Belastingnieuws Binnenlands Bestuur

Transcriptie

1 Belastingnieuws Binnenlands Bestuur In deze editie Jaargang 2 Editie 2011/13 December 2011 BTW 1. Nieuw Besluit: Aftrek van omzetbelasting 2. Lokale en regionale omroepen 3. Bibliotheek 4. Kosten voor gemene rekening 5. Ondernemersorganisaties 6. Experimentenwet Bedrijven Investeringszônes (Wet Biz) en ondernemersfondsen 7. Samenwerkingsovereenkomst en economisch eigendom gronden Milieubelastingen 8. Afschaffing diverse milieubelastingen per 1 januari 2012 en 1 januari 2013 PwC Fiscaal Portaal Gemeenten 9. PwC Fiscaal Portaal Gemeenten/ Fiscale Vragenservice/Cursus PwC 10. Aanmelden collega s

2 BTW 1. Nieuw Besluit: Aftrek van omzetbelasting In de Staatscourant van 6 december 2011 is het nieuwe Besluit Omzetbelasting. Aftrek van omzetbelasting van 25 november 2011 met nr. BLKB 2011/641M gepubliceerd. Wij hebben voor u de belangrijkste punten van het Besluit in deze nieuwsbrief op een rij gezet. Voor de praktijk van gemeenten zijn in het bijzonder van belang de beleidsaanwijzingen inzake de lokale en regionale omroepen, de exploitatie van bibliotheken, het leerstuk van kosten voor gemene rekening, de aftrek van btw bij lichamen ter uitvoering van de Experimentenwet Bedrijven Investeringszônes (Wet Biz), alsmede zogenoemde ondernemersverenigingen. 2. Lokale en regionale omroepen Gemeenten subsidiëren veelvuldig de zogenoemde lokale en regionale omroepen. De hoogte van de subsidie wordt mede bepaald op basis van de kosten van deze omroepen. Het wel of niet door de omroepen kunnen verrekenen van de inkoop-btw heeft natuurlijk directe invloed op de hoogte van de kosten. Het is daarom voor uw gemeente van belang inzicht te hebben in de wijze waarop de omroepen hun inkoop-btw wel, niet of gedeeltelijk verrekenen. In het algemeen verzorgen de lokale en de regionale omroepen tegen vergoeding btw-belaste reclameboodschappen en maken zij programma s. De inkoop-btw die direct verband houdt met de reclameboodschappen kan door de omroep als voorbelasting in aftrek worden gebracht respectievelijk worden verrekend met de Belastingdienst. De inkoop-btw die direct verband houdt met de programmering is daarentegen kostprijsverhogend. Een groot deel van de inkoop-btw houdt verband met de uitzendingen, maar heeft zowel betrekking op de reclameboodschappen als op de programmering. Deze btw moet volgens de staatssecretaris van Financiën worden verdeeld in een aftrekbaar en een niet-aftrekbaar deel. De verdeling wordt gemaakt aan de hand van een breuk waarvan de teller bestaat uit de met btw belaste opbrengsten (exclusief btw) en de noemer uit de totale opbrengsten van de omroep. Onder de totale opbrengsten vallen ook exploitatiesubsidies en schenkingen. Als de totale opbrengsten niet voldoende zijn om de totale kosten te dekken dan moet de noemer worden vervangen door de totale kosten. Wij vragen ons af of dit standpunt juist is. In zijn jurisprudentie heeft het Hof van Justitie tot op heden namelijk geoordeeld dat exploitatiesubsidies het recht op aftrek niet beperken. Wij verwijzen onder andere naar het arrest van 23 april 2009 in zaak C-74/08 (PARAT). Wij kunnen ons voorstellen dat het voor een omroep de moeite waard kan zijn om de discussie met de Belastingdienst aan te gaan en haar zaak desnoods aan de belastingrechter voor te leggen. Dit kan met name van groot belang zijn indien door de omroep is geïnvesteerd in dure (zend)apparatuur. Het belang voor de gemeente hangt samen met de vraag of de voorbelasting wel of niet tot de subsidiabele kosten moet worden gerekend. De subsidie die door de gemeente wordt verstrekt kan worden beperkt als de omroepen meer btw kunnen verrekenen. Wladimir Rouwenhorst wladimir.rouwenhorst@nl.pwc.com

3 3. Bibliotheek Het is lange tijd de vraag geweest of het gratis uitlenen van boeken door bibliotheken aan kinderen leidt tot een beperking van het recht op aftrek van voorbelasting bij de exploitant van een bibliotheek. In het besluit heeft de staatsecretaris nu expliciet kenbaar gemaakt dat dit niet het geval is. Ter motivering stelt de staatsecretaris dat de (kinder)boeken ook door volwassenen kunnen worden geleend die hiervoor wel een btw-belaste vergoeding betalen, en dat wel een boete is verschuldigd als het boek te laat wordt teruggebracht. Bovendien dient het gratis lidmaatschap voor kinderen ertoe om kinderen vertrouwd te maken met de bibliotheek, zodat ze in de toekomst als volwassene wel betalend lid zullen worden. Het wel of niet door de exploitant van een bibliotheek in aftrek kunnen brengen van haar voorbelasting is van groot belang voor de door een gemeente te subsidiëren investerings- en/of exploitatiekosten. Daarnaast is het recht op aftrek van groot belang om voor de verhuur van een pand aan de exploitant van een bibliotheek te kunnen opteren voor zogenoemde btw-belaste verhuur. Dit teneinde een situatie te creëren waarin de gemeente de voorbelasting op de bouwkosten van het te verhuren pand als voorbelasting in aftrek kan brengen respectievelijk kan verrekenen met de Belastingdienst. Deze profijtelijke belaste verhuur is alleen mogelijk als de exploitant van de bibliotheek voldoet aan het zogenoemde 90%-criterium (aftrek van inkoop-btw). Wij nemen aan dat vanaf heden eventuele discussies met de Belastingdienst over het 90%-criterium zijn beëindigd. Myrthe Hinskens Kosten voor gemene rekening Onder voorwaarden kan het leerstuk van kosten voor gemene rekening worden toegepast. Als kosten niet worden doorbelast maar worden verdeeld kan onder voorwaarden btw-heffing achterwege blijven. Van groot belang daarbij is dat de afspraken schriftelijk en tijdig worden vastgelegd. Hiervoor gelden volgens de Belastingdienst de volgende voorwaarden: in een schriftelijke overeenkomst wordt vastgelegd dat de kosten door één partij worden gemaakt mede ten behoeve van de andere partij(en); de kosten worden verdeeld overeenkomstig een van te voren vastgestelde verdeelsleutel. De verdeelsleutel mag volgens de Belastingdienst niet bestaan uit een aantal variabelen; alle partijen lopen ter zake van de kosten risico overeenkomstig de verdeelsleutel. Dit geldt eveneens voor de kosten van beëindiging van een dienstbetrekking; de verdeling sluit aan bij het gebruik; en

4 verrekening van kosten op basis van werkelijk gebruik kan achteraf niet plaatsvinden. Het is van belang de afspraken goed vast te leggen omdat de Belastingdienst strikt controleert of aan de voorwaarden is voldaan. Volgens de staatssecretaris kan de vooraf overeengekomen verdeelsleutel nadien niet worden gewijzigd of worden aangepast aan eventueel gewijzigde feitelijke omstandigheden. De verdeelsleutel blijft volgens hem gelden voor de gehele periode dat de gezamenlijkheid bestaat. In de praktijk komt het voor dat ondernemers steeds opnieuw voor een bepaalde periode kostenverdelingsovereenkomsten sluiten en de verdeelsleutel aanpassen. Dit is volgens de staatssecretaris alleen mogelijk bij wijziging van de deelnemende partijen. Indien een dergelijke wijziging niet optreedt leidt het aangaan van een nieuwe kostenverdelingsovereenkomst ertoe dat bij de nieuwe kostenverdeling de btw-heffing niet achterwege kan blijven! Het verdelen van kosten kan interessant zijn als medewerkers van een gemeente worden ingezet bij een woningstichting, onderwijsinstelling of een kerkinstelling (begraafplaats). Bovendien kan het leerstuk kosten voor gemene rekening nuttig zijn om btw-heffing te voorkomen bij samenwerkingsverbanden tussen waterschappen en gemeenten (mits de kosten worden gemaakt voor btw-vrijgestelde ondernemersactiviteiten of van compensatie uitgesloten overheidsactiviteiten). 5. Ondernemersorganisaties Ondernemersverenigingen (zoals winkeliersverenigingen) zijn naar de mening van de staatssecretaris niet altijd voor al hun activiteiten (waaronder de belangenbehartiging van hun leden) als btw-ondernemer te kwalificeren. Dit kan tot gevolg hebben dat de inkoop-btw die drukt op de aan de ondernemersorganisatie in rekening gebrachte kosten niet of niet geheel in aftrek kan worden gebracht. Dit terwijl de kosten hiervan in feite (veelal via contributies) worden gedragen door de plaatselijke leden-ondernemers. Daarnaast ontvangt een dergelijke ondernemersorganisatie in veel gevallen een gemeentelijke subsidie. Dit zou ertoe kunnen leiden dat samenwerkende, aftrekgerechtigde ondernemers een btwdruk ervaren die zij niet zouden ondervinden als de goederen en diensten rechtstreeks aan hen (de leden) zouden worden geleverd. In de praktijk hebben wij gezien dat in veel gevallen ondernemersorganisaties ertoe zijn overgegaan om de gemeentelijke subsidie in de btw-heffing te betrekken als zijnde een vergoeding voor een aan de gemeente te verrichten dienst. Op deze wijze werd alsnog een situatie gecreëerd waarin de ondernemersvereniging als btwondernemer wordt aangemerkt en haar inkoop-btw in aftrek kan brengen. Ondanks dat lokale eenheden van de Belastingdienst een dergelijke handelwijze regelmatig hebben goedgekeurd is dit niet het beleid van de staatssecretaris. Teneinde nu toch recht op aftrek van inkoop-btw mogelijk te maken heeft de staatssecretaris goedgekeurd

5 dat de ondernemersvereniging de inkoopbtw onder voorwaarden toch als voorbelasting kan verrekenen. De voorwaarden zijn: er is sprake van een vereniging die de zakelijke belangen van ondernemers behartigt en waarbij uitsluitend ondernemers en/of ondernemersverenigingen zijn aangesloten; alleen de inkoop-btw die niet toerekenbaar is aan prestaties waarvoor de ondernemersvereniging als nietondernemer kwalificeert komt voor de goedkeuringsregeling inzake de verrekening in aanmerking (red. m.a.w. de inkoop-btw die direct is toe te rekenen aan btw-belaste activiteiten komt direct voor aftrek in aanmerking); de inkoop-btw is alleen verrekenbaar indien en voor zover de kosten voor de hieraan toerekenbare goederen en diensten worden gedragen door de aangesloten ondernemers (let op: invloed subsidie!); en de aangesloten ondernemers zouden de inkoop-btw in aftrek kunnen brengen als de goederen en diensten rechtstreeks aan hen worden geleverd. De ondernemersvereniging dient dit alles ten genoegen van de lokale Belastingdienst aan te tonen. Gelet op het nu geldende beleid adviseren wij u te inventariseren of uw gemeente wordt geconfronteerd met door de ondernemersorganisatie uitgereikte facturen met vermelding van btw. Het eventueel ten onrechte vermelden van btw op de door de ondernemersvereniging aan de gemeente uit te reiken facturen kan tot gevolg hebben dat uw gemeente bij een door de Belastingdienst in te stellen boekenonderzoek btw/bcf wordt geconfronteerd met de stelling dat de gemeente de btw ten onrechte heeft verrekend. Wladimir Rouwenhorst wladimir.rouwenhorst@nl.pwc.com Myrthe Hinskens myrthe.hinskens@nl.pwc.com 6. Experimentenwet Bedrijven Investeringszônes (Wet Biz) en ondernemersfondsen In 2009 is de Experimentenwet BI-zones (hierna: de wet) van kracht geworden. Onder de naam BIZ-bijdrage wordt door een gemeente een gebiedsgerichte bestemmingsheffing geheven ter bestrijding van de kosten die zijn verbonden aan activiteiten die zijn gericht op het bevorderen van leefbaarheid, veiligheid, ruimtelijke kwaliteit of een ander (mede)publiek belang in de openbare ruimte van de BI-zone, zoals een winkelgebied of bedrijventerrein. De BIZbijdrage wordt geheven van gebruikers van de in de zones gelegen onroerende zaken die niet in hoofdzaak tot woning dienen. De wet bepaalt dat de gemeente de opbrengst van de belasting doorschuift naar c.q. als subsidie verstrekt aan een in de belastingverordening aangewezen stichting of

6 vereniging (hierna: BIZ-stichting) die zorgt voor de uitvoering van de activiteiten. Daarbij kan zich de situatie voordoen dat de BIZ-stichting werkzaamheden verricht in de openbare (gemeentelijke) ruimte die feitelijk tot het takenpakket van de gemeente behoren. Naar de mening van de staatssecretaris kwalificeert een uitvoerende BIZstichting voor die werkzaamheden (tegen vergoeding) als btw-ondernemer, waarbij zij mogelijk een met btw te belasten prestatie aan de gemeente verricht. De aan die werkzaamheden toerekenbare inkoop-btw komt dan op gebruikelijke wijze bij de BIZstichting als voorbelasting voor aftrek in aanmerking. Naar de mening van de staatssecretaris is het echter ook zeer wel mogelijk dat de BIZstichting (ten opzichte van de gemeente of derden) bij de uitvoering van activiteiten niet als btw-ondernemer optreedt. Gedacht kan worden aan activiteiten die niet in opdracht van derden maar op eigen initiatief worden ontplooid. De BIZ-stichting hoeft in dit geval over de aan die activiteiten toe te rekenen bijdragen geen btw te berekenen maar kan ook geen inkoop-btw met de Belastingdienst verrekenen. De staatssecretaris keurt goed dat BIZ-stichtingen onder voorwaarden inkoop-btw in aftrek kunnen nemen voor zover de ondernemers die de BIZ-heffing moeten betalen de inkoop-btw in aftrek hadden kunnen nemen. Zie de voorwaarden zoals in het onderdeel Ondernemersorganisaties is beschreven. Een overeenkomstige goedkeuring geldt ten aanzien van ondernemersfondsen. Wladimir Rouwenhorst Myrthe Hinskens Samenwerkingsovereenkomst en economisch eigendom gronden Bron: Rechtbank Haarlem, 28 juni 2011, nr. 10/6907, LJN: BT1988 Een samenwerkingsovereenkomst in een stedenbouwkundig project kan leiden tot verschuldigdheid van overdrachtsbelasting als gevolg van de verkrijging van de economische eigendom van de gronden. In dat geval is de (bewust en/of onbewust) overdragende partij in beginsel hoofdelijk aansprakelijk voor de door de verkrijger eventueel niet te betalen overdrachtsbelasting. Rechtbank Haarlem heeft in een feitelijke procedure van een samenwerkende groep vennootschappen in een stedenbouwkundig project beslist dat het sluiten van een samenwerkingsovereenkomst al tot een belastbaar feit voor de overdrachtsbelasting had geleid, namelijk de verkrijging van de economische eigendom van gronden,. De samenwerkingsovereenkomst had ertoe geleid dat ten minste enig risico van waardeveranderingen (en meer dan alleen een recht op levering) van onroerende zaken op de samenwerkende partijen was overgegaan. Naderhand had één van de samenwerkende vennootschappen een aan haar opgelegde naheffingsaanslag overdrachts-

7 belasting niet betaald en werd een andere in de samenwerking deelnemende vennootschap daarvoor, plus de daarbij berekende heffingsrente, aansprakelijk gesteld. De overdragende vennootschap bestreed vergeefs de aansprakelijkstelling omdat zich wel een belastbaar feit had voorgedaan, maar had wel succes wat betreft de heffingsrente. Gelet op het feit dat ook een gemeente bewust of onbewust de economische eigendom in de zin van de overdrachtsbelasting kan overdragen (en dus aansprakelijk kan worden gesteld voor eventueel door de verkrijger niet te betalen overdrachtsbelasting), is het van groot belang dat de gemeente het wel of niet aanwezig zijn van de overdracht van economische eigendom onderkent. Milieubelastingen 8. Afschaffing diverse milieubelastingen per 1 januari 2012 en 1 januari 2013 Op basis van de Wet belastingen op milieugrondslag ( WMB ) wordt een zestal zogenoemde milieubelastingen geheven. In Belastingplan 2012 is aangekondigd dat vier van deze belastingen komen te vervallen. De afvalstoffenbelasting en de grondwaterbelasting worden per 1 januari 2012 afgeschaft. De belasting op leidingwater en de verpakkingenbelasting worden (vooralsnog) per 1 januari 2013 afgeschaft. De twee overige milieubelastingen (de energiebelasting en de kolenbelasting) blijven vooralsnog in stand. De redenen die zijn aangedragen voor de afschaffing van de hiervoor genoemde milieubelastingen zijn per belasting verschillend. In algemene zin geldt echter dat de afschaffing past binnen de algehele visie om het belastingstelsel eenvoudiger te maken. Voor gemeenten geldt dat zij vaak direct dan wel indirect te maken hebben met de grondwaterbelasting en de afvalstoffenbelasting en buiten schot blijven voor wat betreft een belastingplicht voor de belasting op leidingwater en de verpakkingenbelasting. Bij de grondwaterbelasting is nog van belang om op te merken dat gemeenten hiervoor vaak (onbewust) belastingplichtig zijn. Grondwaterbelasting wordt (vooralsnog) namelijk geheven ter zake van het onttrekken van grondwater. Deze onttrekkingen worden over het algemeen verricht door een derde partij (bijvoorbeeld een bronbemaler) in opdracht van een gemeente. Het is echter vaak de gemeente die verantwoordelijk is voor een correcte administratie van het onttrokken grondwater en de afdracht van de verschuldigde grondwaterbelasting. In de praktijk bleek vaak dat een dergelijke administratie niet volledig aanwezig was, dan wel dat gemeenten zich niet bewust waren van hun verplichtingen omtrent de grondwaterbelasting. Hierdoor werden veel gemeenten achteraf geconfronteerd met naheffingsaanslagen. Als gevolg van het afschaffen van de grondwaterbelasting en de afvalstoffenbelasting per 1 januari 2012 komen de (administratieve) verplichtingen van gemeenten op dit punt te vervallen. Het is in dit kader nog wel van belang dat de zogenoemde na-

8 heffingstermijn vijf jaar bedraagt. In 2012 kunnen de jaren vanaf 2007 nog worden gecontroleerd door de Belastingdienst. Paul Schlechter PwC Fiscaal Portaal Gemeenten 9. PwC Fiscaal Portaal Gemeenten / Cursus / Fiscale Vragenservice PwC Belastingadviseurs heeft voor gemeenten de kennisbank PwC Fiscaal Portaal Gemeenten ontwikkeld. Het PwC Fiscaal Portaal Gemeenten is een uitgebreide databank waar gemeenten informatie kunnen vinden over de btw-zaken en het BTWcompensatiefonds. Het PwC Fiscaal Portaal Gemeenten bevat jurisprudentie, beleidsbesluiten, kamerstukken, notities, nieuwsitems en handboeken van PwC Belastingadviseurs. Voor het gebruik van het PwC Fiscaal Portaal Gemeenten brengen wij de gemeente eenmalig (exclusief btw) in rekening. De abonnementskosten bedragen (exclusief btw) per jaar bij een abonnement van drie jaar. Een uitgebreide folder over het PwC Fiscaal Portaal Gemeenten kunt u opvragen bij of via een aan: ps.btw-nieuwsbrief@nl.pwc.com PwC 10. Aanmelden collega s Indien u een collega wilt opgeven voor een abonnement op deze gratis nieuwsbrief, dan kunt u haar of hem, onder vermelding van naam, adresgegevens van uw organisatie en adres aanmelden door middel van een naar: ps.btw-nieuwsbrief@nl.pwc.com Op het PwC Fiscaal Portaal Gemeenten staat tevens een modellabeling. Deze labeling is volledig voorzien van commentaar, onderbouwd aan de hand van de geldende wetgeving, jurisprudentie en beleid en is mede opgesteld op basis van de ervaringen met de Belastingdienst. Het PwC Fiscaal Portaal Gemeenten wordt wekelijks bijgewerkt en geactualiseerd. Het PwC Fiscaal Portaal Gemeenten kan u van dienst zijn in het traject van Horizontaal Toezicht. Desgewenst kan het abonnement op het PwC Fiscaal Portaal Gemeenten worden uitgebreid met cursussen en een Fiscale Vragenservice.

9 Colofon De nieuwsbrief Belastingnieuws Binnenlands Bestuur is een uitgave van PwC. Redactie drs. D.J. (Dieks) Boswinkel, M.M. (Myrthe) Hinskens LL.M, mr. dr. J.J.P. (Joep) Swinkels, W.A. (Wladimir) Rouwenhorst FB Abonnementen Een gratis abonnement voor u of uw collega verkrijgt u na aanmelding. Aanmelden kan door het sturen van een met vermelding van de nieuwsbrief waarop u zich wil abonneren, uw naam, adresgegevens van uw organisatie en adres naar: ps.btw-nieuwsbrief@nl.pwc.com. Mocht u deze nieuwsbrief niet langer willen ontvangen, dan kunt u op hetzelfde adres terecht. Reacties Als u op deze nieuwsbrief wil reageren kunt u een sturen aan ps.btw-nieuwsbrief@nl.pwc.com of contact opnemen met de redactie: drs. D.J. (Dieks) Boswinkel M.M. (Myrthe) Hinskens LL.M myrthe.hinskens@nl.pwc.com mr. dr. J.J.P. (Joep) Swinkels W.A. (Wladimir) Rouwenhorst FB wladimir.rouwenhorst@nl.pwc.com Voor algemene vragen en opmerkingen over deze nieuwsbrief kunt u ook terecht bij: drs. M.A. (Manon) Ultee manon.ultee@nl.pwc.com Deze publicatie is uitsluitend opgesteld als algemene leidraad voor relevante kwesties en dient niet te worden geïnterpreteerd als professioneel advies. U dient niet te handelen op basis van de in deze publicatie vervatte informatie zonder nader professioneel advies te hebben ingewonnen. Er wordt geen enkele expliciete of impliciete verklaring verstrekt of garantie geboden ten aanzien van de juistheid of volledigheid van de in deze publicatie vervatte informatie, en voor zover toegestaan krachtens de wet, aanvaarden de bij deze publicatie betrokken PwC firms, medewerkers en vertegenwoordigers geen enkele aansprakelijkheid, voor de gevolgen van enige handeling dan wel omissie door hetzij uzelf hetzij enige andere persoon op basis van de in deze publicatie vervatte informatie of voor enig besluit waaraan die informatie ten grondslag ligt. Bij PwC in Nederland werken ruim mensen met elkaar samen vanuit 12 vestigingen en drie verschillende invalshoeken: Assurance, Tax & HRS en Advisory. We leveren sectorspecifieke diensten en zoeken verrassende oplossingen, niet alleen voor nationale en internationale ondernemingen, maar ook voor overheden en maatschappelijke organisaties. PwC firms leveren sectorspecifieke diensten op de gebieden Assurance, Tax & HRS en Advisory om waarde toe te voegen voor klanten. Meer dan mensen in 154 landen in firms binnen het PwC-netwerk delen hun gedachten, ervaringen en oplossingen om nieuwe perspectieven en praktische oplossingen te ontwikkelen. 'PwC' is het merk waaronder member firms van PricewaterhouseCoopers International Limited (PwCIL) handelen en diensten verlenen. Samen vormen deze firms het wereldwijde PwC-netwerk. Elke firm in het netwerk is een afzonderlijke juridische entiteit en handelt voor eigen rekening en verantwoording en niet als vertegenwoordiger van PwCIL of enige andere member firm. PwCIL verricht zelf geen diensten voor klanten. PwCIL is niet verantwoordelijk of aansprakelijk voor het handelen of nalaten van welke van haar member firms dan ook, kan geen zeggenschap uitoefenen over hun professioneel oordeel en kan hen op geen enkele manier binden PricewaterhouseCoopers Belastingadviseurs N.V. (KvK ). Alle rechten voorbehouden