Don Bosco Groenveld. en Don Bosco Groenveld Plus, Visietekst

Transcriptie

1 1 Don Bosco Groenveld en Don Bosco Groenveld Plus, Visietekst Ons opvoedingsproject Don Bosco Groenveld en Don Bosco Groenveld Plus hebben de naam zorgbrede scholen te zijn. Dit is niet zonder reden. We hebben inderdaad de intentie om binnen onze scholen elk kind gelijke opvoedingskansen en kwaliteitsvol onderwijs aan te bieden. Op deze wijze hopen we te kunnen bijdragen tot hun ontplooiingskansen, hun opleiding, het behalen van een diploma en dit alles in de hoop dat ze als zelfstandige, kritische, gelukkige burgers kunnen functioneren in onze maatschappij en er zelfs kunnen aan meebouwen. Dit streven vindt zijn oorsprong in het opvoedingsproject van Don Bosco. 1. Enkele kenmerken: Onze visie op de mens. Als Don Boscoschool hebben we de integrale ontplooiing van jongeren voor ogen. Dit betekent dat we in ons opvoedend omgaan met onze jongeren oog willen hebben voor alle aspecten: het lichamelijke, het verstandelijke, het spirituele, het sociale Jongeren zijn in hun ontwikkeling op al deze domeinen nooit volledig af. We willen daarom elke jongere benaderen als een uniek wezen, een originele persoonlijkheid en elke jongere uitnodigen om te geloven in zichzelf en de ander. Onze opvoedingsdoelen Vertrekkend vanuit dit mensbeeld, voeden we op naar vier fundamentele kwaliteiten. We willen jongeren bijstaan in hun groei naar persoonlijke vrijheid en zelfstandigheid en hen vanuit deze persoonlijke vrijheid uitnodigen tot het opnemen van verantwoordelijkheid. Bovendien staan wij jongeren bij in hun zoektocht naar verbondenheid met medemensen. Tenslotte ontdekken wij samen met jongeren de dieperliggende bestaansreden van het leven, zingeving. Deze vier opvoedingsdoelen, zoals beschreven in het opvoedingsproject van Don Bosco, hebben we voor onze school van beroepsonderwijs en buitengewoon beroepsonderwijs naar zeer tastbare en concrete noden vertaald en vorm gegeven in de Cirkel van Veerkracht. Dit is concreet uitgewerkt in bijlage 3. Onze opvoedingsstijl Don Boscoscholen kiezen uitdrukkelijk voor de dagelijkse dialoog met jongeren. Ze doen dit vanuit een geïnteresseerde aanwezigheid die leerkrachten en opvoeders vele kansen biedt om gewenst gedrag, normen en waarden voor te leven en te duiden. Omwille van die voortdurende dialoog, zijn leerkrachten en opvoeders op een

2 2 assisterende en betrokken, actieve wijze aanwezig tussen de leerlingen; op de speelplaatsen, tijdens de ontspanningsmomenten, tijdens de lessen, tijdens naschoolse activiteiten. Jonge mensen opvoeden realiseren we door in relatie te gaan met jongeren; hoe beter die pedagogische relatie is, hoe beter een leerling zijn toekomst vorm geeft. In onze scholen streven we naar een hartelijke sfeer waar jongeren zich thuis kunnen voelen. Deze hartelijke aangename sfeer brengt echter nooit de fundamentele nood aan rationaliteit, aan redelijkheid in het gedrang. Een hartelijke leefsfeer zonder normen en grenzen is een utopie. Deze grenzen en normen worden voorgeleefd en jongeren worden hierin begeleid om hun verantwoordelijkheid op te nemen. Grenzen, normen en structuur bieden bovendien de noodzakelijke duidelijkheid en veiligheid en dit is voor onze leerlingen van BSO en BUSO en belangrijke meerwaarde. Dit alles is een proces van voorleven en uitnodigen. 2. De concrete invulling van de missie van onze school 2.1 Onze doelstellingen Wij willen jongeren vormen tot deskundige beroepskrachten in de verzorgingssector (studierichting verzorging), de dienstensector (studierichting organisatiehulp) en de creatieve sector (studierichting publiciteit en illustratie). Daarbij is het zoeken naar een geschikt opleidingstraject een must, waarbij heroriëntering soms noodzakelijk kan zijn. Daarnaast willen wij jongeren begeleiden, in de geest van Don Bosco, in hun groei naar volwassenheid zodat ze verantwoordelijkheid kunnen opnemen voor zichzelf, op de werkvloer en in de samenleving. 2.2 De krachtlijnen Een degelijke, kwaliteitsvolle opleiding bieden aan jongeren in een aangepaste infrastructuur. - Leerkrachten zijn deskundig geschoold en sterk verbonden met de werksituatie: stagebegeleiders en leerkrachten weten wat er gebeurt op de stageplaatsen en welke de tendensen zijn binnen de sector. - Leerkrachten en ondersteuners in het buitengewoon onderwijs zijn bovendien opgeleid om de specifieke hulpvragen van deze doelgroep, op een deskundige en onderbouwde wijze te beantwoorden. - We voorzien lesdoorbrekende activiteiten in de vorm van projecten en alternatieve stages, waarbij er een sterke samenwerking is tussen de algemene en de beroepsgerichte vakken. - Een hoge mate van professionalisering door bijscholing, lectuur, vakoverleg, implementatie van vernieuwingen, - Aangepaste accommodatie en ruime mogelijkheden tot persoonlijke ontplooiing van de jongeren. - Voor onze jongeren van DBG en DBG-Plus bieden we bovendien vluchtheuvels aan waar ze kunnen terugvallen op deskundige begeleiding op momenten dat hun welbevinden het leren in de weg staat. - Het personeel staat open voor nieuwe initiatieven en is up to date met ontwikkelingen in het onderwijs en in het werkveld.

3 3 - Leerkrachten zijn gevormd om de signalen van onwelbevinden bij leerlingen snel te lezen en hen op zo n wijze door te verwijzen naar ondersteuners (DBG Plus) of naar leerlingenbegeleiders (DBG) waardoor dergelijke situaties het lesgebeuren niet in het gedrang brengen en de jongere de zorg krijgt die zij/hij nodig heeft om terug te kunnen aansluiten bij het leerproces. - We bieden onderwijs aan in een school gelegen aan de rand van de stad, in een ruime en groene omgeving, en gemakkelijk bereikbaar. - Leerlingen kunnen zich specialiseren in de zevende jaren. - We doen beroep op de knowhow van externen en ervaringsdeskundigen. - We hebben aandacht voor de attitudevorming bij jongeren en nemen meerdere initiatieven die hen hiertoe kansen bieden. - We bouwen een zorgbrede school uit Jongeren begeleiden in hun groei naar fijne volwassenen in de stijl van Don Bosco. Vanuit het opvoedingsproject van Don Bosco groeien jongeren in zelfstandigheid en verantwoordelijkheid. Jongeren staan centraal en nemen actief deel aan hun ontwikkeling. In interactie met de jongeren biedt de school (als leefen leergemeenschap) ruimte tot ontplooiing Een eigen plaats voor jongeren waar beroepsonderwijs en buitengewoon onderwijs autonoom georganiseerd wordt en waar ze zich thuis voelen. o We onthalen jongeren in de stijl van Don Bosco. o We voeren een preventief beleid waardoor een positief zelfbeeld kan groeien. o We laten jongeren zichzelf zijn en laten hen groeien in weerbaarheid en verbondenheid. o We geven jongeren de kans initiatieven te nemen en voorstellen te doen. o We bouwen een zorgbrede school uit met groeikansen voor elke jongere. o We hebben oog voor de specifieke noden van elk kind. We streven hierbij naar inclusief onderwijs voor onze leerlingen van DBG Plus. o We ondersteunen onze leerlingen in het respectvol leren omgaan met alle leerlingen en het groeien naar een gevoel van gelijkwaardigheid onder leerlingen en personeelsleden Een leerplaats waar vaardigheden geoefend worden, kennis opgedaan en een beroep aangeleerd wordt. o We bieden een deskundige voorbereiding en oriëntering naar een toekomstig beroep. o We leren een beroep aan in de logistieke, technische, creatieve, voedings- en verzorgingsdiensten doorheen een praktijkgerichte opleiding. o We organiseren leerrijke stages die aansluiten bij het werkveld met sterke individuele begeleiding door leerkrachten.

4 4 o We geven leerlingen de kans om hun leerproces in handen te nemen aansluitend bij het leerplan en in overleg met beroepskrachten (school en werkveld). o We hebben aandacht voor klasmanagement. o We hebben aandacht voor de verschillende leerstijlen van de leerlingen o In onze school bieden we een brede basiszorg aan die geldt voor elke leerling o Daarnaast kan verhoogde zorg aangeboden worden voor een specifieke leerling o Indien noodzakelijk kan voor een leerling overgegaan worden tot de uitbreiding van verhoogde zorg. Dit gebeurt in overleg met de klassenraad Een ontmoetingsplaats waar ruimte is voor ontmoeting, waar vriendschap kan groeien en initiatieven kunnen genomen worden. o We geven jongeren kansen om te organiseren en te participeren en tegelijkertijd te leren om verantwoordelijkheid op te nemen. o Speelplaatsen zijn ingericht als ontmoetingsplaatsen o De school neemt gericht initiatieven met het oog op het bevorderen van een gevoel van verbondenheid met elkaar, de school, de ruimere omgeving Een zinplaats waar ruimte aangeboden wordt om de zin van het leven te ontdekken. o We reiken jongeren gelegenheden aan om te reflecteren. o We leven hierin voor door ons dienstbaar op te stellen, met een gevoel van vrijgevigheid. Het doen voor de ander zonder verwachting, onvoorwaardelijk. Vanuit het opvoedingsproject van Don Bosco werken leerkrachten en opvoeders in communicatieve en assisterende opvoedingsstijl. - We benaderen de jongeren vanuit een integrale mensvisie met een sterk accent op hun praktische intelligentie. - We zien de jongeren graag, hebben een positieve ingesteldheid en tonen interesse voor de wereld van de jongeren die we naar waarde schatten. - We geloven in de groeikracht van elke jongere en hebben extra aandacht voor jongeren met specifieke noden, zoals ook voor onze leerlingen met een autisme spectrum stoornis. - We staan open voor communicatie en overleg, in dialoog met elkaar en met jongeren en hun omgeving (gezin, vriendenkring, context ) - We zijn identificatiefiguren: die moed opbrengen om zichzelf te zijn; die de durf hebben om jongeren te bevragen met respect voor hun eigenheid en groei; die geduldig zijn, begrip opbrengen en blijvende kracht hebben om te herbeginnen;

5 5 die grenzen durven aangeven en hierdoor preventief optreden; die constructief en methodisch willen handelen tijdens conflictsituaties die relatiebekwaam en sociaal vaardig zijn; die zich de opvoedingsstijl van Don Bosco eigen maken. - Door assistentie en bereikbaarheid van personeel en directie vormen we een netwerk ter ondersteuning van de jongeren. - Bij psychosociale problemen en leermoeilijkheden werken we probleemoplossend in zeer nauwe samenwerking met de interne leerlingenbegeleiding, CLB en externe hulpverleners. - We voeren een participatief schoolbeleid zowel naar personeel, leerlingen als ouders. 3. Haalbaarheid? Een evenwichtsoefening tussen draagkracht en draaglast: Vanuit deze visie op opvoeding en onze missie in Groenveld als exclusieve beroepssecundaire school en school voor buitengewoon onderwijs OV4 - type 9, geven we vorm aan het pedagogisch handelen en het schoolleven. Vele leerlingen en/of hun ouders kiezen bewust voor onze scholen. Hun argumenten hiervoor zijn zeer verscheiden, maar het feit dat we een duidelijk beleid voeren om elke leerling gelijke onderwijskansen aan te bieden en streven naar een inclusieve benadering voor de leerlingen van beide scholen, is een herkenbare rode draad doorheen deze verscheidenheid aan argumenten. 3.1 Zorg trekt zorg aan De vaststelling dat jongeren binnen onze school mogen rekenen op kwaliteitsvol onderwijs en opvoeding en dat jongeren bovendien kunnen terugvallen op ondersteuning wanneer zij geconfronteerd worden met hindernissen, moedigt vele ouders en externe instanties aan om een beroep te doen op de diensten van onze beide scholen. Dit heeft natuurlijk een keerzijde. Sinds enkele jaren stellen we vast dat onze school DBG een concentratie kent aan zorgleerlingen en dat de vraag om leerlingen op te nemen in DBG Plus onze capaciteitsgrenzen onder druk zet. Concreet hebben in DBG meer dan de helft van onze leerlingen specifieke ondersteuning nodig om kans te maken op een succesvolle schoolloopbaan (psychosociaal of leerondersteuning). De instroom in de eerste graad vanuit het buitengewoon basisonderwijs neemt toe en dan voornamelijk vanuit type 1 en type 3, daarnaast eist de implementatie van het M-decreet onze aandacht op en dienen we de werking hierop aan te passen. Bovendien stellen we een toename vast van het aantal leerlingen dat te kampen heeft met ernstige problemen in hun leefomgeving (POS). Ook deze leerlingen vragen een bijzondere aandacht om hen enige kans te geven op slagen in het onderwijssysteem. Daarnaast begeleiden we ook een aantal leerlingen met psychische problemen. Bovendien stellen vele van deze jonge mensen externaliserend probleemgedrag. En vaak gaat het om een combinatie van problemen In zowel DBG als in DBG Plus leeft het vermoeden dat enkele van onze leerlingen eigenlijk ondersteuning zouden moeten krijgen in de onderwijsvorm OV4 Type 3.

6 6 Bij gebrek aan aanbod in onze regio lijken we tot de schrijnende vaststelling te moeten komen dat deze leerlingen niet doorverwezen worden met het juiste attest en noodgedwongen blijven worstelen in het gewoon beroepsonderwijs of doorgeschoven worden naar het BUSO, OV4 type 9. Dit weegt op onze werking en de leerling met deze specifieke nood blijft in de kou staan. 3.2 Draagkracht van de personeelsleden Vaststelling: Onze personeelsleden zijn, bij aanvang, niet opgeleid om al deze zorgvragen te managen en bovendien beschikt een beroepssecundaire school in het regulier niet over de noodzakelijke personeelsomkadering om de zorg binnen het beroepsonderwijs vorm te geven. Het uitbouwen van een zorgbrede school kan bijgevolg maar indien de inrichtende macht, de directie en de personeelsleden deze beleidsoptie dragen. Het is bemoedigend dat binnen onze beide scholen alle betrokken partijen dit beleid willen uitdragen en helpen realiseren., maar het is ontmoedigend en chokerend om te moeten vaststellen dat de overheid blind blijft voor de prangende noden; ook binnen het regulier beroepsonderwijs. Het uitbouwen van een zorgbeleid is vandaag een te vrijblijvende keuze van een inrichtende macht. In 2014 werkten we samen met collega s van buitengewoon en regulier onderwijs een document uit waarbij het zorgbeleid van enkele scholen in kaart werd gebracht. Met deze gegevens achter de hand werden we uitgenodigd voor een overleg op het departement Onderwijs en Welzijn. Document: In 2015 en in 2016 hebben we vanuit onze school een schrijven gericht aan het Departement Onderwijs, het Departement Justitie en het Departement Welzijn. Brief: Groenveld-2016.pdf In afwachting van structurele omkadering hebben we enkele gerichte initiatieven ondernomen om voor elk kind het recht op onderwijs in onze beide scholen in de praktijk gerealiseerd te krijgen en leerkrachten voldoende ondersteuning aan te bieden.

7 Reeds gerealiseerde initiatieven De directie van deze school heeft in enkele belangrijke beslissingen genomen om de draagkracht te vergroten. Het stijgend leerlingenaantal, de toenemende en verscheidene zorgvragen van leerlingen en het onrustwekkend ziekteverzuim bij onze personeelsleden (15%) plaatste ons voor een belangrijk dilemma. Of een inschrijvingsstop organiseren en een procedure uitwerken om jongeren met uitgesproken zorgvragen en leerlingen met externaliserend probleemgedrag uit te sluiten, of binnen de school een netwerk uitbouwen ter ondersteuning van personeelsleden en leerlingen en expertise binnen de school te halen; ook de infrastructuur zou hiervoor moeten aangepast worden. Er werd geopteerd voor het laatste en deze beleidsoptie werd vertaald op verschillende niveau s Fase van verkenning: Met een delegatie van de personeelsleden werd, in 2009, onder leiding van Dr. Franky D'Oosterlinck, Orthopedagoog, Master trainer LSCI, de situatie en de draagkracht van de school geanalyseerd. Vanuit deze analyse werd een stappenplan ontwikkeld om de missie van de school te verfijnen, het zorgbeleid te verfijnen en een strategie ter ondersteuning van de personeelsleden uit te werken Ondersteuning van de pedagogische aanpak in de klassen In eerste instantie werden initiatieven genomen om de aanwezige deskundigheid binnen de school aan elkaar door te geven. Er werd een personeelsvergadering georganiseerd waarbij collega s kennis konden maken met allerhande interactieve werkvormen. Deze werkvormen werden gedemonstreerd aan elkaar. Collega s werden tijdens deze momenten aangemoedigd en uitgenodigd om samen te werken. De gesloten deuren van elkaars klaslokalen werden geopend. Dankzij de open sfeer kreeg men een verrijkte kijk op elkaar en de leerlingen (teambuilding). De coaching van nieuwe leerkrachten werd verder uitgebouwd; zij krijgen een twee jaar durend begeleidingstraject aangeboden binnen de school. Co-teaching kreeg meer ingang. Vakgroepwerking werd op punt gesteld Oprichting van de OV4 school, type 9 Naar aanleiding van de vaststelling dat een relatief groot aantal leerlingen met ASS in de reguliere werking en zonder specifieke ondersteuning trachten te overleven in onze school voor BSO, drong de nood zich op om expertise op dit vlak in huis te halen. Bovendien dienden we dringend de infrastructuur aan te passen aan de zorgvragen van deze doelgroep. In 2015 werd een aanvraag ingediend om de onderwijsvorm OV4, type 9 op te richten en zo de noodzakelijke expertise en zorg in onze school uit te bouwen. We stellen vast dat het leerlingenaantal in deze OV4- school in 2016 met 50% gestegen is. De nood aan kwaliteitsvol onderwijs en een zorgaanbod is voor deze doelgroep in onze regio is zeer groot Training in LSCI Sinds 2009 wordt binnen onze beide scholen sterk ingezet op het uitrollen van een uitgebreid zorgbeleid. Signalen vanuit het korps en de jongeren dwongen ons tot het

8 8 uitbouwen van een intensieve aanpak van elke vorm van grensoverschrijdend gedrag. In eerste instantie werd gezocht naar een methodische aanpak van grensoverschrijdend gedrag. Er werd geopteerd voor het implementeren van één heldere en onderbouwde methodiek: Life Space Crises Intervention. Dit is een verbale interventiemethodiek waarbij de jongeren die grensoverschrijdend gedrag stellen kunnen rekenen op ondersteuning van de centrale figuren in hun levensruimte. Wanneer jongeren dus grensoverschrijdend gedrag stellen in een schoolcontext, moeten ze binnen deze context de kans en ruimte krijgen om beluisterd te worden en op een deskundige wijze begeleid te worden om zo inzicht te verwerven in de oorzaken van hun gedrag en alternatief gedrag aan te leren. Het implementeren van deze interventiemethodiek zorgde voor een opvallende kentering bij het welbevinden van leerlingen en de leden van het korps. Voor de implementatie werd bij de personeelsleden en medeleerlingen een gevoel van onveiligheid vastgesteld. Bij personeelsleden leefde een uitgesproken nood aan inzicht in de problematiek van de jongeren en behoefte aan scholing om beter in te kunnen spelen op deze probleemsituaties. Het opvoedingsproject van Don Bosco nodigt hen immers uit en moedigt hen aan om met elke jongere op pad te gaan. Dit neemt niet weg dat het een moeilijke opdracht blijft om wangedrag van jongeren niet enkel te criminaliseren en louter af te wegen tegenover de regels van onze school, maar telkens opnieuw op zoek te gaan naar de boodschap achter het wangedrag. Dus in plaats van onaangepast gedrag louter te spiegelen tegen het gewenst gedrag en op basis van de mate van verschil de aard van de sanctie te bepalen werd in onze scholen een structuur uitgebouwd om op een constructieve wijze dit gedrag te begeleiden. Er werd de fysieke en psychische ruimte gecreëerd waardoor deze jongeren niet enkel duidelijk gemaakt wordt welke de leefregels zijn, maar waar we hen ook beluisteren en ondersteunen bij hun zoektocht naar inzicht in hun gevoelens en hun gedrag. Er werd een time-out ruimte uitgebouwd waar jongeren in crisis kans krijgen om tot rust te komen. Voor de leerlingen van de reguliere werking is dit de Toeza = toezicht zonder aandacht en voor de leerlingen van de Plus-werking is dit de Toemba = toezicht met bijzondere aandacht. Er werd bovendien een duidelijk stappenplan uitgewerkt rond omgaan met grensoverschrijdend gedrag. Stappenplan: pdf Richtlijn toezicht in Toeza: Anno 2016 zijn alle leden van de cel leerlingenbegeleiding, de directie, de CLBmedewerker en ruim 50% van de medewerkers reeds opgeleid in LSCI. Deze personeelsleden kunnen in crisissituaties ingeschakeld worden ter ondersteuning van deze leerling(en) en de collega( s). Leerlingen en leerkrachten kunnen terugvallen op een permanentieteam bestaande uit de leerlingenbegeleiders en de leden van het directieteam. Leerlingen kunnen, in overleg met de leden van de cel leerlingenbegeleiding een coach toegewezen krijgen. Richtlijn Coach:

9 9 ondersteuning_van_jongeren_met_grensovers chrijdend_gedrag-1.pdf Mede dankzij de LSCI-methodiek kunnen we samen met onze leerlingen groeien naar inzicht in het eigen gedrag, de eigen gevoelens en de gevoelens van anderen. We trachten de relatie te leggen tussen hun gedrag en hun gevoelens die aan de basis liggen van dit gedrag. LSCI is geen medicijn. Trouwens zou er een medicijn bestaan voor jongeren wiens kansen ontnomen werden door blootstelling aan verwaarlozing, gebrek aan leerkansen in hun omgeving, misbruik, blootstelling aan inconsequent ouderschap of familiaal geweld, aan immorele waarden of antisociaal gedrag? LSCI is een methodiek om gedrag en gevoelens te begrijpen. Deze methodiek bevat een procedure om leerlingen inzicht te leren verwerven in de relatie tussen hun gedrag en hun gevoelens die aan de basis liggen van dit gedrag. Gedurende een LSCI-gesprek verschuift de aandacht vaak van het incident naar een dieper, onderliggend probleem dat niet gemakkelijk uitgedrukt wordt door de leerling. De leerling en de volwassene verkennen tijdens het traject samen wegen om zowel het

10 10 concrete incident als de geassocieerde lange termijnproblemen te verbeteren. Men gaat op zoek naar gedragsalternatieven om een herhaling van crisis te voorkomen of om constructief om te gaan met stress Vorming van alle personeelsleden in het kijken naar problematisch gedrag Tijdens pedagogische studiedagen en personeelsvergaderingen worden regelmatig impulsen gegeven waardoor alle personeelsleden inzicht krijgen in de methodiek LSCI, waarbij inzicht in oorzaken van gedrag bijgebracht wordt, en waarbij hulpmiddelen aangereikt worden om crisissituaties beter te managen. Nieuwe personeelsleden krijgen vorming in het leren omgaan met tegenagressie en tijdens de pedagogische studiedag in februari 2017 wordt iedereen tijdens een vormingsdag ondergedompeld in het aangaan van positieve relaties met jongeren (=RAP). RAP helpt volwassenen om jongeren aan te spreken, positieve connecties met hen op te bouwen, problemen van jongeren als leermomenten te zien en sterktes van jongeren aan te spreken. Deze methode bestaat uit een duidelijk format: Connect (Verbinden) Clarify (Verduidelijken) Restore (Herstellen) Dankzij dit vormingsaanbod wordt vandaag op een constructievere wijze gekeken naar crisissituaties en zijn personeelsleden beter gewapend om een crisis te ontladen in plaats van olie op het vuur te gooien en een crisis te laten ontsporen Uitwerken van een duidelijk stappenplan Sinds september 2010 werken we binnen onze school met een stappenplan. Dit omhelst een uitgeschreven procedure om jongeren te begeleiden binnen onze school. De eerste resultaten lijken positief te zijn. Dankzij dit stappenplan wordt duidelijk dat elke medewerker een rol kan en moet spelen in het coachen van leerlingen en van elkaar. Het bijsturen van ongewenst gedrag is geen exclusieve taak van directie en leerlingenbegeleiders, maar een gezamenlijk project. Daar waar voorheen problematisch gedrag gemeld, lees gedeponeerd, werd bij de directie en men een afwachtende houding aannam, stellen we vandaag vast dat collega s actief participeren en oplossingsgericht denken rond bijsturingskansen voor leerlingen. Bovendien is één van de opvallendste resultaten dat binnen onze beide scholen het besef bestaat bij alle personeelsleden dat we elke vorm van grensoverschrijdend gedrag aangrijpen als leerkans voor jongeren en steeds moet leiden tot een beter inzicht in het gedrag en moet uitmonden in aanleren van nieuwe vaardigheden en herstel. Tevens werd dankzij dit duidelijk stappenplan en het consequent hanteren ervan een basisveiligheid geïnstalleerd voor personeelsleden en leerlingen. Het stappenplan: Het welbevinden bij de leerlingen en de medewerkers van de school is enorm toegenomen. Dit werd onder andere duidelijk in de analyse van de psychosociale bevraging door het extern controleorganisme IDEWE in 2016 Resultaten: Heverlee-Groenveld-en-groenveld-plus.pdf

11 11 4. Een kijk op de toekomst Het is duidelijk dat dit werk niet af is. Ons concreet pedagogisch handelen wordt dagelijks verrijkt met nieuwe inzichten. We blijven met onze ploeg streven naar de realisatie van ons opvoedingsproject en van onze missie als beroepsschool en als school voor buitengewoon beroepsonderwijs en investeren in het ondersteunen van jonge mensen op hun weg naar volwassenheid. De rode draad blijft onze mensvisie, ons geloof in de groeikansen van elke jongere. Tevens willen we onze schoolomgeving blijven uitbouwen tot een veilige en zorgende leefomgeving. Pas dan kunnen jongeren kans maken om uit te groeien tot gemotiveerde, zorgende, gedisciplineerde en verantwoordelijke mensen. Om deze zorgende leef- en leeromgeving te kunnen blijven uitbouwen zullen we ook in de toekomst gericht initiatieven moeten blijven uitwerken. Ook de verdere implementatie van de zorgvragen vanuit de consequenties van het M-decreet en de intense samenwerking tussen DBG en DBG-Plus, zullen ons in de toekomst verder blijven uitdagen. Daarnaast bieden we vanuit onze scholen ook ondersteuning voor scholen van de regio. De onderwijsuitdaging vandaag vraagt om een intense samenwerking over de eigen schoolgrens heen; dit in het belang van een haalbaar onderwijstraject voor elk kind. 4.1 De directieraad Onze beide scholen staan ook in de nabije toekomst voor belangrijke uitdagingen: De samenwerking DBG en DBG Plus De oprichting van een A-stroom voor OV4, Type 9 De infrastructurele uitdagingen (extra leslokalen) De nood binnen de regio naar een onderwijsvorm OV4, Type 3 en het ontbreken van een aanbod brengt met zich mee dat dit druk legt op onze werkingen. We zullen de vinger aan de pols moeten houden, signalen bij collega s en leerlingen beluisteren en het schoolbeleid bijsturen waar nodig. Enerzijds moeten we initiatieven uitwerken om de verantwoordelijke overheid te informeren over de concrete noden binnen scholen, maar anderzijds dienen we binnen onze school initiatieven te blijven uitwerken ter ondersteuning van de personeelsleden die deze inclusie elke dag moeten waarmaken. Indien we deze taak niet opnemen. We wensen een beleid te voeren dat vroegtijdige uitstroom voorkomt en weet in te spelen op de noden van de leerlingen. We zullen binnen de directieraad impulsen moeten blijven ontwikkelen opdat vanuit verschillende overlegorganen en werkgroepen initiatieven genomen worden om leerlingen en collega s te ondersteunen in hun opdracht. 4.2 GOK: Gelijke Onderwijskansen De werkgroep probeert via verschillende ingangspoorten de onderwijskansen van leerlingen te vergroten. Collega Nele Van Coillie bundelt de verschillende initiatieven in een dossier. Het GOK-beleid van de school heeft tot doel elke leerling toegang te verlenen tot kwaliteitsvol onderwijs en hen te begeleiden doorheen het traject.door te werken aan het taalbeleid krijgen anderstaligen, taalzwakken, maar eigenlijke alle leerlingen impulsen om de schooltaal en de taal op stage beter te begrijpen en gebruiken.

12 12 Door te werken rond socio-emotionele ontwikkeling wordt gewerkt aan de preventie van leer- en gedragsproblemen, zodat welbevinden, betrokkenheid en competentie verhogen. Door te werken met leerlingen de kans geven om te tonen wie ze zijn, ook buiten hun schoolse vaardigheden. Men wil de leerlingen ook laten proeven van de soms niet gekende diversiteit in hun leefomgeving. Dit alles gebeurt op school-, leerkrachten- en leerlingenniveau. 4.3 De pedagogische raad Dit is het forum bij uitstek om over het huidig pedagogisch handelen te reflecteren en vanuit de reflectie onze werking te versterken, te bevestigen of bij te sturen. De leden van de pedagogische raad vertegenwoordigen alle personeelsleden en kunnen aangeven waar gevoeligheden liggen of knelpunten zich situeren. Het is aan ons om de signalen ernstig te beluisteren en samen met de leden van deze raad oplossingsgericht het beleid verder vorm te geven. Naast het uitwerken van initiatieven, actiepunten en procedures zal het belangrijk blijven om ook binnen de pedagogische raad de visie op opvoeding, op de missie van de school en op het profiel van onze leerlingen bespreekbaar te houden. De pedagogische raad is tevens een belangrijk kanaal om LSCI verder te implementeren. Wanneer deze raad de signalen van het team kan en mag vertalen in haalbare doelstellingen en hierin LSCI een rol kan toebedelen, dan is de kans op een blijvend olievlekeffect vrij reëel. Bijlage 2: omgaan met grensoverschrijdend gedrag 4.4 De LSCI werkgroep Ongeveer één maal per zes weken organiseert dit team samen met de twee LSCI-trainers van de school, een intervisie voor alle getrainde collega s. De deelname aan deze intervisie gebeurd op vrijwillige basis en heeft tot doel de methodiek levend te houden en de aanpak van de collega s verder te verfijnen. Dit initiatief blijven we ook in de toekomst verder uitwerken. Deze intervisiemomenten bieden ons de kans om elkaars ervaringen in het omgaan met jongeren in crisis en collega s te delen en elkaar te ondersteunen in de dagelijkse praktijk. Dit is belangrijk, immers, de leden van dit team en elke collega die een opdracht als coach opneemt in de school, doet dit naast een voltijdse opdracht, hetzij als leerkracht, als leerlingenbegeleider, als directielid enz... Het is dus van groot belang om de ervaringen met collega s te delen, elkaar te beluisteren, bij te sturen en vooral te bemoedigen. Het positief effect van de implementatie van een methodisch onderbouwde aanpak van grensoverschrijdend gedrag is groot in onze scholen. Vanuit de kerngroep LSCI worden ook voorstellen geformuleerd en in de praktijk gerealiseerd om het welbevinden van leerlingen en collega s te vergroten, de schoolcultuur te expliciteren naar alle betrokkenen en voorstellen uit te werken om de infrastructuur aan te passen aan dit uitgesproken zorg- en preventief beleid: ontmoetingsdag in teken van de waarden van de Cirkel van Veerkracht activiteitenaanbod voor leerlingen en leerkrachten om te groeien in zelfstandigheid, meesterschap, verbondenheid en zingeving uitbouw van vluchtheuvels voor beide scholen invulling van de time-in voor leerlingen die tijdelijk niet komen tot leren

13 13 permanente vorming naar aanleiding van concrete probleemsituaties begeleiding van nieuwe leerkrachten en medewerkers De cel leerlingenbegeleiding Het is een objectieve vaststelling dat de cel en in het bijzonder de leerlingenbegeleiders overvraagd worden. Vanuit de directieraad en het LSCI-team worden initiatieven verder ontwikkeld om de leerlingenbegeleiders te ondersteunen. Op geregelde tijdstippen wordt een intervisie georganiseerd voor en door de leden van de cel Leerlingencoaches ondersteunen het zorgbeleid vanuit de leden van de cel Het permanentieteam helpt crisissituaties mee op te vangen Tijdens de bijeenkomsten de leden van de cel worden casussen grondig uitgediept en een aanpak voorgesteld Er is een vlottere communicatiestroom met alle medewerkers De ICT-coördinator helpt de verslaggeving en communicatiestromen vanuit de cel te optimaliseren via tools binnen Schoolonline Communicatie tussen alle personeelsleden van de school Leerkrachten leveren prima werk, ze streven ernaar om kwaliteitsvolle lessen op een boeiende manier te brengen in combinatie met een grote aandacht voor opvoeding en een grote zorg voor leerlingen. Maar ook leerkrachten stuiten soms op grenzen. In eerste instantie blijft het belangrijk om elk signaal van leerkrachten te beluisteren naar de ware inhoud, de boodschap. Een open communicatie is bovendien de sleutel tot grote betrokkenheid en participatie. Het blijft noodzakelijk om onze beleidsopties en ons handelen te kaderen, te duiden: het hoe en het waarom ervan. Dit kan gebeuren vanuit de inhoud van ons opvoedingsproject, maar dit kan evenzeer vanuit een mensvisie zoals beschreven in the circle of courage (bijlage 3) of door de signalen vanuit het korps te analyseren en waar noodzakelijk te vertalen in duidelijke beleidsopties. Communicatie dient ook blijvend verzorgd te worden naar aanleiding van conflictsituaties. Dankzij het systeem van registratiefiches en de verschillende stappen van het stappenplan om om te gaan met ongewenst gedrag wordt de aanzet gegeven om in gesprek te gaan met elkaar. In 2016 werden de digitale communicatiekanalen nog verfijnd om zo snel en direct in overleg te kunnen gaan. Bij de uitwerking van de digitale communicatiestromen werd rekening gehouden met de privacywetgeving. Toch menen we dat het helder registreren van belangrijke voorvallen de begeleiding van jongeren enkel maar kan verrijken en verder kan professionaliseren. De leerlingendossiers op Schoolonline bieden veel mogelijkheden voor zowel de leden van de cel als voor de betrokken leerkrachten om de evolutie van leerlingen op de voet te volgen en op de hoogte te blijven van de begeleidingsmogelijkheden of afspraken. Communicatie slaat ook op het informeren over de rol van de leden van het LSCI-team binnen onze school. Tijdens personeelsvergaderingen blijven we oog hebben voor de

14 14 communicatie over de nieuwe initiatieven van het LSCI-team en we kaderen dit alles binnen het zorgbeleid van de school. 4.8 Het Comité Preventie en Bescherming op het Werk Binnen beide scholen staat het welbevinden van leerlingen en collega s centraal. Onze centrale opdracht is het aanbieden van kwaliteitsvol onderwijs voor elke leerling die zich aandient in één van onze scholen. Daarnaast willen en kunnen we onze ogen niet sluiten voor het gegeven dat jongeren niet tot leren kunnen komen wanneer hun welbevinden te sterk getekend wordt door hun persoonlijke problematiek of hun context. De inhoud van ieders rugzak en de wijze waarop we hier kunnen op inspelen is een essentieel onderdeel van de begeleidingsstijl in onze beide scholen. Dit geldt voor zowel de jongeren als voor de medewerkers. Het concept OCCAPI is hierbij een belangrijke toetssteen (bijlage 4) Tijdens de bijeenkomsten met de leden van het CPBW hebben we dan ook oog voor deze aandachtspunten en deze worden, in overleg met de preventieadviseur, opgenomen in het globaal- en het jaaractieplan. 4.8 Het Speelplaatsanimatieteam (SPAT) Onder impuls van enkele leerkrachten en met de steun van de Jeugddienst van Don Bosco ontstond het SPAT. Leerkrachten organiseren wekelijks spelactiviteiten voor onze leerlingen tijdens de middagpauze. Het activiteitenaanbod is zeer gevarieerd, maar gericht op het uitbouwen van een aangenaam leefklimaat en het leren samenleven met elkaar. Dit activiteitenaanbod heeft een sterk preventief karakter en biedt bovendien leerkransen aan op vlak van sociale vaardigheden. 4.9 De Pastorale Animatiegroep (PAG) In onze school is ook een pastorale animatiegroep actief. De PAG heeft in onze school een animerende taak. Deze groep enthousiaste leerkrachten wil mensen in beweging zetten en deuren openen. Zij bieden expliciete momenten aan waarin zij jongeren en collega s de kans bieden om stil te staan en na te denken rond een bepaald thema. Dit gebeurt in een sfeer van mogen en van aanbieden. De pastorale animatiegroep wil geen deuren forceren, maar deuren op een kier zetten. Deuren naar zingeving die vandaag voor veel jongeren en volwassenen gesloten blijven. We geloven immers heel sterk in de kracht van het ontmoeten, in de rijkdom van het voorleven en het mogen ervaren tijdens deze verbindende momenten. De wijze waarop wij aandacht hebben voor leerlingen, in het bijzonder voor hen die dreigen uit de boot te vallen of die het (tijdelijk) wat moeilijker hebben, is een eerste en fundamentele uitdrukking van onze onderstroom, van ons geloof. Daarom is pastoraal ook altijd en overal mogelijk: tijdens de lessen, tijdens de middagactiviteiten, tijdens de 'bezinningsmomenten', voor en na de schooluren. Deze pastorale animatiegroep weet vaak ongezien het leven in onze school meer kleur te geven en bij momenten zelfs echt in te kleuren.

15 Samenwerkingsverbanden: Gezien de complexe problematiek van vervroegde schooluitval, van het beperkt aanbod voor specifieke doelgroepen (onder andere OV4,Type 3), van de carrouselleerlingen (leerlingen die tijdens hun schoolloopbaan meermaals van school verhuizen), enz.., maken onze beide scholen deel uit van meerdere overlegorganen binnen de regio Ris-K: dit staat voor Risicosituaties op School Positief doen Kantelen. Dit is een Overlegorgaan waarbij onderwijs en Welzijn op regelmatige basis met elkaar in overleg gaan. Op de agenda staan a. casusbesprekingen = het curatieve luik, en b. de preventieve actieplannen per school, met het oog op het tegengaan van vroegtijdige schooluitval. De besprekingen op deze twee domeinen hebben tot doel om de werkingen te optimaliseren en verdere professionalisering te bewerkstelligen. Bovendien heeft dit tot resultaat dat de samenwerking tussen Onderwijs en de partners van Welzijn behoorlijk versterkt wordt. DBOC: vanuit het Don Bosco Onderwijscentrum worden initiatieven genomen om de expertise te delen tussen de verantwoordelijken van de verschillende scholen die deel uitmaken van deze inrichtende macht o Directies o Technisch adviseurs coördinatoren o Technisch adviseurs o Preventieadviseurs o Boekhouders o.. Scholengemeenschap KS-Leuven: CAIM: LSCI interventiegroep Gent en LSCI trainers: Eenmaal om de zes weken wordt een impuls aan onze school gegeven vanuit de LSCI-intervisiegroep te Gent. Deze intervisiegroep is samengesteld uit directieleden en leerlingenbegeleiders vanuit regulier en buitengewoon onderwijs en fungeert als denkdank om te reflecteren over het bestaand beleid en toekomstgericht mee te denken in functie van de nieuwe uitdagingen. Daarnaast zijn twee LSCI-trainers actief in onze school. Naast de opdracht in de school bieden ze ook ondersteuning voor scholen uit de regio. Deze ondersteuning vertaald zich in het organiseren van pedagogische studiedagen en LSCI trainingen.