Cultuuronderwijs: kwaliteit door kennis

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Cultuuronderwijs: kwaliteit door kennis"

Transcriptie

1 faculteit der letteren cultuur in de spiegel prof.dr.b.p. (Barend) van Heusden Oude Boteringestraat GC Groningen E b.p.van.heusden@rug.nl T Contactpersoon M.C.H.(Hadewijch) de Jong E m.c.h.de.jong@rug.nl T Cultuuronderwijs: kwaliteit door kennis Projectvoorstel in het kader van het uitvoeringsplan 1 9

2 Inleiding In tegenstelling tot de gang van zaken bij de meeste andere vakken in het curriculum van het primair en voortgezet onderwijs, zijn er bij de ontwikkeling en invulling van het cultuuronderwijs naast de scholen zelf ook veel andere verschillende organisaties betrokken. Niet altijd is duidelijk is vanuit welke kennis en expertise wordt gewerkt, welke functie de verschillende betrokkenen hebben en hoe de onderlinge samenhang tussen de partijen kwalitatief is georganiseerd. 1 Het ministerie van OCW, de Onderwijsraad en de Raad voor Cultuur signaleren dat er geen gedeeld theoretisch referentiekader is, waardoor er (te) weinig aandacht is voor inhoudelijke samenhang. Men leert onvoldoende van elkaars ervaringen, en kennisuitwisseling gaat vooral over de randvoorwaarden. In het advies Leren, creëren, inspireren! wordt aangeraden om meer aandacht te besteden aan de deskundigheid van de leerkrachten die betrokken zijn bij het cultuuronderwijs. Studenten van Pabo s en lerarenopleidingen dienen tijdens hun opleiding intensief en grondig aandacht te besteden aan de grondslagen van het cultuuronderwijs. Daarbij zou in het bijzonder aandacht moeten worden besteed aan de kennis die aankomende docenten zich eigen dienen te maken om een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs te realiseren, waarbij de aansluiting bij de ontwikkeling en cultuur van de leerling(en) voorop staat. Vooralsnog is dit nog toekomstmuziek. Wel kunnen we voorzichtig concluderen dat het operationele werkveld in Groningen nog onvoldoende is geëquipeerd om in de komende cultuurnotaperiode de door OCW voorgestane omslag te maken van kwantitatief naar ook kwalitatief goed cultuuronderwijs. Dit bleek ook tijdens het projectonderzoek RuG/ Cultuur in de Spiegel: bij docenten, directies van scholen en hun partners uit het culturele veld bestaat er enerzijds een gebrek aan (grondslagen)kennis en mede daardoor anderzijds een sterke behoefte aan een inhoudelijk theoretische (na)scholing over cultuur en cultuuronderwijs. Gedeeld referentiekader door theoretische onderbouwing In de gemeente en provincie Groningen zijn verschillende netwerken en platforms actief waarin er tussen scholen onderling en scholen en hun culturele omgeving kennis wordt uitgewisseld. De aandacht is daarbij vooral gericht op uitvoering en organisatie. 1 Zie ook: Culturele instellingen en een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs. Utrecht: Fonds voor Cultuurparticipatie; nov 2011; Fianne Konings. In dit artikel introduceert Fianne Konings een analyse-instrument dat kan helpen om een antwoord te geven op de vraag in hoeverre het cultuureducatief aanbod van culturele instellingen werkelijk bijdraagt aan het cultuuronderwijs, en daarmee aan de ontwikkeling van kinderen. 2 9

3 De Rijksuniversiteit Groningen levert op dit moment met het onderzoek Cultuur in de Spiegel een bijdrage aan de versterking van de kwaliteit van cultuuronderwijs in Nederland. Het gesprek over het theoretisch kader vindt landelijk al plaats in het beleids-, bestuurlijk en uitvoerend veld. Dit onderzoek wordt uitgevoerd in samenwerking met enkele Groninger scholen. Een bijzonder gevolg van het onderzoekstraject is, dat er in de gemeente en provincie een krachtig en op de inhoud van cultuuronderwijs gericht netwerk van scholen, in aanzet al aanwezig is. In dit netwerk wordt vanuit een gemeenschappelijk referentiekader aan een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs gewerkt 2. Indien de mogelijkheid wordt geboden om de kennis van dit netwerk verder te verdiepen en, vooral, over te dragen aan het Groninger onderwijsveld en betrokken culturele instellingen, dan ontstaat een zeer krachtige regionale drager die richting kan geven aan het proces waarin scholen de slag gaan maken van kwantitatief naar kwalitatief goed cultuuronderwijs. In dit schrijven vindt u een schets van de vorm van dit project. Kern van het project is een systematische kennisoverdracht ter ondersteuning van het proces dat (pilot)scholen doorlopen wanneer zijn kwalitatief hoogwaardig cultuuronderwijs ontwikkelen. Voor deze scholen is het leerplankader van Cultuur in de Spiegel het gemeenschappelijk werkinstrument en referentiekader. Er wordt door de scholen, waar nodig en gewenst in samenwerking met externe partners, gewerkt aan een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs, die de ontwikkeling van het cultureel bewustzijn en van de vaardigheden om dit bewustzijn vorm te geven van de leerling op de voorgrond plaatst. De systematische kennisoverdracht biedt een stevige inhoudelijke basis en is daardoor een structurele versterking aan de verschillende Groninger platforms en netwerken waarin er tussen scholen onderling en scholen en hun culturele omgeving nu al kennis wordt uitgewisseld. De aandacht van deze netwerken zal gaandeweg verschuiven van een vooral op uitvoering en organisatie gerichte, naar een inhoudelijke kennisoverdracht. Zo wordt er een hoofdzakelijk op inhoud gebaseerd en daardoor minder van personen afhankelijk netwerk gecreëerd. Dit netwerk zal zich geleidelijk uitbreiden, niet alleen door de inzet van en door mensen, maar vooral gedragen vanuit een gemeenschappelijk fundament en inhoudelijk referentiekader. Dit kader biedt de scholen de ruimte om in functie van hun specifieke situatie (ideologie en visie, leerlingenpopulatie, beschikbare deskundigheid, culturele omgeving) hun cultuuronderwijs in te vullen, terwijl men tegelijk over een gedeeld referentiekader blijft beschikken dat keuzes inzichtelijk en het gesprek erover mogelijk en vruchtbaar maakt. 2 Betrokken: Groninger culturele organisaties: KunstStation C- provincie, Cultuur en School- gemeente Groningen, Onderwijs: OBS Borgmanschool- Groningen, OBS de Swoaistee- Groningen, OBS De Schakel-Hoogezand, CSBO De Kimkiel- Groningen, SBO Fiduciaschool- Groningen, OBS Willem Lodewijckschool- Bourtange 3 9

4 Dit project is gericht op het ondersteunen en bevorderen van de ontwikkeling van cultuuronderwijs op in eerste instantie een beperkt aantal scholen voor primair onderwijs, door docenten primair onderwijs. Deze ontwikkeling zal gevolgd worden door een grote buitenring van andere scholen. Niet de lessen/leerplannen zelf zijn het onderwerp van uitwisseling maar de vraag hoe een school binnen een gedeeld referentiekader het eigen cultuuronderwijs kan ontwikkelen. Vanuit dit referentiekader stellen scholen en docenten zich dezelfde vragen, en beargumenteren waarom zij op hun school tot deze specifieke en vaak wellicht andere invulling van het cultuuronderwijs zijn gekomen. De kennis die het netwerk biedt is de noodzakelijke voedingsbodem voor alle bij cultuuronderwijs betrokken partijen. Het kennisaanbod moet helder en kernachtig zijn en blijven, en zou vooral via de al bestaande kanalen en netwerken de bij cultuuronderwijs betrokken organisaties terecht moeten komen. Zo bewerkstelligt dit project één gezamenlijke krachtige inhoudelijke drager binnen het Groninger netwerk van de bij cultuuronderwijs betrokken organisaties. Gedurende de looptijd van het project zal duidelijk worden vanuit welke kennis en expertise, in welke functies en in onderlinge samenhang alle betrokken partijen samen kwalitatief goed cultuuronderwijs kunnen ontwikkelen en uitvoeren. 3 De gemeente en provincie Groningen nemen een duidelijk sprong vooruit en komen tegemoet aan de ook in Groningen dringende vraag van de scholen en culturele instellingen: kunnen wij met het theoretisch kader aan de slag? Het antwoord luidt in dit geval: ja.. Omschrijving Project Doel Versterking van het cultuuronderwijs in het primair onderwijs in de stad en provincie Groningen door: het ontwikkelen van een kennisnetwerk ten dienste van scholen die werken aan een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs, vanuit een gemeenschappelijk referentiekader door: o o verspreiding van de kennis over het theoretisch kader Cultuur in de Spiegel ; ondersteuning van de uitwerking van het theoretisch kader in het cultuuronderwijs. Vorm/Uitvoering Een grote ring geïnteresseerde docenten primair onderwijs volgen, eerst passief, later actief, het proces van ontwikkeling, uitvoering en evaluatie van cultuuronderwijs van enkele pilotscholen die betrokken zijn geweest bij het project Cultuur in de Spiegel. Aan het einde van het project hebben zij voldoende kennis en middelen om hun eigen cultuuronderwijs te ontwikkelen. Ook is er een proces in gang gebracht waarin scholen vanuit een gemeenschappelijke referentiekader een doorlopende leerlijn kunnen ontwikkelen. 3 De vorm en uitvoering van dit voorstel voor project is kort besproken Saskia van de Ree, directeur KunstStation C en Tineke de Danschutter, adviseur Cultuur in de Spiegel, erfgoeddeskundige, medewerker het Museumhuis. 4 9

5 Betrokken partijen: Rijksuniversiteit Groningen. Leerstoel Cultuur en Cognitie: Prof. Dr. B.P. van Heusden en een bij de leerstoel betrokken junior onderzoeker; Een kerngroep docenten uit de stad en provincie Groningen, medeontwikkelaars van het leerplankader en betrokken bij het onderzoekstraject Cultuur in de Spiegel: OBS de Swoaistee, Groningen (toegezegd) OBS De Schakel, Hoogezand (toegezegd) CSBO De Kimkiel, Groningen (toegezegd) SBO Fiduciaschool, Groningen (toegezegd) Buitenring: geïnteresseerde scholen primair onderwijs. Scholen worden gerekruteerd door KunstStation C, Cultuur en School en IVAK Netwerkondersteuning: in overleg Adviseurs Cultuur in de Spiegel: Inger van Til, KunstStation C Tineke de Danschutter, Museumhuis Groningen Vorm De vier pilotscholen van het onderzoeksproject CIS ontwikkelen en voeren hun regulier cultuuronderwijs( in projectvorm of anders) uit. Zij gebruiken hierbij het concept leerplankader van CiS, dat zij mee hebben helpen ontwikkelen en, in een later stadium, ook het evaluatieinstrument dat wordt ontwikkeld door de Rijksuniversiteit Groningen. Dit is voor de scholen geen nieuw of ander proces, zij zijn vrij om direct hun eigen keuzes te maken in vorm en uitvoering. Het proces wordt gevolgd door een grote buitenring scholen uit stad en provincie. Zij krijgen de beschikking over het diagnose-instrument en in een later stadium het evaluatieinstrument, het definitief leerplankader en het door Barend van Heusden ontwikkelde handboek cultuuronderwijs voor de pabo. 4 Tegelijk wordt vanuit dit project een groeiende kring bij het cultuuronderwijs betrokkenen geïnformeerd en voorgelicht (pabo s, lerarenopleidingen, kunst- en ondersteunende instellingen) waardoor en provinciaal netwerk kan ontstaan van gedeelde kennis en ervaringen. 4 Een van de producten van het onderzoekstraject Cultuur in de Spiegel, gereed maart

6 Periode 5 Schooljaren Cyclus A Voorbereiding 3 dagdelen A 1. Ontwikkeling lessen/het project Periode in overleg a. Intern RuG, projectscholen Docenten ontwikkelen hun reguliere cultuurlessen/project op hun eigen school met behulp van het diagnose-instrument en leerplankader. Ondersteuning vindt plaats op afstand. 3 á 4 dagdelen Overleg en ondersteuning. In een gezamenlijk overleg bespreken de betrokken pilotdocenten met de RuG hoe, waarom en welke keuzes zij hebben gemaakt bij de ontwikkeling van de lessen/ het project. Zij bereiden een presentatie voor de buitenring voor: b. Extern, projectscholen, buitenring scholen, vertegenwoordigers pabo s, Dagdeel. adviseurs Cultuur in de Spiegel/ vertegenwoordiger steunfuncties De betrokken docenten presenteren onder leiding van de RuG dit proces aan een grote groep geïnteresseerde (van te voren vastgestelde) scholen en bij cultuuronderwijs betrokken organisaties uit stad en provincie. A 2. De uitvoering van de lessen/het project Periode: in overleg a. Intern RuG, projectscholen 3 á 4 dagdelen Docenten houden een logboek bij (RuG ontwikkelt een format, de vragen zijn gericht op het proces). RuG is beschikbaar en ondersteunt op afstand, bespreekt de logboeken in gezamenlijke bijeenkomsten met de vier projectscholen, en bereidt de provinciale/gemeentelijke presentatie voor: 5 Wij pleiten sterk voor een aantal cycli, waarin de projectscholen streven naar een bredere uitvoering- in alle groepen. We kunnen ons voorstellen dat er in aanvang besloten wordt om eerst één cyclus uit te voeren: studiejaar 2013/2014. Aan het eind van deze cyclus kan er dan met de partners, gemeente en provincie worden bekeken, wat het effect van de eerste cyclus is: Is er sprake van een: voldoende inhoudelijke kennisoverdracht? een versterking een op inhoud gericht netwerk? is er het begin van een proces in gang gebracht waarin scholen vanuit een gemeenschappelijke referentiekader een doorlopende leerlijn kunnen ontwikkelen? 6 9

7 b. Extern, projectscholen, buitenring scholen, vertegenwoordigers pabo s, adviseurs Cultuur in de Spiegel/ vertegenwoordiger steunfuncties Dagdeel. De betrokken docenten presenteren onder leiding van de RuG dit proces aan een grote groep geïnteresseerde (en door de RuG of intermediaire instellingen bij dit project betrokken ) scholen uit stad en provincie. Belangrijk: Niet de uitgevoerde projecten zelf worden beschreven, maar het ontwikkel- en uitvoerings- en evaluatieproces. Hierbij wordt ook geëxperimenteerd met het gebruik van het binnen het project Cultuur in de Spiegel ontwikkelde evaluatie-instrument dat docenten helpt om de voortgang van hun leerlingen te bepalen. De pilotscholen wordt gevraagd zo te presenteren, dat zij de voorbeelden uit de vier verschillende lessenseries/projecten kunnen gebruiken als illustratie van een ontwikkel- en uitvoeringsproces. Deze vorm van presentatie wordt onder leiding van RuG voorbereid en geoefend. A 3. Evaluatie van de lessen/het project a. Intern RuG/Hogeschool, projectscholen 3 á 4 dagdelen. De RuG en de projectscholen bespreken het ontwikkel- en uitvoeringsproces. De uitkomsten kunnen gebruikt worden voor de verdere invulling en uitwerking van het leerplankader en als lesmateriaal voor docentopleidingen en -trainingen. De ervaringen bieden een bron van materiaal voor een uitgebreid informatiepakket voor scholen en studenten in de gemeente en provincie Groningen, waarbij rekening kan worden gehouden met de specifieke culturele omstandigheden waar deze scholen en docenten mee te maken hebben. Ook daarin zal de nadruk weer liggen op het ontwikkeling, uitvoering en evaluatie, meer dan op de inhoud van de voorbeelden. Die is bedoeld als illustratie. b. Extern, projectscholen, buitenring scholen, vertegenwoordigers pabo s, adviseurs Cultuur in de Spiegel/ vertegenwoordiger steunfuncties Dagdeel. De betrokken docenten presenteren onder leiding van de RuG dit proces een grote groep geïnteresseerde ( en door de RuG of intermediaire instellingen bij dit project betrokken ) scholen uit stad en provincie. Afsluiting Cyclus Werkbijeenkomst: Studiedag scholen stad en provincie a. Extern, projectscholen, buitenring scholen, vertegenwoordigers pabo s, adviseurs Cultuur in de Spiegel/ vertegenwoordiger steunfuncties Dag. De betrokken scholen en organisaties van de buitenring hebben in de drie fase-bijeenkomsten het ontwikkelproces van cultuuronderwijs door het kernteam kunnen volgens. Zij hebben enkele 7 9

8 op de doelgroep geschreven korte publicaties over het theoretisch kader kunnen lezen, en wanneer gewenst een lezing van Barend van Heusden gezien. 6 In een korte plenaire zitting, wordt er teruggekeken naar het door allen gevolgde proces van ontwikkelen, uitvoeren en evalueren van cultuuronderwijs in de praktijk. Enkele belangrijke actoren worden uitgelicht. In workshops leren hoe zij vanuit een gemeenschappelijk referentiekader een start kunnen maken met de ontwikkeling van een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs, waarin de ontwikkeling van het cultureel bewustzijn van de leerling centraal straat. Instrumenten: Diagnose-instrument, Leerplankader, Evaluatie-instrument, Studie: handboek Cultuuronderwijs voor pabo s, of delen daarvan. Workshopleiders: Pilotdocenten, adviseurs, vertegenwoordigers RuG Cyclus B en C 7 Vorm Zie Cyclus A, De kerngroep docenten ontwikkelen onder begeleiding van de RuG 8 hun cultuuronderwijs. Doel is om er steeds meer jaargroepen bij te betrekken en aansluiting te vinden bij de overige leergebieden van het curriculum. De buitenring volgt dit proces, en kan indien gewenst als school zelf Cyclus 1 doorlopen. Ook hier weer de belangrijke gezamenlijke afsluiting met een werkconferentie. Tot slot Cultuur In De Spiegel is nadrukkelijk aanwezig in de discussie over cultuuronderwijs in Nederland en Vlaanderen - in docentenkamers, op afdelingen kunst en cultuur van gemeenten en provincies, bij ICC ers, bij cultuurconsulenten, bij collega-onderzoekers, bij educatieafdelingen van musea, filmhuizen, theater en dansgezelschappen. Het onderzoek vindt zijn oorsprong in de provincie en gemeente Groningen 9. Wij hopen dat we met de hierboven genoemde partners middels dit project een gerichte impuls kunnen geven aan de versterking van het Cultuuronderwijs in Groningen. 6 De genoemde informatie is digitaal beschikbaar via de bibliotheek van Cultuur in de Spiegel: 7 Inzet is om dit project een onderdeel te laten zijn van de bestaande (en mogelijk door KunstStation C, Cultuur en School, Museumhuis en het IVAK verder te ontwikkelen) netwerkstructuur in de gemeente en provincie, waarbij ook Groninger culturele instellingen zijn betrokken. Het is op dit moment niet duidelijk hoe deze er in uitvoering precies uit gaat zien. Wanneer dit duidelijk is kunnen ook Cycli B en C in uitvoering meer specifiek worden beschreven. 8 En wanneer mogelijk i.s.m. met de adviseurs Cultuur in de Spiegel. In de vervolgcycli kunnen hierbij ook docenten van de Pabo betrokken worden. 9 Zie ook het Projectplan in de Persmap: 8 9

9 Informatie-uitwisseling met het ministerie van OCW, SLO, het Nieuwe Landelijk Kennisinstituut Cultuureducatie en Amateurkunst, de Raad van 12 maakt dat het netwerk ook landelijk breed wordt gevoed: inhoudelijk op onderzoek en op toepassing gericht. Groningen, oktober 2012 Barend van Heusden Hadewijch de Jong 9 9

1 en 2 oktober 2013. Bezoek aan Groningen

1 en 2 oktober 2013. Bezoek aan Groningen 1 en 2 oktober 2013 Bezoek aan Groningen programma 1-2 oktober 2013 www.cultuurindespiegel.be 1. Stavaza van CIS Nederland 2. Emiel Copini (14-18jaar) en Theisje van Dorsten (4-10 jaar) 3. Astrid Rass

Nadere informatie

1 en 2 oktober 2013. Bezoek aan Groningen

1 en 2 oktober 2013. Bezoek aan Groningen 1 en 2 oktober 2013 Bezoek aan Groningen programma 1-2 oktober 2013 www.cultuurindespiegel.be - Barend geeft een stavaza van CIS Nederland - Emiel Copini (10-14 jaar) - Theisje van Dorsten (4-10 jaar)

Nadere informatie

Fianne Konings en Marjo Berendsen over Culturele instellingen en een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs door Jacolien de Nooij

Fianne Konings en Marjo Berendsen over Culturele instellingen en een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs door Jacolien de Nooij Fianne Konings en Marjo Berendsen over Culturele instellingen en een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs door Jacolien de Nooij De publicatie van Fianne Konings, Culturele instellingen en een doorlopende

Nadere informatie

Cultuur in de Spiegel Naar een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs Barend van Heusden

Cultuur in de Spiegel Naar een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs Barend van Heusden Cultuur in de Spiegel Naar een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs 2009-2014 Barend van Heusden Inhoud Wat wilden we bereiken? Wat hebben we bereikt? De context Hoe nu verder? 2 Wat wilden we bereiken?

Nadere informatie

Alvast hartelijk dank voor het invullen! De teams van Kunststation C, IVAK de Cultuurfabriek, Cultuur Educatie Stad en Museumhuis Groningen

Alvast hartelijk dank voor het invullen! De teams van Kunststation C, IVAK de Cultuurfabriek, Cultuur Educatie Stad en Museumhuis Groningen Wij verzoeken u vriendelijk de volgende vragen over cultuureducatie op uw school te beantwoorden. Uw antwoorden zijn voor ons van groot belang om de ondersteuning van cultuureducatie op de scholen de komende

Nadere informatie

Kunstgebouw Beleidsplan 2013-2016

Kunstgebouw Beleidsplan 2013-2016 Kunstgebouw Beleidsplan 2013-2016 Kunstgebouw Broekmolenweg 16 2289 BE Rijswijk www.kunstgebouw.nl B e l e i d s p l a n 2 0 1 3-2 0 1 6 Z I C H T B A AR M AK E N W AT E R I S, S T I M U L E R E N W AT

Nadere informatie

Veel gestelde vragen aanvragen Cultuureducatie met Kwaliteit

Veel gestelde vragen aanvragen Cultuureducatie met Kwaliteit Veel gestelde vragen aanvragen Cultuureducatie met Kwaliteit Met deze vragenlijst proberen we antwoord te geven op vragen die er over de regeling Cultuureducatie met Kwaliteit (CmK) en het aanvragen daarvan

Nadere informatie

Bestuurlijk kader Cultuur en Onderwijs

Bestuurlijk kader Cultuur en Onderwijs Bestuurlijk kader Cultuur en Onderwijs Cultuuruitingen spelen een belangrijke rol in de samenleving en in het leven van mensen. Cultuur vertegenwoordigt daarbij zowel een maatschappelijke, een artistieke

Nadere informatie

Cultuur in de Spiegel

Cultuur in de Spiegel Cultuur in de Spiegel zelfstudie Wat is de betekenis van Kunst Wat is de kracht van verbeelding Wat is cultureel zelfbewustzijn Wat is de functie van Kunst Wat is blending Aanleiding voor onderzoek Cultuur

Nadere informatie

Kunstgebouw Beleidsplan

Kunstgebouw Beleidsplan Kunstgebouw Beleidsplan 2017-2020 Kunstgebouw Broekmolenweg 20 2289 BE Rijswijk www.kunstgebouw.nl Beleidsplan 2017-2020 ZICHTBAAR MAKEN WAT ER IS, STIMULEREN WAT ER KAN ZIJN Inleiding Kunstgebouw is expert

Nadere informatie

Beweging die nu te zien is m.b.t. cultuureducatie binnen het primair onderwijs

Beweging die nu te zien is m.b.t. cultuureducatie binnen het primair onderwijs Bijlage 2 Aanvraag Cultuureducatie met Kwaliteit in het Primair Onderwijs 2013 2016 Opgesteld door Cultura in samenwerking met de en besproken met Fonds Cultuurparticipatie. Lokale Situatie en context

Nadere informatie

Over doorgaande leerlijnen en talentontwikkeling binnen kunst en cultuur Bureau BABEL, 's-hertogenbosch

Over doorgaande leerlijnen en talentontwikkeling binnen kunst en cultuur Bureau BABEL, 's-hertogenbosch Over doorgaande leerlijnen en talentontwikkeling binnen kunst en cultuur Bureau BABEL, 's-hertogenbosch Beschrijving van het arrangement voor talentontwikkeling Bureau Babel is een intermediair tussen

Nadere informatie

Expertopleiding Cultuur in de Spiegel

Expertopleiding Cultuur in de Spiegel Expertopleiding Cultuur in de Spiegel 2019-2020 Muzische lessen, schoolvoorstellingen, mediaprojecten, erfgoeduitstappen, rondleidingen in musea, culturele reizen, kunstenaars in de klas, artistieke workshops,

Nadere informatie

Brabantse aanpak Cultuureducatie met Kwaliteit

Brabantse aanpak Cultuureducatie met Kwaliteit Brabantse aanpak Cultuureducatie met Kwaliteit Hoe breng je meer lijn en structuur in je cultuureducatie en hoe werk je gericht aan de persoonlijke (creativiteits)- ontwikkeling van leerlingen? Basisscholen

Nadere informatie

KWALITEITSCRITERIA FONDS CULTUUREDUCATIE ZWOLLE

KWALITEITSCRITERIA FONDS CULTUUREDUCATIE ZWOLLE KWALITEITSCRITERIA FONDS CULTUUREDUCATIE ZWOLLE Fonds Cultuureducatie Zwolle en kwaliteit cultuuronderwijs De gemeente Zwolle wil dat alle basisschoolleerlingen een stevige culturele basis krijgen. Hiervoor

Nadere informatie

NOTITIE DOORLOPENDE LEERLIJN CULTUUREDUCATIE/ CULTUURONDERWIJS IVAK Kunststation C

NOTITIE DOORLOPENDE LEERLIJN CULTUUREDUCATIE/ CULTUURONDERWIJS IVAK Kunststation C NOTITIE DOORLOPENDE LEERLIJN CULTUUREDUCATIE/ CULTUURONDERWIJS IVAK Kunststation C 7 februari 2011 Inleiding In voorliggende notitie beargumenteren IVAK en KunstStation C dat de inzet van beide instellingen

Nadere informatie

Leren van gisteren en vandaag voor de cultuureducatie van morgen

Leren van gisteren en vandaag voor de cultuureducatie van morgen NIEUWSBRIEF nummer 4, 28 januari 2014 Leren van gisteren en vandaag voor de cultuureducatie van morgen Waarom ontvangt u deze nieuwsbrief? Omdat Museumgroep Leiden, BplusC en Kunstgebouw samen met lokale

Nadere informatie

Achtergrondinformatie subsidieregeling Cultuureducatie met Kwaliteit 2018

Achtergrondinformatie subsidieregeling Cultuureducatie met Kwaliteit 2018 Achtergrondinformatie subsidieregeling Cultuureducatie met Kwaliteit 2018 Scholen en cultuuraanbieders in 21 gemeenten in Overijssel (alle gemeenten behalve de steden Zwolle, Deventer, Enschede en Hengelo)

Nadere informatie

CULTUUR in de Spiegel

CULTUUR in de Spiegel CULTUUR in de Spiegel icc keuzemodule INHOUD PAGINA Korte toelichting 3 Lesschema bijeenkomst 1 voor trainer 4 Lesschema bijeenkomst 2 voor trainer 6 Bijlage 1 bijeenkomst 1: Creatieve starter Science

Nadere informatie

Versterking van LOB in de doorlopende leerlijn vmbo-mbo

Versterking van LOB in de doorlopende leerlijn vmbo-mbo Stimuleringsproject LOB in het mbo Versterking van LOB in de doorlopende leerlijn vmbo-mbo Visie ontwikkelen in regionale inspiratiebijeenkomsten Wat verstaan we eigenlijk onder loopbaanoriëntatie en -begeleiding

Nadere informatie

Verslag Netwerkbijeenkomst Erfgoedinstellingen

Verslag Netwerkbijeenkomst Erfgoedinstellingen Verslag Netwerkbijeenkomst Erfgoedinstellingen 12 november 2014 Speciaal M voor erfgoedinstellingen CCA in Amsterdam organiseerde de MoccaAcademie op 12 november een netwerkbijeenkomst. In een eerder verstuurde

Nadere informatie

Achtergrondinformatie subsidieregeling Cultuureducatie met Kwaliteit 2019

Achtergrondinformatie subsidieregeling Cultuureducatie met Kwaliteit 2019 Achtergrondinformatie subsidieregeling Cultuureducatie met Kwaliteit 2019 Scholen en cultuuraanbieders in 21 gemeenten in Overijssel (alle gemeenten behalve de steden Zwolle, Deventer, Enschede en Hengelo)

Nadere informatie

Het kader voor de evaluatie van de regeling Cultuureducatie met Kwaliteit

Het kader voor de evaluatie van de regeling Cultuureducatie met Kwaliteit Het kader voor de evaluatie van de regeling Cultuureducatie met Kwaliteit 1. Aanleiding voor het evaluatiekader Zoals overeengekomen in de bestuurlijke afspraak die ten grondslag ligt aan de regeling Cultuureducatie

Nadere informatie

Hoofdlijnen van de landelijke monitoring en evaluatie van de matchingsregeling

Hoofdlijnen van de landelijke monitoring en evaluatie van de matchingsregeling Matchingsregeling Cultuureducatie met kwaliteit in het primair onderwijs Hoofdlijnen van de landelijke monitoring en evaluatie van de matchingsregeling Waarom monitoren en evalueren? Het Fonds voor Cultuurparticipatie

Nadere informatie

Welkom bij De provinciale staat van cultuurbeleid! Tilburg, 4 maart 2015

Welkom bij De provinciale staat van cultuurbeleid! Tilburg, 4 maart 2015 Welkom bij De provinciale staat van cultuurbeleid! Tilburg, 4 maart 2015 Loek Sijbers Dagvoorzitter twitter mee via #PS15 Ocker van Munster Directeur LKCA Brigite van Haaften-Harkema Gedeputeerde provincie

Nadere informatie

Buurten met Erfgoed in DILBEEK Startdag 07/10/16

Buurten met Erfgoed in DILBEEK Startdag 07/10/16 Buurten met Erfgoed in DILBEEK Startdag 07/10/16 Een initiatief van Erfgoedcel Pajottenland Zennevallei en de gemeente Dilbeek i.s.m. Mooss vzw (procesbegeleiding) Vaststelling: Basisscholen gebruiken

Nadere informatie

Voortgezet Onderwijs. Maatwerk bij certificaat leraar dalton VO incompany trainingen schoolbrede daltonontwikkeling dalton kort Nunspeet tweedaagse

Voortgezet Onderwijs. Maatwerk bij certificaat leraar dalton VO incompany trainingen schoolbrede daltonontwikkeling dalton kort Nunspeet tweedaagse Voortgezet Onderwijs Maatwerk bij certificaat leraar dalton VO incompany trainingen schoolbrede daltonontwikkeling dalton kort Nunspeet tweedaagse NDV-certificaat Leraar VO De afgelopen jaren hebben al

Nadere informatie

M CCA EXPERTISENETWERK CULTUUREDUCATIE

M CCA EXPERTISENETWERK CULTUUREDUCATIE Keizersgrach T 020-6 info@mocca-amsterdam.nl Factsheet Basispakket, Overgangsregeling Kunstkijkuren en de Cultuurbus Amsterdam Juli 2014 Inhoud Het Basispakket Kunst- en Cultuureducatie 2 MoccaAcademie

Nadere informatie

Samen werkt het beter? De samenwerking tussen scholen en de culturele omgeving

Samen werkt het beter? De samenwerking tussen scholen en de culturele omgeving Samen werkt het beter? De samenwerking tussen scholen en de culturele omgeving DEEL 5 HOE KUNNEN SCHOLEN EN CULTURELE INSTELLINGEN OP EEN GOEDE MANIER SAMENWERKEN? KARIN HOOGEVEEN EN SANDRA BEEKHOVEN (SARDES)

Nadere informatie

Cultuur in de Spiegel onder de loep - Visie op kunsteducatie anno 2011 -

Cultuur in de Spiegel onder de loep - Visie op kunsteducatie anno 2011 - Cultuur in de Spiegel onder de loep - Visie op kunsteducatie anno 2011 - Twee jaar geleden is het onderzoek Cultuur in de Spiegel gestart. Doel is het opzetten van een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs.

Nadere informatie

in het mbo Werken aan uitstroom - instroom

in het mbo Werken aan uitstroom - instroom ONTWIKKELINGEN CULTUUREDUCATIE IN HET MBO ONDERWIJSVERNIEUWING Onderwijsvernieuwing in het mbo Onderwijs 2032, nieuwe speerpunten voor het kunstvakonderwijs én binnen het mbo een eigen verklaring over

Nadere informatie

TAKEN EN COMPETENTIES CULTUURCOÖRDINATOR

TAKEN EN COMPETENTIES CULTUURCOÖRDINATOR TAKEN EN COMPETENTIES CULTUURCOÖRDINATOR Cultuurbeleid en cultuurbeleidsplan Uren Wie doet wat Hier ben ik goed in - een overzicht hebben van het cultuurbeleid van de overheden: ministerie, gemeente etc.

Nadere informatie

Cultuureducatie in Amsterdam. Ada Nieuwendijk. SCHOLINGSAANBOD 2014-2015 Onderwijs

Cultuureducatie in Amsterdam. Ada Nieuwendijk. SCHOLINGSAANBOD 2014-2015 Onderwijs Cultuureducatie in Amsterdam. Ada Nieuwendijk SCHOLINGSAANBOD 2014-2015 Onderwijs Inleiding De MoccaAcademie biedt iedereen die werkzaam is in cultuureducatie in Amsterdam de mogelijkheden om zich verder

Nadere informatie

KEK DE FRIESE MEREN: VINDBAARHEID EN VERBONDENHEID

KEK DE FRIESE MEREN: VINDBAARHEID EN VERBONDENHEID KEK DE FRIESE MEREN: VINDBAARHEID EN VERBONDENHEID Aanleiding: Scholen in de regio hebben geen behoefte aan een verruiming van het aanbod, maar aan het inzichtelijk maken van het aanbod en de keuzemogelijkheden,

Nadere informatie

Cultuur in de Spiegel Vlaanderen-Nederland. Barend van Heusden met Emiel Copini en Astrid Rass Groningen, 1 oktober 2013

Cultuur in de Spiegel Vlaanderen-Nederland. Barend van Heusden met Emiel Copini en Astrid Rass Groningen, 1 oktober 2013 Cultuur in de Spiegel Vlaanderen-Nederland Barend van Heusden met Emiel Copini en Astrid Rass Groningen, 1 oktober 2013 Het CiS-project: - Vraagstelling: tegemoet komen aan beoefte aan houvast m.b.t. -

Nadere informatie

De kunst van het ontwerpen 2018 Juryrapport

De kunst van het ontwerpen 2018 Juryrapport De kunst van het ontwerpen 2018 Juryrapport Landelijk Kennisinstituut Cultuureducatie en Amateurkunst, Utrecht 2018 Inhoud Inleiding 5 Prijs en criteria 6 Beoordelingscriteria 6 Jury 8 Samenstelling van

Nadere informatie

Cultuureducatie in het basisonderwijs

Cultuureducatie in het basisonderwijs Cultuureducatie in het basisonderwijs Gemeente Westland Nulmeting Inleiding Teneinde aan het einde van het programma Cultuureducatie met Kwaliteit (CMK) vast te kunnen stellen wat de bereikte resultaten

Nadere informatie

Introductie Gezonde School

Introductie Gezonde School Introductie Gezonde School 15-08-2018 1 Aan de slag met Gezonde School! Dit schooljaar ga je aan de slag met Gezonde School en ga je werken aan het door jouw school gekozen Gezonde Schoolthema. Het ondersteuningsaanbod

Nadere informatie

Presentatie Regionale bijeenkomst Cultuureducatie met Kwaliteit (CMK) in Parkstad

Presentatie Regionale bijeenkomst Cultuureducatie met Kwaliteit (CMK) in Parkstad Presentatie Regionale bijeenkomst Cultuureducatie met Kwaliteit (CMK) in Parkstad 2017-2020 16 juni 2016 Femke Smeets Hoofd educatie SCHUNCK* Wat is SCHUNCK*? We schakelen over naar de film > SCHUNCK*

Nadere informatie

Cultuur in de Spiegel, naar een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs

Cultuur in de Spiegel, naar een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs Cultuur in de Spiegel, naar een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs Onderzoeksproject onder verantwoording van: Rijksuniversiteit Groningen; Faculteit der Letteren, afdeling Kunsten, Cultuur & Media.

Nadere informatie

Kunst, Cultuur en Educatie in gemeente Westland

Kunst, Cultuur en Educatie in gemeente Westland Kunst, Cultuur en Educatie in gemeente Westland Wat is Westland Cultuurweb? In 2013 opgericht Op initiatief van de gemeente Zelfstandige en onafhankelijke stichting Raad van Toezicht en directeur-bestuurder

Nadere informatie

Nieuwsbrief Cultuureducatie met Kwaliteit Goeree-Overflakkee

Nieuwsbrief Cultuureducatie met Kwaliteit Goeree-Overflakkee Nieuwsbrief Cultuureducatie met Kwaliteit Goeree-Overflakkee Voorwoord wethouder de Jong Gemeente Goeree-Overflakkee Kunstgebouw Fonds voor Cultuurparticipatie Ervaringen op jonge leeftijd bepalen de wijze

Nadere informatie

Concept Beleid Cultuuronderwijs Groningen Stad 2014-2020

Concept Beleid Cultuuronderwijs Groningen Stad 2014-2020 Concept Beleid Cultuuronderwijs Groningen Stad 2014-2020 Samen doen Opgesteld door: VRIJDAG en Erfgoedpartners Museumhuis Saskia van Ham en Tineke de Danschutter 1 Aanleiding De directe aanleiding van

Nadere informatie

Teamtrainingen & ouderavond

Teamtrainingen & ouderavond Teamtrainingen & ouderavond Een teamtraining is een bijeenkomst van 1,5 tot 2 uur voor een heel schoolteam. Op actieve en enthousiasmerende wijze verdiep je je samen in een onderwerp. Er zijn verschillende

Nadere informatie

Verslag van het Symposium 'Nut en Nadeel van Geschiedenisonderwijs: aanzetten voor een nieuw curriculum' 8 juni 2018 in Amsterdam

Verslag van het Symposium 'Nut en Nadeel van Geschiedenisonderwijs: aanzetten voor een nieuw curriculum' 8 juni 2018 in Amsterdam Verslag van het Symposium 'Nut en Nadeel van Geschiedenisonderwijs: aanzetten voor een nieuw curriculum' 8 juni 2018 in Amsterdam Aanleiding voor het symposium Onder de vlag van Curriculum.nu buigen in

Nadere informatie

Inhoud. 5 Voorwoord. 6 Kunst- en cultuurbeleid 7 Beginscan 7 Evaluatiescan 7 Begeleiding

Inhoud. 5 Voorwoord. 6 Kunst- en cultuurbeleid 7 Beginscan 7 Evaluatiescan 7 Begeleiding VERSLAG augustus 2009 - juni 2010 Inhoud 5 Voorwoord 6 Kunst- en cultuurbeleid 7 Beginscan 7 Evaluatiescan 7 Begeleiding 8 Samenwerking 9 Cultuuronderwijsdag Click! 9 Primair (speciaal) onderwijs 9 Speerpunten

Nadere informatie

21 e eeuwse vaardigheden inzetten in het voortgezet onderwijs. Maaike Rodenboog, SLO

21 e eeuwse vaardigheden inzetten in het voortgezet onderwijs. Maaike Rodenboog, SLO 21 e eeuwse vaardigheden inzetten in het voortgezet onderwijs Maaike Rodenboog, SLO m.rodenboog@slo.nl SLO, nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Onafhankelijke, niet-commerciële positie als

Nadere informatie

Regeling Professionalisering Cultuuronderwijs PO De Impuls muziekonderwijs Cultuureducatie met Kwaliteit (CMK)

Regeling Professionalisering Cultuuronderwijs PO De Impuls muziekonderwijs Cultuureducatie met Kwaliteit (CMK) Arnhem, 20 januari 2016 Kenmerk, PAS/b Betreft: aanmelding deelname aan regelingen cultuureducatie Svp reageren vóór 5 februari 2016 via info@stichtingpas.nl. Beste schooldirecteuren PO en icc ers, Op

Nadere informatie

Visie op Loopbaanoriëntatie en begeleiding

Visie op Loopbaanoriëntatie en begeleiding Visie op Loopbaanoriëntatie en begeleiding regio s-hertogenbosch en omgeving LOB is een verzameling van activiteiten binnen een loopbaangerichte leeromgeving om jongeren actief te laten werken aan hun

Nadere informatie

Leergemeenschappen Cultuureducatie

Leergemeenschappen Cultuureducatie Leergemeenschappen Cultuureducatie De regeling Cultuureducatie met Kwaliteit (CMK 2017-2020) maakt het onder andere mogelijk om innovatieve samenwerkingstrajecten tussen onderwijs en het culturele veld

Nadere informatie

NIEUWSBRIEF 12 25 maart 2015

NIEUWSBRIEF 12 25 maart 2015 TRAININGEN (WERK)BIJEENKOMSTEN CONFERENTIES projectplan nieuwe scholen Op 11 maart zijn de icc-ers van de tweede tranche scholen onder leiding van Iris van der Kamp aan de slag gegaan met hun projectplan.

Nadere informatie

WORKSHOP LEERLIJNEN. Dag van de Cultuureducatie: workshop leerlijnen

WORKSHOP LEERLIJNEN. Dag van de Cultuureducatie: workshop leerlijnen WORKSHOP LEERLIJNEN Welkom en inleiding Wat is een leerlijn? Voorbeelden en achtergronden van leerlijnen cultuuronderwijs Leerlijnen in Flevoland: KIDD en De Culturele Haven Hoe bouw je een leerlijn? WORKSHOP

Nadere informatie

Cultuur in de spiegel: naar een doorlopende leerlijn geïntegreerde cultuureducatie

Cultuur in de spiegel: naar een doorlopende leerlijn geïntegreerde cultuureducatie Cultuur in de spiegel: naar een doorlopende leerlijn geïntegreerde cultuureducatie Project onder verantwoording van: Rijksuniversiteit Groningen; Faculteit der Letteren, afdeling Kunsten, Cultuur & Media.

Nadere informatie

1. Programmaonderdeel: Dierenwelzijn in het Voortgezet Onderwijs

1. Programmaonderdeel: Dierenwelzijn in het Voortgezet Onderwijs Uitvoeringsplan 1. Programmaonderdeel: Dierenwelzijn in het Voortgezet Onderwijs Programma: Welzijn van dieren 2. Samenvatting programmaonderdeel: Dierenwelzijn krijgt vanuit de maatschappij steeds meer

Nadere informatie

1. Samenvatting Doel van het onderzoek Methode Plannen van de scholen

1. Samenvatting Doel van het onderzoek Methode Plannen van de scholen 1. Samenvatting De regeling Cultuureducatie met Kwaliteit is in 2012 geïntroduceerd door het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen om de kwaliteit van het cultuuronderwijs in het primair onderwijs

Nadere informatie

Werkconferentie 6 juni 2012

Werkconferentie 6 juni 2012 Werkconferentie 6 juni 2012 1 Afsluitende werkconferentie Cultuur in de Spiegel Astrid Rassen Barendvan Heusden Amersfoort, 6 juni2012 De aanleiding tot dit onderzoek waren vragen: Wat is cultuur? (Inhoud)

Nadere informatie

Werkt Gedragswerk? Evaluatie project Gedragswerk Juni 2009

Werkt Gedragswerk? Evaluatie project Gedragswerk Juni 2009 Werkt Gedragswerk? Evaluatie project Gedragswerk Juni 29 Evaluatieonderzoek Gedragswerk, juni 29 1 Inleiding Met het Ministerie van OCW is afgesproken dat in het schooljaar 28 29 een evaluatie zou worden

Nadere informatie

Presenteer je eigen onderzoek op de Mbo Onderzoeksdag op 12 november 2015!

Presenteer je eigen onderzoek op de Mbo Onderzoeksdag op 12 november 2015! Voorstel voor onderzoekspresentaties Mbo Onderzoeksdag Presenteer je eigen onderzoek op de Mbo Onderzoeksdag op 12 november 2015! Indienen van een voorstel kan tot en met 15 mei 2015 via e-mailadres: info@mboonderzoeksdag.nl

Nadere informatie

Inleiding. Projectonderwijs.slo.nl 1/5

Inleiding. Projectonderwijs.slo.nl 1/5 Inleiding Deze handleiding informeert lerarenopleiders en onderwijsondersteuners over de cursus waarmee zij docenten kunnen professionaliseren in het ontwikkelen van projectonderwijs. Na een korte verantwoording

Nadere informatie

Evalueren van Cultuuronderwijs

Evalueren van Cultuuronderwijs Datum 25-11-2013 1 Evalueren van Cultuuronderwijs Onderzoeksconferentie Cultuureducatie en Cultuurparticipatie Tilburg, 25 november 2013 Anne Sasbrink j.a.sasbrink@rug.nl Datum 25-11-2013 2 Wat is het

Nadere informatie

OnsOnderwijs2032: Het domein Taal & Cultuur de (on)mogelijkheden

OnsOnderwijs2032: Het domein Taal & Cultuur de (on)mogelijkheden OnsOnderwijs2032: Het domein Taal & Cultuur de (on)mogelijkheden 29 september 2016 Netwerkdag Taalcoördinatoren en -specialisten Stéfanie van Tuinen SLO Opbouw workshop OnsOnderwijs2032 Cultuuronderwijs

Nadere informatie

Budget Educatie en Participatie Projecten (BEPP)

Budget Educatie en Participatie Projecten (BEPP) Budget Educatie en Participatie Projecten (BEPP) Met het Budget Educatie en Participatie Projecten willen de provincie Groningen en het Rijk een aantal doelstellingen bereiken. We hanteren daarbij een

Nadere informatie

CKV Festival 2012. CKV festival 2012

CKV Festival 2012. CKV festival 2012 C CKV Festival 2012 Het CKV Festival vindt in 2012 plaats op 23 en 30 oktober. Twee dagen gaan de Bredase leerlingen van het voortgezet onderwijs naar de culturele instellingen van Breda. De basis van

Nadere informatie

Primair Onderwijs po 079-3232.333 Voorgezet onderwijs vo 079-3232.444

Primair Onderwijs po 079-3232.333 Voorgezet onderwijs vo 079-3232.444 Voorlichtingspublicatie Betreft de onderwijssector(en) Informatie CFI/ICO Primair Onderwijs po 079-3232.333 Voorgezet onderwijs vo 079-3232.444 Wet van 9 december 2005, houdende opneming in de Wet op het

Nadere informatie

Cultuuronderwijs in school

Cultuuronderwijs in school Cultuuronderwijs in school Handreiking voor het schrijven van een beleidsplan cultuuronderwijs Het Motto Een motto of beweegreden is een korte tekst die de bedoeling van iets weergeeft. In dit geval een

Nadere informatie

Doorlopende leerlijnen taal: ervaringen met 3 scholen

Doorlopende leerlijnen taal: ervaringen met 3 scholen Ronde 5 Bert de Vos APS, Utrecht Contact: b.devos@aps.nl Doorlopende leerlijnen taal: ervaringen met 3 scholen 1. Over de drempels met taal Het rapport Over de drempels met taal is al ruim een jaar oud.

Nadere informatie

Samenvatting Cultuureducatie met Kwaliteit Drenthe Presentatie resultaten schooljaar

Samenvatting Cultuureducatie met Kwaliteit Drenthe Presentatie resultaten schooljaar Samenvatting Cultuureducatie met Kwaliteit Drenthe Presentatie resultaten schooljaar 2017-2018. Samenvatting Cultuureducatie met Kwaliteit Drenthe Presentatie resultaten schooljaar 2017-2018. VDG-overleg

Nadere informatie

Inventarisatieformulier basisonderwijs in West- Friesland

Inventarisatieformulier basisonderwijs in West- Friesland Inventarisatieformulier basisonderwijs in West- Friesland Inventarisatie van de stand van cultuurbeleid in het basisonderwijs van West-Friesland voor het project Cultuleren 2017-2020. Stap 1 van 12 8%

Nadere informatie

SIEN ACADEMIE DE ICC CURSUS

SIEN ACADEMIE DE ICC CURSUS SIEN ACADEMIE DE ICC CURSUS INLEIDING De ICC cursus richt zich op de aanstaande cultuurcoördinator (ICC). ICC er is geen functie binnen het primair onderwijs maar kan worden aangemerkt als een leerkracht

Nadere informatie

PLAN VAN AANPAK. CMK Groningen. Bestendigen, uitbreiden en verankeren. van het cultuuronderwijs in Groningen

PLAN VAN AANPAK. CMK Groningen. Bestendigen, uitbreiden en verankeren. van het cultuuronderwijs in Groningen PLAN VAN AANPAK CMK Groningen Bestendigen, uitbreiden en verankeren van het cultuuronderwijs in Groningen Regeling Cultuureducatie met Kwaliteit Provincie Groningen en gemeente Groningen Inleiding De provincie

Nadere informatie

Kerndoelen speciaal onderwijs (so)

Kerndoelen speciaal onderwijs (so) Voor het onderwijs Algemene informatie over het speciaal onderwijs Kinderen die het reguliere onderwijs niet kunnen volgen, kunnen terecht in het speciaal onderwijs of het speciaal basisonderwijs (sbo).

Nadere informatie

Onderzoek naar. cultuureducatie in het voortgezet onderwijs. Welke rol kan Mocca spelen bij cultuureducatie in het voortgezet onderwijs in Amsterdam?

Onderzoek naar. cultuureducatie in het voortgezet onderwijs. Welke rol kan Mocca spelen bij cultuureducatie in het voortgezet onderwijs in Amsterdam? Onderzoek naar cultuureducatie in het voortgezet onderwijs Welke rol kan Mocca spelen bij cultuureducatie in het voortgezet onderwijs in Amsterdam? Onderzoek uitgevoerd in opdracht van Mocca april - augustus

Nadere informatie

Aan de leden van Provinciale Staten

Aan de leden van Provinciale Staten Aan de leden van Provinciale Staten Datum : 27 januari 2009 Briefnummer : 2009-04028/5/A.22, CW Zaaknummer : 155503 Behandeld door : Antonis M. Telefoonnummer : (050) 316 4312 Antwoord op : Bijlage : Onderwerp

Nadere informatie

Leergemeenschappen Cultuureducatie

Leergemeenschappen Cultuureducatie Leergemeenschappen Cultuureducatie In deze CMK-periode willen we innovatieve samenwerkingstrajecten tussen onderwijs en het culturele veld tot stand brengen. Deze trajecten krijgen vorm binnen de Leergemeenschappen

Nadere informatie

Cultuureducatie in het VMBO. Karin Hoogeveen Peter van der Zant

Cultuureducatie in het VMBO. Karin Hoogeveen Peter van der Zant Cultuureducatie in het VMBO Karin Hoogeveen Peter van der Zant Opzet sessie Korte presentatie onderzoek: 1. Waarom extra aandacht voor cultuureducatie in het vmbo? 2. Wat is gelukt, wat is minder gelukt?

Nadere informatie

Curriculum in beweging

Curriculum in beweging Curriculum in beweging SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Strategische Agenda SLO 2017-2020 Curriculum in beweging De afgelopen twee jaar is een breed, landelijk debat gevoerd over een

Nadere informatie

Format aanvragen subsidieregeling cultuureducatie cultuur voor ieder kind

Format aanvragen subsidieregeling cultuureducatie cultuur voor ieder kind Format aanvragen subsidieregeling cultuureducatie cultuur voor ieder kind Dit format is bedoeld voor scholen die in 2015 een tweede aanvraag doen voor de subsidieregeling cultuur voor ieder kind van de

Nadere informatie

Kleine Gartmanplantsoen 21 1017 RP Amsterdam T 020 620 9567 info@mocca-amsterdam.nl www.mocca-amsterdam.nl. Stappenplan cultuureducatiebeleid

Kleine Gartmanplantsoen 21 1017 RP Amsterdam T 020 620 9567 info@mocca-amsterdam.nl www.mocca-amsterdam.nl. Stappenplan cultuureducatiebeleid Kleine Gartmanplantsoen 21 1017 RP Amsterdam T 020 620 9567 info@mocca-amsterdam.nl www.mocca-amsterdam.nl Stappenplan cultuureducatiebeleid Inleiding Dit stappenplan is een handreiking om te komen tot

Nadere informatie

Wetenschap en Technologie, Science, óók voor hoogbegaafde leerlingen op PO en onderbouw VO.

Wetenschap en Technologie, Science, óók voor hoogbegaafde leerlingen op PO en onderbouw VO. VO-PO samenwerking Kandinsky - Talent Wetenschap en Technologie, Science, óók voor hoogbegaafde leerlingen op PO en onderbouw VO. VO-PO samenwerking Kandinsky - Talent Wetenschap en Technologie, Science,

Nadere informatie

De Blauwe Schuit Onderwijs, gemaakt als onderdeel van het project Cultuleren.

De Blauwe Schuit Onderwijs, gemaakt als onderdeel van het project Cultuleren. Welkom bij CULTUURspoor, een instrument om in 5 stappen cultuurbeleid te maken. De uitkomst van deze handleiding leidt tot een kader waarmee je als school keuzes maakt uit het culturele aanbod. Zo heb

Nadere informatie

logoocw De heer prof. dr. F. P. van Oostrom 26 mei 2005 ASEA/DIR/2005/23876 Taakopdracht voor de commissie Ontwikkeling Nederlandse Canon geen

logoocw De heer prof. dr. F. P. van Oostrom 26 mei 2005 ASEA/DIR/2005/23876 Taakopdracht voor de commissie Ontwikkeling Nederlandse Canon geen logoocw De heer prof. dr. F. P. van Oostrom Den Haag Ons kenmerk 26 mei 2005 ASEA/DIR/2005/23876 Onderwerp Taakopdracht voor de commissie Ontwikkeling Nederlandse Canon Bijlage(n) geen Geachte heer Van

Nadere informatie

Cultuureducatie in het PO en SO

Cultuureducatie in het PO en SO Cultuureducatie in het PO en SO 04-10-2015/JD Inhoud Introductie 1. PR8cultuurprogramma 2. Expertisecentrum Kunst en Scholen 3. Cultuureducatie met Kwaliteit 4. Aanvullende educatieve projecten Introductie

Nadere informatie

Samenvatting Onderzoeksrapport 2014

Samenvatting Onderzoeksrapport 2014 Samenvatting Onderzoeksrapport 2014 Monitoring en evaluatie Cultuureducatie met Kwaliteit Drenthe door Zoë Zernitz, Rijksuniversiteit Groningen In 2012 heeft het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen

Nadere informatie

Inventarisatie van het werkveld van de cultuurcoach

Inventarisatie van het werkveld van de cultuurcoach Inventarisatie van het werkveld van de cultuurcoach Belangrijke bruggenbouwer, onzekere toekomst Cul tuur coach

Nadere informatie

CONVENANT OPLEIDING LERAARPLUS

CONVENANT OPLEIDING LERAARPLUS CONVENANT OPLEIDING LERAARPLUS Onderwijsstichting Arcade (openbaar primair onderwijs Coevorden Hardenberg) Openbaar primair onderwijs gemeente Emmen Stenden Hogeschool (PABO Emmen) 1 INHOUDSOPGAVE PREAMBULE...3

Nadere informatie

Bezuinigingen muziekonderwijs

Bezuinigingen muziekonderwijs Muziek en cultuur bezuinigingen & nieuw beleid 7 november 2012 Bezuinigingen muziekonderwijs Begrotingsbehandeling november 2011: Afschaffen subsidie muziekschool Muziekles t/m 18 jaar tegen gereduceerd

Nadere informatie

Cultuur in de Spiegel

Cultuur in de Spiegel Cultuur in de Spiegel Naar een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs Barend van Heusden Afdeling Kunsten, Cultuur en Media 14 september 2011 Aanleiding Vragen vanuit het werkveld over: Inhoud cultuureducatie

Nadere informatie

AB/ De I Cultuur. 3zos> 1. we 44 W. Loper. Betere cuüuureducatie voor Brabantse \eerhngen

AB/ De I Cultuur. 3zos> 1. we 44 W. Loper. Betere cuüuureducatie voor Brabantse \eerhngen k De I Cultuur Loper we 44 W 5 nu 3zos> 1 Betere cuüuureducatie voor Brabantse \eerhngen AB/019785 Bereik 'De Cultuur Loper helpt scholen hun ambitie met betrekkingtot cultuureducatie te te formulerenen

Nadere informatie

Aanbod Kunst- en Cultuureducatie voor de basisscholen in De Lier

Aanbod Kunst- en Cultuureducatie voor de basisscholen in De Lier Aanbod Kunst- en Cultuureducatie voor de basisscholen in De Lier Dario Fo, ondernemers in de kunst Poeldijk, 13 december 2012 Inleiding Op de vraag van de gezamenlijke basisscholen uit De Lier voor een

Nadere informatie

Verslag Netwerkbijeenkomst Kunstvakdocenten

Verslag Netwerkbijeenkomst Kunstvakdocenten Verslag Netwerkbijeenkomst Kunstvakdocenten 21 mei 2014 Op 21 mei 2014 organiseerde de MoccaAcademie de zesde netwerkbijeenkomst voor kunstvakdocenten in het primair onderwijs. De bijeenkomst vond plaats

Nadere informatie

Cultuureducatie in Amsterdam. Ada Nieuwendijk. SCHOLINGSAANBOD 2014-2015 Culturele instellingen & kunstenaars

Cultuureducatie in Amsterdam. Ada Nieuwendijk. SCHOLINGSAANBOD 2014-2015 Culturele instellingen & kunstenaars Cultuureducatie in Amsterdam. Ada Nieuwendijk SCHOLINGSAANBOD 2014-2015 Culturele instellingen & kunstenaars Inleiding De MoccaAcademie biedt iedereen die werkzaam is in de mogelijkheden om zich verder

Nadere informatie

Cultuuronderwijs op zijn Haags

Cultuuronderwijs op zijn Haags Cultuuronderwijs op zijn Haags De Haagse Ladekast U U R WI C U LT JS OP JN HAA GS ZI RONDE Doorlopende leerlijnen voor Haagse basisscholen in een digitale ladekast met 128 projecten voor de groepen 1-8

Nadere informatie

Datum 1 april 2019 Betreft Kamervragen over kindermishandeling (ingezonden 5 februari 2019)

Datum 1 april 2019 Betreft Kamervragen over kindermishandeling (ingezonden 5 februari 2019) >Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag Aan de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 20018 2500 EA DEN HAAG Voortgezet Onderwijs Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500

Nadere informatie

1. De opbrengsten van de aanbevelingen van de commissie Bruijn

1. De opbrengsten van de aanbevelingen van de commissie Bruijn Bestuurlijke afspraken tussen de HBO-raad en de Minister van Onderwijs Cultuur en Wetenschap, naar aanleiding van het advies Vreemde ogen dwingen van de Commissie externe validering examenkwaliteit hoger

Nadere informatie

Feedback conceptvisie KUNST & CULTUUR

Feedback conceptvisie KUNST & CULTUUR Feedback conceptvisie KUNST & CULTUUR Reactieformulier Curriculum.nu visie Negen ontwikkelteams, leraren en schoolleiders werken aan de actualisatie van het curriculum voor alle leerlingen in het primair

Nadere informatie

REFLECTEREN OP MULTICULTURALITEIT (60 MIN)

REFLECTEREN OP MULTICULTURALITEIT (60 MIN) 1 REFLECTEREN OP MULTICULTURALITEIT (60 MIN) INVULLING DEELSESSIE 11.45 12.45 Deelsessie ronde B programma II 15.00 16.00 Deelsessies ronde B programma I Kennismaking Projectuitleg Situaties opdracht Discussie

Nadere informatie

Opdrachtgever project Werknemer in opleiding : ministerie van OCW

Opdrachtgever project Werknemer in opleiding : ministerie van OCW Datum: 20 februari 2012 Ons kenmerk: JK1.12.009 Begeleidingsmodel Werknemer in opleiding Opdrachtgever project Werknemer in opleiding : ministerie van OCW Wout Schafrat Gijs van de Beek Preventie en duurzaamheid

Nadere informatie

De post-hbo-opleiding Cultuurbegeleider

De post-hbo-opleiding Cultuurbegeleider MARJO BERENDSEN (PLEIN C) De post-hbo-opleiding Cultuurbegeleider Na een pilot en een daaropvolgend eerste opleidingstraject zijn er nu vijftien officieel opgeleide Cultuurbegeleiders. In dit artikel een

Nadere informatie

RAADSINFORMATIEBRIEF. TITEL Implementatie Cultuureducatie met Kwaliteit (schooljaar 2013-2014)

RAADSINFORMATIEBRIEF. TITEL Implementatie Cultuureducatie met Kwaliteit (schooljaar 2013-2014) RAADSINFORMATIEBRIEF Van : Burgemeester en Wethouders Reg.nr. : 4426490 Aan : Gemeenteraad Datum : 5 juli 2013 Portefeuillehouder : Wethouder P. van den Berg/ C. van Eijk Programma : 9. Cultureel klimaat

Nadere informatie