VLAAMS PARLEMENT VOORSTEL VAN DECREET. van de heer Marc Olivier c.s. houdende invoering van een recht op opleiding voor structureel werklozen

Transcriptie

1 Stuk 1025 ( ) Nr. 1 VLAAMS PARLEMENT Zitting april 1998 VOORSTEL VAN DECREET van de heer Marc Olivier c.s. houdende invoering van een recht op opleiding voor structureel werklozen 2293

2 Stuk 1025 ( ) Nr. 1 2 DAMES EN HEREN, TOELICHTING De grootste proportionele toename in de jaren '90 doet zich voor bij de 25- tot 39-jarige mannen. Toch treedt er ook hier een daling op tussen 1996 en Er moet worden vastgesteld dat, niettegenstaande de gunstige evolutie van de werkgelegenheid van de laatste jaren en niettegenstaande de inspanningen ter bestrijding van de werkloosheid, er een belangrijke "harde kern" is ontstaan in het werklozenbestand. Het betreft mensen die al ruim een jaar werkloos zijn en van wie de kansen op een baan ook in de toekomst somber moeten worden ingeschat. Minder rooskleurig is de evolutie bij de 40- tot 49- jarigen, waar het aantal werkzoekenden min of meer stabiliseerde in de periode Vooral de vrouwen in die leeftijdsklasse worden zwaar getroffen door de werkloosheid, in die leeftijdsklasse nam de werkloosheid immers het sterkst toe in de jaren '90. Anderzijds zijn er in die leeftijdsklasse ook steeds meer vrouwen die zich aanbieden op de arbeidsmarkt. 1. Omvang van de structurele werkloosheid in Vlaanderen Tussen 1996 en 1997 is het aantal niet-werkende werkzoekenden (hierna nwwz) in het Vlaamse Gewest gedaald met 6,8 %. Die daling is ongeveer even groot voor mannen als voor vrouwen, en is bijna dubbel zo groot als de daling tussen 1995 en Het Vlaamse Gewest telt anno 1997 bijna niet-werkende werkzoekenden. In verhouding tot de totale beroepsbevolking is de werkloosheidsgraad dus 9,4 %. In de jaren '90 steeg de jeugdwerkloosheid gestaag, vooral bij mannen. In 1997 daalt de jeugdwerkloosheid (< 25 jaar) voor het eerst. Dat geldt zowel voor de mannen (- 4,5 %) als voor de vrouwen (- 6,4 %). Ook de werkloosheidsgraad voor jongeren daalt in de periode De forse daling van het aantal nwwz ouder dan 50 jaar in de periode is vooral een gevolg van een wijziging in de werkloosheidsreglementering, met name de versoepelde uitschrijving van oudere werkzoekenden. Het proportionele aandeel van de vrouwen in de werkloosheid schommelt in de periode rond 60 %. Daartegenover staat een aandeel van slechts 40 % vrouwen in de werkende bevolking. 53,6 % van de niet-werkende werkzoekenden is langer dan een jaar werkloos. Bij de vrouwelijke nwwz is 58,1 % langer dan een jaar werkloos, bij de mannen 46,7 %. Uit onderstaande tabel blijkt dat vooral de vrouwen getroffen worden door langdurige werkloosheid. Tabel 1 : Aantal en aandeel niet-werkende werkzoekenden volgens geslacht en werkloosheidsduur (Vlaams Gewest, 1997) Inactiviteitsduur Mannen Vrouwen Totaal aantal aandeel aantal aandeel aantal aandeel - 1 jaar , , ,4 1-2 jaar , , ,6 2 jaar en meer , , ,0 Totaal , , ,0 Bron : VDAB studiedienst

3 3 Stuk 1025 ( ) Nr Relatie structurele werkloosheid studieniveau Er bestaat ongetwijfeld een verband tussen de structurele werkloosheid en het opleidingsniveau. 34,7 % van de werklozen met een inactiviteitsduur van één jaar en meer heeft slechts lager onderwijs gevolgd. In het algemeen heeft 60,8 % van deze werklozen niet meer dan lager secundair onderwijs genoten, terwijl 6,5 % een diploma bezit van hoger onderwijs (al dan niet universitair). Tabel 2 : Verdeling volgens gedane studies en geslacht van de niet-werkende werkzoekenden met een inactiviteitsduur van één jaar en meer in het Vlaamse Gewest jaargemiddelde 1997 Gedane studies Mannen Vrouwen Totaal (n) (%) (n) (%) (n) (%) Lager onderwijs , , ,7 Lager secundair onderwijs , , ,1 algemeen vormend (2.420) (5,3) (5.165) (6,2) (7.585) (5,9) technisch onderwijs (6.484) (14,3) (14.388) (17,2) (20.872) (16,2) beroepsonderwijs (2.663) (5,9) (2.654) (3,2) (5.318) (4,1) Hoger secundair onderwijs , , ,0 algemeen vormend (2.163) (4,8) (3.922) (4,7) (6.085) (4,7) technisch onderwijs (2.266) (5,0) (11.488) (13,7) (13.754) (10,6) beroepsonderwijs (3.049) (6,7) (8.117) (9,7) (11.166) (8,6) Hoger onderwijs , , ,2 HO Korte Type (1.810) (4,0) (4.156) (5,0) (5.966) (4,6) HO Lange Type (385) (0,8) (303) (0,4) (688) (0,5) Universitair onderwijs 833 1, , ,3 Andere , , ,7 Middenstandsopleiding (1.417) (3,1) (1.852) (2,2) (3.269) (2,5) Buitenlands diploma (4.986) (11,0) (2.920) (3,5) (7.907) (6,1) Totaal , , ,0 Bron : VDAB (Bewerking Steunpunt WAV)

4 Stuk 1025 ( ) Nr Noodzaak van een overkoepelend actieplan ter bestrijding van de structurele werkloosheid Het blijkt dat de structurele werklozen die categorieën van mensen zijn die weinig weerbaarheid hebben op de arbeidsmarkt. Juist die zwakke categorie heeft specifieke aandacht nodig via maatregelen die tot doel hebben de (her)intrede van de structureel werklozen in het arbeidsproces te vergemakkelijken en te bespoedigen. Wij zijn van oordeel dat een gerichte bij- of omscholing van de structureel werklozen daarbij van primordiaal belang is. Recent hebben wij in de Senaat een wetsvoorstel ingediend dat ertoe strekt om de individuele inspanning tot bijscholing van de werkloze te koppelen aan de collectieve inspanning tot tewerkstelling rechtstreeks of via stimulerende maatregelen aan de privé- en gesubsidieerde sector vanwege de overheid (Gedr. St. Senaat nr /1). De federale wetgever is slechts bevoegd voor een fractie van het geheel van de in het wetsvoorstel voorgestelde maatregelen. De belangrijkste daarvan is de vrijstelling, in voorkomend geval de vermindering, van de sociale zekerheidsbijdragen, die wordt verleend aan de werkgevers die werklozen in dienst nemen die voldoen aan een aantal voorwaarden. De concrete uitwerking van die voorwaarden is een exclusieve bevoegdheid van de gemeenschappen en gewesten, met name de beroepsopleiding en -bijscholing, de arbeidsbemiddeling en de wedertewerkstelling van niet-werkende werkzoekenden. Het is dan ook wenselijk dat deze aangelegenheid geregeld wordt door een samenwerkingsakkoord tussen de staat, de gemeenschappen en de gewesten. Daarin kan de te volgen procedure uitgestippeld worden volgens welke ieder van de partijen haar aandeel in het actieplan levert. Het voorstel van decreet dat wij indienen, heeft tot doel deze decretale regeling voor Vlaanderen tot stand te brengen. Marc OLIVIER

5 5 Stuk 1025 ( ) Nr. 1 VOORSTEL VAN DECREET Artikel 1 Dit decreet regelt een gemeenschaps- en gewestaangelegenheid. Artikel 2 In dit decreet wordt verstaan onder : 1 structureel werklozen : diegenen die bedoeld zijn in artikel 2, eerste lid, van de wet van [...] tot opslorping van de structurele werkloosheid en herintegratie van langdurige werklozen ; 2 samenwerkingsakkoord : het akkoord overeenkomstig artikel 92bis, 1, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen, ingevoegd bij de wet van 8 augustus 1988, gesloten tussen de Staat, de Gemeenschappen en de Gewesten, met het oog op het opzetten van een actieplan ter bestrijding van de structurele werkloosheid. Artikel 3 De structureel werklozen hebben recht op een opleiding binnen een termijn van zes maanden volgend op hun aanvraag bij de subregionale tewerkstellingsdienst. Artikel 5 Aan de personen die een in artikel 3 genoemde opleiding hebben gevolgd, wordt, door bemiddeling van de subregionale tewerkstellingsdienst, binnen drie maanden na het einde van de opleiding, werk aangeboden. Onder werk wordt verstaan een voltijdse arbeidsovereenkomst voor de duur van minimum twaalf maanden in de privésector of de openbare sector, behoudens de uitzondering bepaald in artikel 3, 2, van de wet van [...] tot opslorping van de structurele werkloosheid en herintegratie van langdurige werklozen. Op verzoek van de werknemer mag het aantal arbeidsuren evenwel beperkt worden tot minimum een halftijdse betrekking met vast uurrooster. Aan de werknemer wordt ten minste de beginwedde van de overeenkomstige functie in de betrokken sector toegekend. Artikel 6 De betrekkingen in de programma's voor wedertewerkstelling van de niet-werkende werkzoekenden of van de daarmee gelijkgestelde personen, worden voor ten minste een derde bekleed door structureel werklozen in de zin van artikel 2, eerste lid, van de wet van [...] tot opslorping van de structurele werkloosheid en herintegratie van langdurige werklozen. Artikel 4 De in artikel 3 genoemde opleiding moet voldoen aan de volgende voorwaarden : 1 de opleiding moet ten minste vijfhonderd uren omvatten en de opleidingsperiode moet ten minste zes maanden duren ; 2 de programma's moeten erkend zijn door een daartoe door de Vlaamse regering opgerichte Erkenningscommissie ; de samenstelling en de werkwijze van deze Erkenningscommissie wordt bepaald door de Vlaamse regering ; 3 van de onder 1 vermelde voorwaarden kan door de Erkenningscommissie met een tweederde meerderheid worden afgeweken. Artikel 7 Dit decreet treedt in werking op dezelfde dag als de wet van [...] tot opslorping van de structurele werkloosheid en herintegratie van langdurige werklozen. De toepassing van artikel 3 wordt tijdens de eerste twee jaar na de inwerkingtreding beperkt tot de structureel werklozen die aan elk van volgende voorwaarden voldoen : 1 behoren tot de categorie van gezinshoofden of alleenstaanden zoals bedoeld in artikel 110, 1 en 2, van het koninklijk besluit van 25 november 1991 houdende de werkloosheidsreglementering ;

6 Stuk 1025 ( ) Nr gedurende twee jaar of meer ononderbroken uitkeringsgerechtigde volledig werkloze zijn, hetzij voldoen aan de bepalingen van artikel 2, eerste lid, d), van de wet van [...] tot opslorping van de structurele werkloosheid en herintegratie van langdurige werklozen ; 3 diegenen die zich, in overeenstemming met het samenwerkingsakkoord, vrijwillig hebben aangemeld op een subregionale tewerkstellingsdienst voor het bekomen van een opleiding ; De toepassing van artikel 3 wordt vanaf het derde jaar na de inwerkingtreding uitgebreid tot de structureel werklozen die meer dan twee jaar ononderbroken uitkeringsgerechtigde volledige werkloze zijn en zich vrijwillig hebben aangemeld op een subregionale tewerkstellingsdienst. De Vlaamse regering kan daarbij tijdelijk voorrang geven aan de werklozen met de grootste ononderbroken werkloosheidsduur. Vanaf het vijfde jaar na de inwerkingtreding wordt de toepassing van artikel 3 uitgebreid tot de andere structureel werklozen bedoeld in artikel 2 van de wet van [...] tot opslorping van de structurele werkloosheid en herintegratie van langdurige werklozen. De Vlaamse regering kan daarbij voorrang geven aan de werklozen met de grootste ononderbroken werkloosheidsduur. Marc OLIVIER Bart VANDENDRIESSCHE Johan DE ROO Johan WEYTS Leo DELCROIX