Kwaliteitsverbetering in de ketengerichte acute zorg

Transcriptie

1 Kwaliteitsverbetering in de ketengerichte acute zorg Wine te Meerman 15 februari 2012, Presentatie projectresultaten onderzoek in opdracht van programmacommissie Spoedzorg ZonMw

2 Agenda 1. Doelstelling onderzoek 2. Aanpak Berenschot 3. Belangrijkste bevindingen en resultaten 4. Vervolg onderzoek 5. Afronding 2

3 1. Doelstelling onderzoek 3

4 Doelstelling onderzoek Inventariserend onderzoek dat een richtinggevend visiedocument oplevert en inzicht geeft in: 1. de relevantie en noodzaak van het werken aan kwaliteitsverbetering in de acute zorgketen 2. de (ervaren) problemen bij ketengerichte acute zorg 3. de wenselijke veranderingen, de belangrijkste determinanten en in te zetten interventies om te komen tot een verbeterde ketengerichte acute zorg 4. witte vlekken in bestaande kwaliteitsinformatie in de acute zorgketen 4

5 1. Aanpak Berenschot 5

6 Afbakening van het onderzoek Afbakening van het onderzoek Thuiszorg Verloskundige Huisarts HAP Ambulancedienst Revalidatiecentrum Meldkamer Ambulancezorg SEH Afdeling ziekenhuis First responders Mobiel Medisch Team Traumacentru m Politie Crisisopvang GGZ Apotheek

7 Onderzoeksaanpak 1. Voorbereiding 2. Ontwikkeling simulatie 3. Proefsimulatie 4. Simulatie 5.Rapportage Toetsing in het veld: 1. Expertgroep (dhr Kliphuis, dhr van Vught, dhr Brave) 2. Veldbijeenkomsten (projectleidersbijeenkomst, congres spoedzorg) 3. Bezoek aan ketenpartners in andere regio s (Utrecht, Tilburg) De simulaties zijn in twee regio s uitgevoerd 7

8 Opzet van de simulaties Meldkamer Ambulancedienst Game leiding SEH Huisartsenpost 8

9 Kerngegevens simulaties 1. Ongeveer 15 tot 20 deelnemers van vier actoren (MKA, ambulancedienst, huisartsen en SEH-personeel) 2. Ongeveer 20 realistische patiëntcasussen uitgewerkt 3. Deelnemers voeren hun werkzaamheden zo realistisch mogelijk uit (bij medische handelingen vertellen ze wat ze zouden doen) 4. Enkele deelnemers spelen patiënt 5. Deelnemers overleggen telefonisch en face to face 6. Ambulancedienstmedewerkers en patiënten bewegen door de simulatieruimte 7. Simulatieronde duurt ongeveer een uur gevolgd door evaluatie en bespreking van de opvallende zaken. Met name de overdracht van patiënten wordt daarbij besproken Simulatievarianten: stress test en alziend oog 9

10 3. Belangrijkste bevindingen en resultaten 10

11 Bevinding: in een effectieve keten nemen ketenpartners verantwoordelijkheid voor het eindresultaat van de keten De ene ketenpartner neemt mede verantwoordelijkheid voor goed werkende processen bij de andere ketenpartner Dit betekent een andere rol voor de ketenpartners: erkenning voor elkaars handelen anticiperen op elkaars processen informatie voor elkaar verzamelen feedback geven Het gedeelde belang wordt gevonden door te focussen op het eindresultaat voor de patiënt 11

12 Bevinding: ketenpartners in de acute zorg hebben een sterk verschillende kijk op dezelfde realiteit 12

13 Illustratie verschillende kijk op de wereld Acute zorg is zorg wanneer zo spoedig mogelijk, maar in ieder geval binnen enkele minuten tot enkele uren, zorg verleend moet worden om overlijden of irreversibele gezondheidsschade als gevolg van een levensbedreigende aandoening of een ongeval te voorkomen (Julius centrum, 2009) Acute zorg is: die zorg die door de burger als acuut wordt ervaren (VHN, LHV, NHG, 2008) 13

14 Bevinding: te veel hangt nog af van wat de patiënt doet Belt de patiënt 112 of de doktersdienst? 1. De keuze van de patiënt voor 112 of doktersdienst bepaalt voor een groot deel de zorg die patiënt ontvangt in de acute zorgketen 2. De oorzaak hiervan ligt onder meer in het onvoldoende op elkaar afgestemd zijn van protocollen van verschillende betrokkenen in de acute zorgketen 3. Voorbeelden: - Een meldkamerverpleegkundige die bij pijn op de borst altijd een ambulance stuurt en een huisarts die eerst doorvraagt naar andere mogelijke verklaringen voor de pijn op de borst - Een SEH arts die bij vermoeden van sepsis de patiënt laat opnemen en een huisarts die de situatie eerst nog een dag in de thuissituatie aankijkt 14

15 Resultaat: argumenten voor betere samenwerking in de acute zorgketen expliciet gemaakt 1. Zorgvraag komt door samenwerking meer centraal te staan 2. Kwaliteit van de door een ketenpartner geleverde zorg wordt mede bepaald door het handelen van andere ketenpartners 3. Samenwerking tussen ketenpartners maakt onvoorspelbare zorg beter voorspelbaar 4. Potentieel onbegrip wordt weggenomen wanneer ketenpartners elkaars hulpverleners, werkprocessen, verantwoordelijkheden en werkomstandigheden beter leren kennen 15

16 Resultaat: drie werelden bij elkaar gebracht in simulaties SEH: Onplanbare specialistische zorg RAV: Geprotocolleerd stabiliseren en vervoeren HAP: Ontzorgen en generalistische zorg 16

17 Resultaat: meer structuur in samenwerking gebracht met behulp van het Berenschot D-PBOI-T model Doel Primair proces Organisatie Technologie 17

18 Resultaat: aanbevelingen aan de hand van D-PBOI-T model 1. Doel. De gewenste doelstellingen voor de gehele acute zorgketen expliciet maken 2. Proces. Processen ontwerpen vanuit de ketengedachte. Continu blijven werken aan verbetering van de acute zorgketen 3. Besturing. Vaststellen en evalueren ketendoelen. Informatie over prestaties verzamelen en op basis hiervan verbeteren 4. Organisatie. Maken van afspraken over rollen, taken en verantwoordelijkheden. Patiëntenstromen sturen door naar elkaar door te verwijzen of door op één punt te triëren (het Eindhovense spoedpostmodel) 5. Informatie. Informatie verzamelen die mogelijk later in de keten nodig is. Vaststellen minimale gegevens-set, uniformeren overdracht. Delen van kwaliteits- en procesinformatie om gebruik te maken van elkaars (over)capaciteit. Informeren van patiënten over elkaars werkprocessen, doorloop/wachttijden en meest passende ingang van de keten 6. Technologie. ICT en andere technologie inzetten ter ondersteuning van de processen 18

19 Resultaat: aanbeveling voor betere communicatie 1. Niet alleen tijdens het acute zorgproces dient de communicatie met de patiënt te verbeteren, maar ook voordat de patiënt instroomt in het acute zorgproces 2. Suggestie: een landelijk nummer wel spoed, niet levensbedreigend (113?) naar model Aanname: de patiënt kan meestal redelijk inschatten of zijn / haar conditie levensbedreigend is. Veelal belt een patiënt bij niet levensbedreigende situaties toch 112 bijvoorbeeld omdat hij/zij zo snel het nummer van de doktersdienst niet paraat heeft, maar wel snel door een dokter gezien wil worden 4. Het nummer 113 verbindt automatisch door met de dichtstbijzijnde huisartsenpost 5. Het nummer 113 ontlast 112 en zorgt voor afname onnodige aanloop op de SEH 19

20 Resultaat: logistieke model Groningen Rijdende doktersdienst In: NAW-er Triage / Spoed assistent Huisarts (op post) In: Meldkamer Ambulance Uit In: Receptionist Triageverpleegk. SEHpersoneel (+ afdeling)

21 Resultaat: logistieke model Eindhoven Resultaat: logistieke model Eindhoven In: Meldkamer In: Callcenter (In:) Balie HAP Ambulance Balie SEH Triage verpleegkundige Doktersassistent SEH Huisarts (op post) Rijdende doktersdienst Uit 21

22 Resultaat: samenwerkingsrichtingen per regio (voorbeeld Eindhoven) Aktie Doel / resultaat Thema Ontwikkelen van ketenprotocollen Analyse procesherontwerp Triage op benodigde expertise Delen van procesinformatie tussen ketenpartners Afspraken met patiënten bij elkaar inplannen Ketenevaluatie op casebasis Klantmanager (luchtballonnetje) Samen in beweging blijven Gemeenschappelijke triagecodering Duidelijkheid creëren over routing (incl. voordeur) Periodieke feedbackbijeenkomst Feedback over alle patiënten Gezamenlijke verantwoordelijkheid voor uitkomst van zorg Minder dubbele informatie-uitvraag Juiste expertise bij de juiste patiënt Planbaar maken van zorg Management van verwachtingen bij patiënten Kortere wachttijd Efficiency Organiseren gezamenlijke verantwoordelijkheid voor hele keten Ketenmanagement per patiënt Gemeenschappelijke taal Minder misverstanden Meer tevreden patiënt Minder doorverwijzingen Systematische verbetering van de keten Voldoen aan elkaars Informatiebehoefte Proces Besturing Organisatie Informatie

23 Resultaat: samenwerkingsrichtingen per regio (voorbeelden Groningen) Uitwerkingen op volgende vier thema s: 1. Minimale informatie uitvraag / dataset / gemene deler. Toegepast voor verschillende patiëntengroepen aangeven welke minimale informatie er ketenbreed nodig is 2. Beïnvloeden van de instroom (alternatieven voor bepaalde patiëntenstromen: wanneer bellen, waar, wanneer komen?) 3. Welke digitale hulpmiddelen kunnen helpen in de acute keten: welke technologieën zijn beschikbaar? 4. Op welke wijze invullen van wederzijdse kennis, inzicht en ervaringen (begrip)? -> afsprakenboekje 23

24 Conclusie: wat hebben we bereikt in dit project? Doel 1. Relevantie en noodzaak samenwerking expliciet maken Resultaat Vier redenen voor meer samenwerking expliciet gemaakt 2. Ervaren problemen in de acute zorgketen in kaart brengen Inventarisatie knelpunten per regio 3. Wenselijke veranderingen inzichtelijk maken Op vier dimensies hebben we aangegeven hoe samenwerking in de keten verbeterd kan worden 4. Witte vlekken identificeren In het veld werden de verbeterrichtingen vooral gezocht in het proces. Door D-PBOI-T dimensies te onderscheiden hebben we witte vlekken bloot gelegd. Witte vlekken zitten vooral in elementen van BOI-T dimensies die ketenbreed kunnen worden gebruikt 24

25 4. Vervolg 25

26 Vervolg van het project 1. Met name het doorleven van de problematiek door de belangrijkste partijen in de acute zorgketen is de grote meerwaarde van de simulaties / het onderzoek gebleken 2. Het onderzoek is in de zomer van 2011 opgeleverd. Zie hier de link naar de eindrapportage: 3. De landelijke uitrol van de simulaties vindt plaats in zeven nader te bepalen ROAZ regio s 4. Geïnteresseerde partijen kunnen zich melden bij Wine te Meerman (Berenschot) of Franka Korteweg (ZonMw) 26

27 Over Berenschot Berenschot is een onafhankelijk organisatieadviesbureau met 500 medewerkers in de Benelux. Al bijna 75 jaar lang verrassen wij onze opdrachtgevers in de publieke en private sector met slimme en nieuwe inzichten. We verwerven ze en maken ze toepasbaar. Dit door innovatie te koppelen aan creativiteit. Steeds opnieuw. Klanten kiezen voor Berenschot omdat onze adviezen hen op een voorsprong zetten. Ons bureau zit vol inspirerende en eigenwijze individuen die allen dezelfde passie delen: organiseren. Ingewikkelde vraagstukken omzetten in werkbare constructies. Door ons brede werkterrein en onze brede expertise kunnen opdrachtgevers ons inschakelen voor uiteenlopende opdrachten. En zijn we in staat om met multidisciplinaire teams alle aspecten van een vraagstuk aan te pakken. 27

28 5. Afronding 28

29 Contactgegevens Wine te Meerman

30 Einde presentatie 30