RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK BIJ DE GEMEENTELIJKE SCHOLENGEMEENSCHAP SCHAGEN. Locatie WILHELMINALAAN, afdeling VWO

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK BIJ DE GEMEENTELIJKE SCHOLENGEMEENSCHAP SCHAGEN Locatie WILHELMINALAAN, afdeling VWO Plaats: Schagen BRIN-nummer: 16CX Onderzoek uitgevoerd op: 8 december 2009 Conceptrapport verzonden op: 5 januari 2010 Rapport vastgesteld te Utrecht op: 9 april 2010 Reproductie van het rapport zonder toestemming van de inspectie of de school/instelling vindt niet plaats anders dan in zijn volledige vorm.

2 INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 8 december 2009 een onderzoek uitgevoerd op de locatie Wilhelminalaan van de GSG SCHAGEN, afdeling vwo, om na te gaan wat de mogelijke oorzaken zijn van risico s en tekortkomingen in de kwaliteit van het onderwijs en de naleving van wet- en regelgeving. Aanleiding De aanleiding voor dit onderzoek is het volgende. De inspectie heeft voor de GSG Schagen een risicoanalyse uitgevoerd. Uit deze analyse kwam naar voren dat de opbrengsten onvoldoende zijn op de vwo afdeling, met name als het gaat om het gemiddelde cijfer van het Centraal Examen (C.E.), de SE-CEverschillen tussen het Schoolexamen (S.E.) en de C.E.-cijfers en het rendement van de onderbouw. Op 16 november 2009 heeft de inspectie de uitkomsten van deze risicoanalyse met het bevoegd gezag besproken. Voorts is besloten een onderzoek uit te voeren om de mogelijke oorzaken van de risico s en tekortkomingen vast te stellen. In dit onderzoek wordt tevens nagegaan of de school aan een aantal wettelijke voorschriften voldoet. Onderzoeksopzet In het onderzoek zijn meerdere kwaliteitsaspecten onderzocht, maar het onderzoek werd met name toegespitst op de opbrengsten en de kwaliteitszorg. Daarnaast zijn tevens de kernindicatoren van de andere kwaliteitsaspecten uit het waarderingsader van de inspectie onderzocht. Naast deze kwaliteitsaspecten heeft de inspectie tevens een aantal wettelijke aspecten onderzocht. Dit Rapport van Bevindingen is gebaseerd op : Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Bestudering van analyses en evaluaties van eigen onderzoek van de school, zoals notities over verbeterplannen, het teamactieplan, de onderwijstijd en de verantwoording van CE cijfers en SE-CE-verschillen (Wolf-resultaten CE 2009). Notities die aan de inspectie onder meer op 19 november en 1, 2 en 16 december 2009 door de school zijn toegezonden. Onderzoek op locatie, waarbij - schooldocumenten zijn bestudeerd; - de onderwijspraktijk is geobserveerd; - gesprekken met de directie, zorgcoördinator en met docenten en leerlingen zijn gehouden. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek gebaseerd op het Toezichtkader 2009 Voortgezet Onderwijs, alsmede de werkinstructie Actief burgerschap en sociale integratie (febr. 2008). Deze documenten zijn te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 zijn de bevindingen uit het onderzoek op het gebied van de onderwijskwaliteit en de wettelijke voorschriften weergegeven. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin tekortkomingen worden toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer.

3 1. BEVINDINGEN GSG SCHAGEN LOCATIE WILHELMINALAAN (afd. vwo) 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. De inspectie heeft daarnaast onderzocht of wordt voldaan aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) Bij wet- en regelgeving is in de waardering tot uitdrukking gebracht of de school wel (ja) of niet (nee) voldoet aan de genoemde wettelijke vereisten. Resultaten * De leerlingen behalen in de onderbouw het opleidingsniveau dat mag worden verwacht. 1.2 * De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding vwo. 1.3 * De leerlingen van de opleiding vwo behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht. 1.4 * Bij de opleiding vwo zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. Leerstofaanbod 2.1 * De aangeboden leerinhouden in de onderbouw voldoen aan de wettelijke vereisten. 2.2 * De aangeboden leerinhouden in de bovenbouw zijn dekkend voor de examenprogramma s. 2.3 * De school met een substantieel percentage taalzwakke leerlingen heeft bij alle vakken een aanbod aan leerinhouden dat past bij de talige onderwijsbehoeften van deze leerlingen. 2.4 De school heeft een specifiek aanbod om sociale competenties te ontwikkelen. 2.5 De school heeft een aanbod gericht op bevordering van actief Tijd burgerschap en sociale integratie, met inbegrip van het overdragen van kennis over en kennismaking met de diversiteit in de samenleving. 3.1 De uitval van geplande onderwijsactiviteiten blijft beperkt.

4 Tijd 3.2 Het ongeoorloofd verzuim van leerlingen is beperkt. 3.3 De leerlingen maken efficiënt gebruik van de onderwijstijd. Schoolklimaat 4.1 De ouders zijn betrokken bij de school door de activiteiten die de school daartoe onderneemt. 4.2 De leerlingen voelen zich aantoonbaar veilig op school. 4.3 Het personeel voelt zich aantoonbaar veilig op school. 4.4 * De school heeft inzicht in de veiligheidsbeleving van leerlingen en personeel en in de incidenten die zich op het gebied van sociale veiligheid op de school voordoen. 4.5 De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op het voorkomen van incidenten in en om de school. 4.6 De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op de afhandeling van incidenten in en om de school. 4.7 * Het personeel van de school zorgt ervoor dat de leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan. 4.8 * De mentoren stimuleren het welbevinden en de motivatie van de leerlingen. Didactisch handelen 5.1 * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2 * De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3 * De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Afstemming 6.1 De aangeboden leerinhouden maken afstemming mogelijk op de onderwijsbehoeften van de individuele leerlingen. 6.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.4 De leraren stemmen de onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. Zorg 7.1 * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. 7.2 De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen.

5 Begeleiding 8.1 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school tijdig de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 8.2 * De school voert de zorg planmatig uit. 8.3 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg. 8.4 De school zoekt de structurele samenwerking met ketenpartners waar noodzakelijke interventies op leerlingniveau haar eigen kerntaak overschrijden. Kwaliteitszorg 9.1 De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 De school waarborgt de kwaliteit van het schoolexamen en van andere toetsinstrumenten. 9.7 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. 9.8 De school draagt zorg voor de kwaliteit van het onderwijs gericht op bevordering van actief burgerschap en sociale integratie, met inbegrip van het overdragen van kennis over en kennismaking met de diversiteit van de samenleving. Wet- en regelgeving N1 N2 N3 N4 Door of namens het bestuur is de vastgestelde schoolgids naar de inspectie gestuurd en deze schoolgids bevat de verplichte onderdelen (WVO art. 24a en 24c). Door of namens het bestuur is het vastgestelde schoolplan naar de inspectie gestuurd en dit schoolplan bevat de verplichte onderdelen (WVO art. 24 en 24c). Door of namens het bestuur is het vastgestelde zorgplan van het samenwerkingsverband naar de inspectie gestuurd en dit zorgplan bevat de verplichte onderdelen (WVO art. 10h). Door of namens het bestuur zijn het Examenreglement en het PTA naar de inspectie gestuurd en beide voldoen inhoudelijk aan de wettelijke vereisten (Eindexamenbesluit art. 31). N5 De geplande onderwijstijd voldoet aan de wettelijke vereisten (WVO art. 10, lid 2; 10b, lid 2; 10d, lid 2; 10f, lid 3a; 11c, lid 1b; 12, lid 5). Ja J J J J Nee N

6 2.2 Beschouwing Algemeen beeld De onderwijskwaliteit van de afdeling vwo van de GSG Schagen te Schagen is zwak, omdat de opbrengsten van deze afdeling onvoldoende zijn. Bij de kwaliteitszorg is de waarborging van de kwaliteit van schoolexamen en van het onderwijsleerproces niet voldoende. De overige aspecten van de onderwijskwaliteit, zoals het onderwijsleerproces, de zorg en het schoolklimaat, zijn als voldoende tot goed beoordeeld. Uit het toezicht op de naleving van wet- en regelgeving blijkt dat de schoolgids op enkele punten niet voldoet aan de wettelijke voorschriften. Ook de gerealiseerde onderwijstijd voldoet niet in alle leerjaren aan de wettelijke vereisten. Toelichting In deze toelichting wordt vanuit het kader van het risicogerichte toezicht- vooral ingegaan op de mogelijke oorzaken van de geconstateerde tekortkomingen en risico s. De indicatoren die als voldoende of goed zijn gewaardeerd worden niet besproken. Opbrengsten Op grond van de beslisregels die de inspectie landelijk hanteert, beoordeelt de inspectie een afdeling als zwak als twee of meer van de vier opbrengstindicatoren onvoldoende zijn. Dit is bij de afdeling vwo van de GSG Schagen, locatie Wilhelminalaan, het geval, omdat het verschil tussen de SE- en CE-cijfers gemiddeld over de laatste drie jaren te groot is en het gemiddelde CE-cijfer onvoldoende. Daarnaast is ook het rendement van de onderbouw onvoldoende. In deze toelichting beperken we ons tot de belangrijkste factoren, die de onvoldoende indicatoren wellicht kunnen verklaren. Een eerste factor om de te lage CE-cijfers te verklaren is het coulante toelatingsbeleid dat de school de afgelopen jaren heeft gehanteerd. Op de opbrengstenkaarten van de afgelopen jaren had dan ook slechts ca % van de vwo-leerlingen een basisschooladvies voor het vwo. Ca.65% van de leerlingen had een advies onder dit opleidingsniveau of een dubbeladvies (havo/vwo). Het niveau van de lessen in de vwo-bovenbouw dreigt dan bij enkele vakken te worden aangepast aan het lagere gemiddelde niveau van de klas. Als dit tevens wordt doorvertaald naar een soepele normering van de PTA-toetsen, blijken ook de SE-CEverschillen te groot te worden. Dat is bij de vwo-afdeling van de GSG Schagen inderdaad het geval. Daarnaast kan het te grote SE-CE-verschil ook verklaard worden doordat bij enkele vakken de toetsing en normering niet voldoende is afgestemd op het landelijke CE bij het vwo. De schoolleiding heeft onlangs een analyse van de examencijfers 2009 gemaakt: daarbij bleek dat 8 examenvakken een te groot SE-CE-verschil hadden, waarbij bij 3 vakken het verschil groter was dan 1,0 punt. Ook bij de examens van 2008 en 2007 hebben tenminste 12 vakken een te groot SE-CE-verschil. Met de betreffende secties zijn afspraken gemaakt om de SE-CEverschillen onder de 0,5 punt te houden, het niveau van de lessen te verhogen en het gemiddelde CE-cijfer te verbeteren. In het afgelopen cursusjaar is het PTA herzien en zijn de bevorderingsregels in de bovenbouw aangepast. Inmiddels lijken deze maatregelen enig effect te hebben. Het rendement van de onderbouw is als onvoldoende beoordeeld. De oorzaken hiervan zijn niet eenduidig aan te wijzen. Een mogelijke factor ter verklaring hiervan zou het grote aantal dubbele adviezen (H/V) kunnen zijn: als blijkt dat (veel) meer dan de helft van de leerlingen met een H/V-advies in het derde leerjaar in de Havo-stroom zit, heeft dat een negatief effect op de rendementberekening. De school is in overleg met het basisonderwijs om te komen tot zoveel mogelijk enkelvoudige adviezen voor havo en Vwo.

7 De schoolleiding tracht via diverse maatregelen het rendement en de onderwijskwaliteit te bevorderen. Zo zijn er naast de eerder genoemde verbeteracties- aanvullende maatregelen genomen om de kwaliteit van de toetsing te stimuleren en de determinatie aan te scherpen. Kwaliteitszorg De meeste indicatoren van het aspect kwaliteitszorg worden als voldoende beoordeeld. Op het punt van de systematische waarborging is de kwaliteitszorg echter nog niet voldoende van de grond gekomen. De onlangs gemaakte verbeterafspraken moeten zich in het lopende cursusjaar nog bewijzen, voordat van een werkelijke waarborging sprake is. In het meest recente plan van aanpak (d.d ) wordt echter aangegeven op welke wijze de school de effecten en resultaten van de verbeteracties tussentijds wil vaststellen. Een aandachtspunt vormt de waarborging van de kwaliteit van de toetsen van het schoolexamen bij enkele kleine secties (zgn. 1 persoonssecties): door de beperkte omvang zijn aanvullende procedures nodig om deze kwaliteit te garanderen. Onderwijsleerproces De inspectie waardeert alle onderzochte aspecten van het onderwijsleerproces, zoals het schoolklimaat en de veiligheid, de begeleiding en de zorg, als (ruim) voldoende tot goed. Anderzijds zijn er ook enkele indicatoren over het lesgeven als onvoldoende beoordeeld. Tijdens het lesbezoek heeft de inspectie onder andere geconstateerd dat er in een aantal lessen de leerlingen te weinig actief betrokken waren: in die lessen werd er onvoldoende taakgericht gewerkt en/of te veel gekletst, zonder dat de docent ingreep. Een ander aandachtspunt is dat er in de bezochte lessen te weinig werd gedifferentieerd: de instructies en verwerkingsopdrachten waren dan niet voldoende afgestemd op de verschillen in ontwikkeling tussen leerlingen. Tot slot ontving de inspectie informatie dat het ongeoorloofde verzuim van leerlingen nog niet voldoende is verbeterd. Onderwijstijd Naast een wettelijke verplichting beschouwt de inspectie de onderwijstijd tevens als een kwaliteitsaspect. Uit de verantwoording van de school blijkt dat de school voor alle leerjaren en klassen voldoende tijd heeft geprogrammeerd. Bij enkele klassen bleek dat de lesuitval in het afgelopen cursusjaar meer dan 5% bedraagt, soms zelfs meer dan 9%. Dit leidt er toe dat indicator 3.1 als onvoldoende is beoordeeld. Tevens constateert de inspectie dat in het afgelopen cursusjaar bij enkele klassen in de onderbouw tot 7,8% te weinig onderwijstijd is gerealiseerd. Schoolgids De schoolgids is aan de inspectie toegezonden, maar in de gids is geen modelovereenkomst opgenomen voor de vrijwillige ouderbijdrage. Ook is niet expliciet aangegeven dat de bijdrage vrijwillig is en ontbreekt een keuzemogelijkheid (WVO art. 24a, eerste lid, onderdeel d). Daarnaast ontbreken in de schoolgids de feitelijke gegevens over het percentage leerlingen dat -per opleiding- doorstroomt naar een hoger leerjaar of naar andere soorten onderwijs, alsmede het percentage leerlingen dat zonder diploma de school verlaat (WVO art. 24a, eerste lid, onderdeel a). Tot slot constateerde de inspectie dat de school niet beschikt over een vastgesteld leerlingenstatuut (art. 24g WVO).

8 TOEZICHTARRANGEMENT De kwaliteit van het onderwijs is, resp. de opbrengsten zijn als zwak beoordeeld. Om deze reden kent de Inspectie van het Onderwijs aan de afdeling vwo van de locatie Wilhelminalaan van de GSG Schagen een aangepast arrangement toe. Deze afdeling valt onder intensief toezicht. Met het bevoegd gezag is afgesproken dat de opbrengsten in 2011 (of zo veel eerder als mogelijk) weer van voldoende niveau zijn. De inspectie voert in het vierde kwartaal 2011 opnieuw een onderzoek uit om na te gaan of de tekortkomingen zijn opgeheven. In aanvulling hierop maakt de inspectie nadere afspraken met het bevoegd gezag over te bereiken tussenresultaten en eventueel tussentijdse onderzoeken naar bereikte verbeteringen. Deze afspraken legt de inspectie vast in een toezichtplan. Het bevoegd gezag dient zoals besproken- vóór 15 januari a.s. een plan van aanpak aan de inspectie te sturen. De inspectie beziet of het plan van aanpak voldoet aan de volgende kenmerken: de voorgenomen activiteiten sluiten aan bij de geconstateerde kwaliteitsproblemen; de activiteiten zijn voldoende concreet beschreven en gepland zodat de inspectie er in het vervolg van het toezicht op kan aansluiten; het plan benoemt de kenmerken en de aard van de tussentijdse resultaten, op basis waarvan kan worden geconcludeerd dat de opbrengsten verbeterd zijn en de verbeterdoelstellingen kunnen worden gerealiseerd. Het bevoegd gezag herkent zich in de bevindingen van de inspectie en onderschrijft de noodzaak maatregelen te nemen die opheffing van de geconstateerde tekortkomingen binnen de aangegeven termijn als doel hebben. Tekortkomingen in de naleving Er zijn tevens tekortkomingen in de naleving van wettelijke voorschriften vastgesteld. Allereerst voldoet de schoolgids niet in alle opzichten aan de wettelijke vereisten. Daarnaast voldoet ook de gerealiseerde onderwijstijd in het afgelopen cursusjaar niet in alle klassen aan de norm, met name in enkele klassen van de onderbouw bleek te weinig tijd te zijn gerealiseerd. Om deze reden heeft de Inspectie van het Onderwijs de volgende afspraken gemaakt met het bevoegd gezag: Het bevoegd gezag dient de geconstateerde tekortkomingen in de naleving van wettelijke voorschriften op korte termijn bijv. via aanvullende informatie op haar website- op te heffen. De nieuwe schoolgids voor het komende cursusjaar dient geheel aan de wettelijke vereisten te voldoen. Ten aanzien van de gerealiseerde onderwijstijd krijgt het bestuur de opdracht maatregelen te treffen die er op gericht zijn de lesuitval te beperken, resp. er voor zorg te dragen dat de gerealiseerde onderwijstijd in het lopende cursusjaar wel aan de normen zal voldoen. Het bestuur zal worden verzocht de gerealiseerde onderwijstijd van het huidige cursusjaar aan de inspectie te verantwoorden per 1 oktober De inspectie kan t.z.t. een onderzoek uitvoeren om na te gaan of de genoemde tekortkomingen in de naleving zijn opgeheven.