BEELD EN VERWACHTINGEN BRANDWEER WOERDEN Resultaten van onderzoek naar het beeld en de verwachtingen rond de brandweer van de gemeente Woerden

Transcriptie

1 BEELD EN VERWACHTINGEN BRANDWEER WOERDEN 2008 Resultaten van onderzoek naar het beeld en de verwachtingen rond de brandweer van de gemeente Woerden

2 COLOFON Uitgevoerd in opdracht van: Gemeente Woerden Blekerijlaan GR Woerden T I Uitgevoerd door: Newcom Research & Consultancy B.V. Capitool PL Enschede T F E info@newcomresearch.nl I De Ruyterkade AC Amsterdam T Uitvoerende onderzoekers: drs. T. van de Rijdt drs. S. Buitinga Met dank aan: Dhr.C. Schilder (Gemeente Woerden) Dhr. J.P. Duhen (Gemeente Woerden) Amsterdam, april 2008 Newcom Research & Consultancy B.V. Newcom Research & Consultancy B.V. Het auteursrecht op door Newcom Research & Consultancy B.V. geproduceerde voorstellen van onderzoek, analyses van resultaten en opgestelde rapporten berust bij Newcom Research & Consultancy B.V. Overeengekomen wordt dat aan de opdrachtgever de bevoegdheid wordt overgedragen tot gebruik, vermenigvuldiging en/of opslag binnen de organisatie c.q. concern van de opdrachtgever. Ter voorkoming van misbruik mag niets uit de genoemde documenten in enige vorm of op enige wijze openbaar worden gemaakt, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Newcom Research & Consultancy B.V. Hierbij omvat openbaar maken ook het verspreiden binnen verbonden bedrijven en/of instellingen van de opdrachtgever. Newcom Research & Consultancy B.V. Pagina 2 Brandweer Woerden: beeld en verwachtingen

3 INHOUDSOPGAVE 1. OPZET ONDERZOEK Aanleiding onderzoek Methode, populatie en respons 4 2. RESULTATEN Contact en organisatie Taken van de brandweer Imago en waardering brandweer Brandveiligheid DE BALANS OPGEMAAKT De brandweer in de samenleving De brandweer is niet soft De brandweer wordt gewaardeerd De burger kent zijn verantwoordelijkheid Internet dé manier om in contact te komen 20 Newcom Research & Consultancy B.V. Pagina 3 Brandweer Woerden: beeld en verwachtingen

4 1. OPZET ONDERZOEK 1.1. Aanleiding onderzoek De brandweer van de gemeente Woerden vindt veiligheid in de gemeente van groot belang. Om zijn taken beter te kunnen uitvoeren vindt de brandweer het belangrijk om te weten welk beeld er van de brandweer bestaat bij de burgers van Woerden en wat de verwachtingen van burgers zijn ten aanzien van de brandweer. Om het beeld en de verwachtingen rond de brandweer van de gemeente Woerden inzichtelijk te maken heeft de gemeente Woerden Newcom Research & Consultancy gevraagd een 0-meting uit te voeren. Deze 0-meting is vergelijkbaar met een meting zoals heeft plaatsgevonden bij de Zeister brandweer. Het onderzoek kent twee hoofddoelstellingen: Inzicht genereren in hoeverre burgers van de gemeente Woerden zich veilig voelen en zich beschermd weten tegen brand, ongevallen en andere calamiteiten; Vaststellen wat men verwacht van de brandweer en in hoeverre de brandweer volgens de burger aan deze gestelde verwachting voldoet Methode ethode, populatie en respons Door middel van een online vragenlijst zijn leden van het Woerdenpanel ( uitgenodigd om aan het onderzoek deel te nemen. Van de 966 beschikbare adressen hebben 599 respondenten op de vragenlijst gereageerd en hebben 530 respondenten de vragenlijst afgerond (respons: 55 procent) Hieronder vindt u een beschrijving van de steekproef. Newcom Research & Consultancy B.V. Pagina 4 Brandweer Woerden: beeld en verwachtingen

5 Figuur 1 Geslacht 36% Man Vrouw 64% Aan het onderzoek hebben 64 procent mannen en 36 procent vrouwen meegewerkt. De gemiddelde leeftijd binnen de steekproef is 49.5 jaar. Hieronder vindt u een overzicht van de verdeling binnen de leeftijdscategorieën. Figuur 2 Leeftijd 25% 24% 23% 10% 13% 3% 2% jonger dan tot tot to tot tot jaar of ouder Newcom Research & Consultancy B.V. Pagina 5 Brandweer Woerden: beeld en verwachtingen

6 2. RESULTATEN 2.1. Contact en organisatie Brandweer Woerden is een voorbeeld van de combinatie beroeps- en vrijwillige krachten. Complimenten! Gelukkig nog geen ervaring gehad met de Woerdense Brandweer en dat wil graag ag zo houden. De communicatie/samenwerking van gemeente en plaatselijke brandweer is naar buiten toe niet altijd eenduidig. Dit is wel belangrijk. Ik waardeer het vrijwilligerswerk van de brandweer bijzonder. Aan de respondenten is gevraagd of zij wel eens contact hebben gehad met de brandweer en zo ja, wat de reden van het contact was. Tevens is de respondenten gevraagd of zij weten hoe de brandweer van Woerden is georganiseerd. De resultaten van deze vragen zijn weergegeven in onderstaande figuren. Figuur 3 Heeft u wel eens contact gehad met de brandweer? 32% Ja Nee 68% Ruim 30 procent van de respondenten heeft wel eens contact gehad met de brandweer. De reden van dit contact is op de eerste plaats dat zij iemand bij de brandweer kennen (46 procent). Andere redenen van contact met de brandweer zijn via een open dag, vanwege een brand in de buurt of via een controle van de brandweer op de werkplek. In de figuur 4 zijn de resultaten te vinden. Newcom Research & Consultancy B.V. Pagina 6 Brandweer Woerden: beeld en verwachtingen

7 Figuur 4 Reden van contact Ik ken iemand bij de brandweer 46% Open dag 31% Brand in de buurt Controle van brandweer op werkplek 24% 23% Bij brandweer geweest voor informatie Zelf brand gehad 12% 11% Anders 36% Bijna de helft van de respondenten weet dat de brandweer in Woerden uit beroeps en vrijwilligers bestaat (46 procent). Verder geeft 33 procent van de respondenten aan niet te weten hoe de brandweer is georganiseerd en 19 procent van de respondenten denkt dat het vrijwilligers zijn die van huis moeten komen. Zie figuur 5. Figuur 5 Weet u hoe de brandweer in Woerden is georganiseerd? Ja: het zijn beroeps en vrijwilligers 46% Nee, dat weet ik niet 33% Ja: het zijn vrijwilligers die van huis moeten komen 19% Ja: het zijn beroeps die 24 uur per dag op de kazerne zijn 2% Newcom Research & Consultancy B.V. Pagina 7 Brandweer Woerden: beeld en verwachtingen

8 2.2. Taken van de brandweer Ik merk dat er wellicht een aantal taken bij de brandweer worden ondergebracht welke daar m.i. niet thuis horen, we moeten deze mannen/vrouwen het werk laten doen waar ze goed in zijn en waar ze voor opgeleid zijn. Teveel andere taken leidt tot fouten Ik weet dus inderdaad weinig van de brandweer af terwijl het een heel nuttige en belangrijke organisatie is. Wordt tijd dat het beter wordt Voorlichting kan een taak apart zijn voor specialisten Aan de respondenten zijn 15 stellingen voorgelegd met betrekking tot de taken van de brandweer. Respondenten moesten aangeven of naar hun mening de brandweer de taak uitvoert. Dezelfde 15 stellingen zijn daarna nogmaals aan de respondenten voorgelegd waarin gevraagd werd welke taak de brandweer naar de mening van de burgers zou moeten uitvoeren. De uitkomsten zijn in figuur 6 en 7 weergegeven. Figuur 6 De taken die de brandweer volgens burgers uitvoert Het blussen van brand 98% 2% Gebouwen controleren op naleving brandveiligheidsvoorschriften 96% 1% 3% Voorlichting geven over brandveiligheid 94% 2% 4% Leegpompen van kelders bij wateroverlast 91% 4% 5% Vrijkomen van gevaarlijke stoffen meten 85% 7% 8% Adviseren over brandveiligheid in uw woning 82% 10% 8% Brand voorkomen 82% 11% 7% Reinigen van wegdek bij oliespoor 79% 11% 10% Coördineren van de voorbereiding op rampen 68% 18% 14% Organiseren van cursussen - Wat te doen bij brand? 68% 14% 18% Risicos op rampen en grote ongevallen in kaart brengen 67% 18% 15% Opleidingen verzorgen voor bedrijfshulpverlening 47% 32% 21% Nazorg verlenen aan slachtoffers van brand 34% 48% 19% Familie/relaties van slachtoffers van brand informeren 17% 61% 22% Openen van deuren als sleutels kwijt zijn 15% 64% 22% Ja Nee Weet ik niet Newcom Research & Consultancy B.V. Pagina 8 Brandweer Woerden: beeld en verwachtingen

9 Over 11 van de 15 stellingen denkt een ruime meerderheid van de respondenten dat de brandweer de taak uitvoert. Taken waarvan de burger denkt dat de brandweer de taak niet uitvoert zijn: het openen van deuren als sleutels kwijt zijn (64%), het informeren van familie en relaties van slachtoffers van brand (61%), het verlenen van nazorg aan slachtoffers van brand (48%) en het verzorgen van opleidingen voor bedrijfshulpverlening (32%). Het blussen van brand, gebouwen controleren op naleving brandveiligheidsvoorschriften, voorlichting geven over brandveiligheid en het vrijkomen van gevaarlijke stoffen meten zijn overduidelijk taken die de brandweer naar mening van de respondenten moet uitvoeren (resp. 100, en 71 procent). Taken die de brandweer niet moet uitvoeren volgens respondenten zijn het openen van deuren als sleutels kwijt zijn (64 procent), het informeren van familie/ relaties van slachtoffers van brand (49 procent) en het verlenen van nazorg aan slachtoffers van brand (36 procent). Zie figuur 7. Figuur 7 De taken die brandweer moet uitvoeren volgens burgers Het blussen van brand 100% Gebouwen controleren op naleving brandveiligheidsvoorschriften 88% 10% 1% Voorlichting geven over brandveiligheid 74% 26% 1% Vrijkomen van gevaarlijke stoffen meten 73% 24% 3% Brand voorkomen 70% 27% 3% Adviseren over brandveiligheid in uw woning 61% 37% 2% Risicos op rampen en grote ongevallen in kaart brengen 54% 37% 9% Leegpompen van kelders bij wateroverlast 53% 40% 7% Coördineren van de voorbereiding op rampen 52% 37% 11% Reinigen van wegdek bij oliespoor 51% 38% 11% Organiseren van cursussen - Wat te doen bij brand? 46% 47% 6% Opleidingen verzorgen voor bedrijfshulpverlening 31% 51% 17% Nazorg verlenen aan slachtoffers van brand 18% 46% 36% Familie/relaties van slachtoffers van brand informeren 11% 40% 49% Openen van deuren als sleutels kwijt zijn 7% 29% 64% Moet taak zijn Mag taak zijn Moet géén taak zijn Newcom Research & Consultancy B.V. Pagina 9 Brandweer Woerden: beeld en verwachtingen

10 Na de uitvoering van correlatieanalyses is gebleken dat op alle 15 stellingen een significant verband is gevonden tussen wat respondenten vinden dat een taak van de brandweer moet zijn en welke taken de brandweer volgens de respondenten uitvoert. Dit kan betekenen dat: 1. De brandweer taken wel/niet uitvoert waarvan burgers vinden dat zij die taken ook wel/niet moeten uitvoeren; 2. Als burgers vinden dat de brandweer bepaalde taken wel/niet moet uitvoeren, zij ook denken dat de brandweer deze taken wel/niet uitvoert; 3. Als burgers denken dat de brandweer de taken wel/niet uitvoert, zij ook vindt dat de brandweer die taken wel/niet moet uitvoeren Imago en waardering brandweer Een zeer nuttig onderzoek en daarbij hulde voor de brandweer Woerden. Voorkom onnodig rijden met sirenes aan , 's ochtends vroeg onnodig gezien tijdstip met sirenes te rijden. Mijn beeld van de brandweer wordt gevormd door de TV. Je ziet dan een gezellige groep mannen die samen koken en 24 uur dienst hebben en de vrije dagen gebruiken om bij te klussen. Mijn zoon is bij de brandweer. Die jongens hebben het soms best zwaar. 87 procent van de respondenten heeft veel vertrouwen heeft in de brandweermensen. Tevens vindt 85 procent van de respondenten dat brandweermensen een voorbeeldfunctie hebben en dat zij hulpvaardig zijn. Daarnaast vindt 80 procent van de respondenten de brandweermensen deskundig en vindt 70 procent van de respondenten dat brandweermensen snel ter plaatse zijn. Het imago van de brandweer wordt minder beoordeeld als het gaat om cultuur en toegankelijkheid. Zo vindt 1 op de 4 burgers dat er bij de brandweer een machocultuur heerst en vindt ruim 1 op de 5 burgers dat de brandweer ontoegankelijk is voor burgers. Zie figuur 8. Gemiddeld geven burgers de brandweer van Woerden een rapportcijfer van een 7,7. Respondenten die wel eens contact hebben gehad of die wel eens bij de brandweer zijn geweest voor informatie, geven de brandweer een hoger rapportcijfer. 7.7 Gemiddeld wordt de brandweer van gemeente Woerden gewaardeerd met een rapportcijfer van 7,7. Newcom Research & Consultancy B.V. Pagina 10 Brandweer Woerden: beeld en verwachtingen

11 Figuur 8 Stellingen: imago en waardering van de brandweer* Ik heb vertrouwen in de brandweer 5% 87% Brandweermensen hebben een voorbeeldfunctie 5% 85% Brandweermensen zijn hulpvaardig 3% 85% Brandweermensen zijn deskundig 5% 80% In geval van nood is de brandweer snel ter plaatse 4% 70% Bij de brandweer heerst een machocultuur 32% 25% De brandweerorganisatie is voor burgers ontoegankelijk De brandweer rijdt ook met zwaailicht en sirene als dat niet nodig is Brandweermensen zitten niets te doen als er geen brand is 60% 63% 37% 22% 8% 7% (Helemaal) mee oneens (Helemaal) mee eens * Omdat de antwoordmogelijkheid weet niet" niet is opgenomen in de figuur zijn de totaalpercentages < 100% 2.4. Brandveiligheid Mensen moeten meer zelf verantwoordelijkheid nemen voor hun veiligheid en niet telkens naar de overheid wijzen. De brandweer kan een voorlichtende rol spelen om brandveiligheid te bevorderen. Ik ben erg voor eigen verantwoordelijkheid maar ook voor een strenge overheid die corrigerend optreedt tegen mensen die de verantwoordelijkheid niet nemen zoals brandstichting door vandalen. Ik vind dat de brandweer haar kennis moet gebruiken om preventie adviezen te geven, maar de verantwoordelijkheid voor brandveiligheid in een gebouw ligt bij de eigenaar/gebruiker. Sla niet te ver door in controles op naleving van brandveiligheidsvoorschriften. Is naar mijn mening na de ramp in Volendam enigszins doorgeslagen. Mensen hebben ook hun eigen verantwoordelijkheid en inschattingsgevoel. Aan de respondenten is een aantal stellingen voorgelegd om inzichtelijk te krijgen wat de burger van Woerden belangrijk vindt als het om brandveiligheid gaat. Newcom Research & Consultancy B.V. Pagina 11 Brandweer Woerden: beeld en verwachtingen

12 80 procent van de respondenten vindt het heel belangrijk dat de brandweer in het kader van brandveiligheid let op het veilig gebruik van gebouwen (vluchtwegen). 60 procent van de respondenten vind het heel belangrijk dat de brandweer let op de constructie en bouwmaterialen van het gebouw in het kader van de brandveiligheid. Zie figuur 9. Figuur 9 Belang controle... in het kader van brandveiligheid Veilig gebruik van het gebouw (vluchtwegen) 80% 20% Constructie en bouwmaterialen 60% 36% 4% Heel belangrijk Belangrijk Niet zo belangrijk Bevordering van de brandveiligheid door voorlichting en advisering vindt 96 procent van de respondenten (heel) belangrijk. Bevordering van de brandveiligheid door controles en boetes vindt 82 procent van de respondenten (heel) belangrijk. Zie figuur 10. Figuur 10 Belang van brandveiligheidbevordering door Voorlichting en advisering 52% 45% 3% Controles en boetes 33% 55% 13% Heel belangrijk Belangrijk Niet zo belangrijk Respondenten is ook gevraagd welke rol overheid en burgers hebben in het kader van brandveiligheid. De uitkomsten op deze vraag zijn uiteengezet in figuur 11. Newcom Research & Consultancy B.V. Pagina 12 Brandweer Woerden: beeld en verwachtingen

13 Figuur 11 Wie is verantwoordelijk voor de brandveiligheid? Gevangenissen 71% 25% 3%1% Ziekenhuizen, verzorgingstehuizen en 40% 55% 5% Scholen 39% 55% 5% Gebouwen met gevaarlijke stoffen 34% 56% 9% Sportgebouwen 25% 59% 16% Bijeenkomstgebouwen (kerken, bioscopen, theaters) 14% 69% 17% Hotels, slaapgebouwen 6% 60% 34% Restaurants en kroegen 5% 55% 40% Winkels 4% 51% 45% Kantoren 3% 52% 45% Woningen 1% 24% 75% vooral de overheid vooral de gebruiker/ eigenaar zowel overheid als gebruiker/ eigenaar weet ik niet Uit figuur 11 wordt duidelijk dat 71 procent van de respondenten vindt dat vooral de overheid verantwoordelijk is voor de brandveiligheid van gevangenissen. Daarnaast vindt 75 procent van de respondenten dat vooral de gebruikers/ eigenaren verantwoordelijk zijn voor de brandveiligheid van woningen. Voor de overige gebouwen vindt een ruime meerderheid van de respondenten dat zowel overheid als gebruiker/ eigenaar verantwoordelijk zijn voor de brandveiligheid. Nagenoeg geen van de respondenten heeft over de brandveiligheid van gebouwen geen mening. Newcom Research & Consultancy B.V. Pagina 13 Brandweer Woerden: beeld en verwachtingen

14 In het kader van de brandveiligheid is de respondenten ook gevraagd aan welke gebouwen de overheid de komende vier jaren aandacht moet besteden. De uitkomsten van deze vraag zijn uiteengezet in tabel 12. Figuur 12 Gebouwen die de komende vier jaren aandacht verdienen betreffende brandveiligheid Ziekenhuizen, verzorgingstehuizen en verpleegtehuizen Gebouwen met gevaarlijke stoffen Scholen 53% 61% 72% Restaurants en kroegen Kerken, bioscopen, theaters Hotels en slaapgebouwen Huizen en flats Gevangenissen Sportgebouwen Winkels Kantoren Anders 32% 28% 27% 26% 21% 13% 10% 8% 4% De top drie van gebouwen die volgens de respondenten de komende vier jaren vooral aandacht verdienen als het gaat om brandveiligheid zijn: zorginstellingen (72 procent), gebouwen met gevaarlijke stoffen (61 procent) en scholen (53 procent). Wat respondenten er zelf aan doen om de brandveiligheid te vergroten is uiteengezet in figuur 13. Uit de figuur blijkt dat bijna 80 procent van de respondenten een rookmelder heeft. Verder laat bijna de helft van de respondenten (ook) regelmatig installaties en schoorstenen reinigen/ controleren (47 procent) en heeft 42 procent van de respondenten (ook) een brandblusser. Mannen blijken vaker een brandblusser te hebben dan vrouwen en hoe ouder men is hoe vaker men installaties en schoorsteen laat controleren. Newcom Research & Consultancy B.V. Pagina 14 Brandweer Woerden: beeld en verwachtingen

15 Figuur 13 Manieren om zelf/ thuis de brandveiligheid te vergroten Ik heb een rookmelder 79% Ik laat installaties, schoorsteen, etc. regelmatig controleren 47% Ik heb een brandblusser 42% Ik heb een branddeken 21% Niets 8% Anders, namelijk: 8% 2.5 Voorlichting en service De website woerden.nl is leuk om te zien. Je kunt precies zien hoeveel keer de brandweer moest uitrukken en waarheen. Ik kijk regelmatig op de site van brandweer Woerden naar het uitrukoverzicht. Helaas is deze al een tijdje niet meer bijgewerkt. Ik zie meer in folders via de bibliotheek of huis aan huis. Brandweerdemonstraties op jaarmarkten, voorlichtingsspots op tv e.d. Af en toe een kijkdag waar de kinderen ook mee mogen is leuk, geeft positief imago voor de brandweer en moment om voorlichting te geven. Het laatste deel van het onderzoek was er op gericht om de wensen en verwachtingen van burgers ten aanzien van voorlichting en service in kaart te brengen. Het gaat hier om het contact tussen brandweer en burger en daarnaast welke verwachtingen burgers hebben ten aan zien van het contact dat zij hebben met de brandweer. Een kwart van de respondenten heeft wel eens naar informatie over brandveiligheid gezocht. Mannen en respondenten die wel eens contact hebben gehad met de brandweer zoeken significant vaker naar informatie over brandveiligheid. Newcom Research & Consultancy B.V. Pagina 15 Brandweer Woerden: beeld en verwachtingen

16 Het grootste aandeel van de respondenten (92 procent) geeft aan dat zij vooral informatie op Internet zou zoeken over brandveiligheid. Informatie over brandveiligheid zou door ruim 2 op de 3 respondenten (ook) gezocht worden bij de brandweer zelf. Zie figuur 14. Figuur 14 Bronnen voor informatie over brandveiligheid Internet 92% Brandweer 66% Gemeentehuis Folders, brochures Postbus 51 25% 22% 27% Bouwmarkt Bibliotheek Politie Wijkwinkel Anders 11% 7% 5% 1% 3% Uit figuur 15 wordt duidelijk dat 74 procent van de respondenten behoefte heeft aan een contactpersoon bij de brandweer na brand of hulpverlening door de brandweer. Figuur 15 Behoefte aan een contactpersoon 19% Ja Nee Weet ik niet 7% 74% Newcom Research & Consultancy B.V. Pagina 16 Brandweer Woerden: beeld en verwachtingen

17 De verwachtingen ten aanzien van voorlichting en service door de brandweer zijn uiteengezet in figuur 15. Uit de figuur blijkt dat het grootste deel van de respondenten (84 procent) graag tips wil op de website hoe brand en ongevallen te voorkomen en wat te doen als er brand uitbreekt of een ongeval plaatsvindt. Ook zou ruim 2 op de 3 burgers op een kaart via de website willen zien wat de belangrijkste brand- en ongevalrisico s in de buurt zijn. Respondenten hebben minder behoefte aan een korte training veilig vluchten bij brand en blussen van beginnende branden. 44 procent van de respondenten vindt dit geen goed idee. Ook op de website zien waar controles zijn gehouden de eigen woning laten controleren op brandveiligheid vindt ruim 1 op de 3 respondenten geen goed idee. Figuur 15 Verwachtingen ten aanzien van voorlichting en service Op de website* tips hoe brand en ongevallen te voorkomen en wat te doen als er brand uitbreekt of ongeval plaatsvindt 84% 5% 11% Op een kaart op de website* zien wat de belangrijkste branden ongevalsrisico's in mijn buurt zijn 65% 11% 24% Op website* zien wat de resultaten van de controles zijn 47% 28% 25% Een informatiepunt met informatie over de brandweer, brand voorkomen/bestrijden, etc. 38% 24% 38% Op website* zien waar de brandweer controles heeft gehouden 38% 34% 27% Mijn woning laten controleren op brandveiligheid 27% 33% 40% Korte training veilig vluchten bij brand en blussen van beginnende branden 26% 44% 30% Voorlichtingsbijeenkomsten in mijn buurt 21% 27% 52% Ja Nee Neutraal * website = website van de brandweer en/ of gemeente woerden Newcom Research & Consultancy B.V. Pagina 17 Brandweer Woerden: beeld en verwachtingen

18 3. DE BALANS OPGEMAAKT 3.1. De brandweer b in de samenleving Ruim 1 op de 3 burgers heeft wel eens contact heeft gehad met de brandweer. Contact met de brandweer vindt voornamelijk plaats omdat men iemand bij de brandweer kent, via open dagen van de brandweer en via brand in de buurt. Voor burgers zijn dit manieren van contact waarbij zij zelf initiatief nemen om in contact te komen met de brandweer. Het is positief om te zien dat burgers proactief zijn in het contact dat zij zoeken met de brandweer. Het kennisniveau van burgers over de brandweer kan verbeterd worden. Bijna de helft van de burgers weet hoe de brandweer is georganiseerd. Meer dan de helft van de burgers weet echter niet hoe de brandweer is georganiseerd óf geeft een verkeerd antwoord. Vooral het feit dat burgers een verkeerd antwoord geven is een onwenselijke situatie. Aanbeveling 1 Aangezien het kennisniveau over de organisatie van de brandweer verbeterd kan worden, zou communicatie over de organisatiestructuur van de brandweer naar burgers toe wenselijk zijn om dit kennismanco tegen te gaan. De website zou hiervoor een goed middel kunnen zijn, maar ook open dagen en informatieverspreiding via andere kanalen kunnen bijdragen om dit beeld bij te stellen; 3.2. De brandweer is niet soft Burgers zijn in het algemeen goed op de hoogte van de taken die de brandweer uitvoert. Van de 15 voorgelegde taken voert de brandweer 11 van deze taken, volgens een ruime meerderheid van de burgers, uit. Taken van de brandweer die minder bekend zijn bij burgers, zijn vooral zorggerelateerde taken als het verlenen van nazorg en het informeren van familie/vrienden van slachtoffers. Tevens vindt ruim 1 op de 3 burgers dat het ook géén taak van de brandweer moet zijn om nazorg te verlenen aan slachtoffers bij brand en bijna de helft van de burgers vindt dat het ook géén taak moet zijn van de brandweer om familie/relaties van slachtoffers van brand te informeren. Het geven van hulpverlening hoort volgens een groot deel van de burgers kennelijk niet bij de brandweer thuis. Het openen van deuren als sleutels kwijt zijn is volgens 2 op de 3 burgers van de gemeente ook géén taak van de brandweer en zou ook géén taak van de brandweer moeten zijn. Dit hoge aantal zou er in gelegen kunnen zijn dat burgers vinden dat de brandweer zijn tijd aan belangrijker zaken zou kunnen/moeten spenderen. Nader onderzoek zou dit echter moeten uitwijzen. Newcom Research & Consultancy B.V. Pagina 18 Brandweer Woerden: beeld en verwachtingen

19 Aanbeveling 2 Gezien de beperkte kennis van burgers over het stuk hulpverlening als onderdeel van het takenpakket van de brandweer, is meer communicatie over deze taken wenselijk om deze (beperkte) kennis bij te stellen. Hierbij is het tevens van belang dat er een omslag komt in het beeld dat burgers hebben over de brandweer: burgers vinden namelijk de taak van hulpverlening veelal niet passen bij de brandweer. Van belang is dan ook dat de brandweer aan burgers communiceert dat de brandweer ook een zachte kant heeft en dat de dienst van de brandweer verder reikt dat het enkel blussen van brand ; 3.3. De brandweer wordt gewaardeerd De brandweer van Woerden wordt met een gemiddeld rapportcijfer van 7.7 met een ruime voldoende gewaardeerd. Dit is een positief signaal vanuit de gemeente. Burgers hebben vertrouwen in de brandweer, zij vinden de brandweer deskundig en hulpvaardig en vinden dat de brandweer snel ter plaatse is. Ook vindt een grote meerderheid van de burgers dat brandweermensen een voorbeeld functie hebben. Op het punt van toegankelijkheid en het imago van een machocultuur kan de brandweer zich nog verbeteren. Deze punten worden door burgers het minst gewaardeerd. Ruim 1 op de 5 burgers vindt de brandweer ontoegankelijk en 1 op de 4 burgers vindt dat er bij de brandweer een machocultuur heerst. Gezien de mindere scores op deze punten ontstaat er een lichte gap tussen de verwachtingen die burgers hebben van de brandweer en de feitelijke situatie: een grote meerderheid van de burgers vindt dat de brandweer een voorbeeldfunctie heeft enerzijds terwijl anderzijds een deel van de burgers ervaart dat er bij de brandweer een machocultuur heerst en dat de brandweer ontoegankelijk is. Aanbeveling 3 De gap tussen het feit dat de brandweer een voorbeeldfunctie heeft enerzijds en dat hij anderzijds wordt gezien als een macho-organisatie die ontoegankelijk is, moet worden overbrugd. Het organiseren van structurele open dagen (jaarlijks) zou een middel kunnen zijn om de toegankelijkheid te doen toenemen. Brandweermensen kunnen tijdens dergelijke open dagen het macho-imago ontkrachten door zich op te stellen als voorbeeldfunctie; 3.4. De burger kent zijn verantwoordelijkheid Op het gebeid van brandveiligheid vinden burgers de beoordeling van vluchtwegen door de brandweer belangrijker dan de beoordeling van de constructie en bouwmaterialen van gebouwen. Het verschil in belang zou er in gelegen kunnen zijn dat het gebruik van vluchtwegen meer tot de verbeelding spreekt van burgers dan de constructie en bouwmaterialen van gebouwen. Nader onderzoek zou dit moeten uitwijzen. Toch vinden burgers beide aspecten (zeer) belangrijk. Het is zaak voor de brandweer om te blijven controleren op deze aspecten. Newcom Research & Consultancy B.V. Pagina 19 Brandweer Woerden: beeld en verwachtingen

20 De bevordering van de brandveiligheid zien burgers liever plaatsvinden door middel van voorlichting en advisering dan door middel van controles en boetes. Toch zijn beide alternatieven voor een overgrote grote meerderheid van de burgers belangrijke manieren om de brandveiligheid te bevorderen. De brandveiligheid van gevangenissen vinden burgers vooral een verantwoordelijkheid van de overheid. De verantwoordelijkheid voor de brandveiligheid van diverse andere gebouwen in de samenleving (ziekenhuizen, hotels, sportgebouwen, winkels etc.) is volgens burgers veelal een gedeelde verantwoordelijkheid van zowel de overheid als van de eigenaar/gebruiker. De komende vier jaar zou de overheid volgens burgers vooral aandacht moeten schenken aan de brandveiligheid van zorginstellingen, gebouwen met gevaarlijke stoffen en scholen. De brandveiligheid van woningen is volgens burgers vooral de eigen verantwoordelijkheid. Burgers zijn thuis behoorlijk actief als het gaat om het bevorderen van de brandveiligheid in de eigen woning. Zo heeft een overgrote meerderheid van de burgers een rookmelder, heeft bijna de helft van de burgers ook nog een brandblusser en laat nagenoeg hetzelfde deel ook regelmatig installaties en schoorstenen installeren. Het gebruik van een branddeken wordt het minst aangewend als middel om de brandveiligheid te bevorderen, maar wordt toch nog door 1 op de 5 burgers gebruikt. Het is positief om te zien dat burgers de brandveiligheid van woningen enerzijds een verantwoordelijkheid vinden van de gebruiker/ eigenaar en anderzijds deze verantwoordelijkheid ook nemen door actief brandveilige middelen aan te wenden in de woning. Aanbeveling(en) 4 1. Constructie en bouwmaterialen van gebouwen als onderdeel van brandveiligheid zou meer gecommuniceerd kunnen worden met burgers naast het veilig gebruik van vluchtwegen; 2. Voorlichting en advies over de brandveiligheid is een goede manier om de brandveiligheid te bevorderen, maar ook controles en boetes zijn manieren die hiervoor gebruikt kunnen worden. Burgers vinden beide alternatieven belangrijk. Zet beide alternatieven in; 3. De branddeken als middel om thuis de brandveiligheid te bevorderen zou meer gepromoot kunnen worden door de brandweer; 4. In de komende vier jaar zou vooral aandacht gegeven moeten worden aan de brandveiligheid van ziekenhuizen/ verzorgingstehuizen, gebouwen met gevaarlijke stoffen en scholen Internet dé manier om in contact te komen Internet is dé manier waarop burgers op zoek gaan naar informatie over brandveiligheid. Ook de top drie van manieren waarop burgers geïnformeerd willen worden ten aan zien van voorlichting en service zijn alle drie manieren die via de website van de brandweer/gemeente aangeboden kunnen worden. Informatie over de brandveiligheid zou ruim 2 op de 3 burgers ook zoeken bij de brandweer zelf. Newcom Research & Consultancy B.V. Pagina 20 Brandweer Woerden: beeld en

21 Tips op de website het gebied van brandveiligheid en wat te doen bij brand is volgens een overgrote meerderheid van burgers een goed idee. Ook vind ruim 2 op de 3 burgers het een goed idee om de belangrijkste brand- en ongevalsrisico s op de website te zien. Daarnaast vindt bijna de helft van de burgers het een goed idee dat de resultaten van controles op de website te zien zijn. De website lijkt dus hét middel bij uitstek om met burgers te communiceren. Een korte training veilig vluchten bij brand en blussen van beginnende branden vindt bijna de helft van de burgers het minst goede idee. Aanbeveling(en) 5 1. Gebruik Internet en de brandweer (zelf) als middel voor voorlichting en service; 2. Maak gebruik van de website om met burgers te communiceren over actuele thema s.: 2.1 Zet tips over hoe brand en ongevallen te voorkomen en wat te doen als er brand uitbreekt of een ongeval plaatsvindt op de website; 2.2 Zet op de website wat de belangrijkste brand- en ongevalsrisico s; in de buurt zijn; 2.3 Zet op de website wat de resultaten zijn van controles; 2.4 Enz 3. Zorg voor een vaste contactpersoon welke nazorg kan verlenen aan burgers na brand/hulpverlening. Met het onderhavig onderzoek hopen we een constructieve bijdrage te leveren aan het inzicht dat de brandweer heeft in haar belangrijkste doelgroepen. We hebben er alle vertrouwen in dat de brandweer in staat is de uitdagingen voor de toekomst, die in dit hoofdstuk zijn beschreven, het hoofd te bieden en wensen ze hierbij alle succes. Newcom Research & Consultancy B.V. Pagina 21 Brandweer Woerden: beeld en verwachtingen

22 » IN DEZE RAPPORTAGE NEWCOM RESEARCH & CONSULTANCY In april 2008 heeft Newcom Research & Consultancy in samenwerking met gemeente Woerden onderzoek gedaan naar het beeld en de verwachtingen van burgers ten aanzien van de brandweer van Woerden. Verschillende vragen en stellingen zijn voorgelegd op het gebied van contact, imago, taken en verwachtingen ten aanzien van de brandweer. Het onderzoek is uitgevoerd onder leden van het Woerdenpanel. In dit rapport vindt u de resultaten van het onderzoek. Elk probleem en elke informatiebehoefte vraagt om een eigen aanpak en benadering. Daarom leveren wij een breed aanbod aan diensten. Naast het gedegen uitvoeren van fundamenteel onderzoek assisteren wij u bij veranderingstrajecten, strategiebepalingen en implementatieprocessen. Fundamenteel meten is een eerste stap. Het vertalen naar beleid, strategie en visie is een tweede. Wij zijn gespecialiseerd in onderzoek en advies op het gebied van Marketing, Communicatie, Strategie en Beleid en hebben ruime ervaring in kwantitatief en kwalitatief onderzoek. Op basis van de aanwezige expertise wordt het onderzoek wetenschappelijk verantwoord uitgevoerd en worden de resultaten in een breder kader uiteengezet. ENSCHEDE Capitool PL Enschede AMSTERDAM De Ruyterkade AC Amsterdam Newcom Research & Consultancy is gelieerd aan de Universiteit Twente en aangesloten bij de MarktOnderzoek- Associatie (MOA). Fax: algemeen@newcomresearch.nl Internet: