PRACTICUM INKOMSTENBELASTING

Transcriptie

1 PRACTICUM INKOMSTENBELASTING Vennootschapsbelasting Aanslagjaar 2012 Inkomsten 2011 Dirk Geerts Luc Taillieu

2 Dirk GEERTS ( 1969) bekleedt als licentiaat TEW binnen de FOD Financiën de graad van E.a. inspecteur - diensthoofd en de functie van inspecteur-geschillen. Hij heeft zich sinds een aantal jaren toegelegd op de bijwerking van deze monografie. Luc TAILLIEU ( 1949) is de grondlegger van de monografieën Vennootschapsbelasting en Personenbelasting en heeft zich meer dan 25 jaar vol overgave toegelegd op de actualisering van deze boeken. Bij het in druk gaan van dit werk was het aangifteformulier aanslagjaar 2012 nog niet gepubliceerd. De verwijzingen hebben dan ook betrekking op het aangifteformulier aanslagjaar ste druk, 1 ste oplage Vennootschapsbelasting is een uitgave van Standaard Uitgeverij Professional. U kunt ons bereiken op of via professional@standaarduitgeverij.be WPG Uitgevers België NV, Mechelsesteenweg 203, B-2018 Antwerpen Alle rechten voorbehouden. Behoudens de uitdrukkelijk bij wet bepaalde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, op welke wijze ook, zonder de voorafgaande en schriftelijke toestemming van de uitgever. De uitgever en de auteurs streven permanent naar een volledige betrouwbaarheid van de gepubliceerde informatie; zij kunnen voor die informatie en de toepassing ervan echter niet aansprakelijk gesteld worden. ISBN D/2012/0034/331 NUR 826

3 VOORWOORD BIJ DE UITGAVE AANSLAGJAAR 2012 Geachte lezer Death and taxes are both certain But death isn't annual. Belastingen zijn dit helaas wel en daarom presenteren we u ook dit jaar weer een nieuwe editie van de monografie Vennootschapsbelasting. Het jaar 2011 was het jaar waarin we na 540 dagen formatie uiteindelijk toch een regering kregen. Op dinsdag 6 december 2011 legde de regering de eed af, en nog voor het einde van het jaar vergaste ze ons op een eerste pakket fiscale maatregelen met het oog op de opmaak van de begroting van Met ingang van aanslagjaar 2012 of vanaf 1 januari 2011 zijn volgende zaken nieuw: een extra opname in verworpen uitgaven van 17 % van het voordeel van alle aard ingevolge de gratis terbeschikkingstelling door de vennootschap van een wagen; het vastpinnen van de notionele intrestaftrek op 3 %; een verlenging van de steunmaatregelen aan de landbouw; de ganse polemiek over de verstrenging en vervolgens weer (voorlopige) versoepeling van de toepassing van artikel 219 WIB 92; een herbelegging in het kader van artikel 47 WIB 92 mag voortaan gebeuren eender waar binnen Europa; de opheffing van de registratie als aannemer. Uiteraard zijn al deze nieuwigheden verwerkt in deze editie van de monografie, net zoals de belangrijkste rechtspraak, parlementaire vragen, voorafgaande beslissingen en administratieve circulaires die werden uitgebracht in Ook de nieuwigheden opgenomen in het voorontwerp van de Programmawet, die zal worden uitgevaardigd in het voorjaar van 2012 in het kader van de begrotingsopmaak voor het jaar 2012, zijn reeds verwerkt in dit boek. En er is meer. Dit boek is een samenvatting van de volledige en permanent up-to-date commentaar op de Vennootschapsbelasting die u vindt op Surf naar voor meer informatie Suggesties of opmerkingen zijn steeds welkom via op redactie@standaarduitgeverij.be. Het gedrukte jaarboek is bijgewerkt tot 20 februari Veel leesplezier. De auteur, Dirk GEERTS

4 4 Vennootschapsbelasting Overzicht delen OVERZICHT DELEN DEEL 1 Inleiding 41 DEEL 2 Inkomsten en kosten 75 DEEL 3 Vaststelling van het fiscaal resultaat ( reserves + VU + dividenden ) 395 DEEL 4 Vaststelling van het belastbaar resultaat ( de acht bewerkingen ) 525 DEEL 5 Belastbaar resultaat van vennootschappen met inrichtingen in het buitenland 643 DEEL 6 Berekening van de verschuldigde vennootschapsbelasting 645 DEEL 7 Inkoop eigen aandelen gedeeltelijke verdeling ontbinding en vereffening fusie en splitsing inbreng 717 DEEL 8 Fiscale gunstregimes 719 DEEL 9 Topics 721 DEEL 10 Trefwoordenregister 731

5 Vennootschapsbelasting 5 INHOUD VOORWOORD BIJ DE UITGAVE AANSLAGJAAR OVERZICHT DELEN 4 INHOUD 5 DEEL 1 INLEIDING 41 HOOFDSTUK 1 Situering van de personenbelasting 43 HOOFDSTUK 2 Algemene kenmerken van de vennootschapsbelasting 44 HOOFDSTUK 3 Toepassingsgebied 45 1 Aan de vennootschapsbelasting onderworpen vennootschappen Algemeen Toelichting van begrippen Begrip vennootschap Begrip binnenlandse vennootschap Fiscale woonplaats in België Specifieke types van vennootschappen Begrip buitenlandse vennootschap Rechtspersoonlijkheid Omschrijving rechtspersoonlijkheid Geen rechtspersoonlijkheid Grond van beoordeling Voorbeeld Exploitatie of verrichtingen van winstgevende aard Het begrip kleine vennootschap Inleiding Vak grootte van de vennootschap in de zin van het Wetboek van Vennootschappen Belang kmo-begrip Artikel 15 Wetboek Vennootschappen Overgangsregeling bij inwerkingtreding Het begrip verbonden vennootschap Criteria Consortium Controle en controlebevoegdheid Op balansdatum Vennootschappen in oprichting Emigratie van een vennootschap Geen neutraliteit voorzien Kritiek van de Europese Commissie Roerende voorheffing niet verschuldigd? 55

6 6 Vennootschapsbelasting Wel neutraliteit bij behoud Belgische inrichting Wettelijke uitzondering Commentaar Immigratie van een vennootschap 55 2 Uit het toepassingsveld van de vennootschapsbelasting gesloten rechtspersonen Publiekrechtelijke rechtspersonen en vzw s (artikel 180 tot 182 WIB 92) Wettelijke bepalingen Publiekrechtelijke rechtspersonen (art. 180 WIB 92) Bedoelde belastingplichtigen Belastbare grondslag Verenigingen zonder winstoogmerk en andere (art. 181 WIB 92) Bedoelde belastingplichtigen Belastbare grondslag Verenigingen of groeperingen zonder winstoogmerk die zich beperken tot bepaalde toegelaten handelingen (art. 182 WIB 92) Bedoelde belastingplichtigen Belastbare grondslag Overgang van R.P.B. naar Ven.B Belaste reserves Overdraagbare verliezen Invordering van de belasting De landbouwvennootschap (lv) Inleiding Bijzonderheden i.v.m. de optie voor de vennootschapsbelasting Optievoorwaarden Onherroepelijkheid van de optie Ambtshalve hernieuwing van de optie Belastingregeling voor landbouwvennootschappen die geldig kiezen voor de fiscale rechtspersoonlijkheid Overgang vennootschapsbelasting - personenbelasting De burgerlijke maatschap Omschrijving Fiscaal Fiscale transparantie Geen inkomensconversie Belastbaar tijdstip Hoedanigheid deelgerechtigde Voorheffing en woonstaatheffing 66 HOOFDSTUK 4 Taxatieproces 67 1 Gewoon taxatieproces Uitgangspunt = boekhouding Overzicht van de acht bewerkingen Eerste bewerking Tweede tot de achtste bewerking Tweede bewerking Derde bewerking Vierde bewerking Vijfde bewerking Zesde bewerking Zevende bewerking Achtste bewerking Schematische voorstelling 69 2 Afzonderlijke aanslagen 69

7 Vennootschapsbelasting 7 HOOFDSTUK 5 Overzicht van het aangifteformulier DEEL 2 INKOMSTEN EN KOSTEN 75 HOOFDSTUK 1 Belastbare inkomsten 77 1 Inleiding 77 2 Inkomsten van onroerende goederen Niet-verhuurde onroerende goederen Verhuurde onroerende goederen Onroerende voorheffing Algemene principes Omschrijving Materieel en outillering onroerend door bestemming Belastbare grondslag Vestiging van de aanslag in de OV Nieuw gebouwde onroerende goederen Gewijzigde K.I. van onroerende goederen Nieuw of toegevoegd materieel en outillering Plaats van de aanslag Schuldenaar van de OV Berekening Bezwaar Verrekening Vrijstellingen inzake materieel en outillering Vlaams Gewest Materieel en outillering: Brussels Hoofdstedelijk Gewest Materieel en outillering: Waals Gewest OG met religieuze, onderwijs- of humanitaire bestemming Energiezuinige gebouwen (Vlaams Gewest) Vrijstelling ingevolge bijzondere wettelijke bepalingen Vlaamse vrijstelling voor gebouwen in kader van ecologie-investeringen Vrijstellingen wegens niet-gebruik, improductiviteit of vernieling Vrijstelling wegens leegstand en improductiviteit Vrijstelling wegens vernieling Niet-ingebruikname of improductiviteit van materieel en outillering 92 3 Inkomsten van roerende goederen en kapitalen en diverse inkomsten van roerende aard In beginsel belastbare inkomsten Inleiding Meegekochte dividenden ( preacquisitiewinsten ) Voor derden aangehouden roerende goederen en kapitalen fiduciaire eigendom Vermijden van dubbele belasting Roerende voorheffing Inleiding Schuldenaars van de roerende voorheffing De schuldenaar van de inkomsten of een tussenpersoon De genieter van de inkomsten Tarief RV 25 % Dividenden Uitkeringen door gemeenschappelijk beleggingsfonds 96

8 8 Vennootschapsbelasting Tarief 15 % Tarief 21 % Inkoopboni Geconverteerde AFV-dividenden Dividenden van openbaar uitgegeven aandelen of aandelen op naam Dividenden uitgekeerd door beleggingsvennootschappen Dividenden uitgekeerd door beursgenoteerde vennootschappen of door privak gefinancierde vennootschappen Dividenden uitgekeerd door coöperatieve participatievennootschap Tarief 10 % Algemeen Retroactiviteit bij invoering RV RV bij emigratie? Tarief 10, 15, 21 of 25 % Verschuldigdheid van de roerende voorheffing: toekenning of betaalbaarstelling Inleiding Toekenning of betaalbaarstelling Onbeschikbaarheid van het inkomen Wettelijke ficties Bij verkrijging eigen aandelen Toekenning van voorschotten trapsgewijze verdeling Toekenning RI in natura Vrijstellingen van roerende voorheffing gemene bepalingen Genieter houdt verband met pensioensparen Vergoedingen voor ontbrekende coupon Inkomsten toegekend aan beleggingsvennootschappen Roerende goederen in onverdeeldheid en de vrijstelling van RV Vrijstelling van roerende voorheffing - dividenden Dividenden van buitenlandse oorsprong uitgekeerd aan Belgische vennootschappen of inrichtingen De Moeder-dochterrichtlijn Dividenden toegekend aan overheden en intercommunales Dividenden voortkomend uit definitief belaste reserves of ten name van de vennoten belaste reserves Genieter is spaarder niet-inwoner zonder winstoogmerk Vrijstelling op inkoop- en liquidatieboni Dividenden uitgekeerd door erkende beleggingsvennootschappen Vrijstellingen van roerende voorheffing - vastrentende effecten Betaling door Belgische beroepsbelegger of kredietinstelling aan buitenlandse financiële instelling Betaling tussen verbonden ondernemingen - toepassing van de Intrest- en royaltyrichtlijn Genieter is spaarder niet-inwoner Intresten van hypothecaire schuldvorderingen en onroerende leasing Intresten op obligaties betaald aan financiële instelling Intresten op commerciële leningen en handelsvorderingen Vrijstelling voor cash-pooling - schuldenaar en genieter zijn buitenlandse vennootschappen Geringe uitgiftepremies van obligaties en kasbons Rentefonds, conversieleningen, dagleningen of callgeld Obligaties e.a., genieter is binnenlandse vennootschap Inkomsten van Belgische beleggingsfondsen Buitenlandse waarden gedeponeerd in België Inkomsten uit gelddeposito s Geen vrijstelling voor kapitalisatie- en zerobons Vastrentende effecten in een RV-vereffeningsstelsel ( X/N-stelsel ) Vrijstellingen van roerende voorheffing - diverse inkomsten van roerende aard Vrijstellingen van roerende voorheffing: lijfrenten Regularisatie van niet (of te weinig) ingehouden roerende voorheffing Principe van brutering Brutering vereist wil om ten laste te nemen Gevolgen op het vlak van verworpen uitgaven en verrekening 125

9 Vennootschapsbelasting De woonstaatheffing uit de Europese Spaarrichtlijn Beroepsinkomsten Winsten die voortvloeien uit de eigenlijke exploitatie Algemeen Abnormale of goedgunstige voordelen Ongeacht maatschappelijk doel Tijdstip van belastbaarheid Principe Ontbindende / opschortende voorwaarde Fiscus is geen derde Baten verkregen door een vennootschap Bestellingen in uitvoering Overlopende rekeningen m.b.t. opbrengsten Vooruitbetaalde huur / vooruitbetaalde erfpacht- of opstalvergoeding Forfaitaire grondslagen van aanslag Meerwaarden Begrippen Beroepsmatig aangewende activa Berekening van de grootte van een meerwaarde Tijdstip van belastbaarheid van een meerwaarde In beginsel belastbaar Vrijgestelde meerwaarden Voorwaarde van onaantastbaarheid ( onaantastbaarheidsvoorwaarde ) Niet-verwezenlijkte meerwaarden Monetaire meerwaarden Geen disconto bij vaststelling meerwaarde Meerwaarden op bedrijfsvoertuigen Meerwaarden op aandelen Fusie-, splitsings- en inbrengmeerwaarden (art. 45 en 190 WIB 92) Meerwaarden bij omzetting rechten van beleggingsfondsen Stopzettingsmeerwaarden n.a.v. inbreng Meerwaarden op personenauto s, auto s voor dubbel gebruik en minibussen Meerwaarden op ongebouwde onroerende goederen verwezenlijkt door vennootschappen voor huisvesting Meerwaarden op onroerende goederen verwezenlijkt door vennootschappen voor huisvesting Meerwaarden op zeeschepen Meerwaarden op binnenschepen die bestemd zijn voor de commerciële vaart Gespreid te belasten meerwaarden Voorlopige vrijstelling mits wederbelegging Gedwongen of vrijwillig gerealiseerde meerwaarden Anciënniteitsvoorwaarde Bijzonderheden m.b.t. immateriële vaste activa Te herbeleggen bedrag Herbeleggingsactiva Herbeleggingstermijn Overzichtstabel Gespreide opname in resultaat Formaliteit Sanctie bij niet-herbelegging Gespreide belasting en de inbreng van een algemeenheid Gespreid te belasten meerwaarde en (partiële) splitsing Gedeeltelijk gespreide belastingheffing Gespreid te belasten meerwaarden bij vestiging of overdracht van zakelijke rechten Invloed van het afschrijvingsritme op de bijkomende kosten Gespreid te belasten meerwaarden van voertuigen waarop aftrekbeperking van toepassing is Gespreide belasting en stopzetting vereffening ontbinding Meerwaarden op gehuurde activa 167

10 10 Vennootschapsbelasting Meer- en minderwaarden bij sale and lease back-verrichtingen Omschrijving Boekhoudkundige aspecten Fiscale aspecten Meer- en minderwaarden in het kader van vruchtgebruikconstructies Herwaarderingsmeerwaarden Winsten die voortvloeien uit de onderwaardering van activa of de overwaardering van passiva Algemeen Belastbaar in jaar van vaststelling Onderschatting van actief Algemeen Toepassingsgebied Voorbeelden Overschatting van passief Omschrijving Onzekere of niet vaststaande of verjaarde schulden Schulden in verband met fictieve omzet (fictieve facturen) Geboekte maar niet-betaalbaar gestelde dividenden Als verdoken reserve aan te merken kapitaal Andere overwaarderingen van passiva Voorbeelden Afwijkingen van het éénjarigheidsbeginsel Onderwaarderingen van activa en overwaarderingen van passiva Omschrijving Niet voor afschrijvingsexcedenten Niet voor verdoken winsten Genoten kapitaalsubsidies Gespreide belasting Terugvordering onterecht toegekende kapitaalsubsidie Boeking uitgestelde belastingen Belastingvrije inbreng Belastingvrije kapitaalsubsidies Foutief geboekte kapitaalsubsidies Genoten rentesubsidies (interestsubsidies) Verlopen intrestgedeelte Wettelijke bepalingen Bedoelde kapitalen Praktische toepassing Waardering vastrentende effecten Disconto van schuldvorderingen Wettelijke bepalingen Bedoelde vorderingen Praktische werkwijze Berekening van het disconto Belastbaarheid van het disconto Meerwaarden en minderwaarden Ook voor schulden? Arbitrageverrichtingen met vastrentende beleggingseffecten door kredietinstellingen en verzekeringsondernemingen Gratis verkregen activa Advies 126/ Kritiek op advies 126/ Voorbeelden verkrijging om niet : Beëindiging huurcontract - recht van opstal Verkoop aandelen aan boekwaarde kunstmatige allocatie meerwaarde in België Broeikasgasemmissierechten Gratis verkregen goodwill 190

11 Vennootschapsbelasting Winsten die voortkomen uit een fiscale gunstmaatregel Winsten die voortkomen uit een vrijstelling van het doorstorten van bedrijfsvoorheffing Inleiding Vrijstelling in verband met overuren Vrijstelling in verband met de koopvaardij-, de bagger- of de sleepsector Vrijstelling in verband met onderzoekers Specifieke bepalingen inzake bedrijfsvoorheffing in verband met de zeevisserij Vrijstelling in verband met ploegenarbeid of nachtarbeid Vrijstelling in verband met de champignonteelt Algemene beperking van de verplichting tot doorstorting Vrijstelling in verband met sportbeoefenaars Samenvattende tabel Praktische modaliteiten voor het verkrijgen van de vrijstelling Inboeking van de vrijstelling van doorstorting Terugbetaling professionele diesel Intrestbonificatie voor lening aangaande bedrijfsvoorheffing Overschotten in het kader van een hypotax-regeling RIZIV-tegemoetkoming in kosten van elektronisch beheer van dossiers e.a Inkomsten uit een burgerlijke vennootschap of vereniging zonder rechtspersoonlijkheid Vergoedingen voor ontbrekende coupon Inleiding Gemeenrechtelijk Fiscale fictie van niet-overdracht in hoofde van de eigenaar Voor de effecten zelf Niet voor de leningnemer / de inkomsten van de effecten Niet inzake invordering De vergoeding voor ontbrekende coupon Algemeen Fiscale aard van de vergoeding voor ontbrekende coupon Aftrekbaar bij de betaler Belastbaar bij de genieter Voor eigen gebruik geproduceerde activa Waarborgen - opbrengsten Accrediteringsvergoedingen zelfstandige zorgverstrekkers Continue opleiding Telematica Btw op niet aangegeven omzet Verrekenprijzen Forfaitaire minimumwinsten 207 HOOFDSTUK 2 Vrijgestelde inkomsten Vrijgestelde waardeverminderingen en voorzieningen voor risico s en kosten Waardeverminderingen Wettelijke bepaling Onderscheid waardevermindering - minderwaarde Voorwaarden Scherp omschreven individualiseerbaar Waardevermindering versus afschrijving Latere bestemming van de geboekte waardeverminderingen Bijzondere toepassing (1): waardevermindering op handelsvorderingen Ten geleide: nettoactiefbenadering van het winstbegrip Voorwaarden Kredietnota 211

12 12 Vennootschapsbelasting Voorbeelden Bij gerechtelijk akkoord Wet betreffende continuïteit van de ondernemingen / minderwaarden op passief Bij faillissement Begrenzingen die van toepassing waren tot en met het aanslagjaar Bijzondere toepassing (2): waardevermindering op voorraden Bijzondere toepassing (3): waardevermindering op een bestelling in uitvoering Bijzondere toepassing (4): overprijs op aandelen Bijzondere toepassing (5): bijkomende kosten aankoop grond Bijzondere toepassing (6): waardevermindering op vordering in rekening-courant Bijzondere toepassing (7): waardevermindering op kredieten - schuldvorderingen Voorzieningen voor risico s en kosten Boekhoudkundig Fiscaal Voorwaarden Algemeen Scherp omschreven Enkel voor kosten niet voor investeringen Evenredig drukken op het belastbaar tijdperk Enkel voor winsten, niet voor baten Tijdstip van beoordeling Beperkingen Fiscaaltechnisch Toepassingen Ontslagvergoedingen Voorziening voor herstructureringskosten (brugpensioenen, ) Extralegale pensioenen (interne pensioenvoorziening) Gerechtelijke geschillen Gratificatie voor bedrijfsleider Voorziening voor belastingen Voorziening voor vakantiegeld Voorziening aangelegd in het kader van de inkomensmatiging Vrijgestelde voorziening voor sociaal passief Voorziening voor goederen verworven tegen betaling van een lijfrente Voorziening voor waarborgverplichtingen (garantieverplichtingen) Voorziening voor RIZIV-heffing ten laste van een farmaceutische firma ( responsabiliseringsheffing ) Aansprakelijkheid aannemer / architect Voorziening voor ontmantelingskosten nucleaire bedrijfsgebouw Voorziening aangelegd door huurder kosten eigen aan huurder Voorziening voor verzekerde schadegevallen Voorziening voor registratierechten artikel 64 W.Reg Voorziening voor registratierechten compromis en akte in verschillend jaar Voorziening voor inkomensderving ingevolge wegeniswerken - wegenwerken Voorziening voor vouchers - personeelskorting Voorziening voor kosten van bodemsanering Voorziening in het kader van een aandelenoptieplan Latere bestemming van de geboekte voorzieningen voor risico s en kosten Vrijgestelde meerwaarden Vrijgestelde investeringsreserve Investeringsreserve vóór aanslagjaar 1982 (art. 107bis, oud-wib) Investeringsreserve voor kleine vennootschappen Algemeen personeel toepassingsgebied Keuzestelsel - investeringsreserve of notionele intrestaftrek Bedrag van de vrijgestelde investeringsreserve Percentsgewijze grens Absolute grens 228

13 Vennootschapsbelasting Grens in functie van belaste reserves Onaantastbaarheidsvoorwaarde Investeringsverplichting Investeringen Investeringstermijn Sancties bij gebrek aan investering Gebrek aan (voldoende) investering Gebrek aan behoud van investering Overzichtstabel Formaliteiten Bijzonderheden bij inbreng, fusie of splitsing Algemeen Onderscheid inbreng versus fusie en splitsing Aftrekbeperking bij niet-naleving investeringsverplichting Toepassing berekening investeringsreserve Ondernemingen die investeren in een raamovereenkomst voor de productie van een audiovisueel werk (tax shelter) Inleiding Definities Van tijdelijk naar definitief Voorlopige vrijstelling Definitieve vrijstelling Bedrag vrijstelling + overdraagbaarheid Percentage van winst Maximum per belastbaar tijdperk Fiscaaltechnische verwerking Achtereenvolgens overdraagbaar Voorbeeld Voorwaarden Aanwending van de sommen Overige voorwaarden Sanctie bij niet-naleving Verplichte vermeldingen in de raamovereenkomst (Niet-) aftrekbare beroepskosten Gegarandeerde tax shelter contracten Omschrijving Putoptievergoeding / terugbetaling rechten is belastingvrij Boekhoudkundige verwerking tax shelter contracten Boekhoudkundige kwalificatie van de rechten in films of tv-producties Boekhoudkundige verwerking van de verkoopoptie ( putoptie ) Boekhoudkundige verwerking van de inkomsten uit de rechten Boekhoudkundige verwerking van de inkomsten uit de lichting van de optie Berekening rendement van tax shelter contracten Vrijstelling gewestelijke steunmaatregelen Vrijstelling gewestelijke tewerkstellings- en beroepsoverstappremies, en kapitaal en intrestsubsidies in het kader van de economische expansiewetgeving Algemeen Draagwijdte Tewerkstellingspremies en beroepsoverstappremies Kapitaal- en intrestsubsidies Groeipremie Fiscaaltechnische verwerking 241

14 14 Vennootschapsbelasting 5.2 Vrijstelling premies en kapitaal- en intrestsubsidies, toegekend voor onderzoek en ontwikkeling Algemeen Draagwijdte Geen vrijstelling subsidies in kader van kmo-portefeuille Gemene bepalingen m.b.t. vrijstelling voormelde subsidies Sanctie bij vervreemding binnen de drie jaar Bij terugbetaling Fiscaaltechnische verwerking Algemeen Teveel in opbrengsten genomen kapitaalsubsidies Vrijstelling subsidie van actief zoals bedoeld in artikel 196, 2, 1, WIB Belastbare gewestelijke steunmaatregelen Winsten ingevolge schuldvermindering Vrijgestelde voorziening in hoofde van ondernemingen die in België afzettingen van vloeibare of gasachtige koolwaterstoffen ontginnen Vrijstelling van technische voorzieningen van verzekeringsondernemingen Algemeen Voorziening voor egalisatie en catastrofen Voorziening voor niet-verdiende premies Aanvullende voorziening leven ( knipperlichtreserve ) Voorziening voor winstdeelneming en ristorno's winstdelingsfonds 246 HOOFDSTUK 3 Beroepskosten Algemeen Inleiding Aftrekbare kosten Verworpen uitgaven Algemene voorwaarden Gedaan of gedragen tijdens het belastbare tijdperk Principe Zeker en vaststaand karakter Overlopende rekeningen Om belastbare inkomsten te verkrijgen of te behouden Beroepsmatig karakter Verband met beroepswerkzaamheid / maatschappelijk doel Inkomsten verkrijgen of behouden Verboden opportuniteitsbeoordeling Werkelijke prestaties Onredelijke kosten Interactie artikel 26 en 49 WIB Kosten van persoonlijke aard Terugbetaling verduisterde bedragen Kosten fictieve maatschappelijke zetel Bewijs van echtheid en bedrag van de kosten Bewijslast Bewijsmiddelen Raming Akkoorden Artikel 49 WIB 92 ook van toepassing op verliezen? Kosten eigen aan professionele vennootschap 268

15 Vennootschapsbelasting 15 2 Huur en huurlasten Aftrekbaarheid Principe Vooruitbetaalde huur In een keer aftrekbaar Gespreid te belasten Geen spreiding zonder boekhouding Belastbaarheid bij de genieter Kosten verbonden aan vruchtgebruik Algemeen Herkwalificatie van vruchtgebruik in huur Niet-aanvaarding kosten van vruchtgebruik als beroepskost Afschrijving van vruchtgebruik Waardering vruchtgebruik Geactualiseerde waarde van toekomstige vruchten Gevolgen van een overprijs Kosten aan onroerend goed in vruchtgebruik Verdeling op basis van Burgerlijk Wetboek Contractuele afwijkingen Recht op verbouwing Fiscale aspecten Bouwwerken uitgevoerd door vruchtgebruiker Door vruchtgebruiker ten laste genomen kosten eigen aan naakte eigenaar Waardering naakte eigendom Kosten van naakte eigendom Kosten aan onroerend goed in naakte eigendom Afschrijving van naakte eigendom Andere met het gebruik van een onroerend goed verband houdende kosten Kosten van onderhoud, verwarming, verlichting, verzekering enz Privaat gebruik zonder invloed op aftrekbaarheid van de kosten Onroerende voorheffing Aftrekbaar Tijdstip van aftrekbaarheid Intresten en andere sommen betaald of toegekend aan niet-inwoners Intresten betaald aan derden Principieel aftrekbaar Aftrekbeperking inzake intresten Wettelijke bepaling Onderscheid financiële instellingen / anderen Marktrente Niet bij geherkwalificeerde intresten Combinatie aftrekbare intresten / renteloze debetstand rekening-courant Intrestaftrek in het kader van NIA-constructies PPL (Profit Participating Loans) Vergoeding = interest Motivatie Administratie Intresten en andere sommen betaald of toegekend aan niet-inwoners (art. 54 WIB 92) Wettelijke bepaling Toelichting Voorafgaande opmerking 278

16 16 Vennootschapsbelasting Principe Verhouding met artikel 49 WIB Specifiek belastingregime is relevant Rechtstreeks of onrechtstreeks Gebruik lijst belastingparadijzen Artikel 54 versus artikel 198, 11, WIB Verdeling bewijslast Volledig bedrag te verwerpen of enkel abnormaal gedeelte? Toepassing artikel 54 WIB 92 en de roerende voorheffing Voorbeelden Intresten van leningen aangegaan ter financiering van bepaalde aandelen (art. 198, eerste lid, 10, WIB 92) Intresten betaald aan belastingparadijs of aan groepsvennootschap - onderkapitalisatie (art. 198, eerste lid, 11, WIB 92) Onderkapitalisatie De maatregel Voorafgaande opmerking Wettelijke bepaling Doorkijkregel Niet-geviseerde vennootschappen Kapitaal van vzw s, Uitzuivering technische verminderingen Gebruik lijst belastingparadijzen Verhouding tot de artikelen 54 en 55 WIB Aan het boekjaar toe te rekenen intresten en vooruitbetaalde intresten Intrest en royaltyrichtlijn geen beletsel voor beperking intrestaftrek Vergoedingen aan derden De verplichting tot het opmaken van fiches Algemeen Praktisch: verplichte elektronische indiening Indieningstermijn Toepassingsgebied Geen fiches in welomschreven gevallen Bijzondere toepassing - buitenlandse genieters Bemanning buitenlandse schepen Belastbaar tijdperk Uitzonderlijk toelating voor niet opmaken van fiches geheime commissielonen Sanctie voor niet opmaken van fiches Bewijskracht van fiches Vergoedingen aan informanten Vergoedingen aan Captive Insurance Company s Probleemstelling Casus Afschrijvingen Boekhoudkundige omschrijving Fiscale omschrijving Onderscheid afschrijving versus waardevermindering niet-afschrijfbare activa Grondslag Werkelijke waardevermindering Wettelijke voorwaarde Quid indien geen waardevermindering? Verkort of verlengd boekjaar Activa in leasing Financiële leasing ( financieringshuur, roerende leasing ) Operationele leasing ( renting, verhuur op lange termijn ) 294

17 Vennootschapsbelasting Afschrijvingspercentages / afschrijvingstermijnen In functie van gebruiksduur Percentages Overzicht aanvaarde percentages Wettelijk percentage inzake oplaadstations: 2 jaar Bewijslast Herziening van de afschrijvingstermijn Voorbeelden Afschrijving op immateriële vaste activa Terminologie Termijn Bijzondere toepassing: cliënteel / goodwill Begripsomschrijving Afschrijvingstermijn Eigendom cliënteel Bijzondere toepassing: software Bijzondere toepassing: uitvindingsoctrooien en fabrieksmerken Variabele aankoopprijs / gespreide betaling Aflossing = afschrijving? Elke betalingstermijn afzonderlijk afschrijven CBN advies: aflossing afschrijven over resterende duur Recente rechtspraak volgt CBN Bij stopzetting Gebouwen opgericht op in opstal genomen grond Afschrijvingen en vruchtgebruik / opstal / erfpacht Op vruchtgebruik / opstal / erfpacht zelf Vruchtgebruik op onroerend goed Vruchtgebruik op aandelen Degressieve afschrijving Verbouwings- en verbeteringswerken Afschrijving op blote eigendom / naakte eigendom Afschrijving in jaar van aanschaf of totstandkoming Afschrijving in het jaar van vervreemding Afschrijvingen op vooruitbetalingen Activa in aanbouw Bijkomende kosten, onrechtstreekse productiekosten en oprichtingskosten Begrip bijkomende kosten Algemene regel Kleine vennootschap Grote vennootschap Overwegingen bij keuze Bijkomende kosten op personenwagens Bijkomende kosten bij de aankoop van grond Beperking van de afschrijving op personenauto s Overdreven afschrijvingen ( afschrijvingsexcedenten ) Degressief afschrijvingsstelsel Algemeen Principe Overschakelen op lineair Cijfermatige beperking Uitgesloten activa Personenwagens e.a Activa waarvan gebruik is afgestaan aan derden 309

18 18 Vennootschapsbelasting Immateriële vaste activa Zeeschepen Formaliteiten Verdubbeling van het lineair afschrijvingspercentage Afschrijving i.v.m. gemeenschappelijk vervoer Versnelde afschrijvingen in uitzonderlijke omstandigheden In bedrijfsgebouwen geïntegreerde kunstwerken Terugneming van afschrijvingen Bezoldigingen van het personeel De eigenlijke bezoldiging en aanverwanten Algemeen Opmaak van fiches Eindejaarspremie Vakantiegeld Kosten eigen aan de werkgever Vermoeden van niet-belastbaarheid Opnemen op fiches Niet voor zelfstandigen Forfait niet bruikbaar voor kostenbewijzer Vrije keuze van uitbetaling Dubbel gebruik vermijden met bewezen kosten Aftrekbeperking Forfaitair / ernstige normen Dubbel gebruik vermijden met bewezen kosten Kilometervergoeding auto Kilometervergoeding fiets Vergoeding voor kantoor in privéwoning Vergoeding voor huisarbeid (telewerkers) Binnenlandse dienstreizen Buitenlandse dienstreizen Mobiliteitsvergoeding Woon-werkvergoeding ingevolge verhuis werkgever Diverse vergoedingen die in de transportsector worden toegekend aan chauffeurs die internationale verplaatsingen maken Scheidingsvergoeding Huur verblijfplaats - verhuiskosten werknemer in nabijheid werk Innovatiepremie Kosten van gemeenschappelijk vervoer Wettelijke bepalingen Afschrijvingen Bedoelde kosten Meer- en minderwaarden Aangifte Onaantastbaarheidsvoorwaarde Woon-werkvergoedingen Volledig aftrekbaar Bedrijfsvoorheffing Kosten voor collectieve voorziening voor kinderopvang Wettelijke bepalingen Doelstelling Beoogde belastingplichtigen Voorwaarden Kwantitatieve beperking Kosten om het gebruik van de fiets aan te moedigen Sociale lasten Werkgeversbijdrage 340

19 Vennootschapsbelasting Solidariteitsbijdrage op bedrijfswagens Principe Fiscaal aftrekbaar Tarief Bedrijfsvoorheffing Aftrekbaar Principes van de bedrijfsvoorheffing Inkohiering van de bedrijfsvoorheffing Aanvullende verzekeringen Algemeen Verzekeringen voor fysiologische en/of economische invaliditeit (arbeidsongeschiktheid) / met inkomensverlies Bedoelde verzekeringen Belastingstelsel dat van toepassing is op de vanaf 1 januari 2004 betaalde premies en op de vanaf 1 januari 2004 betaalde uitkeringen Aanvullende collectieve verzekeringen voor geneeskundige verzorging Situering Fiscale regeling Overgangsregeling Verzekeringen voor fysiologische en/of economische invaliditeit zonder inkomensverlies Situering Fiscaal regime van toepassing op de premies Belastingheffing van de uitkeringen Collectieve verzekeringen die meerdere hiervoor besproken risico's dekken Gedifferentieerde collectieve verzekeringen Niet-gedifferentieerde collectieve verzekeringen Rechtstreeks door de werkgever ten laste genomen vergoedingen Bijdragen voor collectieve pensioentoezegging Situering Sociale luik Minimum rendementswaarde Afkoopmogelijkheden Uitkering in renten Sociaal pensioenstelsel Individuele voortzetting van een vorig pensioenstelsel Informatieverstrekking Fiscale aftrekbaarheid van de bijdragen Principieel aftrekbaar Overzicht van de aftrekbare bijdragen Voorwaarden voor aftrekbaarheid Aspecten van de personenbelasting Overdrachten van kapitalen en afkoopwaarden Binnenland Buitenland Fiscaal attest en informatiefiche Werkgeversbijdragen attest bij onderschrijving of wijziging Werknemersbijdragen vermelding op loonfiche van persoonlijke bijdragen Informatiefiche Pensioenfiche Bijdragen voor individuele pensioentoezegging (IPT) Aftrek van andere extralegale pensioenen gratis pensioen onderhandse pensioenbelofte Situering Fiscale aftrekbaarheid Gratis pensioen pensioen aan gewezen personeel of rechtverkrijgenden Voorzieningen Opleidingskosten Opleidingskosten binnen een vennootschap Bedrijfsleiders van (professionele) vennootschappen 369

20 20 Vennootschapsbelasting Ten geleide Verband met de beroepswerkzaamheid Uitgaven voor het bijwonen van buitenlandse seminaries Kosten van deelname aan een wetenschappelijke manifestatie in de farmaceutische sector Inleiding Enkel voor manifestaties met visum Zorgverstrekkers werknemer of bedrijfsleider Zelfstandige zorgverstrekkers Opleidingscheques Algemeen Soorten opleidingen Boekhoudkundige verwerking Fiscale gevolgen in hoofde van de werkgever Sociaal passief Fiches Algemeen In het buitenland belastbare inkomsten Bezoldigingen en sociale lasten van bedrijfsleiders (art. 195 WIB 92) Bezoldigingen Aftrekbaarheid Gewone bezoldigingen Tantièmes Fiches Belastbaarheid Bezoldigingen Tantièmes Bedrijfsvoorheffing Stortingen voor sociale verzekering en aanvullende pensioenopbouw Principe Individuele pensioentoezegging (IPT) Situering Verplichte externe financiering Overige voorwaarden Cafetariaplannen Fiscale aftrekbaarheid van de bijdragen Interne financiering Aspecten van de personenbelasting Combinatie met het VAPZ Door de vennootschap zelf betaalde pensioenen Attractiebeginsel Levensverzekering of belegging? De discussie Koerswijziging van de Administratie Overdracht pensioenverplichting tussen verbonden ondernemingen Principe Bij de overdragende vennootschap Bij de overnemende vennootschap Onbeperkte backservice Fiscaal attest en informatiefiche Ten laste genomen sociale bijdragen Verzekering bestuurdersaansprakelijkheid Kosten van diensten van beveiligingsfirma s % aftrekbaar Toepassingsgebied ratione materiae 388

21 Vennootschapsbelasting Toepassingsgebied ratione personae Jaarlijkse sociale bijdrage ten laste van vennootschappen ( vennootschapsbijdrage ) Algemeen Tarief Vrijstellingen Toestand van vereffening, faillissement of concordaat Nieuwe vennootschappen Vennootschappen zonder activiteit Beginsel Het attest Kosten van verzekeringen Algemeen Omzetverzekering Omschrijving en doelstelling Fiscale gevolgen Collectieve verkoopsverzekering Omschrijving Fiscale gevolgen Ook voor dienstenberoepen 393 DEEL 3 VASTSTELLING VAN HET FISCAAL RESULTAAT ( RESERVES + VU + DIVIDENDEN ) 395 HOOFDSTUK 1 Inleiding 397 HOOFDSTUK 2 Reserves Algemeen Aangroei of opname van reserves Onzichtbare reserves Aanpassingen begintoestand reserves Aanpassing in meer van de begintoestand van de reserves Principe Overzicht Aanpassing in min van de begintoestand van de reserves Principe Overzicht Relevante formulieren De belaste reserves De belastingvrije reserves Berekening via aangifteformulier Zichtbare reserves Begripsomschrijving Boekhoudkundige reserves Fiscale reserves Aangroei of opname van reserves 402

22 22 Vennootschapsbelasting 2.2 Belastingvrije reserves Omschrijving en overzicht Overhevelen van belastingvrije naar belaste reserves Geraamd bedrag van de belastingschulden Onzichtbare reserves Algemeen Omschrijving Tijdstip van belastbaarheid Onderwaarderingen van activa / overwaarderingen van passiva Gevolgen van het al dan niet aanpassen van de boekhouding Correlatieve winstaanpassing Wettelijke bepaling Situering Toepassingsgebied Internationale context Het arm's length principe Alternatief voor infokap -ruling Positieve of negatieve aanpassing Positieve aanpassing Negatieve correlatieve aanpassing Verplichte tussenkomst Dienst Voorafgaande Beslissingen Interactie met artikel 47 en 192, en artikel 26 en 207 WIB Voorbeelden Fiscaaltechnische verwerking 414 HOOFDSTUK 3 Verworpen uitgaven Inleiding Wat zijn verworpen uitgaven? Niet-aftrekbare kosten Compensatie afname reserves Terugname van voorheen verleende vrijstellingen Onderscheid verworpen uitgaven / reserves Aangifteformulier Niet-aftrekbare belastingen en voorheffingen Federale belastingen Vennootschapsbelasting Overzicht Verworpen uitgave indien ten laste van resultaat Onderscheid voorziening / raming Terugbetaling van niet-aftrekbare belastingen Voorheffingen en verrekenbare bestanddelen Taksen allerhande Aftrekbare belastingen Binnenlandse belastingen Niet-recupereerbare btw niet-aangerekende btw Buitenlandse belastingen Gewestelijke belastingen, heffingen en retributies Algemeen Regel 419

23 Vennootschapsbelasting Welke belastingen Ratio legis Toetsing Grondwettelijk Hof Belastingen uit financieringswet blijven aftrekbaar Nalatigheidsintresten Andere niet-aftrekbare uitgaven Geldboetes, verbeurdverklaringen en straffen van alle aard In principe niet aftrekbaar Toch aftrekbaar Evenredige btw-boete, boetes inzake registratierechten en het eurovignet Voordelen van alle aard EG- en Belgische boeten inzake mededinging Schadevergoedingen Kosten in verband met het laattijdig neerleggen van de jaarrekening Ten laste genomen verkeersboetes Aftrekbaarheid Solidariteitsbijdrage op boetes Aan elektriciteitsproducenten opgelegde boetes i.v.m. groene stroom Pensioenen, kapitalen, werkgeversbijdragen en -premies Aftrekbeperking autokosten Algemeen Tot 1 april %-beperking Vanaf 1 april 2007 in functie van CO 2 -uitstoot Bedoelde voertuigen Algemeen Uitzonderingen Invloed op de meer- en minderwaarden Tot 1 april %-beperking Vanaf 1 april 2007 in functie van CO 2 -uitstoot Invloed voordelen alle aard Het voordeel van alle aard wordt belast in de personenbelasting Het voordeel van alle aard wordt (gedeeltelijk) afgekocht door een eigen bijdrage Bedoelde kosten Niet-bedoelde kosten Brandstofkosten Financieringskosten Mobilofoon Parking clienteel / personeel Belettering Solidariteitsbijdrage Investeringen en kosten gemeenschappelijk vervoer / interactie met aftrekbeperking % aftrek voor minibussen Aftrekbeperking niet van toepassing Aan derden terugbetaalde autokosten Aan derden doorgerekende autokosten Mobiliteitsvergoeding in de bouwsector Gedeelte VAA m.b.t. bedrijfswagens Receptiekosten en kosten voor relatiegeschenken % aftrekbeperking Bedoelde kosten Receptiekosten / Kosten van onthaal ( representatiekosten ) Relatiegeschenken, reclameartikelen en stalen Aan derden doorgerekende of terugbetaalde receptiekosten en kosten voor relatiegeschenken Restaurantkosten Algemeen Beperking tot 69 % 441

24 24 Vennootschapsbelasting Voordelen van alle aard Seminaries en colloquia Uitzonderingen opgeheven Bedrijfsrestaurants Bedoelde kosten Uitzonderingen Vertegenwoordigers van de voedingssector Voor het personeel gemaakte sociale kosten Forfaitaire onkostenvergoeding Maaltijdcheques Sociale voordelen Aan derden doorgerekende kosten Aan derden terugbetaalde kosten Bewijsvoering Kosten voor niet-specifieke beroepskledij Algemeen Verworpen uitgave of voordeel alle aard Specifieke beroepskledij Beschermende motoruitrusting Intresten van schulden Abnormale of goedgunstige voordelen Principe Begrip abnormaal of goedgunstig voordeel Omschrijving van het begrip Het arm s length criterium Bijzondere toepassing: renteloze leningen Bijzondere toepassing: verdwijning schulden in het kader van een deficitaire vereffening Tenzij belastbaar in hoofde van genieter Wederzijdse afhankelijkheid Zeescheepvaart Forfaitaire raming artikel 18 KB/WIB niet - wel toegestaan Niet van toepassing op voordelen verkregen via echtgenoot Wisselwerking artikel 54 en Bijzondere vennootschapsvormen Niet voor baten Geen aftrekken op verkregen voordelen Verrekenprijzen (transfer pricing) Principe Onderzoek van verrekenprijzen Advies verrekenprijsstudie van de DVB Arbitrageverdrag Voorbeelden inzake verrekenprijzen Kwijtschelding schuldvordering Advies Dienst Voorafgaandelijke Beslissingen Echtheid van kwijtschelding moet worden bewezen Voorbeelden kwijtschelding schuldvordering Winstbepaling op cost plus basis Andere voorbeelden inzake abnormale of goedgunstige voordelen Sociale voordelen en voordelen uit maaltijd-, sport-, cultuur- of ecocheques Algemeen Fiscaal regime Niet-beperkende lijst van vrijgestelde, niet-aftrekbare sociale voordelen (cf. Administratie) Andere vrijgestelde sociale voordelen (cf. WIB) Sociale voordelen ingevolge standpunt rulingcommissie Thuisopvang zieke kinderen Toekenning eenmalige premie naar aanleiding van jubileum Deelname in de kosten van een gezinsvakantie 464