Startnotitie Centrum voor Jeugd en Gezin in de SBS-gemeenten

Transcriptie

1 Startnotitie Centrum voor Jeugd en Gezin in de SBS-gemeenten 1. INLEIDING In deze kabinetsperiode heeft minister Rouvoet als verantwoordelijk project-minister de taak voor de opzet van een Centrum voor Jeugd en Gezin neergelegd bij de gemeenten. Het uitgangspunt van zijn benadering is dat er een dekkend netwerk komt van Centra voor Jeugd en Gezin, waarbij er sprake is van een ketenbenadering. Daarnaast dient een centrum gecreëerd te worden dat laagdrempelig is en waarbij de ouder en jongere informatie kunnen verkrijgen. Het Centrum voor Jeugd en Gezin vervult een informatie- en adviesfunctie voor ouders, kinderen/jongeren en professionals, maar dit Centrum kan ook problemen signaleren, is een toegangsloket voor hulp, kan licht pedagogische hulp bieden en is een coördinatiepunt is van de zorg op lokaal niveau. Om te komen tot een dergelijk laagdrempelig loket is het van belang dat met de betrokken organisaties wordt samengewerkt en dat zij aansluiten bij dit initiatief. 2. SAMENWERKING De gemeenten Beek, Schinnen en Stein hebben ervoor gekozen om gezamenlijk beleid te ontwikkelen tot het oprichten van één of meerdere Centra voor Jeugd en Gezin per gemeente. Afgesproken is een gezamenlijke notitie op te stellen waarin wordt aangegeven welk traject moet worden doorlopen en welke instanties worden betrokken bij een Centrum voor Jeugd en Gezin. Deze notitie is bedoeld om de beleidskaders op elkaar af te stemmen en gezamenlijk op te trekken. Het voordeel van gezamenlijk optrekken is dat niet iedere gemeente individueel gesprekken heeft met overkoepelende instanties. Uitgangspunt is dat er in de drie gemeenten Centra voor Jeugd en Gezin worden ingericht, waarbij wel naar de specifieke situatie van de individuele gemeente wordt gekeken. Er moet sprake zijn van maatwerk. In deze notitie wordt ingegaan hoe dit beleid zal worden vormgegeven. Er moet een duidelijk Plan van Aanpak komen met een daarbij behorend tijdpad. Daarnaast moet geanalyseerd worden wat de specifieke behoefte is per gemeente en welke instanties moeten worden betrokken bij de ontwikkeling van een Centrum voor Jeugd en Gezin. 3. MISSIE Alle kinderen in de SBS-gemeenten groeien veilig en gezond op in een pedagogisch verantwoorde leefomgeving, zodat zij zich naar vermogen kunnen ontwikkelen tot zelfstandige en mondige burgers. 4. VISIE De SBS-gemeenten willen dat kinderen en jongeren van -9 maanden tot 23 jaar zoveel mogelijk onbezorgd kunnen opgroeien. De gemeenten willen daarom meer gaan inzetten op preventie, waarbij problemen zo vroeg mogelijk kunnen worden gesignaleerd en in een zo vroeg mogelijk stadium worden verholpen. Vermeden kan worden dat zwaardere problemen ontstaan en zo kan uitval worden voorkomen. Indien nodig zullen de SBS-gemeenten ouders/verzorgers ondersteunen bij de opvoeding van hun kinderen. Een Centrum voor Jeugd en Gezin is erop gericht om ouders/verzorgers adviezen te geven, kennis en vaardigheden aan te reiken en passende hulp te bieden. Ook is dit centrum een middel om jongeren te ondersteunen bij het opgroeien en een vraagbaak voor professionele instellingen. Om dit alles te realiseren, zullen de gemeenten komen tot een bundeling van taken op het terrein van gezondheid, opvoed- en opgroeihulp via het concept Centrum voor Jeugd en Gezin. Het gaat niet alleen om bundeling van het bestaande aanbod; waar nodig kan vanuit het Centrum voor Jeugd en Gezin direct opvoed- en gezinsondersteuning worden geboden. 1

2 Het Centrum voor Jeugd en Gezin is een herkenbaar, fysiek en laagdrempelig inlooppunt met een loket waar ouders/verzorgers, kinderen, jongeren en professionals met uiteenlopende vragen over gezondheid, opvoeden en opgroeien terecht kunnen. Het CJG is tevens een meldpunt voor risicosignalen. Het gebruik van het Digitaal Dossier JGZ (voorheen het Elektronisch Kinddossier) en de Verwijsindex Risicojongeren is een belangrijke randvoorwaarde voor een goed functioneren van de Centra voor Jeugd en Gezin en wordt door de minister dan ook verplicht gesteld. 5. ROL VAN DE GEMEENTE: Gemeenten hebben een aantal taken op het gebied van jeugdbeleid. Op basis van de Wet Publieke Gezondheid (voorheen wet collectieve preventie volksgezondheid) die met ingang van 1 december 2008 is ingegaan, hebben de gemeenten de verantwoordelijkheid voor de uitvoering van het basispakket jeugdgezondheidszorg. Met de komst van de Wet op de jeugdzorg is het taakveld op het gebied van preventieve jeugdzorg voor de gemeenten verduidelijkt. Met de komst van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) is de regieverantwoordelijkheid van de gemeente vastgelegd. In het kader van jeugdbeleid werken gemeenten samen met de Provincie Limburg en diverse instellingen op het terrein van jeugd, jeugdzorg en jeugdgezondheidszorg. Om samenhang in het jeugdbeleid te stimuleren en daarmee te versterken is de Operatie Jong ( ) gestart. Een samenwerking tussen vijf departementen en zes ministers met als doel een resultaatgericht jeugdbeleid, waarin het kind centraal staat. In 2007 introduceerde minister Rouvoet als uitwerkingsvorm het Centrum voor Jeugd en Gezin. Een bundeling van voorzieningen op het gebied van opvoedingsondersteuning en preventieve jeugdgezondheidszorg en bescherming. De gemeenten zijn verantwoordelijk voor het tot stand brengen van deze centra. Centraal staat hierin, dat de gemeente een regisserende rol heeft, waarbij het uitgangspunt is om te komen tot optimale samenwerking tussen jeugdbeleid, jeugdgezondheidszorg en jeugdzorg. De rol van de gemeente is de samenwerking tussen de partijen te stimuleren, te sturen en te contracteren zodanig dat er heldere toegankelijke en voldoende dienstverlening aan ouders/verzorgers en jeugdigen en professionele instellingen ontstaat. De zorg- en hulpverlening rondom het kind dient goed te worden georganiseerd. Samen met de hiervoor verantwoordelijke instellingen dienen de gemeenten er voor te zorgen dat versnippering wordt tegengegaan. Inmiddels zijn in den lande vele initiatieven gestart om te komen tot Centra voor jeugd en Gezin. Ook in de regio Westelijke Mijnstreek is inmiddels een Centrum voor Jeugd en Gezin geopend, en wel in de gemeente Sittard-Geleen, op 26 september Het verplichte basismodel (ook wel genoemd het CJG-profiel) is het uitgangspunt, maar de uitwerkingsvormen in den lande zijn divers. Het uitgangspunt van het inrichten van een Centrum voor Jeugd en Gezin is dat er maatwerk wordt geleverd. Het programmaministerie Jeugd en Gezin heeft het volgende CJG-profiel aangegeven: Bundeling van lokale functies en taken op gezondheid, opgroeien en opvoeden; Er moet sprake zijn van een fysiek en laagdrempelig inlooppunt; In elke gemeente/wijk te vinden, onder dezelfde naam (geldt voor grote gemeenten); Het CJG heeft een positieve uitstraling en is gericht op preventie en signalering; Het CJG biedt echt advies en lichte hulp; Het CJG coördineert en schakelt met alle mogelijke voorzieningen op jeugdbeleid, gezondheidszorg en jeugdzorg; Het CJG zou mogelijkerwijs, indien nodig bemoeizorg kunnen arrangeren; Het CJG is van en voor een doelgroep van kinderen en jongeren van -9 maanden tot 23 jaar; 2

3 Het CJG is voor alle culturen even laagdrempelig; Het CJG is een vraagbaak voor professionals; Het CJG streeft naar een uniforme signalering; Het CJG maakt gebruik van de Verwijsindex Riscojongeren en het Digitaal Dossier JGZ. In het basismodel CJG zoals door het ministerie is gepresenteerd, wordt uitgegaan van de 5 WMO-functies, die staan aangegeven in prestatieveld 2 (1 informatie en advies, 2 signaleren, 3 beoordelen en toeleiden naar hulp, 4 licht pedagogische hulp en 5 coördinatie van zorg). Dit moet op lokaal niveau worden ingevuld. Hierbij wordt rekening gehouden met de lokale wensen, behoeften, infrastructuur en ketenpartners. 6. DOEL, DOELGROEPEN, FUNCTIES. I. Doel: De voornaamste doelen van het Centrum voor Jeugd en Gezin zijn: 1. Samenhang en afstemming binnen het lokaal jeugdbeleid, waarbij samenwerking tussen jeugdbeleid, jeugdgezondheidszorg en jeugdzorg wordt bewerkstelligd. 2. Het vergroten van de opvoedingskennis en vaardigheden van ouders en/of verzorgers waardoor de opvoedingsverlegenheid en/of opvoedingsonmacht verminderen zal; 3. Kinderen en jongeren met problematische opgroeisituaties informeren en ondersteunen; 4. Ondersteunen en informeren van professionele instellingen zoals onderwijs en aanpalende organisaties 5. Het vroegtijdig op het spoor komen van risicovolle opvoed- en opgroeisituaties en snel en adequaat hulp kunnen bieden en toeleiden (hulp op maat); 6. Het in samenhang oplossen van meervoudige problemen bij gezinnen, waarbij één van de hulpverleners coördinatie van de zorg heeft. II. Doelgroepen: Tot de doelgroepen behoren: Zwangere vrouwen en hun partners; Ouders en/of verzorgers van jeugdigen van -9 maanden tot 23 jaar; Kinderen en jongeren tot 23 jaar; Professionals en vrijwilligers die met jeugdigen werken. III. functies/ basisaanbod: Volgens het landelijke basismodel moeten de volgende faciliteiten gebundeld worden in een Centrum voor Jeugd en Gezin: 1. De 5 WMO functies: Informatie en advies Signaleren Beoordelen en toeleiden naar hulp Licht pedagogische hulp Coördinatie van zorg 2. Jeugdgezondheidszorg (Orbis-thuis en GGD) 3. Schakel met Bureau Jeugdzorg 4. Schakel met Zorg- en Adviesteams. 5. Schakel met Basisverloskundige zorg Ad 1 De 5 WMO functies prestatieveld 2. Vanuit een Centrum voor Jeugd en Gezin dient onderstaand aanbod te worden gerealiseerd. Dit is het basisaanbod. Per CJG kan, afhankelijk van de vraag en de mogelijkheden, een plus - aanbod komen. 3

4 Centrum voor Jeugd en Gezin 9 maanden tot 23 jaar Basisaanbod, instrumenten en functies Gemeentelijke taken Basisaanbod Instrumenten Functies informatie & advies Gezondheidsonderzoek JGZ Sociale kaart (digitaal) Locatiemanager Cursussen en trainingen (ouders) Digitaal dossier JGZ Baliemedewerker Informatie (schriftelijk, digitaal) Verwijsindex Jeugdarts ( JGZ ) Spreekuur (inloop, telefonisch) Triagesysteem (volgsysteem) Verpleegkundige ( JGZ ) Richtlijnen in- door- en uitstroom Doktersassistente ( JGZ ) signalering Gezondheidsonderzoek JGZ Samenwerkings-convenant Pedagogisch hulpverlener Meldpunt risicosignalen Deskundigheids-bevordering Proces-coördinator zorg Incidenteel : Medewerker BJZ Privacy-afspraken Maatsch. werker Outreachend werken Spreekuur (inloop, telefonisch) Casusoverleg toegang/beoordeling toeleiding licht pedagogische hulp coördinatie van zorg Gezondheidsonderzoek JGZ Spreekuur (afspraak) Consultatie / afstemming / casusoverleg Eén-loket-functie = één voordeur Outreachend werken Motiveringstraject ; 1 tot 5 gesprekken Gezondheidsonderzoek JGZ Pedagogische hv ; 1 tot 5 gesprekken (= kortdurende hulp) Motiveringstraject ; 1 tot 5 gesprekken Video-home training Cursussen en trainingen tbv ouder(s) Cursussen en trainingen tbv jeugdigen Huisbezoeken op indicatie Pedagogisch spreekuur (open, inl, afspr.) Outreachend werken Procescoördinatie Zorgcoördinatie Om laagdrempeligheid van het CJG te borgen, richt het zich uitsluitend op de vrijwillige begeleiding en ondersteuning. Bij complexe of specialistische problematiek wordt doorverwezen. Het CJG vormt de schakel naar gespecialiseerde, geïndiceerde en opgelegde vormen van begeleiding en hulp. De doorverwijzing vanuit het CJG kan plaats vinden naar het maatschappelijk werk, Bureau Jeugdzorg, de geïndiceerde jeugdzorg, MEE e.a., maar kan ook in de richting van specialistische voorzieningen zoals logopedie, huiswerkbegeleiding etc. Het CJG is bij uitstek de plek waar, naast de screeningen door de jeugdgezondheidszorg van jeugdigen, licht pedagogische begeleiding aan jeugdige en/of ouders wordt aangeboden. Onder licht pedagogische hulp verstaan we niet-specialistische hulp. Jeugdigen en ouders kunnen er niet alleen terecht voor vragen en voor advies maar ook voor directe hulp. De pedagogische begeleiding van het CJG kan ook outreachend van karakter zijn. In het geval er sprake is van zorgmeldingen ( via de verwijsindex) of het niet komen opdagen bij periodieke controles kunnen vanuit het CJG huisbezoeken worden verricht. De reikwijdte van de pedagogische hulpverlening wordt bepaald door de ernst van de problematiek. Instrumenten: Het CJG dient steeds te beschikken over actuele, complete en juiste informatie over de doelgroep om zijn taken en verantwoordelijkheden waar te kunnen maken. Er wordt voorzien in een aantal ondersteunende instrumenten en systemen. Om jeugdigen in beeld te kunnen krijgen en houden is het essentieel dat professionals binnen het CJG beschikken over een digitaal dossier JGZ waarin alle relevante gegevens (vanaf tenminste hun geboorte) over de jeugdigen worden opgeslagen. 4

5 Landelijk wordt een haalbaarheidsstudie gedaan naar de ontwikkeling van dit digitale dossier JGZ op termijn tot een integraal gezinsdossier. Dit houdt in dat het digitale dossier JGZ ook de informatie zou gaan bevatten die bij het maatschappelijk- en jongerenwerk, in de jeugdzorg en geestelijke gezondheidszorg en bij politie en leerplicht e.a. over het kind beschikbaar is. De gemeente zal het resultaat van de haalbaarheidsstudie meenemen in haar besluitvorming omtrent een smal of breed digitaal dossier JGZ. De verantwoordelijkheid voor het beheer komt bij de jeugdgezondheidszorg te liggen. Het CJG fungeert als meldpunt voor professionals die zorgen hebben over de ontwikkeling van een jeugdige (via de verwijsindex). Op het moment dat er twee of meerdere meldingen bij eenzelfde jeugdige vermeld staan, is het de taak van het CJG om deze samenkomst van zorgsignalen vast te stellen. Het CJG (i.c. de jeugd-gezondheidszorg) is hiermee operationeel beheerder van de verwijsindex. Het digitale dossier JGZ dient een koppeling te hebben naar de verwijsindex. Het CJG dient te beschikken over instrumenten voor risicosignalering en de beoordeling van de ernst van de problematiek, evenals over een actuele en brede sociale kaart (met alle organisaties en hun aanbod op terreinen opvoed- en opgroeiondersteuning, onderwijs incl. voorschoolse fase, jeugdzorg, werk en inkomen, huisvesting) Coördinatie van zorg: Het CJG moet verbetering in de zorgcoördinatie brengen, zodat jeugdigen en ouders niet uit beeld raken, de begeleiding krijgen die zij verdienen en dat escalatie van problemen wordt voorkomen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen twee uitvoeringsniveaus van zorgcoördinatie: zorgcoördinatie op kind/gezinsniveau zorgcoördinatie op procesniveau ( keten ). Zorgcoördinatie op kind/gezinsniveau is een reguliere ( wettelijke ) taak van de jeugdgezondheidszorg. De jeugdgezondheidszorg heeft ( bijna ) alle kinderen in haar werkgebied in beeld, het kind/de jongere wordt in zijn/haar ontwikkeling gevolgd en heeft van alle kinderen/jongeren in het werkgebied een Digitaal Dossier JGZ. Zorgcoördinatie op procesniveau is een extra taak, die de gemeente ook uit wil laten voeren door de jeugdgezondheidszorg. Bij complexe en meervoudige probleemsituaties zijn per definitie meerdere hulpverleners betrokken. Vaak weten hulpverleners onvoldoende van elkaar wat er speelt en waar men mee bezig is. Om de zorg beter op elkaar af te stemmen en tot een sluitende keten te komen is een gecoördineerde aanpak noodzakelijk. Onder het motto één gezin, één plan wordt gezamenlijk een plan van aanpak opgesteld. De functionaris die invulling geeft aan de zorgcoördinatietaak op procesniveau (procescoördinator zorg) heeft zelf geen hulpverleningsrelatie met cliënten. Waar sprake is van een multi-probleem-situatie kan elke organisatie een melding doen bij de procescoördinator zorg (via de verwijsindex risicojongeren). Na melding brengt de procescoördinator in beeld welke problematiek er speelt en vindt probleemdefiniëring plaats. Op basis hiervan worden partijen uitgenodigd om aan te sluiten bij een casusoverleg en wordt gezamenlijk een plan van aanpak gemaakt. Hierin wordt afgesproken wie, wat en wanneer doet en één partij wordt aangewezen als zorgcoördinator. De zorgcoördinator (kind/gezinsniveau) is verantwoordelijk voor de inhoudelijke voortgang van het hulpverleningsplan en is centraal aanspreekpunt voor het gezin en de ketenpartners die betrokken zijn bij het gezin. De procescoördinator is verantwoordelijk voor de regie en monitoring van het totale proces en het oplossen van mogelijke knelpunten in de uitvoering. Ad 2. Jeugdgezondheidszorg Binnen het Centrum voor Jeugd en Gezin heeft de integrale jeugdgezondheidszorg een spilfunctie gezien haar taken volgens het Basistakenpakket Jeugdgezondheidszorg 0 19 jaar. Deze taken betreffen onder andere het volgen van alle kinderen wat betreft hun lichamelijke en psychosociale gezondheid, het vroegtijdig signaleren van risico s, het inschatten van de zorgbehoefte, het geven van voorlichting, het bieden van lichte opvoedingsondersteuning en het doorverwijzen van kinderen en hun ouders naar intensievere hulp. De JGZ legt bij de uitvoering van deze taken alle relevante gegevens van alle kinderen vanaf de geboorte vast in het Digitaal Dossier JGZ. 5

6 Ad 3. Schakel met Bureau Jeugdzorg Bureau Jeugdzorg heeft kennis en ervaring met (ernstig) in hun ontwikkeling bedreigde jeugdigen, met instrumenten en methodieken, met de schakel tussen vrijwillig-drang-dwang en met de verbinding tussen geïndiceerde jeugdzorg, jeugd-ggz en (speciaal) onderwijs. Ten behoeve van het inschakelen van geïndiceerde hulp heeft Bureau Jeugdzorg een aantal specifieke ( wettelijke ) bevoegdheden die ervoor kunnen zorgen dat adequate hulp ingeschakeld wordt. Omwille van een optimale doorstroom en het zo snel mogelijk kunnen bieden van passende zorg binnen het hele spectrum is nauwe samenwerking tussen CJG en Bureau Jeugdzorg van groot belang. In elk CJG zal een medewerker van Bureau Jeugdzorg twee maal per week aanwezig zijn. Deze medewerker voert de volgende activiteiten uit: consult-gesprek met ( pedagogisch ) medewerker van het CJG; casusoverleg met één of meerdere medewerkers van het CJG c.q. deelname aan periodiek casusoverleg, dit op basis van het geformuleerde uitgangspunt overleg volgt casus ; (warme) overdracht van cliënt of gezin(ssysteem) door een medewerker van het CJG naar Bureau Jeugdzorg. Denkbaar is tevens dat een gezamenlijk gesprek met cliënt of gezin gevoerd wordt, zo nodig outreachend ; vrije inloop : medewerker van Bureau Jeugdzorg is aanwezig in het CJG en beschikbaar voor diverse vragen van medewerkers van het CJG. Ad 4. Schakel met Zorg - Adviesteams. De relatie met het onderwijs, de kinderopvang en het peuterspeelzaalwerk (de vindplaats) is voor jeugdproblematiek cruciaal voor het optimaal functioneren van het CJG. Het ZAT is een netwerk waarin professionals zitten van het maatschappelijk werk, Bureau Jeugdzorg, de jeugdgezondheidszorg en het onderwijs met als doel passende zorg te regelen voor jeugdigen en gezinnen. Medewerkers van de jeugdgezondheidszorg zijn vaste partners in het CJG en in het ZAT. Omdat de partijen die samenwerken in het CJG waar nodig direct opvoed- en gezinsondersteuning kunnen bieden en omdat de professionals in het CJG met behulp van o.a. de verwijsindex risicojongeren kunnen afstemmen met de andere hulpverleners die bij het betreffende kind zijn betrokken, kan het CJG bijdragen aan nog meer samenhang en snellere en passende zorg voor elk kind dat dit nodig heeft. Het advies is om Bureau Jeugdzorg als voorpost te laten fungeren en deze onder te brengen in het Centrum voor Jeugd en Gezin. Het uitgangspunt is om de Zorg- en Adviesteams en het Centrum voor Jeugd en Gezin geen dubbel werk te laten doen, maar elkaar juist te laten versterken. Ad 5. Schakel met basisverloskundige zorg De basisverloskundige zorg en in het verlengde de consultatiebureaus hebben de eerste contacten met de ouders en de jonge kinderen tot 4 jaar. Zij zijn eigenlijk de eerste instantie die een signalerende functie hebben. Het ongeboren kind en het jongere kind is vanaf dat moment al in de picture. 7. RICHTINGGEVENDE KEUZES VOOR DE SBS-GEMEENTEN In iedere SBS-gemeente komt een Centrum voor jeugd en Gezin met een basisaanbod. In principe wordt er voor gekozen dat er binnen de SBS-gemeenten een dekkend aanbod ontstaat, om waar te maken, dat alle ouders/verzorgers en jeugdigen terecht kunnen met alle mogelijke vragen over opvoeden en opgroeien bij een laagdrempelig punt in de gemeente. Daar waar nodig kan er ook voor gekozen worden, dat de drie CJG s nauw met elkaar samenwerken en bijvoorbeeld openingstijden op elkaar afstemmen (als een locatie niet open is, dat de andere locatie de taak overneemt). Dit soort overwegingen zullen nader uitgewerkt worden. 6

7 Om het beleid af te bakenen zijn de volgende criteria van belang: 1. De gemeenten Beek, Schinnen en Stein volgen de landelijke ontwikkeling waar Centra voor Jeugd en Gezin laagdrempelige voorzieningen zijn. Deze voorzieningen zijn primair bedoeld voor alle opvoeders en kinderen en jongeren van -9 maanden tot 23 jaar met vragen op het gebied van opvoeden en opgroeien, voor adequate en passende hulp en voor coördinatie van die hulp; 2. Hierbij wordt uitgegaan van een samenwerking tussen de betrokken kernpartners die samenwerken op het gebied van de 5 prestatievelden die in de Wet Maatschappelijke Ondersteuning staan aangegeven, zijnde: Informatie en advies; Signaleren van problemen; Toegang tot het hulpaanbod; Licht-pedagogische hulp; Coördinatie van de zorg op lokaal niveau; 3. Werken vanuit de vraag en aansluiten bij, dan wel aanpassen van bestaand beleid; 4. Koersen op samenwerking en maatwerk leveren voor de gemeenten Beek, Schinnen en Stein. Deze gemeenten hebben hierbij een bepalende regisserende rol; 5. De inhoudelijke ontwikkeling staat centraal; 6. Duidelijkheid over de bekostiging (BDU, gemeentefonds, EKD/VIR en projectkosten) Het uitgangspunt is dat wij er naar streven dat er een situatie ontstaat waarbij geen kind buiten de boot valt. Ieder kind telt en de kinderen moeten de mogelijkheid krijgen om zich optimaal te kunnen ontwikkelen. Dit kan in een omgeving die past bij de specifieke vraag van het kind. Stimulering en activering door ouders, scholen en maatschappelijke zorginstanties kunnen hier een bijdrage aan leveren. 7A. uitgangspunten: De uitgangspunten zijn: Het vervullen van een signalerende, adviserende en verwijzende functie; Het belang van het kind staat centraal; De Centra voor Jeugd en Gezin zijn toegankelijk en bereikbaar voor ALLE ouders/verzorgers, jeugdigen en professionals die vragen hebben over opvoeden en opgroeien (dekkend netwerk); Coördinatie van zorg wordt uitgevoerd door de Jeugdgezondheidszorg -9 maanden tot 23 jaar; Er is sprake van het één-loket-model (front-office); één aanmelding, één plan van aanpak, en een back-office (deskundigen die gecoördineerd in stelling komen als daar behoefte aan is); Casusbespreking wordt georganiseerd op basis van het principe overleg volgt cliënt; Financiering van de CJG s vindt plaats door reguliere functies budgettair neutraal over te laten gaan naar een CJG en extra rijks- en gemeentelijke middelen m.n. in te zetten ten behoeve van: pedagogische hulpverlening, zorgcoördinatie, randvoorwaarden huisvesting en het Digitaal Dossier JGZ en de Verwijsindex; Een Centrum voor Jeugd en Gezin moet fysiek herkenbaar zijn Een Centrum voor Jeugd en Gezin moet versnippering tegengaan. Geen wachtlijsten bij Centra voor Jeugd en Gezin; De planning is dat in het najaar van een volwaardig Centrum voor Jeugd en Gezin in Schinnen, Beek en Stein zal worden gerealiseerd. 7 B. partners: De gemeenten zullen sluitende afspraken maken met de organisaties die de taken uit het basismodel Centra voor Jeugd en Gezin uitvoeren. Ze zullen ook zorgen voor sluitende afspraken met en tussen de andere partijen uit de lokale jeugdketen zoals eerstelijnszorg ( huisarts, psycholoog, kraamzorg en verloskunde, MEE ) welzijnswerk ( algemeen maatschappelijk werk, jongerenwerk, biblionova ) (voor)schoolse voorzieningen ( peuterspeelzaal, kinderopvang, VVE en logopedie) 7

8 jeugd-ggz politie. Het betreft hier het maken van generieke werkafspraken met de CJG- en andere ketenpartners over de ondersteuning van risicokinderen- en gezinnen. In deze afspraken zal ook een escalatiemodel ( opschaling ) worden opgenomen. 7 C. Voorbereidende werkzaamheden Ter voorbereiding van de uitwerking van de rijksopdracht ten aanzien van de invoering van Centra voor Jeugd en Gezin is het noodzakelijk dat de colleges van B&W van de gemeenten Beek, Schinnen en Stein zich uitspreken over de wijze waarop zij de Centra van Jeugd en Gezin willen inrichten en binnen welke contouren dit moet worden uitgevoerd. Alvorens met de realisatie van het Centrum voor Jeugd en Gezin te kunnen starten, dienen de volgende stappen te worden doorlopen: 1. Een analyse van de huidige jeugdzorgvraag (problematiek) in de gemeenten Beek, Schinnen en Stein waarbij aandacht wordt besteed aan: a. Een dossier-onderzoek van het huidige aanbod gericht op feiten en hoofdlijnen van de situatie in de betrokken gemeenten; b. De maatschappelijke partners te betrekken bij het verkennen van deze vraag. 2. Richtinggevende kaders en uitspraken. a. De oplossing voor de betrokken gemeenten moet gericht zijn op maatwerk; b. De ideeën van de maatschappelijke- en zorginstellingen die zich richten op de jeugd betrekken bij de invulling van het CJG; 3. Toekomstige ontwikkelingen. a. Uitgaan van een bouwstenenmodel, waarbij aan de wettelijke criteria wordt voldaan en daar waar nodig en/of mogelijk dit later wordt uitgebouwd. b. In kaart brengen van de betrokken partners vanuit het landelijk basismodel. Als deze vragen zijn beantwoord, zal een aanzet worden gemaakt tot het realiseren van een Centrum voor Jeugd en Gezin in de SBS-gemeenten. 7 D. ondersteunende instrumenten De ontwikkeling van Centra voor Jeugd en Gezin en de invoering van de ondersteunende instrumenten kunnen niet los van elkaar gezien worden. Echter het mag en hoeft elkaar ook niet te vertragen. Er zijn twee instrumenten die het ministerie medio uitgevoerd wenst te zien. Dit zijn de Verwijsindex Risicojongeren (VIR) en het Digitaal Dossier Jeugdgezondheidszorg (DDJGZ). Hiervoor zijn de gemeenten als eerste verantwoordelijk. Wij betrekken deze beleidsitems bij de ontwikkeling van het project Centra voor Jeugd en Gezin. 7 E. Voorwaarden en risico s Voorwaarden De gemeenten Beek, Schinnen en Stein formuleren een duidelijke richting (visie) en nemen hiermee een positie in vanuit hun regisserende rol; Ontwikkelingen vanuit een breder perspectief bekijken en daar waar mogelijk en/of wenselijk hierbij aansluiten. Zoals landelijk beleid dat bijvoordbeeld staat aangegeven in de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO), Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) en het Passend Onderwijs. Ook de lokale ontwikkelingen, zoals het zorgloket en ontwikkeling van de brede school kunnen hierin bijdragen; Afstemmen en samenwerken met regionale en provinciale ontwikkelingen Commitment tussen de betrokken partners onder de gemeentelijke regie. Risico s Haalbaarheid van de gemeentelijke ambities in relatie tot rijksbekostiging; De fysieke ontwikkeling van Centra voor Jeugd en Gezin (rijksopdracht) zou mogelijk de inhoudelijke ontwikkeling naar de achtergrond kunnen verplaatsen. 8

9 8. ORGANISATIE EN PERSONELE INZET Door als SBS-gemeenten samen in dit project op te trekken moet ook de personele inzet in kaart gebracht worden. Uit ervaringen bij andere gemeenten in den lande blijkt dat de tijd die nodig is voor de realisatie van een Centrum voor Jeugd en Gezin ligt tussen de 16 uur en 24 uur per week gedurende de projectperiode. Daarnaast wordt er ook van de instellingen die hierbij betrokken worden tijdinzet gevraagd. Hierbij wordt het uitgangspunt gehanteerd dat deze instellingen hiervoor geen middelen ontvangen. Daar het ontwikkelen van een Centrum voor Jeugd en Gezin in het verlengde ligt van de taakopdracht van de instellingen zal dit budgettair neutraal moeten geschieden. Ambtelijke inzet Voor de ambtelijke inzet geldt het volgende: Daar er sprake is van een samenwerking tussen de drie gemeenten, is er sprake van tijdwinst. Voor de kartrekker (projectleider) wordt een inzet gevraagd van ongeveer 16 uur per week (gemeente Schinnen). Voor de medewerkers van de gemeente Stein en Beek wordt een inzet gevraagd van ongeveer 8 uur per week. Inzet derden De inzet van de instellingen is niet begroot omdat dit binnen hun taak valt. Expertise Voor fase 1 en 2 zal, zoals aangegeven in de aanpak en planning, geen gebruik worden gemaakt van externe expertise, omdat ervan uitgegaan wordt, dat samen met de instellingen een plan van aanpak wordt gemaakt en er bij de gemeenten en instellingen voldoende expertise is om dit proces te kunnen managen. Wel zal tijdens deze fasen gebruik worden gemaakt van een kwartiermaker CJG: De Provincie Limburg heeft een kwartiermaker aangesteld, die de gemeenten kan ondersteunen om dit project beleidsmatig te implementeren. Daarnaast kan de kwartiermaker ook taakgerichte ondersteuning bieden. Voor fase 3 moet nog nader worden bekeken of externe expertise noodzakelijk is. Stuurgroep/projectgroep/werkgroep Om het proces zo goed mogelijk te stroomlijnen, is het van belang dat er een bestuurlijke stuurgroep, een projectgroep en werkgroepen worden ingesteld. In de stuurgroep zitten de wethouders van de SBS-gemeenten. De stuurgroep wordt ondersteund door de projectleider waarbij de beleidsadviseurs van de SBS-gemeenten ook aanwezig zijn. De projectgroep bestaat in eerste instantie uit de beleidsmedewerkers Welzijn van de SBS-gemeenten (fase 1). Deze projectgroep wordt aangevuld met medewerkers van de instellingen die beslissingsbevoegdheid hebben (fase 2). De werkgroepen zullen door de projectgroep worden geformeerd en werkzaamheden uitvoeren die in de projectgroep worden besproken. Deze worden ondersteund door een van de beleidsadviseurs. Uiteindelijk zal de stuurgroep de voorstellen van de projectgroep bespreken en daarna zullen de voorstellen door de drie colleges van B&W worden vastgesteld. Besluitvorming De besluitvorming is als volgt: De projectgroep doet de voorbereidende werkzaamheden in opdracht van de stuurgroep (fase 1 opstellen van de startnotitie) Deze projectgroep is feitelijk al sinds september 2008 aan het werk. Dit voorstel wordt in de stuurgroep met de wethouders besproken. 9

10 Na deze bespreking wordt het voorstel voorgelegd aan de individuele colleges van de SBS-gemeenten Nadat er een besluit is genomen, wordt het voorstel en het collegebesluit ter kennisname aan de raadcommissie of de raad voorgelegd. Voor fase 2 en 3 geldt dezelfde systematiek. In fase 1 en fase 2 zullen de gemeenten gezamenlijk optrekken en pas op het moment dat er specifiek maatwerk wordt gevraagd, zal iedere gemeente individueel verder gaan. Onderdelen die samen gedaan kunnen worden, zullen echter ook gezamenlijk worden opgepakt. 9. AANPAK EN PLANNING Het uitgangspunt is om vanuit de regisserende rol die de gemeente heeft te komen tot een planning die er voor zorgt dat er in het najaar van in de gemeenten Schinnen, Beek en Stein een Centrum voor Jeugd en Gezin gerealiseerd wordt. In de eerste fase van de planning worden de actiepunten en taken beschreven voor de periode van september 2008 tot de vaststelling van de notitie. In de tweede fase van de planning wordt samen met de instellingen die betrokken zijn bij de inrichting van een Centrum voor Jeugd en Gezin een gezamenlijk plan van aanpak gemaakt. In de derde fase wordt overgegaan tot implementatie en daadwerkelijke invoering. Elke fase wordt gevolgd door een besluitvormingstraject. 10

11 Maand Taak Inhoud Besluitvormings-traject Datum Wie Fase 1. Startfase Najaar Beleidsadviseurs 2008 Oriëntatie en bespreking opzet CJG De afspraak is dat vóór het eind 2008 er een startnotie wordt opgesteld voor de gemeenten Beek, Schinnen en Stein Bespreking van de startnotitie met de beleidsadviseurs Januari Bespreking stuurgroep Met de stuurgroep wordt de startnotitie besproken. Vaststellen startnotitie door de stuurgroep Jan Stuurgroep Januari Febr. Voorstel naar de drie colleges t.k.n. raad of raadscommissie De notitie wordt voorgelegd aan de drie gemeenten. Fase 2. Afstemming met instellingen + opstellen plan van aanpak januari Contacten met maatschappelijkeen zorginstanties Met de volgende organisaties wordt een bijeenkomst gehouden: - consultatiebureau - Bureau Jeugdzorg - GGD - Maatschappelijk Werk (PIW) - MEE Collegebesluit Notitie en besluit wordt ter kennisname voorgelegd aan de raadscommissie of de gemeenteraad van de individuele gemeenten Opstellen van plan van aanpak voor het in kaart brengen van de feitelijke situatie in de gemeenten en de vraag/ Behoefte van opvoeders en jongeren Jan Maart Colleges van B&W Werkgroep Gemeenten en instellingen Eerste kwartaal Overleg en afstemming Samen met de organisaties komen tot de uitwerking van het plan van aanpak voor het realiseren van een CJG, waarbij rekening wordt gehouden met de plaatselijke situatie, de bezettingsgraad Dit mond uit in een plan van aanpak en een gezamenlijke notitie hoe een CJG kan worden geïmplementeerd jan., febr. en mrt. Beleidsadviseurs en vertegenwoordigers instellingen 11

12 en de fysieke bereikbaarheid. En dossieronderzoek. April Terugkoppeling en vaststelling plan van aanpak Met de project- en de stuurgroep wordt het plan van aanpak besproken Vaststellen plan van aanpak door project- en stuurgroep Apr Projectgroep Stuurgroep Mei Mei/juni Mei Juni Juni Voorstel naar de drie colleges t.k.n. raad of raadscommissie Implementatietraject en uitvoering van Plan van Aanpak Voorbereiding convenant Voorstel Convenant naar Colleges t.k.n. raad of raadscommissie Beslismoment en ondertekening convenant Fase 3 Uitvoeringsfase Plan van aanpak wordt voorgelegd aan de colleges van de drie gemeenten Samen met de instellingen die worden betrokken bij het CJG Bespreking in de project- en stuurgroep Convenant wordt voorgelegd aan de colleges van de drie gemeenten Er wordt een convenant opgesteld waarbij alle participanten en de gemeente het document ondertekenen. Advies aan het college van B&W Collegebesluit Plan van aanpak wordt ter kennisname voorgelegd aan de raadscommissie of de gemeenteraad van de individuele gemeenten Naar aanleiding van het plan van aanpak komen tot gerichte afspraken en wie doet wat. Vaststelling Collegebesluit Convenant wordt ter kennisname voorgelegd aan de raadscommissie of de gemeenteraad van de individuele gemeenten Collegebesluit + besluit ter kennisname voorleggen aan de raadscommissie of de gemeenteraad van de individuele gemeenten mei Juni Juni Eind juni 09 Colleges van B&W Beleidsadviseurs en instellingen Projectgroep Stuurgroep 12

13 Februarimaartapril en mei Zoektocht naar de Fysieke mogelijkheid om een CJG neer te zetten Er moet een locatie gezocht worden waar het CJG ondergebracht kan worden Hierbij moeten ook de medewerkers van andere afdelingen worden betrokken Eind mei Beleidsadviseurs Mei-juni augustus Vierde kwartaal Eindfase waarbij concreet alle zaken zijn bekeken uitmondend in B&W advies en raadsvoorstel Opening van CJG Beslismoment fase 3, College- en raadsbesluit Aug. Einddoel voor dit project Najaar 13

14 14