Socio-Economische Impact van Natuurmonumenten. 25 april 2012, Amsterdam

Transcriptie

1 Socio-Economische Impact van Natuurmonumenten 25 april 2012, Amsterdam

2 Contents Introductie project GDL Natuurmonumenten Economische Impact Collectieve goederen / diensten Katalyserende rol GDL Vragen en afsluiting 2

3 De twee belangrijkste aspecten van de sociaal-economische impact van drie GDL beneficiënten is in kaart gebracht De sociaal-economische impact van drie beneficiënten van Goede Doelen Loterijen (GDL) is onderzocht De Hermitage BiD Network Natuurmonumenten Sociaal-economische impact van deze organisaties bestaat uit twee elementen Het genereren van economische impact Het aanbieden / creëren van collectieve goederen of diensten Daarnaast wordt ook de katalyserende rol van GDL beschreven 3

4 Enkele definities en kenmerken van de in dit onderzoek gehanteerde kernbegrippen Economische impact Twee dimensies van economische impact Toegevoegde waarde is de som van o Salarissen o Belastingen o Winsten / overschotten Werkgelegenheid Twee bronnen van economische impact De uitgaven van de organisatie zelf De additionele uitgaven van bezoekers aan / partners van de organisatie Twee paden waarlangs economische impact ontstaat zijn meegenomen Direct: gerelateerd aan uitgaven van de organisatie Indirect: gerelateerd aan de uitgaven van leveranciers (en hun leveranciers) Induced impacts (door heruitgaven van salarissen) zijn niet meegenomen vanwege dubbeltellingen Economische impact betrekkelijk goed kwantificeerbaar Collectieve goederen of diensten Kenmerken van collectieve goederen of diensten Onmogelijkheid om niet betalende mensen uit te sluiten van gebruik Gebruik door de één gaat niet ten koste van gebruik door de ander ( NB: geldt niet ad infinitum en niet bij misbruik) Afwezigheid markten en prijzen Veel maar niet alle collectieve goederen worden door de overheid aangeboden Overheid biedt publieke diensten aan Bedrijven kunnen collectieve diensten creëren als neveneffect van hun (markt)activiteiten Sommige private organisaties stellen zich te doel om collectieve goederen te creëren daar waar er een collectieve behoefte bestaat aan goederen/diensten die niet door de overheid worden aangeboden Waarde van collectieve diensten is niet of beperkt kwantificeerbaar 4

5 Economische impact is gekwantificeerd door het geld te volgen zoals het door de economie loopt Salarissen Winst Belastingen Salarissen Inkoop goederen en diensten Winsten / overschotten Belastingen Totale inkomsten van organisatie Inkoop goederen en diensten Leverancier opbrengsten Finale en intermediaire vraag Toegevoegde waarde (salarissen, belastingen en winsten) Noot: Gebruik is gemaakt van de Input-Output analyse waarvoor Wassily Leontief de Nobelprijs voor de Economie won in

6 Contents Introductie project GDL Natuurmonumenten Economische Impact Collectieve goederen / diensten Katalyserende rol GDL Vragen en afsluiting 6

7 Natuurmonumenten heeft een economische impact als organisatie en als mobilisator van recreanten Natuurmonumenten als organisatie Verschaft werkgelegenheid Betaalt salarissen Betaalt sociale - en waterschapslasten (belastingen) Koopt goederen en diensten in van andere bedrijven Natuurmonumenten als mobilisator van recreanten De gebieden die Natuurmonumenten beheert worden bezocht door recreanten die geld uitgeven aan transport en horeca hetgeen leidt tot meer werkgelegenheid en toegevoegde waarde 7

8 Aanwezigheid Natuurmonumenten geassocieerd met jaarlijks EUR 329 miljoen aan toegevoegde waarde en banen Uitgaven Toegevoegde waarde Werkgelegenheid Natuurmonumenten EUR 112 miljoen EUR 82 miljoen EUR 41 miljoen direct bij NM banen 555 direct bij NM Recreanten EUR 295 miljoen EUR 246 miljoen banen = = = Totaal EUR 407 miljoen EUR 329 miljoen banen Noot: Waardestijging onroerend goed en daarmee gepaard gaande terugkerende belasting opbrengsten zijn niet meegenomen 8

9 Door de grote aantallen recreanten is de economische impact het grootst in de Horeca Verdeling toegevoegde waarde over salarissen, winst en belastingen Verdeling economische impact over Natuurmonumenten en economische sectoren Belastingen Winst Salarissen Overige (1) Diensten (2) Horeca Industrie NM 7, , , Toegevoegde Waarde (miljoen EUR) Toegevoegde Waarde (miljoen EUR) Banen (1) Landbouw & transport (2) Diensten omvatten financiële en verzekeringsdiensten, recreatieve diensten etc 9

10 Omzetting van inkomsten & uitgaven van Natuurmonumenten en recreanten in toegevoegde waarde Natuurmonumenten Horeca + Transport Totaal Leden / bezoekers 29,6 294,5 324,1 Subsidies 39,6-39,6 Goede Doelen Loterij 13,6-13,6 Andere sponsoren 1,0-1,0 Terreinbeheer 10,9-10,9 Overig 18,3-17,3 Totaal inkomsten 112,0 294,5 406,5 Directe toegevoegde waarde 40,7 146,7 187,3 Salarissen 25,6 48,5 74,1 Belastingen 8,5 64,3 72,7 Winst/overschot 6,6 33,9 40,5 Terrein aankoop 20,8-20,8 Lokale bestedingen die recirculeren in economie 50,5 147,8 198,3 Indirecte toegevoegde waarde 41,7 99,4 141,1 Totale toegevoegde waarde 82,4 246,1 328,5 10

11 Bezoekers aan terreinen Natuurmonumenten dragen in belangrijke mate bij aan economische impact Back up Volgens Natuurmonumenten worden haar gebieden ieder jaar ongeveer 50 miljoen keer bezocht Staat in redelijke verhouding t.o.v. 150 miljoen bezoeken Staatsbosbeheer Volgens het CBS zijn geeft gemiddelde een natuurrecreanten per bezoek gemiddeld EUR 5,90 uit EUR 1,54 aan Transport EUR 4,36 aan lokale Horeca Dit betekent een economische impuls van EUR 295 miljoen EUR 77 miljoen aan Transport EUR 218 miljoen aan Horeca Dit zijn schattingen maar het is aannemelijk dat bezoekers zo n miljoen uitgeven. Dit leidt tot een toegevoegde waarde van EUR miljoen 11

12 Contents Introductie project GDL Natuurmonumenten Economische Impact Collectieve goederen / diensten Katalyserende rol GDL Vragen en afsluiting 12

13 Natuur is een collectief goed waarvan de waarde maar in zeer beperkte mate kwantificeerbaar is Natuur van levensbelang maar druk op natuur levensgroot Een leven zonder natuur is ondenkbaar Natuur heeft een inherente waarde die onbetaalbaar is Natuur heeft een sociaal culturele waarde Natuur in Nederland onder druk; gevecht om schaarse grond Doelen oprichters Natuurmonumenten nog steeds actueel; natuur veiligstellen Natuurmonumenten stelt in staat tot verwonderen over de natuur Al meer dan 100 jaar een private organisatie voor een collectief goed Kwantificeren waarde natuur geen doel, maar hulpmiddel (Inter-)nationaal vele initiatieven gericht op waardebepaling van natuur (zoals TEEB (2) ) Geen betrouwbare reproduceerbare methode om waarde uit te drukken Deels kwantitatief, deels kwalitatief, deels inschattingen Vaak inconsistente benadering van waarde (vermeden kosten worden als baten gerekend maar niet vice versa) Hulpmiddel in dialoog over natuur Overmatige waardering ondermijnt inherente waarde van natuur Resultaten vaak betwist Toch verschijnen er meer impact studies Recent voorbeeld: Economische gevolgen Blankenburgtunnel in opdracht Natuurmonumenten (1) Ter oriëntatie worden hierna enkele zaken op voorzichtige wijze gekwantificeerd (1) Onderzoek Triple E, website Natuurmonumenten, Nieuws Onderzoek niet publiek beschikbaar. (2) The Economics of Ecosystems and Biodiversity study 13

14 Indicatieve waarde collectieve diensten van Natuurmonumenten jaarlijks ca EUR 60 miljoen Indicator Methode Waarde (EUR mln) Biodiversiteit (1) Aantal unieke/bedreigde soorten fauna&flora p.m. CO2 CO2 prijs/ton * hoeveelheid gevangen per hectare bos * hectare Natuurmonumenten terrein Fijn stof Waterzuivering Fijn stof prijs/boom * aantal bomen per hectare* hectare Natuurmonumenten terrein Vermindering waterzuiveringkosten door betere kwaliteit water stromend door Natuurmonumenten terrein Waterberging - p.m. Gezondheid - p.m. Totaal 60 miljoen (1) Natuurmonumenten heeft een biodiversiteit database; daaruit kon echter niet een totaal telling worden gegenereerd (2) De waarde voor de gezondheid hebben wij conservatief behandeld en ook p.m. meegenomen. Op volgende dia een indicatieve berekening waar we echter verder aan voorbij gaan Bron: Steward Redqueen analyse 14

15 Bepaling waarde collectieve diensten Back up CO2 Aantal hectare Per hectare 2,4 Tonnen CO Prijs/Ton Co2 EUR 15* Fijn Stof Aantal hectare Bomen per hectare 100 Bomen Per Boom EUR 4* Mogelijke opbrengst EUR 3 miljoen Mogelijke opbrengst EUR 41 miljoen Waterzuivering Nitraat ton Prijs Nitraat/kg 2,2 EUR* Fosfaat 440 ton Prijs Fosfaat/kg 8,5 EUR* Mogelijke besparing EUR 16 miljoen Bronnen: Ministerie van LNV: Kentallen Waardering Natuur, Water, Bodem en Landschap Hulpmiddel bij MKBA s, 2006; Triple E 15

16 De waardering van de economische en collectieve waarde van Natuurmonumenten verhoudt zich goed tot andere studies Natuurfunctie IVM 2006 (1) Deze studie ECORYS NEI 2002 (2) Recreatie en toerisme EUR / ha EUR / ha (3) Leefomgeving EUR 980 / ha niet bepaald Milieufuncties Grondstoffen EUR / ha EUR 317 / ha EUR 686 / ha (4) Niet gebruikswaarde EUR / ha EUR 696 / ha (5) Totaal EUR / ha EUR / ha EUR / ha NB dit is niet de optelling van de individuele waarden omdat de methode dat niet toelaat Met uitzondering van de Recreatieve functie zijn deze getallen niet meer dan een indicatie vanwege methodologische verschillen en tekortkomingen (1) Globale batenraming van Natura Instituut voor Milieuvraagstukken Vrije Universiteit Amsterdam, 2006 (2) De verscholen baten van natuur. ECORYS-NEI, 2002 (3) Toegevoegde waarde gerelateerd aan uitgaven van recreanten EUR miljoen gedeeld door ha (4) Waarde terreinopbrengsten, CO2, fijn stof en waterzuivering EUR = EUR 71 miljoen gedeeld door ha (5) Toegevoegde waarde Natuurmonumenten minus terreinopbrengsten = EUR = EUR 71.7 miljoen gedeeld door ha 16

17 Natuurmonumenten kan terecht een private aanbieder van collectieve diensten en goederen genoemd worden Terreinen van Natuurmonumenten hebben een belangrijke ecologische en landschappelijke waarde. Het onderhoud en beheer van deze gebieden is vanwege de karakteristieken daarvan aanzienlijk duurder dan gemiddeld Exacte vergelijking van kosten (bv met Staatsbosbeheer) op basis van publieke bronnen is lastig vanwege verschillende definities De bijdrage van de overheid dekt de beheerskosten niet en bijdrage van private partijen is cruciaal Totale subsidie van de overheid aan Natuurmonumenten in 2010 was EUR 384 per hectare waarvan grofweg de helft voor natuurbeheer en de andere helft voor terreinaanschaf De kosten voor natuurbeheer liggen daarboven De bijdrage van de private sector is hoger dan de totale overheidsbijdrage Private sector bijdrage van leden en sponsoren (voornamelijk de Postcodeloterij) is EUR 43.2 miljoen Totale subsidie ontvangen in 2010 is EUR 39.6 miljoen Het aanbod van collectieve natuur in Nederland ligt derhalve op een niveau boven dat wat de overheid zelf kan aanbieden 17

18 Kengetallen Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer Back up Natuurmonumenten Staatsbosbeheer Toelichting De natuurwaarde van terreinen van Hectare Natuurmonumenten is gemiddeld hoger % Oppervlakte Nederland 2,5% 6,3% Totaal bezoeken 50 miljoen 150 miljoen Aantal bezoeken per hectare Onderbouwde inschatting Natuurmonumenten, Staatsbosheer cijfers website Gebieden Staatsbosbeheer in het algemeen dichter bij steden Bezoeken aan bezoekerscentra Tellingen Totaal inkomsten 2010 EUR 112 miljoen EUR 151 miljoen Jaarcijfers 2010 Totaal bestedingen EUR 105 miljoen EUR 153 miljoen Subsidie overheid EUR 39,6 miljoen EUR 90 miljoen Overheid bijdrage per hectare Opbrengsten houtoogst 1,1 miljoen 22 miljoen Totale overheidsbijdrage inclusief verwervingssubsidies Productie is een expliciete doelstelling voor Staatsbosbeheer * Kosten in EHS (inclusief goedkope watergebieden) 18

19 Aantal hectaren terrein beheert door Natuurmonumenten is 40% van Staatsbosbeheer Back up Natuurmomumenten Staatsbosbeheer 19

20 Contents Introductie project GDL Natuurmonumenten Economische Impact Collectieve goederen / diensten Katalyserende rol GDL Vragen en afsluiting 20

21 GDL is een belangrijke en betrouwbare bron van inkomsten voor Natuurmonumenten 35 Absolute bijdrage GDL (EUR miljoen ) Relatieve bijdrage GDL Relatieve 20 bijdrage GDL (1) (%) , ,9 14,3 14,8 15,2 13, Doorlopende Bijdrage GDL (1) Relatieve bijdrage is % doorlopende bijdrage op totale budget 21

22 GDL is een onmisbare partner geworden voor Natuurmonumenten De jaarlijkse steun van GDL voor Natuurmonumenten wordt als onmisbaar betiteld door directie Natuurmonumenten Deze jaarlijkse steun past goed bij het feit dat Natuurmonumenten erfgoed beheert (en niet projectorganisatie is) In het licht van het dalende ledenaantal en de wispelturige politieke omgeving is het commitment van GDL des te meer van belang Het langjarige commitment geeft vertrouwen en zekerheid De steun uit bijzondere trekkingen heeft een duidelijk katalyserend effect Steun van GDL helpt vaak om derden te mobiliseren voor een bijzonder project Een euro van GDL leidt gemiddeld tot 1,6 euro van derden Daarmee krijgen de bijzondere trekkingen intern en extern een zekere zichtbaarheid, die soms de algemene bijdrage lijkt te overvleugelen Ook door kennisoverdracht en marketingcapaciteit GDL profiteert Natuurmonumenten De relatie met GDL wordt ervaren als een partnership die veel verder gaat dan financieringsbron 22

23 Bijzondere trekkingen Back up Naast jaarlijkse algemene bijdrage van GDL zijn er ook bijzondere trekkingen, bedoeld voor een specifiek project. De GDL bijdrage helpt vaak ook geld van derden te mobiliseren. Extra trekking Bedrag NPL (EUR miljoen) Gegenereerde gelden derden (EUR miljoen) Katalytische rol GDL Eerde 2,07 2,0 1,0 Waterloopbos 2,80 1,9 0,7 Haarzuilens 2,27 8,1 3,6 Velperwaard 2,10 2,4 1,1 Totaal 9,24 14,4 1,6 23

24 Contents Introductie project GDL Natuurmonumenten Economische Impact Collectieve goederen / diensten Katalyserende rol GDL Vragen en afsluiting 24

25 In het kader van dit onderzoek is gesproken met de volgende medewerkers van Natuurmonumenten Jan Jaap de Graeff Teo Wams Jaqueline van den Berg Leo Tijssen Hans Massop Henk Siebel Gerard Brinkman Saskia de Heij Menno van Zuijen 25