RAPPORT VAN BEVINDINGEN. ONDERZOEK BIJ Thorbecke Scholengemeenschap Afdeling vwo

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK BIJ Thorbecke Scholengemeenschap Afdeling vwo Plaats: Zwolle BRIN-nummer: 20DB Onderzoek uitgevoerd op: 25 januari 2010 Conceptrapport verzonden op: 8 februari 2010 Rapport vastgesteld te Zwolle op: 19 maart 2010 Reproductie van het rapport zonder toestemming van de inspectie of de school/instelling vindt niet plaats anders dan in zijn volledige vorm.

2 Pagina 2 van 9

3 1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 25 januari 2010 een onderzoek uitgevoerd op Thorbecke SG, afdeling vwo om na te gaan of er sprake is van tekortkomingen in de kwaliteit van het onderwijs en de naleving van wet- en regelgeving. Aanleiding De inspectie heeft voor de afdeling vwo van Thorbecke SG een risicoanalyse uitgevoerd. Uit deze analyse kwam naar voren dat de opbrengsten voor betreffende onderwijssoort op deze vestiging onvoldoende zijn. Op 28 september 2009 en op 28 oktober 2009 heeft de inspectie de uitkomsten van deze risicoanalyse met respectievelijk het bevoegd gezag en de directie van de school besproken. Hoewel er al wel een plan van aanpak lag ter verbetering van de opbrengsten van de afdeling vwo, kon in deze gesprekken niet eenduidig worden vastgesteld of de onvoldoende opbrengsten verband houden met mogelijke tekortkomingen in de kwaliteit van het onderwijs. Indien dit het geval is, kan er sprake zijn van een zeer zwakke afdeling. Daarom is tijdens dit gesprek besloten een onderzoek uit te voeren om eventuele tekortkomingen vast te stellen. Tijdens dit onderzoek wordt tevens nagegaan of de school aan de wettelijke voorschriften voldoet. Onderzoeksopzet De afdeling vwo van Thorbecke SG heeft onvoldoende opbrengsten en heeft daarom een aangepast arrangement. Het doel van het onderzoek is om te bepalen of de kwaliteit van het onderwijs op de afdeling zwak of zeer zwak is. Daartoe zijn de normindicatoren beoordeeld. Daarnaast wordt de kwaliteitszorg beoordeeld om een beeld te krijgen van de mate waarin de school zelf aan een verbetering van de kwaliteit van het onderwijs werkt. De inspectie heeft gebruik gemaakt van de door de school verzamelde gegevens en heeft een beperkt onderzoek op de afdeling vwo uitgevoerd met de relevante kernindicatoren van het toezichtskader als leidraad. De resultaten van het huidige onderzoek zijn gebaseerd op de volgende onderzoeksactiviteiten: - analyse van door de school ingezonden documenten die betrekking hebben op de kwaliteitszorg; - observaties van een representatief aantal lessen; - gesprekken met de directie, teamleiders, de zorgcoördinator, leraren en leerlingen. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek gebaseerd op het Toezichtkader Voortgezet Onderwijs Dit document is te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 zijn de bevindingen uit het onderzoek op het gebied van de onderwijskwaliteit en de wettelijke voorschriften weergegeven. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin tekortkomingen worden toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. Pagina 3 van 9

4 2. BEVINDINGEN Thorbecke SG, afdeling vwo 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. De inspectie heeft daarnaast onderzocht of wordt voldaan aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) Resultaten 1.1 * De leerlingen behalen in de onderbouw het opleidingsniveau dat mag worden verwacht. 1.2 * De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding vwo. 1.3 * De leerlingen van de opleiding vwo behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht. 1.4 * Bij de opleiding vwo zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. 5 Leerstofaanbod 2.1 * De aangeboden leerinhouden in de onderbouw voldoen aan de wettelijke vereisten. 2.2 * De aangeboden leerinhouden in de bovenbouw zijn dekkend voor de examenprogramma s. Tijd 3.1 De uitval van geplande onderwijsactiviteiten blijft beperkt. 3.2 Het ongeoorloofd verzuim van leerlingen is beperkt. 3.3 De leerlingen maken efficiënt gebruik van de onderwijstijd. Pagina 4 van 9

5 Schoolklimaat 4.4 * De school heeft inzicht in de veiligheidsbeleving van leerlingen en personeel en in de incidenten die zich op het gebied van sociale veiligheid op de school voordoen. 4.7 * Het personeel van de school zorgt ervoor dat de leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan. 4.8 * De mentoren stimuleren het welbevinden en de motivatie van de leerlingen. Didactisch handelen 5.1 * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2 * De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3 * De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Afstemming 6.1 De aangeboden leerinhouden maken afstemming mogelijk op de onderwijsbehoeften van de individuele leerlingen. Zorg 7.1 * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. 7.2 De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen. Begeleiding 8.1 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school tijdig de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 8.2 * De school voert de zorg planmatig uit. Kwaliteitszorg 9.1 De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 De school waarborgt de kwaliteit van het schoolexamen en van andere toetsinstrumenten. 9.7 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. Pagina 5 van 9

6 Wet- en regelgeving N1 N2 N3 N4 Door of namens het bestuur is de vastgestelde schoolgids naar de inspectie gestuurd en deze schoolgids bevat de verplichte onderdelen (WVO art. 24a en 24c). Door of namens het bestuur is het vastgestelde schoolplan naar de inspectie gestuurd en dit schoolplan bevat de verplichte onderdelen (WVO art. 24 en 24c). Door of namens het bestuur is het vastgestelde zorgplan van het samenwerkingsverband naar de inspectie gestuurd en dit zorgplan bevat de verplichte onderdelen (WVO art. 10h). Door of namens het bestuur zijn het Examenreglement en het PTA naar de inspectie gestuurd en beide voldoen inhoudelijk aan de wettelijke vereisten (Eindexamenbesluit art. 31). N5 De geplande onderwijstijd voldoet aan de wettelijke vereisten (WVO art. 10, lid 2; 10b, lid 2; 10d, lid 2; 10f, lid 3a; 11c, lid 1b; 12, lid 5). 2.2 Beschouwing Algemeen beeld De kwaliteit van het onderwijs op de afdeling vwo van Thorbecke SG is zwak. De opbrengsten van de afdeling vwo zijn onvoldoende. Een verklarende factor is dat een groot deel van de leerlingen in de bovenbouw van het vwo een havo-advies heeft gekregen van de basisschool. Het onderwijs van de school is er onvoldoende op gericht om deze havo-leerlingen op het vwoniveau examen te laten doen. Van de 11 normindicatoren is één als onvoldoende beoordeeld. De tekortkoming heeft te maken met het realiseren van een taakgerichte werksfeer in de klassen. In een aantal klassen heerst geen productieve en positieve werksfeer. Eén van de oorzaken hiervan is dat leraren hun instructie en leerinhouden niet afstemmen op de deelpopulaties in de klassen. Er zijn initiatieven tot verbetering van de opbrengsten en leerinhouden ontwikkeld. Deze verbeterpunten kunnen inhoudelijk worden aangescherpt en planmatiger worden aangestuurd. Toelichting Opbrengsten De opbrengstenkaarten van 2007, 2008 en 2009 van de inspectie tonen aan dat de resultaten van de vwo-afdeling gedurende meerdere jaren onvoldoende is. De gemiddelde centrale eindexamencijfers liggen de laatste twee jaren beneden het landelijk gemiddelde en het verschil tussen SE en CE is te groot. Dit betreft met name de vakken Engels (1 punt), Geschiedenis (0.6 punt), Aardrijkskunde (0.6 punt), Wiskunde (0.9 punt), Biologie (0.7 punt), Economie (1.4 punt) en M&O (2.3 punt). Daarnaast blijkt dat relatief veel leerlingen (45%) die in de bovenbouw van de vwo-afdeling zitten, vanuit de basisschool een havo-advies hebben gekregen. Hierdoor realiseert de school een bijzonder goed onderbouwrendement maar de school is zich onvoldoende bewust wat voor consequenties de plaatsing van de leerlingen met deze achtergrond heeft voor het aanbod en de didactische aanpak in de klassen. Pagina 6 van 9

7 De bewustwording omtrent de onvoldoende eindresultaten is bij de leraren van Thorbecke SG op gang gekomen. Er is een studiebijeenkomst georganiseerd en de vaksecties hebben vakwerkplannen opgesteld waarin o.a. de methodes, de planning, organisatie en de doorgaande lijn in leerstofaanbod zijn uitgewerkt. Tevens worden gerichte examentrainingen gegeven en het niveau en de kwaliteit van toetsing is onder de loep genomen. Het effect van deze interventies zal na de examenperiode van 2010 kunnen worden bepaald. Het onderwijsleerproces De inspectie constateert op grond van door haar geobserveerde lessen dat de basiskwaliteit van de lessen over het algemeen op orde is. Daarentegen heeft de inspectie ook enkele lessen gezien die niet voldoen aan de basiskwaliteit. De klassikale uitleg van de meeste leraren is helder. In de onderbouw ziet de inspectie elementen van het effectieve instructiemodel terug. In deze lessen wordt de voorkennis geactiveerd en wordt het doel van de les besproken. De inspectie is positief over het pedagogisch handelen van de leraren. In de meeste klassen is sprake van een prettige en ontspannen sfeer. De school wordt door de leerlingen en leraren ook als een veilige leer- en werkomgeving ervaren. Ook de actieve betrokkenheid van de leerlingen wordt gestimuleerd. De gehanteerde didactiek (leerstof, uitleg, leermiddelen, werkvormen) is voldoende uitnodigend. Een belangrijke tekortkoming in de lessen is het afstemmen van de instructie op de individuele onderwijsbehoeften van de leerlingen. De didactische aanpak is op een homogene groep afgestemd en niet expliciet gericht op de sterkere en zwakkere leerlingen. De didactiek is dus niet afgestemd op het beleid om leerlingen met een havo-advies toe te laten op het vwo. In een aantal lessen heeft deze homogene aanpak onvoldoende taakgerichtheid van leerlingen tot gevolg. Dit wordt veroorzaakt doordat de sterkere leerlingen zich vervelen in de les en de zwakkere leerlingen niet verder komen met hun werk. Het schoolklimaat en de zorg en begeleiding zijn in orde. De inspectie heeft alle indicatoren van deze kwaliteitsaspecten positief beoordeeld. De school onderneemt voldoende maatregelen om problemen op het gebied van veiligheid te voorkomen. Er zijn weinig incidenten. De zorgstructuur is duidelijk en er is een uitgebreid systeem van hulpmogelijkheden. In de onderbouw worden vakgerichte hulplessen gegeven. In de bovenbouw is dit niet het geval. De leerlingen waarmee de inspectie heeft gesproken hebben wel behoefte aan dit soort ondersteuning. De zorg voor de kwaliteit Op een aantal punten beoordeelt de inspectie de kwaliteitszorg nog als onvoldoende. De school heeft nog niet helder in kaart gebracht waar het vastloopt in haar resultaten. Een (jaarlijkse) analyse van de gemiddelde eindexamencijfers (SE, CE, inclusief discrepantie) per vak in vergelijking met het landelijk gemiddelde en met haar eigen doelstellingen hieromtrent, ontbreekt nog. Ook heeft de school geen uitgebreide analyse van in- en doorstroomgegevens. Op basis van deze analyse kan de school haar aanbod en leerinhouden afstemmen op de specifieke onderwijsbehoeften van haar leerlingpopulatie. Pagina 7 van 9

8 Wel zijn op diverse momenten in het schooljaar evaluaties van het onderwijsleerproces gepland. Belanghebbenden worden hierbij gehoord (leraren, leerlingen en ouders). Daarnaast vinden lesbezoeken plaats en worden POP-gesprekken gevoerd. Deze analyses en evaluaties bieden de school aanknopingspunten voor het formuleren van specifieke en concrete doelen in een duidelijk verbeterplan. Een ander punt is de borging van de kwaliteit. De school beschikt weliswaar over diverse instrumenten om de kwaliteit van het onderwijsleerproces te bewaken, maar is nog niet toegekomen aan de invoering en de borging van verbeteringen. Ook een verantwoordingsdocument ontbreekt waarin belanghebbenden worden geïnformeerd over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. Het toetsbeleid is sterk verbeterd en is van een voldoende niveau. Docenten zijn of worden geschoold in het maken van toetsen en er zijn afspraken gemaakt over de totstandkoming van toetsen gericht op waarborging van de kwaliteit. Pagina 8 van 9

9 3. TOEZICHTARRANGEMENT De kwaliteit van het onderwijs vertoont tekortkomingen en is als zwak beoordeeld. Deze tekortkomingen hebben met name betrekking op de opbrengsten en het actief betrekken van leerlingen bij de les. De Inspectie van het Onderwijs kent aan Thorbecke SG, afdeling vwo, een aangepast arrangement zwakke kwaliteit toe. Daarmee valt de afdeling onder intensief toezicht. Met het bevoegd gezag is afgesproken dat de onderwijskwaliteit in januari 2012 weer van voldoende niveau is. De inspectie voert in januari 2012 opnieuw onderzoek uit om na te gaan of de tekortkomingen zijn opgeheven. In aanvulling hierop maakt de inspectie nadere afspraken met het bevoegd gezag over te bereiken tussenresultaten en eventueel tussentijdse onderzoeken naar bereikte verbeteringen. Deze afspraken legt de inspectie vast in een toezichtplan. Het bevoegd gezag dient binnen zes werkweken gerekend vanaf de vaststelling van het rapport een (aangepast) plan van aanpak aan de inspectie te sturen. De inspectie beziet of het plan van aanpak voldoet aan de volgende kenmerken: de voorgenomen activiteiten sluiten aan bij de geconstateerde kwaliteitsproblemen; de activiteiten zijn voldoende concreet beschreven en gepland zodat de inspectie er in het vervolg van het toezicht op kan aansluiten; het is aannemelijk dat het plan van aanpak leidt tot een verbetering van de geconstateerde kwaliteitsproblemen. Pagina 9 van 9