1 en 2 oktober Bezoek aan Groningen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "1 en 2 oktober 2013. Bezoek aan Groningen"

Transcriptie

1 1 en 2 oktober 2013 Bezoek aan Groningen

2 programma 1-2 oktober Stavaza van CIS Nederland 2. Emiel Copini (14-18jaar) en Theisje van Dorsten (4-10 jaar) 3. Astrid Rass van SLO vertaling van leerplankader 4. Scholenbezoeken 5. Discussie lerarenopleiding 6. Afrondgesprek

3 1. Stavaza CIS Nederland Vraagstelling: tegemoet komen aan behoefte aan houvast m.b.t. -Inhoud -Samenhang (intern en extern) -Doorlopende leerlijn -Status Theorie: cultuur als cognitie vanuit cognitiewetenschap, cultuurwetenschap en semiotiek Validering van de theorie door -Literatuuronderzoek: ontwikkeling van metacognitie (cultureel bewusztijn; vaardigheden; media) -Empirisch onderzoek naar inzicht (begrip) van docenten (houvast) Vertaling van theorie naar leerplan (SLO) Uitwerkingen

4 1. Stavaza CIS Nederland Uitwerkingen (spin-off): -analyse en verbetering van samenwerking scholen instellingen (Fianne Konings); -evaluatie en beoordeling van cultuuronderwijs (Anne Sasbrink); -leergang Cultuuronderwijs (Eelco van Es); -Handboek voor lerarenopleidingen (Van Heusden, Rass, Tans); -Cultuureducatie met Kwaliteit-projecten werken met CiS (adviseurs) - 20 maart slotconferentie CIS Nederland

5

6 2. Emiel en Theisje - Start Lezing barend als startpunt in 4 scholen, - begeleiding door vier teams. - Vier ontwerpcycli doorlopen: - samen ontwerpen lessen met een AIO en SLO: - De uitvoering van de lessen werd gefilmd - de producten uit de klas werden verzameld. - Individuele gesprekken met de leerkrachten Hoe ontwikkelt zich het begrip van het theoretisch kader bij docenten en helpt het ze om cultuuronderwijs vorm te geven?

7 2.Emiel - Theisje Het kader is geen kant-en-klaar product, maar een analytische blik. Hulpmiddel: 3hoek (

8 2. Emiel - Theisje Het kader is geen kant-en-klaar product, maar een analytische blik. Hulpmiddel: vaardighedencirkel

9 2. Theisje (primair) Codering uitspraken van leerkrachten om evolutie cultureel zelfbewustzijn te meten, van -1 (niet begrepen) tot +2 (helemaal mee en geen reproductie wat +1 geeft). - Vooral conceptualiseren goed begrepen - duidelijk een toename van begrip doorheen de cycli, voor bijna alle docenten. - van aansluiting naar inhoud. - Inhoud: vaststaande thema s: oefening om dit om te schakelen naar CO - Docenten die drie cycli hebben gedaan doen het beter. - Ontwerpen, analyseren deelnemen beter dan het volgen van lessen erover. - Conceptualisering (van de theorie) is centrale vaardigheid, maar neemt af doorheen volgende cycli ten gunste van de andere drie vaardigheden. - Verticale samenwerking heel moeilijk

10

11 3. Astrid Rass (SLO) SLO : van theorie naar praktijk Vanuit ontwikkeling van de leerling. Theoretisch kader = Onderwerp +Vaardigheden + Media + breder kijken -> zodat kan worden aangesloten bij kerndoelen en bestaande methodes

12 3. Astrid RASS (SLO)

13 3. Astrid RASS (SLO) Meenemen voor in het leerplankader: 1.Theoretisch kader kort en bondig 2.Kennis van theorie heeft tijd nodig 3.Biedt houvast (o.a. inhoud en samenhang) 4.Geen visie! Geen didactiek of methodiek

14 3. Astrid RASS (SLO) Leerplankader (concept) 1 Cultuur in de Spiegel otheoretisch kader over cultuur en cultureel (zelf)bewustzijn oprofielen: cognitieve ontwikkeling van leerlingen (4 tot 18+) 2 Cultuuronderwijs in de maak! oontwerprichtlijnen (criteria en denkvragen) voor cultuuronderwijs ohandreikingen 3 Hoe ziet cultuuronderwijs eruit? ovoorbeelden en illustraties 4 Het maken van leerlijnen cultuuronderwijs oexemplarische leerlijnen

15

16 4. lerarenopleiding CURRICULUM (leerdoelen, plaats CIS, vorm, geïntegreerd, begeleiding) Legitimering in het curriculum is noodzakelijk Wel opletten niet te beperkt te omschrijven COMPETENTIES (start en eindcompetenties) Gebrek technische vaardigheden docent Basiskennis voor alle disciplines EFFECTEN OUTCOME werken CIS in lerarenopleiding (reflectie, ervaringen) Opbouwende dynamiek Filosoferen met studenten Kritisch denkvermogen, oordeelvorming, groependynamiek

17 4. lerarenopleiding UITWISSELING Nood aan uitwisseling, tussen docenten, tussen de lerarenopleidingen Samenwerking VOOR- en NADELEN Voordeel aansluiting kunst op cultuuronderwijs en andere vakken Theoretisch kader als hefboom eigen talenten in klas te durven brengen Samenhang vakken multidisciplinaire

18 lerarenopleiding

19 5. afrondgesprek DRAAGVLAK sensibiliseren en meenemen op verschillende niveaus enthousiaste trekkers op school, maar.. het gevaar individueel verhaal i.p.v. een groepsproject randvoorwaarde: tijd krijgen om zaken ter sprake te brengen op school De trajectbegeleiding is cruciaal

20 VERTICALE SAMENHANG overgang basis- secundair middenblok jaar CIS op niveau-overstijgende wijze grotere samenhang in de onderbouw de bovenbouw meer projectmatig HORIZONTALE SAMENHANG 5. afrondgesprek het is duidelijk moeilijker om in het secundair horizontaal te werken Interessant is de kruisbestuiving tussen kunstvakken en andere vakken -> brede-school concept geïntegreerd werken naar andere leergebieden. tijd overleg tussen leerkrachten verschillende vakgebieden cruciaal

21 IMPLEMENTEREN 5.afrondgesprek Theorie meer in de lessen geïntegreerd CIS niet vr schoolprojecten -> geïntegreerde aanpak. expliciteren op leerlingenniveau koppelen theorie aan producten ontwikkelingsprofielen ->tool om de implementatie gaande te houden kunst maakt betere wetenschappers kader leren kennen en begrijpen vraagt tijd het kader biedt een denkstructuur inzetten op kennisoverdracht bij docenten zowel in lerarenopleiding als in navorming

22 DUURZAAMHEID 5. afrondgesprek verankering in de beleidsdocumenten school verankering in het curriculum lerarenopleiding in kaart blijven brengen handreikingen implementeren en evalueren Groei cultureel zelfbewustzijn in kaart brengen

23 5. afrondgesprek EFFECT zelfbewustzijn blijven bestuiven Cultureel zelfbewustzijn als uitgangspunt waardevol Het idee dat CIS voor het volledig onderwijs nuttig is werd duidelijk Proces en product zijn beide evenwaardig, maar meer aandacht voor het proces doet geen afbreuk aan de kwaliteit van het product. En dat stemt erg hoopvol.

24

1 en 2 oktober 2013. Bezoek aan Groningen

1 en 2 oktober 2013. Bezoek aan Groningen 1 en 2 oktober 2013 Bezoek aan Groningen programma 1-2 oktober 2013 www.cultuurindespiegel.be - Barend geeft een stavaza van CIS Nederland - Emiel Copini (10-14 jaar) - Theisje van Dorsten (4-10 jaar)

Nadere informatie

Cultuur in de Spiegel Vlaanderen-Nederland. Barend van Heusden met Emiel Copini en Astrid Rass Groningen, 1 oktober 2013

Cultuur in de Spiegel Vlaanderen-Nederland. Barend van Heusden met Emiel Copini en Astrid Rass Groningen, 1 oktober 2013 Cultuur in de Spiegel Vlaanderen-Nederland Barend van Heusden met Emiel Copini en Astrid Rass Groningen, 1 oktober 2013 Het CiS-project: - Vraagstelling: tegemoet komen aan beoefte aan houvast m.b.t. -

Nadere informatie

Cultuur in de Spiegel Naar een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs Barend van Heusden

Cultuur in de Spiegel Naar een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs Barend van Heusden Cultuur in de Spiegel Naar een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs 2009-2014 Barend van Heusden Inhoud Wat wilden we bereiken? Wat hebben we bereikt? De context Hoe nu verder? 2 Wat wilden we bereiken?

Nadere informatie

Theorie in de praktijk: een kader voor zelfinzicht

Theorie in de praktijk: een kader voor zelfinzicht 1 Theorie in de praktijk: een kader voor zelfinzicht Hoe ontwikkelt het begrip van dit theoretisch kader zich bij docenten, en op welke wijze helpt het ze cultuuronderwijs vorm te geven? Emiel Copini e.j.copini@rug.nl

Nadere informatie

Cultuur in de Spiegel

Cultuur in de Spiegel Cultuur in de Spiegel zelfstudie Wat is de betekenis van Kunst Wat is de kracht van verbeelding Wat is cultureel zelfbewustzijn Wat is de functie van Kunst Wat is blending Aanleiding voor onderzoek Cultuur

Nadere informatie

WORKSHOP LEERLIJNEN. Dag van de Cultuureducatie: workshop leerlijnen

WORKSHOP LEERLIJNEN. Dag van de Cultuureducatie: workshop leerlijnen WORKSHOP LEERLIJNEN Welkom en inleiding Wat is een leerlijn? Voorbeelden en achtergronden van leerlijnen cultuuronderwijs Leerlijnen in Flevoland: KIDD en De Culturele Haven Hoe bouw je een leerlijn? WORKSHOP

Nadere informatie

Fianne Konings en Marjo Berendsen over Culturele instellingen en een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs door Jacolien de Nooij

Fianne Konings en Marjo Berendsen over Culturele instellingen en een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs door Jacolien de Nooij Fianne Konings en Marjo Berendsen over Culturele instellingen en een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs door Jacolien de Nooij De publicatie van Fianne Konings, Culturele instellingen en een doorlopende

Nadere informatie

Cultuur in de Spiegel

Cultuur in de Spiegel Cultuur in de Spiegel Naar een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs Barend van Heusden Afdeling Kunsten, Cultuur en Media 14 september 2011 Aanleiding Vragen vanuit het werkveld over: Inhoud cultuureducatie

Nadere informatie

Werkplan vakverdieping kunstvakken

Werkplan vakverdieping kunstvakken Werkplan vakverdieping kunstvakken 2012-2013 algemene gegevens Naam: Klas: Nanda ten Have VR3C Gekozen vakverdieping: Beeldend onderwijs Persoonlijke leerdoel gekoppeld aan de vakcompetenties of gericht

Nadere informatie

KWALITEITSCRITERIA FONDS CULTUUREDUCATIE ZWOLLE

KWALITEITSCRITERIA FONDS CULTUUREDUCATIE ZWOLLE KWALITEITSCRITERIA FONDS CULTUUREDUCATIE ZWOLLE Fonds Cultuureducatie Zwolle en kwaliteit cultuuronderwijs De gemeente Zwolle wil dat alle basisschoolleerlingen een stevige culturele basis krijgen. Hiervoor

Nadere informatie

Cultuuronderwijs op het Praedinius

Cultuuronderwijs op het Praedinius Cultuuronderwijs op het Praedinius 'Wat CiS het Praedinius opleverde, en wat ook niet..' Astrid Rass Cultuur in de Spiegel/SLO Met dank aan Joke Holwerda van het Praedinius Gymnasium en Emiel Copini van

Nadere informatie

Brabantse aanpak Cultuureducatie met Kwaliteit

Brabantse aanpak Cultuureducatie met Kwaliteit Brabantse aanpak Cultuureducatie met Kwaliteit Hoe breng je meer lijn en structuur in je cultuureducatie en hoe werk je gericht aan de persoonlijke (creativiteits)- ontwikkeling van leerlingen? Basisscholen

Nadere informatie

REFLECTEREN OP MULTICULTURALITEIT (60 MIN)

REFLECTEREN OP MULTICULTURALITEIT (60 MIN) 1 REFLECTEREN OP MULTICULTURALITEIT (60 MIN) INVULLING DEELSESSIE 11.45 12.45 Deelsessie ronde B programma II 15.00 16.00 Deelsessies ronde B programma I Kennismaking Projectuitleg Situaties opdracht Discussie

Nadere informatie

Werkconferentie 6 juni 2012

Werkconferentie 6 juni 2012 Werkconferentie 6 juni 2012 1 Afsluitende werkconferentie Cultuur in de Spiegel Astrid Rassen Barendvan Heusden Amersfoort, 6 juni2012 De aanleiding tot dit onderzoek waren vragen: Wat is cultuur? (Inhoud)

Nadere informatie

Cultuuronderwijs: kwaliteit door kennis

Cultuuronderwijs: kwaliteit door kennis faculteit der letteren cultuur in de spiegel prof.dr.b.p. (Barend) van Heusden Oude Boteringestraat 23 9712 GC Groningen E b.p.van.heusden@rug.nl T 050 363 6018 Contactpersoon M.C.H.(Hadewijch) de Jong

Nadere informatie

CULTUUR in de Spiegel

CULTUUR in de Spiegel CULTUUR in de Spiegel icc keuzemodule INHOUD PAGINA Korte toelichting 3 Lesschema bijeenkomst 1 voor trainer 4 Lesschema bijeenkomst 2 voor trainer 6 Bijlage 1 bijeenkomst 1: Creatieve starter Science

Nadere informatie

Teamtrainingen & ouderavond

Teamtrainingen & ouderavond Teamtrainingen & ouderavond Een teamtraining is een bijeenkomst van 1,5 tot 2 uur voor een heel schoolteam. Op actieve en enthousiasmerende wijze verdiep je je samen in een onderwerp. Er zijn verschillende

Nadere informatie

Veel gestelde vragen aanvragen Cultuureducatie met Kwaliteit

Veel gestelde vragen aanvragen Cultuureducatie met Kwaliteit Veel gestelde vragen aanvragen Cultuureducatie met Kwaliteit Met deze vragenlijst proberen we antwoord te geven op vragen die er over de regeling Cultuureducatie met Kwaliteit (CmK) en het aanvragen daarvan

Nadere informatie

Cultuuronderwijs in school

Cultuuronderwijs in school Cultuuronderwijs in school Handreiking voor het schrijven van een beleidsplan cultuuronderwijs Het Motto Een motto of beweegreden is een korte tekst die de bedoeling van iets weergeeft. In dit geval een

Nadere informatie

21 e eeuwse vaardigheden inzetten in het voortgezet onderwijs. Maaike Rodenboog, SLO

21 e eeuwse vaardigheden inzetten in het voortgezet onderwijs. Maaike Rodenboog, SLO 21 e eeuwse vaardigheden inzetten in het voortgezet onderwijs Maaike Rodenboog, SLO m.rodenboog@slo.nl SLO, nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Onafhankelijke, niet-commerciële positie als

Nadere informatie

Nulmeting CmK Totaal aantal vragen: 12

Nulmeting CmK Totaal aantal vragen: 12 TOPHES 12/12/2018 Nulmeting CmK 3.0 1819 Totaal aantal vragen: 12 De meeste juiste antwoorden: #2 Minste Juiste antwoorden: #3 1. Wat is een doel van CultuurEducatiemetKwaliteit? 0/9 A Kinderen laten profiteren

Nadere informatie

Grip op cultuuronderwijs

Grip op cultuuronderwijs Grip op cultuuronderwijs door Emiel Copini (RuG) en Astrid Rass (SLO) (een beknoptere versie van dit artikel is verschenen in Kunstzone 1, januari 2012) Het onderzoeksproject Cultuur in de Spiegel (2008

Nadere informatie

Basis voor cultuureducatie als basis voor vernieuwing

Basis voor cultuureducatie als basis voor vernieuwing Basis voor cultuureducatie als basis voor vernieuwing Ronald Kox, hoofd Cultuureducatie Nieuwegein, 17 maart 2017 ronaldkox@lkca.nl Waarom kunst en cultuur? Artistiek-creatief proces Iteratief proces Universeel

Nadere informatie

Cultuureducatie, W&T en wereldoriëntatie

Cultuureducatie, W&T en wereldoriëntatie Cultuureducatie, W&T en wereldoriëntatie Barend van Heusden SLO-Conferentie Wetenschap en technologie bij de zaakvakken Utrecht, 16 april 2015 2 Inleiding Wat hebben wetenschap, techniek en wereldoriëntatie

Nadere informatie

Achtergrondinformatie subsidieregeling Cultuureducatie met Kwaliteit 2019

Achtergrondinformatie subsidieregeling Cultuureducatie met Kwaliteit 2019 Achtergrondinformatie subsidieregeling Cultuureducatie met Kwaliteit 2019 Scholen en cultuuraanbieders in 21 gemeenten in Overijssel (alle gemeenten behalve de steden Zwolle, Deventer, Enschede en Hengelo)

Nadere informatie

Els De Smet, VSKO (2012)

Els De Smet, VSKO (2012) Els De Smet, VSKO (2012) els.desmet@vsko.be Ontwikkelingen in onderwijs m.b.t. erfgoededucatie Achtergrondinformatie m.b.t. het onderzoek CiS Het theoretisch kader van CiS Praktijkvoorbeeld door een CiS-bril

Nadere informatie

GEDURFD OF DUF? cultureel erfgoed en de kunstvakken

GEDURFD OF DUF? cultureel erfgoed en de kunstvakken GEDURFD OF DUF? cultureel erfgoed en de kunstvakken ICC-netwerkmiddag Kunst & Onderwijs Cultureel erfgoed en de kunstvakken. Gedurfd of duf? 22 maart 2017 Programma 14.30 uur Miriam van Meer informeert

Nadere informatie

Achtergrondinformatie subsidieregeling Cultuureducatie met Kwaliteit 2018

Achtergrondinformatie subsidieregeling Cultuureducatie met Kwaliteit 2018 Achtergrondinformatie subsidieregeling Cultuureducatie met Kwaliteit 2018 Scholen en cultuuraanbieders in 21 gemeenten in Overijssel (alle gemeenten behalve de steden Zwolle, Deventer, Enschede en Hengelo)

Nadere informatie

CULTUUREDUCATIE BOVEN

CULTUUREDUCATIE BOVEN CULTUUREDUCATIE BOVEN KCE ZEEUWS- VLAANDEREN WIE KCE ZEEUWS-VLAANDEREN HET PROGRAMMA Van 13.30 tot 14.15 uur Presentatie Van 14.15 tot 14.30 uur Van 14.30 tot 15.00 uur Koffie en thee in de foyer Dansduet

Nadere informatie

Bekwaamheidseisen leraar primair onderwijs

Bekwaamheidseisen leraar primair onderwijs Bekwaamheidseisen leraar primair onderwijs Uit: Besluit van 16 maart 2017 tot wijziging van het Besluit bekwaamheidseisen onderwijspersoneel en het Besluit bekwaamheidseisen onderwijspersoneel BES in verband

Nadere informatie

Tussen-Feedbackformulier minor cultuureducatie (week 5 en 9 op onderdelen die in portfolio getoetst worden) Datum:

Tussen-Feedbackformulier minor cultuureducatie (week 5 en 9 op onderdelen die in portfolio getoetst worden) Datum: Tussen-Feedbackformulier minor cultuureducatie 2016-2017 (week 5 en 9 op onderdelen die in portfolio getoetst worden) Datum: 26-5-2017 Naam: Ingevuld door Britt Vereijken voor Danique van Hassel. Gericht

Nadere informatie

Erfgoedonderwijs als cultuuronderwijs. Barend van Heusden Afdeling Kunsten, Cultuur en Media

Erfgoedonderwijs als cultuuronderwijs. Barend van Heusden Afdeling Kunsten, Cultuur en Media Erfgoedonderwijs als cultuuronderwijs Barend van Heusden Afdeling Kunsten, Cultuur en Media 12/14/2012 2 Vragen... Hoe verhoudt erfgoed- zich tot cultuureducatie? Wat zijn kenmerkende eigenschappen van

Nadere informatie

Kunst onderzoekt de wereld. 5 niveaus procesgerichte didactiek

Kunst onderzoekt de wereld. 5 niveaus procesgerichte didactiek Kunst onderzoekt de wereld 5 niveaus procesgerichte didactiek rekenen mens en wereld sociaal emotionele ontwikkeling taal innerlijke wereld leerling het onderwijs versterkt het versterkt het het kunstzinnige

Nadere informatie

CKV Festival 2012. CKV festival 2012

CKV Festival 2012. CKV festival 2012 C CKV Festival 2012 Het CKV Festival vindt in 2012 plaats op 23 en 30 oktober. Twee dagen gaan de Bredase leerlingen van het voortgezet onderwijs naar de culturele instellingen van Breda. De basis van

Nadere informatie

Veelgestelde vragen (FAQ) door Astrid Rass en Barend van Heusden

Veelgestelde vragen (FAQ) door Astrid Rass en Barend van Heusden Veelgestelde vragen (FAQ) door Astrid Rass en Barend van Heusden Hieronder een compleet overzicht van de veelgestelde vragen die op onze website te vinden zijn. De vragen in de grijze kaders zijn nieuw

Nadere informatie

VELOV conferentie 26 februari 2015 Wim Lauwers, Katrien Goossens, Leen Alaerts, Koen Crul, Lysbeth Jans, Lode Vermeersch, contact:

VELOV conferentie 26 februari 2015 Wim Lauwers, Katrien Goossens, Leen Alaerts, Koen Crul, Lysbeth Jans, Lode Vermeersch, contact: VELOV conferentie 26 februari 2015 Wim Lauwers, Katrien Goossens, Leen Alaerts, Koen Crul, Lysbeth Jans, Lode Vermeersch, contact: wim.lauwers@ucll.be ONDERZOEK VRAGEN EN KADER Hoe cultuureducatie integreren

Nadere informatie

Gelijke kansen met cultuur(onderwijs) Barend van Heusden Kunsten, Cultuur en Media Rotterdam, 2 november 2017

Gelijke kansen met cultuur(onderwijs) Barend van Heusden Kunsten, Cultuur en Media Rotterdam, 2 november 2017 Gelijke kansen met cultuur(onderwijs) Barend van Heusden Kunsten, Cultuur en Media Rotterdam, 2 november 2017 11/6/2017 2 1. Cultuur 2. Cultuuronderwijs 3. Gelijke kansen 4. Doorlopende leerlijn 6-11-2017

Nadere informatie

Cultuur in de Spiegel Naar een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs. Regioconferenties Maart 2012

Cultuur in de Spiegel Naar een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs. Regioconferenties Maart 2012 Cultuur in de Spiegel Naar een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs Regioconferenties Maart 2012 Inhoud Aanleiding tot dit onderzoek De inhoud: wat is cultuur? Wat betekent dit voor cultuuronderwijs?

Nadere informatie

Aan de slag met een leerlijn Erfgoededucatie. 13 Juni 2013 World Trade Center Rotterdom

Aan de slag met een leerlijn Erfgoededucatie. 13 Juni 2013 World Trade Center Rotterdom Aan de slag met een leerlijn Erfgoededucatie 13 Juni 2013 World Trade Center Rotterdom Op zoek naar mogelijkheden en kansen voor een leerlijn erfgoededucatie in het Rotterdamse basisonderwijs Opzet presentatie

Nadere informatie

21 e eeuwse vaardigheden in het onderwijs. stand van zaken en toekomstige mogelijkheden. Petra Fisser VELON-studiedag Breda, 13 november 2015

21 e eeuwse vaardigheden in het onderwijs. stand van zaken en toekomstige mogelijkheden. Petra Fisser VELON-studiedag Breda, 13 november 2015 21 e eeuwse vaardigheden in het onderwijs stand van zaken en toekomstige mogelijkheden SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Petra Fisser VELON-studiedag Breda, 13 november 2015 SLO, nationaal

Nadere informatie

PROFESSIONAL LEARNING COMMUNITIES IN ACTIE

PROFESSIONAL LEARNING COMMUNITIES IN ACTIE PROFESSIONAL LEARNING COMMUNITIES IN ACTIE LKCA-conferentie, Utrecht, 24 november 2014 Lode Vermeersch, Lysbeth Jans, Wim Lauwers, Katrien Goossens, Leen Alaerts, Koen Crul, Kim Tintel contact: lode.vermeersch@kuleuven.be

Nadere informatie

STRATEGISCH PLAN BASISSCHOOL DE VORDERING 2015-2019

STRATEGISCH PLAN BASISSCHOOL DE VORDERING 2015-2019 STRATEGISCH PLAN BASISSCHOOL DE VORDERING 2015-2019 MISSIE DE VORDERING Vanuit een traditie van katholieke waarden en voor iedereen toegankelijk, verzorgen wij kwalitatief hoogstaand eigentijds basisonderwijs,

Nadere informatie

VNK-e (Vereniging Nederlandse Kunsthistorici, sectie educatie)

VNK-e (Vereniging Nederlandse Kunsthistorici, sectie educatie) KunstEnCultuur - - - VNK-e (Vereniging Nederlandse Kunsthistorici, sectie educatie) 10 Beschrijft de conceptvisie in voldoende mate de relevantie van ons leergebied voor de ontwikkeling van de leerling?

Nadere informatie

Curriculumontwikkeling in de praktijk 4

Curriculumontwikkeling in de praktijk 4 Curriculumontwikkeling in de praktijk 4 DEEL 1 HOE STEL JE ALS SCHOOL EEN GOED CURRICULUM SAMEN? VERA MEEWIS (LKCA) VIOLA VAN LANSCHOT HUBRECHT (SLO) Curriculumontwikkeling vindt plaats op verschillende

Nadere informatie

Vanuit doelen Jonge Kind naar een beredeneerd aanbod voor peuters en kleuters

Vanuit doelen Jonge Kind naar een beredeneerd aanbod voor peuters en kleuters SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Vanuit doelen Jonge Kind naar een beredeneerd aanbod voor peuters en kleuters Netwerkbijeenkomst Utrecht 23 mei 2018 het curriculum Curriculum verschillende

Nadere informatie

Serie handleidingen. "LbD4All" ("Leren door Ontwikkeling voor iedereen ") Evaluatie. Door Kristina Henriksson, Päivi Mantere & Irma Manti

Serie handleidingen. LbD4All (Leren door Ontwikkeling voor iedereen ) Evaluatie. Door Kristina Henriksson, Päivi Mantere & Irma Manti Serie handleidingen "LbD4All" ("Leren door Ontwikkeling voor iedereen ") Evaluatie Door Kristina Henriksson, Päivi Mantere & Irma Manti Deze publicatie werd gefinancierd door de Europese Commissie. De

Nadere informatie

Even voorstellen. Wie zijn wij, wie ben jij?

Even voorstellen. Wie zijn wij, wie ben jij? Even voorstellen Wie zijn wij, wie ben jij? Ontdek de mogelijkheden van een doorlopende leerlijn mediaeducatie In deze deelsessie worden deelnemers meegenomen via de mediawijsheidcirkel naar een concrete

Nadere informatie

Teamtrainingen & ouderavond

Teamtrainingen & ouderavond Teamtrainingen & ouderavond Een teamtraining is een bijeenkomst van 1,5 tot 2 uur voor een heel schoolteam. Op actieve en enthousiasmerende wijze verdiep je je samen in een onderwerp. Er zijn verschillende

Nadere informatie

Verantwoordelijke opleidingsonderdeel

Verantwoordelijke opleidingsonderdeel Specifieke lerarenopleiding ECTS-fiches ECTS-Fiche opleidingsonderdeel: VAKDIDACTISCHE STUDIE Code: 10377 Academiejaar: 2017-2018 Aantal studiepunten: 3 Studietijd: 75 a 90 uur Deliberatie: Mogelijk Vrijstelling:

Nadere informatie

Alles over. Moet je doen. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen

Alles over. Moet je doen. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Alles over Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Wij vinden het belangrijk dat u goed geïnformeerd wordt om vervolgens de juiste keuze te kunnen maken. In samenwerking met de educatieve

Nadere informatie

De Blauwe Schuit Onderwijs, gemaakt als onderdeel van het project Cultuleren.

De Blauwe Schuit Onderwijs, gemaakt als onderdeel van het project Cultuleren. Welkom bij CULTUURspoor, een instrument om in 5 stappen cultuurbeleid te maken. De uitkomst van deze handleiding leidt tot een kader waarmee je als school keuzes maakt uit het culturele aanbod. Zo heb

Nadere informatie

Verslag denktank 2013/2014

Verslag denktank 2013/2014 Verslag denktank 2013/2014 Deelnemers: HKU team: Salome Nobel, Jolanda Schouten, Nelly van de Geest; UCK: Haike de Visser; Culturele partners: KOPA: Manja Eland en Linda Rosink; Click F1: Alice Erens.

Nadere informatie

PROFESSIONAL LEARNING COMMUNITIES IN ACTIE

PROFESSIONAL LEARNING COMMUNITIES IN ACTIE PROFESSIONAL LEARNING COMMUNITIES IN ACTIE VELON Congres, Papendal, Arnhem, 26 & 27 maart 2015 Lysbeth Jans, Wim Lauwers, Lode Vermeersch, Katrien Goossens, Leen Alaerts, Koen Crul LERARENOPLEIDINGEN Leerkracht

Nadere informatie

Beweging die nu te zien is m.b.t. cultuureducatie binnen het primair onderwijs

Beweging die nu te zien is m.b.t. cultuureducatie binnen het primair onderwijs Bijlage 2 Aanvraag Cultuureducatie met Kwaliteit in het Primair Onderwijs 2013 2016 Opgesteld door Cultura in samenwerking met de en besproken met Fonds Cultuurparticipatie. Lokale Situatie en context

Nadere informatie

Dwarse verbanden: natuur en techniek, wereldoriëntatie, cultuuronderwijs, enz

Dwarse verbanden: natuur en techniek, wereldoriëntatie, cultuuronderwijs, enz Datum 15-04-2015 Dwarse verbanden: natuur en techniek, wereldoriëntatie, cultuuronderwijs, enz Barend van Heusden Marnix Academie Utrecht, 18 maart 2016 Datum 15-04-2015 2 Inleiding Een heel bekende tegenstelling:

Nadere informatie

Verslag van het Symposium 'Nut en Nadeel van Geschiedenisonderwijs: aanzetten voor een nieuw curriculum' 8 juni 2018 in Amsterdam

Verslag van het Symposium 'Nut en Nadeel van Geschiedenisonderwijs: aanzetten voor een nieuw curriculum' 8 juni 2018 in Amsterdam Verslag van het Symposium 'Nut en Nadeel van Geschiedenisonderwijs: aanzetten voor een nieuw curriculum' 8 juni 2018 in Amsterdam Aanleiding voor het symposium Onder de vlag van Curriculum.nu buigen in

Nadere informatie

OnsOnderwijs2032: Het domein Taal & Cultuur de (on)mogelijkheden

OnsOnderwijs2032: Het domein Taal & Cultuur de (on)mogelijkheden OnsOnderwijs2032: Het domein Taal & Cultuur de (on)mogelijkheden 29 september 2016 Netwerkdag Taalcoördinatoren en -specialisten Stéfanie van Tuinen SLO Opbouw workshop OnsOnderwijs2032 Cultuuronderwijs

Nadere informatie

Kunstproject Wereldverhalen voor het VMBO

Kunstproject Wereldverhalen voor het VMBO Kunstproject Wereldverhalen voor het VMBO BIJLAGE VI ONDERWIJSCURRICULUM INHOUD I II III NIVEAU, VAKKEN EN LEERDOELEN THEORETISCH KADER CULTUUR IN DE SPIEGEL AANSLUITING BIJ REGULIER ONDERWIJSCURRICULUM!

Nadere informatie

beheerst de volgende vaardigheden, kan deze onderwijzen en vaardigheden

beheerst de volgende vaardigheden, kan deze onderwijzen en vaardigheden Checklist vakdidactisch Kennisbasis Biologie Voor het begin van de 3 e jaars stage vullen de studenten deze checklist in. De studenten formuleren leerdoelen die aansluiten op de uitkomst van deze list.

Nadere informatie

TEST COACHING CULTUURWIJSHENGELO Totaal aantal vragen: 10

TEST COACHING CULTUURWIJSHENGELO Totaal aantal vragen: 10 TOPHES 04/04/2018 TEST COACHING CULTUURWIJSHENGELO Totaal aantal vragen: 10 De meeste juiste antwoorden: #6 Minste Juiste antwoorden: #6 1. De volgende coachingsvragen komen naar voren bij enkele basisscholen.

Nadere informatie

Format aanvragen subsidieregeling cultuureducatie cultuur voor ieder kind

Format aanvragen subsidieregeling cultuureducatie cultuur voor ieder kind Format aanvragen subsidieregeling cultuureducatie cultuur voor ieder kind Dit format is bedoeld voor scholen die in 2015 een tweede aanvraag doen voor de subsidieregeling cultuur voor ieder kind van de

Nadere informatie

HANDBOEK POWER OF PLAY MAAK JE EIGEN SPEELMATERIAAL VOOR MIDDEN- EN BOVENBOUW VOORBEELD PAGINA S

HANDBOEK POWER OF PLAY MAAK JE EIGEN SPEELMATERIAAL VOOR MIDDEN- EN BOVENBOUW VOORBEELD PAGINA S HANDBOEK POWER OF PLAY MAAK JE EIGEN SPEELMATERIAAL VOOR MIDDEN- EN BOVENBOUW PAGINA S Copyright 2018 Right To Play & Jantje Beton ( de uitgever ) Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag

Nadere informatie

Cultuureducatie, geen vak apart

Cultuureducatie, geen vak apart Cultuureducatie, geen vak apart Uitvoeringsplan Theo Thijssen Inleiding Op Educatief Centrum Theo Thijssen wordt gewerkt aan een ononderbroken ontwikkeling van kinderen van 0-13 jaar. Het ondernemend leren

Nadere informatie

Theoretisch kader De 21st century skills Onderverdeling in cognitieve en conatieve vaardigheden

Theoretisch kader De 21st century skills Onderverdeling in cognitieve en conatieve vaardigheden Theoretisch kader: Zoals ik in mijn probleemanalyse beschrijf ga ik de vaardigheid creativiteit, van de 21st century skills onderzoeken, omdat ik wil weten op welke manier de school invloed kan uitoefenen

Nadere informatie

Evalueren van Cultuuronderwijs

Evalueren van Cultuuronderwijs Datum 25-11-2013 1 Evalueren van Cultuuronderwijs Onderzoeksconferentie Cultuureducatie en Cultuurparticipatie Tilburg, 25 november 2013 Anne Sasbrink j.a.sasbrink@rug.nl Datum 25-11-2013 2 Wat is het

Nadere informatie

Expertopleiding Cultuur in de Spiegel

Expertopleiding Cultuur in de Spiegel Expertopleiding Cultuur in de Spiegel 2019-2020 Muzische lessen, schoolvoorstellingen, mediaprojecten, erfgoeduitstappen, rondleidingen in musea, culturele reizen, kunstenaars in de klas, artistieke workshops,

Nadere informatie

Feedback conceptvisie KUNST & CULTUUR

Feedback conceptvisie KUNST & CULTUUR Feedback conceptvisie KUNST & CULTUUR Reactieformulier Curriculum.nu visie Negen ontwikkelteams, leraren en schoolleiders werken aan de actualisatie van het curriculum voor alle leerlingen in het primair

Nadere informatie

Wetenschap en Technologie, Science, óók voor hoogbegaafde leerlingen op PO en onderbouw VO.

Wetenschap en Technologie, Science, óók voor hoogbegaafde leerlingen op PO en onderbouw VO. VO-PO samenwerking Kandinsky - Talent Wetenschap en Technologie, Science, óók voor hoogbegaafde leerlingen op PO en onderbouw VO. VO-PO samenwerking Kandinsky - Talent Wetenschap en Technologie, Science,

Nadere informatie

Beroepsproduct Project Wetenschap en technologie op de basisschool

Beroepsproduct Project Wetenschap en technologie op de basisschool Beroepsproduct Project Wetenschap en technologie op de basisschool In dit beroepsproduct ontwerp je onderwijs op het gebied van Wetenschap en technologie voor de basisschool. Uitgangspunt bij je onderwijsontwerp

Nadere informatie

Doorlopende leerlijnen (groep 1-8) voor kunst- en erfgoededucatie binnen de basisschool, inclusief teamcursus!

Doorlopende leerlijnen (groep 1-8) voor kunst- en erfgoededucatie binnen de basisschool, inclusief teamcursus! Drama Dans Muziek Beeldend Media Erfgoed & Minitheater-Blikopener Doorlopende leerlijnen (groep 1-8) voor kunst- en erfgoededucatie binnen de basisschool, inclusief teamcursus! Kunst- en erfgoededucatie

Nadere informatie

25. 21e eeuwse vaardigheden: wat moet je er mee en wat kan je er mee?

25. 21e eeuwse vaardigheden: wat moet je er mee en wat kan je er mee? 25. 21e eeuwse vaardigheden: wat moet je er mee en wat kan je er mee? 21 e eeuwse vaardigheden in het funderend onderwijs - stand van zaken- SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Petra Fisser

Nadere informatie

Van leerdoel tot les. Door Femke Loos

Van leerdoel tot les. Door Femke Loos Van leerdoel tot les Door Femke Loos Wie ben ik? Film Persoonlijk Leren Het Stormink Inhoud Wat is leerdoeldenken? Wat levert leerdoeldenken op? WAT wil ik dat de leerlingen leren? HOE wil ik dat de leerlingen

Nadere informatie

Leerdoelen, leerlijnen en leeractiviteiten

Leerdoelen, leerlijnen en leeractiviteiten Leerdoelen, leerlijnen en leeractiviteiten Wanneer je werkt vanuit leerlijnen, is de methode slechts een van de bronnen waarmee leerlingen zich de leerstof eigen maken. Ilse Gmelig 8 februari 2018 Leerdoelen

Nadere informatie

Samenhangend cultuuronderwijs op het Praedinius

Samenhangend cultuuronderwijs op het Praedinius Samenhangend cultuuronderwijs op het Praedinius! 1 en 2 oktober 2013 Het Praedinius Gymnasium 2 De Praediniaan 3 Is er een probleem? Status van cultuurprofielen is laag. Cultuuronderwijs op het Praedinius

Nadere informatie

kansen voor betekenisvol zaakvakonderwijs

kansen voor betekenisvol zaakvakonderwijs SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling kansen voor betekenisvol zaakvakonderwijs Martin Klein Tank Leerplan(kader) Techniekpact jaarconferentie Wetenschap & 19 technologie mei 2014 Waarom?

Nadere informatie

Curriculum.nu onderwijsvernieuwing Ria Brandt en Jeroen Bron. Jaarvergadering Wolvega 7 mei 2019

Curriculum.nu onderwijsvernieuwing Ria Brandt en Jeroen Bron. Jaarvergadering Wolvega 7 mei 2019 Curriculum.nu onderwijsvernieuwing Ria Brandt en Jeroen Bron Jaarvergadering Wolvega 7 mei 2019 Vraag Pitch Wij horen graag hoe het staat met Curriculum.nu en verder". Inhoud pitch Ontwikkelingen curriculum.nu

Nadere informatie

Onderwijsvernieuwing. We doen er allemaal aan mee.

Onderwijsvernieuwing. We doen er allemaal aan mee. Onderwijsvernieuwing We doen er allemaal aan mee. Maar. Welke kant willen we op? Wat speelt er in mijn team? Wil iedereen mee? Waar liggen de interesses? Waar zit de expertise? WAARIN GA IK INVESTEREN?

Nadere informatie

Schooljaarplan Sint Gerardusschool

Schooljaarplan Sint Gerardusschool Directie Mevr. M.C. Sijmons Adres Splitting 145 Plaats Emmen Telefoon 0591-622465 E-mail stgerardus@primenius.nl Website www.sintgerardus.nl Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Borgingstrajecten 4 3 Verbetertrajecten

Nadere informatie

Informatievaardighedenplan als onderdeelvan het Leesplan

Informatievaardighedenplan als onderdeelvan het Leesplan Informatievaardighedenplan als onderdeelvan het Leesplan Binnen de landelijke aanpak van de Bibliotheek Leerlingen met goede informatievaardigheden maken betere werkstukken en houden interessantere spreekbeurten.

Nadere informatie

kennisbasis vakdidactiek biologie auteurs Teresa Maria Dias Pedro Gomes, Stefan Bosmans en Marnix van Meer

kennisbasis vakdidactiek biologie auteurs Teresa Maria Dias Pedro Gomes, Stefan Bosmans en Marnix van Meer kennisbasis vakdidactiek biologie auteurs Teresa Maria Dias Pedro Gomes, Stefan Bosmans en Marnix van Meer Domein B1.1 Biologie leren Begripsontwikkeling en jargon Leren van biologische vaardigheden Verschillen

Nadere informatie

Reactieformulier tussenproduct Curriculum.nu Kunst en Cultuur reactie conceptvisie

Reactieformulier tussenproduct Curriculum.nu Kunst en Cultuur reactie conceptvisie Reactieformulier tussenproduct Curriculum.nu Kunst en Cultuur reactie conceptvisie Negen ontwikkelteams, leraren en schoolleiders werken aan de actualisatie van het curriculum voor alle leerlingen in het

Nadere informatie

Cultuuronderwijs op zijn Haags

Cultuuronderwijs op zijn Haags Cultuuronderwijs op zijn Haags De Haagse Ladekast U U R WI C U LT JS OP JN HAA GS ZI RONDE Doorlopende leerlijnen voor Haagse basisscholen in een digitale ladekast met 128 projecten voor de groepen 1-8

Nadere informatie

Digitale geletterdheid en de lerarenopleidingen, een ontwikkelplan

Digitale geletterdheid en de lerarenopleidingen, een ontwikkelplan Digitale geletterdheid en de lerarenopleidingen, een ontwikkelplan SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling VELON conferentie Brussel, 4 februari 2016 Petra Fisser, Monique van der Hoeven, Sigrid

Nadere informatie

Kleine Gartmanplantsoen 21 1017 RP Amsterdam T 020 620 9567 info@mocca-amsterdam.nl www.mocca-amsterdam.nl. Stappenplan cultuureducatiebeleid

Kleine Gartmanplantsoen 21 1017 RP Amsterdam T 020 620 9567 info@mocca-amsterdam.nl www.mocca-amsterdam.nl. Stappenplan cultuureducatiebeleid Kleine Gartmanplantsoen 21 1017 RP Amsterdam T 020 620 9567 info@mocca-amsterdam.nl www.mocca-amsterdam.nl Stappenplan cultuureducatiebeleid Inleiding Dit stappenplan is een handreiking om te komen tot

Nadere informatie

Bestuurlijk kader Cultuur en Onderwijs

Bestuurlijk kader Cultuur en Onderwijs Bestuurlijk kader Cultuur en Onderwijs Cultuuruitingen spelen een belangrijke rol in de samenleving en in het leven van mensen. Cultuur vertegenwoordigt daarbij zowel een maatschappelijke, een artistieke

Nadere informatie

NiBi-conferentie Gezonde leefstijl van leerlingen. SLO Ger van Mossel

NiBi-conferentie Gezonde leefstijl van leerlingen. SLO Ger van Mossel NiBi-conferentie Gezonde leefstijl van leerlingen SLO Ger van Mossel (g.vanmossel@slo.nl) Kennismaking Wie...? Werkwijze bijeenkomst Leerplankader Gezonde leefstijl Naar een leerplan gezonde leefstijl

Nadere informatie

Leerlijnen Cultuureducatie. SKVR Projectbureau Onderwijs & Innovatie

Leerlijnen Cultuureducatie. SKVR Projectbureau Onderwijs & Innovatie Leerlijnen Cultuureducatie SKVR Projectbureau Onderwijs & Innovatie Programma Ontwikkelproces SKVR activiteiten in verlengde leertijd Waarom leerlijnen cultuureducatie Van praktijk naar leerlijn Kinderen

Nadere informatie

Vragenlijst deelnemers Vlaams Lerend Netwerk STEM SO

Vragenlijst deelnemers Vlaams Lerend Netwerk STEM SO Vragenlijst deelnemers Vlaams Lerend Netwerk STEM SO 1. Persoonlijke gegevens Naam school:.. Provincie school: o Antwerpen o Limburg o Oost- Vlaanderen o Vlaams- Brabant o West- Vlaanderen Wat is je functie?

Nadere informatie

De curriculum van de masteropleiding PM MBO kan op verschillende niveau s bekeken worden:

De curriculum van de masteropleiding PM MBO kan op verschillende niveau s bekeken worden: Marco Snoek over de masteropleiding en de rollen van de LD Docenten De curriculum van de masteropleiding PM MBO kan op verschillende niveau s bekeken worden: Het intended curriculum : welke doelen worden

Nadere informatie

Inleiding. Projectonderwijs.slo.nl 1/5

Inleiding. Projectonderwijs.slo.nl 1/5 Inleiding Deze handleiding informeert lerarenopleiders en onderwijsondersteuners over de cursus waarmee zij docenten kunnen professionaliseren in het ontwikkelen van projectonderwijs. Na een korte verantwoording

Nadere informatie

De drieslag rekenen in de doorgaande leerlijn vmbo-mbo

De drieslag rekenen in de doorgaande leerlijn vmbo-mbo De drieslag rekenen in de doorgaande leerlijn vmbo-mbo Caroline van Eijk Conferentie doorlopende leerlijnen taal en rekenen, De referentieniveaus in de praktijk Zwolle, 10 november 2010 Project Rekenpiloot

Nadere informatie

WERKEN AAN CULTUREEL BEWUSTZIJN MET HET ARCHIEF VOOR ONDERWIJS

WERKEN AAN CULTUREEL BEWUSTZIJN MET HET ARCHIEF VOOR ONDERWIJS WERKEN AAN CULTUREEL BEWUSTZIJN MET HET ARCHIEF VOOR ONDERWIJS MIAT ONDERZOEK CULTUUR IN DE SPIEGEL ACTIEF MET ARCHIEF ONDERZOEK CULTUUR IN DE SPIEGEL ACTIEF MET ARCHIEF CULTUREEL BEWUSTZIJN VERSTERKEN

Nadere informatie

Leren van binnenuit 2009-2011. KHLIM, KHLeuven, HuB, Groep T education college

Leren van binnenuit 2009-2011. KHLIM, KHLeuven, HuB, Groep T education college Leren van binnenuit Diversiteitsproject SoE 2009-2011 KHLIM, KHLeuven, HuB, Groep T education college Opzet van vandaag 1. Korte voorstelling van het project 2. Verkenning van de begeleidingsmethodiek

Nadere informatie

Wat komt er nu werkelijk terecht van cultuuronderwijs op school?

Wat komt er nu werkelijk terecht van cultuuronderwijs op school? DEEL 6 HOE ZIET CULTUURONDERWIJS IN HET PRIMAIR EN VOORTGEZET ONDERWIJS VIOLA VAN LANSCHOT HUBRECHT, PASCAL MARSMAN (SLO) RONALD KOX (LKCA) Wat komt er nu werkelijk terecht van cultuuronderwijs op school?

Nadere informatie

Willibrordus: cultuur in ons hart

Willibrordus: cultuur in ons hart 1. Willibrordus: cultuur in ons hart De huidige maatschappij vraagt om creatieve burgers die nieuwe ideeën kunnen bedenken en uitwerken. Daarom mag je op de Willibrordus door spelen wijs(er) worden! Kom

Nadere informatie

Het abc van een leerlijn taalvaardigheid. Prof. Dr. Herbert De Vriese Guido Cajot, Wim De Beuckelaer, Mit Leuridan

Het abc van een leerlijn taalvaardigheid. Prof. Dr. Herbert De Vriese Guido Cajot, Wim De Beuckelaer, Mit Leuridan Het abc van een leerlijn taalvaardigheid Prof. Dr. Herbert De Vriese Guido Cajot, Wim De Beuckelaer, Mit Leuridan 1. Het abc van een leerlijn taalvaardigheid 2. Een praktijkvoorbeeld uit de opleiding wijsbegeerte

Nadere informatie

Willibrordus: cultuur in ons hart

Willibrordus: cultuur in ons hart Willibrordus: cultuur in ons hart De huidige maatschappij vraagt om creatieve burgers die nieuwe ideeën kunnen bedenken en uitwerken. Daarom mag je op de Willibrordus door spelen wijs(er) worden! Kom je

Nadere informatie

Uitwerking kerndoel 3 Nederlandse taal

Uitwerking kerndoel 3 Nederlandse taal Uitwerking kerndoel 3 Nederlandse taal Tussendoelen en leerlijnen Nederlandse taal Primair onderwijs In samenwerking met het expertisecentrum Nederlands Enschede, 1 juni 2006 Nederlands kerndoel 3 Stichting

Nadere informatie

Educatief pakket duurzame energie Didactische onderbouwing

Educatief pakket duurzame energie Didactische onderbouwing Educatief pakket duurzame energie Didactische onderbouwing Inhoud Welkom Doelen Profielschetsen Materialen Bijlagen Met het Solly Systeem worden kinderen al op jonge leeftijd geïntroduceerd in de wereld

Nadere informatie