RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK BIJ OSG NIEUW ZUID, LOCATIE HUGO DE GROOT, NACHTEGAALPLEIN AFDELING VWO

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK BIJ OSG NIEUW ZUID, LOCATIE HUGO DE GROOT, NACHTEGAALPLEIN AFDELING VWO Plaats: Rotterdam BRIN-nummer: 02LB-8 Onderzoeksnummer: Onderzoek uitgevoerd op: 21 april 2009 Conceptrapport verzonden op: 16 juli 2009 Rapport vastgesteld te Zoetermeer op: 14 oktober 2009 Reproductie van het rapport zonder toestemming van de inspectie of de school/instelling vindt niet plaats anders dan in zijn volledige vorm.

2 Pagina 2 van 9

3 1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 21 april 2009 een onderzoek uitgevoerd op OSG Nieuw-Zuid, locatie Hugo de Groot, Nachtegaalplein, afdeling vwo om na te gaan of er sprake is van tekortkomingen in de kwaliteit van het onderwijs. Aanleiding De aanleiding voor dit onderzoek is het volgende: De inspectie heeft voor OSG Nieuw-Zuid, locatie Hugo de Groot, Nachtegaalplein, afdeling vwo een risico-analyse uitgevoerd. Uit deze analyse kwam naar voren dat de opbrengsten op voornoemde school onvoldoende zijn en dat er risico s zijn in de kwaliteit van het onderwijsleerproces. Op 27 maart 2008 heeft de inspectie de uitkomsten van deze risicoanalyse met het bevoegd gezag besproken. Naar aanleiding van dit gesprek is besloten een onderzoek uit te voeren om eventuele tekortkomingen vast te stellen. Toezichthistorie OSG Nieuw-Zuid, locatie Hugo de Groot, Nachtegaalplein, afdeling vwo realiseerde tot het jaar 2006 voldoende opbrengsten. Wel was er in 2006 al sprake van een dalende tendens bij de opbrengsten (Bron: Jaarlijks inspectieonderzoek 2006). Eerder stelde de inspectie vast dat de kwaliteit van het onderwijsleerproces overwegend voldoende was (Bron: Periodiek Kwaliteitsonderzoek 2003). Onderzoeksopzet De inspectie heeft de opbrengsten beoordeeld op basis van de opbrengstenkaarten 2006, 2007, 2008 en kaart 2009 meegenomen. Tevens zijn alle normindicatoren onderzocht, alle indicatoren van de standaard kwaliteitszorg en alle observatie-indicatoren om een eventuele relatie te onderzoeken tussen de (borging van ) kwaliteit van de lessen en de onvoldoende opbrengsten. N.B.: Ten tijde van het onderzoek was de voorinzage van de opbrengstenkaart 2009 beschikbaar. Inmiddels is die opbrengstenkaart ongewijzigd vastgesteld. De opbrengsten op basis van de opbrengstenkaarten 2006, 2007 en 2008 laten een overeenkomstig beeld zien.

4 De onderzoeksactiviteiten bestonden uit: Analyse van de opbrengsten op basis van de opbrengstenkaarten 2007, 2008 en 2009 Lesobservaties Gesprekken met directie, leraren en de zorgcoördinator Analyse van relevante documenten: - Schoolplan - Schoolgids met locatiegids Hugo de Groot - Kwaliteitsimpuls Hugo de Groot, 11 maart ISO aanvraag 3 april Presentatie opzet leerarrangement 1 - Document leerlingbegeleiding, locatie Nachtegaalplein (juni 2008) Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek gebaseerd op het Toezichtkader Voortgezet Onderwijs Daarnaast is gebruik gemaakt van aanvullende normeringen die opgenomen zijn in de notitie Beslisschema aangepast arrangement VO van februari In het jaarwerkplan 2008 verantwoordt de inspectie welke wettelijke aspecten zijn onderzocht. Deze documenten zijn te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek op het gebied van de onderwijskwaliteit en de wettelijke voorschriften weergegeven. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin tekortkomingen worden toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. Pagina 4 van 9

5 2. BEVINDINGEN 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. De inspectie heeft daarnaast onderzocht of wordt voldaan aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) Resultaten De leerlingen behalen het opleidingsniveau dat mag worden verwacht De leerlingen lopen weinig vertraging op in de opleiding vwo De leerlingen van de opleiding vwo behalen voor hun centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht Bij de opleiding vwo zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. Kwaliteitszorg 1.1 De school heeft inzicht in de kenmerken van de leerlingenpopulatie. 1.2 De kwaliteitszorg is verbonden met de visie op leren en onderwijzen zoals geformuleerd in het schoolplan. 1.3 De school evalueert jaarlijks systematisch de kwaliteit van haar opbrengsten. 1.4 De school evalueert systematisch de kwaliteit van het leren en onderwijzen. 1.5 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 1.6 De school borgt de kwaliteit van leren en onderwijzen. 1.7 De school waarborgt de kwaliteit van het schoolexamen en van andere toetsinstrumenten. 1.8 De school rapporteert inzichtelijk over de gerealiseerde kwaliteit van het onderwijs aan belanghebbenden. 1.9 De school waarborgt de sociale veiligheid voor leerlingen en personeel De school draagt zorg voor de kwaliteit van het onderwijs gericht op bevordering van sociale integratie en actief burgerschap, met inbegrip van het overdragen van kennis over en kennismaking met de diversiteit in de samenleving. Voorwaarden voor kwaliteitszorg 2.1 De school heeft inzicht in de sterke en zwakke punten van de eigen organisatie. 2.2 De schoolleiding stuurt de kwaliteitszorg aan. 2.3 De schoolleiding zorgt voor een professionele schoolcultuur. 2.4 Bij de zorg voor kwaliteit zijn personeel, directie, leerlingen, ouders/verzorgers en bestuur betrokken. Pagina 5 van 9

6 Leerstofaanbod 3.1 * Het leerstofaanbod in de onderbouw voldoet aan de wettelijke vereisten. 3.2 * Het leerstofaanbod in de bovenbouw is dekkend voor de examenprogramma s. 3.8 * De school met een substantieel percentage taalzwakke leerlingen heeft bij alle vakken een leerstofaanbod dat past bij de talige onderwijsbehoeften van deze leerlingen. Tijd 4.5 De leerlingen maken efficiënt gebruik van de onderwijstijd. Pedagogisch handelen 5.1 De leraren bevorderen het zelfvertrouwen van leerlingen. 5.2 De leraren tonen in gedrag en taalgebruik voor alle leerlingen respect. 5.3 * De leraren zorgen er voor dat leerlingen op een respectvolle wijze met elkaar en met leraren omgaan. 5.4 De leerlingen worden aangesproken en gestimuleerd door het pedagogisch handelen van de leraar. 5.5 * De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. Didactisch handelen 6.1 De leraren geven de leerlingen zicht op doel, nut en samenhang van de lesactiviteiten. 6.2 * De leraren leggen duidelijk uit. 6.3 De leraren gaan na of de leerlingen de uitleg en/of de opdrachten begrijpen. 6.4 De leerlingen leren in een betekenisvolle context. 6.5 De leraren stimuleren de leerlingen tot denken. 6.6 De leraren geven de leerlingen inhoudelijke feedback. 6.7 De leraren geven de leerlingen inzicht in hun leerproces. 6.8 De leraren bewerkstelligen dat de leerlingen bij de onderwijsactiviteiten betrokken zijn. 6.9 De leraren stemmen hun didactisch handelen af op verschillen in ontwikkeling tussen leerlingen De leraren gebruiken bij de vormgeving van hun onderwijs de analyse van de prestaties van de leerlingen Het taalgebruik van de leraar past bij de taalbehoefte van de leerlingen. Actieve en zelfstandige rol leerlingen 7.1 * De leerlingen krijgen te maken met activerende werkvormen. 7.2 De leerlingen reflecteren op hun eigen leerproces. 7.3 De leerlingen hebben verantwoordelijkheid voor de organisatie van hun eigen leerproces die past bij hun ontwikkelingsniveau. 7.4 De leerlingen werken op een doelmatige wijze samen. Schoolklimaat 8.5 * De school heeft inzicht in de beleving van de sociale veiligheid door leerlingen en personeel én in de incidenten die zich op het gebied van sociale veiligheid op school voordoen. Begeleiding 9.1 * De mentoren stimuleren het welbevinden en de motivatie van de leerlingen. 9.2 * De school gebruikt een samenhangend systeem van instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. Pagina 6 van 9

7 Passende zorg 10.3 * De school voert de zorg planmatig uit. Wet- en regelgeving ja nee De school heeft de vastgestelde schoolgids aan de inspectie toegestuurd (WVO,artikel 24a De school heeft het vastgesteld schoolplan aan de inspectie toegestuurd (WVO, artikel 24) De onderwijstijd voldoet aan de wettelijke voorschriften 2.2 Beschouwing Algemeen beeld De onderwijskwaliteit op de locatie Hugo de Groot, afdeling vwo wordt beoordeeld als zwak vanwege de onvoldoende opbrengsten. De kwaliteit van het onderwijsleerproces, waarin begrepen de zorg is voldoende. De kwaliteit van het onderwijsleerproces, waarin begrepen de zorg is voldoende. De kwaliteitszorg laat een wisselend beeld zien. De voorwaarden voor de kwaliteitszorg zijn voldoende vervuld. Belangrijke aspecten in de uitvoering van de kwaliteitszorg zijn echter nog niet in orde. In combinatie met het gegeven dat de opbrengsten onvoldoende zijn, is het van belang dat de school investeert in het verbeteren van een aantal kwaliteitsindicatoren. Het systematisch evalueren van zowel de kwaliteit van de opbrengsten als de kwaliteit van leren en onderwijzen zijn essentiële verbeterpunten om de opbrengsten te kunnen verbeteren. Daarnaast dient een adequaat leerstofaanbod dat is afgestemd op de diverse taalniveaus van de leerlingen gerealiseerd te worden. De huisvestingssituatie van de school laat te wensen over. Er is sprake van achterstallig onderhoud en er is weinig buitenruimte voor de leerlingen. Opbrengsten De opbrengsten van de afdeling vwo zijn onvoldoende. Kijkend naar de vier belangrijkste kengetallen voor opbrengsten (rendement onderbouw, rendement bovenbouw, centrale examencijfers (CE) en discrepanties tussen de cijfers voor de schoolexamens (SE) en centrale examens valt op dat het rendement van de onderbouw hoog is, maar valt ook op dat het rendement van de bovenbouw uiterst laag is. Geconstateerd kan worden dat de aansluiting tussen onder- en bovenbouw niet soepel verloopt. Verder kunnen er vraagtekens gezet worden bij het determinatiebeleid, waardoor leerlingen niet altijd op het juiste niveau geplaatst worden. Het gemiddeld cijfer dat behaald wordt bij het centraal examen is onvoldoende. De afwijking met scholen met een vergelijkbare populatie is groot. In wisselende mate dragen alle vakkenclusters hieraan bij. Er is sprake van een groot verschil tussen de SE en CE-cijfers, wat erop wijst dat de school moeite heeft om de leerlingen op het niveau van het centraal eindexamen te brengen. Ook is hierbij de kwaliteit van de toetsing aan de orde. Dit is een aspect van kwaliteitszorg (1.7). Zoals eerder is geconstateerd kunnen hierop duidelijke verbeteringen worden gerealiseerd. De huisvestingssituatie van de school laat te wensen over. Er is sprake van achterstallig onderhoud en er is weinig buitenruimte voor de leerlingen. Pagina 7 van 9

8 Onderwijsleerproces Het pedagogisch-didactisch handelen binnen de afdeling is van voldoende kwaliteit. In de lessen is voldoende afwisseling in werkvormen. Het beeld van wordt enerzijds bepaald door klassikale lessen met de docent in een centrale rol. Anderzijds, met name in de onderbouw en tijdens sommige tweede fase-lessen is er sprake van nieuwe vormen van leren, waarbij de leerlingen, meestal in groepsverband, aan de hand van planners actief bezig zijn. Het is echter de vraag of er binnen het totale team voldoende afstemming is over de te volgen werkwijze, opdat de aansluiting tussen onder- en bovenbouw qua aanbod en werkwijze voldoende kan worden gegarandeerd. Kwaliteitszorg Een aantal indicatoren binnen de standaard kwaliteitszorg beoordeelt de inspectie als onvoldoende. Met name de aandacht voor de opbrengsten en de leskwaliteit laat te wensen over. Er is tijdens het inspectiebezoek uitvoerig gesproken over mogelijke oorzaken van de onvoldoende opbrengsten. Een mogelijke verklaring hiervoor dient gezocht worden in het tekortschietend kwaliteitsbeleid. Aan de voorwaarden voor kwaliteitszorg is voldaan, maar de uitvoering van het kwaliteitsbeleid is voor verbetering vatbaar. Voorbeelden van initiatieven die na een veelbelovende start naar de achtergrond geraakt zijn, betreffen o.a. de verbetering van de opbrengsten, het taalbeleid en de ontwikkeling van kernteams. De school evalueert de opbrengsten nog niet systematisch. De school heeft in 2006 een analyse gemaakt van de toen al dalende opbrengsten, waarbij via benchmarking is gekeken naar opbrengsten van de scholen in de omgeving. Er zijn toen mogelijke verklaringen gegeven voor de matige resultaten, maar die verklaringen hebben in onvoldoende mate tot verbeteracties geleid. Nu, enkele jaren later is er geen samenhangende analyse over vraagstukken die nauw met de kwaliteit van de opbrengsten samenhangen, als: Zijn de adviezen van de basisschool voldoende betrouwbaar? Worden de leerlingen goed geplaatst? Hoe verloopt de bevordering? Hoe verloopt de aansluiting tussen onder- en bovenbouw? Wat is de kwaliteit van de toetsing, rapportage en determinatie? Is er voldoende aandacht voor de taal- en rekenachterstanden waarmee veel leerlingen binnen komen? Is er tijdens de les wel voldoende aandacht voor de verschillen in leerbehoeften van leerlingen? Inmiddels is de situatie in de schoolleiding veranderd. Op initiatief van de algemene directie is dit schooljaar een interim-manager aangesteld. De aanstelling van een nieuwe schoolleider en nieuwe teamleiders is in voorbereiding. Er is door het interim management een analyse van de totale schoolsituatie gemaakt, wat geleid heeft tot een plan van aanpak. Daarin staat de verbetering van de opbrengsten centraal. Het plan is tamelijk ambitieus. Er dient veel te gebeuren in betrekkelijk korte tijd. Dit vraagt om zorgvuldige prioritering. Pagina 8 van 9

9 3. TOEZICHTARRANGEMENT De Inspectie van het Onderwijs kent aan OSG Nieuw Zuid, locatie Hugo de Groot, Nachtegaalplein, afdeling vwo een aangepast arrangement toe. De kwaliteit van het onderwijs vertoont belangrijke tekortkomingen en is als zwak beoordeeld. Het gaat hierbij vooral om de opbrengsten, waardoor de afdeling onder intensief toezicht valt. Met het bevoegd gezag is afgesproken dat de onderwijskwaliteit uiterlijk in schooljaar 2011/2012 weer van voldoende niveau is. De inspectie voert in de tweede helft van 2012 opnieuw onderzoek uit om na te gaan of de tekortkomingen zijn opgeheven. In aanvulling hierop maakt de inspectie nadere afspraken met het bevoegd gezag over de te bereiken tussenresultaten. De bereikte verbeteringen worden in 2010 door middel van een tussentijds onderzoek vastgesteld. Deze afspraken legt de inspectie vast in een toezichtsplan voor 16 november Van het bevoegd gezag wordt voor 16 oktober 2009 een plan van aanpak gevraagd dat moet voldoen aan de onderstaande criteria: De inspectie beziet of het plan van aanpak voldoet aan de volgende kenmerken: de voorgenomen activiteiten sluiten aan bij de geconstateerde kwaliteitsproblemen; de activiteiten zijn voldoende concreet beschreven en gepland zodat de inspectie er in het vervolg van het toezicht op kan aansluiten; het is aannemelijk dat het plan van aanpak leidt tot een verbetering van de geconstateerde kwaliteitsproblemen. Pagina 9 van 9