uw kenmerk bijlage behandeld door A.M. Bosma fax

Transcriptie

1 Raadhuisplein AP Emmen t f Postbus RA Emmen e. gemeente@emmen.nl i. gemeente.emmen.nl Aan de raad van de gemeente Emmen Ontwikkeling, Beleid en Directiestaf team OBO-OS ons kenmerk uw kenmerk bijlage behandeld door A.M. Bosma BSN datum 23juni2016 telefoon fax gemeente~emmen.nl onderwerp Uitkomsten mei-circulaire 2016, taakstelling op taakmutaties ca., ontwikkelingen rondom macro-budget BUIG, financiële effecten Uitwerkingsakkoord verhoogde asielinstroom en actuele stand begrotingsresultaat 2017 tot en met 2020 Geachte leden van de raad, In deze brief wordt op hoofdlijnen een schets gegeven van de uitkomsten van de mei-circulaire Er is zoveel mogelijk geprobeerd de soms ingewikkelde materie op een toegankelijke wijze weer te geven. Voor een compleet beeld en de volledige informatie wordt verwezen naar de circulaire. In deze brief wordt ook ingegaan op de taakstelling op taakmutaties en integratie/ decentralisatieuitkering. Tevens bevat deze brief de stand van zaken rondom de laatste ontwikkelingen rondom het macro-budget BUIG en het effect daarvan voor de gemeente Emmen Verder wordt inzicht gegeven in de financiële effecten van het Uitwerkingsakkoord verhoogde asielinstroom. Tot slot is in deze brief een actuele stand van het begrotingsresultaat 2017 tot en met 2020 gegeven, rekening houdend met de effecten van de mei-circulaire 2016 en de effecten van het verhoogde macrobudget BUIG. De opbouw van de brief is als volgt: 1. Uitkomsten van de mei-circulaire Taakstelling op taakmutaties ca. 3. Ontwikkelingen rondom het macro-budget BUIG 4. Financiële effecten Uitwerkingsakkoord verhoogde asielinstroom 5. Actuele stand begrotingsresultaat 2017 tot en met 2020 IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII~IIIIIIIIIIIIIIIIII~IIIIIIIII * 16_ *

2 blad z-b 1. Uitkomsten van de mei-circulaire Financiële uitkomsten - effect op het begrotingsresultaat 2016 tot en met 2020 Bij het maken van de berekeningen is als volgt gehandeld: gebruik makend van de rekenmodule Pauw wordt de uitkomst van de mei-circulaire 2016 berekend; hiervan wordt dan de uitkomst van de berekening van de berekening kadernota 2017 afgetrokken; het alsdan ontstane verschil is nog niet het resultaat voor onze begroting; daarvoor wordt het verschil gecorrigeerd voor o taakmutaties; o integratie-decentralisatieuitkeringen; o 3 decentralisaties - integratieuitkering sociaal domein (Jeugd, AWBZ en Participatie); vervolgens resteert het effect op het begrotingsresultaat Cijfermatig ziet het er als volgt uit: X l Stand december-circulaire Stand kadernota 2017 (aanpassing basisgegevens) Verschil = betrokken bij de Berap 2016-llkademota Stand kadernota Stand mei-circulaire Verschil (= resultaat) = A Waarvan door te geven bedragen = B Effect als gevolg van taakrnutaties Effect integratie/decentralisatieuitkeringen (inc! WMO-hh) Effect integratieuitkering sociaal domein Totaal door te geven bedragen Effect op het begrotingsresultaat (A-B) -72_ _ _ Oorzaken effect ol! het begrotingsresultaat: Effect accres/uitk.basis Uitname partieel accres asielinstroom Inkomstenmaatstaven ' Totaal -72_ Voor 2016 is er ten opzichte van de berap sprake van een nadeel ad -/- 72_000. Dit bedrag wordt verwerkt in de begroting Voor hetjaar 2017 is er sprake van een nadeel van -/ , voor hetjaar 2018 een voordeel van , voor hetjaar 2019 een voordeel van en voor het jaar 2020 een voordeel van a.a.oorzaken effect op het resultaat Er is een aantal verschillende oorzaken van het effect op het resultaat (zie de kantlijn in de tabel hiervoor voor de verwijzing). X l Oorzaken effect ol! het begroting!!!resultaat: Effect accres/uitk.basis b Uitname partieel accres asielinstroom In komstenmaatstaven Totaal a. Ontwikkeling accres/uitkeringsbasis Voor de jaren 2016 tot en met 2020 zijn de accresramingen aangepast.

3 blad 3-8 Bij het begrip ontwikkeling van de uitkeringsbasis praten we over de mutaties van de landelijke aantallen inwoners, woonruimten, leerlingen, uitkeringsgerechtigden enzovoort. In de veronderstelling dat het te verdelen bedrag niet toeneemt als de hoeveelheid CQ) stijgt, zal per maatstafhet maatstafgewicht CP) evenredig moeten dalen. Dat is een ingewikkelde methode en daarom wordt gekozen voor een eenvoudiger oplossing, in casu de daling/stijging van de uitkeringsfactor. b. Uitname partieel accres asielinstroom In het Uitwerkingsakkoord Verhoogde Asielinstroom is afgesproken dat de normeringsmethodiek wordt aangepast in die zin dat geld dat de rijksoverheid uitgeeft, leidt tot een hogere compensatie in het gemeentefonds. Ze hebben alle structurele doorwerking. In de septembercirculaire 2015 was als gevolg hiervan al 108 miljoen aan het gemeentefonds toegevoegd. Het blijft als algemeen dekkingsmiddel beschikbaar. Los van voorgaand bedrag zijn nog nieuwe rijksuitgaven gedaan voor dit doel. Dit leidt eveneens tot voeding van het gemeentefonds. In 2016 gaat het om 160 miljoen en in 2017 om 85 miljoen. Dit wordt aangeduid als partieel accres. Dat wordt afgeroomd via de uitkeringsfactor om gedurende de jaren 2016 en 2017 de decentralisatie-uitkering CDU) 'Verhoogde Asielinstroom' te voeden. In feite wordt het partieel accres in die jaren van de algemene dekkingsmiddelen afgehaald. De redenering is dat als er geen verhoogde asielinstroom was geweest, er ook geen extra accres beschikbaar was gekomen. En daarmee is het verdedigbaar die extra gelden ook te bestemmen voor dat doel. Het afromen van het partieel accres door daling van de uitkeringsfactor is de bijdrage die alle gemeenten betalen om de verhoogde asielstroom te bekostigen. In 2016 wordt bovenop het partieel accres nog eenmalig 140 miljoen in het fonds gestort ter stimulering van integratie en participatie. In totaal is 381 miljoen beschikbaar. Door middel van een kasschuif worden de beschikbare gelden in beide jaren uitgemiddeld op 190,5 miljoen. Nu bekend is hoeveel beschikbaar is in de decentralisatie-uitkering 'Verhoogde asielinstroom' kunnen gemeenten daar een beroep op doen naar rato van het aantalopgevangen extra statushouders om hiermee hun kosten te dekken. Het gaat om kosten van eerstejaarsopvang alsmede integratie en participatie van vergunninghouders. Dit volgens het adagium 'geld volgt statushouder'. Neemt een gemeente meer dan evenredig statushouders op, kan ook meer dan evenredig een beroep op de DU worden gedaan. En zo wordt indirect het gedrag van gemeenten beïnvloed, want gemeenten die minder dan evenredig statushouders opvangen hebben wel een evenredige bijdrage betaald door verlaging van de uitkeringsfactor ter voeding van de DU en ontvangen minder dan evenredig uit de DU. Momenteel is nog niet bekend hoeveel iedere gemeente uit de DU ontvangt. Dat is nog onderwerp van nadere uitwerking. c. Inkomstenmaatstaven Als gevolg van de aanpassing van het rekentarief voor de inkomstenmaatstaf is er een voordeel. NB. Het herverdeeleffect van de cluster VHROSV is niet in de meicirculaire 2016 verwerkt. De VNG wil dat er afspraken worden gemaakt over compensatie van de nadeelgemeenten. Tijdens het VNG-congres is een motie aangenomen om de herverdeling onverkort door te voeren. Waarschijnlijk wordt voor de zomer bekend hoe het rijk hiermee omgaat Taakmutaties Het effect als gevolg van de taakmutaties is als volgt te specificeren: X l taakmutaties a Referendum Associatieverdrag EU en Oekraïne b Basisregsitratie Personen: centro ins. verg. houders c Basisregistratie Grootschalige Topografie Totaal Toelichtin : De middelen voor het referendum worden tov de decembercirculaire 2015 verhoo

4 blad a-b 1.4.Integratie-decentralisatieuitkeringen Het effect van de integratie-decentralisatieuitkeringen is als volgt te specificeren: XCi integr./decentr. Uitkeringen a WMO (HH) Maatschappelijke Opvang Vrouwenopvang d Faci liteiten belsu it a pya" 9 centra e Voorschoolse voorziening peuters Kracht on Tour Vierkant voor Werk Peuterspeelzaalwerk Totaal T oe lichti IC ting: a De integratie-uitkering huishoudelijke hulp wordt aangepast met - loon en prijsbijstelling - middelen structureel maken HHT (vernieuwing maatschappelijke ondersteuning) Deze aanpassing wordt doorvertaald naar het beleidsveld. Voor 2016 zal het extra bedrag ad C worden verrekening met een reeds begrote indexering ad C b De middelen voor de decentralisatie-uitkering Maatschappelijk opvang worden aangepast. De huidige verdeling wordt bevroren in tegenstelling tot eerdere berichten tot verdere objectieve verdeling. Het bevriezen heeft te maken met het feit dat er eerst meer duidelijkheid moet zijn over de gevolgen van de veranderingen binnen Beschermd Wonen voor dit beleidsterrein. Deze aanpassing wordt doorvertaald naar het beleidsveld. c De middelen voor de decentralisatie-uitkering Vrouwenopvang worden aangepast. Deze aanpassing wordt doorvertaald naar het beleidsveld. d Gemeenten die opvang bieden aan asielzoekers die nog niet zijn ingeschreven in de Basisregistratie Personen ontvangen jaarlijks een bijdrage op grond van het Faciliteitenbesluit opvangcentra van het Ministerie van Veiligheid en Justitie. De uitkering dient ter compensatie van gelden die gemeenten normaliter via de algemene uitkering ontvangen. e Rijk en gemeenten hebben afspraken gemaakt over een aanbod voor alle peuters. Er wordt vanaf 2016 per jaar C 10 miljoen cumulatief structureel toegevoegd aan het gemeentefonds (oplopend tot C 60 miljoen). f Dit geld is bedoeld voor het organiseren van een bijeenkomst Kracht on Tour. Doel is vergroten van de bewustwording bij vrouwen van het belang van economische zelfstandigheid, g Wij ontvangen dit bedrag ten behoeve van de commissie economische structuurversterking Vierkant voor Werk. h Dit betreft de DU Versterking Peuterspeelzaalwerk. Het voornemen is deze regeling te stoppen per Intussen bouwt wel al een andere regeling op, de DU voorschoolse voorziening peuters. De circulaire en het rekenmodel ramen vanaf 2018 nog wel bedragen voor de DU Versterking Peuterspeelzaalwerk omdat het ingediende wetsontwerp nog niet is aangenomen. Vooruitlopend op dat besluit gaan wij uit van het stoppen van de regeling per Decentralisaties Het effect op de budgetten van de 3 decentralisaties is als volgt te specificeren: XCi 3 Decentralisaties Decentralisatie AW8Z naar WMO (lu) - begeleiding Decentralisatie AW8Z naar WMO (lu) - beschermd wonen b Decentralisatie Jeugdzorg (lu) Participatiebudget - Werkdeel Participatiebudget - WSW Totaal 1A '

5 blad 5-8 De aanpassingen hebben vooral te maken met het verwerken van indexatie voor loonjprijsbijstelling en het verder verfijnen van de verdeelmodellen. Voor de WMO en Jeugd is er een positief effect. Deze aanpassingen worden doorvertaald naar het beleidsveld en hebben effect op het resultaat per decentralisatie. Dit heeft weer een effect op de reserve sociaal domein. Een totaaloverzicht van de budgetten inzake de 3 decentralisaties volgens de mei-circulaire 2016 is als volgt: Budgetten gemeente Emmen volgens meicirculaire 2016 Jaar WMO- WMO- Beschermd Jeugd Re-integratie Wsw Totaal begeleiding Wonen Taakstelling op de taakmutaties ca. De taakstelling op taakmutaties ca. is vastgesteld bij de begroting 2015 en bedroeg voor 2015 : , voor 2016 : , voor 2017 : en voor 2018 ev. : Er is reeds eerder een besluit genomen tot gedeeltelijke invulling van de taakstelling. Uw raad is daarover geïnformeerd bij de meicirculaire Deze invulling was destijds als volgt: X :l Taakstelli~t invulling taakstelling en correcties Taakstelling nieuwe werkwijze taakmutaties Probleemgezinnen Jeugd Studietoeslag Impuls Brede scholen combinatiefuncties (OU) Maatschappelijke stages Gezond in de stad (OU) Bodemsanering Restant budget WMO verschillen/correctiesldiverse kleine posten TotalIl invulling tot en met mei-circulaire Restant taakstelling (in te vullen met nog komende circulaires) Het nog voor 2015 in te vullen bedrag ad C is bij de jaarrekening 2015 ingevuld. Er resteert nog een bedrag van : voor 2016, : voor 2017, : voor 2018 en : voor 2019 ev. In opmaat naar de begroting 2017 zullen wij een voorstel doen voor (gedeeltelijk) invulling van deze taakstelling.

6 blad Ontwikkelingen rondom het macro-budget BUIG 3.1. Voorjaarsnota van het Rijk In de kadernota 2017 is een begrotingsverschil op de BUIG verwerkt dat ontstaat na een actuele doorrekening. Dat begrotingsverschil is als volgt weer te geven: Resultaat in begroting Resultaat prognose Begrotingsverschil Recent is de voorjaarsnota van het Rijk gepubliceerd. Daarin staat vermeld dat het Rijk voor de komende jaren de macro-budgetten inzake de BUIG gaat verhogen. Dit heeft een verhogend effect op onze inkomsten hetgeen in bovenstaande berekening nog niet is meegenomen. Het effect is doorgerekend en dit leidt tot de volgende uitkomst:,. ",~~, ',. Resultaat in begroting ' Resultaat prognose SO.3m,.44..Sej SI Begrotingsve rschil egrotin~sverschil Kadernota Verschil met kadernota Op de laatste regel staat wat het positieve effect is ten opzichte van de kadernota Dit effect kan worden betrokken bij met meerjarenperspectief Wij denken echter hierbij wel dat er enige voorzichtigheid is geboden. Zichtbaar is dat voor de jaren 2019 en 2020 een positief geprognosticeerd resultaat ontstaat op de BUIG. Dat houdt in dat wij minder uitgeven dan dat wij aan rijksmiddelen krijgen. Gezien de onzekerheid van deze resultaten stellen wij voor om deze voordelen ad voor 2019 en voor 2020 te reserveren Nieuw verdeelmodel op basis van integrale data Zoals eerder gemeld wordt er gewerkt aan een nieuw verdeelmodel op basis van integrale data. Eind juni 2016 is er een landelijke bijeenkomst waarin gemeenten worden geïnformeerd over de aanpassingen in het model en de vangnetregeling. De verwachting is echter dat op dat moment nog niet de uitkomsten per gemeente bekend worden gemaakt. Dit zal waarschijnlijk eind september 2016 gaan gebeuren. 4. Financiële effecten Uitwerkingsakkoord verhoogde asielinstroom Op 28 apriljl. hebben het kabinet en de VNG een uitwerkingsakkoord Verhoogde Asielinstroom gesloten. Het betreft een nadere uitwerking van het bestuursakkoord dat in december 2015 tussen partijen is gesloten. De afspraken in dit uitwerkingsakkoord gaan met name over de financiële gevolgen van de extra toename van vergunninghouders in de gemeenten. De volgende middelen worden beschikbaar gesteld: - extra middelen in het gemeentefonds ad 353 miljoen voor diverse kosten (gezondheid/preventie, jeugd, leerlingenvervoer, voor- en vroegschoolse educatie) als gevolg van de verhoogde asielinstroom - extra middelen participatiebudget voor re-integratie ad 140 miljoen - extra middelen BUIG-budget voor verwachte uitkeringen WWB ad 175 miljoen, hierbij is overigens wel sprake van een open eind karakter - extra middelen ESF (middelen kunnen worden aangevraagd door arbeidsmarktregio's) Een deel van de extra middelen gemeentefonds is al eerder aan gemeenten verstrekt en de extra middelen BUIG worden verrekend in 8 gelijke termijnen over de jaren (dit is een zgn. intertemporele vergoeding).

7 blad 7-8 Daarnaast wordt de eerder voor 2016 en 2017 besloten verhoging van de vergoeding maatschappelijke begeleiding van C naar structureel gemaakt (dus ook voor 2018 en verder). In een tabel zijn de extra middelen als volgt weer te geven: x {; nuuoen T Totaal A Gemeentefonds 190,5 190,5 381 B Participatiebudget (140 miljoenj) Zit ina Zit ina Zit ina c BUIG-budget D ESF PM PM 116 De verdeling van het geld onder A. en B. zal volgens het principe 'geld volgt statushouder' gaan (in de gemeente geplaatste statushouders). De verdeling van het geld onder C. vindt plaats conform de gerealiseerde taakstelling huisvesting statushouders. Voor onze gemeente is het relatieve aandeel in het landelijke aantal statushouders ongeveer 0,5%. Het geld onder D. moet worden aangevraagd. De verdeling van de budgetten A. tot en met C. is nog onbekend. Hierover is nog overleg gaande tussen Rijken VNG. Doorrekening met het percentage van 0,5% zijn de geschatte bedragen voor onze gemeente als volgt: x {; mujoen T Totaal A Gemeentefonds 0,95 0,95 1,90 B Participatiebudget Zit ina Zit ina Zit ina C BUIG-budget 0,43 0,45 0,88 D ESF PM PM PM Totaal 1,38 1,40 2,78 +PM +PM +PM In de kadernota 2017 is een voorstelopgenomen om de budgetten inzake de asielinstroomj statushouders te bestemmen c.q. te reserveren voor het beoogde doel. Wij denken daarmee voldoende basis te hebben om te werken aan de opgave die we nog hebben op het gebied van de huisvesting statushouders. Er zal daarnaast nog bekeken moeten worden of op andere terreinen er uitzetting is van lasten als gevolg van de verhoogde asielinstroom. De middelen voor het participatie-budget en de BUIG zouden we bijvoorbeeld kunnen inzetten voor deze beleidsterreinen. Bij de begroting 2017 zullen we uw raad een voorstel doen voor de benutting van de middelen van het uitwerkingsakkoord.

8 blad Actuele stand begrotingsresultaat 2017 tot en 2020 Op basis van het voorgaande en de stand van de Kadernota 2017 is een nieuwe stand van het begrotingsresultaat 2017 tot en met 2020 gemaakt. Deze is als volgt: Begrotingsresultaat Kadernota Ontwikkelingen met resultaatellect Effect mei-circulaire Bijstelling macro-budget BUIG (voorjaarsnota Rijk) Reserveren BUIG-resultaat indien verschil met rijksmiddelen> Effectverdeelmodel BUIG integrale data PM PM PM PM Extra budgetten statushouders PM Tussenstand begrotingsresultaat Bij de begroting 2017 zullen wij voorstellen doen om tot een sluitende begroting te komen. Daarbij worden ook de oplossingsrichtingen betrokken die in de Kadernota 2017 nog op PM staan. Op basis van een eerste verkenning denken wij dat het mogelijk is om zonder een nieuwe bezuinigingsronde tot een sluitende begroting te komen. Dat is uiteraard onder het voorbehoud dat uw raad de in de Kadernota 2017 op geld gezette dekkingsmaatregelen vaststelt. Hoogachtend, burgemeester en wethouders van Emmen, de gemeentesecretaris, O~l- de locoburgemeester, L. t: B.R. Arends