Detailhandelsvisie Westvoorne

Transcriptie

1 Detailhandelsvisie Westvoorne

2 Opdrachtgever: Contactpersoon: Gemeente Westvoorne De heer J. Littel Projectteam DTNP: De heer K. Trommelen De heer W. Frielink Projectnummer: Datum: 15 oktober 212 Droogh Trommelen en Partners (DTNP) Graafseweg BS Nijmegen T F E info@dtnp.nl W Detailhandelsvisie Westvoorne

3 Inhoudsopgave 1 Inleiding 1 2 Beoordeling huidige situatie Inwoners en ligging Voorzieningenstructuur Beoordeling centrum Oostvoorne Beoordeling centrum Rockanje Conclusie 13 3 Toekomstvisie detailhandelsstructuur Ambitie Trends in de detailhandel Haalbare positie in de regio Indicatie haalbaar aanbod Visie op detailhandelsstructuur Conclusie 18 4 Uitwerking per centrum Randvoorwaarden voor kansrijke centra Centrum Oostvoorne Centrum Rockanje 23 5 Beleidskader Beleidskeuzes Beleidsregels 25 Bijlage 1 Begeleidingscommissie 28 Bijlage 2 Branche-indeling detailhandel 28 Bijlage 3 Aanwezig winkelaanbod 29 Bijlage 4 Begrippenlijst 3 Bijlage 5 Trends in de winkelmarkt 33 Bijlage 6 Bijlage 7 Economisch functioneren en distributieve mogelijkheden 37 Toelichting distributieve mogelijkheden centrum Rockanje 41 Bijlage 8 Ondernemersenquête 42 Bijlage 9 Resultaten ondernemersenquête 44 Bijlage 1 Enquête marktkooplui 45 Bijlage 11 Resultaten enquête marktkooplui 47

4 1 Inleiding Aanleiding In het collegeprogramma Samen werken aan verbetering van de gemeente Westvoorne wordt een impuls gegeven aan de lokale economie. Deze ambitie heeft zich vertaald in de Toekomstvisie Westvoorne met als belangrijk uitgangspunt het huidige niveau van maatschappelijke en commerciële voorzieningen in ieder geval te behouden en waar mogelijk te versterken. Hiervoor heeft de gemeente behoefte aan een breed ingestoken onderzoek naar de situatie van de detailhandel in Westvoorne. Aan DTNP is opdracht gegeven dit onderzoek uit te voeren. Doel- en vraagstelling Doel van het onderzoek is te komen tot een toekomstvisie voor detailhandel en ambulante handel die handvatten biedt voor behoud dan wel versterking van het voorzieningenniveau. Het onderzoek bestaat uit vier onderdelen: 1. Huidige aanbodstructuur detailhandel en ambulante handel Hoe kan het aanbod detailhandel en ambulante handel worden beoordeeld in relatie tot het aantal inwoners? Hoe kunnen de verschillende winkelgebieden kwalitatief worden beoordeeld? Hoe groot is het aanbod in de regio en wat is de verzorgingspositie van de voorzieningen in Westvoorne? 2. Trends en ontwikkelingen Welke algemene trends en ontwikkelingen doen zich voor in de detailhandel en de ambulante handel? Welke ontwikkelingen in vraag (bevolking) en aanbod (winkelplannen) spelen in Westvoorne en de regio? Welke kansen en bedreigingen doen zich voor om het huidige voorzieningenniveau te behouden dan wel te versterken? 3. Haalbare en gewenste aanbodstructuur Wat is de gewenste detailhandelsstructuur in Westvoorne? Welke positie kunnen de verschillende winkelgebieden (centra, periferie) in de toekomst innemen? In welke branches bestaan uitbreidingsmogelijkheden? Hoe kan aan de weekmarkt een impuls gegeven worden? Is een locatieverandering verstandig? Hoe kan een maximale synergie tussen toerisme, winkels en ambulante handel worden bereikt? 4. Beleidskader Aan welke voorwaarden moeten nieuwe ontwikkelingen voldoen? Hoe kunnen deze voorwaarden worden getoetst (beleidskader)? Is een beleidsverandering ten aanzien van de ambulante handel (o.a. tarieven) gewenst? Werkwijze Tijdens de totstandkoming van dit rapport heeft tweemaal overleg plaatsgevonden met een begeleidingscommissie (vertegenwoordigders van gemeente Westvoorne en Ondernemersplatform Westvoorne (OPW), bijlage 1). Tevens heeft een discussiebijeenkomst plaatsgevonden met diverse ondernemers uit Westvoorne en Rockanje. D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S 1

5 Onder alle ondernemers uit Oostvoorne en Rockanje is een enquête uitgezet waarin werd gevraagd naar hun mening over de detailhandel in hun kern en het functioneren van hun bedrijf (bijlage 8). Onder de marktkooplieden van de weekmarkten in Oostvoorne en Rockanje is door de gemeente een vergelijkbare enquête gehouden (bijlage 1). Leeswijzer In hoofdstuk 2 wordt de huidige aanbodstructuur in Westvoorne beoordeeld. Er wordt ingegaan op het huidige aanbod in de gemeente en de centra van Oostvoorne en Rockanje worden beoordeeld. randvoorwaarden waaraan boodschappencentra moeten voldoen. Dit wordt daarna vertaald naar de lokale situatie in Oostvoorne en Rockanje. Hoofstuk 5 geeft een beleidkader waarmee de toekomstvisie gerealiseerd kan worden. De voorgestelde beleidskeuzes worden vertaald naar beleidsregels, waaraan nieuwe detailhandelsinitiatieven getoetst kunnen worden. In hoofdstuk 3 wordt de toekomstvisie voor de detailhandelsstructuur beschreven. Ingegaan wordt op de ambities van de gemeente, actuele trends in de winkelmarkt, de haalbare positie in de regio en de distributieve mogelijkheden. Dit leidt uiteindelijk tot een visie op de detailhandelsstructuur. Hoofdstuk 4 gaat nader in op de centra van Oostvoorne en Rockanje. We gaan in op de 2 D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

6 2 Beoordeling huidige situatie 2.1 Inwoners en ligging De gemeente Westvoorne ligt op het eiland Voorne-Putten. De gemeente Westvoorne had op 1 januari 211 circa 14. inwoners*, verspreid over de twee kernen Oostvoorne (± 7.8 inwoners) en Rockanje (± 6.2 inwoners). Verzorgingsgebied Het natuurlijke verzorgingsgebied van de gemeente Westvoorne is beperkt door de ligging aan zee en aan de industrie- en haventerrein Maasvlakte en Europoort (kaart 1). Direct ten oosten van de gemeente liggen de grotere kernen Brielle (circa 12.5 inwoners) en Hellevoetsluis (circa 4. inwoners). Het verzorgingsgebied van voorzieningen in de gemeente is daardoor vooral de eigen gemeente. De toevloeiing is beperkt. Toerisme Voorzieningen in de gemeente kunnen wel profiteren van de vele duizenden toeristen die jaarlijks naar de kust komen. De campings, bungalowparken en hotels in de gemeente waren in 211 samen goed voor circa 15. toeristische overnachtingen per jaar (excl. Kruiningergors). Het gros daarvan vindt plaats tijdens de zomer. Op het vakantiepark Kruiningergors staan circa 1.6 vakantiewoningen. 2.2 Voorzieningenstructuur Omvang en branchering Het totale winkelaanbod in de gemeente Westvoorne is circa 19. m² winkelvloeroppervlak (wvo) groot, verspreid over circa 85 verkooppunten**. Daarnaast staan ongeveer 1 panden leeg, met een gezamenlijk winkelvloeroppervlakte van circa 2. m² (± 9,5%). Het aanbod in de gemeente bestaat in belangrijke mate uit winkels die in kleinere kernen verwacht mogen worden: hoofdzakelijk dagelijks aanbod (supermarkten, versspeciaalzaken en persoonlijke verzorging, samen ± 4.5 m² wvo) met in aanvulling daarop een beperkt aanbod mode en overig niet-dagelijks (o.a. warenhuis, optiek, huishoudelijke artikelen en sport, in totaal ± 6.5 m² wvo). Het volumineuze aanbod (± 8. m² wvo) bestaat in Westvoorne vooral uit tuincentra en doe-hetzelfzaken. Het voorzieningenaanbod in de gemeente bestaat behalve uit winkels ook uit horeca- en dienstverlenende bedrijven. Westvoorne heeft circa 45 horecabedrijven***, de helft daarvan hoort tot de drankensector (cafés, strandbedrijven, zalencentrum, etc.), een kwart tot de restaurantsector ((café-)restaurant, bistro, etc.) en een achtste respectievelijk tot de hotelsector en fastservicesector. In vergelijking tot andere kustgemeenten is het aantal horecabedrijven relatief klein. In totaal zijn er circa 3 op consumenten gerichte dienstverlenende bedrijven in Westvoorne. Dit aanbod is zeer divers; van kapper tot reisbureau en vanlijstenmaker tot makelaar. Zowel Oostvoorne als Rockanje hebben een eigen VVV-kantoor. * CBS (212), Kerncijfers wijken en buurten ** Locatus (212), Verkooppuntenbestand, situatie op *** Bedrijfschap Horeca en Catering (212), Horeca in Cijfers D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S 3

7 4 D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

8 Drie winkelgebieden De helft van het winkelaanbod in Oostvoorne is geconcentreerd in drie winkelgebieden: Het centrum van Oostvoorne; met circa 6.1 m² wvo (± 35 winkels) het grootste winkelgebied van de gemeente. In het centrum is tevens de grootste concentratie horeca- (± 1 bedrijven) en dienstverlenende bedrijven (± 15 bedrijven) van de gemeente te vinden. Daarnaast staat ongeveer 45 m² wvo leeg. Het centrum van Rockanje; circa 2.3 m² wvo (± 1 winkels), ± 5 horecabedrijven en ± 5 dienstverleners. Daarnaast staat ongeveer 55 m² wvo leeg. Raadhuislaan; het winkelaanbod is beperkt tot circa 4 m² wvo, verspreid over 4 winkels. Er zijn circa 5 horecabedrijven en enkele dienstverleners aanwezig. Verspreid gelegen aanbod Behalve het aanbod in de drie winkelgebieden is circa 1. m² wvo verspreid gelegen. Het gaat hier hoofdzakelijk om winkels in de volumineuze branches woninginrichting, tuincentra en doe-het-zelfzaken. Dit zijn branches die vanwege de aard en omvang D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S 5

9 van de gevoerde artikelen van oudsher op perifere locaties zijn toegestaan. Op kaart 2 zijn de grootste verspreid gelegen volumineuze aanbieders weergegeven, samen goed voor circa 95% van het totale volumineuze aanbod in Westvoorne. Ander verspreid gelegen winkelaanbod is onder andere een kleine solitaire supermarkt op vakantiepark Kruiningergors (Attent, ca. 18 m² wvo) en op watersport gericht winkelaanbod bij het Oostvoornse Meer. Van het horeca-aanbod is ruim de helft verspreid gelegen. Dit aanbod is in belangrijke mate gericht op het strand, de duinen en/of de vakantieparken/campings. Het verspreidgelegen aanbod betreft vooral (café-) restaurants, cafés en fastfood. Het aanbod verspreid gelegen dienstverleners is beperkt. Het gaat om diverse branches of diverse locaties. Centrum Oostvoorne Centrum Rockanje Figuur 1 Omvang en branchering winkelaanbod in gemeente Westvoorne (m² wvo) Economisch functioneren detailhandel Op basis van het Koopstromenonderzoek Randstad 211*, het huidige aantal inwoners, * I&O (211), Koopstromenonderzoek Randstad Bron: Locatus, ; bewerking Droogh Trommelen en Partners 6 D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

10 de omvang van het winkelaanbod en kencijfers over bestedingen kan de vloerproductiviteit van het winkelaanbod worden berekend. Dit is een goede indicator voor het economisch functioneren van het winkelaanbod. De berekening van de vloerproductiviteit is gemaakt voor het totale dagelijkse winkelaanbod in de gemeente Westvoorne. Om een goede beoordeling te kunnen maken vergelijken we de berekende vloerproductiviteit met het gemiddelde in de Randstad. In bijlage 6 worden de berekening toegelicht. Er wordt geen berekening gemaakt voor het nietdagelijkse aanbod, doordat het grote volumineuze aanbod (met een veel lagere vloerproductiviteit) een vertekend beeld zou opleveren. De gemiddelde omzet per m² wvo per jaar ligt in de gemeente Westvoorne voor de dagelijkse sector ± 9,5% lager dan gemiddeld in de Randstad ( 6.4 tegen 7.8 gemiddeld). Het winkelaanbod in Westvoorne functioneert daarmee zeer matig. 2.3 Beoordeling centrum Oostvoorne Aanwezig aanbod Het winkelaanbod in het centrum van Oostvoorne is circa 6.1 m² wvo groot. Bijna de helft van het aanbod (± 2.9 m² wvo) bestaat uit winkels met dagelijkse artikelen. De twee supermarkten van het dorp (Albert Heijn en EMTÉ) zijn de grootste aanbieders (samen circa 1.9 m² wvo). Daarnaast zijn er relatief veel kleine (vers)speciaalzaken (± 45 m² wvo verspreid over 9 winkels) en zijn er twee drogisten*. Het niet-dagelijkse aanbod bestaat uit een aantal, vooral zelfstandige modezaken (± 85 m² wvo, ± 7 winkels). Het overige niet-dagelijks aanbod (± 2.4 m² wvo) bestaat uit winkels in diverse branches, waaronder warenhuis (Hema, ± 75 m² wvo), huishoudelijke artikelen (Marskramer), sport (Cowa), media (Bruna) en fietsen (Roskam Rijwielen). In bijlage 3 is een overzicht opgenomen van het winkelaanbod in het centrum van Oostvoorne. * De drogisterij die aan de Stationsweg terug zal komen is hierin reeds meegenomen. Trekkers De twee belangrijkste publiekstrekkers van het centrum zijn de supermarkten Albert Heijn (circa 1. m² wvo) en EMTÉ (circa 9 m² wvo). Beide supermarkten zijn centraal gelegen aan de Stationsweg, met zowel een ingang aan de voorzijde als aan de achterzijde (bij parkeerterreinen). Voor hedendaagse maatstaven zijn de supermarkten te klein. Andere winkels die een trekkersfunctie hebben zijn Hema, Kruidvat (circa 15 m² wvo) en Marskramer (circa 28 m² wvo). Kruidvat heeft een relatief kleine omvang. Weekmarkt Elke woensdag staat de weekmarkt op het Dorpsplein opgesteld. De markt heeft met 6 kramen een bescheiden omvang en is hoofdzakelijk gericht op de verkoop van dagelijkse artikelen. Routing Het centrum van Oostvoorne bestaat in functionele zin uit twee deelgebieden: de Stationsweg, en het Dorpsplein en omgeving. De verbinding via de Pastorielaan is zwak door de grote afstand tussen het Dorpsplein D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S 7

11 8 D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

12 Pastorielaan sluit deelgebieden matig op elkaar aan Beoordeling van de omzet van 211 (N=14) Verwachte omzetontwikkeling komende 3 jaar (N=12) en de Stationsweg en het ontbreken van zichtlijnen. Bereikbaarheid en parkeren Het centrum van Oostvoorne is ondanks de enigzins decentrale ligging in de kern goed bereikbaar. Parkeren is echter een probleem. Vooral het parkeerterrein achter Albert Heijn is relatief klein. In de Stationsweg kan haaks geparkeerd worden. Dit levert relatief veel parkeerplaatsen op een beperkt oppervlakte op, maar veroorzaakt ook verkeersonveilige situaties. Functie en positie Het centrum van Oostvoorne heeft in belangrijke mate een functie als boodschappencentrum, maar er kunnen ook nog enige andere aankopen worden gedaan (boodschappen-plus). De winkels zijn vooral gericht op dagelijkse artikelen met daarnaast aanbod dat niet alleen gericht is op frequent benodigde artikelen (zoals huishoudelijke artikelen en bloemen en planten), maar waar ook enig ander niet-dagelijks aanbod is (zoals mode, sport, spel en optiek). Het centrum functioneert vooral als boodschappencentrum voor de inwoners van Oostvoorne. Uit het Koopstromenonderzoek Randstad 211 blijkt dat een groot deel (circa 87%) van de omzet in dagelijkse artikelen in het centrum van Oostvoorne afkomstig is van de eigen inwoners. De toevloeiing van buiten de eigen kern (incl. toerisme) is circa 13%. Economisch functioneren Winkels in de dagelijkse sector in het centrum van Oostvoorne hebben gemiddeld een omzet van 6.6 per m² wvo (zie bijlage 5 voor berekening). Dit is hoger dan gemiddeld in de gemeente Westvoorne, maar ligt nog steeds lager dan gemiddeld in de Randstand (-6,5%). Uit een enquête onder ondernemers uit Oostvoorne blijkt dat zij redelijk positief naar hun omzet kijken. Ongeveer 8% van de respondenten beoordeelt zijn omzet voldoende of (zeer) goed. Ook de verwachting van de omzetontwikkeling voor de komende drie jaar is, gelet op de huidige economische situatie, redelijk. De meeste respondenten verwachten een stijging of stabilisering van de omzet. D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S 9

13 2.4 Beoordeling centrum Rockanje Aanwezig aanbod Het centrum van Rockanje is circa 2.3 m² wvo groot (bijlage 3). Voor een kern van circa 6.2 inwoners is dit relatief weinig, maar gelet op het kleine verzorgingsgebied van Rockanje is een klein aanbod te verwachten. Meer dan de helft (± 1.25 m² wvo) van het winkelaanbod betreft winkels met dagelijkse artikelen. Supermarkt PLUS (± 9 m² wvo) is veruit de grootste aanbieder. Daarnaast is er een bakker (Voskamp), slijter (Gall & Gall) en drogist (Kruidvat). Aanvullend op het dagelijkse winkelaanbod zijn er acht winkels in de niet-dagelijkse sector (± 1.1 m² wvo). Het betreft vier modewinkels (Zeeman, Ons Pakkie Aan, De Serre en Bo-Shoes) en vier winkels in de overig niet-dagelijkse branche (Hema, Bruna, Mulder en Toscana). Een winkel in huishoudelijke artikelen ontbreekt. Trekkers Het centrum van Rockanje heeft, in tegenstelling tot Oostvoorne, slechts één supermarkt (PLUS, circa 9 m² wvo). Deze supermarkt is de belangrijkste publiekstrekker van het centrum en is naar hedendaagse maatstaven te klein. Andere winkels die een functie als trekker hebben zijn Hema (circa 3 m² wvo) en Kruidvat (circa 25 m² wvo). Weekmarkt Elke vrijdagochtend staat de weekmarkt op het Dorpsplein opgesteld. De markt bestaat uit circa 15 kramen. Ruim de helft daarvan verkoopt dagelijkse artikelen. De centrale locatie van de markt zorgt er voor dat de weekmarkt en de winkels in het centrum optimaal van elkaars bezoekers kunnen profiteren. De beschikbare fysieke ruimte voor de markt op het Dorpsplein is beperkt. De kramen staan daardoor zeer dicht op elkaar en de zichtbaarheid van de kramen wordt belemmerd. Routing Het Dorpsplein is het hart van het centrum van Rockanje. Hier is veruit het grootste deel van het winkelaanbod gevestigd (± 2.1 m² wvo). De winkelfunctie van de Dorpsweg is zeer beperkt en neemt steeds verder af. Er zijn enkele winkels en horecavestigingen Dorpsplein: het hart van het centrum van Rockanje Aanbod bestaat vooral uit dagelijkse artikelen Relatief veel kramen op markt voor oppervlakte plein 1 D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

14 D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S 1 1

15 aanwezig rondom het pleintje bij de voormalige Marskramer. Tussen het pleintje met de voormalige Marskramer tot aan Molendijk overheerst de woonfunctie. Alleen op de kruising Molendijk- Dorpsweg is een kleine concentratie van winkels aanwezig (bakker, woninginrichting, tuincentrum). Dit deel maakt echter geen deel meer uit van het centrum. De afstand is hiervoor te groot. Bereikbaarheid en parkeren Het centrum van Rockanje ligt uiterst noord, decentraal in de kern. De bereikbaarheid is echter goed doordat het Dorpsplein in het verlengde van Alardusdreef, de doorgaande weg van Rockanje, ligt. De parkeersituatie in het centrum is matig. De drie parkeerterreinen (achter de Zeeman, achter de PLUS, naast de school aan de W. de Waalstraat) sluiten matig aan op de winkels. Aan het Dorpsplein en de Dorpsweg kan haaks geparkeerd worden. Functie en positie Het centrum van Rockanje heeft hoofdzakelijk een boodschappenfunctie. Het aanwezige aanbod bestaat voor het grootste deel uit winkels met dagelijkse artikelen. Het overige aanbod bestaat hoofdzakelijk uit winkels die frequent worden bezocht en worden meegenomen bij het doen van boodschappen. Uit het Koopstromenonderzoek Randstad 211 blijkt dat het centrum van Rockanje vooral gericht is op de eigen inwoners. Deze positie is echter niet sterk. Minder dan de helft (circa 45%) van de bestedingen aan dagelijkse artikelen van inwoners van Rockanje komt terecht in het centrum; de afvloeiing is groot. Daarnaast is de toevloeiing van koopkracht voor dagelijkse artikelen naar het centrum beperkt (circa 14%). Economisch functioneren Het economisch functioneren van het centrum in Rockanje staat onder druk. De omzet per m² wvo in de dagelijkse sector ligt in het centrum op circa 6.2. Dat is lager dan gemiddeld in de hele gemeente en 11,8% lager dan gemiddeld in de Randstad. Dit beeld wordt ook bevestigd in de ondernemers- Centrum heeft vooral een lokale functie Beoordeling van de omzet van 211 (N=6) Verwachte omzetontwikkeling komende 3 jaar (N=6) 1 2 D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

16 Helft van het aanbod geconcentreerd in winkelgebieden enquête. Geen van de respondenten beoordeelt zijn omzet (zeer) goed. Vooral de omzetverwachting voor de komende drie jaar is zeer somber, ook in het licht van de huidige economische situatie. 2.5 Conclusie Het winkelaanbod in Westvoorne is circa 19. m² wvo groot. Ongeveer de helft daarvan is in één van de drie winkelgebieden (centrum Oostvoorne, centrum Rockanje, Raadhuislaan) gevestigd. Het overige aanbod is verspreid gelegen en bestaat vooral uit winkels in de volumineuze branches. hun omzet over 211 en de omzetverwachting is zeer somber. Als er niks verandert in het centrum van Rockanje dan zullen naar verwachting de kwaliteit en kwantiteit van het winkelaanbod achteruit gaan. Het resterende winkelaanbod zal minder interessant worden, waardoor de koopkrachtbinding mogelijk nog verder daalt. Een kentering van deze neerwaartse spiraal is nodig. De andere helft is verspreid gelegen Functioneren van winkels in Rockanje flink onder druk Het functioneren van het winkelaanbod in de hele gemeente staat onder druk; de gemiddelde omzet per m² per jaar (vloerproductiviteit) ligt voor winkels in de dagelijkse sector circa 9,5% lager dan gemiddeld in de Randstad. Met name de situatie in het centrum van Rockanje vraagt om aandacht. De koopkrachtbinding is met 45% erg laag en mede daardoor is de gemiddelde vloerproductiviteit erg laag. Dit gaven ondernemers ook aan bij de ondernemersenquête. Respondenten gaven geen goede beoordeling aan D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S 1 3

17 3 Toekomstvisie detailhandelsstructuur 3.1 Ambitie De gemeente Westvoorne heeft haar ambitie voor detailhandel vastgelegd in de Toekomstvisie Westvoorne. Het uitgangspunt is behoud en waar mogelijk verbreding van maatschappelijke en commerciële voorzieningen. In lijn met deze gemeentelijke ambitie zijn de volgende ambities voor de detailhandelsstructuur geformuleerd: Voor inwoners van beide kernen een centrum met een compleet pakket dagelijkse voorzieningen en aangevuld met frequent benodigde niet-dagelijkse artikelen (o.a. huishoudelijke artikelen en bloemen en planten), hoofdzakelijk gericht op de eigen inwoners en in het zomerseizoen tevens op toeristen; Een hierbij passende ontwikkeling van winkels buiten de centra; Een gezond ondernemersklimaat met ruimte voor kwaliteit en innovatie; Duurzaam en intensief ruimtegebruik en winkelgebieden met ruimtelijke kwaliteit. Beide kernen een duurzaam en compleet dagelijks aanbod 3.2 Trends in de detailhandel De winkelmarkt is aan het veranderen. Dit heeft ook in Westvoorne gevolgen voor de toekomstige mogelijkheden van detailhandel. De veranderingen op de winkelmarkt komen niet alleen door de economische recessie, maar vooral door een aantal belangrijke trends (zie bijlage 5 voor een uitgebreid overzicht): De omzetontwikkeling in winkels blijft achter bij de ontwikkeling van het winkelvloeroppervlak: gevolg is een lagere vloerproductiviteit. Filiaalbedrijven kunnen beter omgaan met een lagere omzet per m² wvo dan zelfstandige ondernemers. Het aantal filiaalbedrijven groeit ten koste van het aantal zelfstandige ondernemers. Daarnaast gaat een groeiend aandeel zelfstandig ondernemers met pensioen, vaak zonder opvolging. Zeker in kleinere centra is dit een probleem, omdat daar relatief veel zelfstandigen gevestigd zijn. Omzet via internet neemt heel snel toe; in alle branches zal meer omzet via internet gaan. Dit gaat ten koste van de omzet in fysieke winkels. Het gevolg van al deze trends is dat er minder behoefte zal zijn aan winkels en dat leegstand zal toenemen. Zeker in kleine dorpen die te maken krijgen met demografische krimp neemt het draagvlak voor winkels af. Kansrijk voor dergelijke dorpen zijn boodschappencentra. Naar verwachting blijven consumenten boodschappen graag op korte afstand van hun huis doen. 1 4 D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

18 Figuur 2 Omvang en branchering centra gemeente Westvoorne en de regio (m² wvo) 3.3 Haalbare positie in de regio Eerder is reeds geconstateerd dat het aanbod rondom Westvoorne zeer groot is. De omliggende centra (zoals Brielle, Hellevoetsluis, en op grotere afstand Spijkenisse en Rotterdam) hebben een veel groter aanbod dan de centra van Oostvoorne en Rockanje (figuur 2). Dit grotere aanbod bestaat in belangrijke mate uit winkels die gericht zijn op recreatief winkelen (o.a. kleding, schoenen, warenhuis, grootschalige sport- en elektronicawinkels). De recente uitbreiding van het centrum van Spijkenisse en de ontwikkelingen in de binnenstad van Rotterdam (o.a. Markthal, Forum Rotterdam, Saturn) laten het recreatieve aanbod in de regio alleen maar verder toenemen. Bovendien hebben alle grotere kernen een dagelijks aanbod dat groter is dan de centra van Oostvoorne en Rockanje. Bron: Locatus, ; bewerking Droogh Trommelen en Partners Gelet op dit grote aanbod in de regio is een substantiële bovenlokale verzorgingsfunctie voor de centra van Oostvoorne en Rockanje niet haalbaar. De centra zullen hoofdzakelijk gericht moeten blijven op de eigen inwoners en het aanwezige toerisme. D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S 1 5

19 3.4 Indicatie haalbaar aanbod Om te bepalen wat de toekomstige omvang van het winkelaanbod in de gemeente Westvoorne kan zijn, bij hoofdzakelijk een functie voor de eigen inwoners, maken we een indicatieve distributieve berekening voor het dagelijkse winkelaanbod in de gemeente in het jaar 22. Volgens de huidige prognoses zal in 22 het inwonertal van de gemeente licht gedaald zijn tot circa Als uitgangspunt voor de indicatieve berekeningen gaan we uit van sterke centra in Oostvoorne en Rockanje. In deze paragraaf wordt alleen ingegaan op de belangrijkste conclusies. In bijlage 6 wordt uitgebreid ingegaan op de berekening. Gemeente Westvoorne Het dagelijkse winkelaanbod in de gemeente Westvoorne is circa 4.5 m² wvo groot. Uitgaande van een sterk en compleet dagelijks aanbod in de centra van Oostvoorne en Rockanje achten wij het ambitieus, maar haalbaar, dat inwoners van de gemeente een groter deel (circa 85%) van hun uitgaven in de gemeente doen dan nu het geval is (76%*). * I&O, Koopstromenonderzoek Randstad 211 Gelet op het grote aanbod in de regio is het niet realistisch uit te gaan van een versterking van de regionale positie van Westvoorne. Een toename van de bestedingen van mensen van buiten de gemeente is derhalve niet te verwachten. Op basis van een indicatieve berekening is in de dagelijkse sector een aanbod haalbaar van circa 4.3 m² wvo in 22. Dat is min of meer in overeenstemming met het huidige aanwezige aanbod. Centrum Oostvoorne In totaal is het dagelijkse winkelaanbod in het centrum van Oostvoorne circa 2.9 m² wvo groot. Door een versterking van het centrum (o.a. een compleet en modern dagelijks aanbod en goede parkeermogelijkheden) achten wij een beperkte stijging van de koopkrachtbinding haalbaar van 85% naar 9%. Een toename van bestedingen van buiten Oostvoorne is niet te verwachten. Op basis hiervan is een haalbaar dagelijks winkelaanbod te berekenen van circa 2.6 m² wvo in 22. Dat is minder dan het reeds aanwezige aanbod. Centrum Rockanje Het dagelijkse winkelaanbod in het centrum van Rockanje is circa 1.3 m² wvo groot. Uitgaande van een aanzienlijke versterking van het dagelijkse aanbod (o.a. een supermarkt van moderne omvang) en een centrum dat voldoet aan goede randvoorwaarden (o.a. compact centrumgebied, goede parkeermogelijkheden) achten wij het mogelijk dat inwoners van Rockanje een groter deel (circa 6%) van hun uitgaven aan dagelijkse artikelen in het centrum doen dan nu (circa 45%). Een toename van bestedingen van mensen van buiten Rockanje is ook hier niet te verwachten. Voor de dagelijkse sector kan dan aanbod van circa 1.4 m² wvo berekend worden. Dat is ongeveer 1 m² wvo meer dan het aanwezige dagelijkse aanbod. In Rockanje is onvoldoende marktruimte aanwezig voor twee volwaardige supermarkten (service en discount). Zelfs als wordt uitgegaan van een hoge koopkracht-binding (circa 85%) is de haalbare omzet hiervoor te laag. Het aantal inwoners in het verzorgingsgebied is hiervoor ontoereikend. Bijlage 7 en paragraaf 4.3 gaan hier nader op in. 1 6 D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

20 3.5 Visie op detailhandelsstructuur Gelet op de trends, de haalbare positie en het berekende haalbare dagelijkse winkelaanbod is er geen aanleiding het winkelaanbod in de gemeente Westvoorne substantieel uit te breiden. De omvang van het huidige winkelaanbod sluit aan bij de vraag. Dit betekent echter niet dat er geen uitbreiding gewenst en/of noodzakelijk is. Om de huidige functie te kunnen behouden en de lokale positie te kunnen versterken is een kwaliteitsverbetering van beide centra noodzakelijk. Zonder de nodige kwaliteitsverbetering (zonodig met een kwantitatieve uitbreiding van het winkelaanbod) zal het aanbod in de centra op termijn achteruit gaan en komen de gewenste functie en positie in gevaar. Twee dorpen, twee centra De ambitie van de gemeente is om de inwoners van beide kernen de beschikking te laten hebben over ten minste een basisaanbod dagelijkse artikelen. In onze visie kan dit in de toekomst worden gegarandeerd door de centra van Oostvoorne en Rockanje hun huidige functie te laten behouden en hun lokale positie verbeteren. Het is niet gewenst dat één centrum heel sterk groeit en dat zij D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S 1 7

21 daarmee genoodzaakt is om veel inwoners uit het andere dorp aan zich te binden. Dat zet het winkelaanbod in de andere kern onder druk, waardoor een goed voorzieningenniveau op de tocht komt te staan. In deze visie blijft het centrum van Oostvoorne een boodschappencentrum met aanvullend aanbod (boodschappen-plus) en het centrum van Rockanje hoofdzakelijk een boodschappencentrum. In hoofdstuk 4 wordt nader ingegaan op de randvoorwaarden voor beide centra om goed te kunnen functioneren. Voor het goed functioneren van de centrumgebieden van Westvoorne en Rockanje is het van groot belang dat het ruimtelijkeconomische beleid gericht is op concentratie van het aanbod in beide centrumgebieden. Kleine winkelgebieden en solitaire winkellocaties dienen niet verder te worden versterkt. Raadhuislaan De detailhandelsfunctie van de Raadhuislaan is nog maar zeer beperkt. Versterking van deze functie is niet meer gewenst. De winkelfunctie is reeds flink afgenomen. Andere functies (horeca, diensten) zij toegenomen. In de toekomst zal het beleid gericht moeten zijn om juist niet-winkelfuncties hier een plek te geven. Winkelontwikkelingen vinden zoveel mogelijk plaats in het centrum van Rockanje. Perifere detailhandel Detailhandel op verspreid gelegen locaties draagt niet bij aan de gewenste ontwikkeling van de centra. Voor detailhandel in volumineuze artikelen (woninginrichting, doe-het-zelf en tuincentra) kan door de aard en omvang van de gevoerde artikelen een uitzondering worden gemaakt. De gemeente Westvoorne beschikt reeds over een relatief uitgebreid volumineus aanbod, hoofdzakelijk in de branches doe-het-zelf en tuincentra. Mede door de recente uitbreiding en verplaatsing van Formido is Westvoorne is er geen aanleiding dit aanbod substantieel uit te breiden. Een te groot aanbod in dit relatief kleine marktgebied leidt naar verwachting tot een noodzakelijke (toename van de) verkoop van branchevreemde artikelen. Dit ondermijnt de gewenste ontwikkeling van de centrumgebieden en is derhalve ongewenst. Het aanbod in de branche woninginrichting is relatief beperkt. Deze sector is vooral gebaat bij concentratie van aanbod (kijken, vergelijken). het marktgebied van Oostvoorne is daarvoor te klein. Gelet op het grote aanbod in de omgeving (Hellevoetsluis, Spijkenisse, Barendrecht, Rotterdam) en de zeer matige marktomstandigheden in de woonbranche zien wij geen aanleiding het aanbod te vergroten. 3.6 Conclusie De toekomstig gewenste detailhandelsstructuur van de gemeente Westvoorne ziet er als volgt uit: Het centrum van Oostvoorne blijft een boodschappen-plus-centrum, waar naast dagelijks aanbod enig niet-dagelijks aanbod gevestigd is, hoofdzakelijk gericht op de eigen inwoners; Het centrum van Rockanje blijft een boodschappencentrum met vooral dagelijks aanbod, hoofdzakelijk gericht op de eigen inwoners; Geen verdere uitbreiding/versterking van winkelaanbod buiten de centra. 1 8 D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

22 4 Uitwerking per centrum huishoudelijke artikelen) maken het aanbod compleet. Compleet aanbod: minstens één servicesupermarkt Randvoorwaarden voor kansrijke centra Om de gewenste functie en positie van de centra van Oostvoorne en Rockanje te kunnen realiseren, moeten zij aan een aantal randvoorwaarden voldoen. Ze moeten compleet, compact en comfortabel zijn. Bij een boodschappen-plus-centrum is het niet-dagelijkse aanbod wat uitgebreider. Er zijn meerdere winkels die frequent benodigde niet-dagelijkse artikelen verkopen, aangevuld met een beperkt modisch en overig nietdagelijks aanbod. Het aanbod is echter nog steeds beperkt, zodat van recreatief winkelen geen sprake is....aangevuld met (vers)speciaalzaken en drogisten Compleet aanbod Een volwaardig dagelijks winkelaanbod is de basis voor een goed functionerend boodschappencentrum. Dat zorgt er voor dat het centrum voldoende aantrekkelijk is om de dagelijkse boodschappen te doen. De aanwezigheid van ten minste één servicesupermarkt is cruciaal. Bij voorkeur zijn twee of meer supermarkten in aanvullende marktsegmenten aanwezig. Daarnaast bestaat een compleet boodschappencentrum uit andere dagelijkse winkels, waaronder enkele (vers-)speciaalzaken (o.a. bakker, slager) en één of twee drogisterijen. Winkels met frequent benodigde niet-dagelijkse artikelen (zoals bloemen, textiel of De omvang van de supermarkt bepaalt in de belangrijke mate de aantrekkelijkheid van een supermarkt. Consumenten vragen om een steeds breder en dieper assortiment: niet één soort sla, maar vijf verschillende soorten en niet één merk tomatensaus, maar drie. Daarnaast vraagt de consument om steeds meer comfort in de winkel: bijvoorbeeld bredere gangpaden en verschillende wijzen van winkelen en betalen (kassa vs. zelfscan). Voor kleinere supermarkten is het steeds moeilijker in te spelen op de nieuwe consument. We zien dan ook dat de gemiddelde omvang van supermarkt steeds verder toeneemt. Een moderne supermarkt D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S 1 9

23 heeft tegenwoordig al gauw een omvang van ten minste 1.2 m² wvo. Compact centrumgebied De aantrekkelijkheid van een boodschappencentrum wordt sterk beïnvloed door de afstand tussen winkels. Een compact winkelgebied zorgt ervoor dat de afstand tussen winkels klein is. Bezoekers worden daardoor sneller verleid andere winkels te bezoeken dan wanneer de afstand tussen winkels groter is. Winkels in een compact winkelgebied kunnen beter van elkaars klanten en aanwezigheid profiteren. Figuur 3 Combinatiebezoek tussen supermarkt en andere winkels in buurt- en dorpscentra Servicesupermarkt Bakker Bloemist Drogist 75% 1. bezoekers/week Servicesupermarkt Bakker Bloemist Drogist Compact Barrière Een goed ingepaste supermarkt van moderne omvang speelt een belangrijke rol in boodschappencentra. Een supermarkt van gemiddelde omvang trekt elke week ruim 1. bezoekers. Daarmee is de supermarkt in de meeste centra veruit de belangrijkste publiekstrekker. Van deze enorme klantenstroom kunnen andere winkels profiteren: een beperkt deel ervan biedt al een gezonde omzet. Zonder supermarkt ontbreekt vaak de aantrekkingskracht om voldoende klanten op de been te krijgen. 1. bezoekers/week Servicesupermarkt 1. bezoekers/week Bron: DTNP (21), De rol van supermarkten 45% Nihil Op afstand Bakker Bloemist Drogist 2 D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

24 Compact centrumgebied: korte afstanden......en deur van de supermarkt dicht bij andere winkels Comfortabel bezoek: parkeren bij de winkels Om te kunnen profiteren van de klantenstroom, moet de supermarkt goed zijn ingepast in het centrum. Uit grootschalig onderzoek onder ruim 4.5 supermarktklanten in 3 buurt- en dorpscentra blijkt dat 75% van de supermarktbezoekers ook één of meer andere winkels bezoekt, mits deze zichtbaar zijn en op korte afstand liggen van de supermarkt (figuur 3). Ligt de supermarkt op enige afstand van andere winkels of ligt de ingang van de supermarkt om de hoek, dan daalt het combinatiebezoek naar 45%. Ligt de supermarkt op een grotere afstand, dan is het combinatiebezoek nihil. Comfortabel bezoek Een bezoek aan het centrum moet gemakkelijk en comfortabel zijn. Dit houdt in dat het centrum goed bereikbaar is en dat de parkeermogelijkheden (aantal, ligging, regime) goed zijn. Als een bezoeker het centrum niet op een comfortabele wijze kan bezoeken (bijvoorbeeld door een matige bereikbaarheid, onvoldoende parkeerplaatsen of grote afstanden tussen parkeerplaatsen en de winkels) dan kan de consument besluiten uit te wijken naar een centrum dat wel gemakkelijk te bezoeken is. 4.2 Centrum Oostvoorne Compleet aanbod: uitbreiding supermarkten Het centrum van Oostvoorne behoudt zijn functie als boodschappen-plus-centrum met naast een compleet dagelijks aanbod ook een beperkt niet-dagelijks aanbod. Om een compleet aanbod te kunnen behouden en de lokale positie te versterken is het gewenst de aanwezige supermarkten de mogelijkheid te bieden uit te breiden, om ze zodoende beter aan te laten sluiten op de behoeftes van de moderne consument. Daarmee blijven de twee belangrijkste publiektrekkers van het centrum ook in de toekomst aantrekkelijk voor consumenten en nemen de toekomstperspectieven voor andere winkels in het centrum toe. Het is niet gewenst dat het winkelaanbod in het centrum zo sterk wordt dat het een groter deel van de inwoners uit Rockanje aan zich gaat binden dat nu het geval is. De omvang van de supermarkten wordt daarom beperkt tot maximaal 1.2 m² wvo per supermarkt na uitbreiding. Met deze maat kunnen de supermarkten moderniseren. Tegelijkertijd wordt voorkomen dat het aanbod zo sterk D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S 2 1

25 wordt dat het een duurzaam dagelijks aanbod in het centrum van Rockanje in de weg staat. Compact centrum: richten op één deelgebied Voor de herkenbaarheid en aantrekkelijkheid van het centrum wordt voorgesteld in het beleid te focussen op een compacter centrumgebied. Logisch is te kiezen voor het deelgebied rondom de Stationsweg. Daar is reeds het grootste deel van het winkelaanbod gevestigd. Nieuwe detailhandelontwikkelingen vinden bij voorkeur plaats in dit deelgebied. De kwaliteit van het deelgebied rondom het Dorpsplein wordt in belangrijke mate bepaald door enkele ondernemers die daar gevestigd zijn en de meer historische uitstraling van het gebied. Door de afhankelijkheid van enkele ondernemers en de afstand tot de Stationsweg is het Dorpsplein en omgeving een kwetsbaar gebied voor detailhandel. Nieuwe detailhandelsinitiatieven worden derhalve niet gestimuleerd. Comfortabel bezoek: verbeteren parkeren Goede parkeermogelijkheden zijn van belang om consumenten een comfortabel bezoek te bieden. Met name bij de grote publiekstrekkers (supermarkten) zijn voldoende parkeermogelijkheden belangrijk. Gelet op de huidige parkeersituatie bij Albert Heijn is het gewenst de parkeercapaciteit uit te breiden. Synergie met toerisme Het centrum van Oostvoorne kan naast inwoners van de kern ook profiteren van toeristen. De twee belangrijkste functies waarmee het centrum toeristen aan zich kan binden, zijn dagelijks winkelaanbod (boodschappen doen) en horeca. Een versterking van deze twee functies kan er toe leiden dat meer toeristen het centrum van Oostvoorne zullen bezoeken. Door de afstand van het centrum van Oostvoorne tot het strand zal de synergie tussen toeristen en het centrum echter beperkt blijven. Samenvatting Om de huidige functie te behouden en de lokale positie te versterken zijn de volgende punten van belang voor het centrum van Oostvoorne: Vergroten van supermarkt(en); Concentratie in één deelgebied; Verbeteren van de parkeersituatie. Nieuwe ontwikkelingen bij voorkeur aan Stationsweg Supermarkten uitbreiden en parkeren verbeteren 2 2 D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

26 Een tweede supermarkt is niet gewenst Nieuwe initiatieven bij voorkeur aan Dorpsplein Relatie met parkeerterreinen versterken 4.3 Centrum Rockanje Het centrum van Rockanje kan in de toekomst een functie als boodschappencentrum blijven vervullen. Primair blijft het centrum gericht is op haar eigen inwoners. Voor een opschaling naar boodschappen-plus-centrum (met een groter niet-dagelijks aanbod) is onvoldoende draagvlak aanwezig. Compleet aanbod: schaalvergroting supermarkt Om de huidige functie en positie ten opzichte van andere kernen (Oostvoorne, Spijkenisse, Brielle) te behouden, is versterking van het dagelijkse aanbod in het centrum belangrijk. In een boodschappencentrum is een situatie met twee supermarkten meestal gewenst. Eerder werd dan ook gedacht aan het toevoegen van een extra (discount)supermarkt aan het centrum van Rockanje. Het draagvlak hiervoor is echter te beperkt; distributieve ruimte ontbreekt (zie paragraaf 3.4 en bijlagen 6 en 7). De kwaliteit van het aanbod in Rockanje komt met een extra supermarkt onder druk te staan. Het is in dit geval beter te kiezen voor één servicesupermarkt van moderne omvang en met voldoende omzet dan voor twee supermarkten met ieder te weinig omzet. Daarnaast zal een tweede supermarkt in Rockanje leiden tot verstoring van de gewenste verhouding tussen de centra van Rockanje en Oostvoorn. Net als in het centrum van Oostvoorne mag de huidige supermarkt uitbreiden tot 1.2 m² wvo. Dit biedt de supermarkt de mogelijkheid beter in te spelen op de hedendaagse consument. Tegelijkertijd wordt voorkomen dat de supermarkt zijn positie te zeer versterkt ten opzichte van Oostvoorne. Voor uitbreiding van andere winkels (dagelijks en niet-dagelijks) is kwantitatief en kwalitatief geen aanleiding. Compact centrum: maak keuze voor Dorpsplein Voorgesteld wordt in het beleid de nadruk te leggen op het Dorpsplein. Dat is op dit moment reeds het hart van het centrum. De functie van het Dorpsplein kan in de toekomst worden versterkt. Naast schaalvergtroting van de supermarkt aan het plein is het gewenst om ook het overige aanbod zoveel mogelijk aan het plein te concentreren. Comfortabel bezoek: verbeteren parkeren Het parkeren in het centrum is vooral tijdens het hoogseizoen matig. De capaciteit van het D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S 2 3

27 parkeren lijkt wel voldoende, maar de parkeerterreinen sluiten niet goed aan op de winkels. Voor een comfortabeler bezoek aan het Dorpsplein is een betere relatie tussen de parkeerterreinen en de winkels gewenst. Synergie met toerisme Ook het centrum van Rockanje kan behalve van inwoners van de kern profiteren van toeristen. De toevloeiing is tot nu toe beperkt. Een versterking van het dagelijkse aanbod (o.a. uitbreiding supermarkt) helpt bij de versterking van synergie tussen toeristen en het centrum. Daarnaast zijn sfeer en beleving belangrijk om toeristen naar het centrum te trekken. Horecavoorzieningen en een aantrekkelijke omgeving spelen hierbij een belangrijke rol. Beide zijn maar in beperkte mate aanwezig in het centrum van Rockanje. Meer horecavestigingen en het toevoegen van sfeer kan mogelijk meer toeristen naar het centrum trekken. Opgemerkt moet worden dat de aanwezigheid van toeristen in de gemeente niet leidt tot substantieel meer marktruimte voor winkels. Toeristische bestedingen moeten vooral gezien worden als extra omzet tijdens het hoofdseizoen, met name in winkels met dagelijkse artikelen. Warenmarkt De huidige locatie van de warenmarkt is goed. Synergie tussen de warenmarkt en de winkels aan het Dorpsplein is op deze wijze optimaal. Verplaatsing van de warenmarkt naar een locatie buiten het centrum (bijvoorbeeld Raadhuislaan of achter de Zeeman) wordt afgeraden. Aandachtspunt voor de warenmarkt is de hoge dichtheid van de marktkramen. De verblijfskwaliteit op de warenmarkt kan worden versterkt door een ruimere opzet van de markt. Samenvatting Om een functie als boodschappencentrum te behouden en de lokale positie te versterken zijn de volgende punten van belang voor het centrum van Rockanje: Vergroten van de supermarkt; Geen extra supermarkt toevoegen; Concentratie aan het Dorpsplein; Verbeteren van de parkeersituatie; Warenmarkt centraal in centrum houden; Horeca toevoegen. Horeca toevoegen om meer toeristen te trekken Locatie warenmarkt goed, behouden huidige locatie 2 4 D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

28 5 Beleidskader 5.1 Beleidskeuzes Deze visie beoogt te voorzien in ruimtelijk detailhandelsbeleid voor de gemeente Westvoorne. Op basis van deze visie kunnen initiatieven worden getoetst aan de gewenste detailhandelsstructuur en kan vertaling plaatsvinden naar structuurvisies, gebiedsvisies en bestemmingsplannen. Selectieve ontwikkeling In hoofdstuk 3 is de keuze gemaakt voor behoud en versterking van de centra van Oostvoorne en Rockanje. Deze keuze lijkt niet nieuw, maar is wel van wezenlijk belang. Doordat beide centra klein zijn is het belangrijk dat elke winkelontwikkeling in één van deze centra landt. Het is daardoor nodig streng om te gaan met ontwikkelingen buiten de twee centra. Marktinitiatieven zullen zo niet versnipperen over te veel locaties met elk te weinig kritische massa en attractiviteit. Hierdoor krijgen de centra in Oostvoorne en Rockanje de beste toekomstmogelijkheden. Deze visie voorziet, uitgaande van bestaande kwaliteiten, in een toekomstgerichte duurzame structuur voor de detailhandel in de gemeente Westvoorne. In het te voeren beleid geldt als uitgangspunt dat ontwikkelingen de beoogde winkelstructuur moeten versterken. Nieuwe winkelontwikkelingen buiten de twee centra zijn in beginsel ongewenst. Deze benadering noopt tot een zorgvuldige kwalitatieve afweging van plannen. Ontwikkelingsmogelijkheden Binnen de centra van Oostvoorne en Rockanje zijn alle typen detailhandel toegestaan. Winkels in niet-dagelijkse artikelen met een minder frequent bezocht karakter of met een bovenlokale functie worden zoveel mogelijk geclusterd in het centrum van Oostvoorne. Uitbreiding van winkels die buiten de twee centra liggen zijn in principe niet toegestaan, tenzij dit reeds planologisch-juridisch is verankerd. Nieuwvestiging van detailhandel buiten de gewenste structuur wordt voorkomen. Tevens kan de bestemming op bestaande winkelpanden buiten de gewenste structuur verruimd worden, zodat (leegstaande) winkelpanden bijvoorbeeld een woonfunctie krijgen. 5.2 Beleidsregels Voorkomen van branchevervaging bij PDV Winkels mogen zich in principe alleen in winkelgebieden vestigen. Voor de traditionele PDV-branches zijn er ruimtelijk-relevante redenen (aard en omvang van de artikelen) die vestiging buiten de reguliere winkelgebieden rechtvaardigen. Om deze ruimtelijkrelevante redenen kunnen volumineuze branches (woninginrichting, doe-het-zelf en tuicentra) een ontheffing krijgen voor perifere locaties. Deze ruimtelijk-relevante redenen zijn voor andere branches of artikelgroepen vaak niet aanwezig en bovendien beleidsmatig ongewenst. Perifeer gelegen winkels in volumineuze branches hebben de neiging om naast hun volumineuze hoofdassortiment ook een nevenassortiment te voeren (grotere winstmarges per m²). Zo zijn er bouwmarkten die speelgoed, en tuincentra die huishoudelijke artikelen verkopen. Er is dan sprake van branchevervaging. Dit is op perifere locaties D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S 2 5

29 ongewenst: reguliere detailhandel wordt beleidsmatig zoveel mogelijk geclusterd in reguliere winkelgebieden. Vestiging van volumineuze branches op perifere locaties is alleen mogelijk door de ontheffing die zij krijgen vanwege de omvang van de artikelen. Er zijn in beginsel geen redenen aanwezig om deze ontheffing te verruimen. Met andere woorden, er zijn geen redenen aanwezig om de verkoop van een nevenassortiment toe te staan. Door de verkoop van nevenassortimenten in perifeer gelegen winkels niet toe te staan, is het voor iedereen helder wat is toegestaan. Het handhaven is in een dergelijke situatie eenvoudig. Bij elk artikel dat wordt verkocht en dat niet tot het hoofdassortiment van de branche behoort, kan in beginsel, al dan niet naar aanleiding van klachten van derden, handhavend worden opgetreden. Internetverkoop In toenemende mate vindt detailhandel (de bedrijfsmatige verkoop van producten aan consumenten) plaats via internet. De vraag die zich daarbij vaak voordoet is in hoeverre de bestelling (virtueel), de betaling (virtueel) dan wel de aflevering (bij de consument) de detailhandelsactiviteit is. Voor het detailhandelsbeleid en de planologische vertaling in bestemmingsplannen zijn vooral de ruimtelijke effecten (beoogde detailhandelsstructuur, verkeer) en verschijningsvorm (ruimtegebruik, uitstraling) relevant. In dit licht wordt in het detailhandelsbeleid voor Westvoorne onderscheid gemaakt tussen vier vormen van internetverkoop: 1. Winkels: internetverkoop vindt plaats vanuit of in combinatie met een fysieke uitstalruimte die gericht is op en/of toegankelijk is voor consumenten (al of niet in combinatie met opslag/logistiek). Deze vorm van internetverkoop wordt in planologisch opzicht beschouwd als winkel en is alleen toegestaan in panden met een winkelbestemming (= detailhandelsbestemming). 2. Opslag/logistieke ruimte: internetverkoop vindt plaats vanuit of in combinatie met opslag en/of logistiek. Er is geen sprake van een fysieke uitstalruimte die gericht is op en/of toegankelijk is voor consumenten. Deze vorm van internetverkoop wordt planologisch beschouwd als logistiek bedrijf en is alleen toegestaan in panden met een passende bedrijfsbestemming. Ruimtelijke relevantie perifere vestiging aanwezig maar niet voor branchevreemd aanbod. Nieuwe (meng)vormen van detailhandel 2 6 D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

30 3. Kantoren: internetverkoop vindt plaats zonder opslag en/of logistiek ter plaatse en er is geen sprake van een fysieke uitstalruimte die gericht is op en/of toegankelijk is voor consumenten. Wel is sprake van een bedrijfsactiviteit met (meerdere) ter plaatse werkzame personen. Deze vorm van internetverkoop wordt planologisch beschouwd als kantoor en is alleen toegestaan in panden met een passende kantorenbestemming. 4. Woningen/overig: internetverkoop vindt plaats met beperkte opslag en/of logistiek* ter plaatse, er is geen sprake van een fysieke uitstalruimte die gericht is op en/of toegankelijk is voor consumenten en er is geen sprake van een bedrijfsactiviteit met ter plaatse werkzame personen. Zolang de internetverkoop ondergeschikt blijft aan de hoofdfunctie van een pand heeft deze vorm van internetverkoop planologisch geen substantiële effecten en kan in beginsel zonder beperkingen worden toegestaan in panden met een woon- of andere bestemming. * Nadere regels over beperkte opslag en/of logistiek kunnen in bestemmingsplannen worden opgenomen. Alle vormen van internetverkoop behoren in beginsel tot een van deze categorieën en worden als zodanig beoordeeld. Dit betekent bijvoorbeeld dat een voor consumenten toegankelijke showroom (uitstalruimte), ook zonder bestelling, betaling of levering ter plaatse planologisch als winkel wordt beschouwd. Bij een bedrijfsgebouw op een bedrijventerrein mogen in ondergeschikte mate goederen worden afgehaald, maar indien sprake is van een voor publiek toegankelijke afhaalruimte waar artikelen zijn uitgestald, is sprake van een winkel. Hetzelfde geldt voor kantoren en woningen. Detailhandel als ondergeschikte nevenactiviteit Van oudsher vindt detailhandel (de bedrijfsmatige verkoop van producten aan consumenten) plaats als ondergeschikte nevenactiviteit bij andere bedrijfsactiviteiten. De vraag die zich daarbij vaak voordoet is in hoeverre de detailhandelsactiviteit ondergeschikt is en/of deze noodzakelijk en/of gebruikelijk is voor de hoofdactiviteit. Evenals bij internetverkoop zijn voor het detailhandelsbeleid en de planologische vertaling in bestemmingsplannen vooral de ruimtelijke effecten (beoogde detailhandelsstructuur, verkeer) en verschijningsvorm (ruimtegebruik, uitstraling) relevant. Hiervan is vooral sprake indien verkoop plaatsvindt vanuit of in combinatie met een fysieke uitstalruimte die gericht is op en/of toegankelijk is voor consumenten (een winkelruimte). In dit licht wordt in het detailhandelsbeleid voor Westvoorne detailhandel als ondergeschikte nevenactiviteit buiten een pand met een winkelbestemming slechts zeer beperkt toegestaan en alleen onder alle drie de volgende voorwaarden: Er sprake is van ter plaatse vervaardigde artikelen (bijvoorbeeld asperges bij de boer, meubelmakerij, etc.) en/of er is geen sprake van een naar buiten toe zichtbare uitstraling als winkel (winkeltje in verzorgingshuis, shampoo bij de kapper). De detailhandelsactiviteit blijft beperkt tot direct aan de hoofdactiviteit gerelateerde artikelen (wel asperges bij de boer, geen landwinkel met versproducten van elders). De fysieke uitstalruimte die gericht is op en/of toegankelijk is voor consumenten beperkt zich tot max. 25 m² (het is immers een ondergeschikte nevenactiviteit). D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S 2 7