Detailhandelsvisie en centrumvisie Eersel

Transcriptie

1 Detailhandelsvisie en centrumvisie Eersel

2

3 Droogh Trommelen en Partners (DTNP) Adviseurs voor Ruimte en Strategie Graafseweg BS Nijmegen T E info@dtnp.nl W Opdrachtgever: Contactpersoon: Gemeente Eersel Mevrouw M. Zeegers Projectteam DTNP: De heer J. Vlek De heer W. Frielink Projectnummer: Datum: 16 mei 2014 Detailhandelsvisie en centrumvisie Eersel

4

5 Inhoudsopgave 1 Inleiding 1 2 Huidige situatie Omvang en spreiding aanbod Positie in de regio Functioneel-ruimtelijke structuur centrum Ondernemersenquête Conclusies 19 Bijlagen 44 1 Begeleidingscommissie 45 2 Distributieve mogelijkheden 45 3 Trends in de winkelmarkt 20 4 Toekomstvisie Ambities en doelstellingen Marktmogelijkheden Gewenste winkelstructuur Ontwikkelingsrichting centrum 31 5 Uitvoering Beleidsregels Beoordelingsschema Vervolgproces 43

6

7 D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S 1 Inleiding 1

8 Aanleiding De gemeente Eersel ligt in De Kempen en heeft ruim inwoners. Door haar ligging heeft de gemeente een grote toeristische functie. De meeste publieksgerichte voorzieningen (o.a. horeca, supermarkten en andere winkels) zijn gevestigd in het (historische) centrum van Eersel. Door een combinatie van diverse maatschappelijke trends staat de winkelmarkt de laatste jaren onder grote druk. De behoefte aan winkels neemt af met toenemende leegstand tot gevolg. Daarnaast hebben diverse supermarktorganisaties in Eersel aangegeven behoefte te hebben aan uitbreiding en/of verplaatsing. Om dergelijke marktinitiatieven in de nieuwe winkelmarkt op een verantwoorde wijze te kunnen beoordelen heeft de gemeente Eersel behoefte aan een toekomstgericht beleid op de ruimtelijke en economische ontwikkeling van de detailhandel in de gemeente en het centrum van Eersel in het bijzonder. Zij heeft DTNP gevraagd een detailhandelsstructuurvisie op te stellen. Doel- en vraagstelling Doel is te komen tot een samenhangende, toekomstgerichte en uitvoerbare visie op de detailhandelsstructuur van de gemeente, met een nadere ruimtelijk-functionele uitwerking voor het centrum van Eersel. De visie gaat in op de haalbare en gewenste ontwikkelingsrichting van detailhandel in Eersel en biedt een toetsingskader op basis waarvan marktinitiatieven kunnen worden getoetst. De volgende vragen worden beantwoord: 1. Hoe ziet de huidige detailhandelsstructuur in de gemeente Eersel en de regio eruit? Wat is de positie van de verschillende detailhandelslocaties? 2. Welke trends en ontwikkelingen spelen er in de detailhandel, in de regio en in de gemeente, en welke invloed hebben deze op de winkelstructuur van Eersel? 3. Wat zijn de distributieve mogelijkheden voor het centrum van Eersel? Wat is de gewenste en haalbare positie, omvang en ruimtelijke-functionele structuur van het centrum? Welke ruimtelijke mogelijkheden zijn er voor versterking van publiekstrekkers? 4. Wat zijn de distributieve mogelijkheden voor detailhandel buiten het centrum? Welk beleid is gewenst voor bestaande en nieuwe detailhandelslocaties in de dorpen en de periferie? Proces Om inzicht te krijgen in het functioneren van de detailhandel in Eersel is een ondernemersenquête gehouden. Daarnaast is tijdens het proces twee maal overleg gevoerd met een projectgroep bestaande uit vertegenwoordigers van de gemeente en ondernemers (bijlage 1). Ook heeft terugkoppeling plaatsgevonden met de raadscommissie tijdens een informatie- en opiniërende discussiebijeenkomst. Leeswijzer In hoofdstuk 2 wordt ingegaan op de huidige situatie en de resultaten van de ondernemersenquête. Hoofdstuk 3 geeft een overzicht van de belangrijkste trends in de detailhandel. In hoofdstuk 4 wordt ingegaan op de toekomstvisie voor detailhandel in Eersel, met een ruimtelijke uitwerking voor het centrum. Hoofdstuk 5 gaat tenslotte in op het te voeren beleid om de detailhandelsvisie te realiseren. 2 D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

9 D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S 2 Huidige situatie 3

10 2.1 Omvang en spreiding aanbod Circa 100 winkels in de gemeente De gemeente Eersel bestaat uit 6 kernen. Hiervan is de kern Eersel met circa inwoners het grootst. De overige kernen (Vessem, Wintelre, Duizel, Steensel, Knegsel) hebben tussen en inwoners. Het winkelaanbod in de hele gemeente heeft een omvang van circa m² winkelvloeroppervlak (wvo), verspreid over circa 100 winkels*. Het grootste deel ( m² wvo, 70 winkels) is gevestigd in de kern Eersel (figuur 1) en bestaat uit zowel dagelijkse (supermarkten, versspeciaalzaken, drogisten) als niet-dagelijkse winkels (o.a. mode, huishoudelijk, sport, media etc.) en winkels in volumineuze branches (woninginrichting, bouwmarkt, tuinartikelen). Aantal inwoners per kern in de gemeente Eersel Eersel is de hoofdkern van de gemeente Figuur 1 Winkelaanbod per kern gemeente Eersel (m² wvo) Het winkelaanbod in de kleine kernen is beperkt. Het gaat hoofdzakelijk om enkele relatief kleinschalige winkels in uiteenlopende branches en een aantal solitair gevestigde winkels in volumineuze branches (o.a. keukencentrum en tuincentrum). * Locatus Online (2013), Benchmark Verkenner, uittreksel van november 2013 Bron: Locatus, november D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

11 Kaart 1 Winkelstructuur gemeente Eersel Centrum Eersel = hoofdwinkelgebied In de gemeente zijn drie winkelgebieden aanwezig (kaart 1). Met een omvang van circa m² wvo en 50 winkels is het centrum van Eersel het grootste winkelgebied (figuur 2). Het aanbod bestaat voor een groot deel uit landelijke filiaal- en franchisebedrijven die voornamelijk gericht zijn op het doen van boodschappen. Het gaat onder andere om supermarkten (Plus, Lidl), versspeciaalzaken, drogisten, huishoudelijke artikelen en overige frequent bezochte winkels in o.a. textiel en boeken/tijdschriften. Daarnaast bestaat het aanbod uit speciaalzaken van zelfstandige ondernemers die minder frequent worden bezocht (onder andere kookwinkel, woonaccessoires, wijnhandel en een juwelier). Het centrum van Eersel is ook veruit het grootste concentratiegebied voor andere functies (horeca, diensten). Toerisme heeft, met name in het hoogseizoen, hierin een belangrijke rol. In totaal staat momenteel circa 9% van het winkeloppervlak in het centrum van Eersel leeg. Dit is vergelijkbaar met de leegstand in referentiecentra elders in Nederland. D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S 5

12 Dorpscentra in Vessem en Wintelre Ondanks het beperkte aantal inwoners beschikken Vessem en Wintelre over een bescheiden concentratie van dagelijkse winkels. Het centrum van Vessem heeft een basisaanbod voor dagelijkse boodschappen, met onder andere een kleine supermarkt (C1000, circa 450 m² wvo), bakkerij, slijterij en een drogist. Daarnaast zijn er enkele winkels in de niet-dagelijkse sector (o.a. woninginrichting en Wereldwinkel). Het winkelgebied in Wintelre is minder uitgebreid. Er is een basisaanbod aanwezig voor de dagelijkse boodschappen, bestaande uit een kleine supermarkt (Coop, circa 600 m² wvo), een bakker, bloemist en huishoudelijke artikelenwinkel. Verspreide winkels Het verspreid gelegen winkelaanbod in de gemeente heeft een behoorlijke omvang van circa m² wvo. Het grootste deel daarvan betreft winkels in volumineuze branches (o.a. bouwmarkt, tuincentrum, badkamers). Daarnaast zijn er twee supermarkten gelegen buiten een centrumgebied. C1000 ligt aan de rand van het centrum van Eersel en discounter Aldi in het oostelijke deel van de kern. Centrum Eersel heeft veruit het meeste winkelaanbod In Vessem en Wintelre basisaanbod boodschappen Figuur 2 Winkelaanbod per centrum gemeente Eersel (m² wvo) Bron: Locatus, november D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

13 Figuur 3 Winkelaanbod centra in de regio (m² wvo) 2.2 Positie in de regio Binnenstad Eindhoven aan top winkelhiërarchie De gemeente Eersel is onderdeel van de regio Eindhoven. De binnenstad van Eindhoven staat met circa m² wvo bovenaan de regionale winkelstructuur. Voor het recreatieve winkelen is de binnenstad van Eindhoven dé locatie in de regio. Het aanbod is zeer groot (figuur 3) en bestaat zowel uit landelijke filialen met een grote aantrekkingskracht (o.a. Bijenkorf, Mediamarkt, Primark) als uit veel zelfstandige winkels en speciaalzaken. In de regio neemt het centrum van Eersel een bescheiden positie in. Bron: Locatus, november 2013 Bescheiden positie centrum Eersel De centra van Valkenswaard, Veldhoven en Bladel hebben een groter en uitgebreider winkelaanbod dan Eersel-Centrum. Naast dagelijkse winkels bestaan deze centra uit een substantieel modisch en niet-dagelijks aanbod. Met name het centrum van Bladel is door de geringe onderlinge afstand (circa 10 km) een concurrent voor Eersel. Het aantal inwoners van Bladel is iets groter, maar het winkelaanbod is een stuk uitgebreider. Het verschil is vooral aanwezig in het niet- D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S 7

14 dagelijkse winkelaanbod, dat bijna twee keer zo groot is als in Eersel. Ook het centrum van Bergeijk ligt op korte afstand (6 km) maar heeft een met het centrum van Eersel vergelijkbaar winkelaanbod (figuur 3). Er is een compleet boodschappenpakket aanwezig (supermarkten Albert Heijn en C1000, diverse (vers)speciaalzaken, twee drogisten, Hema, Blokker) en er is een vergelijkbare hoeveelheid mode en overig niet-dagelijks aanbod. Overige centra in de omgeving zoals Hapert en Waalre hebben een kleiner aanbod. Het grootste verschil in aanbod zit vooral in een kleiner niet-dagelijks aanbod. Er is wel een compleet dagelijks winkelaanbod aanwezig. PDV-clusters in de regio De gemeente Eersel heeft geen eigen concentratie van grootschalige woonwinkels, bouwmarkten en/of tuincentra. In de regio zijn wel dergelijke locaties aanwezig. In Veldhoven zijn op bedrijventerrein De Run diverse grootschalige winkels gevestigd, zoals Kwantum en bouwmarkt Groenen. Aan de westzijde van Eindhoven ligt het grootschalige cluster De Hurk, met een diverse branchering (naast volumineus aanbod ook dagelijks aanbod en bijvoorbeeld elektronicawinkel BCC). Op wat grotere afstand ligt Meubelplein Ekkersrijt. Dit is een van de grootste woonboulevards van het land. Er is onder andere een vestiging van IKEA en in 2013 is het oude Meubelplein volledig vernieuwd. Eersel vooral functie voor eigen gemeente Eersel-centrum heeft op de eerste plaats een functie voor de eigen kern en de kleine kernen in de gemeente, doordat omliggende centra als Veldhoven, Valkenswaard, Hapert, Bladel en Bergeijk allen een vergelijkbaar of groter aanbod hebben dan het centrum van Eersel. Het toeristische gebied waarin Eersel ligt en de campings en huisjesparken in de omgeving zorgen er voor dat Eersel ook profiteert van toeristen (dagrecreanten en verblijfstoeristen). Enerzijds gaat het om consumenten die de reguliere boodschappen komen doen, anderzijds zijn het toeristen die komen genieten van de horeca of even willen rondsnuffelen. Binnenstad Eindhoven de plek voor dagje shoppen Bescheiden positie Eersel in de regionale winkelstructuur 8 D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

15 Kaart 2 Winkelstructuur in de regio D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S 9

16 2.3 Functioneel-ruimtelijke structuur centrum Diversiteit aan functies Het centrum van Eersel vormt het sociale, culturele en economische hart van de kern en de hele gemeente. Er is een grote diversiteit aan publieksgerichte functies aanwezig. Het gaat om winkels, horeca, commerciële dienstverlening en maatschappelijke functies als Theater Muzenval, het VVV-kantoor en het zwembad. Concentratie winkels aan Nieuwstraat Het winkelaanbod in het centrum is vooral geclusterd in de Nieuwstraat (kaart 4). Hier liggen ook de winkels die het grootste aantal bezoekers trekken, zoals de supermarkten Plus en Lidl, en winkels als Hema, Kruidvat, Etos en Blokker. Daarnaast zijn er nog enkele horecazaken gevestigd, die ondanks hun ligging in de winkelstraat weinig winkelondersteunend zijn (vooral avondfunctie). Aan het begin van De Dijk zijn ook nog enkele winkels gevestigd (van Markt tot aan Muzenval). Het aanbod bestaat hier voornamelijk uit zelfstandige winkels met een wat hoogwaardiger karakter. Uitzondering hierop is de landelijke discountketen Action, die dagelijks veel bezoekers trekt. Concentratie horeca aan Markt/Hint Markt en Hint vormen het hart van het historische centrum. Er is veel horeca gevestigd, zowel dag- als avondhoreca. Vooral aan de oostwand van de markt zit veel horeca, met in de zomer grote terrassen. Behalve horeca zijn er ook andere functies aan Markt en Hint. Dit varieert van specialistische en hoogwaardige winkels (onder andere delicatessen, mode in hoger marktsegment, fournituren), tot dienstverlening (bijvoorbeeld een makelaar) en wonen. Hier ligt ook het VVV-kantoor. Leegstaande panden Verspreid over het hele centrum staan circa 10 panden leeg. De locatie en omvang wisselt sterk. Aan de Nieuwstraat staat een aantal panden leeg, met name in afwachting van de ontwikkeling van het project De Poort van Eersel. Ook het oude gemeentehuis aan de Markt staat leeg. Concentratie van winkels in Nieuwstraat Concentratie van horeca aan Markt/Hint 1 0 D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

17 Kaart 4 Spreiding functies centrum Eersel D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S 1 1

18 Goede bereikbaarheid Het centrum van Eersel is centraal in de kern gelegen en via de hoofdontsluitingswegen goed bereikbaar (kaart 5). In het verleden is in een deel van de Nieuwstraat eenrichtingsverkeer ingesteld om sluipverkeer te voorkomen. Hierdoor is het oostelijk deel van de Nieuwstraat lastig te bereiken vanuit de westzijde van het centrum. Daarnaast is de verkeersdruk op de Markt relatief hoog. Voor auto s komend vanaf de Duizelsweg is de Markt immers de enige doorgaande route. Eenrichtingsverkeer in de Nieuwstraat Kaart 5 Hoofdontsluitingsroute kern Eersel Meeste parkeerterreinen bestemd voor kort parkeren Diverse parkeerbronpunten De parkeercapaciteit van het centrum is verspreid over een aantal parkeerterreinen (kaart 6). De meeste terreinen zijn bedoeld voor korte bezoeken aan het centrum (blauwe zone). Alleen op het parkeerterrein Postakkers (tussen Plus en het zwembad) is langparkeren toegestaan. Dit parkeerterrein is recent aangelegd, waarbij ook de langzaamverkeerverbindingen naar de Markt en Nieuwstraat zijn opgeknapt. 1 2 D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

19 Kaart 6 Ontsluitingsroute en parkeren centrum Eersel D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S 1 3

20 Toeristische functie De gemeente Eersel ligt in het toeristische gebied De Kempen dat zich kenmerkt door zandgronden, heides, duingebieden en naaldbossen. In de omgeving liggen enkele grote vakantieparken zoals Ter Spegelt in Eersel, Camping De Paal in Bergeijk en Het Vennenbos en De Kempervennen op iets grotere afstand. Met name in de zomer zijn er veel verblijfstoeristen in de gemeente. Het fietstoerisme speelt hierbij een belangrijke rol. Stedenbouwkundige kwaliteiten Naast eigen inwoners wordt het centrum, door de stedenbouwkundige historische kwaliteiten, met name in de zomer ook veel bezocht door toeristen. Markt en Hint hebben een zeer aantrekkelijke historische uitstraling met veel monumenten en karakteristieke elementen (fontein, kapel, kasseien). Het is een aantrekkelijk gebied voor een horecabezoek. Fietsknooppuntennetwerk niet door centrum Door de stedenbouwkundige kwaliteiten onderscheidt Eersel-Centrum zich van centra in de omgeving. Opvallend is wel dat het fietsknooppuntennetwerk niet door het centrum loopt en zo geen gebruik maakt van de horeca en ruimtelijke kwaliteiten van Markt/Hint. Wel wordt het centrum met borden aangegeven. Kaart 7 Toerisme kern Eersel Toeristische functie Markt en Hint Het gebied ten oosten van de Markt kenmerkt zich door diepe tuinen en een groen karakter. Onlangs is het Kerkepad (verbinding tussen Markt en Nieuwstraat) opnieuw ingericht. Door het groen en het water is dit een oase van rust in het centrum van Eersel. 1 4 D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

21 Kaart 8 Ruimtelijke kwaliteiten centrum Eersel D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S 1 5

22 2.4 Ondernemersenquête Om inzicht te krijgen in het functioneren van ondernemers en hun kijk op de detailhandelsstructuur in Eersel is in december 2013 een ondernemersenquête gehouden. In totaal zijn 172 enquêtes verstuurd, waarvan 83 naar bedrijven in het centrum van Eersel. De respons ligt voor de hele gemeente op circa 40% (N = 69) en voor het centrum van Eersel op circa 42% (N = 35). Daarmee geeft de enquête een goede indicatie en zijn de resultaten statistisch verantwoord*. Figuur 4 Beoordeling rendement in 2013 ondernemers gemeente Eersel Figuur 5 Verwachte omzetontwikkeling ondernemers gemeente Eersel Helft ondernemers positief over omzet Ruim de helft van de respondenten beoordeelt het rendement als (zeer) goed tot voldoende. Tegelijkertijd is er ook een fors deel dat het rendement als onvoldoende tot (zeer) slecht beoordeelt (circa 17%) of het aan de krappe kant vindt (circa 28%) (figuur 4). Voor de komende jaren verwacht bijna de helft van de respondenten een stijging van de omzet (figuur 5). Een groter deel verwacht echter een stabilisering of daling. Gecombineerd met de beoordeling van het gerealiseerde rendement Figuur 6 Plannen van ondernemers uit gemeente Eersel * Op basis van gangbare statistische uitgangspunten (10% foutmarge, 95% betrouwbaarheid) is een respons nodig van 62 (voor een populatie van 172) 1 6 D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

23 betekent dit dat naast een relatief grote groep positief gestemde respondenten ook een fors deel van de respondenten somber gestemd is. Een vergelijkbaar beeld komt naar voren bij de vraag naar de plannen van ondernemers (figuur 6). Met ongeveer tweederde van de bedrijven dat aangeeft voor de komende drie jaar plannen te hebben, is het grootste deel behoorlijk ondernemend. De meeste plannen betreffen interieur en exterieur. Een aantal bedrijven is van plan het bedrijf te stoppen. De overige ondernemers geven aan geen plannen te hebben. Globaal komen de resultaten van ondernemers uit het centrum van Eersel (figuur 7 en 8) overeen met de resultaten van de hele gemeente (figuur 4 en 5). De verschillen zijn erg klein en wijken niet significant af. Ondanks dat de ondernemers in het centrum van Eersel hun omzet niet wezenlijk anders beoordelen, hebben ze wel minder plannen voor de komende drie jaar. Bijna de helft van de respondenten geeft aan geen plannen te hebben. Het grootste deel van de bedrijven dat aangeeft het bedrijf te gaan beëindigen is gevestigd in het centrum. Herkomst omzet centrumondernemers Aan ondernemers is ook gevraagd naar de herkomst van hun omzet. Dit verschilt sterk per ondernemer en type bedrijf. In het algemeen kan geconcludeerd worden dat het overgrote deel van de omzet uit de eigen gemeente komt (figuur 9). Echter, ook een relatief groot deel van de omzet komt uit aangrenzende gemeenten en van toeristen. Het gaat hierbij wel vooral om horecaondernemers. Hun bezoekers komen over het algemeen van verder weg dan de bezoekers van winkels. Winkels functioneren wat lokaler dan de horeca. Figuur 7 Beoordeling rendement in 2013 ondernemers centrum Eersel Figuur 8 Verwachte omzetontwikkeling ondernemers centrum Eersel Figuur 9 Herkomst van omzet ondernemers centrum Eersel D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S 1 7

24 Beoordeling centrumgebied Eersel In de enquête is aan centrumondernemers ook gevraagd het centrum van Eersel op een aantal aspecten te beoordelen (figuur 10). De meest opvallende resultaten zijn: De horeca wordt het meest positief beoordeeld, zowel wat betreft aantal bedrijven als de kwaliteit ervan. Ook de fietsbereikbaarheid, onderhoud van gevels en presentatie van etalages worden overwegend positief gewaardeerd. Het minst positief wordt de concentratie van bedrijven beoordeeld. Winkels en andere voorzieningen zijn over een te groot gebied verspreid en de onderlinge afstand is groot. Als toelichting wordt relatief vaak genoemd dat winkels rondom de Action het beste in de Nieuwstraat gevestigd zouden kunnen zijn. De bereikbaarheid per auto en het aantal parkeerplaatsen worden het vaakst als slecht beoordeeld. Met name het eenrichtingsverkeer in de Nieuwstraat wordt vaak genoemd als knelpunt. Figuur 10 Beoordeling centrum Eersel 1 8 D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

25 Eersel heeft functie voor eigen inwoners en toeristen Aanbod kernen vooral gericht op eigen inwoners 2.5 Conclusies Op basis van de analyse van het voorzieningenaanbod in de gemeente Eersel en de regio, de ruimtelijk-functionele analyse van het centrum en de ondernemersenquête kunnen de volgende conclusies worden getrokken over het huidig functioneren van de detailhandel in Eersel. Heldere detailhandelsstructuur De detailhandel in de gemeente Eersel heeft een overzichtelijke structuur met het centrum van de kern Eersel als hoofdwinkelgebied en twee kleine dorpscentra in Wintelre en Vessem. Wel is sprake van een omvangrijk verspreid gelegen winkeloppervlak, dat vooral bestaat uit solitaire winkels in voornamelijk volumineuze branches (bouwmarkten, tuinartikelen, woninginrichting). Centrum Eersel heeft dubbelfunctie Het centrum van Eersel is het culturele, sociale en economische hart van de gemeente en heeft een tweeledige functie. Ten eerste is het de centrale aankoopplaats voor eigen inwoners en de directe omgeving (o.a. Steensel, Knegsel, Duizel) voor het doen van frequente aankopen, vooral in de Nieuwstraat. Het winkelaanbod bestaat vooral uit frequent bezochte winkels, met de supermarkten als belangrijke trekkers. De functie voor de regio blijft beperkt doordat omliggende kernen een winkelaanbod hebben dat ten minste vergelijkbaar is met dat van Eersel. Naast deze primaire aankoopfunctie voor bewoners heeft het centrum een toeristischrecreatieve functie. Met de historische Markt en Hint en de aanwezige horeca onderscheidt Eersel zich van centra in de regio. De aantrekkelijke uitstraling van Markt en Hint zijn van grote recreatieve waarde. Het centrum heeft niet alleen een functie als belangrijkste winkelgebied van de gemeente, maar ook een verblijfsfunctie waar bedrijven van (kunnen) profiteren. Aanbod kleine kernen gericht op eigen inwoners Het voorzieningenaanbod in de kleine kernen van de gemeente is beperkt. Het aantal inwoners is vaak te klein voor het overeind houden van winkels. Alleen Vessem en Wintelre beschikken over een basisaanbod voor de dagelijkse boodschappen, dat primair is gericht op de eigen inwoners. D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S 1 9

26 2 0 D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S 3 Trends in de winkelmarkt

27 Winkelvloeroppervlak in Nederland fors toegenomen Balans tussen vraag en aanbod verstoord Ontwikkeling aantal supermarkten naar omvang Van groei naar verdringing Het consumentengedrag wijzigt, mede als gevolg van de opkomst van internet, smartphones en andere technologische innovaties. Dit heeft gevolgen voor het functioneren van fysieke winkels en winkelgebieden. Waar tot voor kort sprake was van een steeds maar groeiend aanbod vindt in toenemende mate verdringing plaats. Behalve wijzigend consumentengedrag zijn er ook andere autonome trends die effecten hebben op de winkelstructuur in Nederland. In dit hoofdstuk worden deze landelijke trends in de detailhandel en de gevolgen daarvan voor de winkelstructuur van Eersel beschreven. Balans tussen vraag en aanbod is verstoord Het totale winkeloppervlak in Nederland is tussen 2003 en 2013 met ± 16% gegroeid tot circa 28 mln m² wvo, vooral in de periferie. Daarbovenop staat circa 3,2 mln m² wvo leeg (ruim 10%). Doordat de omvang van het winkelaanbod sneller groeide dan de bevolking (± 4%) is het aantal m² winkel per inwoner in tien jaar tijd met circa 12% toegenomen. Doordat ook de bestedingen per hoofd van de bevolking in winkels beperkt groeide, is de omzet per m² in de afgelopen tien jaar gedaald met ruim 7%. Dit leidt tot verdringing: kleinere en zwakkere spelers worden verdrongen door grote spelers met meer inkoopkracht, schaalvoordelen en financiële armslag. Schaalvergroting blijft doorzetten Een belangrijke trend in de detailhandel is schaalvergroting, in winkelvloeroppervlak en door filialisering en langere openingstijden. Schaalvergroting is een belangrijke strategie om te overleven in de verdringingsmarkt. De omvang van de gemiddelde winkel groeide tussen 2003 en 2013 van 224 naar 277 m² wvo: nieuwe winkelruimte is gemiddeld groter, en kleine winkels verdwijnen vaker. Het aandeel filiaalbedrijven nam toe van 26% in 2003 tot 37% in Ook in de supermarktbranche is de schaalvergroting duidelijk zichtbaar. Om aan de toenemende wensen van consumenten te kunnen voldoen (ruim assortiment, gemak, comfort) hebben supermarkten een steeds groter oppervlak nodig. Supermarkten worden dan ook gemiddeld steeds groter. Het aantal kleinschalige supermarkten (<800 m² wvo) is de afgelopen jaren fors afgenomen. Het D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S 2 1

28 aantal supermarkten met een omvang tussen de en m² wvo is juist gegroeid*. Door de schaalvergroting worden verzorgingsgebieden ook steeds groter en blijven per saldo minder supermarkten over. Opschaling van de winkelstructuur In de winkelstructuur als geheel vindt ook schaalvergroting (opschaling) plaats: door het groeiende aanbod is de concurrentie tussen winkelcentra groot. Kleine centra staan onder druk, grotere centra werden de afgelopen jaren groter ten koste van kleinere centra. Deze ontwikkelingen zetten naar verwachting de komende jaren door. Ook in de omgeving van Eersel is deze ontwikkeling zichtbaar. De grootste winkelgebieden van de regio (o.a. binnenstad Eindhoven en Meubelplein Ekkersrijt) zijn de afgelopen jaren behoorlijk uitgebreid en hebben daarmee hun regionale positie verder versterkt, terwijl de kleinere centra onder toenemende druk staan. Vergrijzing bij consumenten en winkeliers Consumenten besteden minder als gevolg van de economische recessie. Daarnaast * HBD (2013), Feiten & cijfers supermarkten hebben ook vergrijzing en ontgroening een nadelig effect op de omzet: ouderen besteden gemiddeld minder in winkels dan personen in de leeftijdsgroepen tussen de 20 en 65 jaar (gezinsvorming, carrière, groter wonen, etc.). Dit heeft vooral gevolgen voor bestedingen in de niet-dagelijkse sector. Ook aan de aanbodzijde heeft de vergrijzing grote gevolgen. In 2010 was circa 35% van de zelfstandige mkb-ers reeds ouder dan 50 jaar. Een groot deel van de zelfstandige winkeliers (babyboomgeneratie) gaat de komende jaren met pensioen. Het aantal ondernemers dat een bedrijf wil of kan overnemen is beperkt door het ongunstige toekomstperspectief. Dit betekent dat veel winkelruimte de komende jaren vrijkomt zonder opvolging of nieuwe invulling. Marktaandeel internet blijft toenemen Bestedingen per m² nemen niet alleen af, er vindt ook een verschuiving plaats van bestedingen naar webwinkels. Het marktaandeel van internetaankopen in de totale detailhandelsbestedingen in Nederland groeide van minder dan 1% in 2002 naar bijna 6% in In de non-foodsector heeft internet inmiddels een marktaandeel van 11%. Naar verwachting zal het marktaandeel van internet verder toenemen. Hoe groot het marktaandeel van internet wordt, is moeilijk te voorspellen. Beschikbare prognoses lopen sterk uiteen. Dit hangt onder meer af van (nieuwe) technologische ontwikkelingen en de mate waarin nieuwe branches erin slagen zich aan te passen aan de online markt. Op basis van prognoses lijkt een marktaandeel van 10 tot 15% in de totale detailhandel in 2020 minimaal realistisch. Gewijzigde vestigingsstrategie winkelformules Uit recent onderzoek** blijkt dat winkelformules hun vestigingsstrategie de komende jaren gaan wijzigen. Winkelketens concentreren zich niet langer op expansie. In toenemende mate focussen zij op een beperkter aantal locaties in grote centra en verzorgingsgebieden. Daar wordt geïnvesteerd in uitbreiding en nieuwe concepten. Op overige locaties wordt nauwelijks nog geïnvesteerd, steeds vaker worden vestigingen gesloten. Ook worden hele winkelformules van de markt verdrongen (faillissementen). ** DTNP (2012), Onderzoek vestigingsstrategie toonaangevende winkelformules 2 2 D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

29 Marktaandeel internet zal nog verder toenemen Winkelformules zijn kritischer in vestigingsbeleid Behoefte aan fysieke winkels neemt af Minder behoefte aan fysieke winkels De gevolgen van de ontwikkelingen zijn groot in de winkelmarkt. De groei van internet en demografische ontwikkelingen (o.a. vergrijzing, stagnatie van groei/krimp) leiden tot een afnemende behoefte aan fysieke winkels. Formules met een groot oppervlak en/of veel vestigingen verdringen kleinschalige spelers. Naar verwachting zal het winkelaanbod hierdoor de komende jaren afnemen, met structurele leegstand tot gevolg. Landelijk bedraagt de gemiddelde leegstand al 9,8%. Verschillen per winkelgebied De ontwikkelingen in de winkelmarkt hebben verschillende gevolgen per type winkelgedrag en type winkelgebied. Per saldo zullen winkels op goede locaties winkels op zwakke locaties verdringen. Dit betekent bedreigingen (toename leegstand) voor het ene winkel-/ deelgebied, en kansen voor het andere. Kansrijke gebieden: beleving en boodschappen Grote hoofdcentra (binnensteden) hebben een sterke uitgangspositie door het grote aanbod. Zij kunnen zich met sfeer en beleving blijven onderscheiden van internet, doordat dit soort centra zich niet alleen richten op kopen als bezoekmotief, maar ook op het verblijven. Een dagje naar de stad en je daar vermaken is een belangrijker motief voor de consument dan het kopen van producten. Ook boodschappencentra blijven naar verwachting kansrijk, mits het aanbod compleet is en keuze biedt in de nabijheid van de consument (gemak). De Nederlandse consument blijft naar verwachting voor de dagelijkse boodschappen nog sterk georiënteerd op fysieke winkels. Consumenten willen hun eigen versproducten kunnen uitzoeken. Bovendien kost het weinig moeite voor de gemiddelde consument om in fysieke winkels de dagelijkse boodschappen te doen, omdat de toegankelijkheid tot boodschappenwinkels in Nederland heel goed is (de meeste mensen wonen binnen een straal van één kilometer van een supermarkt). Kwetsbare gebieden: kleinschalig en run Kwetsbaar zijn centra die te klein zijn (buurten kleine dorpscentra) en/of centra met weinig onderscheidend vermogen (middelgrote centrumgebieden). Uit recent onderzoek van DTNP blijkt dat veel landelijke winkelformules D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S 2 3

30 niet meer investeren (vestigen, uitbreiden) in dit type centra. Op termijn zullen hier formules gaan verdwijnen. Ook kwetsbaar zijn centra die zich specifiek richten op prijs en run (grootschalige locaties in de periferie). Deze functie is door internet overgenomen (meest makkelijke en goedkope aankooplocatie). Kansrijke winkelgebieden Kwetsbare winkelgebieden Gevolgen trends voor detailhandelsbeleid De enorme groei van het winkelaanbod van de afgelopen decennia is voorbij. Dit betekent echter niet dat nergens meer uitbreidingsmogelijkheden bestaan. Wel zijn keuzes in de (gewenste) winkelstructuur noodzakelijk. Het is verstandig om (in een verdringingsmarkt) alleen nog op locaties in te zetten die een bijdrage leveren aan de kwalitatieve versterking van de detailhandelsstructuur als geheel en aan een zo compleet mogelijk voorzieningenaanbod voor inwoners. Ook in Eersel is het verstandig om duidelijke keuzes te maken over de locaties waar in de toekomst nog ingezet zal worden op behoud en (waar mogelijk) versterking van detailhandel. Bij voorkeur wordt ingezet op locaties die de beste kansen hebben en de grootste bijdrage leveren aan een duurzame ruimtelijke ontwikkeling van de gemeente. Sfeer en beleving Consumenten blijven de behoefte houden om recreatief te winkelen. Zij kiezen voor winkelgebieden met de meeste sfeer en beleving. Dagelijks en gemak Snel de boodschappen doen. Er is voldoende keuze (aanbod), de locatie is goed bereikbaar en er zijn voldoende parkeerplaatsen. Klein en kleurloos Onaantrekkelijke gebieden door weinig keuze (weinig aanbod) en/of onvoldoende onderscheidende winkels ( dertien in een dozijn ). Prijs en run Deze winkelgebieden kunnen zich slecht onderscheiden van internet. Internet biedt meer keuze en de laagste prijs. 2 4 D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

31 D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S 4 Toekomstvisie 2 5

32 4.1 Ambities en doelstellingen Relatie detailhandel en toerisme De gemeentelijke ambities voor de ontwikkeling van Eersel zijn verwoord in de Toekomstvisie Hierin zet de gemeente in op een toekomstgericht centrum, waarbij de relatie met toerisme en recreatie steeds belangrijker wordt. In het Masterplan vrijtijdseconomie wordt hier nader op ingegaan. Winkelontwikkelingen in de recreatieve sector worden bij voorkeur in het centrum van Eersel gefaciliteerd. Doelstellingen detailhandelsvisie Het bestaande beleid van de gemeente Eersel krijgt voor winkels een uitwerking in de detailhandelsstructuurvisie. De volgende twee doelen staan in de detailhandelsvisie centraal: Een aantrekkelijk en vitaal centrum van Eersel, dat in de toekomst genoeg kansen biedt aan ondernemers; Behoud van voorzieningen in de kleine kernen. 4.2 Marktmogelijkheden Versterken relatie detailhandel en toerisme Leefbaarheid in kleine kernen In de toekomstvisie van de gemeente wordt daarnaast ingegaan op het voorzieningenniveau in kleine kernen. Ondanks dat behoud van voorzieningen in het kader van de leefbaarheid belangrijk is, wordt onderkend dat het draagvlak voor winkels in kleine kernen vaak zeer beperkt is. In de drang naar schaalvergroting en het bieden van een ruim assortiment hebben winkels een steeds groter oppervlak en verzorgingsgebied nodig. Dit ontbreekt vaak in kleine kernen. De gemeente Eersel zet, zolang voorzieningen rendabel zijn, zoveel mogelijk in op behoud van dagelijkse voorzieningen in kleine kernen. Overaanbod in dagelijkse sector kern Eersel Om te bepalen wat een passende omvang is van het dagelijkse winkelaanbod (supermarkten, speciaalzaken, drogisten) in de kern Eersel maken we een distributieve berekening van de marktruimte. Hiermee worden de marktmogelijkheden kwantitatief in beeld gebracht. In bijlage 2 wordt uitgebreid op de berekening ingegaan. De belangrijkste conclusie is dat het aanwezige dagelijkse winkelaanbod reeds groter is dan het haalbare aanbod. Uit de berekening komt een haalbaar dagelijks winkelaanbod van circa m² wvo, terwijl het huidige dagelijkse aanbod circa m² wvo groot is. Vertrekpunt: Toekomstvisie 2030 gemeente Eersel 2 6 D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

33 Twee doelen: vitaal centrum Eersel en leefbare kernen Trends drukken op kansen niet-dagelijkse sector Trends drukken op kansen niet-dagelijkse sector Voor de niet-dagelijkse sector in Eersel is een distributieve berekening, zoals voor de dagelijkse sector is gemaakt, weinig zinvol. Juist in de niet-dagelijkse sector is de winkelmarkt zeer snel aan het veranderen (internet). Uitkomsten van een distributieve berekening voor de niet-dagelijkse sector zijn daardoor alleen met grote onzekerheid te vertalen naar de toekomst. Duidelijk is wel dat Eersel rekening moet houden met een afname van het aanbod in de niet-dagelijkse sector. Internet heeft een steeds groter marktaandeel, waardoor fysieke winkels uit moeten gaan van een lagere omzet dan nu. Daarnaast kijken winkelformules steeds kritischer naar de locaties waar ze willen vestigen en kiezen ze steeds vaker voor grotere centra, waardoor het aantal nieuwe winkelformules dat in Eersel zou willen vestigen schaarser wordt. Draagvlak in kleine kernen zeer beperkt Het aantal inwoners in zowel Vessem als Wintelre is zeer beperkt. Behoud van een volwaardige supermarkt is op langere termijn lastig. Voor overig aanbod geldt dit in nog grotere matige. Doordat de panden veelal in eigendom zijn, kunnen ondernemers de huisvestingskosten echter relatief laag houden en zodoende toch voldoende rendement genereren. De marktmogelijkheden voor nieuwvestigers zijn echter zeer beperkt. 4.3 Gewenste winkelstructuur Centrum heeft hoogste prioriteit In het toekomstige beleid heeft het centrum de hoogste prioriteit. Clustering van marktinitiatieven zorgt ervoor dat het centrum van Eersel aantrekkelijk en vitaal blijft, doordat winkels en andere bedrijven van elkaars nabijheid kunnen profiteren. Door concentratie van het aanbod kan voor inwoners een gevarieerd aanbod behouden blijven. Buiten het centrum dient zeer terughoudend te worden omgegaan met nieuwe winkelontwikkelingen, schaalvergroting en/of nieuwvestiging wordt niet toegestaan. De marktmogelijkheden zijn te beperkt om zowel ontwikkelingen in het centrum als daarbuiten toe te staan (minder bestedingen, verzadigde markt, opkomst internet) en ontwikkelingen buiten het centrum dragen niet bij aan de beoogde ontwikkeling van het centrum. D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S 2 7

34 Binnen Eersel centrum bepaalt de nabijheid van supermarkten in grote mate de kansen voor overige winkels (zie kader blz 29 Combinatiebezoek supermarkten en speciaalzaken ). Aanvullende voorzieningen zoals een bakker, drogist en huishoudwinkel zijn in grote mate afhankelijk van de trekkracht van een supermarkt. Door de publieksaantrekkende werking van supermarkten en de kansen voor synergie zijn initiatieven die het supermarktaanbod in het centrum versterken gewenst, ondanks het overaanbod in de dagelijkse sector. Versterking van het aanbod (door schaalvergroting van de bestaande supermarkten danwel verplaatsing en/of nieuwvestiging van supermarkten) leidt tot een grotere oriëntatie van consumenten op het centrum, waardoor kansen voor andere voorzieningen toenemen en de positie van het centrum als geheel wordt versterkt. Wel is het belangrijk om binnen het centrum een voldoende gevarieerd supermarktaanbod te behouden. Alle supermarkten in het centrum dienen daarom dezelfde kansen te krijgen (gelijk speelveld). Het is verstandig om voor supermarkten een maximale maat aan te houden die aansluit bij de eigentijdse normen voor supermarkten. C1000/Jumbo zal na realisatie van de reeds vergunde uitbreiding circa m² wvo groot zijn en wordt de grootste supermarkt in Eersel. De andere centrumsupermarkten zouden de kans moeten krijgen even groot te worden. Als maximale maat kan daarom worden uitgegaan van m² wvo. Buiten het centrum wordt schaalvergroting en/of nieuwvestiging van supermarkten niet toegestaan. Alleen volumineuze branches in periferie Buiten het centrum worden winkelontwikkelingen zoveel mogelijk voorkomen. Een uitzondering hiervoor geldt voor volumineuze detailhandel. Vanwege de aard en omvang van deze sector kunnen deze winkels niet altijd in het centrum worden ingepast of is vestiging in het centrum ongewenst. Vestiging op een bedrijventerrein in Eersel is voor deze winkels toegestaan. Gelet op de trends in de winkelmarkt en het aanbod in de regio wordt echter nadrukkelijk geen grootschalig PDV-cluster beoogd. Behoud voorzieningen Vessem en Wintelre De detailhandelsstructuurvisie heeft ook als belangrijk doel behoud van een eigen Marktpotenties zoveel mogelijk trechteren naar centrum Buiten het centrum geen nieuwe winkelontwikkelingen 2 8 D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

35 Combinatiebezoek supermarkten en speciaalzaken Het combinatiebezoek tussen supermarkten en dagelijkse speciaalzaken is groot. Uit grootschalig onderzoek* onder supermarktbezoekers in 30 dorps- en wijkcentra in Nederland blijkt dat gemiddeld 65% van de supermarktklanten één of meer andere winkels binnenloopt tijdens hetzelfde bezoek aan het winkelgebied. In centra waar de supermarkt op zeer korte afstand (tot 50 meter) van het overige winkelaanbod ligt (met de entree in het zicht) is het combinatiebezoek aanzienlijk hoger (75%) dan in situaties waar de ruimtelijke relatie minder goed is. Het combinatiebezoek neemt dan heel snel af. Uit het onderzoek blijkt tevens dat de omvang van de supermarkt geen invloed heeft op het aandeel (%) supermarktklanten dat het bezoek combineert met andere winkels. * DTNP (2010), Combinatiebezoek supermarkten en dagelijkse speciaalzaken D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S 2 9

36 voorzieningenaanbod in Vessem en Wintelre. Om in beide kernen een basisaanbod te behouden is het van belang dat de voorzieningen in de dorpen zich primair richten op de eigen inwoners en niet uit elkaars marktgebied consumenten trekken. Gelet op de beperkte marktgebieden betekent dit dat het aanbod niet te groot wordt en dat het aanbod in beide kernen in evenwicht is met elkaar. De maximale omvang van de supermarkten in Vessem en Wintelre wordt daarom beperkt tot circa 700 à 800 m² wvo. Met deze omvang hebben de huidige supermarkten de kans om voldoende groot te zijn om een basisassortiment te voeren en de consument een prettig winkelervaring te bieden (o.a. ruimere gangpaden), maar wordt ook gewaardborgd dat de supermarkten een lokale functie blijven houden. Kaart 10 Gewenste winkelstructuur gemeente Eersel Het voorzieningenaanbod in de kernen Knegsel, Duizel en Steensel is zeer beperkt. Verdere uitbreiding is niet realistisch en bovendien ongewenst in het licht van de geambieerde versterking van het centrum van Eersel en het behoud van de voorzieningen in Vessem en Wintelre. De beste kansen voor behoud van de aanwezige voorzieningen 3 0 D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

37 Zoveel mogelijk behoud voorzieningen Vessem en Wintelre Centrum is de huiskamer van de gemeente liggen er door geen nieuwe winkelontwikkelingen in deze dorpen toe te staan. Aanwezige marktpotenties worden bij voorkeur zoveel mogelijk gebruikt voor de bestaande winkels in Eersel. 4.4 Ontwikkelingsrichting centrum Huiskamer van de gemeente Als hart van de gemeente en ontmoetingsplaats heeft het centrum van Eersel de hoogste prioriteit. Het is en blijft de huiskamer van de gemeente. In deze hoedanigheid zijn de beide functies van het centrum erg belangrijk: enerzijds de primaire aankooplocatie in de Nieuwstraat en anderzijds het recreatieve verblijfsgebied van de Markt/Hint. Ruimtelijk zijn deze twee functies gescheiden en functioneren ze voor een groot deel apart. De doelstelling is om beide functies en deelgebieden te versterken en meer van elkaars bezoekers te laten profiteren. Ingezet wordt op de optimalisatie van de randvoorwaarden voor beide functies (primaire aankooplocatie en recreatief verblijven) en versterking van de onderlinge relatie tussen beide deelgebieden. Belangrijke randvoorwaarden Voor het kernwinkelgebied kunnen de volgende randvoorwaarden worden benoemd: Compleet: divers aanbod aan dagelijkse en frequent bezochte niet-dagelijkse winkels met een sterk supermarktaanbod als grootste publiekstrekker. Compact: concentratie van het winkelaanbod in een compact gebied (korte afstanden, zichtrelaties) rondom de publiekstrekkers (zie kader blz. 33: Concentratiebeleid sleutel voor duurzaam aantrekkelijke centra ). Comfortabel: bieden van gemak en comfort voor het boodschappen doen. Dit betekent goede bereikbaarheid, genoeg parkeren op korte afstand en een veilige omgeving voor langzaam verkeer. Voor de recreatieve verblijfsfunctie kunnen de volgende randvoorwaarden worden benoemd: Compleet: streven naar een grote variatie van kwalitatief goede dag- en avondhoreca gecombineerd met (winkel) speciaalzaken gericht op de recreant. Compact: concentratie van bedrijven in een compact gebied, zodat van elkaars nabijheid geprofiteerd kan worden. D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S 3 1

38 Comfortabel: het bieden van een aangenaam verblijfsklimaat met voldoende ruimte voor voetgangers en terrassen in een sfeervolle ambiance. Nieuwstraat: compact kernwinkelgebied In de centrumvisie wordt ingezet op versterking van de Nieuwstraat (vanaf Hint tot Schoolstraat) als kernwinkelgebied (kaart 11). In dit gebied zijn nu al de meeste winkels gevestigd. De huidige grote trekkers (Lidl, Plus, Hema) liggen in het westelijke deel van de Nieuwstraat. Om het kernwinkelgebied te versterken is het gewenst om (op termijn) in het oostelijke deel van de Nieuwstraat een sterke trekker toe te voegen, bij voorkeur in de vorm van een supermarkt. Daardoor ontstaat een betere balans tussen het westelijke en oostelijke deel van het kernwinkelgebied. Gelet op de beperkte marktpotenties gaat het bij voorkeur om verplaatsing van een bestaande supermarkt elders in Eersel. Ook andere winkelontwikkelingen worden zoveel mogelijk geconcentreerd in het kernwinkelgebied en bij voorkeur gesitueerd in de directe nabijheid van publiekstrekkers. Dit heeft voor de consument als voordeel dat alle winkels in een compact gebied zijn gevestigd en voor ondernemers dat ze optimaal van elkaars bezoekers kunnen profiteren. Markt en Hint: sfeervol verblijfsgebied Markt en Hint vormen het verblijfsgebied van het centrum. De inrichting en functie van het gebied dienen gericht te zijn op het bieden van een aantrekkelijke omgeving voor een langer verblijf. Zowel dag- als avondhoreca dragen hieraan bij. Gestreefd wordt naar een gevarieerd en kwalitatief goed horeca-aanbod dat overdag en in de avond geopend is en aansluit bij de uitstraling van Markt en Hint. Ook specialistisch winkelaanbod past bij de recreatieve functie die wordt beoogd. Het verblijfsgebied loopt grofweg vanaf Hint tot aan de kruising van Markt met Postakkers. Net als voor het kernwinkelgebied geldt dat een compact verblijfsgebied ertoe leidt dat ondernemers van elkaar aanwezigheid kunnen profiteren en consumenten worden verleid het hele verblijfsgebied te bezoeken. Gemengde functies in uitlopers centrum In de uitlopers van het centrum (oostzijde Nieuwstraat, zuidelijk deel Markt en Dijk) kan Dubbelrol: kernwinkelgebied en verblijfsgebied Concentratie van winkels in Nieuwstraat 3 2 D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

39 Concentratiebeleid sleutel voor duurzaam aantrekkelijke centra Door diverse trends neemt de behoefte aan fysieke winkels af. Dit leidt ertoe dat in alle typen centrumgebieden in Nederland structurele leegstand ontstaat. Deze leegstand manifesteert zich zowel in aanloopstraten als in het kernwinkelgebied. Het verdwijnen van winkels leidt dus niet alleen tot een afnemend voorzieningenniveau, maar ook tot een minder aantrekkelijk verblijfsklimaat als gevolg van toenemende leegstand. Consumenten zullen steeds vaker op zoek gaan naar alternatieve aankooplocaties, en marktpartijen kunnen of willen steeds minder investeren. Door een beperkt gebied aan te wijzen waar winkels en overige centrumfuncties worden toegestaan (concentratiebeleid) worden potenties geclusterd. Door passantenstromen te bundelen wordt het vestigingsklimaat voor winkels (weer) beter. Voor overige straten kan gezocht worden naar alternatieve functies. D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S 3 3

40 meer nadruk worden gelegd op een gemengde invulling met functies als wonen, diensten en ambachten. Aanbevolen wordt zoveel mogelijk medewerking te verlenen aan initiatieven voor functiewijziging van winkelpanden. Dat zal leiden tot een duidelijkere profilering van de uitlopers van het centrum en draagt bij aan het clusteren van winkels en horeca aan de Nieuwstraat, Markt en Hint. Tweerichtingsverkeer Nieuwstraat Voor een sterk en toekomstbestendig kernwinkelgebied in de Nieuwstraat is een goede bereikbaarheid van groot belang. Herintroductie van tweerichtingsverkeer in de Nieuwstraat zou ervoor kunnen zorgen dat de oost-westverbinding in het centrum verbetert en dat winkels beter bereikbaar worden vanaf het westen. Dit heeft een positief effect op het functioneren van de detailhandel in de Nieuwstraat. Bijkomend voordeel is dat de verkeersdruk op de Markt hierdoor zou kunnen gaan afnemen. Dit heeft een gunstig effect op het verblijfsklimaat. Vanuit het oogpunt van de detailhandel in het centrum is tweerichtingsverkeer in de Nieuwstraat gewenst. Wel zal nader onderzoek gedaan moeten worden naar de haalbaarheid hiervan en de effecten op de algehele verkeersstructuur in Eersel. Parkeerbronpunten nabij supermarkten Naast bereikbaarheid is een consumentvriendelijk parkeerbeleid van groot belang voor de Nieuwstraat als kernwinkelgebied. Vooral bij de supermarkten (trekkers) is een ruime, goed bereikbare parkeercapaciteit cruciaal. Ook het parkeerterrein bij de Rabobank heeft een functie als bronpunt voor het centrum. Op deze terreinen geldt blauwe zone. Het parkeerterrein bij het Kerkepad heeft een functie voor langparkeren. In het parkeerbeleidsplan dat in 2014 is opgesteld, wordt nader ingegaan op de parkeernormen per functie en het parkeerregime*. Later dit jaar wordt de blauwe zone geëvalueerd. Verbinding Nieuwstraat en Markt Om het kernwinkelgebied en verblijfsgebied optimaal van elkaars aanwezigheid te laten profiteren is een goede verbinding gewenst. Naast de verbinding Nieuwstraat-Hint speelt de verbinding via het Kerkepad een belangrijke rol. Deze verbinding voor langzaam * Accent Adviseurs (2014), Parkeerbeleidsplan Gemeente Eersel verkeer is onlangs op aantrekkelijke wijze heringericht en sluit direct aan op het parkeerterrein voor langparkeren en op strategische locaties aan de Markt en de Nieuwstraat. Voor versterking van deze verbinding zou de zichtbaarheid van het Kerkepad vanaf de Markt en het parkeerterrein bij de Plus verbeterd kunnen worden. Ook een aantrekkelijke invulling van het oude gemeentehuis (grandcafé, restaurant, hotel) kan een impuls betekenen voor de verbinding tussen de Markt en het parkeerterrein. Fietsknooppuntenroute door centrum Het centrum zou meer van toeristen kunnen profiteren als het fietsknooppuntennetwerk over Markt en Hint zou lopen. De huidige route loopt over de Postelseweg, langs het dorp. Een deel van de route gaat nu reeds door het dorp (Rosheuvel-Voortseweg- Laaghuizerweg). Markt en Hint worden echter overgeslagen, terwijl deze wel op de route zouden kunnen liggen. Aanbevolen wordt om te onderzoeken of het fietsknooppuntennetwerk verlegd kan worden, zodat Markt en Hint wel onderdeel hiervan gaan uitmaken. Met name in het hoogseizoen kan dit leiden tot extra bezoekers in het centrum. 3 4 D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S