Toekomst Europaplein Leeuwarden. - een gelijkvloers turboplein -

Transcriptie

1 Toekomst Europaplein Leeuwarden - een gelijkvloers turboplein -

2 Even voorstellen Mente Bonestroo Oprichter Bonotraffics Verkeerskundige (Noordelijke Hogeschool Leeuwarden) Planoloog (Rijksuniversiteit Groningen) Omgevingsmanager Mediator conflictbemiddeling Docent verkeerskunde aan Hogeschool van Amsterdam Bonotraffics bv 20 jaar geleden opgericht Gevestigd in Kampen 30 verkeerskundigen HBO(+) Specialisaties o.a. onderzoek en ontwerp 2

3 Opbouw presentatie De aanvraag & de start 3

4 De vraag / de opdracht Vanuit de gemeenteraad: Een plan voor een gelijkvloerse reconstructie van het Europaplein te ontwikkelen in een samenwerkingsverband van de dienst Stadsontwikkeling, twee vertegenwoordigers van de Vereniging Monument Europaplein en de architect J.G.C. Vegter, opdat de raad een verantwoorde keuze kan maken tussen het plan voor een turborotonde en een gelijkvloerse reconstructie van het plein. 4

5 De aanpak Probleemanalyse Inventarisatie en analyse Oplossing gemeente Alternatieve oplossingen Af- en overwegingen Conclusies en aanbevelingen 5

6 Criteria voor beoordeling van het plan VME en vergelijking met plan gemeente Doorstroming autoverkeer Doorstroming van het autoverkeer van en naar en op het Europaplein bij de verkeersdruk als omschreven onder verkeersdruk 2020 in de spitsperioden Veiligheid en doorstroming fietsverkeer en voetgangers Kwalitatieve geobjectiveerde beschrijving van de verkeersveiligheid en sociale veiligheid van het langzame verkeer op en rond het Europaplein Ruimtelijke kwaliteit Kwalitatieve toets van het plan aan de kaders en kwaliteiten van het Europaplein als beschreven in Europaplein Leeuwarden, historisch ruimtelijke analyse van ir. O. Kloosterman (feb 2013), bezien vanuit de verschillende soorten van gebruikers van het plein Ontsluiting van aanliggende wijken Kwalitatieve beoordeling van de fysieke bereikbaarheid van de aanliggende wijken en bedrijven van het Europaplein en de toeleidende wegen Financiën Raming van de integrale kosten van het project waarbij in ieder geval de bouwkosten als zodanig herkenbaar moeten zijn weergegeven 6

7 Randvoorwaarden en uitgangspunten De oplossing minimaal tot in 2025 goed moet kunnen functioneren voor zowel het autoverkeer, de relevante OV-verbindingen alsook voor fietsers en voetgangers Een goede verkeersdoorstroming voor gemotoriseerd verkeer op het hoofdwegennet; gemiddelde snelheid op de gehele stadsring, ook in de spitsperiode, minimaal 25 km/u maximaal oponthoud op de invalsweg 10 minuten; Een goede doorstroming voor het openbaar vervoer; Een logische en prettige fietsstructuur als streven om meer mensen op de fiets te krijgen; Een stimulans voor de omgeving van de stadsring als prettig woonklimaat; Een herkenbare en representatieve stadsring Een verkeersveilige, verkeersruimte en een sociaal veilige openbare ruimte 7

8 Randvoorwaarden en uitgangspunten Om de historische en stedenbouwkundige waarde van het plein zoveel mogelijk te behouden, zijn er een aantal randvoorwaarden en uitgangspunten geformuleerd waar de verschillende alternatieven en varianten aan moeten voldoen. De alternatieven moeten binnen de bestaande bebouwingsgrenzen in te passen zijn, zodat het stedenbouwkundige ensemble gehandhaafd blijft; Het handhaven van het ovaalvormige verloop van de wegen; De ruime maat van de groene middenruimte moet zoveel mogelijk gehandhaafd blijven zodat die past bij de grootte van de totale ruimte; De fontein in het hart van het plein moet (als een belangrijke monumentale waarde) gehandhaafd worden. 8

9 Probleemanalyse Gemeente heeft in 2011 studie door extern bureau Witteveen en Bos laten uitvoeren op het plein is er een vlotte afwikkeling waarbij ruimte lijkt te zijn voor meer verkeer Dit is ook bevestigd door bewoners tijdens de bewonersavonden Ondanks de doorstroming op het plein zelf bevestigd onderzoek dat het plein overbelast is en er een duidelijk capaciteitstekort bestaat De overbelasting is zichtbaar op de takken die het meest ongunstig liggen Bijkomend gevolg is dat er sluipverkeer door de wijken ontstaat Het Europaplein functioneert niet conform het gemeentelijk beleid 9

10 Prognose intensiteiten Nieuwe situatie door de Haak om Leeuwarden Gebruikmaking van star verkeersmodel Gemeente heeft zelf verouderd lokaal star model uit 2007 gebaseerd op Nieuwe Regionale Model (NRM) In 2011 is er een nieuw NRM uitgekomen In 2011 is er een nadere analyse uitgevoerd vertaald in de memo aan de raad Achtergrond verkeersafwikkeling Bijstelling plaatsgevonden van 2020 naar

11 Prognose intensiteiten Inmiddels zijn er nieuwe cijfers CBS Aangepaste aannames gemeente zijn nog steeds (veel) te hoog! 11

12 Prognose intensiteiten overzicht bevolkingsprognose gemeente Leeuwarden , naar leeftijdscategorie, aantallen x1.000 (bron: CBS) Eerder geprognosticeerde aantal van inwoners wordt pas in 2040 bereikt in plaats van

13 Prognose intensiteiten overzicht bevolkingsprognose COROP-gebied Noord-Friesland en provincie Friesland , aantallen x1.000 (bron: CBS) Afname aantal bewoners in omgeving 13

14 Prognose intensiteiten overzicht bevolkingsprognose leeftijdscategorie jaar , aantallen x1.000 (bron: CBS) In memo achtergrond verkeersontwikkeling is uitgegaan van een groei van het aantal arbeidsplaatsen van (in 2012) naar en in 2020 (voor verkeersmodel Leeuwarden is gehanteerd) Nieuwste prognoses laten juist daling zien 14

15 Huidige intensiteiten Kruispuntstromen Europaplein gemotoriseerd verkeer 2011 (bron: Verkeerssituatie Europaplein en omgeving bij uitstel of afstel van een reconstructie, 23 november 2011) 15

16 Toekomstige intensiteiten volgens gemeente Noord Noord Naam: Europaplein Plaats: Leeuwarden m m West Ochtendspits 56 West Avondspits 26 m m m m 395 Oost 482 Oost m m Tijd: Ochtendspits Tijd: Avondspits Omschr.: Intensiteiten 2025 Omschr.: Intensiteiten Zuid Zuid Kruispuntstromen Europaplein gemotoriseerd verkeer 2025 (bron: gemeente Leeuwarden) 16

17 Analyse intensiteiten Overzicht intensiteiten Europaplein 2011 en 2025, inclusief verhouding 17

18 Analyse intensiteiten ochtendspits Overzicht veranderingen verkeersstromen Europaplein , ochtendspits, absolute toename en relatieve verhouding 18

19 Analyse intensiteiten avondspits Overzicht veranderingen verkeersstromen Europaplein , avondspits, absolute toename en relatieve verhouding 19

20 Conclusies prognose intensiteiten De aannames die de gemeente in 2011 heeft gehanteerd bij het opstellen van de verkeersstromen voor de toekomstige situatie, zijn verouderd. De laatste bevolkingsprognoses van het CBS leveren nieuwe inzichten op. Zo wordt het verwachte inwonertal van niet in 2020, niet in 2025, maar pas in 2040 gehaald. Daarnaast laten de nieuwste cijfers tot 2040 een continue afname zien van de bevolking tussen 20 en 65 jaar. Wanneer deze afname wordt gekoppeld aan de verwachting van de gemeente Leeuwarden dat het aantal arbeidsplaatsen de komende tijd sterk stijgt, dan lijkt laatstgenoemde bewering erg onrealistisch. 20

21 Conclusies prognose intensiteiten De enorme toenames van het gemotoriseerd verkeer op het Europaplein zijn niet te verklaren als gekeken wordt naar de lichte geprognosticeerde bevolkingsgroei, de geprognosticeerde afname van de beroepsbevolking en de daarmee samenhangende verwachting dat het verwachte aantal arbeidsplaatsen niet opgevuld kan worden door een toename van de beroepsbevolking. 21

22 Verkeersstructuur 22

23 Categorisering Gebiedsontsluitingswegen binnen de bebouwde kom 23

24 Binnenring Stadsring Verdeelring 24

25 Enkelstrooks wegen 25

26 Fietsstructuur Primaire fietsroutes 26

27 Bestaande situatie / uitgangspositie Ontsluiting Europahotel op het plein Ontsluiting van de wijken op het plein 27

28 stadsringweg Enkele stroken op- en afrijden Ovaalvormig wegenstructuur om middenplein rbinding stadsringrdeelring Ovaalvormig middenplein met fontein Verbinding stadsring en binnenring Gebouwen in ovaalvorm rond plein stadsringweg 28

29 Op- en afrijden en oversteken In- en uitvoegen van en naar de woonwijk Fietsers uit de voorrang Voetgangers in voorrang via zebra 29

30 Ontwerp gemeente 30

31 Referentiebeelden 31

32 Referentiebeelden 32

33 Eigenschappen ontwerp gemeente Geen standaard turborotonde Fietsers en voetgangers ongelijkvloers via tunnels op 3 locaties in 2 richtingen Op 1 locatie (aan centrumzijde) gelijkvloerse oplossing met fietsers en voetgangers in de voorrang Geen aansluitingen van en naar de omliggende wijken Geen aansluiting Europahotel 33

34 Geen standaard turborotonde Standaard spiraalrotonde 34

35 Fietsers en voetgangers ongelijkvloers via tunnels op 3 locaties in 2 richtingen Hoogteverschillen overbruggen 1 gelijkvloerse oversteek in de voorrang, daardoor niet symmetrisch Tunnels en fietspaden liggen niet haaks op oversteek maar in cirkelboog Door gelijkvloerse oversteek hele korte op- en afrijstroken 35

36 Geen aansluitingen van en naar omliggende wijken 36

37 Geen aansluitingen van en naar omliggende wijken Ontsluiting wijken 37

38 Details ontwerp gemeente Korte in- en uitvoegstroken 38

39 Details ontwerp gemeente 2 oprijstroken voor 3 stroken op het plein Vgl. situatie Joure 39

40 Details ontwerp gemeente sociale onveiligheid Geen doorzicht in tunnels Geen alternatieve gelijkvloerse oversteek Laat u uw dochter s avonds door zo n tunnel fietsen of lopen? 40

41 Details ontwerp gemeente sociale onveiligheid A-symmetrische rotonde Alleen deel fietsstructuur heeft nog ovale structuur 41 41

42 Doorstroming en afwikkeling Afhankelijk van capaciteit en intensiteiten Capaciteit/doorstroming wordt bepaald door: asfalt ; aantal rijstroken verstoringen (fietsers, voetgangers, invoegend verkeer, brugopeningen, ongevallen) hoeveelheid, snelheid en samenstelling van verkeer (nu en voor de toekomst) op- en afrijmogelijkheden totale netwerk 42

43 Ontwerp gemeente Wat is verschil met bestaande situatie qua afwikkeling/doorstroming/capaciteit? Ongelijkvloerse voetgangers- en fietsoversteken en 1 gelijkvloerse oversteek in de voorrang; in bestaande situatie fietsers ook al uit de voorrang Turborotonde met geconcentreerde afwikkeling; nu tweestrooks plein met gespreide afwikkeling 43

44 Berekeningen Eerste indruk verkregen met programma de rotondeverkenner Vervolgens in detail gesimuleerd met Vissim Vissim is een wetenschappelijk dynamisch zeer gedetailleerd en betrouwbaar microsimulatiemodel op microniveau 44

45 Simulatie ontwerp gemeente ochtendspits +25% tov huidig 45

46 Simulatie ontwerp gemeente avondspits + 25% tov huidig 46

47 Overige aspecten Stedenbouwkundige kwaliteiten Cultuurhistorische kwaliteiten Afbreukrisico (realiseren onomkeerbare situatie) 47

48 Kernkwaliteiten ellipsvormige en ruim bemeten hoofdruimte op ooghoogte vrijwel geheel te overzien, als eenheid te beleven heldere buitenbegrenzing door middel van in maat en vorm vergelijkbare flatgebouwen open, regelmatige ruimteopbouw met concentrische indeling rondgaande (verkeers-)beweging, gekoppeld aan hoofdassen uitvalsweg en ringweg samenhang, evenwichtige verdeling van verkeersfunctie en groene ruimte fontein/zuil centraal geplaatst zonder te domineren sobere uitstraling gerelateerd aan oorsprong uit de Wederopbouwperiode. 48

49 Alternatieve gelijkvloerse oplossingen Uitgangspunten voor ontwerp Anticiperen op (afwikkelings)probleem Optimalisatie van bestaande situatie Anticiperen op toekomstige ontwikkelingen Gefaseerde aanpak; flexibel; geen afbreukrisico Realistisch Niet alleen verkeerskundig, maar ook andere aspecten betrekken 49

50 Alternatieve gelijkvloerse oplossingen 3 alternatieve oplossingen uitgewerkt Turboplein met langzaam verkeer in de voorrang. Turboplein met langzaam verkeer uit de voorrang. Turboplein met langzaam verkeer in de voorrang verder weg gelegen. 50

51 Turboplein met langzaam verkeer in de voorrang 51

52 Turboplein met langzaam verkeer uit de voorrang 52

53 Turboplein met langzaam verkeer in de voorrang verder weg gelegen 53

54 Waarom turboplein? Capaciteit van huidige ovaal behouden Respecteren van stedenbouwkundige en cultuurhistorische kwaliteiten Optimaliseren bestaande situatie Minimale kosten 54

55 Voorkeursvariant Turboplein met teruggelegen langzaam verkeersoversteek heeft de voorkeur omdat deze oplossing: beste afwikkeling voor gemotoriseerd verkeer heeft meest veilig voor fietsers is 55

56 Simulatie voorkeursoplossing ochtendspits % 56

57 Simulatie voorkeursoplossing avodnspits % 57

58 Afwikkeling/doorstroming 58

59 Afwikkeling/doorstroming 59

60 Teruggelegen langzaam verkeersoversteek lage rijsnelheden door goede snelheidsremming voldoende lengte voor het langzame verkeer voor het oprijden van de oversteekplaats voldoende zicht van langzaam en gemotoriseerd verkeer op elkaar de haakse bochten voor het fietsverkeer om de oversteeksnelheid te matigen zebramarkering voor de oversteek van de fietser aanbrengen 60

61 Voorbeeld richtlijn langzaam verkeersoversteek 61

62 Simulatie oversteek 62

63 Simulatie oversteek 63

64 Vergelijking 64

65 Eindconclusies De gemeentelijke prognoses zijn onjuist en veel te hoog Het gemeentelijke ontwerp biedt geen oplossing voor het probleem Het ontwikkelde gelijkvloerse alternatief met teruggelegen langzaam verkeersoversteek wikkelt het gemotoriseerde verkeer zelfs BETER af. Langzaam verkeer moet enigszins omrijden maar heeft dan ook geen hinder van hoogteverschillen/hellingen en sociale onveiligheid. Daarnaast blijft het monumentale karakter behouden en het bestaande plein wordt niet vernield Voor overige conclusies zie samenvatting. Per saldo scoort het gelijkvloerse alternatief op vrijwel alle aspecten beter zodat de gelijkvloerse oplossing met teruggelegen oversteken voor langzaam verkeer verre de voorkeur verdient. 65

66 Einde presentatie Dank voor uw aandacht Gelegenheid tot stellen van vragen Wel thuis 66