Voorstel aan : Gemeenteraad van 26 januari 2009 Door tussenkomst. Nummer : Onderwerp : Startnotitie Centrum Jeugd en Gezin Bijlage(n) : 1

Transcriptie

1 Voorstel aan : Gemeenteraad van 26 januari 2009 Door tussenkomst : Raadscommissie van 13 januari 2009 van Nummer : Onderwerp : Startnotitie Centrum Jeugd en Gezin Bijlage(n) : 1 Samenvatting : Gemeenten moeten in 2010 een Centrum Jeugd en Gezin (CJG) gerealiseerd hebben. Met dit CJG willen wij een laagdrempelige voorziening voor vragen over opvoeding voor jeugd en ouders realiseren, een betere toeleiding van jeugd en ouders naar advies en hulp bij opvoedingsvragen, de weg langs de instanties als geïndiceerde zorg nodig is verkorten en een betere samenwerking in de keten rond jeugd realiseren. Wij sluiten aan bij de regio Groningen stad/ten Boer. Voor de huisvesting zoeken wij mogelijkheden binnen de Brede School Oosterhaar. Wij gaan ervan uit dat de beschikbare middelen van het Rijk vooralsnog voldoende zijn voor de start van het CJG. Voorgestelde beslissing : Instemmen met de kaders van het Centrum Jeugd en Gezin Haren: Realisatie van een laagdrempelige voorziening voor jeugd en ouders van 9 maanden tot 23 jaar. Betere toeleiding van jeugd en ouders naar advies en hulp bij opvoedingsvragen. Het verkorten van de weg langs de instanties als geïndiceerde zorg nodig is. Realisatie van een betere samenwerking in de keten rond jeugd. Een coördinator met hiërarchische bevoegdheden. Huisvesting in de Brede School Oosterhaar. Binnen de financiële kaders van de BDU.

2 2 Inleiding Gemeenten zijn verantwoordelijk voor vijf functies op het gebied van jeugdbeleid: advies en informatie, signalering, toeleiding naar hulp, het bieden van licht pedagogische hulp en de coördinatie van zorg. Deze functies moeten onder regie van de gemeente zo licht en dichtbij mogelijk worden uitgevoerd. Vanuit het Rijk is de opdracht geformuleerd dat iedere gemeente voor 2011 een Centrum Jeugd en Gezin moet hebben gerealiseerd waarin aan bovenstaande vijf functies uitvoering wordt gegeven. Het CJG is een laagdrempelig en flexibel punt waar ouders, kinderen en professionals terecht kunnen voor professionele informatie en/of ondersteuning bij alle vragen over opvoeding en opgroeien. Het CJG is duidelijk herkenbaar en goed bereikbaar. Landelijk is een basismodel ontwikkeld waaraan alle CJG s moeten voldoen. Het CJG richt zich op de doelgroep 9 maanden tot en met 23 jaar. De basistaken van het CJG bestaan uit: de bovengenoemde vijf functies; het basistakenpakket van de jeugdgezondheidszorg 0 19 jarigen; een verbinding met de jeugdzorg; een verbinding met de zorgadviesteams in het onderwijs; lokaal kunnen nog andere functies worden gekoppeld aan het CJG, zoals bijvoorbeeld de leerplicht, het jongerenwerk, huisartsen, delen uit de justitieketen (jeugdagenten). Naast deze taken wordt de Verwijsindex Risicojeugd en het Elektronisch Kinddossier ondergebracht bij het CJG. Uw raad heeft zowel in de WMO-nota als in de begroting 2008 reeds besloten dat Haren in 2010 een CJG zal hebben gerealiseerd. In dit voorstel willen wij met uw raad de kaders vaststellen waarbinnen wij het CJG Haren gaan ontwikkelen. Lokale situatie Met de jeugd in Haren gaat het over het algemeen goed. Het gebruik van sport- en culturele voorzieningen is hoog, relatief veel kinderen gaan na de basisschool naar het HAVO of VWO (WMO-kengetallen rapport). Dat wil niet zeggen dat er geen problematiek is. Wij hebben door het CMO Groningen onderzoek laten doen naar de behoefte van ouders aan licht pedagogische hulpverlening (dit onderzoek hebben wij u reeds ter kennisname toegezonden). Uit dit onderzoek komt een beeld naar voren van de problematiek in Haren. Bij lichte problematiek gaat het om opvoedingsvragen over bijvoorbeeld voeding, slaapgedrag, ontwikkeling. Bij zwaardere problematiek gaat het om verslaving, financiën, werkloosheid. Soms is er sprake van problemen op meerdere leefgebieden (multiproblem situaties). Bij lichte problemen en vragen zoeken ouders vooral informatie binnen hun eigen netwerk. Internet wordt veel geraadpleegd en vervolgens zoekt men informatie in de eerste lijn rondom het kind: school, peuterspeelzaal of kinderopvang en huisarts. Zwaardere problematiek komt ook op het bord van de huisarts. De laatste jaren hebben wij veel geïnvesteerd in het sluitend maken van de lokale keten rond jeugdigen. Er is in de samenwerking met de instellingen veel verbeterd. Er zijn drie hulpverleningsnetwerken waarin door de partners in de keten rond jeugd nauw wordt samengewerkt. We hebben in de aanloop naar het CJG geëxperimenteerd met verschillende functies zoals gezinscoach, inloopspreekuur JGZ, maatschappelijk werk op school. Toch kan het nog beter, zeker als het gaat om de verbinding met het onderwijs en huisartsen, en de aansluiting op de jeugdhulpverlening. Met name de huisarts is in het netwerk rond jeugd nog een relatieve onbekende. Visie en doel CJG Haren Op 27 november 2007 hebben wij een werkconferentie georganiseerd waar we samen met het veld van gedachten gewisseld hebben over de inhoudelijke kaders van het CJG Haren. Deze kaders willen wij graag met u delen. Voor inhoudelijke informatie verwijzen wij u graag naar het verslag van de conferentie, dat wij u reeds ter kennisname hebben toegestuurd.

3 3 Er is al veel tot stand gebracht, maar de toeleiding naar zorg verloopt nog niet altijd even vlekkeloos. Het gaat bij de ontwikkeling van het CJG in onze visie niet zozeer om het bouwen van nieuwe structuren, als wel dat we de bestaande structuren en voorzieningen beter op elkaar aansluiten, zodat geen kinderen meer tussen wal en schip geraken. Belangrijke schakels in deze keten zijn de huisartsen en het (basis)onderwijs. In de Quick scan Centrum Jeugd en Gezin Haren, die wij in juni van dit jaar hebben vastgesteld, hebben wij voor het CJG Haren de volgende doelen geformuleerd: Een laagdrempelige voorziening voor vragen over opvoeding voor jeugd en ouders. Een betere toeleiding van jeugd en ouders naar advies en hulp bij opvoedingsvragen. Het verkorten van de weg langs de instanties als geïndiceerde zorg nodig is. Een betere samenwerking in de keten rond jeugd. In onze visie ligt de nadruk bij het CJG op laagdrempeligheid: iedereen kan er met eenvoudige vragen binnen lopen. Het CJG staat open voor ouders, kinderen en jongeren, en professionals van peuterspeelzaalwerk, onderwijs en instellingen. We willen hiermee het stigma voorkomen dat er wel iets ergs aan de hand moet zijn, als je bij het CJG terecht komt. Het zou mooi zijn als het CJG een omslag in cultuur en denken weet te bewerkstelligen: het is normaal om opvoedingsvragen te stellen, het is niet normaal als je dat niet doet. Voor jongeren moet het CJG outreachend zijn: de straat op en contact leggen. Met nadruk willen wij niet alleen de verplichte partners uit het basismodel erbij betrekken, maar ook een aantal anderen, zoals het jongerenwerk, de leerplicht en de huisartsen. Deelnemende organisaties moeten bereid zijn om een bijdrage aan het CJG te leveren. Regionale samenwerking Het overleg met de provincie over de aansluiting van de provinciale jeugdzorg op de CJG s wordt in VGG-verband gevoerd. Er zijn in de provincie 8 regio s ingedeeld. Wij hebben gekozen voor indeling bij de gemeentes Groningen en Ten Boer. Dat heeft twee redenen. 1. De cliëntenstroom. Inwoners van Haren maken veelal gebruik van voorzieningen in de stad. Ook de regionale instellingen zoals Lentis (GGz) en Bureau Jeugdzorg zitten in Groningen. 2. Een strategisch argument. De stad organiseert de CJG s per stadsdeel. Dit biedt voldoende ruimte voor een gedifferentieerde lokale invulling. Wij kunnen daar naar verwachting met onze CJG-ontwikkeling bij aansluiten zonder in een keurslijf van een regionaal CJG gedwongen te worden. Overigens is het de vraag in hoeverre er bij de invulling van de backoffice veel ruimte is om lokaal zaken te regelen. Dit zal in het vervolgtraject moeten blijken. Vormgeving en locatie CJG Het CJG krijgt een frontoffice en een backoffice. In de frontoffice werken de deelnemende instellingen samen in een loket/spreekuur. Daarnaast is er een virtueel CJG waar mensen informatie kunnen krijgen en vragen kunnen stellen. Aanmeldpunten voor de frontoffice kunnen ook huisartsen of scholen zijn. Vanuit de frontoffice kunnen cursussen en thema-avonden over opvoedingsvragen worden georganiseerd. Zowel organisaties vanuit de frontoffice als vanuit de backoffice moeten bereid zijn hieraan een bijdrage te leveren. In de backoffice wordt een betere samenwerking in de keten, een korte route naar de geïndiceerde zorg, doorzettingsmacht in geval van complexe situaties geregeld. Binnen de regio zullen wij afspraken maken over wat er in de backoffice geregeld wordt. De externe partners worden verdeeld in kernpartners (in de frontoffice) en schilpartners (in de backoffice) en toeleiders. Het CJG krijgt een coördinator met hiërarchische bevoegdheden. Wij willen het CJG qua huisvesting een plek geven binnen de Brede School Oosterhaar. Hier is al een aantal natuurlijke partners binnen het CJG gehuisvest.

4 4 Elektronisch Kinddossier (EKD) en de Verwijsindex Risicojeugd (VIR) Twee belangrijke instrumenten binnen het CJG zijn het Elektronisch Kinddossier (EKD) en de Verwijsindex Risicojeugd (VIR). Het EKD, dat door de JGZ wordt bijgehouden, bevat informatie over het kind, de gezinssituatie en de omgeving van alle kinderen. De privacy wordt op deze manier bewaakt terwijl de JGZ snel op de hoogte is van problemen en hulp kan bieden of kan doorverwijzen. De JGZ onderneemt op dit moment stappen om het EKD in te voeren. De VIR is een elektronisch systeem waarin beroepskrachten vanuit onderwijs, welzijn, (jeugd)gezondheidszorg en jeugdzorg melden bij welke jongeren (0 23) een risico voor de lichamelijke, psychische, sociale of cognitieve ontwikkeling is vastgesteld. Het doel van de VIR is het vroegtijdige signalering en het in contact brengen van de betrokken professionals zodat problemen niet verergeren. Vanuit de VIR wordt een zorgcoördinator aangewezen die de hulpverlening coördineert en waar nodig aanstuurt. De VIR bevat geen inhoudelijke informatie, die zit in de dossiers van de verschillende instanties. De provincie heeft van het Rijk een subsidie van 1 miljoen euro gekregen voor provinciebrede invoering van de Verwijsindex. Hiertoe worden kwartiermakers aangesteld. Werkwijze en planning We gaan het project uitvoeren volgens de nieuwe systematiek van het projectmatig werken. Het project hebben wij als volgt afgebakend: het project levert een viertal documenten op basis waarvan de nieuwe organisatie aan de slag kan: 1. Visiedocument (de droom: waar willen we over drie jaar zijn en hoe gaan we dat aanpakken?)/gespreksnotitie voor bespreking met de externe partners > januari Intentieverklaring ondertekend door de samenwerkingspartners > juni Ondernemingsplan (functionele eisen, protocollen, werkwijze) > juni december Samenwerkingsconvenant ondertekend door de samenwerkingspartners > januari juni Volgens deze planning zijn in juni 2010 de documenten vastgesteld, wordt een coördinator aangesteld en kan die aan de slag met de praktische opbouw van de organisatie. Financiële kaders De financiële kaders van het CJG worden vooralsnog gevormd door de doeluitkering die wij van het Rijk ontvangen: de Brede Doeluitkering Jeugd (BDU). Deze BDU is opgebouwd uit een aantal geldstromen die binnen de breedte van het jeugdbeleid mogen worden ingezet: basistakenpakket jeugdgezondheidszorg 0 19 en CJG. In 2008 bedraagt de vrij besteedbare ruimte ,-, oplopend tot ,- in Daarnaast zit er per jaar circa ,- in de gemeentebegroting voor maatwerk jeugdgezondheidszorg. Wij gaan ervan uit dat deze middelen voldoende zijn om in de startkosten van het Centrum Jeugd en Gezin Haren te kunnen voorzien. Advies WMO-raad De WMO-raad geeft in haar reactie aan ingenomen te zijn met de kaders van het te realiseren CJG, en vindt het plan overwegend helder en concreet. De raad waarschuwt voor een overlap met het takenpakket van bestaande instellingen en daarmee een toename van bureaucratie. Wij delen deze zorg. Mogelijk heeft het CJG gevolgen voor het takenpakket van instellingen. Wij zullen bij de vormgeving van het CJG alert zijn op een heldere omschrijving van taken en verantwoordelijkheden.

5 5 De WMO-raad adviseert om ouders en jongeren te betrekken bij de ontwikkeling van het CJG. Op welke wijze we dit zullen organiseren is voor ons nog een punt van nadere overweging. Wij zullen zeker rekening houden met de wensen van jongeren en ouders en zullen zoeken naar mogelijkheden om dit te concretiseren. De WMO-raad stelt daarnaast een aantal informatieve vragen. Deze hebben wij per brief beantwoord. Voorstel Samenvattend stellen wij u voor in te stemmen met de kaders van het Centrum Jeugd en Gezin Haren: Realisatie van een laagdrempelige voorziening voor jeugd en ouders van 9 maanden tot 23 jaar. Betere toeleiding van jeugd en ouders naar advies en hulp bij opvoedingsvragen. Verkorten van de weg langs de instanties als geïndiceerde zorg nodig is. Realisatie van een betere samenwerking in de keten rond jeugd. Een coördinator met hiërarchische bevoegdheden. Huisvesting in de Brede School Oosterhaar. En dat alles binnen de financiële kaders van de BDU. Haren, 9 december 2008 burgemeester en wethouders, secretaris burgemeester