Met de jeugd centraal, Berkelland vitaal

Transcriptie

1 Met de jeugd centraal, Berkelland vitaal Stand van zaken in de gemeente Berkelland Invoering van het Centrum voor Jeugd en Gezin in Berkelland jul 2012 def.versie

2

3 3 Inhoudsopgave 1 Inleiding Achtergrond Aanleiding onderzoek Maatschappelijke en financiële belang Risico s voor de doeltreffendheid Gezamenlijk onderzoek Doel- en probleemstelling Leeswijzer Jeugd en jeugdbeleid in Berkelland Jeugd in Berkelland Jeugdbeleid in Berkelland Samenvatting Rol en functie van het CJG Inleiding Beleidsvoorbereiding en ambities Tijdslijn beleidsvoorbereiding Ambities Aanbod, functies en taken in CJG Berkelland Locatie CJG Samenwerkingspartners in CJG Berkelland Regierol gemeente op de CJG-vorming Bestuurlijke verantwoordelijkheid en ambtelijke positionering Afspraken met samenwerkingspartners Evaluatie en bijsturing Samenvatting Financiering van het CJG Inleiding Uitgangspunten bij financiering en verantwoording Beschikbaarheid en inzet van middelen Verantwoording Knel- en verbeterpunten inzake financiering Samenvatting Samenwerking en prestaties Inleiding Samenwerking binnen het CJG Laagdrempelig inlooppunt voor informatie over opgroeien en opvoeden Samenwerking in het kader van vroegtijdig signaleren van risico s in opvoeden en opgroeien Realisatie sluitende aanpak/zorgcoördinatie Wat levert de samenwerking op; beschikbaarheid van informatie Knel- en verbeterpunten inzake doelbereiking Laagdrempelig inlooppunt Vroegtijdig problemen signaleren Zorgcoördinatie Samenvatting Conclusies en aanbevelingen... 44

4 7 Bestuurlijk wederhoor Bijlage 1A Onderzoeksvragen Bijlage 1B Lijst geïnterviewden Bijlage 2 Verantwoordelijkheden en regie Verantwoordelijkheid van het Rijk Verantwoordelijkheid van de provincie Verantwoordelijkheid van de gemeente Wat houdt de gemeentelijke regie op de jeugdketen in Bijlage 3 Begrippen Bijlage 4 Normenkader Normen voor beleidsvoorbereiding door de gemeente Normen voor invulling van de regierol door de gemeente Normen voor doelbereiking Normen voor verantwoordingsinformatie en beleidsinformatie Bijlage 5 Geraadpleegde documenten

5 5 1 Inleiding 1.1 Achtergrond Deze nota van bevindingen beschrijft de bevindingen die de Rekenkamercommissie Berkelland, Bronckhorst, Lochem en Montferland (verder RC BBLM) heeft gedaan bij de uitvoering van het onderzoek naar de invoering van het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) in de gemeente Berkelland. Naast de CJG vorming in Berkelland onderzoekt de RC BBLM ook de CJG vorming in Bronckhorst, Lochem en Montferland. Hierover rapporteert zij separaat. Het onderzoek is uitgevoerd in de periode juni 2011 tot september Alle gemeenten in Nederland moeten eind 2011 een CJG hebben. Een CJG is een netwerk waar laagdrempelig opvoed- en opgroeiondersteuning wordt aangeboden aan ouders, kinderen, jongeren tot 23 jaar en professionals, met een fysieke plek als laagdrempelig inlooppunt. Een CJG heeft als taak de bestaande opvoed- en opgroeiondersteuning te verbinden, te verbeteren en te versterken (zie kader). De staatssecretaris van VWS wil met de ontwikkeling van het CJG bevorderen dat in het jeugdbeleid snel, goed en gecoördineerd advies en hulp op maat vanzelfsprekend zijn. Deze hoofddoelstelling wordt door de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) onderschreven. De VNG verwoordt de hoofdfuncties van het CJG als een drieluik: 1 inloopfunctie voor informatie en advies aan kinderen, jongeren en hun ouders; dienst- en/of hulpverlening aan ouders en kinderen in het kader van jeugdgezondheidszorg en opvoed- en opgroeiondersteuning; regie op de jeugdketen. CJG Profiel (uit: Factsheet Ministerie voor Jeugd en Gezin, 2007) bundelt lokale functies en taken op gezondheid, opgroeien en opvoeden, is een fysiek en laagdrempelig inlooppunt, is in elke gemeente/wijk te vinden onder dezelfde naam, heeft een positieve uitstraling gericht op preventie en signalering biedt echt advies en lichte hulp, coördineert/schakelt met alle mogelijke voorzieningen op jeugdbeleid, gezondheidszorg en jeugdzorg, zou mogelijkerwijs, indien nodig, bemoeizorg kunnen arrangeren, is van en voor een doelgroep van kinderen en jongeren van -9 maanden tot 23 jaar oud en hun ouders, is voor alle culturen even laagdrempelig, is tevens vraagbaak voor professionals, streeft naar uniforme signalering, en maakt gebruikt van de Verwijsindex en het Elektronisch Kinddossier. Op 22 november 2011 is in de kern Berkelland een CJG-loket geopend. De vestiging van een tweede loket in de kern Gorssel staat gepland voor medio In de volgende 1 Brief van de VNG aan haar leden d.d. 18 september 2008 KenmerkBAOZW/U )

6 6 paragrafen licht de RC BBLM de aanleiding voor het onderzoek en de doel- en probleemstelling toe. 1.2 Aanleiding onderzoek Maatschappelijke en financiële belang Ieder kind moet de kans krijgen gezond en veilig op te groeien, zijn talenten te ontwikkelen, plezier te hebben en zich goed voor te bereiden op zijn toekomst, waarbij van jongeren een positieve bijdrage aan de maatschappij wordt verwacht. Het kabinet en gemeenten delen de opvatting dat de gemeenten een cruciale rol in het jeugdbeleid hebben. 2 In het Bestuursakkoord Samen aan de slag, dat het Rijk en de VNG op 7 juni 2007 hebben gesloten, is afgesproken dat opvoed- en opgroeiondersteuning voor ouders en kinderen van 0 tot 23 jaar vanzelfsprekend wordt, makkelijk te bereiken en voldoende voorhanden is. Het CJG is een middel om dit doel te bereiken; zo kan worden voorkomen dat een kleine opvoedvraag verwordt tot een grote zorgvraag, waardoor een beroep op de geïndiceerde (duurdere) jeugdzorg noodzakelijk wordt. De ambities die de minister voor Jeugd en Gezin uit het vorige kabinet met de inrichting van een CJG nastreeft zijn: laagdrempelig inlooppunt voor opvoed- en opgroeiondersteuning; vroegtijdig problemen signaleren, bereiken van risicogroepen; snel, goed en gecoördineerd advies en hulp bieden vanuit de invalshoek één gezin, één plan. De ambities en doelstelling van de toenmalige minister zijn overgenomen door de huidige staatssecretaris van VWS. Elke gemeente moet eind 2011 minimaal één laagdrempelig fysiek inlooppunt gerealiseerd hebben waar ouders en kinderen terecht kunnen met hun vragen. Gemeenten krijgen daarvoor in de jaren een bijdrage van het Rijk. Deze bijdrage voor de invoering van een CJG wordt ter beschikking gesteld in de vorm van een Brede Doel Uitkering (BDU) Jeugd en Gezin, die een aantal geldstromen bundelt die eerder afzonderlijk aan gemeenten ter beschikking werden gesteld (zie hiervoor hoofdstuk 4). Voor Berkelland bedraagt de BDU in (opgave VWS) Risico s voor de doeltreffendheid Gemeenten bevinden zich in verschillende stadia van het CJG-ontwikkelingstraject. Onderzoeken in gemeenten waar al enige tijd een CJG functioneert laten zien dat de doeltreffendheid van het CJG wordt bedreigd door verschillende knelpunten van algemene aard Er is onduidelijkheid over wat mot worden verstaan onder een CJG en wat/wie er wel/niet toe hoort. Institutionele barrières en financiële schotten doorbreken is moeilijk. Samenwerking blijkt nog maar beperkt en voornamelijk op papier plaats te vinden. 2 Programma voor Jeugd en Gezin Alle kansen voor alle kinderen. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr De CJG-vorming begin 2010; een doorkijk bij tien gemeenten. Regioplan, april Digitaal geschakeld; inventarisatie van de informatievoorziening binnen de Centra voor Jeugd en gezin. Alares, Bijlage bij een brief van 19 mei 2010 van de minister voor Jeugd en Gezin over de voortgang van projecten Samen werken voor de jeugd. Dit onderzoek werd uitgevoerd bij de zeven grootste gemeenten, in het kader van het traject Opvoeden in de Buurt.

7 7 Naast deze knelpunten van algemene aard kunnen zich knelpunten en verbeterpunten voordoen die specifiek zijn voor de lokale situatie. Door deze vroegtijdig te signaleren en op te lossen wordt bevorderd dat het CJG spoedig de beoogde resultaten kan gaan opleveren Gezamenlijk onderzoek De RC BBLM heeft dit onderzoek in samenwerking met de Algemene Rekenkamer en 34 andere lokale rekenkamer(commissie)s uitgevoerd. De invoering van CJG s is een thema waarvoor onderzoek op onderscheiden bestuurslagen meerwaarde oplevert ten opzichte van onderzoek binnen één bestuurslaag. Deze meerwaarde heeft zijn basis in het feit dat de lokale rekenkamer(commissie)s en de Algemene Rekenkamer bevoegdheden op verschillende terreinen hebben en gezamenlijk een completer en onderling afgestemd beeld kunnen samenstellen. De RC BBLM brengt met dit onderzoek de gemeenteraden van de vier gemeenten op de hoogte van de stand van zaken rond het eigen CJG; daarmee kunnen de raden zonodig tijdig gaan bijsturen in de gewenste richting. Als zaken niet op gemeentelijk niveau opgelost kunnen worden is de Algemene Rekenkamer de aangewezen instantie om de verantwoordelijke bewindsperso(o)n(en) op haar/hun verantwoordelijkheid te wijzen. 1.3 Doel- en probleemstelling Wat wil de RC BBLM met dit onderzoek bereiken? De RC BBLM wil met dit onderzoek bijdragen aan de doeltreffendheid van het lokale jeugdbeleid in Berkelland. In de eerste plaats kan met dit onderzoek de Gemeenteraad zich een oordeel vormen of het CJG Berkelland 6 voldoet aan landelijke én gemeentelijke beleidsambities en aan wet- en regelgeving. In de tweede plaats verwacht de RC BBLM verbetersuggesties voor de effectiviteit van het CJG Berkelland te kunnen aandragen. De probleemstelling luidt: Ligt de CJG-vorming in de gemeente Berkelland op koers (zowel in tijd als in kwaliteit) en draagt het CJG als middel bij aan de opvoed- en opgroeiondersteuning voor ouders en kinderen tot 23 jaar en aan de coördinatie van zorg (één gezin, één plan)? De onderzoeksvragen luiden: 1. Welke aspecten spelen er in de gemeente Berkelland rond jeugd en jeugdbeleid? 2. Wat moet een CJG opleveren en wat gaat de gemeente Berkelland daarvoor doen en heeft de gemeente Berkelland al gedaan? 3. Wat kost een CJG en hoe is de financiering geregeld? 4. Wie werken samen in een CJG? 5. Wat levert de samenwerking binnen en CJG op? De onderzoeksvragen en de hieraan verbonden deelvragen zijn opgenomen in Bijlage 1. Het onderzoek betreft de zorg voor jeugd die onder de gemeentelijke verantwoordelijkheid valt. De provinciale jeugdzorg blijft buiten de scope van het onderzoek. 6 Waar gesproken wordt over het CJG bedoelt de RC BBLM niet alleen het CJG als zijnde een gebouw/inlooppunt, maar ook het virtuele CJG en alle professionals die werken aan of in het CJG of op andere locaties. Het CJG kan ook meer dan één vestiging of locatie betreffen.

8 8 1.4 Leeswijzer In hoofdstuk 2 van deze nota van bevindingen schetst de RC BBLM het maatschappelijk probleem in de gemeente Berkelland waar het CJG als één van de instrumenten in het jeugdbeleid een antwoord op moet geven. Dat gebeurt aan de hand van twee inventariserende onderzoeksvragen: Hoe is het gesteld met de jeugd in Berkelland en welke doelstellingen en prioriteiten heeft de gemeente in het jeugdbeleid? Hoofdstuk 3 bevat de bevindingen over de vraag: wat moet het CJG in de gemeente Berkelland opleveren en wat gaat de gemeente daarvoor doen? Dat resulteert in bevindingen over: (1) de kwaliteit van de beleidsvoorbereiding CJG, (2) het voldoen aan de eisen uit het basismodel CJG en (3) de invulling van de regierol door de gemeente. In hoofdstuk 4 komt aan de orde de vraag: wat kost een CJG en hoe is de financiering geregeld? Dit hoofdstuk resulteert in uitspraken over (1) de ordelijke en controleerbare besteding van de Brede Doeluitkering, en (2) de mate waarin de gemeente gevolg heeft gegeven aan de oproep om ook zelf te investeren in het CJG en de lokale jeugdketen. Hoofdstuk 5 tot slot gaat in op de vraag: wie werken samen in het CJG en wat levert deze samenwerking op? Hier komen de ervaren knelpunten en verbeterpunten in de samenwerking aan de orde.

9 9 2. Jeugd en jeugdbeleid in Berkelland 2.1 Jeugd in Berkelland In Berkelland is het aantal jongeren in de leeftijdsklasse 0 tot 25 jaar tussen 2000 en 2011 met 5,7% afgenomen en bedraagt nu personen. 7 Daarmee maakt deze groep meer dan een kwart uit van het totaal aantal inwoners in Berkelland (44.866, per 1 januari 2011). De gemeente is in 2005 ontstaan uit de vier voormalige gemeenten (thans kernen) Borculo, Eibergen, Neede en Ruurlo. 8 De jeugd in Berkelland staat als het gaat om het welzijn van kinderen op de 253ste plaats in de rangorde van gemeenten (de best scorende gemeente heeft rangorde 431). 9 In de interviews die de RC BBLM in Berkelland heeft gehouden kwamen overgewicht, alcoholmatiging en voortijdig schoolverlaten als aandachtspunten inzake de jeugd in Berkelland naar voren. Ook wordt aandacht gevraagd voor de jeugd van 16 tot 23 jaar: er is sprake van afname van vrijwilligerswerk, minder verenigingsleven (werken op zaterdag), hoog drankgebruik en soms overlast van hangjongeren. Deze geluiden worden bevestigd in een aantal onderzoeken die de Rekenkamercommissie bestudeerd heeft en hier achtereenvolgens behandelt. De GGD s in de regio voeren periodiek onderzoek uit naar gezondheid en leefstijl van jeugdigen (0-12 jaar) en jongeren van jaar (2 e en 4 e klas voortgezet onderwijs). Geconstateerd wordt dat de meeste 0-12 jarigen in de regio (relatief) gezond zijn en een goede ontwikkeling doormaken. Maar er zijn volgens de onderzoekers ook signalen die zorgen baren. 17% van de kinderen heeft mogelijk psychosociale problemen en de leefstijl ten aanzien van bewegen kan beter; 12% van de 5-jarigen en 18% van de 10/11 jarigen heeft overgewicht. 8% van de ouders geeft aan behoefte te hebben aan opvoedondersteuning. 10 Uit het onderzoek onder jarigen blijkt dat de meesten lichamelijke gezondheid als goed beoordelen; echter 2% vindt de eigen gezondheid niet zo best of slecht. Wat betreft de psychische gezondheid, komt naar voren dat 14% van de jongeren psychisch ongezond is. 11 De onderzoekers concluderen dat er aanzienlijke gezondheidswinst te boeken is met preventie, vooral wanneer ingezet wordt op het bevorderen van gezond gedrag. De belangrijkste aandachtspunten hierbij zijn: het terugdringen en voorkómen van psychische problematiek; het tegengaan van roken; het tegengaan van schadelijk alcoholgebruik; 12 7 Lokaal Jeugdrapport Berkelland (2011) van de Landelijke Jeugdmonitor. 8 Statistische gegevens gemeente Berkelland op 1 januari 2011 (vastgesteld door Centraal Bureau voor de Statistiek). 9 Kinderen in tel; Databoek Verwey-Jonker Instituut. In dit Databoek staan gegevens over hoe gemeenten scoren op 12 indicatoren voor welzijn van kinderen. De best scorende gemeente heeft rangorde Jeugdmonitor Resultaten van de regio Achterhoek. Juni Apeldoorn: GGD Gelre Ijssel. 11 deze cijfers komen uit het rapport Gezondheid en levensstijl in Berkelland van de GGD (samenvatting pag. 3). Het cijfer is gebaseerd op een vragenlijst betreffende gelukkig voelen, zenuwachtigheid en neerslachtigheid. 12 Sinds 2005 voeren overigens de gemeenten uit de regio's Stedendriehoek en Achterhoek samen met politie, Openbaar Ministerie, Halt, IrisZorg (organisatie voor verslavingszorg), Tactus (idem) en GGD Gelre- IJssel al allerlei activiteiten uit om het alcoholgebruik van jongeren in deze regio terug te dringen (project Alcoholmatiging Jeugd in de Achterhoek). Het project loopt tot eind 2011.

10 10 het stimuleren van een gezond voedingspatroon en voldoende beweging en het voorkómen van overgewicht (en diabetes). 13 Uit onderzoek van het Verwey-Jonker Instituut uit is af te leiden dat de jeugd in Berkelland het - in vergelijking met de gehele provincie Gelderland en met de rest van het land op veel punten niet slecht doet (figuur 1). In de figuur representeert de bovenste balk (grijs) Nederland, de middelste balk (lichtblauw) Gelderland en de onderste balk (donkerblauw) Berkelland. Er verschijnen alleen iets meer jongeren uit Berkelland met een delict voor de rechter. Ook de zuigelingensterfte en de kindersterfte zijn relatief hoog, bij de kindersterfte moet echter worden aangetekend dat dit getal aan grote schommelingen onderhevig is. 15 In het lokale rapport gebaseerd op de landelijke Jeugdmonitor kwam nog naar voren dat in ,4% van de kinderen in het basisonderwijs (139 jongens en evenveel meisjes) tot de groep achterstandsleerlingen behoorde. Het aandeel vroegtijdig schoolverlaters lag in 2009 op 2,1% Gezondheid en leefstijl van jongeren in de gemeente Berkelland. Najaar GGD Gelre Ijssel. 14 Kinderen in tel; Databoek Verwey-Jonker Instituut. In dit Databoek staan gegevens over hoe gemeenten scoren op 12 indicatoren voor welzijn van kinderen. De best scorende gemeente heeft rangorde Het gaat om het aantal kinderen in de leeftijd van 1 tot en met 14 jaar dat sterft ongeacht de oorzaak. Omdat het absolute aantal kinderen in die leeftijd dat sterft in Nederland zeer gering is wordt dit cijfer per kinderen in die leeftijd weergegeven. Omdat elk sterfgeval zwaar telt in deze indicator wordt het gemeentelijke cijfer als vijfjaarsgemiddelde weergegeven. 16 Lokaal Jeugdrapport Berkelland (2011) van de Landelijke Jeugdmonitor.

11 11 Legenda bij figuur 1: Tienermoeders (per jarige meisjes) Kinderen in uitkeringsgezin (per jarigen) Kinderen in achterstandswijken (per jarigen) Met delict voor rechter (per jarigen) Werkloze jongeren (per jarigen) Voortijdig schoolverlaters (per jarigen) Achterstandsleerlingen (per 100 leerlingen in VO en MBO) Melding kindermishandeling (per jarigen) Kinderen in Jeugdzorg (per jarigen) Kindersterfte (per kinderen van 1-15) 2.2 Jeugdbeleid in Berkelland In 2007 is het jeugdbeleid van Berkelland vastgelegd in de Nota Integraal jeugdbeleid 0-23; Samen op het pad van de doorgaande ontwikkelingslijn. De nota is geschreven na de gemeentelijke herindeling en is nog steeds actueel. De algemene doelstelling voor het jeugdbeleid luidt: Het bevorderen van kansen en bieden van mogelijkheden voor een gezonde (doorgaande) ontwikkeling van jeugd en jongeren, waardoor deze op een zelfstandige en volwaardige wijze kunnen deelnemen aan de samenleving. 17 Het integraal (preventief) jeugdbeleid van Berkelland is gericht op: Het creëren van kansen en ontwikkelingsmogelijkheden voor alle jeugdigen. Het voorkomen van achterstanden en het nemen van maatregelen voor jeugdigen die vanwege bepaalde omstandigheden risico s lopen op een verstoorde ontwikkeling. Het bevorderen van een vroegtijdige signalering van jeugdigen die in hun ontwikkeling worden bedreigd. Het zorgdragen voor een goede afstemming en samenhang bij ondersteuning en zorg voor jeugdigen en ouders. Zo wordt aldus de Nota integraal jeugdbeleid een bijdrage geleverd aan de vermindering van voortijdig schoolverlaten en jeugdwerkloosheid, minder hinder van vandalisme en andere overlast door jongeren en meer sociale cohesie en leefbaarheid. Aan deze algemene doelstelling worden een aantal specifieke doelen verbonden (zie kader). Specifieke doelen van het integrale jeugdbeleid in Berkelland Bieden van ontwikkelingsmogelijkheden voor jongeren Verbeteren van informatievoorziening aan jeugd (en hun ouders) Bevorderen aansluiting tussen opeenvolgende schakels van de keten van voorzieningen. Bevorderen van vroegtijdige signalering en adequate ondersteuning en/of doorverwijzing om achterstand bij jonge kinderen te voorkomen. 17 Gemeente Berkelland (2007). Nota jeugdbeleid 0-23; Samen op het pad van de doorgaande ontwikkelingslijn. April 2007.

12 12 Instroom van kinderen in het basisonderwijs zonder of met een kleinere achterstand. Bevorderen van vroegtijdige signalering en adequate ondersteuning en/of doorverwijzing van leerlingen met psychosociale problemen, om uitval uit het regulier onderwijs te voorkomen. Samen met de maatschappelijke partners zorg dragen voor goede aansluiting jeugdbeleid - onderwijs. Beperking instroom van jongeren in de geïndiceerde jeugdzorg. Mede terugdringen voortijdig schoolverlaten. Mede bevordering van het (alsnog) behalen van een startkwalificatie, om zodoende jeugdwerkloosheid te bestrijden. Zorg dragen voor snelle toeleiding arbeidsmarkt. Minder overlast door jongeren en daardoor mede bevorderen van sociale cohesie en leefbaarheid. De Nota integraal jeugdbeleid 0-23 gaat ook in op de rol van de gemeente en ook ten aanzien van de regierol van de gemeente worden specifieke doelstellingen geformuleerd: Effectievere beleidsmatige aansturing van het lokaal preventief jeugdbeleid. Verbeteren onderlinge afstemming en samenwerking zowel extern (met en tussen diverse organisaties) als intern (tussen gemeentelijke afdelingen). Het betrekken van jongeren bij het gemeentelijk beleid om de kwaliteit van het beleid te vergroten en om het beleid aan te laten sluiten bij de behoeften van jongeren. De Nota integraal jeugdbeleid 0-23 is ingedeeld langs de lijn van ontwikkelingen per leeftijdsgroep (0-4, 4-12, en jaar). Per leeftijdsgroep worden de bestaande en beoogde voorzieningen besproken. Gesteld wordt dat het accent vooral gelegd zal worden bij de jongste leeftijdsgroep van 0-4 jaar, het betrekken van jongeren bij het beleid en het bevorderen van samenwerking en afstemming tussen lokale voorzieningen. Het ontwikkelen van een CJG is in Nota Integraal jeugdbeleid 0-23 nog niet aan de orde. De nota zet in op de ontwikkeling van een lokale zorgstructuur waarin bestaande lokale netwerken in de jeugdzorg in stand blijven. 18 Hoe die zorgstructuur eruit moet zien wordt kort daarna uitgewerkt in de nota Zorgstructuur 0-23 jaar Berkelland. In deze nota wordt gesteld dat de beoogde netwerken zullen passen in de ontwikkeling van een CJG conform het landelijk basismodel. 19 (De zorgstructuur wordt verder beschreven in 5.2.3). Vanaf 2009 komt het CJG aan de orde in de Programmabegroting onder programmalijn 1.3 Welzijn en Zorg. Kinderen in Berkelland moeten volgens de Programmabegroting de kans krijgen gezond en veilig op te groeien, hun talenten te ontwikkelen en plezier te hebben, zodat zij zich goed kunnen voorbereiden op hun toekomst. 20 De gemeente zal actief bekend maken dat er voorzieningen zijn waar iedereen snel en zonder verwijzing terecht kan voor ondersteuning bij het opvoeden van kinderen. Door de juiste informatie en voorlichting, door vroegtijdige signalering, advies en een preventief aanbod, kan worden voorkomen dat zwaardere zorg nodig is. Het aantal jongeren dat een beroep doet op de geïndiceerde jeugdzorg wordt gehanteerd als prestatie indicator. De gemeente heeft daarvoor een Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) ontwikkeld, waar taken op het gebied van jeugd en 18 Het Samenwerkingsverband Basisonderwijs Berkeldal heeft namelijk te maken met drie gemeenten (Berkelland, Hof van Twente en Lochem) en het Samenwerkingsverband Voortgezet Onderwijs Berkelland eveneens met drie gemeenten (Berkelland, Haaksbergen en Lochem). 19 Zorgstructuur 0-23 jaar Berkelland. November Spectrum, Centrum Maatschappelijke Ontwikkeling Gelderland. P Programmabegroting gemeente Berkelland P

13 13 opvoeden gebundeld worden. Belangrijke samenwerkingspartners in het CJG zijn het consultatiebureau en de Jeugdgezondheidszorg van de GGD. In de interviews werd erop gewezen dat de nota integraal jeugdbeleid stamt uit Mede vanwege de decentralisatie van de provinciale jeugdzorg is het tijd voor een nieuw lokaal jeugdbeleid, zo wordt gesteld, waarin de domeinen in het jeugdbeleid meer met elkaar worden verbonden en verkokering wordt voorkomen. Niet jeugdzorg (probleemgericht) zou het uitgangspunt moeten zijn, aldus één van de geïnterviewden, maar recht op opvoeding. 2.3 Samenvatting Jongeren in de leeftijd van 0 tot 25 jaar maken meer dan een kwart uit van het totaal aantal inwoners van Berkelland. De meerderheid van de kinderen en jongeren in Berkelland doet het goed. Een relatief kleine groep kinderen en jongeren heeft te maken met (ernstige) problemen of een stapeling ervan, zoals psychische problematiek en/of het gebruik van alcohol. De zuigelingensterfte en kindersterfte ligt relatief hoog en in vergelijking met de gehele provincie Gelderland en met de rest van het land verschijnen alleen iets meer jongeren uit Berkelland met een delict voor de rechter dan in de rest van de provincie. De ambities van de gemeente inzake het jeugdbeleid liggen vast in de Nota integraal jeugdbeleid 0-23 uit Het preventieve jeugdbeleid moet bijdragen aan het bevorderen van kansen en bieden van mogelijkheden voor een gezonde (doorgaande) ontwikkeling van jeugd en jongeren, waardoor deze op een zelfstandige en volwaardige wijze kunnen deelnemen aan de samenleving. De ambities zijn gericht op: creëren van kansen en ontwikkelingsmogelijkheden voor jeugdigen; voorkomen van achterstanden en nemen van maatregelen voor jeugdigen die risico s lopen op een verstoorde ontwikkeling; vroegtijdige signalering van jeugdigen die in hun ontwikkeling worden bedreigd; en goede afstemming en samenhang bij ondersteuning en zorg voor jeugdigen en ouders. De ambities zijn uitgewerkt in meer specifieke doelstellingen. Om één en ander te realiseren zal de gemeente - samen met netwerkpartners - een zorgstructuur 0-23 (voor signalering en doorverwijzing) opzetten. Het ontwikkelen van een CJG is in de Nota Integraal jeugdbeleid 0-23 van april 2007 nog niet aan de orde, maar wel in de nota Zorgstructuur 0-23 jaar Berkelland van november Vanaf 2009 komt het CJG aan de orde in de Programmabegroting onder programmalijn 1.3 Welzijn en Zorg. In de interviews werd opgemerkt dat het tijd is voor een nieuw lokaal jeugdbeleid, waarin de domeinen in het jeugdbeleid meer met elkaar worden verbonden.

14 14 3. Rol en functie van het CJG 3.1 Inleiding In dit hoofdstuk gaat de RC BBLM na welk aanbod aan voorzieningen en activiteiten gerealiseerd worden met het CJG en op welke wijze de gemeente Berkelland de regie op de organisatie van het CJG vorm geeft. Hiermee wordt antwoord gegeven op de tweede onderzoeksvraag. In 3.2 brengt de RC BBLM in beeld wat de gemeente Berkelland met het CJG beoogd (ambities), hoe deze ambities passen binnen het bredere jeugdbeleid van de gemeente en of deze ambities aansluiten bij het Beleidsprogramma Alle kansen voor kinderen en bij de (voorgestane) wet- en regelgeving. Daarin zijn de volgende ambities voor het CJG geformuleerd: (1) laagdrempelig inlooppunt voor opvoed- en opgroeiondersteuning, (2) vroegtijdig problemen signaleren, bereiken van risicogroepen, en (3) snel, goed en gecoördineerd advies en hulp bieden (één gezin, één plan). Tevens gaat de RC BBLM na of de ambities van de gemeente toetsbaar (SMART) zijn geformuleerd. In 3.3 onderzoekt de RC BBLM of het (beoogde) aanbod aan voorzieningen en activiteiten van het CJG aansluit bij het Basismodel CJG. In 3.4 beschrijft de RC BBLM de wijze waarop de gemeente invulling geeft aan haar regierol. De bevindingen resulteren in 3.5 in oordelen over: (1) de kwaliteit van de beleidsvoorbereiding CJG, (2) het voldoen aan de eisen uit het Basismodel CJG en (3) de invulling van de regierol door de gemeente. 3.2 Beleidsvoorbereiding en ambities Tijdslijn beleidsvoorbereiding De vorming van CJG s staat centraal in het op 14 september 2007 verschenen Beleidsprogramma Alle kansen voor alle kinderen van de minister voor Jeugd en Gezin. Op 16 november 2007 heeft de minister voor Jeugd en Gezin in een brief aan de Colleges van B&W 21 aangegeven dat de CJG s wettelijke verankerd gaan worden in de Wet op de jeugdzorg en dat gemeenten de regierol moeten vervullen in de lokale jeugdketen teneinde te komen tot sluitende afspraken tussen partijen uit de jeugdketen en een goede zorgcoördinatie in de zin van één gezin, één plan. Het ontwikkelen van een CJG komt in november 2007 aan de orde in de nota Zorgstructuur 0-23 jaar Berkelland, waarin plannen - uit de Nota Integraal jeugdbeleid (zie 2.3) - voor een lokale zorgstructuur worden uitgewerkt. Na de gemeentelijke herindeling zijn de bestaande zorgnetwerken in de vier voormalige gemeenten toe aan een volgende stap, zo wordt gesteld; dat is bovendien noodzakelijk vanwege de ontwikkeling van zorgstructuren binnen het onderwijs, aansluitingstaken van de Bureaus Jeugdzorg en de ontwikkeling van CJG s. Verbinding en samenwerking tussen de lokale netwerkstructuur en de onderwijszorgstructuur is gewenst/noodzakelijk, zo wordt gesteld, maar er is ook enige reserve als het gaat om het veranderen van wat de afgelopen jaren is opgebouwd. Het is de uitdaging om de netwerkstructuur waar nodig te hervormen met behoud van wat goed is en zorgen dat de bestaande expertise niet verloren gaat. 22 Dit uitgangspunt leidde tot een zorgstructuur 21 Brief van de minister voor Jeugd en Gezin aan de Colleges van B&W van de Nederlandse gemeenten. Kenmerk DJB/APJB Zorgstructuur 0-23 jaar Berkelland. November Spectrum, Centrum Maatschappelijke Ontwikkeling Gelderland. P. 1-3.

15 15 (onderdeel van het CJG) met vier netwerken voor twee leeftijdsgroepen (0-12 en 12-18/23) in Borculo/Ruurlo en Neede/Eibergen en twee ZAT-teams voor de leeftijdsgroepen 0-12 en 12-18/23. In 2009 is een extern projectleider aangesteld voor de ontwikkeling van het CJG 23 ; dit is de dan huidige coördinator Zorgnetwerk. Vanaf 2009 werkt hij dus deels voor de Zorgstructuur en deels voor het CJG. In januari 2010 verschijnt de nota Samenwerking die loont. Netwerk complexe Zorgsituaties Berkelland, als een lokale uitwerking van een gelijknamige kadernota, waarin wordt beschreven hoe de acht Achterhoekse gemeenten te werk zullen gaan in het geval van complexe zorgsituaties ( multiprobleemsituaties waarbij een persoon of gezin niet bij machte is het leven op een maatschappelijk aanvaardbare situatie in te richten en te leven ). 24 Daartoe is 1 oktober 2010 een Zorgnetwerk Berkelland (voor jaar) ingericht, dat functioneert als domeinverbindend netwerk c.q. samenwerkingsverband tussen het CJG en het ZAT, het NOGVeiligerhuis in de regio Noord Oost Gelderland en het Wmo-OGGz taakveld (sociaal overleg). De jeugdnetwerken in de vier kernen omgezet tot CJGwerkoverleg (per kern) met een verbinding naar het lokale zorgnetwerk. Het CJG in Berkelland heeft op dat moment nog geen fysieke gestalte gekregen in de vorm van een inlooppunt. Pas later, op 10 februari 2011, wordt een Samenwerkingsplan CJG Berkelland aangeboden aan het College van B&W. 25 Het plan beschrijft hoe de gemeente samen met de partners in 2011 zal starten met een fysiek inlooppunt en een digitaal bereik voor de gebruikers, de samenwerking tussen de organisaties en ieders inbreng. 26 Nog diezelfde maand (op 24 februari) wordt het CJG officieel geopend. Dit is een website met als fysiek inlooppunt de 4 inlooppunten van de consultatiebureaus in de vier kernen. De website is vanaf mei 2011 online. De vorming van CJG s staat centraal in het op 14 september 2007 verschenen Beleidsprogramma Alle kansen voor alle kinderen van de minister voor Jeugd en Gezin. Op 16 november 2007 heeft de minister voor Jeugd en Gezin in een brief aan de Colleges van B&W aangegeven dat de CJG s wettelijke verankerd gaan worden in de Wet op de jeugdzorg en dat gemeenten de regierol moeten vervullen in de lokale jeugdketen teneinde te komen tot sluitende afspraken tussen partijen uit de jeugdketen en een goede zorgcoördinatie in de zin van één gezin, één plan. In figuur 2 wordt de ontwikkeling van het CJG-beleid in Berkelland in de tijd weergegeven, in relatie tot het rijksbeleid. 23 Jaarverslag bij de Programmabegroting Samenwerking die loont. Zorgnetwerk ten behoeve van Complexe Zorgsituaties. 4 januari Auteur niet genoemd. P. 8, Verbinden en Samenwerken; samenwerkingsplan CJG Berkelland. Februari Wijgergangs Strategie en verbinding i.o.v. de gemeente Berkelland. Aangeboden aan het College van B&W op 10 februari Verbinden en Samenwerken; samenwerkingsplan CJG Berkelland (2011). P. 3.

16 16 Figuur 2 Tijdsbalk ontwikkeling CJG-beleid in Berkelland (in relatie tot rijksbeleid) Het ontwikkelen van een CJG komt in november 2007 aan de orde in de nota Zorgstructuur 0-23 jaar Berkelland, waarin plannen - uit de Nota Integraal jeugdbeleid (zie 2.3) - voor een lokale zorgstructuur worden uitgewerkt. Na de gemeentelijke herindeling zijn de bestaande zorgnetwerken in de vier voormalige gemeenten toe aan een volgende stap, zo wordt gesteld; dat is bovendien noodzakelijk vanwege de ontwikkeling van zorgstructuren binnen het onderwijs, aansluitingstaken van de Bureaus Jeugdzorg en de ontwikkeling van CJG s. Verbinding en samenwerking tussen de lokale netwerkstructuur en de onderwijszorgstructuur is gewenst/noodzakelijk, zo wordt gesteld, maar er is ook enige reserve als het gaat om het veranderen van wat de afgelopen jaren is opgebouwd. Het is de uitdaging om de netwerkstructuur waar nodig te hervormen met behoud van wat goed is en zorgen dat de bestaande expertise niet verloren gaat. 27 Dit uitgangspunt leidde tot een zorgstructuur (onderdeel van het CJG) met vier netwerken voor twee leeftijdsgroepen (0-12 en 12-18/23) in Borculo/Ruurlo en Neede/Eibergen en twee ZAT-teams voor de leeftijdsgroepen 0-12 en 12-18/23. In 2009 is een extern projectleider aangesteld voor de ontwikkeling van het CJG 28 ; dit is de dan huidige coördinator Zorgnetwerk. Vanaf 2009 werkt hij dus deels voor de Zorgstructuur en deels voor het CJG. In januari 2010 verschijnt de nota Samenwerking die loont. Netwerk complexe Zorgsituaties Berkelland, als een lokale uitwerking van een gelijknamige kadernota, waarin wordt beschreven hoe de acht Achterhoekse gemeenten te werk zullen gaan in het geval van complexe zorgsituaties ( multiprobleemsituaties waarbij een persoon of gezin niet bij machte is het leven op een maatschappelijk aanvaardbare situatie in te richten en te leven ). 29 Daartoe is 1 oktober 2010 een Zorgnetwerk Berkelland (voor jaar) ingericht, dat 27 Zorgstructuur 0-23 jaar Berkelland. November Spectrum, Centrum Maatschappelijke Ontwikkeling Gelderland. P Jaarverslag bij de Programmabegroting Samenwerking die loont. Zorgnetwerk ten behoeve van Complexe Zorgsituaties. 4 januari Auteur niet genoemd. P. 8, 13.

17 17 functioneert als domeinverbindend netwerk c.q. samenwerkingsverband tussen het CJG en het ZAT, het NOGVeiligerhuis in de regio Noord Oost Gelderland en het Wmo-OGGz taakveld (sociaal overleg). De jeugdnetwerken in de vier kernen omgezet tot CJGwerkoverleg (per kern) met een verbinding naar het lokale zorgnetwerk. Het CJG in Berkelland heeft op dat moment nog geen fysieke gestalte gekregen in de vorm van een inlooppunt. Pas later, op 10 februari 2011, wordt een Samenwerkingsplan CJG Berkelland aangeboden aan het College van B&W. 30 Het plan beschrijft hoe de gemeente samen met de partners in 2011 zal starten met een fysiek inlooppunt en een digitaal bereik voor de gebruikers, de samenwerking tussen de organisaties en ieders inbreng. 31 Nog diezelfde maand (op 24 februari) wordt het CJG officieel geopend. Dit is een website met als fysiek inlooppunt de 4 inlooppunten van de consultatiebureaus in de vier kernen. De website is vanaf mei 2011 online Ambities Het CJG Berkelland moet bijdragen aan het realiseren van de algemene doelstelling van het integrale jeugdbeleid van de gemeente. Deze luidt zoals vermeld in 2.3: Het bevorderen van kansen en bieden van mogelijkheden voor een gezonde (doorgaande) ontwikkeling van jeugd en jongeren, waardoor deze op een zelfstandige en volwaardige wijze kunnen deelnemen aan de samenleving. De doelstelling van het CJG sluit hierop aan, zo meldt de nota Verbinden en Samenwerken. 32 Het CJG biedt informatie en ondersteuning die nodig is aan alle jeugdigen van -9 maanden tot 23 jaar en hun ouders om zich optimaal te kunnen ontwikkelen en op een positieve manier deel te nemen aan de samenleving. Het is een laagdrempelig samenwerkingsverband voor vragen over opvoeden en opgroeien het is vooral voor kleine problemen en niet alleen voor probleemsituaties. Ook professionals kunnen er terecht voor informatie en afstemming van zorg tussen hulpverleners. De doelen die het CJG nastreeft zijn weergegeven in onderstaand kader. Het CJG streeft de volgende doelen na: 1. Realiseren van een sluitend aanbod van jeugd- en opvoedinformatie: dat gebundeld beschikbaar is en toegankelijk op een bereikbare en herkenbare plek(ken) gericht op verschillende leeftijdscategorieën en ontwikkelingsstadia van jeugdigen 2. Realiseren van een goede pedagogische voorziening met een samenhangend en bereikbaar ondersteuningsaanbod van licht pedagogische hulp voor ouders en jeugdigen Met een doorlopend karakter gericht op leeftijdsperiodes en ontwikkelingen daarin Met een doorlopend karakter van lichte vormen naar zwaardere vormen van hulp 3. Preventief aanpakken van (dreigende) problemen zodat zwaardere vormen van opgroei- en opvoedproblemen voorkomen kunnen worden 4. Sluitende aanpak van signalering, toeleiding naar hulp en geïndiceerde zorg, aanbod licht pedagogische hulp, coördinatie van zorg en nazorg 5. Heldere samenwerkingsafspraken met vindplaatsen en netwerken 30 Verbinden en Samenwerken; samenwerkingsplan CJG Berkelland. Februari Wijgergangs Strategie en verbinding i.o.v. de gemeente Berkelland. Aangeboden aan het College van B&W op 10 februari Verbinden en Samenwerken; samenwerkingsplan CJG Berkelland (2011). P Verbinden en Samenwerken; samenwerkingsplan CJG Berkelland. (2011) P. 4-5.

18 18 Het belangrijkste uitgangspunt bij de vorming van het CJG is, volgens het samenwerkingsplan, om aan te sluiten bij wat er is, in plaats van een nieuwe structuur of organisatie te bouwen. De gemeente wil de samenwerking waar die al goed werkt als ook het aanbod wat effectief is, behouden en benutten. 33 De toegevoegde waarde van het CJG zit in een verbeterde samenwerking en afstemming tussen organisaties, verbeterde preventie en snellere ondersteuning en hulp voor de doelgroep. 34 Het samenwerkingsplan is tot stand gekomen in overleg met de in het CJG deelnemende partijen. In het plan wordt een gezamenlijke visie op opgroeien en opvoeden geformuleerd alsmede de organisatorische uitgangspunten. Voorts wordt ingegaan op de benodigde mensen en middelen (inputdoelstellingen) ter realisatie van het CJG Berkelland en wordt een exploitatiebegroting voor 2011 gepresenteerd. Het plan is van de hand van de extern adviseur/projectleider, tevens coördinator van het Zorgnetwerk Berkelland. De doelen en beoogde resultaten zijn in lijn met de doelstellingen van het rijksbeleid (laagdrempelig inlooppunt voor opvoed- en opgroei ondersteuning, vroegtijdige problemen signaleren / bereiken van risicogroepen en snel, goed en gecoördineerd advies en hulp / één kind of één gezin, één plan). Ook qua doelgroepen voldoet het CJG Berkelland in opzet aan het rijksbeleid. Het samenwerkingsplan geeft inzicht in hoe het CJG eruit komt te zien, welke procedures binnen het CJG gevolgd gaan worden en wanneer e.e.a. gerealiseerd moet zijn. De beoogde maatschappelijke effecten van het CJG c.q. het bredere jeugdbeleid zijn in het samenwerkingsplan en in de Nota integraal jeugdbeleid 0-23 echter niet toetsbaar 35 geformuleerd. Aan de benoemde resultaten is geen tijdspad gekoppeld en er zijn geen indicatoren geformuleerd om de ambitie meetbaar te maken. 3.3 Aanbod, functies en taken in CJG Berkelland Locatie CJG Hoeveel CJG-locaties worden geopend en waar deze worden gevestigd bepaalt de gemeente zelf. Dit kan het consultatiebureau zijn, de school, de Gemeentelijke Gezondheidsdienst (GGD), een buurthuis, een gezondheidscentrum etc. Virtuele (en telefonische) loketten zijn toegestaan, maar deze zijn aanvullend, en kunnen het fysieke inlooppunt als zodanig niet vervangen. Bereikbaarheid, toegankelijkheid, kwaliteit en cliënttevredenheid zijn indicatoren voor een succesvol inlooppunt. 36 Het CJG Berkelland is conform de plannen op 24 februari 2011 formeel geopend. De gemeente Berkelland kiest voor vier CJG-inlooppunten in de consultatiebureaus van de aanbieder van jeugdgezondheidszorg in de kernen (Yunio). Oorspronkelijk zouden de CJG inlooppunten worden toegevoegd aan de Pluspunten (WMO loketten), maar deze worden door bezuinigingen opgeheven 37, zo werd in de interviews gemeld. De CJG-spreekuren zijn dezelfde als die van de (bestaande) consultatiebureaus, opvoedspreekuren en openinloopspreekuren en worden bemenst door twee kernpartners (Yunio en Sensire). De spreekuren variëren per week van de maand: Maandag uur in Beethovenstraat 1, Borculo (JGZ) 33 Verbinden en Samenwerken; samenwerkingsplan CJG Berkelland. P Verbinden en Samenwerken; samenwerkingsplan CJG Berkelland. P Doelstellingen moeten specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdgebonden (SMART) zijn. 36 Brief van de VNG aan haar leden d.d. 18 september 2008 Kenmerk BAOZW/U Per , besloten door het college op

19 uur in JW Hagemanstraat 48, Eibergen (JGZ) uur in JW Hagemanstraat 48, Eibergen (AMW) uur in Buizerdstraat 1, Neede (AMW) Woensdag uur in t Rikkelder 22, Ruurlo (JGZ) uur in t Rikkelder 22, Ruurlo (AMW) Donderdag uur in Buizerdstraat 1, Neede Vrijdag Buizerdstraat 1, Neede (AMW) Het CJG Berkelland is vanaf 1 april 2011 ook telefonisch bereikbaar, via een informatie- en advieslijn bij Yunio, welke van 7.00 tot uur bereikbaar is. Vanaf mei 2011 is er een website In het advies aan B&W bij het samenwerkingsplan wordt gemeld dat de telefonische bereikbaarheid en de website voorlopig alleen voor 2011 zijn. Naar aanleiding van de gegevens uit 2011 wordt bezien of de meerwaarde in verhouding staat met de kosten. Voor de website wordt onderzocht of we kosten kunnen besparen en kwaliteit verhogen door een slimme verbinding met de digitale sociale kaart (Gids), zo wordt gesteld. De gegevens over 2011 zijn d.d beschikbaar, resultaten van de vergelijking nog niet. Momenteel wordt nagedacht over de vormgeving van het CJG/de inlooppunten na De gedachte om het CJG te koppelen aan de Pluspunten (Wmo-loketten) is achterhaald, nu besloten is om deze Pluspunten op te heffen. De verwachting is dat de consultatiebureaus blijven bestaan als fysiek inlooppunt CJG. De wethouder heeft in het interview aangegeven de basis van het CJG te willen handhaven, en waar mogelijk regionaal te willen samenwerken. In de interviews kwam als verwachting naar voren dat de insteek vanaf 2012 zal zijn: wat wettelijk moet, maar niet meer Samenwerkingspartners in CJG Berkelland In afwachting van wetgeving heeft de toenmalige minister voor Jeugd en Gezin in overleg met onder andere de VNG een Basismodel CJG 38 geformuleerd. Dit Basismodel geeft de functies die een CJG minimaal moet bieden (zie kader). Basismodel CJG jeugdgezondheidszorg (consultatiebureaus en GGD); de vijf preventieve Wmo-taken 39 op het terrein van opvoed- en opgroeiondersteuning: * informatie en advies geven * (vroeg)signaleren van problemen * mensen verwijzen naar het lokale en regionale hulpaanbod * licht pedagogische hulp bieden * de zorg voor jongeren en gezinnen coördineren; schakel met Bureau Jeugdzorg; schakel met onderwijs (vaak via Zorg- en Adviesteams). 38 Op 22 juni 2007 zijn het Rijk, de VNG, het IPO, GGD Nederland, Actiz en de MOgroep jeugdzorg (thans Jeugdzorg Nederland) dit Basismodel Centrum voor Jeugd en Gezin overeengekomen. 39 Taken op grond van de Wet maatschappelijke ondersteuning. Dit is een participatiewet waarin staat dat iedereen moet kunnen meedoen in de maatschappij.

20 20 Het CJG Berkelland wordt in het samenwerkingsplan gepresenteerd als een netwerkorganisatie, waarmee in de gemeente Berkelland samenwerkt met de volgende kernpartners: 40 GGD Gelre IJssel (jeugdgezondheidszorg 5 tot 19 jaar); Yunio (jeugdgezondheidszorg 0 tot 4 jaar; onderdeel van Sensire); Sensire (algemeen maatschappelijk werk); Betula Zorg en Welzijn (sociaal cultureel werk); Bureau Jeugdzorg Gelderland (geïndiceerde jeugdzorg); Samenwerkingsverband Primair Onderwijs Berkendal; Samenwerkingsverband Voortgezet Onderwijs Berkelland. Op de website van CJG Berkelland staan naast deze kernpartners genoemd als samenwerkings(keten-)partners: Mee Oost Gelderland (ondersteuning voor mensen met een beperking) Weer Samen Naar School Berkeldal Lindenhout (ondersteuning en hulp bij opvoeden en opgroeien) De kernpartners werken samen in de backoffice. Het betreft een virtuele backoffice, omdat zij op eigen locaties de CJG-taken in samenhang uitvoeren. Onder de vlag van het CJG Berkelland bieden de kernpartners (vanuit hun reeds bestaande kantoorlocaties) hun bestaande diensten en hulpaanbod aan. De werkprocessen worden op elkaar afgestemd tot een werkproces CJG en de overdracht van kennis, informatie en dossiers en de terugkoppeling zijn geregeld. De activiteiten in het kader van de jeugdgezondheidszorg staan in de inlooppunten centraal, zo blijkt uit een beschrijving van de activiteiten door de geïnterviewde CJG-professionals (zie kader). Beschrijving van activiteiten in het CJG door de professionals Na de kraamperiode worden via huisbezoeken intakegesprekken gehouden met alle jonge ouders. Indicatiehuisbezoeken zijn altijd mogelijk, vaak hebben deze een opvoedkundig karakter / doelstelling. Als de kinderen 4 jaar zijn, vindt overdracht plaats vanuit het consultatiebureau naar de GGD; deze richt zich op kinderen van 4 tot 19 jaar. Voor probleemgevallen is dit een warme overdracht. Op de basisscholen en in het voortgezet onderwijs worden kinderen op standaardmomenten door een jeugdarts onderzocht, in groep 2 door de jeugdarts, in groep 7 door de jeugdverpleegkundige. Daarnaast kunnen kinderen altijd tussendoor extra gezien worden indien dit gewenst is, of iemand zich ergens zorgen over maakt. Verder worden de vaccinaties uit het rijksvaccinatieprogramma door het consultatiebureau uitgevoerd. De verpleegkundigen van Yunio hebben regelmatig contact met andere eerstelijnsvoorzieningen omtrent preventie- en zorggezinnen, zoals PSZ en KDV en algemeen maatschappelijk werk. In de backoffice vindt ook zorgcoördinatie plaats, waarbij alle partijen samenwerken die zich op dat moment rondom het kind/ gezin bevinden. 41 Hierbij wordt samengewerkt met andere zorgnetwerken, met name met de netwerken in het onderwijs, het Zorgnetwerk Berkelland en met het NOG Veiligerhuis Deelnemende partijen aan het convenant Centrum voor Jeugd en Gezin; opgenomen in Verbinden en Samenwerken; samenwerkingsplan CJG Berkelland. P Verbinden en Samenwerken; samenwerkingsplan CJG Berkelland. P Verbinden en Samenwerken; samenwerkingsplan CJG Berkelland. P. 18,19.

21 21 Het Zorgnetwerk Berkelland is het sluitstuk van het CJG, zo wordt toegelicht in de interviews. Het CJG is gericht op preventie. Het zorgnetwerk is gericht op complexe zorgsituaties en het aanpakken van casussen. Hoe de zorgcoördinatie is geregeld komt aan de orde in hoofdstuk 5. De RC BBLM stelt vast dat CJG Berkelland in opzet voldoet aan het Basismodel CJG. In het Basismodel CJG worden naast de functies die een CJG minimaal moet bieden ook dertien aanpalende functies genoemd waarmee verbinding gezocht kan worden. 43 Deze verbindingen zijn van belang voor het vroegtijdig signaleren van problemen ( vindplaatsen voor opgroei- en opvoedproblemen) en/of voor het realiseren van de beoogde zorgcoördinatie. Deze aanpalende functies worden met uitzondering van de eerstelijnszorg - vertegenwoordigd door de organisaties en overleggen waarmee verbinding wordt gezocht in het kader van het Zorgnetwerk Berkelland, de zorgadviesteams en het veiligheidshuis Noord Oost Gelderland (zie hiervoor hoofdstuk 5). 3.4 Regierol gemeente op de CJG-vorming Van de gemeente wordt verwacht dat zij met verschillende partijen binnen de jeugdketen schriftelijke vastgelegde afspraken maakt over samenwerken, ieders inzet, de werkwijze en de te bereiken doelen. In deze paragraaf belichten we de bestuurlijke en ambtelijke positionering, de procesmatige aspecten van de regierol van gemeente (vorm en inhoud van samenwerkingsafspraken) en evaluatie en bijsturing door de gemeente Bestuurlijke verantwoordelijkheid en ambtelijke positionering De gemeente Berkelland heeft de rol van bestuurlijk regisseur, en heeft daarnaast ook de coördinatie binnen het CJG in eigen beheer genomen, met de bedoeling de verantwoordelijkheid van de professionals voorop te stellen. 44 De wethouder Jeugd is bestuurlijk verantwoordelijk voor het CJG. Zijn portefeuille omvat jeugd- en jongerenwerk, lokale netwerken jeugdhulpverlening, Jeugdzorg, Centrum voor Jeugd en Gezin, kinderopvang, peuterspeelzalen, speelvoorzieningen en jeugdgezondheidszorg. De portefeuilles voor onderwijs, Wmo en veiligheidshuis zijn verdeeld over de drie andere wethouders. Ook de vele wisselingen na 2005 in wethouders en afdelingshoofden is volgens de geïnterviewden de snelheid van de invoering van het CJG niet ten goede gekomen. Binnen de gemeente Berkelland zijn een beleidsambtenaar Jeugd en jongeren en een beleidsmedewerker Jeugdgezondheidszorg/OGGZ betrokken bij de aansturing van het CJG en het jeugdbeleid in bredere zin. Zij zijn werkzaam bij de gemeentelijke afdeling Mens en Samenleving. Door de veelheid van de ontwikkelingen en hun brede takenpakket is de ruimte om hen in twee werkdagen - mee te nemen in de ontwikkelingen (te) beperkt, aldus de coördinator CJG. De beleidsmatige aansturing binnen het CJG ligt bij een stuurgroep/ directieoverleg waarin de gemeente en de deelnemende organisaties vertegenwoordigd zijn. De wethouder Jeugd maakt deel uit van deze stuurgroep die de gemeente adviseert over het beleid. 43 Als aanpalende functies worden in het Basismodel CJG genoemd: kinderopvang, peuterspeelzaal, voor- en vroegschoolse educatie, leerplichtambtenaren, brede school, jongerenwerk / straathoekwerk / opbouwwerk, welzijnswerk, algemeen maatschappelijk werk, gehandicaptenzorg, eerstelijnszorg, jeugd-ggz, gemeentelijke dienst werk & inkomen, schuldhulpverlening, politie / justitie en/of veiligheidshuis. 44 Verbinden en Samenwerken; samenwerkingsplan CJG Berkelland. P. 9.