Gelet op de artikelen 127, 128, 135, 136, 163, 166 en 178 van de gecoördineerde grondwet van 17 februari 1994 ;

Transcriptie

1 collegebesluit nr. 00/ december 2000 Besluit houdende de Visietekst Opleiding tot Werken Het College, Gelet op de artikelen 127, 128, 135, 136, 163, 166 en 178 van de gecoördineerde grondwet van 17 februari 1994 ; Gelet op de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen, gewijzigd bij de bijzondere wet van 8 augustus 1988 ; Gelet op de bijzondere wet van 12 januari 1989 met betrekking tot de Brusselse instellingen ; Gelet op de bijzondere wet van 5 mei 1993 betreffende de internationale betrekkingen van de gemeenschappen en de gewesten ; Gelet op de bijzondere wet van 16 juli 1993 tot vervollediging van de federale staatsstructuur ; Gelet op het advies van de werkgroep Opleiding tot Werken op 7 december 2000; Na beraadslaging, Besluit Artikel 1.- De bijgevoegde tekst wordt goedgekeurd. Artikel 2.- De bijgevoegde Visietekst Opleiding tot Werken zal worden verspreid om het indienen van subsidieaanvragen in dit kader mogelijk te maken. De administratie staat in voor de uitwerking van aanvraagformulieren waarin de opties, genomen in de visietekst, aangegeven kunnen worden. De Collegeleden, Jos CHABERT Guy VANHENGEL Robert DELATHOUWER

2 VISIETEKST OPLEIDING TOT WERKEN - ingediend door de heer Guy VANHENGEL collegelid, bevoegd voor Onderwijs, Beroepsopleiding en Begroting -

3 VOORAF De tekst hierna geeft slechts de beleidsoriëntaties van Opleiding tot Werken. Het is geenszins een afgewerkte beleidsnota. Met deze visietekst wil de VGC duidelijk aangeven wat het beleid in de sector Opleiding tot Werken zal zijn. Concreet betekent dit dat alle subsidieaanvragen in 2001 getoetst zullen worden aan de krachtlijnen van deze tekst. Het uittekenen van de beleidslijnen voor Opleiding tot Werken moet niet uitsluitend gezien worden in functie van de beschikbare middelen voor beroepsopleiding, maar ook en vooral vanuit de bredere context van een coherent en inclusief beleid in de schoot van de VGC zelf en een samenwerking tussen de Brusselse overheden (gewest en gemeenten) in functie van een verenigde aanpak van stedelijke materies. Politiek overleg en het smeden van functionele banden zijn van fundamenteel belang voor de verbetering van de leefkwaliteit van de stad en al haar bewoners. De bevoegdheden van de VGC zijn suppletief bij de Vlaamse Gemeenschap. De bevoegdheid m.b.t. het Nederlandstalig aanbod beroepsopleiding in het BHG ligt in eerste instantie bij de Vlaamse Gemeenschap. Gezien de middelen die aan Brussel werden toegekend, kan de Regionale Dienst Beroepsopleiding Brussel een volwaardig opleidingsaanbod realiseren. Als uitgangspunt kan dus gesteld worden dat we er zullen naar streven om alle overheden inzake opleiding tot werken hun verantwoordelijkheden te laten opnemen. Gelet op dat feit - zal de VGC daadwerkelijk aanvullende initiatieven financieren: geen opleidingen zelf, maar toeleiding, deskundigheidsbevordering, taalondersteuning, promotie, ontbrekende schakels in bestaande opleidingen, enz.; - zullen initiatieven met een innoverend karakter en gericht naar een welbepaalde kansengroep voorrang krijgen; - zal de ontwikkeling van onderlinge samenwerkingsverbanden tussen de bestaande initiatieven en nieuwe initiatieven aangemoedigd worden; - zullen initiatieven die de partners, de doelgroepwerkzoekenden e.d. globaal ten goede komen, systematisch verder worden uitgebouwd en ontwikkeld (top-down initiatieven). Het is aan de Vlaamse Gemeenschap om de projecten te financieren die reeds verschillende jaren hun nut bewezen hebben en die ondertussen de vorm aangenomen hebben van een permanente structuur, maar waarvoor geen basisfinanciering bestaat. Enkel op die manier kan het beperkte VGC-budget voor een deel ontlast worden en kan er ruimte komen voor meer vernieuwende initiatieven. Vanaf het begin moet duidelijk gesteld worden dat de projecten positief gecontroleerd zullen worden. Hiermee bedoelen we dat in het oog zal gehouden worden of de projecten inderdaad aan de door de advieswerkgroep vooropgestelde beleidslijnen voldoen, met respect voor ieders zin voor initiatief en eigen inkleuring.

4 Bij het ondersteunen van nieuwe projecten zal een evenwicht moeten gezocht worden tussen de grootte van het toegekende bedrag en het genomen risico (van niet-realisatie bvb.). Indien er onduidelijkheden zijn of twijfel rond financiële exactheid, kan de VGC haar controlebevoegdheid uitoefenen. In de beoordeling van de projecten zullen zowel kwalitatieve als kwantitatieve criteria worden opgenomen. De uitbouw van een kwalitatief projectaanbod kan immers niet zonder systematische en eenvoudige resultaatmeting op projectniveau. De zo concreet mogelijke benoeming van de vooropgestelde objectieven en de doorstroom/uitstroomresultaten zijn hierbij van prioritair belang. 2.

5 3. 1. ALGEMEEN KADER VOOR OPLEIDING TOT WERKEN 1.1. Signaalfunctie De bevoegdheid met betrekking tot een Nederlandstalig aanbod beroepsopleiding in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, ligt zoals eerder vermeld in eerste instantie bij de Vlaamse Gemeenschap. De bevoegdheid van de VGC op dat vlak is initiërend. Het is de bedoeling aan te sluiten bij het Vlaams beleid en het accent te leggen op een Brusselse toepassing. De VGC kan de nodige signalen geven voor de uitwerking en bijsturing van maatregelen in Brussel. Zij moet het nodige materiaal leveren om de specificiteit van Brussel te kunnen vertalen in de beleidsvoering en regelgevingen van andere overheden en met deze overheden een permanente dialoog uitbouwen Relatie tot het Brussels Nederlandstalig Comité voor Tewerkstelling en Opleiding Het BNCTO heeft een hoofdzakelijk marktgerichte invalshoek. De aspecten sociale stadsontwikkeling en kansarmoedebestrijding, gekoppeld aan opleiding, komen er minder of niet aan bod. Het BNCTO behandelt vooral beroepsgerichte finaliteitsopleidingen. Samenwerking en overleg met het BNCTO wordt verzekerd door de vertegenwoordiging van de VGC in het Comité enerzijds en door de aanwezigheid van BNCTO-leden in de advieswerkgroep anderzijds. Met het oog op een goede afstemming van opleiding en tewerkstelling, kan de advieswerkgroep oordelen om projecten voor te leggen aan het BNCTO voor bijkomend advies. Bovendien zal het BNCTO systematisch op de hoogte gehouden worden van de initiatieven en concrete projecten die door de advieswerkgroep Opleiding tot Werken gunstig werden geadviseerd. Er moet ook een informatiedoorstroming zijn aan de Vlaamse Gemeenschapscommissie. Zowel op het vlak van de beleidsvoorbereiding als op het vlak van de beleidsuitvoering, zal de advieswerkgroep Opleiding tot Werken een prioritaire rol blijven spelen Van Beroepsopleiding naar Opleiding tot Werken Om duidelijk het verschil aan te geven tussen kwalificerende beroepsopleiding gesubsidieerd door de VDAB en andere opleidingsprojecten gefinancierd door de VGC, werd de benaming beroepsopleiding vervangen door opleiding tot werken. Nochtans moet duidelijk gesteld worden dat de opleiding moet gesitueerd worden in het kader van een traject naar tewerkstelling. Alhoewel er ook kansen moeten gecreëerd worden voor andere finaliteiten (bvb werkkansen zonder doorstromingsverplichting) blijft de prioritaire doelstelling het verhogen van de kansen op de arbeidsmarkt.

6 4. 2. KRACHTLIJNEN EN SPECIFIEKE INVALSHOEKEN 2.1. Promotie van het Nederlandstalig opleidingsaanbod en stimulering van de toeleiding naar de Nederlandstalige opleidingspartners. Uit de doelstellingen van het RDBB (Regionale Dienst Beroepsopleiding Brussel)-ondernemingsplan blijkt dat de opleidingscapaciteit voor de Brusselse werkzoekenden wordt verhoogd van de huidige 300 naar per jaar in Daartoe werden er in het Brussels Gewest extra middelen ingezet. Bovendien wordt de inzet van ESF-middelen (doelstelling 3) vanuit Vlaanderen in Brussel ten opzichte van vorig jaar verdrievoudigd. Dit betekent dat er ongeveer 60 miljoen BEF beschikbaar is, waarmee men 925 trajecten via ESF dient te realiseren. Om deze objectieven te bereiken zijn bijkomende initiatieven noodzakelijk, wetende dat: - er eind juni bij de BGDA slechts 1961 NWWZ (Niet Werkende Werkzoekende) (<DAC>) ingeschreven waren met het Nederlands als voertaal; - er een grotere te bereiken groep van Franstalige werkzoekenden is, die tweetalig is; - er een grotere groep werkzoekenden is die niet tot de Franstalige of de Nederlandstalige gemeenschap behoort en die voorlopig vrij systematisch wordt doorverwezen naar het Franstalig opleidingsaanbod. Via eigen projecten en ondersteuning van bestaande initiatieven, zal de VGC een actieve en vernieuwende aanpak realiseren inzake bekendmaking en promotie van het opleidingsaanbod in de meertalige grootstad. De promotie moet een algemeen karakter hebben en de bekendmaking en de transparantie van het Nederlandstalig aanbod op efficiënte wijze vergroten. De promotie moet worden toegespitst op specifieke doelgroepen (vb. nieuwkomers, allochtonen) in functie van een sensibilisatie voor en toeleiding naar het Nederlandstalig opleidingsaanbod. Projecten - Ondersteunen van het info- en promotiepunt Tracé en verdere uitbouw tot een lokaal werkgelegenheidsplatform (i.s.m. de BGDA en de VDAB) waar werkzoekenden zich op een laagdrempelige manier kunnen informeren over opleidingen en werkaanbiedingen en waar ook werknemers die zich willen bijscholen en werkgevers terecht kunnen voor informatie over het Nederlandstalig opleidingsaanbod. - Ondersteunen van punctuele acties van toeleiding van specifieke doelgroepen naar het Nederlandstalig opleidingsaanbod, aanvullend bij reeds bestaande initiatieven (vb. oriëntatiemodules, projecten die toeleiden naar beroepsopleidingen). - Uitwerking van (een) gebruiksvriendelijke vacaturebank(en) met werkaanbiedingen in en buiten Brussel.

7 2.2. Bevordering van taalvaardigheidstraining op de opleidings/werkvloer en ondersteuning van een samenhangend en kwalitatief cursusaanbod Nederlands als tweede taal. Van de circa werklozen (niet-werkende werkzoekenden) in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is hooguit 3% Nederlandstalig. De Brusselse groep van werklozen bestaat voor ruim 85% uit eentalig Franstaligen. Daartegenover staat dat nagenoeg 30% van de vacatures van de BGDA onbeantwoord blijven, meestal wegens gebrek aan meertalige kandidaten. Als het Nederlandstalig opleidingsaanbod de anderstaligen wenst te bereiken, is er nood aan bijkomende vooropleidingen Nederlands, nevenschakelende trajecten Nederlands en bijkomende taalondersteuning op de opleidings/werkervaringsvloer. Vaak is de gebrekkige kennis van het Nederlands de enige reden om niet onmiddellijk met een beroepsopleiding te kunnen starten. Ook in de vervolgopleidingen moet er blijvend aandacht zijn voor verdere ondersteuning in het bijleren van het Nederlands. Op dit ogenblik worden er reeds inspanningen geleverd in het aanbod van cursussen Nederlands, maar zowel vanuit het werkveld als vanuit de overheid wordt de nood aangevoeld tot samenspraak en coördinatie, zodat versnippering, overlappingen en hiaten kunnen weggewerkt worden. Wat er moet komen is een beleidsplan dat investeringen in een beleid taallessen voorziet en uitvoert. Een beleid in fasen, met mogelijkheden voor structurele groei. De VGC kan hier de stuwende kracht zijn. De uitwerking van een aanbod Nederlands op de opleidings/werkervaringsvloer bij derdenpartners is een opdracht die vanaf nu voorligt. De bedoeling is, volgens de NT2-principes taalvaardigheidstraining te bieden, die stabiliteit en efficiënte jobuitoefening of bijscholing bevordert. Deze specifieke taalondersteuning gericht op functioneel taalgebruik, wordt het best geïntegreerd binnen de bestaande opleidingsmodules en is aanvullend bij de NT2 basiscursussen en cursussen voor gevorderden. Om tot concrete resultaten te komen, zullen samenwerkingsafspraken op lokaal en regionaal vlak worden aangemoedigd. 5. Projecten - In dit kader kunnen projecten ingediend worden die gericht zijn op het wegwerken van taalproblemen in het algemeen en/of bijkomende beroepsgerichte taalondersteuning bieden aan cursisten en aan werknemers. - Elke vorm van samenwerking op dit vlak tussen de twee taalgroepen zal gestimuleerd worden. Uitwisseling van taalstages binnen opleidingsprojecten en op de werkvloer zijn hierbij een belangrijk instrument. - Er zal bovendien actief gewerkt worden aan een organisatie-eenheid taallessen i.s.m. Basiseducatie, Onderwijs Sociale Promotie en de andere taallesverstrekkers Bevordering van de deskundigheid van instructeurs, begeleiders en ondernemers bij hun opdracht in het kader van de herinschakeling van kansengroepen Kwaliteitsbevordering en bewaking binnen een geïntegreerd trajectaanbod.

8 Anderstaligen en taalzwakken met zeer diverse socioculturele achtergronden vinden hoe langer hoe meer de weg naar het Nederlandstalig opleidingsaanbod of werksituatie waarin de kennis van het Nederlands onontbeerlijk is. Het is duidelijk dat dit een specifieke aanpak en omkadering vraagt, zodat taal en cultuurverschil geen belemmering vormen om een opleiding te starten of om in te gaan op een werkaanbieding waarbij kennis van de Nederlandse taal een voorwaarde is. Vanuit deze vaststelling en vanuit de overweging dat projecten zich meer moeten bekwamen om kwalitatief te werken in een meertalige omgeving, is deskundigheidsbevordering van de instructeursbegeleiders en ondernemers gekoppeld aan een kwaliteitsbevordering en -bewaking van de projecten een absolute noodzaak. 6. De VGC zal in samenspraak met externe deskundigen en het werkveld een programma ontwikkelen dat op een coherente en wetenschappelijk onderbouwde wijze ondersteuning biedt aan instructeurs/begeleiders bij hun opdracht in het kader van de herinschakeling van doelgroepwerkzoekenden en laaggekwalificeerden. Meer concreet betekent dit het uitwerken van strategieën, methoden en acties om op een adequate wijze om te gaan met anderstaligen en taalzwakken met soms zeer diverse socioculturele achtergronden op de opleidingswerk(ervarings)vloer. De sytematische aandacht voor kwaliteitsbevordering en bewaking vormt de leidraad bij de verdere ontwikkeling en uitbreiding van het aanbod. In functie van de opbouw van een zinvolle trajectmatige aanpak is er samenwerking en afstemming nodig tussen de verschillende sectoren en actoren zodat de slagkracht, de professionalisering en de toegankelijkheid van de acties worden verhoogd. Bij de trajectinpassing van de deelnemers zal de nadruk gelegd worden op de begeleiding en de omkadering tijdens de opleiding/werkervaring en het zoeken naar een gepaste job. De VGC zal hiertoe middelen en mogelijkheden bieden. Projecten - Uitwerking van een takenpakket tussen enerzijds de Steunpunten ICO, NT2 en anderzijds het werkveld (OOTB), waarbij gewerkt wordt aan de ontwikkeling van methodieken en een instrumentarium voor het welslagen van acties (opleiding of werk) met anderstalige en taalzwakke deelnemers. De knowhow wordt nadien gesystematiseerd en bestendigd voor het werkveld (de wijze waarop, wordt in een latere fase vastgelegd op basis van de bevindingen van de deskundigen terzake). - Hierbij wordt ook voorzien in een bestuurlijke reflectie over bevordering en bewaking van de kwaliteit van de acties in samenwerking met de wetenschappelijke wereld en de actoren en worden de modules gedefinieerd die onderdeel vormen van de verschillende soorten trajecten. - In dit kader kunnen inhoudelijk relevante projecten intekenen die op één of andere manier bijdragen tot een systematische kwalitatieve trajectopbouw en projecten die zich richten naar het verwerven van interculturele competenties op de werkvloer (creëren van een wederzijds bevredigende manier om om te gaan met de sociale en culturele diversiteit op de werkvloer).

9 2.4 Bevordering en ondersteuning van opleidingsinitiatieven of componenten van opleidingsmodules 1, die zowel rekening houden met de problematiek van bepaalde doelgroepen 2, als met de behoeften op bedrijfs- en sectorniveau en een eigen invulling geven aan één of meerdere van volgende invalshoeken: het innoverend karakter, zowel naar inhoud als naar vorm de flexibiliteit en directheid waarmee ingespeeld wordt op nieuwe ontwikkelingen inzake vraag en aanbod de gerichtheid naar prioritaire doelgroepen de mate waarin een initiatief invloed heeft op de leef- en omgevingskwaliteit van de buurt de mate waarin het project zich onderscheidt van een klassieke beroepsgerichte opleiding en bijdraagt tot het verwerven van de nodige competenties om een job te vinden de bijdrage tot de begeleiding van de werkzoekende bij vestiging als zelfstandige Bevordering van het stelsel alternerend werken en leren - aansluiting bij andere vormings- en opleidingsinitiatieven Op het grondgebied van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest zijn er vier centra voor deeltijds leren actief die een partnershipovereenkomst hebben met de BGDA in het kader van de socioprofessionele inschakeling. De ideale situatie voor de leerlingen in die centra is dat zij deeltijds tewerkgesteld zijn en deeltijds schoollopen. Opvallend aan dit stelsel zijn de nood aan specifieke begeleiding en het creëren van meer kansen naar inschakeling op de arbeidsmarkt en de vaststelling dat de bedrijfswereld er te weinig gebruik van maakt. Er moeten dus inspanningen geleverd worden strekkende tot betere informatie om de werkgevers op de hoogte te brengen van de bestaande stelsels en de aangeboden overheidshulp. Ook de leerlingen moeten informatie krijgen en beter begeleid worden in functie van meer kansen op de arbeidsmarkt. Eens deze inspanningen volbracht, zal men de doelstellingen inzake het vormingsaanbod in de ondernemingen moeten nastreven, om aan duidelijk meer laaggeschoolde jongeren de mogelijkheid te geven deel te nemen aan dit stelsel. 1 Componenten kunnen zijn: maatschappelijke oriëntatie, sociale vaardigheden, arbeidsattitude 2 Onvoldoende kwalificaties, arbeidsbelemmerende factoren, discriminatie, enz.

10 8. Projecten - Informatieverstrekking en deskundigheidsbevordering van de verschillende systemen. - Promotie van en sensibilisering voor de formule leren-werken. - Ondersteuning van concrete (samenwerkings)projecten, waarbij een formule leren-werken wordt mogelijk gemaakt. Gezien om gevoegd te worden bij het collegebesluit nr. 00/491 van 21 december 2000 houdende de Visietekst Opleiding tot Werken. JOS CHABERT Guy VANHENGEL Robert DELATHOUWER