Regionaal Arbeidsonderzoek 2016 Rijn Gouwe

Transcriptie

1 Noord wijker hout Lisse Hillegom Regionaal Arbeidsonderzoek 2016 Rijn Gouwe Katwijk Noord wijk Voor schoten Oegst geest Teylingen Leiden Zoeter woude Leider dorp Kaag en Braassem Alphen a/d Rijn Nieuwkoop Waddinxveen Bodegraven-Reeuwijk Gouda Zuidplas Krimpenerwaard

2 Inhoudsopgave Algemene, regionale arbeidsmarktgegevens regio Holland Rijnland en Midden-Holland Pagina 4-7 In dit gedeelte beschrijven we de algemene kenmerken van onze arbeidsmarktregio door de belangrijkste gegevens overzichtelijk in grafieken te tonen. Leiden Holland Rijnland Alphen a/d Rijn Verduidelijkende gegevens onderwijs in de regio Pagina 8-17 Hierin tonen we kenmerken en enkele opvallende items in het regionale MBO-, HBO- en universitair onderwijs. Kansen op de Arbeidsmarkt Pagina Een korte verkenning van de kansen op de arbeidsmarkt die gediplomeerden vanuit de diverse onderwijsstromen hebben. De ArbeidsmarktPrestatieKaart (APK) Pagina Een toelichting van de opzet en verwerking van organisatie specifieke gegevens die de basis zijn van de APK. Samenvatting, conclusies en aanbevelingen Pagina Samen met de bronnen- en afkortingenlijst sluiten we deze brochure af. Gouda Midden Holland In dit rapport gebruiken we Rijn Gouwe als we het totale werkgebied van Care2Care aanduiden. De gebiedaanduiding Midden Holland en Holland Rijnland zijn hiervan deelregio s. Nevenstaand kaartje maakt duidelijk welke gemeenten deel uit maken van die deelregio s.

3 Voorwoord U ziet elke dag in de praktijk de grote uitdagingen waar we voor staan. Om bij die ontwikkelingen te ondersteunen, verricht Care2Care al jarenlang zelfstandig regionaal arbeidsmarktonderzoek. Voorzien van duiding brengen we de relevante gegevens van de sector Zorg en Welzijn in kaart. Zo beschikt u over de juiste kennis en inzicht met perspectief op de toekomst. Door die vertaling van het landelijk arbeidsmarktonderzoek en -analyse naar regionaal niveau maakt Care2Care de onderbouwing waarmee de organisaties gezamenlijk of individueel hun arbeidsmarktstrategie kunnen ontwikkelen in de arbeidsmarktregio s Holland Rijnland en Midden- Holland (ook wel Rijn Gouwe genoemd). In deze rapportage maken we de kenmerken van de arbeidsmarkt in de regio Rijn Gouwe zichtbaar. Dit koppelen we aan een analyse van de zorg en welzijnsopleidingen in de regio. Ook de ontwikkeling in het aantal inschrijvingen en diploma s is hierin meegenomen. Maar ook op organisatieniveau bieden we doorkijkjes. Naar specifieke kenmerken en de opbouw van functies en de gevolgen van vergrijzing binnen de regio Rijn Gouwe. Dit doen we met behulp van de door Care2Care ontwikkelde ArbeidsmarktPrestatieKaart (APK). Zo is de APK een organisatiespecifieke interpretatie van arbeidsmarkttrends, -ontwikkelingen en -cijfers in deze regio. In een op maat gemaakt rapport brengt de APK de zorg- en welzijnsorganisaties op de hoogte van de meest actuele ontwikkelingen en cijfers. Deze geven houvast bij het bepalen van prioriteiten voor (strategisch) HRM beleid. De kracht van het rapport is: de samenvatting van alle actuele en relevante informatie per regio in een paar pagina s de helder weergegeven grafieken die de cijfers met ontwikkelingen in de regio verduidelijken, de nieuwe, frisse inzichten en denkrichtingen die zichtbaar worden. Voor de APK gebruiken we de anonieme data (de zogeheten brondata) die werkgevers uit onze regio beschikbaar stellen. De gemaakte tabellen en grafieken die we hierop baseren, bieden daardoor een goed beeld, maar vormen niet de absolute waarden voor de gehele regio. Niet alle werkgevers in de regio Rijn Gouwe nemen deel aan de APK. Gezien het brede belang voor de regionale arbeidsmarkt van Zorg en Welzijn zijn hieraan geen kosten verbonden. Voor een nog beter beeld van de regionale arbeidsmarkt op functieniveau zijn meer cijfers nodig. Helpt u ons hier mee verder? Wilt u meer weten over de APK of bent u nieuwsgierig naar de achtergronden en onderbouwing van ons onderzoek, neem dan gerust contact op. Met vriendelijke groet, Chris Boeijinga, directeur Care2Care

4 Arbeidsmarkt regio Rijn Gouwe Prognose beroepsbevolking gekoppeld aan de AOW-leeftijd De potentiële beroepsbevolking (15-65/67 jaar) in de regio Rijn Gouwe bestaat in 2015 uit ruim mensen. Tussen 2015 en 2025 wordt de AOW-leeftijd verhoogd van 65 jaar en 3 maanden naar ruim 67 jaar omdat de AOW zoals we die nu kennen op termijn niet meer op te brengen is. Wanneer de AOW-leeftijd niet verhoogd zou worden, leidt dat tot een kleinere potentiële beroepsbevolking. Figuur 1 Prognose ontwikkeling potentiële beroepsbevolking in De vergrijzing in de regio Rijn Gouwe neemt toe, daarmee ook de (complexe) zorgvraag Potentiële beroepsbevolking Personen die betaald werk hebben (werkzame beroepsbevolking),of Personen die geen betaald werk hebben, recent naar betaald werk hebben gezocht en daarvoor direct beschikbaar zijn (werkloze beroepsbevolking). Figuur 2 Percentage 65-plus in 2012 en 2025 per COROP-regio. pbl.nl pbl.nl minder dan 10% 10% tot 15% 15% tot 20% 20% tot 25% 25% of meer 4

5 Arbeidsmarkt regio Rijn Gouwe In de regio Rijn Gouwe is de werkloosheid de afgelopen jaren sterk toegenomen (6,2% van de beroepsbevolking in 2014). Ten opzichte van Nederland (7,4%) en de provincie Zuid-Holland (8,3%) is dit relatief laag. In Midden-Holland is de werkloosheid iets lager dan in Holland Rijnland. Figuur 3 Werkloosheidspercentage Midden-Holland en Holland Rijnland t.o.v. Nederland en Zuid-Holland in Veel mensen uit Rijn Gouwe werken niet waar ze wonen. De uitgaande pendel is groter dan de inkomende pendel. De regio Rijn Gouwe ligt tussen de 4 grote steden. Inwoners van de regio Rijn Gouwe werken niet alleen in de eigen woonregio, maar vaak ook in deze grote steden. Figuur 4 Ingaande en uitgaande pendel van de regio Rijn Gouwe. 5

6 Verdeling van de branches in zorg en WJK in de regio Rijn Gouwe De branche VVT is verreweg het grootste in de regio Rijn Gouwe De verdeling over de branches loopt redelijk langs het landelijk gemiddelde. De Gehandicaptenzorg is in de Regio Rijn Gouwe significant groter dan in de rest van Nederland. Figuur 5 Verdeling branches in zorg en WJK in de regio Rijn Gouwe. Overige zorg: huisartsen psychiaters tandartsen verloskundigen ambulancediensten medische laboratoria Figuur 6 Verdeling branches in zorg en WJK, Nederland en regio Rijn Gouwe (2014). 6

7 Zorgvraag in de regio Rijn Gouwe Levensverwachting De levensverwachting in Midden- Holland en Holland Rijnland ligt hoger dan het landelijk gemiddelde. Dementie In de regio Rijn Gouwe neemt het aantal dementerenden in de toekomst procentueel sterker toe dan in de rest van de provincie Zuid-Holland. Door de te verwachte hogere leeftijd en toename van dementie zal het aantal ouderen met één of meer chronische klachten toenemen. Figuur 7 Levensverwachting regio Midden-Holland en Holland Rijnland versus landelijk. Dit leidt tot meer vraag naar (complexe) ouderenzorg (zoals verpleging, verzorging, thuiszorg en huisartsenzorg). Figuur 8 Percentuele toename dementerenden in de regio Rijn Gouwe en de provincie Zuid-Holland. 7

8 Onderwijs in de regio In deze brochure is ervoor gekozen het onderwijs in de regio Rijn Gouwe te beschouwen op drie opleidings niveaus, MBO, HBO en WO geneeskunde. Op MBO- en HBOniveau wordt vervolgens het aantal inschrijvingen en gediplomeerden getoond, voor zowel de zorg- als de welzijnsopleidingen. Het aantal inschrijvingen van MBO leerlingen in Zorg en Welzijn is de afgelopen jaren landelijk omlaag gegaan. In de woonregio s Midden- Holland en Holland Rijnland is de daling echter minder dan gemiddeld in Nederland. Figuur 9 Aantal inschrijvingen MBO Zorg en Welzijn in woonregio s Holland Rijnland en Midden-Holland t.o.v. Nederland De daling betreft voornamelijk het aantal leerlingen Pedagogisch werk en Sociaal werk. In tegenstelling tot de rest van Nederland worden in de regio Rijn Gouwe veel studenten opgeleid aan het MBO Zorg en Welzijn. Figuur 10 Aantal inschrijvingen per MBO-opleiding Zorg en Welzijn , regio Rijn Gouwe. 8

9 Onderwijs in de regio Gediplomeerden MBO Landelijk gezien zijn de populairste MBO opleidingen maatschappelijke zorg, verpleegkundige, pedagogisch werk en verzorgende IG. De regio Rijn Gouwe volgt deze trend. Gemiddeld zijn over de afgelopen vijf jaar de meeste leerlingen afgestudeerd in pedagogisch werk. Figuur 11 Aantal inschrijvingen per MBO-opleiding Zorg en Welzijn , landelijk. Artiesten en make-up art zijn creatieve beroepen die vallen onder Zorg en Welzijn. Behalve in de entertainmentindustrie kunnen gediplomeerden ook werkzaam zijn als atiest in zorginstellingen of als behandelaar in ziekenhuizen/ klinieken om huidaandoeningen en gevolgen van brandwonden, kanker of operaties te behandelen. Figuur 12 Aantal MBO Zorg en Welzijn gediplomeerden in woonregio Holland Rijnland en Midden-Holland uitgesplitst naar soort opleiding. Het gemiddelde aantal studenten staat erboven. 9

10 Onderwijs in de regio HBO - Instroom in de regio Rijn Gouwe De hogescholen waar studenten uit de regio Rijn Gouwe naartoe gaan zijn waarschijnlijk de hogescholen die in of nabij de woonregio zijn. Helaas vermelden de bronnen niet uit welke woonregio de studenten van de hogescholen komen. De hogeschool Rotterdam heeft de meeste studenten in zowel Zorg als Welzijn. Sociaal werk Maatschappelijk werk Jongerenwerk Schuldhulpverlening Buurt- en opbouwwerk Ouderenwerk Sociaal Raadslieden Maatschappelijke opvang Peuterspeelzaalwerk Figuur 13 Instroom HBO Zorg en Welzijn opleidingen in de regio Rijn Gouwe Pedagogisch werk Gespecialiseerd pedagogisch werker Onderwijsassistent Pedagogisch medewerker kinderopvang Maatschappelijke Zorg Begeleider gehandicaptenzorg Persoonlijk begeleider gehandicaptenzorg Persoonlijk begeleider specifieke doelgroepen Thuisbegeleiders 10

11 Onderwijs in de regio Van de zorgopleidingen van de hoge scholen zijn verpleegkunde en fysiotherapie de populairste; in de sector welzijn zijn dat maatschappelijk werk en dienstverlening en sociaal pedagogische hulpverlening. Figuur 14 Instroom van de twee populairste zorgopleidingen in de regio Rijn Gouwe. Op de website van de Vereniging Hogescholen wordt de instroom van de opleidingen in de sector Welzijn niet als zodanig genoemd, wel de opleidingen in het domein Sociale studies. Deze zijn hier vermeld. Figuur 15 Instroom van de twee populairste welzijnsopleidingen in de regio Rijn Gouwe. 11

12 Onderwijs in de regio Overige populaire zorgopleidingen op HBO niveau zijn voeding en diëtetiek, logopedie en MBRT. Pedagogiek is nog steeds een populaire opleiding in de sector Welzijn. Figuur 16 Instroom van de overige HBO zorgopleidingen in de zorg in de regio Rijn Gouwe. Op HBO-niveau neemt de instroom van studenten uit de regio Rijn Gouwe weer licht toe. De meeste studenten beginnen aan een studie fysiotherapie en verpleegkunde. Figuur 17 Instroom van de overige HBO welzijnsopleidingen in de regio Rijn Gouwe. 12

13 Onderwijs in de regio HBO - Gediplomeerden Het aantal gediplomeerden van de zorgopleidingen in de regio Rijn- Gouwe stijgt, terwijl het aantal gediplomeerden in Welzijn is gedaald. De meeste gediplomeerden in Zorg en Welzijn komen de laatste jaren van hogescholen InHolland en Rotterdam. Figuur 18 Gediplomeerden HBO zorgopleidingen in de regio Rijn Gouwe. Figuur 19 Gediplomeerden HBO welzijnsopleidingen in de regio Rijn Gouwe. 13

14 Onderwijs in de regio HBO - Gediplomeerden Andere zorgopleidingen die de laatstejaren de meeste gediplomeerden hebben afgeleverd zijn voeding en diëtetiek, verloskunde en MBRT. Figuur 20 Gediplomeerden fysiotherapie en verpleegkunde in de regio Rijn Gouwe. Op HBO-niveau neemt het aantal gediplomeerden in de regio Rijn Gouwe sinds 2011 weer toe. Voor verpleegkundigen op dit niveau wordt de komende jaren een goede arbeidsmarkt verwacht. Figuur 21 Gediplomeerden overige HBO zorgopleidingen in de regio Rijn Gouwe. 14

15 Onderwijs in de regio HBO - Gediplomeerden De meeste gediplomeerden van het hoger sociaal-agogisch onderwijs, waarvan veel studenten in de sector Welzijn gaan werken, zijn maatschappelijk werk en dienstverlening, sociaal-pedagogische hulpverlening en pedagogiek. Figuur 22 Gediplomeerden twee populairste opleidingen HSAO in de regio Rijn Gouwe. HGZO: Hoger Gezondheidzorg Onderwijs HSAO: Hoger Sociaal Agogisch Onderwijs (veel studenten komen in welzijnsfuncties terecht) Figuur 23 Gediplomeerden overige opleidingen HSAO in de regio Rijn Gouwe. 15

16 Onderwijs in de regio Studierendement en sectorrendement Het studierendement geeft aan hoeveel studenten hun studie afronden met een diploma. Het sectorrendement geeft aan hoeveel gediplomeerden daadwerkelijk in de sector Z&W gaan werken. Het sectorrendement in de regio Rijn Gouwe ligt bij vrijwel alle opleidingen hoger dan het gemiddeld sectorrendement per opleiding landelijk. Figuur 24 Studie- en sectorrendement van de VVS-opleidingen in Rijstreek en Nederland 2012 en Figuur 25 Gecombineerd studierendement en sectorrendement. 16

17 Onderwijs in de regio Wetenschappelijk onderwijs - Geneeskunde In dit rapport wordt op het niveau van wetenschappelijk onderwijs de focus gelegd op geneeskunde. Het aantal afgestudeerde masterstudenten geneeskunde is zowel landelijk als aan de Universiteit Leiden toegenomen. In vergelijking met andere beroepen hebben pas afgestudeerde artsen goede perspectieven op de arbeidsmarkt, alhoewel het moeilijker is geworden om opleidingsplaatsen te vinden na het afronden van de studie. Figuur 26 Eerstejaars geneeskunde Universiteit Leiden Voor sommige medisch specialisten (specialist ouderengeneeskunde, kinderen jeugdpsychiater en sociaal geneeskundigen) zijn in de komende jaren volgens UWV betere baankansen. Figuur 27 Aantal afgestudeerde masterstudenten geneeskunde in Leiden versus landelijk. 17

18 Kansen op de arbeidsmarkt De ontwikkeling van de werkgelegenheid in de sectoren Zorg en Welzijn is het afgelopen jaar positief te noemen. Figuur 28 Percentuele ontwikkeling werkgelegenheid Zorg en WJK. In de zorgbranche zijn grote schommelingen in de werkgelegenheid te zien in de VVT en de Gehandicaptenzorg. Figuur 29 Percentuele ontwikkeling werkgelegenheid zorgbranche. 18

19 Kansen op de arbeidsmarkt Goede baankansen MBO beroepen zijn er voor tandartsassistenten en verpleegkundigen. Voor HBO ers is er een flink aantal beroepen waarin men na het afstuderen vrij snel een baan kan vinden, onder andere physician assistent en advanced nursing practice. Verloskunde, verpleegkunde en mondzorgkunde scoren ook hoog. Figuur 30 Baankansen voor MBO ers in de regio s Midden-Holland en Holland Rijnland. Gegevens van februari = gering, 5 = goed. Figuur 31 Baankansen voor HBO ers HGZO-opleidingen. 19

20 Kansen op de arbeidsmarkt In de sector Sociaal-agogisch / Welzijn komen studenten met een opleiding sociaal-pedagogische hulpverlening relatief snel aan een baan. Krapteberoepen zijn beroepen waarvoor krapte op de arbeidsmarkt is en daarom betere baankansen bieden. Volgens het UWV zijn krapteberoepen in de periode : MBO Verpleegkundige Doktersassistent En technisch-medisch: Opticien Audicien Orthopedisch schoenhersteller Tandtechnicus Figuur 32 Baankansen van HBO ers HSAO-opleidingen. HBO Wijkverpleegkundige Hbo-verpleegkundige instellingen Praktijkondersteuner huisartsen (POH en POH GGZ) WO Bepaalde medische specialisten, zoals specialist ouderengeneeskunde, psychiater (o.a. kinder- en jeugd), sociaal geneeskundige (o.a. bedrijfsarts, verzekeringsgeneeskundige) 20

21 ArbeidsmarktPrestatieKaart (APK) ArbeidsmarktPrestatieKaart (APK) De ArbeidsmarktPrestatieKaart is een tool waarmee Care2Care met behulp van door werkgevers aangeleverde personeelsgegevens de regionale arbeidsmarkt kan analyseren. In de APK worden de functies van de medewerkers ingedeeld op werkniveau 1 tot en met 6. De meest voorkomende functies op deze niveaus staan hiernaast. Niveau 1 Niveau 2 Niveau 3 Niveau 4 Niveau 5 Niveau 6 huishoudelijk medewerker keuken assistent zorgassistent gastvrouw facilitair medewerker receptiemedewerker helpende verzorgende administratief medewerker begeleider niveau 3 begeleider niveau 4 verpleegkundige niveau 4 beleidsmedewerker begeleider (maatschappelijk/pedagogisch) medisch ondersteunende verpleegkundige niveau 5 hoger management arts/specialist psycholoog Figuur 33 Wanneer men in de regio Rijn Gouwe kijkt naar de ontwikkeling in zorgbanen versus facilitaire en ondersteunde banen in de zorg, valt op dat de banenkrimp vooral in de laatstgenoemde hoek is geweest. Het lijkt er dus op dat de bezuinigingen van de afgelopen jaren vooral op facilitair en ondersteunend gebied zijn geweest. Figuur 34 Aantal personen per niveau. Bron APK, gegevens bewerkt door Care2Care. 21

22 ArbeidsmarktPrestatieKaart (APK) Landelijk gemiddelde leeftijd Zorgpersoneel: 41.6 Personeel WJK: 39 De personeelsontwikkeling in het zorg- en facilitair/ondersteunend personeel laat de laatste jaren een op- en neergaande beweging zien, echter het facilitair en ondersteunend personeel heeft een dalende trend. Figuur 35 Ontwikkeling van Zorg- en Facilitair / Ondersteunend personeel in de regio Rijn Gouwe Het valt op dat het aandeel 50- en 60-plussers bij facilitair en ondersteunend personeel groter is dan bij zorgpersoneel. Dit betekent dat op termijn een grotere uitstroom van facilitair en ondersteunend personeel. Figuur 36 De leeftijdsverdeling van de groepen Zorg- en Facilitair/ondersteunend personeel. 22

23 ArbeidsmarktPrestatieKaart (APK) Vervangingsvraag per jaar per niveau Figuur 37 laat de vervangingsvraag zien voor de komende jaren op basis van het aantal 60+ers dat per niveau uitstroomt. Cijfers die verkregen zijn uit de APK zijn geëxtrapoleerd. Op regionaal niveau levert dit meer inzicht op. Figuur 37 Gemiddelde vervangingsvraag over de jaren van het aantal werknemers (60-plus) Zorg en Facilitair per functieniveau op basis van gegevens uit de Arbeidsmarktprestatiekaart. Een groter aandeel hoger opgeleid personeel zal organisaties onder verdere financiële druk brengen. Door in te zetten op functiedifferentiatie kan deze druk worden beperkt. Dat biedt kansen voor medewerkers met een lager kwalificatieniveau, een groep die groot genoeg is om de vraag te kunnen opvangen. Figuur 38 Ontwikkeling functieniveaus in de zorg. 23

24 ArbeidsmarktPrestatieKaart (APK) De deeltijdfactor geeft aan wat het percentage is dat mensen in deeltijd werken. 1,0 is een volledige baan. Figuur 39 De deeltijdfactor op niveau 1 t/m 5 voor Zorg en Facilitair / ondersteunend. Het aantal 50-plussers in de zorg op niveau 1 en 2 is duidelijk hoger dan op de niveaus 3 t/m 5. Figuur 40 Ontwikkeling van het percentage 50 plussers in de zorgbranche op niveau 1 t/m 5 in de jaren Bron: APK. Gegevens bewerkt door Care2Care. 24

25 ArbeidsmarktPrestatieKaart (APK) Ook bij het facilitaire en onder - steunende personeel in de zorgbranche is het aantal 50-plussers op niveau 1 en 2 hoger dan op niveau 3 t/m 5. Figuur 41 Ontwikkeling van het percentage 50 plussers in de zorgbranche op niveau 1 t/m 5 in de jaren Verreweg het meeste personeel in de zorgbranche heeft een vast contract. De categorie overig in de tabel bestaat uit personeel dat stagiair, vakantiekracht en niet in loondienst is. Figuur 42 Verdeling van het soort arbeidscontract per branche. 25

26 Samenvatting, conclusie en aanbevelingen Van een overschot naar een tekort De instroom in de sector heeft enige tijd nodig om zich aan de nieuwe arbeidsmarktsituatie aan te passen. Over de gehele periode is er dan sprake van een aanbodoverschot in de sector. Maar na 2015 neemt het aanbodoverschot geleidelijk af. Het omslagpunt naar een arbeidstekort wordt in het minder vraag scenario (het scenario waarbij wordt uitgegaan van een mindere groei in de werkgelegenheid in vergelijking met het meer vraagscenario ) in 2019 bereikt. Ook door de hogere levensverwachting in de regio - in combinatie met een relatief hoog percentage dementer enden - zal de vraag naar zorgpersoneel vanaf 2019 toenemen. Het veranderende perspectief in de periode vormt een belangrijke uitdaging voor de sector. Op korte termijn een overschot, terwijl over drie of vier jaar de arbeidsmarkt in evenwicht is om vervolgens beperkte aanbodtekorten te laten zien. Op de langere termijn is het de verwachting dat de tekorten als gevolg van vergrijzing en uitstroom van personeel zullen toenemen. In welke mate de tekorten een probleem zullen vormen, is ook afhankelijk van de invloed van technologische ontwikkelingen op de vraag naar personeel in zorg en WJK. Een verdere afname van de vraag naar medewerkers op niveau 1 en 2 is niet direct te verwachten. Werkgevers hebben veel medewerkers bijgeschoold (o.a. met behulp van het Regionale Sectorplan Zorg) om ontslag te voorkomen. Verplichte quota om medewerkers vanuit doelgroepen aan te nemen kan wel als neveneffect leiden tot verdringing van zittende medewerkers op niveau 1 en 2. Met een grotere uitgaande pendel dan de ingaande ( mensen, oftewel ca. 13,5% van de beroepsbevolking) en een werkloosheid van mensen (ca. 6,5% van de beroepsbevolking) er in de regio Rijn Gouwe een banentekort is van ongeveer 20%. Onderwijs en arbeidsmarkt Het totaal aantal inschrijvingen van MBO leerlingen in Zorg en Welzijn is de laatste jaren afgenomen. Dit komt vooral op het conto van de opleiding pedagogisch werk. Kansen op werk voor afgestudeerde MBO-studenten zijn er vooral voor verpleegkundigen en tandartsassistenten. Verzorgenden IG hebben de komende jaren ook betere banenkans. Op HBO-niveau neemt de instroom van studenten uit de regio Rijn Gouwe weer licht toe. De meeste studenten beginnen aan een studie fysiotherapie en verpleegkundige. Op HBO-niveau neemt het aantal gediplomeerden in de regio Rijn Gouwe sinds 2011 weer toe. Voor verpleegkundigen op dit niveau wordt de komende jaren een goede arbeidsmarkt verwacht, met name in de (intramurale) ouderenzorg. Op WO-niveau neemt het aantal eerstejaars geneeskunde in Leiden weer toe, zodat naar verwachting het aantal artsen op termijn zal toenemen. De vraag is of er genoeg artsen worden opgeleid die uiteindelijk werkzaam zullen zijn in de eerstelijns gezondheidszorg. Enkele conclusies De vraag naar hoge kwalificatieniveaus neemt toe in combinatie met extramuralisering en ambulanti - sering. Stabilisatie van het aandeel met lagere kwalificatieniveaus (niveau 1 en 2). Een deel van de laag complexe zorg verschuift naar mantelzorgers en vrijwilligers en de particuliere markt, maar wordt gecompenseerd door functiedifferentiatie. Ook de komende jaren geldt dat naarmate het opleidingsniveau afneemt, er een groter aanbodoverschot op de arbeidsmarkt ontstaat. Voor alle kwalificaties is er in 2015 een aanbodoverschot op de arbeidsmarkt, met uitzondering van verpleegkundige niveau 5 (daar is de markt in evenwicht in 2015). 26

27 Samenvatting, conclusie en aanbevelingen De overschotten nemen gedurende de periode langzaam af, om voor sommige kwalificaties te ver an de ren in een aanbodtekort. Dit tekort geldt voor: - Verpleegkunde (niveau 5) - Verzorgende beroepen (niveau 3) - Maatschappelijk werk en dienstverlening (niveau 5) - Culturele en maatschappelijke vorming (niveau 5) - Pedagogisch werk (niveau 4) en - Medisch maatschappelijke zorg (niveau 4) Aanbevelingen De sector Zorg en WJK is volop in beweging.in de komende jaren staat de sector voor grote uitdagingen. Eigen inzet vanuit de organisatie op strategisch arbeidsmarkten opleidingsbeleid is cruciaal. Er is een toename in de vraag naar hogere kwalificatie - niveaus te verwachten. Dit omdat in de extramurale zorg meer behoefte ontstaat aan hoger opgeleid personeel, terwijl ook de zorg voor de overgebleven intramurale patiënten complexer wordt. Een groter aandeel hoger opgeleid personeel zal organisaties onder verdere financiële druk zetten. Door in te zetten op functiedifferentiatie kan deze druk worden beperkt. Dat biedt kansen voor medewerkers met een lager kwalificatieniveau, een groep die groot genoeg is om de vraag te kunnen opvangen. De beroepsbevolking in de regio Rijn Gouwe zal (ook door de verhoging van de AOW-leeftijd) de komende jaren toenemen, maar ook ouder worden. Langer doorwerken vraagt van werkgevers inspanningen op het gebied van duurzame inzetbaarheid. De regio Rijn Gouwe heeft te maken met een negatief binnenlands pendelsaldo van werkzame personen in Zorg en WJK. Dit betekent dat er meer mensen vanuit de regio in omliggende gebieden werken dan dat er mensen van buiten de regio ín de regio Rijn Gouwe werken. De belangrijkste regio s voor (in- en uitgaande) pendel zijn Haaglanden en Rijnmond. Deze groep kan een belangrijk onderdeel vormen van de wervingsstrategieën. Het is zaak dat voor het efficiënt gebruik van middelen en geld er een goede afstemming is tussen arbeidsmarkt en opleidingscapaciteit. Het werven van studenten voor een opleiding waar geen of onvoldoende vraag naar is, is een verkeerde inzet van de beschikbare middelen. Tenslotte vermelden we enkele aanbevelingen die we verzameld hebben in onze gesprekken met vertegenwoordigers van zorg- en welzijnsorganisaties in de regio Rijn Gouwe: Leerlijnen dwars door de opleidingslagen heen Wees betrokken om het onderwijs door de lijnen heen (van nulde tot derde lijn) vorm te geven zodat er een opleidings - continuüm ontstaat: een leven lang leren dwars door de beroepskolommen heen. Help bij het vinden van oplossingen die opleiden en kennisoverdracht buiten de muren van de organisatie mogelijk maken. Realistische beeldvorming Draag bij aan de verbetering van het imago rondom werken in de wijk. Zorg ervoor dat leerlingen daar ervaring opdoen en voorkom dat de populariteit van opleidingen afneemt door negatieve berichtgeving Hulp bij het blijvend investeren in potentiële medewerkers Door vergrijzing zijn deze straks hard nodig. Dat kan door het zoveel mogelijk behouden van personeel binnen de zorg- en welzijnssector door van werk-naar- werk trajecten. 27

28 Bronnen ArbeidsmarktPrestatieKaart (APK) Care2Care: Figuur 33, 34, 35, 36, 37, 38, 39, 40, 41, 42 (Gegevens bewerkt door Care2Care) Alzheimer-nederland.nl: Figuur 8 (Gegevens bewerkt door Care2Care) CBS / Planbureau voor de leefomgeving. Regionale prognose : vier grote gemeenten blijven bevolkingstrekkers: Figuur 2 Duo.nl: Figuur 26, 27 Regio+, Regioportret Rijnstreek, Arbeidsmarkt zorg en welzijn : Figuur 5, 6, 24, 25, 28, 29 (Gegevens bewerkt door Care2Care) RPA Regio Rijn Gouwe, Arbeidsmarktregio Rijn Gouwe 2015: Figuur 1, 3, 4 S-bb.nl: Figuur 9, 10, 11, 12, 30 (Gegevens bewerkt door Care2Care) UWV, Sectorbeschrijving Welzijn, Jeugdzorg en Kinderopvang, 2016 UWV, Sectorbeschrijving Zorg, 2015 Volksgezondheidenzorg.info: Figuur 7 (Gegevens bewerkt door Care2Care) Vereniginghogescholen.nl: Figuur 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 31, 32 (Gegevens bewerkt door Care2Care) 28

29 Notities

30 Notities

31 Noordkade 64 (gebouw C) 2741 EZ Waddinxveen

32