Het tijdskrediet Na het KB van 28 december 2011 resultaten van overleg met de regering Situatie op 19 april 2012

Transcriptie

1 Het tijdskrediet Na het KB van 28 december 2011 resultaten van overleg met de regering Situatie op 19 april 2012 Inleiding Context Het tijdskredietlandschap is vernieuwd en vloeit voort uit: Het koninklijk besluit van 28 december 2011 (BS 30 december 2011) dat de regels inzake tijdskredietuitkeringen grondig wijzigde. Het bestaande KB is tot op heden nog van toepassing maar moet dus een wijziging ondergaan. Het koninklijk besluit van 28 december 2011 houdende diverse bepalingen (artikels 122 en volgende) (BS 30 december 2011) dat de gelijkstelling van de tijdskredietperiodes voor het pensioen regelt. De wijzigingen die terzake werden gevreesd werden uiteindelijk vermeden. De CAO 77 bis die nog steeds niet werd gewijzigd maar de onderhandelingen inzake de herziening binnen de Nationale Arbeidsraad zijn ondertussen wel begonnen. Het overleg tussen de regering en de sociale partners, naar aanleiding van de staking van 30 januari Dit overleg leverde een aanzienlijk resultaat op (zie de diverse teksten die de studiedienst daarover opmaakte in de loop van februari 2012). Dit document is een samenvatting van de verschillende elementen. Ter herinnering, wat volgt heeft enkel betrekking op de uitkeringen voor tijdskrediet en dus niet op de uitkeringen die inzake de thematische verloven gelden (ouderschapsverlof, palliatieve zorg en medische bijstand). 1. Het tijdskrediet : toegang tot recht en toegang tot tijdskredietuitkeringen Het recht op tijdskrediet wordt georganiseerd door de CAO 77 bis van de Nationale Arbeidsraad van 19 december Deze collectieve arbeidsovereenkomst regelt de toegang tot het recht, evenals de verhouding tussen de werkgever en de werknemer. Ze beschrijft de diverse bestaande tijdskredietsystemen en legt voor elkeen van deze formules de toegangsvoorwaarden en de uitvoeringsmodaliteiten vast; ze definieert de regels die gemeenschappelijk zijn voor de drie tijdskredietstelsels; ze bepaalt verder de geneutraliseerde en gelijkgestelde periodes met de periodes van arbeidsprestaties. De collectieve overeenkomst bevat ook nog de modaliteiten wat de indiening van de aanvraag bij de werkgever betreft en behandelt de organisatorische regels in de schoot van de onderneming. Tijdskrediet stand van zaken op 19 april

2 De CAO werd dus nog niet gewijzigd maar de sociale partners binnen de Nationale Arbeidsraad zijn overeengekomen dat er een herziening zal plaatsvinden met de bedoeling de toegang tot het recht en de toegang tot de tijdskredietuitkeringen te laten samenhangen, want tot nu toe loopt nog het een en ander mank tussen recht en uitkeringen. 2. De nieuwe regels inzake tijdskredietuitkeringen uit het KB van en de versoepeling van deze regels n.a.v. het overleg. INWERKINGTREDING EN OVERGANGSMAATREGELEN Principe: de nieuwe regels zijn van toepassing op de eerste aanvraag of vraag tot verlenging van de uitkeringen die aanvang neemt na 31 december Anders gezegd: de oude regels zijn van toepassing op iedere aanvraag die vóór 31 december 2011 is ingegaan. Overgangsmaatregelen: er werden overgangsmaatregelen voorzien om de toepassing van de oude regeling nog toe te laten, zelfs als de aanvraag (eerste of verlengingsaanvraag) aanvangt na 31 december De eerste twee overgangsmaatregelen zijn opgenomen in het KB, de laatste werd beslist op het Beheerscomité van de RVA nadat de vakbonden druk hadden uitgeoefend. De aanvraag is ontvangen door de RVA voor 24 december 2011 EN de werknemer heeft zijn werkgever schriftelijk verwittigd voor 28 november 2011 De werknemers van 50 jaar en ouder die zich in het eindeloopbaantijdskrediet bevonden maar die geen aanvraag gedaan hadden tot het pensioen. Als ze één enkele aanvraag tot verlenging indienen tot aan de pensioenleeftijd, kunnen ze onderworpen blijven aan het oude stelsel. Deze overgangsmaatregel kan slechts eenmalig worden bekomen. Nieuwe overgangsmaatregel beslist op het Beheerscomité van de RVA van 16 februari 2012: de werknemer heeft de werkgever schriftelijk op de hoogte gebracht voor 28 november 2011; de ontvangstdatum op het RVA kantoor is uiterlijk donderdag 1 maart 2012; de ingangsdatum van het tijdskrediet is uiterlijk maandag 2 april Deze nieuwe overgangsmaatregel kan aanleiding geven tot een reeks situaties: Eerste hypothese: de RVA ontving nog geen aanvraag De ingangsdatum van het tijdskrediet is uiterlijk 2 april 2012 en het RVA kantoor heeft het ingevuld formulier, samen met een formele verklaring van de werkgever ontvangen, uiterlijk op donderdag 1 maart Verklaring waarin de werkgever verklaart dat: hij schriftelijk op de hoogte gebracht werd van de aanvraag uiterlijk op hij de aanvraag hangend heeft gehouden (+ vermelding van de reden) Tijdskrediet stand van zaken op 19 april

3 Ter informatie: als er aanwijzingen zijn van oneigenlijk gebruik, dan zal het RVAkantoor een rapport overmaken aan het hoofdbestuur, dat de zaak dan voorlegt aan het Beheerscomité. Tweede hypothese: de RVA heeft de aanvraag ontvangen (waaruit blijkt dat voldaan is aan de voorwaarden) Dossier is nog hangend: De aanvraag wordt uitgewerkt overeenkomstig de oude regelgeving. Er werd reeds een beslissing tot weigering genomen: de aanvraag kan herzien worden overeenkomstig de oude regelgeving, indien de ingangsdatum van het tijdskrediet zich uiterlijk voor 2 april 2012 situeert (eventueel vanaf een naar de toekomst verschoven ingangsdatum, maar uiterlijk op 2 april 2012). De aanvraag werd reeds behandeld volgens de nieuwe regeling (positieve beslissing): de beslissing kan herzien worden overeenkomstig de oude regelgeving. In de twee laatste gevallen is een ondersteuning van de herzieningsaanvraag vereist, door middel van een brief die zowel door de werknemer als door de werkgever is ondertekend. UITKERINGEN IN HET KADER VAN EEN NIET GEMOTIVEERD TIJDSKREDIET Gedurende maximum 12 maanden voltijds tijdskrediet, of 24 maanden halftijds tijdskrediet of 60 maanden 4/5 tijdskrediet Behoud van de 3 formules: volledige schorsing, vermindering prestaties tot halftijds en vermindering prestaties tot 4/5 tijds Uitkeringen toegekend voor de 3 formules Bedragen zijn onveranderd Zoals vroeger, in geval van volledige schorsing of vermindering tot halftijds wordt de uitkering opgetrokken voor werknemers met meer dan 5 jaar anciënniteit en is de uitkering proportioneel voor deeltijdsen Voor vermindering tot 4/5 tijds, zoals vroeger, hogere uitkering in geval de werknemer alleenstaand is Alle uitkeringen zijn onderworpen aan een loopbaanvoorwaarde (5 jaar als loontrekkende) en anciënniteitsvereiste (2 jaar binnen de onderneming) behalve voor de werknemers die hun recht op ouderschapsverlof voor alle kinderen hebben uitgeput en die rechtstreeks overstappen van een ouderschapsverlof op een voltijds of halftijds tijdskrediet 1 1 Zelfs 4/5 tijds. Zoals het ontwerp van KB bevat het bekendgemaakt KB een verschil tussen de FR en de NL tekst die spreekt van vermindering van arbeidstijd wat het 4/5tijds omvat. Volgens ons is de FR versie verkeerd. Tijdskrediet stand van zaken op 19 april

4 De uitkeringen worden betaald gedurende maximum 12 maanden over het geheel van de loopbaan in geval van volledige schorsing, hetzij 24 maanden bij halftijds tijdskrediet of 60 maanden i.g.v. 4/5 tijdskrediet (of andere indien combinatie van formules, maar niet meer dan voltijds equivalent 12 maanden) proportionele berekening in volume en niet in duurtijd. De in het KB hernomen formulering «maximum van 12 maanden over de hele beroepsloopbaan» betekent dat de in het verleden opgenomen vormen van tijdskrediet meetellen in de berekening en dus in mindering worden gebracht op iedere nieuwe aanvraag door de werknemer. COMPLEMENTAIRE UITKERINGEN VAN 36 MAANDEN IN HET KADER VAN EEN GEMOTOVEERD TIJDSKREDIET VOOR ZORG EN OPLEIDING 36 maanden over de volledige loopbaan Voor volgende motieven: - Zorg over eigen kind tot de leeftijd van 8 jaar - Geven van palliatieve zorgen - Zorg over ernstig ziek gezins of familielid - Volgen van opleiding Uitkeringen voor een volledige schorsing of gedeeltelijke vermindering van arbeidsprestaties 36 maanden, ongeacht de formule: geen proportionele berekening in geval van vermindering van prestaties, berekening in duurtijd en niet in volume Worden in mindering gebracht van de 36 maanden, alle uitkeringsperiodes van 48 maanden (zie lager) behalve voor de eerste 12 maanden Anciënniteitsvoorwaarde: 2 jaar anciënniteit in de onderneming (geen loopbaanvereiste van 5 jaar) COMPLEMENTAIRE UITKERINGEN VAN 48 MAANDEN IN HET KADER VAN EEN GEMOTOVEERD TIJDSKREDIET VOOR ZIEK OF GEHANDICAPT KIND Motief : zorg over ernstig ziek kind (eigen kind of kind dat tot het gezin behoort) of gehandicapt kind van jonger dan 21 jaar. Uitkering voorzien in geval van volledige schorsing of gedeeltelijke vermindering van de arbeidsprestaties Berekening in duurtijd en niet in volume : geen proportionaliteit in geval van deeltijdse formule Worden in mindering gebracht van de 48 maanden, alle uitkeringsperiodes van 36 maanden (gemotiveerd tijdskrediet zorg en opleiding ) Tijdskrediet stand van zaken op 19 april

5 Anciënniteitsvoorwaarde: 2 jaar anciënniteit in de onderneming (geen loopbaanvereiste van 5 jaar) Wat de verrekening van de perioden van gemotiveerd tijdskrediet betreft, geven de drie volgende voorbeelden meer inzicht: o Een werknemer neemt een tijdskrediet van 12 maanden 4/5tijds om te zorgen voor zijn ernstig ziek kind. Hij zal daarnaast nog een tijdskrediet van 36 maanden met uitkeringen kunnen opnemen om een opleiding te volgen. o As de werknemer al een tijdskrediet van 24 maanden aan 4/5tijds had opgenomen voor de zorg over zijn ernstig ziek kind, zal hij nog slechts een tijdskrediet van 24 maanden kunnen nemen i.v.m. het volgen van een opleiding. o Een werknemer heeft een tijdskrediet van 36 maanden 4/5tijds op genomen voor de zorg over zijn kind van jonger dan 8. Hij zal daarnaast nog maar een tijdskrediet van 12 maanden met uitkeringen kunnen opnemen om voor zijn ernstig ziek kind te zorgen. UITKERINGEN VOORZIEN IN HET HUIDIGE SYSTEEM VAN 4/5 TIJDSKREDIET: AFSCHAFFING (OPGESLORPT DOOR DE ANDERE HOGER GENOEMDE MAATREGELEN) HOGERE UITKERINGEN VAN HET EINDELOOPBAANTIJDSKREDIET, HALFTIJDS OF 4/5 TIJDS Hogere uitkeringen blijven behouden Hier verandert er relatief veel! Ter herinnering: het KB voorziet pas verhoogde uitkeringen vanaf 55 jaar, mits de werknemer een 25 jarige beroepsloopbaan kan bewijzen. Hierop bestaat één uitzondering: hogere uitkering vanaf 50 jaar indien zwaar beroep beoefend dat ook nog eens wordt beschouwd als knelpuntberoep. In dit geval moet de werknemer een zwaar beroep hebben uitgeoefend gedurende minstens 5 jaar over de laatste 10 jaar of gedurende minstens 7 jaar over de laatste 15 jaar. Verder voorziet het regeringsvoorstel de (her)opening van het stelsel voor werknemers, als volgt: Het 4/5 eindeloopbaantijdskrediet zou mogelijk zijn vanaf 50 jaar in de twee volgende gevallen: o Een zwaar beroep hebben uitgeoefend (definitie zie lager) Tijdskrediet stand van zaken op 19 april

6 o 28 jaren effectieve loopbaan tellen deze vorm van tijdskrediet zal mogelijk zijn via een sectorcao; de sociale partners zullen in 2013 een evaluatie opmaken van wat hiermee werd gedaan en deze vorm van tijdskrediet zou dan in de toekomst eventueel zelfs via een bedrijfscao toegekend kunnen worden. Voor het halftijds eindeloopbaantijdskrediet zouden de regels niet veranderen: vanaf 55 jaar of vanaf 50 in geval van zwaar beroep EN knelpuntberoep. Wat het eindeloopbaantijdskrediet voor ondernemingen in moeilijkheden of in herstructurering betreft: toegang vanaf 50 jaar tot zowel het 4/5 tijds als het halftijds eindeloopbaantijdskrediet mogelijk op voorwaarde dat het dossier aantoont dat hierdoor brugpensioneringen en ontslagen konden worden vermeden. Noot: geen 4/5 eindeloopbaantijdskrediet meer mogelijk in de bouwsector! Het is de sector zelf die in een gemeenschappelijk verklaring afziet van deze mogelijkheid. Ter herinnering: wordt beschouwd als zwaar beroep : Het werk in wisselende ploegen: de ploegenarbeid in minstens twee ploegen van minstens twee werknemers, die hetzelfde werk doen, zowel qua inhoud als qua omvang en die elkaar in de loop van de dag opvolgen zonder dat er een onderbreking is tussen de opeenvolgende ploegen en zonder dat de overlapping meer bedraagt dan één vierde van hun dagtaak, en op voorwaarde dat de werknemer van ploeg alterneert; Het werk in onderbroken diensten waarbij de werknemer permanent werkt in dagprestaties waarvan de begintijd en de eindtijd minimum 11 uur uit elkaar liggen met een onderbreking van minstens 3 uur en minimumprestaties van 7 uur. Onder permanent verstaat men dat de onderbroken dienst de gewone arbeidsregeling van de werknemer is en hij dus niet occasioneel in een dergelijke regeling is tewerkgesteld; Het nachtwerk zoals bedoeld in de CAO nr. 46: de ploegenarbeid die ook nachtprestaties omvat of andere arbeidsvormen waarin nachtprestaties zijn voorzien. Dit begrip kan, na advies van de Nationale Arbeidsraad, aangepast worden. Noot: het begrip zwaar beroep is hier gedefinieerd onder dezelfde termen als inzake brugpensioen (brugpensioen voor zware beroepen). Verder is de lijst van knelpuntberoepen raadpleegbaar op de website van de RVA. Voor het academisch jaar zijn de volgende beroepen knelpuntberoepen: ers/&items=1/2/33&selectie=t103&language=nl Tijdskrediet stand van zaken op 19 april

7 3. De gelijkstellingen inzake het pensioen Ook hier verandert er heel wat. We kunnen wel stellen dat de acties van de vakbonden rechtstreeks resultaat hebben opgeleverd voor de werknemers. Normaal gezien zullen de volgende periodes van tijdskrediet gelijkgesteld zijn aan arbeidsprestaties voor de berekening van het pensioen (onder voorbehoud weliswaar van de controle van de uitvoeringsteksten aangezien er heel wat onduidelijkheden zijn): De periodes van tijdskrediet na de zestigste verjaardag zullen gedurende 2 jaar volledig gelijkgesteld zijn wat het halftijds eindeloopbaantijdskrediet betreft en gedurende 5 jaar voor het 4/5 eindeloopbaantijdskrediet. Hetzelfde geldt voor de periodes van gemotiveerd tijdskrediet (zie notie hoger). Voor de periodes van niet gemotiveerd tijdskrediet, zal de gelijkstelling als volgt gelden: 1 jaar in geval van volledige onderbreking 1 jaar in geval van halftijds tijdskrediet 5 jaar in geval van 4/5 tijdskrediet Verder is er ook een volledige gelijkstelling van de periodes eindeloopbaantijdskrediet voor ondernemingen in moeilijkheden of in herstructurering voorzien. Voor de overige situaties gebeurt de gelijkstelling op basis van het minimumrecht ( euro) Noot: voor die werknemers die onderworpen blijven aan de oude regelgeving via de toepassing van de overgangsmaatregelen, blijven ook de vroegere regels inzake gelijkstelling van toepassing. In een notendop: vroegere regels van gelijkstelling voor de berekening van het pensioen. De periode van opname van het recht op vermindering van prestaties voor werknemers ouder dan 50 jaar, of het nu een 4/5tijds of halftijdse prestatievermindering betreft, wordt volledig gelijkgesteld, ongeacht de duur ervan. Betreffende het recht op tijdskrediet (volledige schorsing van de arbeidsprestaties of overstap op halftijdse prestaties), wordt een maximale periode van 36 maanden gelijkgesteld, voor zover er een tijdskredietuitkering wordt betaald. Inzake het opnemen van het recht op 4/5 tijdskrediet, is de gelijkstelling voorzien voor een periode van 60 maanden, zijnde dus de maximumduur van dit stelsel. In al deze gevallen van gelijkstelling wordt de werknemer beschouwd als iemand die zijn arbeidsprestaties niet heeft geschorst voor wat de berekening van zijn/haar pensioen betreft, op voorwaarde dus dat er een tijdskredietuitkering wordt betaald. Tijdskrediet stand van zaken op 19 april