Tussenstand project doorgaande leerlijn mediawijsheid

Transcriptie

1 Tussenstand project doorgaande leerlijn mediawijsheid

2 Pilot MediaMatch in volle gang! Nieuwe mediawijsheidtrajecten voor het onderwijs De eerste studiedag op de Opstap De school is leeg. De kinderen hebben een middag vrij. Uit één van de lokalen klinkt gelach, er wordt geroepen. Animatiekunstenaar Rozemarijn Tromp heeft de leerkrachten van pilotschool OBS de Opstap de opdracht gegeven een kleine powerpointpresentatie te maken. Een paar jonge leerkrachten gaan snel aan de slag. Moeiteloos klikken ze van sites op internet naar powerpoint. Ze voegen foto s en geluiden in. De woorden in hun presentatie dansen door het beeld. Anderen vragen om hulp. Ze hebben nooit eerder zelfstandig een presentatie gemaakt of weten niet goed hoe je plaatjes van het internet kopieert. Een enkeling vindt het moeilijk informatie te vinden. Alleen met de zoekterm auto, is die Renault uit 1930 niet te vinden. Maar vol enthousiasme en leergierig zijn de leerkrachten bezig, die eerste studiedag van de pilot. Pilot gesubsidieerd vanuit Mediawijzer.net OBS de Opstap uit Niekerk (Groningen) is één van de drie scholen die meedoet aan een pilot van KunstStation C (i.s.m. MediaMatch). Samen met Cubiss uit Tilburg en Biblionet Groningen, twee koepelorganisaties voor bibliotheken, heeft KunstStation C de subsidie voor de pilot gekregen. KunstStation C is het bureau voor cultuureducatie in de provincie Groningen. is een door Cubiss ontworpen site voor bibliotheekmedewerkers als begeleidingsinstrument voor het onderwijs, die kwalitatief goed aanbod op het gebied van mediawijsheid ontsluit en ordent. Deze site is ontwikkeld vanuit Brabant voor deze provincie, maar in de pilot wordt onderzocht of elke provincie een eigen invulling kan krijgen. Op de site wordt gestreefd naar 20% tot 30% provinciale, en 70% tot 80% landelijke inhoud. Biblionet Groningen test de site met twee bibliotheekclusters. KunstStation C verkent samen met een aantal partners onder de naam MediaMatch de mogelijkheden voor een doorlopende leerlijn mediawijsheid in het onderwijs en onderzoekt samen met Biblionet Groningen welke rol de site daarbij kan spelen. Testen in de praktijk Er zijn op het internet verschillende sites die het aanbod aan mediawijsheid voor docenten en leerlingen structureren. Er wordt echter niet vaak gekeken naar hoe en of dit aanbod wordt toegepast in de dagelijkse praktijk van het onderwijs. Toch is dat van essentieel belang. De websites schieten hun doel voorbij als de doelgroep er zelf niet mee uit de voeten kan. KunstStation C doet met de drie pilotscholen een kleine steekproef. Aan het begin van de pilot worden een paar dingen duidelijk. Allereerst dat het primair onderwijs in Groningen een achterstand kent op het gebied van mediakennis en vaardigheden. Hoewel alle scholen media-apparatuur in huis hebben, weet bijvoorbeeld lang niet iedereen ermee om te gaan. Ten tweede blijkt uit gesprekken met scholen dat er een eenzijdig of verbrokkeld beeld bestaat van het aanbod van lessen of projecten mediawijsheid. Ten derde laat een nulmeting zien dat leerkrachten thuis best veel tijd besteden aan zoeken op internet, foto s bewerken, mailen, twitteren of een facebook-pagina bijhouden maar daar zelden met de leerlingen over praten. Tijd inruimen voor mediawijsheid gebeurt weinig in het basisonderwijs. Alleen zaken als internet-pesten en verstandig omgaan met social-media komen wel eens aan bod in de klas of op een ouderavond. Voor KunstStation C is werken vanuit de mogelijkheden en de vraag van een school (of netwerk van scholen) een voorwaarde. Bij de vraag naar cultuuronderwijs zoekt KunstStation C een passend antwoord. Dit antwoord kan een kunstenaar zijn die regelmatig met de leerlingen komt werken of een jaarlijks terugkerend project met een erfgoed-instelling uit de buurt. Er is veel mogelijk. Het is dan ook meer dan logisch dat KunstStation C met deze pilot ook vraaggericht te werk gaat en scholen koppelt aan een professional of instelling die bij ze past. Op die manier krijgt, in dit geval mediawijsheid, eerder een vaste plek in het curriculum dan een willekeurig project. Voor KunstStation C is dit erg belangrijk. Het bureau vindt dat alle leerlingen in hun schoolloopbaan structureel cultuuronderwijs moeten krijgen. De vraaggerichte aanpak van KunstStation C zorgt voor veel belangstelling van allerlei mensen en organisaties uit het land. Je zou hieruit voorzichtig kunnen concluderen dat er op veel plekken behoefte bestaat om plannen, materiaal en lessen af te stemmen op de praktijk van het onderwijs. Het is goed denkbaar dat bij het ontwikkelen van toekomstig lesmateriaal over mediawijsheid, scholen straks direct betrokken worden.

3 Aan de slag In 2010 gaan KunstStation C, Cubiss en Biblionet Groningen aan de slag. Cubiss heeft een theoretisch kader voor mediawijsheid samengesteld aan de hand van verschillende definities en theorieën over mediawijsheid. KunstStation C wil deze theorie toepassen op de praktijk. Op drie pilotscholen in de provincie Groningen, OBS de Opstap, OBS de Toermalijn en op Het Hogeland College, een school voor voortgezet onderwijs, onderzoekt KunstStation C in de maanden voor de zomervakantie van 2010 waar de belangstelling voor mediawijsheid naar uitgaat. De lijst van punten wordt aan de hand van de twaalf thema s van Cubiss geanalyseerd, zoals zichtbaar op Er blijkt bij alle drie de scholen gebrek aan kennis te zijn over wat mediawijsheid precies inhoudt en welk belang mediawijs zijn heeft. De belangstelling van een school voor een bepaald aspect is soms wat willekeurig. Om aan dit probleem tegemoet te komen, heeft KunstStation C binnen de pilot een lerarentraject in het leven geroepen dat het kennistekort op de pilotscholen aanvult. Het traject bestaat uit twee studiedagen en twee kenniskringen. Startbijeenkomst MediaMatch met partners en scholen MediaMatch In de pilot werkt KunstStation C samen met een groep van vijf organisaties die iets met mediawijsheid en onderwijs doen in de provincie Groningen en daarbuiten. Het team heeft de naam MediaMatch gekregen. Scholen worden gematcht met één of meerdere instellingen en de instellingen matchen onderling door allemaal vanuit een andere invalshoek aan mediawijsheid te werken. Biblionet Groningen is vooral bezig met bewustwording van informatieverwerking; het zoeken, vinden en produceren van informatie. Vragen als; hoe zoek je iets op op internet, hoe beoordeel en controleer je de informatie die je vindt, hoe richt je je hyvespagina in en hoe kan je de bronnen gebruiken voor een presentatie, zijn een wezenlijk onderdeel van de werkwijze van Biblionet Groningen. Cedin, een bureau voor onderwijsondersteuning, is bezig met media en opvoeding maar ook met het aanleren van technieken. Het filmtheater ForumImages biedt, al dan niet op maat, lesmateriaal over films en heeft een filmprogramma voor het onderwijs. Ook werkt ForumImages mee aan schoolprojecten rond film. Rozemarijn Tromp is animatiekunstenaar en werkt veel op scholen. Samen met leerlingen maakt zij animatiefilmpjes n.a.v. verschillende onderwerpen. Cinekid uit Amsterdam is ook een partner binnen MediaMatch. Cinekid is werkzaam in het hele land. Ook bieden zij een site waarmee kinderen bijvoorbeeld leren hoe zij een filmpje kunnen maken of foto s kunnen bewerken. MediaMatch gaat uit van de definitie van mediawijsheid zoals die door de Raad voor Cultuur is geformuleerd; Mediawijsheid is alle kennis en vaardigheden en de mentaliteit die mensen nodig hebben om bewust, kritisch en actief mee te doen in de wereld van vandaag en morgen, waarin media een bepalende hoofdrol spelen. In de samenwerking onderzoeken we hoe de verschillende culturele instellingen in een doorlopende leerlijn mediawijsheid, een plek kunnen krijgen. Dit blijkt in praktijk moeilijker dan gedacht. Een samenwerkingsverband als MediaMatch, is in andere delen van het land ook mogelijk. Bij het afsluiten van de pilot zal een beschrijving van dit samenwerkingsmodel klaar zijn dat kan helpen bij opzetten ervan.

4 Ondertussen op de pilotscholen Terug naar de praktijk van de pilot. KunstStation C organiseert in september met de partners van MediaMatch een startbijeenkomst voor de pilotscholen. De scholen kunnen er hun lijst van wensen afstemmen op het aanbod van de organisaties uit MediaMatch. Zij hebben de lijstjes gezien en hebben nagedacht over de manier waarop zij iets voor de scholen zouden kunnen betekenen. Helaas lukt het door omstandigheden slechts 1 van de 3 scholen naar de startbijeenkomst te komen. Deze school, de Opstap, krijgt de gelegenheid met MediaMatch kennis te maken. Ook maakt de school concrete afspraken met organisaties die de school kunnen helpen bij het maken van een speelfilm met alle leerlingen. De lage opkomst is spijtig maar zegt ook iets over de praktijk van het onderwijs. Leerkrachten en docenten staan onder tijdsdruk en hebben de aanmoediging van een derde nodig om iets extra s te doen. Blog Om te kunnen volgen waar de pilotscholen mee bezig zijn, wordt een blog ingericht: Via deze blog kunnen de scholen met elkaar communiceren. De blog is voor KunstStation C een handig monitoringsinstrument. Op de blog kan je lezen dat Het Hogeland College een projectweek heeft gehad. De school had aangegeven dat ze graag wilde dat de leerlingen zich leerden presenteren met behulp van de nieuwe media en dat ze leerden een digitaal portfolio aan te leggen. In de week hebben ze een documentaire gemaakt en het hele leerproces verslagen in een weblog. De school wil uiteindelijk toe naar een meerjarenplan voor mediawijsheid. In dit pilotjaar worden producten en strategieën uit geprobeerd, die de komende jaren in nieuwe modules kunnen worden toegepast. Daarvoor is de school in contact met Biblionet Groningen, Cinekid en Rozemarijn Tromp. Cedin ondersteunt de school bij de ontwikkeling van nieuwe lesmodules. Leerlingen op Het Hogeland College aan het werk met de filmcamera

5 Op De Toermalijn wordt in het kader van krimp gewerkt aan een reclamefilmpje voor de school zelf. Deze school met 36 leerlingen moet zich onderscheiden om bestaansrecht te behouden. De creativiteit van de leerlingen wordt hierbij ingezet; zij gaan onderzoeken hoe ze een aantrekkelijk filmpje kunnen maken waarin de essentie van de school goed tot uiting komt! Spel De methode van MediaMatch wordt verwerkt in een spel voor docenten en leerkrachten. Deze MediaMatching Game is een hulpmiddel om als team met elkaar in gesprek te gaan over mediawijsheid of om lessen mee voor te bereiden. Aan de hand van kaartjes worden verschillende invalshoeken belicht. Je doet kennis op door kaartjes met mediawijsheid-weetjes of een youtube-filmpje, je denkt na over thema s als privacy, beeldmanipulatie, je krijgt tips voor werkvormen, etc. Dit spel wordt beschikbaar voor scholen en instellingen medio april, via De tweede studiedag op de Opstap We kiezen bewust niet voor de weg van de minste weerstand. De school krijgt van ons geen kant en klaar draaiboek maar wel alle ondersteuning die ze nodig heeft bij het maken van een film. We hopen dat OBS de Opstap uit Niekerk zo over twee jaar zelfstandig een filmproductie kan organiseren, vertelt Inger van Til, consulent bij KunstStation C en projectleider van de pilot mediawijsheid. Dat bij het maken van een film veel komt kijken, blijkt wel op de tweede studiedag die voor het team van de school georganiseerd wordt. Voor een goede film heb je verschillende experts nodig. Hanneke van den Hoogen educatief medewerker van filmtheater ForumImages, helpt de school op weg bij het maken van een draaiboek. Onder leiding van animatiekunstenaar Rozemarijn Tromp wordt geoefend met de camera s. Ook leert het team de beginselen van het monteren. Michiel van der Veen, componist, is aanwezig om te laten zien en horen hoe geluid en muziek in film de sfeer bepaalt. In de klas zelf zijn de teamleden van De Opstap al bezig met mediawijsheid. Op de hele school wordt gewerkt met de methode Ingebeeld. Deze methode gaat vooral in op de beschouwende en beeldende kant van mediawijsheid. Wat zegt een beeld, wat is het effect van een bepaald camerastandpunt. Heel erg leuk is dat een leerkracht in de bovenbouw zelf aan de slag is gegaan met kritisch analyseren van beeld, montage en camerastandpunten met scènes uit Goede tijden, slechte tijden, zegt Natascha Vink, begeleider van de school vanuit KunstStation C. En later dit jaar zullen de leerlingen en leerkrachten van een professional les krijgen in acteren en het filmen. Ze hoopt dat de film van De Opstap een groot succes gaat worden. Eén ding staat vast; de première is op 15 juli in filmtheater ForumImages in Groningen!