Gastvrijheid in de zorg

Transcriptie

1 Gastvrijheid in de zorg

2 Gastvrijheid in de zorg als titel voor een presentatie. Daarover nadenkend kom je als vanzelf op de vraag wat is dat dan precies gastvrijheid? En is gastvrijheid in de zorg dan iets anders als gastvrijheid in de horeca of gastvrijheid thuis? De Dikke van Dale zegt over gastvrijheid: gulheid in het onthalen of herbergen van gasten; opname van gasten. En al doorzoekend naar de betekenis van gasten lees je in de Dikke van Dale: iemand die meestal daartoe uitgenodigd bij iemand blijft eten of slapen; maar ook persoon voor wie men iets betaalt. Dat betrekkend op de zorg zou je kunnen zeggen dat in de letterlijke betekenis van het woord gastvrijheid opname van gasten betekent. De opname van personen voor wie men iets betaalt. Toch voelen de meeste mensen die in aanraking komen met zorginstellingen zich geen gast in de eerste betekenis van het woord. Zijn we gastvrijheid in de zorg ergens onderweg kwijt geraakt? En waar dan?

3 Om dat duidelijk te maken wil ik graag naar het zorgsysteem zelf kijken. Zorginstellingen worden afgerekend op het aantal zorgactiviteiten dat zij verrichten. Het is in zijn structuur en regelgeving productiegericht. Regelmatig worden we geconfronteerd met berichten in de media over financiele crises bij zorginstellingen en over kwaliteit van zorg die onder de maat is. De vraag is of dit zoals zo vaak gesteld alleen ligt aan het management of dat het ook een signaal is dat er meer aan de hand is. Naar mijn idee is dat laatste het geval. De steeds terugkerende problemen in de zorg zijn volgens mij een signaal dat dit systeem kennelijk niet meer optimaal functioneert. De vraag die dan beantwoord moet worden is hoe de sector, de gezondheidszorg adequate antwoorden kan vinden op de gerezen problemen en de uitdagingen waar we voor staan. De zoektocht naar die antwoorden lijkt te leiden tot de conclusie dat het zorgsysteem zelf ingrijpend veranderd moet worden. Zowel qua structuur als cultuur. Het huidige systeem is namelijk ontstaan in een tijd waarin de Nederlandse samenleving een heel andere was dan de huidige. Onze visie op wat zorg is of moet zijn, is in de loop der tijd drastisch veranderd. En zal ook in de toekomst weer veranderen.

4 Er moet dus een fundamentele discussie gevoerd worden die gaat over de vraag hoe wij als samenleving naar het systeem van zorg willen kijken: willen we een systeem gericht op productie draaien of willen we een systeem dat werkelijk uitgaat van bijdragen aan kwaliteit van leven en welbevinden van burgers? Die fundamentele keuze beinvloedt vervolgens hoe de gezondheidszorg eruit ziet en hoe die gefinancierd wordt. Om een andere keuze te kunnen maken is een omkering in denken en werken nodig die het huidige systeem, dat is gericht op productie, niet toelaat. Het huidige vergoedingensysteem is gebaseerd op nazorg en niet op voorzorg. Daardoor is het doel het vergoeden van kosten voor minimaal noodzakelijke behandeling en zorg. En dat uitgangspunt verenigt zich niet met het willen realiseren van kwaliteit van leven van gastvrijheid in de zorg waarbij juist het maximaal benodigde het vertrekpunt is.

5 En als het dan gaat om kwaliteit van leven is het belangrijk dat we ons realiseren dat dit ook direct samenhangt met de stimulans om verantwoordelijkheid voor het eigen leven te (leren) nemen. Want daarmee behoud je de regie over dat leven en dat bepaalt weer de kwaliteit ervan. Mensen geven hun leven vanuit eigen kracht vorm en leveren van daaruit een bijdrage aan de samenleving. En als ik dan denk aan gastvrijheid dan is misschien wel het grote verschil dat de regie over het eigen leven van gasten in de gangbare betekenis van het woord hen niet ontnomen wordt. En dat juist die regie veel mensen ontnomen wordt op het moment dat zij in een zorginstelling komen. In elk geval wordt dat door velen zo ervaren. En soms is het maar goed ook dat de regie tijdelijk wordt overgenomen. In geval van een acute situatie bijvoorbeeld. De meeste mensen vinden dat in zo n geval eigenlijk wel prettig; een veilig gevoel. Maar zodra het hen weer wat beter gaat, willen zij daar waar dat maar kan ook weer zelf verantwoordelijk zijn voor hun leven. En daar kan werkelijk gastvrije zorg aan bijdragen. Zorg die mensen ondersteunt om hun eigen-waarde en eigen kracht te kunnen blijven aanboren en ook al is het misschien op een andere manier dan voorheen zo nog steeds kunnen bijdragen aan hun omgeving en zo aan de samenleving. En dan is het opvallend dat als je kijkt naar onderzoeksresultaten blijkt dat cliënten de gastvrijheid van medewerkers lager beoordelen dan medewerkers zelf.

6 Cliëntenraden hebben als het goed is tenminste regelmatig contact met hun achterban zodat zij weten wat de mensen die zij vertegenwoordigen belangrijk vinden; nodig hebben om hun leven te kunnen leiden. Op basis van deze kennis kan de cliëntenraad een visie op zorg ontwikkelen en van daaruit adviseren over ontwikkelingen in de instelling. De huidige wet biedt mogelijkheden om medezeggenschap invulling te geven. De nieuwe wet zet de bevoegdheden zwaarder aan. Daarmee zal de invloed van cliëntenraden echter niet automatisch toenemen. Daarvoor is een cliëntenraad nodig die vanuit zijn eigen visie meedenkt over cultuur en structuur in een instelling. Zo n cliëntenraad is een waardevolle gesprekspartner. Omdat zo n raad kwaliteit van leven van patienten en clienten centraal stelt en mee kan denken over wat gastvrije zorg in de context van de zorginstelling betekent voor maximale kwaliteit van leven van cliënten.

7 einde

8 Kleinschalig wonen! Zelf koken of regenereren?

9 Het ontstaan van kleinschalige zorg Steeds meer wonen zoals thuis. Huiskamers van 6-8 bewoners Eigen slaapkamer Gezamelijk eten in de huiskamer.

10 Wat gaan we doen met de maaltijden? Een steeds terugkerende discussie...

11 Hoe wordt er nu vaak gewerkt? Eten als de keuken de maaltijden aanlevert. Keuze ruim vantevoren maken. Presentatie vaak onvoldoende. Temperatuur te laag.

12 Welke opties voor verbetering Zelf koken op afdeling Huiselijke sfeer Bewoners kunnen meehelpen. Regenereren op afdeling Keuze van eetmoment Weinig inzet van personeel Onbeperkte keuze. HACCP controleerbaar

13 Nadelen van beide opties Zelf koken op afdeling Hygiene Niet iedereen kookt even lekker`of heeft er zin in. Wat te doen met ziekte en vakantie Beheersbaarheid/ Traceerbaarheid. Kosten Regenereren op afdeling Geen invloed op de smaak en de kwaliteit. Geen participatie van de client. Minder huiselijke sfeer

14 Oplossing?

15 Koken én regenereren Vandaag koken Morgen regenereren Overmorgen combinatie van beiden

16 Benodigde materialen Professionele kwaliteit Gebruik de apparatuur waar het voor gemaakt is. Regenereerkast Kookplaat Combi-magnetron Vaatwasser Koelkast convenience Koelkast algemeen gebruik

17 Regenereerkast weggewerkt achter deur

18 Voordelen Mogelijkheid voor kleine bereidingen(vlees ) Flexibel bij ziekte en vakantie Oven voor bereiden van cake en taart Regenereerkast voor regenereren

19 Randvoorwaarden Indien regenereerkast (nog) niet nodig is, zorg voor passende kast. Zorg voor voldoende aansluitingen.

20 Conclusie : Toekomst- bestendig investeren! Zet je niet vast op 1 concept Geen hoge kosten voor aanpassingen achteraf. Maatwerk leveren voor een sterk veranderende zorg. Op tijd anticiperen op kostenontwikkeling.

21 Einde!

22 Medicijn gebruik en voeding bij ouderen Prof. Dr. Renger Witkamp Voeding en Farmacologie

23 Waarom is dit belangrijk? Goede voeding en lekker eten zijn essentieel voor de gezondheid en het welbevinden van ouderen. Voedsel inname en nutriënt behoeftes veranderen bij het ouder worden. Ouderen gebruiken gemiddeld veel geneesmiddelen. Geneesmiddelen kunnen op diverse manieren de voedingstoestand beinvloeden. Dit wordt niet altijd op tijd onderkend, terwijl problemen vaak gemakkelijk te voorkomen zijn.

24 Wat speelt er zoal? Aanbod Omgevingsfactoren Welbevinden Algemene gezondheid Spiermassa Fysieke activiteit en mobiliteit Eetlust Geur- en smaak waarneming Opname Uitscheiding

25 De polyfarmacie patient Statine Beta-blokker Oraal antidiabeticum (of meerdere) Acetylsalicylzuur Proton pomp remmer Eén of meer diuretica Sedativum? Anti-depressivum?...

26 Schatting polyfarmacie (>5 middelen naast elkaar) in NL Bronnen : SFK, 2005 en Boonman-Leijen & Jansen, FTO

27 Wederzijdse beinvloeding!

28 Geneesmiddelen en de voedingstoestand Effecten op kauwen en slikken (bijv droge mond) Smaak en geurverlies Effecten op eetlust en verzadiging Effecten op maag-/darm functie Verminderde opname nutriënten Depletie (diverse oorzaken)

29 Voorbeeld: Recent uitgevoerde pilot studie (Josje Schoufour, Janneke van Wijngaarden, André Janse, Renger Witkamp) Twee cross-sectionele studies 232 ambulante ouderen van poli Gelderse Vallei ziekenhuis 677 zelfstandig wonenende ouderen die deelnemen aan de B-PROOF studie Geneesmiddel gebruik Vitamine B12 Folaat Vitamine B1 Vitamine B6 Vitamine D Calcium Geneesmiddel gebruik Homocysteine Kalium Natrium

30 Wat valt er (bijvoorbeeld) op? Metformine: vitamine D Metformine: vitamine B12 Protonpompremmers: vitamine B12 en magnesium Diuretica: vitamine B6

31 Hoe kan dit zich uiten? Verlaagd vitamine D: verminderde spierkracht, botgezondheid, afweer Verlaagde vitamine B12: verminderde botgezondheid, neurologische problemen Verlaagd vitamine B6: neurologische problemen

32 Conclusie: Er valt hier waarschijnlijk veel te winnen! Denk aan medicijn gebruik als oorzaak van slecht eten en deficiënties Vergeet de OTC middelen en supplementen niet Een bijwerking kan veroorzaakt worden door slechte voedingtoestand

33

34

35 Gastvrijheidsbeleving? Francesco Gribling (Directeur Foodservice, Zwanenberg Food Group)

36 Gastvrijheidsontwikkeling Doelgroep zorgmarkt verandert De huidige en toekomstige cliënt bepaalt zelf wat hij wil Het verbeteren van de gastvrijheid staat hoog op de prioriteitenlijst van ziekenhuizen en zorginstellingen Tevredenheid van cliënten hangt naast de kwaliteit van de medische zorg af van de manier waarop de zorg wordt aangeboden. Aandacht, beleving en gastvrijheid zijn daarbij kernbegrippen. Keuzevrijheid = gastvrijheid Gastvrijheid = voorzien in de de individuele leefwensen van klanten

37 AANDACHT Waardering om wie je bent Gastvrijheid is je inleven in de cliënt De verwachtingen van cliënt overtreffen Mensen moeten zich thuis voelen in de zorg De omgeving moet een thuissituatie benaderen Aandacht voor een plezierige ambiance Aandacht besteden aan de presentatie van maaltijden

38 BELEVING Hoe zouden ze dat bij Disney doen? Een bezoek aan Walt Disney World is voor velen een ervaring om nooit te vergeten! Lee's aanpak leert ons dat goed gastheerschap niet zomaar een slim trucje is, maar een houding waardoor we ons veel meer betrokken voelen bij de kern van ons werk. 9 ½ dingen die u anders zou doen Wat die ½ is: ken de valkuilen en treedt ze met moed tegemoet

39 GASTVRIJHEID De wens van de cliënt is het startpunt Je thuis voelen betekent vanzelfsprekend dat je keuzen kunt maken, dus ook met merken van thuis Kiezen wat, wanneer, hoeveel en waar er gegeten wordt leidt tot minder derving Ruiken en zien van eten verleidt anderen tot eten Voorkeur voor A-merken: vertrouwdheid en herkenbaarheid is belangrijk

40 ONZE VISIE Gastvrijheid is een keuze

41 ONZE VISIE Gastvrijheid is een keuze Met een lekkere en gevarieerde (brood)maaltijd is het mogelijk zonder veel extra kosten meer gastvrijheid te creëren. Hart voor Hartig concept: voor elk wat wils Portieverpakkingen voor traditionele plateauverstrekking Belegverdeler voor de broodserveerwagen 10-plaks verpakkingen voor woongroepen en toko s Ambachtelijke vleeswaren en kaas voor het restaurant Ik Kies Bewust assortiment Invulling tussentijdse verstrekking Duurzaam assortiment vleeswaren en kaas

42 Gastvrijheid is een keus, Wij helpen u daar graag bij Bezoek onze stand 10.E

43 Eten en drinken als meerwaarde in de Zorg Phyllis den Brok Phliss: Hetzelfde anders zien Eten en drinken voor de sectoren wonen, welzijn, zorg en onderwijs

44 Wanneer kan eten en drinken een meerwaarde zijn voor de zorginstelling?

45 NOOIT!!!!!

46 Wat gaat er nu mis?

47 Fout : Denken in kosten Denken in afzonderlijke diensten

48 Goed: Integraal denken Wat levert het op (waar dan ook in de organisatie)?

49 Wat zie ik in zorginstellingen? - Geen link tussen visie / kernwaarden en praktijk - Veel woorden - weinig daden - Windowdressing - Losstaande acties / diensten - Onduidelijke communicatie - Te ingewikkeld

50 Hoe kan eten en drinken meerwaarde zijn? - Uitwerking eten en drinken moet totale zorginstelling versterken - Vloer moet logisch gevolg zijn van visie - Keuzes breed uitleggen - Samenwerken

51 Pilot-onderzoek De Genietende Groene Tafel

52 Eten en drinken zijn een integraal onderdeel van de bedrijfsvoering van de zorginstelling

55 Aanpassing Hoe Door wie Voor wie gevolgen Aandachstpunten 1 Tijdstip warme maaltijd naar uur Keuken, zorgpersoneel, vrijwilligers, Is aanpassing pauzetijden gasten noodzakelijk? Goed communiceren ook naar clienten en contactpersonen Praktisch 2 Soep naar de avond bij de broodmaaltijd. Basis wordt gekoeld vertalen Keuken, zorgpersoneel, winkeltje, Benodigde materialen (coordinatie Extra vulling wordt op huiskamer aangeleverd door de keuken vrijwilligers bij de maaltijd Phyllis). Goed communiceren ook gesneden, geen receptuur nodig. Er in plastic bakken die met clienten en contactpersonen. maar 1 soep-keuze, menu hierin rechtstreeks de koelkast in Phyllis is iom centraal bezig met vastgesteld door Phyllis nav huidige kunnen. Kunnen door de organiseren van terugkoelapparatuur. Eventueel soep van cyclus. Soep naar de avond gebeurt al per afdeling opgehaald worden 17 mei, per 14 juni aanpassing wat betreft in het winkeltje. de vorige dag leveren (gisteren zelf snijden op de afdeling. bereid en teruggekoeld; op einde middag naar winkeltje voor de volgende dag incl. soepgroentepakket). 3 Looproute restaurant aanpassen Barriere neerzetten, juiste Phyllis / Jos / Iedereen die loopt door restaurant Goed communiceren. Plaats Wat/Hoe voor vloer looproute benadrukken Verenigingsleven? debrasseer-unit bekijken (ook emmer met bestek) + plaats aparte debrasseer-units ivm onderzoek. Goed communiceren ook met algemene dienst bij herinrichting ruimte. Na aanpassing routing kijken of camera's nog goed hangen. 4 Presentatie tafel in hal, restaurant en Door tafel / attribuut dat CNF / Leverancier / Goed communiceren met alle huiskamers refereert aan seizoen, mooie Phyllis / partijen wie wat hier in doet op producten, smaakvol. Verenigingsleven? welk moment (coordinatie Phyllis) Elkeweek / 2 weken Uitwerken - wie aanpassen. 5 Tafels dekken ontbijt. Past bij visie Aan de hand van de van te Zorgpersoneel Zorgpersoneel Werkinstructie maken. Zorgen BrabantZorg voren afgesproken voor juiste materialen (coordinatie uitvoering. Zie ook protocol Phyllis). Het wassen van de BrabantZorg tafelkleden bespreken. 6 Tafels dekken warme maaltijd, zowel Aan de hand van de van te Zorgpersoneel en Zorgpersoneel en gastvrouwen Werkinstructie maken. Zorgen huiskamer als restaurant. Past bij visie voren afgesproken gastvrouwen voor juiste materialen (coordinatie BrabantZorg. In het weekend extra uitvoering. Zie ook protocol Phyllis). Het wassen van de feestelijk met gekleurde napkin over witte BrabantZorg tafelkleden bespreken. tafelkleed; verschil tussen zondag en door de week. Communiceren 7 Er wordt op voorhand geen specifieke Vrijwilligers, zorgpersoneel, clienten Goed communiceren met met tafelsetting afgesproken; gebeurt in name clienten en dagelijks overleg met bewoner. Ivm transportvrijwilligers. doorgangen wel bespreken met vrijwilligers welke plaatsen aan tafel bij voorkeur eerst bezet worden. 8 Warme maaltijd beginnen met aperitief. Tijd voor nemen het op Gastvrouwen Gastvrouwen Goed communiceren. Wijze van Hoeft niet voor betaald te worden. te nemen en op te laten werken in script opnemen voor Gemaakte kosten voord uur van onderzoek worden wel bijgehouden. Keuze: sju, appelsap, rode/witte wijn, water. drinken gastvrouwen. 9 Pas met maaltijd starten als Bijsturen tafel compleet Door dit bij het uitdelen van Gastvrouwen Clienten gastvrouwen Goed communiceren met clienten, is, incl. hulp (personeel) die nodig is bij het het aperitief ook te personeel en gastvrouwen. In eten. Is conform huidige afspraak, wordt communiceren script opnemen voor de echter niet aan gehouden. gastvoruwen. 10 Inzicht in voedingssituatie van client. Nu is Eerst inventarisatie / analyse Phyllis / Paul Nog onduidelijk Gemaakte keuze goed vaak onduidelijk of er een dieet of van slikproblemen om te communiceren met diëtiek, consistentie-aanpassing is. Client kan dit kijken hoe groot het logopedie, zorgpersoneel, clienten vaak onvoldoende aangeven. probleem is. Daarna vast te en gastvrouwen. stellen acties, ook wat betreft up to date houden gegevens en welke gegevens eventueel bekend moeten zijn.

56 Draagvlak creeeren: Iedereen een ander verhaal!!!

57 Hoe het mis kan gaan.

58 Hoe het mis kan gaan.

59 Hoe werkt het wel.

60 Hoe werkt het wel.

61 Meerwaarde van eten en drinken is mogelijk, integraal benaderen is voorwaarde!

62

63 Trends in maaltijden in de zorg Marcel Hofmeijer Business manager Innovatie & Operatie

64 Toen & nu

65 Trends in de zorg PGB Bezuinigingen zorg Biologisch 3-D

66 Ontwikkelingen 40% ouderen afwijkende consistentie Integrale processen Modulaire opbouw Culinaire Concepten

67 Is voeding een vloek en eten en drinken een zegen?