1.1 Hoe betaal jij? Inkomsten of uitgaven? Een dagje Parijs. 1 a Bijvoorbeeld: Zeheeft er het geld niet voor ofze heeft dat bedrag er niet voor over.

Transcriptie

1 Inkomsten of uitgaven? I Een dagje Parijs 1 a Bijvooreeld: Zeheeft er het geld niet voor ofze heeft dat edrag er niet voor over. ZeWijgt van haar ouders geen toestemming om mee te gaan. Eigen antwoord, waarij je een afweging maakí tussen enerzijds ofje zo'n reisje de moeite waard vindt en anderzijds ofje er het geld voor het. De klas heeft 27 leerlingen, van wie Iris, Dieuwertje, Xander en Jorn niet meegaan.! * toon: ll,syogaat niet mee Hoe etaal jij? 2 a Totaal ijgeshreven: 85,75 Totaal afgeshreven: 98,93 Het vorig saldo * inkomsten : 211,42. Daar is uiteindelijk nog maar 18,93 van over. Er is dus 21I,42-18,93 : C afgeshreven. 3 a rekenmiddel ruilmiddel spaarmiddel 4 Bijvooreeld: met je etaalpas (pinnen) of hippas (hippen) door het invullen en opsturen van een overshrijfformulier of een aeptgiro met internetankieren kun je geld overmaken door te etalen met een reditard 5 C Voordat Mohammed het geld opnam waren de ankiljetten nog niet in omloop. Daarom ehoorden ze toen nog niet tot het hartaal geld! 6 Als hulpmiddeltje kun je denken aan deeginletters d i n g f I o f ip s: Duitsland Finland België Ierland Luxemurg Italië Nederland Oostenrijk Portugal Griekenland Frankrijk Spanje 7 t - Hij hoeft voor de reis geen geld om te wisselen. Hij hoeft ij het etalen niet om te rekenen. Hij kan de Franse prijzennu veel makkelijker vergelijken met die in Nederland. Aan het omwisselen van uitenlands geld zijn kosten veronden: je etaalt aan de ank provisie. Bovendien etaalje voor de aankoop van vreemd geld een hoger edrag (wisselkoers) dan je ervoor terugkrijgt. 4 Pinode vmo kgt 4 Uitwerkingen 7 Inkomsten of Wolters-Noordhoff v

2 450 x 1,49: provisie te etalen 800x 66,23:100: provisie te etalen x.66,83: 100 = provisie te etalen 1500x 0,80: provisie te ontvangen 3500x 8,36:100: provisie te ontvangen 670, ,50 529, ,84 989, , , I 197,00 e 292, , x 0,68:100: 95,20 provisie te ontvangen Vul eerst de koersverhouding in: voor I Engelse pond etaal je 1,49. Verder is ekend dat je over 750 eshikt. Na het invullen van die gegevens kun je de verhoudinsstael en de ins maken: :.r... : De erekening wordt dus: 1 pond : 1,49 x 750 : pond 100 dirham :9,69 x 350 :3 611,97 dirham 11 a 100 kronen : 14,10 x 400:2 836,88 kronen Je ontvangt 230 x 12,52 : 100 : 28,80 Je etaalt x 14,10 : 100: 211,50 Voor de aankoop van de kronen he je etaald: ,50 : Voor de overgeleven kronen ontving je In totaal heeft de vakantieje gekost 611,50 28"80 - e582,70 L.2 Jij spaart toh ook? L2 I Zij spar en uit voorzorg. Iris spaart voor een doel. Amy spaart voor de Wolters-Noordhoff v Pinode vmo kgt 4 Uitwerkingen 1 Inkomsten of uitgaven? 5

3 13 u 58,4T19-4?,6mld x roooà=37,ryo 42,6mld Wie 'op afstand' over zijn spaargeld wil eshikkenzal steeds meer geruik maken van internet in plaats van de telefoon. Totaal spaartegoed 2003:,42,6 mld + 23,7 mld + 118,8 mld: 185,1 mld Totaal spaartegoed 2004: 58,4 mld +.21,6 mld +.119,7 mld: 199,7 mld, De toename *ur' 199'7 99 r l?f '1*ld x 1000À:7,9o/o 185,1mld 14 a Als je geld lang op een spaarrekening staat, kan de ank het ook een lange tijd uitlenen en juist daaraanverdient de ank geld. Door extra rente te geven als je je geld langer laat staan. Doorje retourrente, een soort oete, te laten etalen alsjeje geld eerder opneemt. 15 a Vooreelden van eperkende voorwaarden: Je mag per maand een maximumedrag vrij opnemen. Het edrag staat voor een epaalde periode vast op je spaarrekening. Als je eerder geld opneemt, etaal je retourrente. Er moet een minimumedrag op de rekening staan. Hoogste rente: Argenta Spaarank 3,150À Laagste rente: ABN Amro 2,3Yo ' '- x l00yo:37,0o/o 2,3 16 a x l,70yo: 27,ZUperjaar. In een halflaar: 22,40 : 2: 13,60 L7 a 850 x 1,40i0: 11,90 per jaar. In 7 maanden wordt dat: 1 1,90 : 12 x 7 : 6,94 De víaagrllaar geld komt van edrijven en partiulieren die geld willen lenen. Het aanod van geld komt van de spaarders. Een teveel aan spaargeld kost de ank geld. Daarom zal de ank de rente verlagen. Het gevolg daarvan is dat mensen minder gaan sparen en/of meer gaan lenen. Zokomt er weer evenwiht fussen het aanod van en de waag naar geld. 18 a Mohammed ontving van de ank3,5yo rente. In 2000 was er 2,6Yo inflatie. De koopkraht van zijn spaargeld steeg met 3,5o/o - 2,6yo : 0,9o. In 2001, want toen was de inflatie hoger dan de rente. 2004, want de inflatie tastte toen de koopkraht van het geld het minste aan. 19 a De rente op een depositorekening is in het algemeen hoger dan op een gewone spaarrekening. Je kunt niet vrij over je geld eshikken x 3,75yo: 562,50 rente per jaar. Na drie jaar is dat: 562,50 x 3 : 1.687,50 20 a Eind feruari Een aandeel was toen ruim 17 waard. Je weet van tevoren nooit hoe de waarde van de aandelen zih zal ontwikkelen. Als de koers hoog is, verwahten veel mensen dat die nog wel verder zal stijgen. 6 Pinode vmo kgt 4 Uitwerkingen 1 Inkomsten of Wolters-Noordhoff v

4 2L Dat de waarde kan flutueren etekent dat die kan stijgen en dalen. Je weet dat vooraf nooit zeker. Als de aandeelkoersen in de afgelopen tijd omhoog zijn gegaan, geeft je dat nog niet de zekerheid dat dat in de komende tijd zo door zal gaan. 1.3 Kost een Iening eht zo veel? 22 a Terugetaald: 60x 196,82: ,20 Geleend edrag Kosten van het krediet 1.809,20 Hij leent het geld voor de aankoop van een tweedehandsauto. Het is nog maar de vraag of die auto nog wel vijfjaar (60 maanden) meegaat. Misshien is hij over een tijdje nog aan het afetalen terwijl de auto al op is. Meneer Kuiper had eter voor een lening met een kortere looptijd kunnen kiezen. 23 Na een jaar heeft haar vader al 12 x 196,82 : 2361,84 etaald. Maar dat edrag is etaald voor aflossing én rente van de lening. Bij een doorlopend krediet mag je alleen opnemen wat je afgelost het, niet wat je aan rente etaald het a 200 Je etaalt rente overje shuld; die is aan het egin x 0,6l2Yo: 61,20 rente in de eerste maand. Het termijnedrag estaat voor een deel uit rente, de rest is aflossing t,20: 138,80 d Door af te lossen wordt je shuld kleiner ,80 : 9.861,20 e Rente in de tweede maand: 9.861,20 x 0,6120À: 60,35 Aflossing in de tweede maand: e200-60,35 : 139,65 Na twee maanden is de shuld nog 9.861,20 -e 139,65 : 9.721,55 26 a : maanden d Terugetaald: 45 x 26: Geleend edrag Kosten van het krediet Mogelijkeantwoorden: Ik denk dat het wel een eetje helpt, want 50% vershil in rente maakt veel uit voor de kosten yart zo'n krediet. Ik denk dat het niet helpt, want deze mensen komen vooral in de prolemen doordat ze te makkelijk op krediet kopen. Misshien gaanze met een lagere rente nog meer op krediet kopen dan Wolters-Noordhoff v Pinode vmo kgt 4 Uitwerkingen 1 Inkomsten of uitgaven? 7

5 28 Inkomen per maand Netto inkomen Netto inkomen partner Totaal inkomen Af: Hypotheek/huur 675 Levensonderhoud* Alimentatiepliht - Andereleningen - + Totaal C Aflosapaiteit per maand B Zijn shuld was nog a te laag lager =, De verkoop van het huis levert op. Daarvan is voor de ank. De rest, : , is voor meneer Postema. 2'5q0 - J'100 x t00o/o:l2t,3o toegenomen 31 a Er waren 2,7 mlnnederlanders met een shuld van gemiddeld De totale shuld is 2,7 mln x : miljoen. L.4 Hoezo udgetteren? 32 r Ja. Om huur te ontvangen moet je een huis (of iets anders) ter eshikking stellen. Een markthandelaar ehaalt winst; daarvoor moet hij geld in zijn onderneming steken, risio durven lopen en werken. Een leraar ontvangt loon (salaris) omdat hij daarvoor werkt. Huur is inkomen uit ezit. Loon is inkomen uit areid. Winst wordt ehaald door de eigenaar van een zaak. Hij heeft daar eigen geld in gestoken; de winst is dus inkomen uit ezit. Als hij zelf ook werk in zljn zaakverriht, is de winst voor een deel ook inkomen uit areid. De verhuurder van het huis en de leraar heen de meeste inkomenszekerheid. 33 a Bijvooreeld: De ene leraar heeft een hogere opleiding dan de andere. Een leraar met meer ervaring verdient meer. De ene leraar werkt in voltijd, de ander in deeltijd. Bij voetallers en andere profsporters epalen de prestaties hun inkomen. Opleiding, ervaring, maaí vooral ook de mate van verantwoordelijkheid in het werk zorgen hier voor vershillen in inkomen. 34 a Een groter deel van de eenoudergezinnen heeft meer finaniële prolemen dan gemiddeld. In een eenoudergezin is er maar één inkomen. In andere gezinnen vaak meer dan één. Eén ouder met jonge kinderen kan vaak geen fulltime aan heen, waardoor het inkomen lager is. 8 Pinode vmo kgt 4 Uitwerkingen 7 Inkomsten of Wolters-Noordhoff v

6 3sB d Veel eenoudergezinnen ontstaan door ehtsheiding. In de meeste gevallen is het de moeder die daarna de zorgvoor de kinderen op zih neemt. Vaak heeft zij minder arrière gemaakt doordat zlj een tijdlang niet of minder gewerkt heeft in verand met dezorgvoorhet gezin. l3yo van 7 miljoen: huishoudens kan (zeer) moeilijk rondkomen. Van alle huishoudens heeft 6%o eén of meer etalingsahterstanden. Dat kunnen etalingsahterstanden zijn met huur of hypotheek, gas, water, elektriiteit of met op afetaling gekohte artikelen of een ominatie daarvan. 36 Verwahte uitqaven Werkeliike uitqaven Salaris Axel ,60 Salaris Cindy Kinderijslag Belastingteruggave Totale inkomsten Dagelijkse uitgaven Vaste lasten Inidentele uitgaven Totale uitgaven Verwahte uitgaven , Werkeliike uitgaven ,60 2.s93,60 a Salaris Cindy 81 x 52 : 12: 351 per maand Kinderijslag 570 :3: 190 per maand Belastingteruggave 456 : 12: C 38 per maand Dagelijkse uitgaven 186 x 52 : 12: 806 per maand Salaris Axel: x 2Yo: 39, ,60: 2.019,60 Belastingteruggave: : : 12 : 33 Dagelijkse uitgaven: : 198 per week 198 x 52 : 12: 858 per maand De inkomsten zijnper maand 34,60 hoger dan verwaht. De uitgaven zljnper maand 52 hoger dan verwaht. Voor inidentele uitgaven is er 34,60-52 : 17,40 per maand minder eshikaar dan verwaht. 37 B De dagelijkse uitgaven worden het meest epaald door eigen keuzes. Op de elastingteruggave he je zelf helemaal geen invloed. Op de vaste lasten he je op langere termijn wel invloed door ijvooreeld aonnementen op te zeggen. Maar op veel lasten, zoals huur of hypotheek en verzekeringen is moeilijk te ezuinigen. Je inkomsten kun je alleen verhogen als je promotie maakt in je werk (of door te proeren meer te gaan werken als je nu een parttimeaan het). 38 Uitgaande van dezelfde aanshafivaarde, moet hij in twee jaar C : 695 reserveren voor de vervanging; voor onderhoud 2 x 150: 300. In totaal : 995 in twee jaar. Per week moet hij 995 : 104 : 9,57 reserveren. 39 C Toekomstigenieuwwaarde o : Inruilwaarde huidige auto Totaal te reserveren in 4 jaar Dat is per maand I : (4 x 12): 239,33 Dat is per kilometer : (4 x ) : Wolters-Noordhoff v Pinode vmo kgt 4 Uitwerkingen 7 Inkomsten of uitgaven? 9

7 Test L a rekenmiddel spaarmiddel ruilmiddel 2B 3 250x 0,83: 207,50 Provisie 2 + Je moet etalen 209,50 4 Spaarmotieven: sparen voor een doel sparen uit voorzorg sparen voor de rente 5 Van 1 januari tot 1 juli is 6 maanden. Er staat dan op de spaarrekening x 3,25Yo: 975 rente per jaar. C975 :2: 487,50 in een halfjaar. Na opname staat er nog : op de spaarrekening, van 1 juli tot 31 deemer, dat is 6 maanden x 2,6yo:C 520renteperjaar. 520 : 2 : 260in eenhalfjaar. In totaal ontvangt hij over dat jaar 487, : 747,50 aan rente. 6 Rente op leningen zijn inkomsten voor de ank; rente op sparen kost de ank geld. Omdat de ank winst wil maken, moet de rente op leningen dus hoger zijn. 7C 8 Jos etaalt 12 x 19,50 :.234 Het krediet is : De kredietkosten zijn, 34 9 Bij koop op afetaling en je meteen eigenaar als het goed geleverd is. Bij huurkoop en je pas eigenaar als je de laatste termijn het etaald. 10 Bij een gewone lening is er geen onderpand; de ank loopt daardoor meer risio. Bij een hypotheaire lening dient het huis (ofeen andere onroerende zaak) als onderpand. De ank heeft daardoor meer zekerheid dat zehaar geld terugl«ijgt. 11 D L2A %:e : (3 x 12): 21,08 per maand Een persoonlijke lening heeft een vast aflossingsshema; het renteperentage ligt tijdens de Iooptijd vast. Bij een doorlopend krediet kan tussentijds worden ijgeleend; hierdoor wordt de looptijd langer. Het renteperentage van een doorlopend krediet kan tijdens de looptijd veranderen. 1O pinode vmo kgt 4 Uitwerkingen 1 Inkomsten of Wolters-Noordhoff v

8 Herhalingsopgaven Paragraaf 1.1 Hl a Hoewel er geen geld aan te pas komt, is hier toh sprake van indirete ruil. Je ruilt jouw produt namelijk niet rehtstreeks tegen een ander produt, maar tegen punten. Met die punten kun je vervolgens weer iets 'kopen' wat jrj graag wilt heen. De punten komen hier in de plaats van het geld. Eigen vooreeld H2 De munt kan in Wanneperveen geruikt worden op asis van de daar gemaakte afspraken. Maar het is geen wettig etaalmiddel. Daarom hoeft de koopman deze munt niet als etaling te aepteren. H3 a x 65,18 : 100: 1.303, x 58,08 : 100: e377,52 d De reis kostte In Nederland gekohte lira's 500 In Turkije opgenomen lira's ,60 Teruggewisselde lira's C De vakantie kostte,2.521,08 Paragraaf 1.2 H4 a 100 : 64,10 x 500 : 780,03 lira (Geruik een verhoudingstael!) Hlj spaart voor een doel. Zq spaartuit voorzorg. H5 a Internetsparen In het eerste half aar x 2,5Yo :2:,31,25 Na een half aar neem je op In het tweede halfiaar x 2,5oÀ.:"2: 25 + Totale rente in I jaar,56,25 BU de Kapitaalrekening zou dat zijn: In het eerste hal{aar x l,lyo :2: C 13,75 Na een halfiaar neem je op In het tweedehalflaar x 1,0%o :2: 10 + Totale rente in l jaar 23,75 Paragraaf 1.3 H5 Vaste inkomsten per maand netto-inkomenr) netto-inkomen partner Totale inkomsten Wolters-Noordhoff v Pinode vmo kgt 4 Uitwerkingen 1 Inkomsten of uitgaven? ll

9 Uitgaven per maand norm levensonderhoud 2) C l-475 huur (exl. water/energie) hypotheek Totale uitgaven C Per maand over x Uw maximale leenedrag H7 a 685 Zeetalen24 x 685: De lening was De kredietkosten zijn in 24 maanden. Ze zouden dan innen die twee jaar het edrag dat ze intussen afgelost hadden, kunnen opnemen. HB a : s0 De rente in de eerste maand is x 7,\yo : 12 : 81,25. Het termijnedrag is voor rente en aflossing. De aflossing is dus in de eerste maand C 81,25 : 168,75 d ,75 :,12.331,25 H9 De ank kan het huis in het openaar laten verkopen. De oprengst wordt dan geruikt om de shuld af te etalen. Het geld dat overlijft, is voor Henk en Angela. Paragraaf 1.4 H1o Dagelijkse uitgaven vaste lasten Rekening groenteoer Huishuur Broodje in de kantine Bezoek shouwurg rnidentele uitgaven Nieuwe winterjas Nieuwe fiets H1l a Baantje 75 Zakgeld 10 x 52 : 12: 43,33 Kleedgeld 150:3: 50 + Totaal per maand 168,33 168,33 x 12 : 52: 38,85 per week H12 a Toekomstige nieuwprijs l5%: 718,75 Verwahte inruil 100 Te etalen per fiets 618,75 Totaal te reserveren in 5 jaar tr*r-jzln" Dat is per maand, 1.237,50: (5 x 12) : 20,63 Twee nieuwe fietsen kosten 2 x 700: De inruil levert op Zemoetenetalen In 4 jaar heen ze gereserveerd: 4 x 12 x 20,63 :, 990"24 - Ze heen te weinig gereserveerd 159,76 12 pinode vmo kgt 4 Uitwerkingen 7 Inkomsten of Wolters-Noordhoff v

10 H13 Zijn inkomstenzijn samen 830 Zijnlitgaven zijn samen Per maand is zijn tekort 140 H14 B Dagelijkseuitgaven: :, x 100% : 40,2o/o 970 HLs Zijn vaste lasten, zoals verzekeringen, aonnementen en huur. Voor dit soort uitgaven he je te maken met een opzegtermijn, waardoor je er niet onmiddellijk op kunt pzuinigen. H16 In dat geval had hij niet al zijn geld vrij kunnen esteden en had hij geleerd wat zuiniger te leven. Examenopgaven El a E2 A E3A AankoopBritseponden: x 1,52:C2.280 Rente: pond x l0,5oa: 157,50 pond Op de rekening staat dan ,50: 1.657,50 pond. Bij omwisselen levert dat op: 1.657,50 x 1,35 :,2.237, l0 + C275 : redit É4 In het eerste halfiaar staat er op zijn spaarrekening. Aan rente levert dat op: x 4%o :2: 49 Na de geldopname staat er in het tweede halfiaar nog 2,450 -C750: op. Aan rente levert dat op: x 40À : 2 : 34 Van het opgenomen edrag was de eerste 500 vrij opneemaar. Over het meerdere, : 250, rekent de ank l%o renteaftrek: loa van 250 : 2,50. Aan het eind van het jaar ontvangt hij , 2,50 : 80,50 aan rente. E5 a E6A E7F Doordat hij een hoger termijnedrag gaat etalen, is de lening eerder afetaald. De looptijd wordt dus korter. Als de looptijd korter wordt, wordt het renteedraglager. E8 A Zeetaaltl2x 72: 864 Het krediet is : De kredietkosten zijn E9 D De aankoop van de flat kost Bijkomende kosten l}yovan Afsluitkosten hypotheek In totaal heen ze nodig Hypotheaire lening 7l%ovan Ze moeten aan eigen geld heen Wolters-Noordhoff v Pinode vmo kgt 4 Uitwerkingen 7 Inkomsten of uitgaven? 13

11 ElO a d overdrahtsinkomen inkomen uit ezit inkomen uit ezit inkomen uit areid Ell a Aanshaf nieuwe sooter Verkoop oude sooter Hij moet in2 jaar reserveren Reservering per maand: : (2 x 12): 41,67 Reservering per kilometer: : (2 x 5 500) : 0,09 De nieuwe sooter kost I. 165 Ivo heeft gereserveerd Hij komt tekort 165 EL2 B E13 B kleedgeld 50 zakgeld 18 x 52:12: 78 loon 265 klusjes 40 :2: 20 + totaal C4l3 EL4 Benzine: minder gaan rijden Uitgaan: minder uitgaan of naar goedkopere uitgaansgelegenheden Kleding: goedkopere kleding kiezen Roken: minder of helemaal niet meer roken E15 Wesleys totale uitgaven per maand zijn 444. Aan zijn sooter geeft hij :uit: C 32 :, 134 Yix 1oo% : 3o,2Yo e444 E16 Inkomsten 413 Uitgaven C260 Tekort -+ Overshot 153+ Totaal,413 Totaal e4l3 É17 a Uitgaven: Geen uitgaven meer voor zijn sooter en voor roken. Uitgaan 100 Kleding e n0 Moieltje 40 + Totaal C260 Yanzijn inkomsten houdt hij 4t3 -,260: 1S3 over. Conlusie: Wesley kan nu wel rondkomen. Zijnvaste lasten zullen hoger worden doordat hij kamerhuur moet etalen. Ook zalhij epaalde verzekeringen moeten afsluiten. Vooral in het egin larjgt hij te maken met hoge inidentele uitgaven voor de inrihting v an zijn kamer. 14 Pinode vmo kgt 4 Uitwerkingen 1 Inkomsten of Wolters-Noordhoff v