting van 2010 formuleert de gemeente de doelen van het jeugdbeleid als volgt: 15 Een samenhangend patroon van voorzieningen en regelingen voor jeugd, ouders, en betrokkenen bij de jeugd realiseren. Dit is afgestemd op hun wensen, behoeften en mogelijkheden. Daarnaast streven we naar optimale toegankelijkheid. Het beoogd resultaat is hierbij is: Coördinatie van zorg, conform regionaal model; Integraal jeugdbeleid is in 2012 uitgevoerd volgens de nota jeugdbeleid; Verminderd alcoholgebruik door jongeren en bewustwording van de gevolgen; 13 Gemeente Lochem (2007). Beleidsnota integraal jeugdbeleid , pag Gemeente Lochem (2007). Beleidsnota integraal jeugdbeleid , pag Gemeente Lochem (2010). Programmabegroting

12 12 CJG is operationeel en voorziet in een behoefte. In hoofdstuk 3 gaat de RC BBLM nader in op de CJG-doelen en invulling van het CJG. 2.3 Samenvatting In dit hoofdstuk inventariseerde de RC BBLM de jeugdproblematiek in Lochem en ging zij na welke ambities de gemeente Lochem heeft in het door haar gevoerde jeugdbeleid. Jongeren in de leeftijd van 0 tot 26 jaar maken meer dan een kwart uit van het totaal aantal inwoners van Lochem. De meerderheid van de kinderen en jongeren in Lochem doet het goed. Een relatief kleine groep kinderen en jongeren heeft te maken met (ernstige) problemen of een stapeling ervan, zoals psychische problematiek en/of het gebruik van alcohol. In vergelijking met de gehele provincie Gelderland en met de rest van het land verschijnen alleen iets meer jongeren uit Lochem met een delict voor de recht dan in de rest van de provincie. De ambities van de gemeente in het terrein van integraal jeugdbeleid liggen vast in de Beleidsnota Integraal jeugdbeleid Alle betrokken partners in de Lochemse samenleving werken met elkaar samen om te komen tot een dekkend netwerk c.q. sluitende keten voor de optimale ontwikkelingsmogelijkheden voor jongeren van 0-23 jaar. Kernbegrippen zijn in dit verband: zelfstandigheid, integraal en preventief. De gemeente vervult hierbij een regisserende en initiërende rol. Het ontwikkelen van een CJG is in de beleidsnota als één van de actiepunten opgenomen. Beoogd werd dit in 2011 operationeel te laten zijn, hetgeen is gelukt.

13 13 3. Rol en functie van het CJG 3.1 Inleiding In dit hoofdstuk gaat de RC BBLM na welk aanbod aan voorzieningen en activiteiten gerealiseerd worden met het CJG en op welke wijze de gemeente Lochem de regie op de organisatie van het CJG vorm geeft. Hiermee wordt antwoord gegeven op de tweede onderzoeksvraag. In 3.2 brengt de RC BBLM in beeld wat de gemeente Lochem met het CJG beoogd (ambities), hoe deze ambities passen binnen het bredere jeugdbeleid van de gemeente en of deze ambities aansluiten bij het Beleidsprogramma Alle kansen voor kinderen en bij de (voorgestane) wet- en regelgeving. Daarin zijn de volgende ambities voor het CJG geformuleerd: (1) laagdrempelig inlooppunt voor opvoed- en opgroeiondersteuning, (2) vroegtijdig problemen signaleren, bereiken van risicogroepen, en (3) snel, goed en gecoördineerd advies en hulp bieden (één gezin, één plan). Tevens gaat de RC BBLM na of de ambities van de gemeente toetsbaar (SMART) zijn geformuleerd. In 3.3 onderzoekt de RC BBLM of het (beoogde) aanbod aan voorzieningen en activiteiten van het CJG aansluit bij het Basismodel CJG. In 3.4 beschrijft de RC BBLM de wijze waarop de gemeente invulling geeft aan haar regierol. De bevindingen resulteren in 3.5 in oordelen over: (1) de kwaliteit van de beleidsvoorbereiding CJG, (2) het voldoen aan de eisen uit het Basismodel CJG en (3) de invulling van de regierol door de gemeente. 3.2 Beleidsvoorbereiding en ambities Tijdslijn beleidsvoorbereiding De vorming van CJG s staat centraal in het op 14 september 2007 verschenen Beleidsprogramma Alle kansen voor alle kinderen van de minister voor Jeugd en Gezin. Op 16 november 2007 heeft de minister voor Jeugd en Gezin in een brief aan de Colleges van B&W aangegeven dat de CJG s wettelijke verankerd gaan worden in de Wet op de jeugdzorg en dat gemeenten de regierol moeten vervullen in de lokale jeugdketen teneinde te komen tot sluitende afspraken tussen partijen uit de jeugdketen en een goede zorgcoördinatie in de zin van één gezin, één plan. In figuur 2 wordt de ontwikkeling van het CJG-beleid in Lochem in de tijd weergegeven, in relatie tot het rijksbeleid.

14 14 Figuur 2 Tijdsbalk ontwikkeling CJG-beleid in Lochem (in relatie tot rijksbeleid) De gemeente Lochem is, naar aanleiding van de Beleidsnota Integraal Jeugdbeleid , in 2007 gestart met een oriëntatie op het CJG. In 2008 verzocht de gemeenteraad van Lochem om de inrichting van het CJG in Lochem verder uit te werken (2 juli 2008). Dit verzoek leidde tot een plan van aanpak voor het CJG (oktober 2008) met onder andere een aantal algemene uitgangspunten voor een CJG, een voorzet voor de mogelijke vormgeving, een opsomming van een aantal risico s (technisch, organisatorisch, financieel en bestuurlijk), een voorlopige begroting en een procesvoorstel voor de verdere ontwikkeling van het CJG. 16 Wat betreft de voorziene technische risico s wordt in de plan van aanpak opgemerkt: Een CJG is niet te koop in een supermarkt. Blauwdrukken liggen niet klaar. ( ) Echt innovatief is het CJG niet. Een CJG is in feite een herordening van bestaande dienstverleningsvormen. Het plan van aanpak werd in juli 2009 vastgesteld door de gemeenteraad. In oktober 2009 volgde vervolgens het Projectplan invoering CJG in de gemeente Lochem (vastgesteld 2 februari 2010), een uitwerking van het plan van aanpak uit Uit dit projectplan blijkt dat de vorming van het CJG niet alleen een lokale aangelegenheid is. Naast de lokale invulling werken de gemeenten Apeldoorn, Brummen, Epe, Heerde, Voorts, 16 Gemeente Lochem (2008). Plan van Aanpak Centrum voor Jeugd en Gezin; ambtelijk concept oktober Project Ontwikkelen en Implementeren CJG, afdeling Welzijn en onderwijs. 17 Gemeente Lochem (2009). Projectplan invoering CJG in de gemeente Lochem, opgesteld in oktober 2009, vastgesteld op 2 februari 2010.

15 15 Zutphen en Lochem samen om regionaal afspraken rond de jeugd te maken. Deze regionale samenwerking wordt gezocht op de volgende onderdelen: sociale kaart jeugd, onderwijszorgstructuur, coördinatie van zorg, verwijsindex, weerbaarheid jongeren, CJG en scheiding en omgang. Een regionaal concept CJG wordt uitgewerkt, aldus het projectplan, als onderdeel uit van het Regionale programma Kansen voor Jongeren. 18 Dit regionaal concept CJG, genaamd Met meer waarde en kindgericht, verschijnt in september De regionale visie is beschreven in onderstaand kader en wordt gevisualiseerd in figuur 3. Regionale visie op het CJG (uit Met meer waarde en kindgericht) 1. In elke gemeente een CJG Activiteiten van het CJG worden altijd op lokaal niveau aangeboden en zijn op lokaal niveau toegankelijk. In een CJG-dorp 19 wordt de onderlinge betrokkenheid en het belang van alle maatschappelijke instellingen gevisualiseerd. 2. De regio ondersteunt en stimuleert Deze ondersteunende rol is gevisualiseerd in een CJG gebouw (zie afbeelding 1). Elke gemeente heeft zijn eigen CJG voordeur en verdieping waar wordt afgestemd rond het kind en het gezin. De regionale afspraken zijn de zolderverdieping over al die CJG s heen. 3. Regionale focus op drie CJG-aspecten Aansturing en regie: De regiogemeenten maken afspraken over de aansturing, de regie en de coördinatie van de regionale CJG-ontwikkeling. Samenwerking en kwaliteit: Regionale ondersteuning van de samenwerking en afstemming én van de kwaliteitsontwikkeling. De regiogemeenten overleggen met de CJG kernpartners en met regionale onderwijspartners. Zij maken afspraken over werkwijze rond kind, jongere en gezin (coördinatie van zorg, verwijsindex en digitale sociale kaart). Zij werken gezamenlijk aan kwaliteitsverbetering van de uitvoering en aan een optimaal CJG-aanbod. En last but not least kan het CJG niet functioneren zonder verbinding met regionale trajecten als Passend Onderwijs, RAAK, WMO-loket en Veiligheidshuis. Instrumenten: De regiogemeenten kiezen voor een regionale uitstraling van het CJG, passen een gezamenlijk logo toe en een zelfde huisstijl. Op regioniveau worden communicatiemiddelen en het virtueel CJG ontwikkeld. 18 Dit programma heeft als doel het opvoeden en opleiden van jongeren zodat ze zelfstandig kunnen functioneren in de samenleving. Andere projecten in het kader van Kansen voor Jongeren zijn het ontwikkelen van een regionaal model voor coördinatie van zorg Jeugd, het ontwikkelen van een verwijsindex en van de onderwijszorgstructuur. 19 Op basis van de uitspraak It takes a whole village to raise a child heeft de regio een CJG-dorp ontwikkeld. Deze uitspraak is van oorsprong een Afrikaans spreekwoord, maar is door Hillary Clinton in de westerse wereld geïntroduceerd.

16 16 Figuur 3 CJG gebouw (uit Regionale visie Met meer waarde en kindgericht) In 2010 is in Lochem gestart met de implementatiefase van het CJG die doorloopt in 2011 (Lochem, 2010, pag. 62). Eén van de onderdelen in deze fase is de organisatie van interactieve bijeenkomsten, met onder meer professionals, maar ook met ouders en jongeren. In april 2011 is een CJG-coördinator aangesteld, die de praktische invoering van het CJG coördineert. Op 22 november 2011 is het eerste fysieke inlooppunt (CJG-loket) geopend in de kern Lochem. In december 2011 is de dienstverlening onder de noemer van het CJG zodanig georganiseerd dat: - er twee websites online zijn - de telefonische bereikbaarheid georganiseerd is - de vraagbeantwoording via de mail is geregeld - de CJG locatie als zodanig herkenbaar is voor burgers - er meerdere spreekuren plaats vinden voor de verschillende doelgroepen. Op 15 december 2011 is een samenwerkingsconvenant afgesloten tussen de kernpartners en de deelnemende instellingen. In 2012 wordt ook in kern Gorssel een inlooppunt geopend. Dit inlooppunt zal worden gehuisvest in de nieuwbouw van de multifunctionele accommodatie De Oldenhof. In de hiervoor genoemde beleidsnota s heeft de RC BBLM niet kunnen vaststellen dat de gemeente ten behoeve van de vorming van het CJG een startfoto heeft gemaakt. Uit de Beleidsnota Integraal Jeugdbeleid blijkt dat de gemeente het bestaande aanbod aan voorzieningen ( productenaanbod ) in beeld heeft. In december 2010 is door I en O Research een behoeftenonderzoek gedaan naar de wensen van de ouders. Op 29 november 2010 is de wethouder samen met de projectleider CJG in gesprek geweest met jongeren van het Staringcollege om hun wensen en behoeften te inventariseren. Tot slot heeft een startbijeenkomst plaats gevonden in januari 2010 voor professionals, waarbij onder meer is gesproken over bereikbaarheid, het aanbod van opvoed- en opgroeiondersteuning in de gemeente Lochem, hoe wordt er samengewerkt in en om het CJG en wanneer is het CJG een succes.

17 Ambities De gemeente Lochem ziet het CJG vooral als vorm van samenwerking en netwerk tussen organisaties en professionals rondom het kind/jongere en gezin. Het doel is om een sluitende ketenaanpak met bij het CJG betrokken organisaties te realiseren. Hierbij hanteert de gemeente de volgende uitgangspunten (Lochem, 2009): de jeugd centraal (en dus niet de instellingen of de overheid); positief jeugdbeleid, gericht op het versterken van competenties van jeugdigen; sluitende (signalerings)keten: alle signalen rondom problemen van kinderen dienen gevolgd te worden door een interventie; participatieve benadering: jongeren en ouders worden actief betrokken in het beleidsproces; preventief jeugdbeleid: hoe dichterbij, hoe gewoner, eerder en sneller; monitoring: effectiviteit van jeugdbeleid wordt in beeld gebracht aan de hand van indicatoren. Uit de verschillende beleidsnota s leidt de RC BBLM de volgende ambities en doelstellingen inzake het CJG af: Sluitende keten / samenwerking. De gemeente Lochem creëert een sluitende keten rondom het kind/ jongere en gezin (Lochem, 2009). De sluitende aanpak begint bij het delen van eenzelfde missie tussen samenwerkende organisaties en samenwerkende medewerkers van die organisaties. Deze missie is (1) de klant snel en adequaat helpen, (2) de verwachtingen van de klant goed managen, en (3) de klant niet confronteren met nadelen van dienstverlening door meerdere organisaties tegelijk. Uitgangspunt zijn bestaande processen van samenwerkingspartners (Lochem, 2008, pag. 6). Doelgroepen De gemeente Lochem wil de totale doelgroep voor het CJG binnen haar gemeente bereiken (Lochem, 2009, pag. 9). Uitvoering van beleid dicht bij de jeugdige en zijn/haar ouders en de laagdrempelige toegang tot voorzieningen zijn daarbij uitgangspunten (Lochem, 2009). Opvoed- en opgroeiondersteuning: eigen kracht en preventie De gemeente gaat uit van de eigen kracht en zet daar waar nodig in op de versterking van deze eigen kracht van ouders/ opvoeders. (Lochem, 2009, p. 10). Belangrijk is het versterken van de competenties en mogelijkheden van jeugdigen. Daarnaast wil de gemeente voorwaarden scheppen in het preventieve veld en kinderen en ouders extra ondersteuning bieden op het moment dat zij dat nodig hebben. (Lochem, 2009). Informatie en advies - Toegang tot het CJG - De gemeente Lochem wil een goed bereikbare, herkenbaar en laagdrempelige voorziening realiseren voor al haar kinderen, ouder/ opvoeders en professionals (Lochem, 2009). Het gaat om één fysiek loket in de kern Lochem volgens de minimale voorwaarden van de rijksoverheid (Lochem, 2008, Lochem, 2010, pag. 62). Het (fysiek) CJG

18 18 straalt uit dat het bereikbaar is voor mensen met vragen of verzoeken om hulp, zonder dominant in het straatbeeld aanwezig te zijn (Lochem, 2008, pag. 6). Iedere klant, jonger of ouder, is in de omstandigheid om persoonlijke vragen of problemen te bespreken zonder dat zijn of haar privacy wordt aangetast. (Lochem, 2008, pag. 6). - De loketten zijn laagdrempelig toegankelijk, zonder sociale controle en zonder een afspraak te hoeven maken. De openingstijden mogen beperkt zijn, mits deze maar zodanig zijn dat de doelgroepen het CJG kunnen bezoeken op tijdstippen dat zij kunnen. Dus zonder school te hoeven verzuimen bijvoorbeeld (Lochem, 2008, pag. 6). Een afspraak maken voor een gesprek moet liefst 24 uur per dag telefonisch of online mogelijk zijn. Desgewenst op korte termijn (Lochem, 2008, pag. 6). - 90% van de doelgroepen weet dat er een loket is, 70% weet dat zij telefonisch of online een afspraak kunnen maken, 50% weet waar een loket te vinden is (Lochem, 2008, pag. 6). - Er komen twee websites (voor volwassenen en jongeren), bij voorkeur ontwikkeld en gevuld met behulp van deze doelgroepen (Lochem, 2008, pag. 6). (Vroeg)signalering Belangrijk uitgangspunt is dat alle signalen rondom problemen van kinderen zo snel mogelijk worden opgevangen en door snelle interventies gevolgd (Lochem, 2009). Zorgcoördinatie De 'backoffice functie' van het CJG is verantwoordelijk voor coördinatie van de hulp- en zorgverlening en voor een sluitende (keten)aanpak. Wanneer versterken van de eigen kracht van ouders/opvoeders niet mogelijk blijkt, wordt de zorg rondom het kind/ gezin gecoördineerd (Lochem, 2009, pag. 10). De bovenstaande uitgewerkte visie, doelen en beoogde resultaten zijn in lijn met de doelstellingen van het rijksbeleid (laagdrempelig inlooppunt voor opvoed- en opgroei ondersteuning, vroegtijdige problemen signaleren / bereiken van risicogroepen en snel, goed en gecoördineerd advies en hulp / één kind of één gezin, één plan). De gemeente Lochem heeft in 2011 één fysiek loket in de kern Lochem gerealiseerd volgens de minimale voorwaarden van de rijksoverheid (wettelijke opdracht). De doelgroepen die Lochem met het CJG beoogt te bereiken zijn aansluitend op het rijksbeleid alle jeugdigen van -9 maanden tot 23 jaar en de gezinnen waarin zij opgroeien alsmede de professionals en vrijwilligers die contact met hen hebben. In het projectplan wordt ingegaan op de benodigde mensen en middelen (inputdoelstellingen) ter realisatie van CJG Lochem. De beoogde resultaten zijn benoemd met een daaraan gekoppeld tijdpad, maar er zijn geen indicatoren benoemd om de ambities meetbaar te maken. Verder zijn naar het oordeel van de RC BBLM de CJG-ambities slechts in beperkte mate uitgewerkt in beoogde maatschappelijke effecten. Wat verder opvalt is dat als de beleidsdoelen wel zijn geconcretiseerd in prestaties, deze al langere tijd geleden zijn geformuleerd en niet altijd aansluiten bij de actuele praktijk. Zo wordt er bijvoorbeeld

19 19 gesproken over meerdere loketten, terwijl deze in de praktijk (nog) niet zijn gerealiseerd. In gesprekken met de RC BBLM heeft de gemeente aangegeven de ontwikkeling van prestatieindicatoren begin 2012 op te pakken. (zie ook hoofdstuk 5). Inmiddels (maart 2012) zijn de eerste afspraken gemaakt over registratie. Bij de inrichting van de rapportage wordt de basisset indicatoren door de kernpartners als uitgangspunt genomen. 3.3 Aanbod, functies en taken in CJG Lochem Locatie CJG Hoeveel CJG-locaties worden geopend en waar deze worden gevestigd bepaalt de gemeente zelf. Dit kan het consultatiebureau zijn, de school, de Gemeentelijke Gezondheidsdienst, een buurthuis, een gezondheids-centrum etc. Virtuele (en telefonische) loketten zijn toegestaan, maar deze zijn aanvullend, en kunnen het fysieke inlooppunt als zodanig niet vervangen. Bereikbaarheid, toegankelijkheid, kwaliteit en cliënt-tevredenheid zijn indicatoren voor een succesvol inlooppunt (VNG, 2008). De gemeente Lochem heeft gekozen voor een CJG bestaande uit een fysiek CJG (CJGloket) en een Virtueel CJG. Het CJG-loket in de kern Lochem opende op 22 november 2011 haar deuren. Uit de gesprekken heeft de RC BBLM begrepen dat de gemeente idealiter dit inlooppunt in een multifunctioneel gebouw wilde openen. Dit gebouw was echter nog niet beschikbaar in 2011 (renovatie/nieuwbouw); daarom is besloten het CJG-loket Lochem vooralsnog te vestigen in het pand van het Consultatiebureau Lochem (Yunio), gelegen aan de Nieuwstad Sensire (algemeen maatschappelijk werk) heeft hier al een werkplek. De inloopspreekuren van het CJG-loket Lochem sluiten aan bij de al bestaande spreekuren van Yunio en Sensire. Het Bureau Jeugdzorg draait niet mee in de spreekuren. 20 Opening van een tweede CJG-loket in de kern Gorssel is gepland voor de 2 e helft van 2012, in een multifunctionele accommodatie. 21 De gemeente wil bij de inrichting van het inlooppunt in de Gorssel gebruik maken de ervaringen in de kern Lochem (Lochem, 2010, pag. 62). 22 Naast het fysieke CJG wil de gemeente ook een virtueel loket openen in de vorm van websites en een telefoonnummer (Lochem, 2008). In december 2011 zijn twee websites online gegaan; één CJG-site die wordt beheerd door de Stichting opvoeden.nl, een werkgroep opgericht om de website lokaal te vullen ( en één website van Jong-in, speciaal gericht op jongeren ( Ook is er in november een CJG-telefoonnummer beschikbaar. De centrale komt bij Sensire; in een stroomschema is voor alle deelnemers in kaart gebracht hoe de telefoontjes worden doorgeleid. Dit is voor het eerst vastgelegd op 15 december 2011 en is vorm gegeven door een groeimodel, zodat op basis van ervaring er aanpassingen kunnen worden gedaan Samenwerkingspartners in CJG Lochem In afwachting van wetgeving heeft de toenmalige minister voor Jeugd en Gezin in overleg met onder andere de VNG een Basismodel CJG 23 geformuleerd. Dit Basismodel geeft de functies die een CJG minimaal moet bieden (zie kader). 20 Bron: Gesprek met CJG-coördinator. 21 Bron: Gesprek CJG-coördinator en beleidsmedewerker gemeente Lochem. 22 Uit het gesprek met de beleidsmedewerker blijkt dat het de bedoeling is het inlooppunt in de kern Gorssel te vestigen in een multifunctioneel gebouw dat op dit moment gebouwd wordt. De bibliotheek, huisartsen, logopedie, welzijn en het consultatiebureau zullen ook een plek krijgen binnen dit gebouw.

20 20 Basismodel CJG jeugdgezondheidszorg (consultatiebureaus en GGD); de vijf preventieve Wmo-taken 24 op het terrein van opvoed- en opgroeiondersteuning: * informatie en advies geven * (vroeg)signaleren van problemen * mensen verwijzen naar het lokale en regionale hulpaanbod * licht pedagogische hulp bieden * de zorg voor jongeren en gezinnen coördineren; schakel met Bureau Jeugdzorg; schakel met onderwijs (vaak via Zorg- en Adviesteams). in het Communicatieplan was opgenomen dat een aantal organisaties, onder coördinatie van de gemeente Lochem, nauw met elkaar zouden gaan samenwerken binnen het CJG Lochem (Lochem, 2011). 25 Inmiddels is deze samenwerking bekrachtigd middels een samenwerkingsconvenant, ondertekend op 15 december 2011 door de volgende kernpartners: Gemeente Lochem; GGD Gelre-IJssel (jeugdgezondheidszorg 5 tot 19 jaar); Bureau Jeugdzorg Gelderland Sensire (algemeen maatschappelijk werk); Yunio (jeugdgezondheidszorg 0 tot 4 jaar; onderdeel van Sensire); Carion (sociaal cultureel werk); Sociaal Cultureel Werk (SCW) Gorssel (idem); Weer Samen Naar School (WSNS) Berkeldal en Zutpen 26 ; Samenwerkingsverband VO Berkelland; Primair Onderwijs Lochem; MEE Oost-Gelderland (ondersteuning van mensen met een beperking); In het projectplan CJG leest de RC BBLM dat er naast de bovengenoemde - ook de volgende partijen betrokken zullen worden bij het CJG ( overige ketenpartners ): Gemeenteloket / Zorgloket Advies- en Steunpunt kindermishandeling Bibliotheek Politie Verloskundigen Huisartsen Fysiotherapeuten Kinderdagverblijven Peuterspeelzalen Etc. 23 Op 22 juni 2007 zijn het Rijk, de VNG, het IPO, GGD Nederland, Actiz en de MOgroep jeugdzorg (thans Jeugdzorg Nederland) dit Basismodel Centrum voor Jeugd en Gezin overeengekomen. 24 Taken op grond van de Wet maatschappelijke ondersteuning. Dit is een participatiewet waarin staat dat iedereen moet kunnen meedoen in de maatschappij. 25 Gemeente Lochem (2011). Communicatieplan Centrum voor Jeugd en Gezin Lochem, concept (versie 5). 26 Het project Weer Samen Naar School heeft als doel kinderen die extra zorg en begeleiding nodig hebben, zoveel mogelijk op een reguliere basisschool te houden. Basisscholen krijgen hiervoor extra geld en middelen van de overheid.

21 21 Gaandeweg wordt het aantal betrokkenen uitgebreid. De samenwerking tussen de partners moet vooral vorm krijgen in de backoffice (Lochem, 2008). Daar moet de zorgcoördinatie plaatsvinden, waarbij alle partijen samenwerken die zich op dat moment rondom het kind/ gezin bevinden. Voor de zorgcoördinatie is door de gemeenten Lochem en Voorts (met ondersteuning van Spectrum CMO Gelderland en binnen het eerder genoemde regionale programma Kansen voor Jongeren) een Regionaal model coördinatie van zorg ontwikkeld. 27 (zie hiervoor hoofdstuk 5). De RC BBLM stelt vast dat CJG Lochem na opening in november in opzet voldoet aan het Basismodel CJG. In het Basismodel CJG worden naast de functies die een CJG minimaal moet bieden ook dertien aanpalende functies genoemd waarmee verbinding gezocht kan worden. 28 Deze verbindingen zijn van belang voor het vroegtijdig signaleren van problemen ( vindplaatsen voor opgroei- en opvoedproblemen) en/of voor het realiseren van de beoogde zorgcoördinatie. Deze aanpalende functies worden vertegenwoordigd door de organisaties en overleggen waarmee verbinding wordt gezocht in het kader van bestaande zorg- en hulpverleningsnetwerken die in de gemeente actief zijn en die onder het backoffice worden geschaard: Zorgteams en Zorg Adviesteams in het onderwijs, het Netwerk Risicojongeren en het Jeugdnetwerk 0-16 jaar Gorssel (Lochem, 2009). In het Communicatieplan leest de RC BBLM dat naast de kernpartners een schil wordt benoemd van professionals en organisaties met een (in)directe link naar opvoeden en opgroeien (Lochem, 2011). 27 Gemeenten Lochem en Voorst (2011). Regionaal model Coördinatie van Zorg jeugd (0-23 jaar) Oost-Veluwe en Midden IJssel. Kansen voor Jongeren, mei Als aanpalende functies worden in het Basismodel CJG genoemd: kinderopvang, peuterspeelzaal, voor- en vroegschoolse educatie, leerplichtambtenaren, brede school, jongerenwerk / straathoekwerk / opbouwwerk, welzijnswerk, algemeen maatschappelijk werk, gehandicaptenzorg, eerstelijnszorg, jeugd-ggz, gemeentelijke dienst werk & inkomen, schuldhulpverlening, politie / justitie en/of veiligheidshuis.

22 22 Figuur 4 Kernpartners in het CJG Lochem en aanpalende functies waarmee verbinding wordt gezocht in de Zorgteams en de Zorg Adviesteams in het onderwijs, het Netwerk Risicojongeren en het Jeugdnetwerk 0-16 Gorssel Uit de gesprekken heeft de RC BBLM begrepen dat in de praktijk de backoffice van CJG Lochem zich nog moet uitkristalliseren. De CJG-coördinator participeert indien nodig in de bestaande overleggen. De CJG-coördinator heeft verschillende rollen m.b.t. de netwerken: intermediair, schakel tussen de netwerken, signaalfunctie, wegwijzer en de coördinator wordt ingeschakeld bij opschaling van de zorg. 3.4 Regierol gemeente op de CJG-vorming Van de gemeente wordt verwacht dat zij met verschillende partijen binnen de jeugdketen schriftelijke vastgelegde afspraken maakt over samenwerken, ieders inzet, de werkwijze en de te bereiken doelen. In deze paragraaf belichten we de bestuurlijke en ambtelijke positionering, de procesmatige aspecten van de regierol van gemeente (vorm en inhoud van samenwerkingsafspraken) en evaluatie en bijsturing door de gemeente Bestuurlijke verantwoordelijkheid en ambtelijke positionering De gemeente erkent de eigen regierol om te komen tot het CJG: Het College van B&W is dan ook opdrachtgever om het CJG te realiseren. De lokale front- en backoffice worden lokaal binnen de gemeenten uitgewerkt en geïmplementeerd. Ambtelijke opdrachtgever is de manager van de afdeling Maatschappelijke ontwikkeling (zie kader). Besluitvorming vindt plaats door het College van B&W en de gemeenteraad (Lochem, 2009). Binnen de gemeente Lochem is een beleidsambtenaar Jeugd, die tevens projectleideer CJG is, belast met de aansturing van het CJG en het jeugdbeleid in bredere zin. Daarnaast is sinds april 2011 een CJG-coördinator aangesteld.

23 23 Taakomschrijving CJG-coördinator De CJG-coördinator houdt zich niet bezig met de inhoudelijke cases. Zij is er voor om te zorgen dát casemanagement en coördinatie van zorg worden ingezet bij jeugdigen en gezinnen die gebaat zijn bij één integraal hulpplan. De CJG- coördinator: heeft zicht op alle matches binnen de Verwijsindex; ziet erop toe dat het casemanagement wordt opgepakt volgens de beslisboom; ziet erop toe dat een Coördinator van Zorg wordt ingeschakeld als het casemanagement stagneert; monitort het aantal lopende/afgesloten zaken casemanagement en Coördinatie van Zorg. De begrippen casemanagement en Coördinatie zorg worden uitgewerkt in hoofdstuk 5. Uit het projectplan blijkt dat er ter realisatie van het CJG een gelaagde overlegstructuur is ingesteld, bestaande uit (Lochem, 2009, pag. 13): Stuurgroep Jeugd Deze stuurgroep richt zich op de ontwikkeling van het integrale jeugdbeleid en is breder werkzaam dan het CJG. 29 De stuurgroep is ook een adviesorgaan van de wethouder Jeugd in Lochem. De participanten zijn: bestuurders van gemeente Lochem (wethouder is voorzitter), Bureau Jeugdzorg, politie, algemeen maatschappelijk werk, onderwijs (PO, VO, Yunio en Kinderopvang), welzijn en de GGD. Werkgroep CJG Deze is ingesteld onder verantwoordelijkheid van de Stuurgroep Jeugd en komt eens per 6 weken bij elkaar. De leden van de werkgroep (Bureau Jeugdzorg, GGD, Yunio, Onderwijs, SCW Gorssel, Carion, MEE en Sensire) hebben een sterke relatie met het veld en dienen uitvoering te geven aan het projectplan. Interne werkgroep Naast een werkgroep met externe partners vindt binnen de gemeente afstemming plaats tussen de verschillende beleidsvelden. Binnen de Interne werkgroep nemen beleidsmedewerkers vanuit de disciplines jeugdgezondheidszorg, onderwijsachterstanden, peuterspeelzaalwerk/ kinderopvang en veiligheid deel Afspraken met samenwerkingspartners Ten tijde van het onderzoek door de RC BBLM zijn er nog geen algemene schriftelijke afspraken tussen de samenwerkingspartners gemaakt. Op 15 december 2011 is een samenwerkingsconvenant gesloten tussen de bovengenoemde partijen. In het convenant zijn de volgende zaken vastgelegd: - de doel van de samenwerking - de uitgangspunten van het CJG - de vormgeving van het CJG - afspraken over huisvesting - de doelstelling, doelgroep en taken van het CJG - de looptijd De concrete financierings- en prestatieafspraken tussen de gemeente Lochem en de partners van CJG Lochem worden jaarlijks vastgelegd in subsidiebeschikkingen. De 29 In de Stuurgroep Jeugd worden geen cases worden besproken. Wel wordt in de stuurgroep één keer per jaar het verslag van het ZAT van het Staringcollege besproken. De stuurgroep gaat daarmee inhoudelijk het gesprek aan over verbeterpunten in de signalering en doorverwijzing.

24 24 verantwoording over de inzet van de beschikbare middelen komt aan de orde in Hoofdstuk 4. Op deze subsidies zijn naast de relevante passages in de Algemene wet bestuursrecht (Awb) de Algemene Subsidieverordening gemeente Lochem 2005 van toepassing. In de door de RC BBLM bestudeerde subsidiebeschikkingen 2010 en 2011 met de kernpartners is aangegeven hoeveel geld de instelling ontvangt en welke prestaties de instelling daarvoor moet leveren. In de subsidiebeschikkingen is niet aangegeven welke informatie de verantwoording moet bevatten Evaluatie en bijsturing Monitoring is een expliciet uitgangspunt bij de ontwikkeling van het CJG Lochem: De effectiviteit van het jeugdbeleid moet op lokaal niveau in beeld gebracht worden aan de hand van indicatoren. ( ) Naast reeds bestaande gegevens moeten ook indicatoren benoemd worden die inzichtelijk moeten maken wat het beleid heeft opgeleverd en waar bijsturing nodig is. Hierbij kan gekeken worden naar de mogelijkheden in regionaal verband. Daarnaast kunnen we ook gebruik maken van andere vormen van data zoals benchmarking (Lochem, 2009). De gemeente onderschrijft de noodzaak van monitoring, maar de wijze waarop dit in de praktijk vorm krijgt is nog niet duidelijk. Dit wordt in de loop van 2012 wordt opgepakt. Er zijn al wel op regionaal niveau afspraken gemaakt hoe dit aan te pakken Samenvatting Beleidsvoorbereiding door de gemeente De RC BBLM stelt vast dat de gemeente Lochem qua visievorming snel en actief heeft geanticipeerd op de plannen van de toenmalige minister voor Jeugd en Gezin over de vorming van CJG s. De uitvoering van de plannen heeft wat langer op zich laten wachten. Het CJG-loket Lochem (frontoffice) is op 22 november 2011 geopend. De lokale visie op het CJG Lochem in de kern Lochem is het gevolg van de wettelijk opdracht om een CJG in de gemeente te realiseren. De gemeente Lochem heeft in 2011 één fysiek loket in de kern Lochem gerealiseerd volgens de minimale voorwaarden van de rijksoverheid en daarnaast een virtueel CJG beschikbaar gesteld. De gemeente ziet het CJG vooral als vorm van samenwerking en netwerk tussen organisaties en professionals rondom het kind/jongere en gezin. Deze doelstellingen passen binnen het bredere jeugdbeleid van de gemeente Lochem. De ambities en beleidsdoelen voor het CJG Lochem zijn vastgelegd in het Projectplan invoering CJG in de gemeente Lochem, en het daaraan te grondslag liggen Plan van aanpak uit Deze ambities zijn in overeenstemming met de landelijke ambities, die in afwachting van wetgeving zijn neergelegd in het Basismodel CJG. In de beleidsvoorbereiding is aandacht besteed aan de inputdoelen van CJG Lochem en aan de benodigde middelen. De beoogde resultaten zijn benoemd met een daaraan gekoppeld tijdpad. In maart 2012 zijn de eerste afspraken gemaakt over registratie. De basisset indicatoren worden hierbij als uitgangspunt genomen om de rapportage samen te stellen. De eerste aanzetten om de ambities meetbaar te maken zijn daarmee gezet. Er is echter nog geen oordeel te geven over de praktijk. Realisatie CJG 30 Bron: Gesprek CJG-coördinator en beleidsmedewerker gemeente Lochem.