PENSIOEN VOOR DEELNEMERS: DAT REGELEN ALLE BELANGHEBBENDEN SAMEN! Essay SPO Leergang Collectieve Pensioenen

Transcriptie

1 PENSIOEN VOOR DEELNEMERS: DAT REGELEN ALLE BELANGHEBBENDEN SAMEN! Essay SPO Leergang Collectieve Pensioenen

2 PENSIOEN VOOR DEELNEMERS: DAT REGELEN ALLE BELANGHEBBENDEN SAMEN! Op 24 september 2015 ben ik gestart met de opleiding LCP. Een onderdeel hiervan is het schrijven van een essay. Hiervoor heb ik onderzocht hoe werkgevers een rol kunnen nemen in het pensioen van deelnemers en daarmee het pensioenbewustzijn kunnen vergroten, want pensioen is een belangrijke arbeidsvoorwaarde. De werkgever kan een essentiële rol spelen als ambassadeur om het pensioen dichter bij de deelnemer te brengen. Met die gedachte ben ik aan de slag gegaan. Met pensioenbewustzijn wordt bedoeld, de mate waarin iemand: op de hoogte is van het pensioeninkomen bij ouderdom, overlijden en arbeidsongeschiktheid; weet of dat in de eigen situatie voldoende is; weet (indien gewenst) welke oplossingen er zijn en daar een afweging in maakt. 1 Pensioen is een lastig onderwerp voor veel deelnemers. De sector heeft in de afgelopen jaren de informatie begrijpelijk en duidelijk gemaakt. Dat vind ik een goede ontwikkeling, want geïnteresseerden kunnen de informatie nu beter begrijpen. Maar de niet geïnteresseerden worden daar niet mee bereikt. Ruim 71% van de deelnemers staat niet open voor informatie over pensioen. 2 Een citaat dat me stimuleerde om juist met dit essayonderwerp aan de slag te gaan luidt: Onder de Nederlanders die zijn geïnformeerd door en via de werkgever is het aandeel volledig pensioenbewusten twee keer zo hoog dan onder de mensen die niet zijn geïnformeerd door de werkgever. 3 In dit essay licht ik toe hoe werkgevers, in samenwerking met het pensioenfonds, op een proactieve manier het pensioenbewustzijn bij deelnemers kunnen vergroten, want: Pensioen voor deelnemers: dat regelen alle belanghebbenden samen!. *Illustratie op pagina 1: AZL/Margot Senden Benchmark Onderzoeksplatform Pensioenfondsen (BOP) & TNS NIPO 3 Wijzer in geldzaken

3 Enkele ervaringen uit de praktijk Het aantal vragen bij de helpdesk van (bedrijfstak)pensioenfondsen is de laatste jaren toegenomen. Dat lijkt een positieve ontwikkeling als we het hebben over de bewustwording van deelnemers over hun pensioen. De meeste vragen gaan over veranderingen in de eigen pensioensituatie van deelnemers (bijvoorbeeld als iemand via de media heeft vernomen dat pensioenfondsen genoodzaakt zijn om pensioenen te verlagen). Hierbij signaleer en onderscheid ik drie trends: 1. maatschappelijke veranderingen (bijvoorbeeld wijzigingen in de wetgeving of discussie over het toekomstige pensioenstelsel); 2. werkgerelateerde veranderingen (bijvoorbeeld een baanwisseling of arbeidsongeschiktheid); 3. verandering in de persoonlijke leefsituatie (bijvoorbeeld huwen, scheiden). Ongeveer 70% is pensioenonbewust en ongeveer 60% van de Nederlanders weet niet of er na pensionering genoeg inkomen is om alle uitgaven te betalen. 4 Tijd voor verandering zou ik zeggen! Daarom vind ik het van belang dat pensioenfondsen (blijven) investeren in werkgevers. Ik ben een voorstander van een toegankelijke, aansprekende aanpak die werkgevers motiveert (want werkgevers vinden pensioenen vaak ook moeilijk). Samenvattend: wat betekent dit nu? Pensioen verschijnt regelmatig negatief in de media Het aantal vragen bij de helpdesk van pensioenfondsen neemt toe Vragen hebben vooral betrekking op de eigen pensioensituatie Tijd voor verandering! De werkgever kan een belangrijke rol (gaan) vervullen in communicatie over pensioen Een actieve rol van de werkgever draagt bij aan pensioenbewustzijn Rol werkgever en pensioen Het is van belang om twee taken te onderscheiden, namelijk: 1. werkgeversplicht vanuit wettelijke basis; 2. werkgeversplicht vanuit maatschappelijk oogpunt, maar zeker ook vanuit goed werkgeverschap. Werkgeversplicht De Wet pensioencommunicatie stelt dat werkgevers een informatieplicht hebben. 5 Dat houdt in dat werkgevers aanmeldingen en vervolgens tussentijdse mutaties van deelnemers te allen tijden moeten aanleveren bij het pensioenfonds. Daarnaast vind ik het belangrijk dat het pensioenfonds de dialoog met werkgevers aangaat via klankbordsessies. Mijns inziens hebben werkgevers behoefte aan overzicht, kennis en inzicht. Kennis over pensioen in algemene zin en de pensioenregeling in specifieke zin. Overzicht van belangrijke momenten, wie wat moet doen om de juiste informatie op het juiste moment te communiceren en inzicht in alle beschikbare informatie voor werkgevers (laag 3)

4 Op basis van de ervaringen uit de praktijk heb ik de volgende segmentatie ontwikkeld: 6 Pensioen 1 2 3, ook voor werkgevers! Om te zorgen dat het pensioenfonds waarbij werkgevers zijn aangesloten deelnemers tijdig, correct en evenwichtig kunnen informeren over veranderingen in pensioen, is het pensioenfonds afhankelijk van de dienstverbandgegevens die werkgevers aanleveren. Laag 1: Werkgevers hebben behoefte aan overzicht. Ik denk dan met name aan een overzicht dat aangeeft op welke momenten werkgevers actie moeten ondernemen. Kijkend naar de administratieve verplichtingen vind ik het belangrijk om een overzicht aan te bieden voor de volgende onderwerpen: aanlevering van gegevens; verwerking van deze gegevens door de pensioenuitvoerder; wanneer de werkgever de premienota ontvangt; het voor de vervaldatum betalen van deze premienota door de werkgever; de aangeleverde gegevens dienen gecontroleerd en bevestigd te worden. Deze onderwerpen kunnen op hoofdlijnen samengebracht worden in een (digitale) brochure. Ik vind het belangrijk dat deze brochure standaard wordt aangeboden aan nieuw aangesloten werkgevers en ook jaarlijks onder reeds aangesloten werkgevers kan worden verspreid. Laag 2: Website van het pensioenfonds/ portal. Hierin worden de vijf stappen verder uitgewerkt en toegelicht. Laag 3: Werkgevershandleiding (digitaal). Hierin wordt dieper ingegaan op details (gekoppeld aan de pensioenregeling). Sturen op maatschappelijke verantwoordelijkheid Mijns inziens is er voor werkgevers een belangrijke rol weggelegd om de arbeidsvoorwaarde pensioen dichterbij deelnemers te brengen. De werkgever vervult immers een belangrijke spilfunctie in het stimuleren van de bewustwording van het pensioen bij de deelnemer. De Wet pensioencommunicatie benadrukt het belang voor het inzetten van de werkgever in de communicatie over pensioen. Hoe kunnen werkgevers invulling geven aan deze rol? Om deze rol te kunnen nemen is het voor werkgevers van belang kennis te vergaren over de inhoud van pensioen in algemene zin, maar ook hun eigen pensioenregeling. 6 Dit schema heb ik bedacht in samenwerking met de afdeling communicatie (AZL N.V.)

5 De driehoeksverhouding: pensioenuitvoerder, werkgever, deelnemer Om werkgevers te betrekken en in staat te stellen een grotere rol in het pensioen van hun medewerkers te nemen, ben ik voorstander van een persoonlijke aanpak door het aangaan van de dialoog. Stap1: De start Het volgende overzicht laat zien dat deelnemers het meeste vertrouwen hebben in de werkgever (met name de afdeling personeelszaken): 7 Totaal ondervraagden Werkgever (personeelszaken) 43% 42% 56% 43% 40% Pensioenfonds(en)/pensioenverzekeraars 34% 27% 56% 49% 53% Overheid 20% 19% 25% 24% 20% Familie, vrienden en collega s 12% 13% 13% 11% 7% Vakbonden/ouderenbonden 11% 10% 18% 13% 15% Tussenpersonen/intermediairs/financiële adviseurs 10% 8% 15% 16% 16% Televisieprogramma s, kranten, tijdschriften 10% 9% 15% 12% 11% Consumentenbond (geldgids) 9% 8% 7% 12% 19% Internetsites (pensioenwijzer/vergelijkingssites 7% 7% 4% 9% 4% Nibud 7% 7% 10% 5% 8% Banken/verzekeraars 6% 6% 8% 9% 7% Pensioenkijker.nl 3% 3% 5% 5% 4% AFM 2% 1% 2% 3% 3% Diversen 1% 0% 2% 0% 2% Overige 19% 23% 8% 10% 12% 1 = Volledig pensioenonbewust 2 = Deels pensioensonbewust 3 = Deels pensioenbewust 4 = Volledig pensioenbewust Op basis van deze gegevens vind ik het belangrijk dat het pensioenfonds de werkgevers als een intermediair gaat inzetten in de communicatie met deelnemers. Dit kan worden opgenomen in een communicatiebeleidsplan. Stap 2: De aanpak Mijn advies is dat het pensioenfonds de dialoog aan moet gaan met werkgevers. Hierbij denk ik aan het organiseren van een klankbordsessie of een werkgeversbijeenkomst. Dit zorgt in mijn beleving voor zowel meer binding, als een beter zicht op de wensen van de deelnemers. Door het aangaan van de dialoog kan de communicatie beter worden afgestemd op de behoefte van werkgevers, waardoor de kans toeneemt dat de informatie over pensioen door hen beter wordt ontvangen en begrepen. Daarnaast krijgt het pensioenfonds beter zicht op de wensen, behoeften en vragen van werkgevers. Dat leidt tot inzichten voor het faciliteren en mobiliseren van werkgevers als dé ambassadeur in het pensioen van deelnemers. Stap 3: Het resultaat Om werkgevers te bewegen tot het nemen van een grotere rol in pensioenen ben ik groot voorstander van het organiseren (door de pensioenuitvoerder) van pensioenworkshops en pensioencursussen op een aansprekende, toegankelijke manier door bijvoorbeeld gebruik te maken van aansprekende filmpjes. Maak hierbij ook gebruik van de checklists van de pensioenfederatie. 8 Deze pensioenactiviteiten zorgen mijns inziens voor: Toegankelijk aanbieden van kennis (kennis over pensioen en de pensioenregeling van het pensioenfonds) en deze kennis in begrijpelijke taal bij de deelnemers laten belanden; Stimuleren ambassadeursrol (arbeidsvoorwaarde pensioen dichterbij brengen). Hierbij denk ik bijvoorbeeld aan het uitprinten van laag 1 door werkgevers en deze samen doorlopen bij een arbeidsvoorwaardengesprek (deel hierbij complimenten uit aan de deelnemers); Praktijkgericht (bespreken van praktische tools, zoals de pensioenkaart of het Uniform Pensioenoverzicht). Naast de actualiteit zullen onderwerpen zoals het pensioeninkomen, de 7 TNS NIPO (onderzoeksbureau) 8

6 pensioenbehoefte maar ook de pensioenkeuze aan bod komen. Met rekenvoorbeelden zal dit verder verduidelijkt worden; Rol voor vragen & interactie (medewerkers van de pensioenuitvoerder dienen aanwezig te zijn bij de pensioenactiviteiten voor de beantwoording van vragen). Nadelen zijn de kosten die hieraan verbonden zijn of tijdgebrek. Voor deze groep vind ik het belangrijk om een pensioenoverzichtskaart te ontwikkelen. Deze kaart toont alle belangrijke momenten op jaarbasis voor de werkgever/ deelnemer. Daarnaast hecht ik er veel waarde aan dat een dergelijke pensioenkaart makkelijk raadpleegbaar is (bijvoorbeeld via de website van het fonds). Dit hangt samen met de zorgplicht die voor alle werkgevers geldt. Stap 4: Het vervolg? Een vervolgstap zou kunnen zijn om pensioenbijeenkomsten voor deelnemers te organiseren en deze te houden op de locatie van de werkgever. Een nadeel hiervan is dat er eveneens kosten aan verbonden zullen zijn (voorbereiding, verzorgen van een presentatie op locatie en er zal een pensioenspecialist aanwezig dienen te zijn). Een groot voordeel daarentegen is dat het pensioenfonds verder vorm kan geven aan een persoonlijk gesprek op de werkvloer onder het motto: Pensioen voor deelnemers: dat regelen alle belanghebbenden samen!. De conclusie Met bovenstaande heb ik stapsgewijs beargumenteerd hoe het aangaan van de dialoog met alle partijen ervoor kan zorgen dat het pensioenbewustzijn bij deelnemers vergroot kan worden. Ik vind dat werkgevers hier een cruciale (nieuwe) rol in kunnen vervullen, te beginnen met het behandelen van laag 1 bij het arbeidsvoorwaardengesprek. Ik vind het belangrijk dat pensioenfondsen investeren in werkgevers en ze daarnaast motiveren om pensioenen onder de aandacht te brengen bij hun medewerkers. Het houden van pensioenworkshops en pensioencursussen voor werkgevers (en hopelijk in de toekomst voor deelnemers) vind ik hierin een belangrijk onderdeel. Deze pensioenactiviteiten kunnen niet verplicht worden, de verplichtingen voor werkgevers zitten op het vlak van administratieve verplichtingen en de zorgplicht. Als de pensioenactiviteiten worden gepromoot bij de werkgevers ben ik ervan overtuigd dat het pensioenbewustzijn bij deelnemers verder zal stijgen. Ik kan het dan ook niet vaak genoeg herhalen: Pensioen voor deelnemers: dat regelen alle belanghebbenden samen!.