RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITS ONDERZOEK (KO) BIJ. O.S.G. DE HOGEBERG, afdeling VWO. te DEN BURG (TEXEL)

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITS ONDERZOEK (KO) BIJ O.S.G. DE HOGEBERG, afdeling VWO te DEN BURG (TEXEL) Plaats: Den Burg (Texel) BRIN-nummer: 16KP Registratienummer: Onderzoek uitgevoerd op: 29 september 2010 Conceptrapport verzonden op: 12 november 2010 Rapport vastgesteld te UTRECHT op: 15 december 2010 Reproductie van het rapport zonder toestemming van de inspectie of de school/instelling vindt niet plaats anders dan in zijn volledige vorm.

2 H Pagina 2 van 12 Documentnr.

3 1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 29 september 2010 een onderzoek uitgevoerd op de osg. De Hogeberg, afdeling VWO, te Den Burg (Texel) om na te gaan wat de mogelijke oorzaken zijn van de tekortkomingen in de kwaliteit van het onderwijs en in hoeverre de weten regelgeving wordt nageleefd. Aanleiding De aanleiding voor dit onderzoek is het volgende. In het bestuursgesprek van 19 november 2009 is op basis van een risicoanalyse van de inspectie van vastgesteld dat bij de afdeling vwo van deze school de opbrengstindicatoren over het geheel genomen onvoldoende zijn. In dat gesprek zijn afspraken gemaakt dat de school maatregelen zal nemen om de onvoldoende indicatoren te verbeteren. In een risicoanalyse van de inspectie van het voorjaar van 2010 bleek dat de opbrengsten nog steeds onvoldoende zijn op de vwo afdeling, met name als het gaat om het rendement van de onderbouw en de SE-CE-verschillen. Daarnaast is het gemiddelde CE-cijfer op deze afdeling risicovol. Naar aanleiding hiervan is besloten een onderzoek uit te voeren om eventuele tekortkomingen en hun mogelijke oorzaken vast te stellen. In dit rapport van bevindingen worden de resultaten van dit kwaliteitsonderzoek (KO) weergegeven. Onderzoeksopzet In het onderzoek zijn meerdere kwaliteitsaspecten onderzocht, maar het onderzoek werd met name toegespitst op de opbrengsten en de kwaliteitszorg. Daarnaast zijn tevens de kernindicatoren van de andere kwaliteitsaspecten uit het waarderingsader van de inspectie onderzocht. Naast deze kwaliteitsaspecten heeft de inspectie tevens een aantal wettelijke aspecten onderzocht. Dit Rapport van Bevindingen is gebaseerd op : Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Bestudering van analyses en evaluaties van eigen onderzoek van de school, zoals notities over het determinatie- en bevorderingsbeleid, verbetering kwaliteit schoolexamens, plan van aanpak verbetering havo en vwo, verantwoording onderwijstijd, etc. Onderzoek op locatie, waarbij - schooldocumenten zijn bestudeerd (o.a. documenten van de secties); - de onderwijspraktijk is geobserveerd; - gesprekken met de directie en met docenten zijn gehouden. Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de bevindingen van het onderzoek besproken met de directie en een vertegenwoordiging van het bevoegd gezag. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek gebaseerd op het Toezichtkader 2009 Voortgezet Onderwijs, alsmede de werkinstructie Actief burgerschap en sociale integratie (febr. 2008). Deze documenten zijn te vinden op H Pagina 3 van 12 Documentnr.

4 Opbouw rapport In hoofdstuk 2 zijn de bevindingen uit het onderzoek op het gebied van de onderwijskwaliteit en de wettelijke voorschriften weergegeven. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin tekortkomingen worden toegelicht. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. H Pagina 4 van 12 Documentnr.

5 2. BEVINDINGEN OSG DE HOGEBERG, afdeling VWO 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. De inspectie heeft daarnaast onderzocht of wordt voldaan aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) Bij wet- en regelgeving is in de waardering tot uitdrukking gebracht of de school wel (ja) of niet (nee) voldoet aan de genoemde wettelijke vereisten. Resultaten 1.1 * De leerlingen behalen in de onderbouw het opleidingsniveau dat mag worden verwacht. 1.2 * De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding vwo. 1.3 * De leerlingen van de opleiding vwo behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht. 1.4 * Bij de opleiding vwo zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. Leerstofaanbod 2.1 * De aangeboden leerinhouden in de onderbouw voldoen aan de wettelijke vereisten. 2.2 * De aangeboden leerinhouden in de bovenbouw zijn dekkend voor de examenprogramma s. 2.3 * De school met een substantieel percentage taalzwakke leerlingen heeft bij alle vakken een aanbod aan leerinhouden dat past bij de talige onderwijsbehoeften van deze leerlingen. 2.4 De school heeft een specifiek aanbod om sociale competenties te ontwikkelen. 2.5 De school heeft een aanbod gericht op bevordering van actief burgerschap en sociale integratie, met inbegrip van het overdragen van kennis over en kennismaking met de diversiteit in de samenleving. 5 H Pagina 5 van 12 Documentnr.

6 Tijd 3.1 De uitval van geplande onderwijsactiviteiten blijft beperkt. 3.2 Het ongeoorloofd verzuim van leerlingen is beperkt. 3.3 De leerlingen maken efficiënt gebruik van de onderwijstijd. Schoolklimaat 4.1 De ouders zijn betrokken bij de school door de activiteiten die de school daartoe onderneemt. 4.2 De leerlingen voelen zich aantoonbaar veilig op school. 4.3 Het personeel voelt zich aantoonbaar veilig op school. 4.4 * De school heeft inzicht in de veiligheidsbeleving van leerlingen en personeel en in de incidenten die zich op het gebied van sociale veiligheid op de school voordoen. 4.5 De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op het voorkomen van incidenten in en om de school. 4.6 De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op de afhandeling van incidenten in en om de school. 4.7 * Het personeel van de school zorgt ervoor dat de leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan. 4.8 * De mentoren stimuleren het welbevinden en de motivatie van de leerlingen. Didactisch handelen 5.1 * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2 * De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3 * De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. 5.4 De leraren geven de leerlingen zicht op doel, nut en samenhang van de lesactiviteiten. 5.5 De leraren gaan na of de leerlingen de uitleg en/of de opdrachten begrijpen. 5.6 De leerlingen leren in een betekenisvolle context. 5.7 De leraren stimuleren de leerlingen tot denken. 5.8 De leraren geven de leerlingen inhoudelijke feedback. 5.9 De leraren geven de leerlingen inzicht in hun leerproces. H Pagina 6 van 12 Documentnr.

7 Didactisch handelen 5.10 De leraren bewerkstelligen dat de leerlingen bij de onderwijsactiviteiten betrokken zijn Het taalgebruik van de leraar past bij de taalbehoefte van de leerlingen De leerlingen reflecteren op hun eigen leerproces De leerlingen hebben verantwoordelijkheid voor de organisatie van hun eigen leerproces die past bij hun ontwikkelingsniveau De leerlingen werken op een doelmatige wijze samen. Afstemming 6.1 De aangeboden leerinhouden maken afstemming mogelijk op de onderwijsbehoeften van de individuele leerlingen. 6.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.4 De leraren stemmen de onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. Zorg 7.1 * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. 7.2 De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen. Begeleiding 8.1 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school tijdig de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 8.2 * De school voert de zorg planmatig uit. 8.3 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg. 8.4 De school zoekt de structurele samenwerking met ketenpartners waar noodzakelijke interventies op leerlingniveau haar eigen kerntaak overschrijden. Kwaliteitszorg 9.1 De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. H Pagina 7 van 12 Documentnr.

8 Kwaliteitszorg 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 De school waarborgt de kwaliteit van het schoolexamen en van andere toetsinstrumenten. 9.7 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. 9.8 De school draagt zorg voor de kwaliteit van het onderwijs gericht op bevordering van actief burgerschap en sociale integratie, met inbegrip van het overdragen van kennis over en kennismaking met de diversiteit van de samenleving. 9.9 De kwaliteitszorg is verbonden met de visie op leren en onderwijzen zoals geformuleerd in het schoolplan De school waarborgt de sociale veiligheid voor leerlingen en personeel De school heeft inzicht in de sterke en zwakke punten van de eigen organisatie De schoolleiding stuurt de kwaliteitszorg aan De schoolleiding zorgt voor een professionele schoolcultuur Bij de zorg voor kwaliteit zijn personeel, directie, leerlingen, ouders/verzorgers en bestuur betrokken. Wet- en regelgeving N1 N2 N3 N4 Door of namens het bestuur is de vastgestelde schoolgids naar de inspectie gestuurd en deze schoolgids bevat de verplichte onderdelen (WVO art. 24a en 24c). Door of namens het bestuur is het vastgestelde schoolplan naar de inspectie gestuurd en dit schoolplan bevat de verplichte onderdelen (WVO art. 24 en 24c). Door of namens het bestuur is het vastgestelde zorgplan van het samenwerkingsverband naar de inspectie gestuurd en dit zorgplan bevat de verplichte onderdelen (WVO art. 10h). Door of namens het bestuur zijn het Examenreglement en het PTA naar de inspectie gestuurd en beide voldoen inhoudelijk aan de wettelijke vereisten (Eindexamenbesluit art. 31). Nee N5 De geplande onderwijstijd voldoet aan de wettelijke vereisten (WVO art. 10, J lid 2; 10b, lid 2; 10d, lid 2; 10f, lid 3a; 11c, lid 1b; 12, lid 5). *) Bij de indicatoren N2 tot en met N4 wordt het oordeel J (Ja) gegeven als het betreffende document door de inspectie is ontvangen. De inhoud van deze documenten is niet getoetst aan de wettelijke vereisten. N Ja*) J J J H Pagina 8 van 12 Documentnr.

9 2.2 Beschouwing Algemeen beeld De inspectie beoordeelt de kwaliteit van het onderwijs op de afdeling vwo van de osg De Hogeberg te Den Burg als zwak. Dit oordeel is gebaseerd op de volgende overwegingen. De opbrengsten van deze afdeling zijn, afgemeten aan de prestaties van de leerlingen over drie jaar, onvoldoende. Het onderwijsproces vertoont weliswaar enkele tekortkomingen, met name op het punt van het rekening houden met de verschillen in ontwikkeling tussen leerlingen, maar is naar het oordeel van de inspectie over het geheel genomen van voldoende kwaliteit. De school werkt in haar kwaliteitszorg voldoende systematisch en planmatig, maar dient de borging van de kwaliteit van het onderwijsproces en de professionele cultuur te versterken; de inspectie heeft de kwaliteitszorg als voldoende beoordeeld. De school leeft de wet- en regelgeving die geldt voor de schoolgids niet op alle punten na. Toelichting Opbrengsten Op grond van de beslisregels die de inspectie landelijk hanteert, beoordeelt de inspectie een afdeling als zwak als twee of meer van de vier opbrengstindicatoren onvoldoende zijn. Dit is bij de afdeling vwo van de OSG De Hogeberg te Den Burg het geval: het verschil tussen de SE- en CE-cijfers is gemiddeld over de laatste drie jaren te groot en het rendement van de onderbouw is onvoldoende. In deze toelichting beperken we ons tot de belangrijkste factoren, die het onvoldoende oordeel op deze indicatoren, wellicht kunnen verklaren. Het verschil tussen de SE- en CE-cijfers is bij de vwo-afdeling over de laatste drie jaar gemiddeld 0,71 punt en daarom als onvoldoende beoordeeld. Belangrijk oorzaken hiervoor zijn wellicht dat de weging van PTA-toetsen bij de betreffende vakken in de afgelopen jaren te soepel is, dat er te veel herkansingen zijn en of dat de inhoud van die vakken niet voldoende is afgestemd op het landelijke CE-niveau bij het vwo. De schoolleiding heeft onlangs een analyse van de examencijfers van 2008, 2009 en 2010 gemaakt: daarbij bleek dat over deze drie jaren gezien, 9 examenvakken een te groot SE-CEverschil hadden, waarbij bij 5 vakken het verschil groter was dan 1,0 punt. Met de betreffende secties zijn afspraken gemaakt om de SE-CE-verschillen (duidelijk) onder de 0,5 punt te houden, alsmede de examentraining en waar nodig het CE-cijfer te verbeteren. De school heeft onlangs het nu geldende PTA herzien en de bevorderingsregels aangepast. Naar verwachting van de school zullen deze maatregelen er aan bijdragen om het verschil tussen SE en CE op termijn kleiner te maken. De gemiddelde cijfers van het examen 2010 laten over het geheel genomen een lichte verbetering zien ten opzichte van het jaar daarvoor; de SE-CE-verschillen zijn gemiddeld iets toegenomen. Voorts is het rendement van de onderbouw als onvoldoende beoordeeld. Hiervoor heeft de school enkele verklaringen gegeven. Op de eerste plaats hebben de meeste leerlingen dubbele adviezen, in plaats van een duidelijk en enkelvoudig advies. In veel gevallen worden dubbele adviezen onder druk van de ouders verstrekt, terwijl de basisschool eigenlijk de laagst genoemde opleiding zou willen adviseren. Als de meeste leerlingen na een heterogene brugperiode- in het derde leerjaar dan toch in de lagere opleiding wordt geplaatst, betekent dit voor de school in het VO dat relatief te veel kinderen in dat derde leerjaar (volgens het advies) op een (deels) te laag opleidingsniveau zitten. Als voor een bepaalde school leerlingen meer dan het landelijk gemiddelde een dubbel advies hebben, pakt dit voor de VO-school -in de berekening van de inspectie- nadelig uit. Dit geldt met name voor de afdelingen Havo en Vwo. H Pagina 9 van 12 Documentnr.

10 De school zal er bij de basisscholen op aandringen om -waar dat kan- eenduidige adviezen te geven. Tevens zal de school de heterogene brugperiode voor Havo en Vwo beperken tot de eerste twee leerjaren. Naar de mening van de inspectie kan er ook nog een andere reden worden gegeven voor het onvoldoende rendement in de onderbouw. Uit de opbrengstenkaarten van de afgelopen jaren blijkt dat meer dan de helft van de leerlingen van de opleiding vmbo-(g)t, die in het derde leerjaar zitten, een advies heeft dat (deels) boven het vmbo-tl advies ligt: 20% heeft (in 2010) zelfs een vol havo advies (of hoger). Daarnaast blijkt dat de cijfers die de leerlingen voor het CE behalen, voor alle vakken gemiddeld, tot de beste 10% van het land behoren. Voor deze groep leerlingen geldt dat ze waarschijnlijk op een te lage opleiding zijn geplaatst: in beginsel kunnen deze leerlingen een hogere opleiding aan. Deze te lage plaatsing heeft een negatief effect op het rendement van de onderbouw. Als een bijkomende, verklarende factor heeft de school aangegeven, dat op het eiland Texel voor een aantal ouders geldt, dat het ambitieniveau niet hoog ligt. Daarnaast willen de meeste ouders graag dat hun kind zo lang mogelijk op het eiland naar school gaat. Kwaliteitszorg De school heeft vanaf 2009 een flink aantal verbeteracties uitgevoerd, waardoor ook de bewustwording onder de docenten is toegenomen. Het plan van aanpak is smart uitgewerkt. Daarnaast heeft de inspectie geconstateerd dat vanuit de schoolleiding de secties meer worden aangestuurd, zodat elk examenvak op een passende wijze kan bijdragen aan de verbeteringen. Maatregelen, die de school heeft genomen en die op de langere termijn tot positieve effecten zullen leiden, zijn o.a. het op het juiste niveau plaatsen van de leerlingen en het aanscherpen van de overgangsnormen. Daarnaast zal de heterogene brugperiode voor Havo/Vwo van drie jaar naar twee jaar worden teruggebracht. Ook zijn de docenten geschoold op de toetsing en zijn er afspraken gemaakt om toetsen door collega s te laten controleren. Verder zijn de PTA s van de examenvakken onder de loep genomen (o.a. een aangepaste weging van praktische opdrachten, minder herkansingen), waardoor het verschil tussen de SE- en CE cijfers kleiner kan worden. De school heeft ook maatregelen genomen die effecten beogen op de kortere termijn: meer examentraining (o.a. aparte examenzittingen waarin leerlingen een heel examen maken), een betere huiswerkcontrole en een intensievere begeleiding van de zwakkere leerlingen. Mede door de gemaakte afspraken en de monitoring daarvan worden de bereikte resultaten op verschillende manieren verankerd in de schoolorganisatie en in het bewustzijn van de docenten. Onderwijsleerproces De inspectie waardeert de meeste onderzochte indicatoren van het onderwijsleerproces voldoende. Anderzijds zijn er verschillende indicatoren als onvoldoende beoordeeld. Dit is onder meer het geval bij het rekening houden met de verschillen tussen de leerlingen. Tijdens het lesbezoek bleek dit te weinig zichtbaar. De inspectie meent dat het zeker in de heterogeen samengestelde groepen in de onderbouw- noodzakelijk is om meer rekening te houden met de verschillen tussen de leerlingen. Voor de bovenbouw is het juist van belang de leerlingen meer te betrekken bij hun leerproces en hen daarop te laten reflecteren. Onderwijstijd Naast een wettelijke verplichting beschouwt de inspectie de onderwijstijd tevens als een kwaliteitsaspect. Uit de verantwoording van de school blijkt dat de school voor alle leerjaren en klassen voldoende tijd heeft geprogrammeerd. Bij enkele klassen bleek dat de lesuitval in het afgelopen cursusjaar meer dan 5% en soms meer dan 7% (klas 3a) bedraagt. Dit leidt er toe dat de indicator 3.1 als onvoldoende is beoordeeld. De school zal maatregelen nemen de incidentele uitval te beperken. H Pagina 10 van 12 Documentnr.

11 Voor het vierde en vijfde leerjaar van het vwo geldt dat de hoeveelheid geprogrammeerde onderwijstijd te krap is om alle lesuitval (door ziekte, proefwerken en vergaderingen) op te vangen, ook niet als daarbij rekening wordt gehouden met de extra onderwijstijd die met excursies of reizen is gemoeid. In beide leerjaren is de minimaal verplichte hoeveelheid onderwijstijd in alle profielen niet gerealiseerd. Naleving wet- en regelgeving De inspectie heeft alle betreffende documenten ontvangen. Bij de beoordeling van de schoolgids bleek dat deze niet aan alle wettelijke vereisten voldoet. In de schoolgids ontbreken o.a. de percentages voor doorstroom en afstroom (art. 24a WVO) en de modelovereenkomst voor het innen van de ouderbijdrage (art. 24a WVO). Ook bevat de informatie over de hoogte en bestemmingen van de verschillende voorzieningen (p. 42) geen keuze mogelijkheden (art WVO), waardoor de vrijwilligheid niet blijkt. H Pagina 11 van 12 Documentnr.

12 3. TOEZICHTARRANGEMENT De kwaliteit van het onderwijs in de afdeling vwo van de osg De Hogeberg te Den Burg vertoont belangrijke tekortkomingen in de opbrengsten en is daarom als zwak beoordeeld. Om die reden kent de Inspectie van het Onderwijs aan deze school een aangepast arrangement toe. De afdeling vwo van de osg De Hogeberg te Den Burg valt onder intensief toezicht. De inspectie zal een Toezichtplan opstellen aan de hand van het inmiddels ontvangen verbeterplan van de school en dit rapport van bevindingen van de inspectie. Met het bevoegd gezag is afgesproken dat de onderwijskwaliteit van deze afdeling over twee jaar (september 2012) weer van voldoende niveau is. De inspectie voert in het najaar van 2012 opnieuw onderzoek uit om na te gaan of de tekortkomingen zijn opgeheven. H Pagina 12 van 12 Documentnr.