De potten kunnen in Egypte goedkoper gemaakt worden dan in Nederland (doordat de lonen in Egypte lager zijn).

Transcriptie

1 Pinode 5 de editie, GT 4 antwoorden leeroek Hoofdstuk 8: Hoe groot is jouw wereld? Made in Holland? a De potten kunnen in Egypte goedkoper gemaakt worden dan in Nederland (doordat de lonen in Egypte lager zijn). Bij kleding staat het op een lael in het kledingstuk waar het gemaakt is. Bij shoenen staat dit op de doos of op/in de shoen zelf. Houten klompen, shaatsen, fietsen, veel loemen- en plantensoorten, groenten (o.a. komkommers, tomaten, paprika s) zijn vooreelden van produten made in Holland. Weet je het nog? 1 Ons klimaat is niet geshikt voor het maken (of telen) van sommige produten. Bepaalde grondstoffen heen we in Nederland niet. Bepaalde uitenlandse produten zijn van etere kwaliteit. Bepaalde uitenlandse produten zijn goedkoper. 2 a 398 miljoen liter / = 111,44 miljoen liter wijn uit Frankrijk liter 4,95 = importwaarde aan Franse wijn. 3 In 2010 was er sprake van een (a) positief saldo op de () handelsalans, oftewel een () handelsovershot. Meer uitvoer dan invoer is gunstig,positief. 4 Een land wil de eigen produtie en werkgelegenheid eshermen tegen onurrentie uit het uitenland. 5 Door de elasting worden de shoenen uit China en Vietnam duurder. Consumenten zullen dan weer eerder voor shoenen uit Italië, Spanje en Polen kiezen. 6 Daardoor wordt Nederlandse melk uiten de EU goedkoper. Nederlandse oeren verkopen daardoor meer melk uiten de EU. 7 Als er ij de handel tussen landen geen protetiemaatregelen zijn, is er sprake van vrijhandel. Noordhoff Uitgevers v

2 Pinode 5 de editie, GT 4 antwoorden leeroek 8 a Vrij verkeer van personen. Vrij verkeer van goederen. Vrij verkeer van kapitaal. 4 e is vrij verkeer van diensten. 9 Europese Monetaire Unie. 10 a Slovenië, Malta, Slowakije, Finland, Frankrijk, België, Oostenrijk, Nederland, Duitsland, Ierland, Griekenland, Estland, Cyprus, Luxemurg, Italië, Portugal en Spanje $ miljoen 3,5 miljoen = $ 714,29 = $ 714 per inwoner. 12 Drie kenmerken van ontwikkelingslanden zijn: - slehte gezondheidszorg, - gerekkig onderwijs en een - slehte infrastrutuur. 13 a Noodhulp. Struturele hulp. Noordhoff Uitgevers v

3 Pinode 5 de editie, GT 4 antwoorden leeroek 8.1 Hoezo internationaal? 1 Van import (invoer), want Amir neemt de souvenirs uit Egypte mee naar Nederland. (voor Nederland import, voor Egypte export) 2 a 28 miljard : 9 x 100 = 311,11 miljard. Duitsland : ijna 50%. België : ongeveer 40%. Verenigd Koninkrijk : ijna 50%. De wederuitvoer (TRANSITO) is erg elangrijk voor Nederland ,4 miljard 332,3 miljard = 38,1 miljard overshot. 4 a 1 Import Import Export 2 Kost geld Kost geld Levert geld op 3 Dienstenalans Handelsalans Dienstenalans Handelsalans of goederenalans heeft etrekking Dienstenalans heeft etrekking : op goederen. : op diensten. Betalingsalans heeft etrekking : op alle ontvangsten van en etalingen naar uitenland. 5 Exportwaarde = 370,4 miljard Nationaal inkomen 2010 = 581,5 miljard (zie groene alk) Exportquote = exportwaarde 370,4 mld. nationaal inkomen 581,5 mld. x 100% = 63,7%. 6 a Nederland heeft een open eonomie, want Nederland heeft een hoge importen exportquote. Importquote China: $ miljard $ miljard x 100% = 8,2%. Exportquote China: $ miljard $ miljard x 100% = 9,4%. China heeft een gesloten eonomie, want de import- en exportquote zijn vrij laag. Noordhoff Uitgevers v

4 Pinode 5 de editie, GT 4 antwoorden leeroek 7 a Naar Azië ($ 521 miljard). De totale exportwaarde = $ miljard ( ). (Dit is minder dan de totale exportwaarde van $ miljard, want in dat edrag zitten ook diensten. Op het wereldkaartje staat alleen de edragen van de goederenexport.) Naar de Europese markt gaat: $ 264 miljard $ miljard x 100% = 21,7% van de goederenexport van China. 8 B. 9 Op 18 septemer. Toen kreeg hij de meeste ponden voor 1,00. Hij moest de potten etalen in Egyptishe ponden, dus kon hij toen relatief goedkoop inkopen. 10 Op 15 juli 2008 moest Johem voor een T-shirt etalen: $ 9 : 1,60 = 5,63. Begin 2011 moet Johem voor een T-shirt etalen: $ 9 : 1,28 = 7,03. Door de duurdere dollar ten opzihte van de euro is de inkoop van T-shirts voor Johem duurder geworden. Hij moet omgerekend meer euro s voor een T-shirt etalen. 11 Op 15 juli 2008 kostte een plant omgerekend in dollars: 12,00 x 1,60 = $ 19,20. Begin 2011 kostte een plant omgerekend in dollars: 12,00 x 1,28 = $ 15,36. Voor Amerika zijn de planten van Hamiplant goedkoper geworden. Daarom verwaht de direteur dat de export naar Amerika zal toenemen. Noordhoff Uitgevers v

5 Pinode 5 de editie, GT 4 antwoorden leeroek 8.2 Heen we aat ij de EU? 12 Eigen mening. 13 a Bereken eerst de totale invoer: mrd mrd = mrd. Uit EU-landen komt mrd. In proenten is dat mrd mrd x 100% = 53,4%. Bereken eerst de totale uitvoer: mrd mrd = mrd. Naar EU-landen gaat mrd. In proenten is dat mrd mrd x 100% = 74,0% mrd. (uitvoer naar niet-eu-landen) mrd. (invoer uit niet- EU-landen) = mrd tekort op de handelsalans. Nederland importeert meer uit niet-eu-landen dan dat het exporteert naar niet-eu-landen en heeft dus een tekort op de handelsalans met niet-eulanden. 14 a Een mogelijk voordeel is dat het edrijf makkelijker aan personeel kan komen. Buitenlands personeel kan goedkoper, eter opgeleid of meer ervaren zijn dan Nederlands personeel. De Poolse vrahtwagenhauffeurs pikken dan de anen in van Nederlandse vrahtwagenhauffeurs. Nederlandse hauffeurs worden dan misshien werkloos. 15 a Denemarken en Zweden (25%). Vooreeld van een juiste erekening: In Luxemurg is de tw (19% 15% =) 4% lager dan in Nederland. 54,60 / 100 x 4 = 2,18. Het tw-voordeel in Luxemurg is dus 2,18. (Sinds 1 oktoer 2012 is de tw in Nederland 21%. Het vershil met het twtarief in Luxemurg is nu (21% 15% =) 6%. Het vershil in prijs: 54,60 / 100 x 6 = 3,28.) Eigen mening. Houd er rekening mee dat kopen in Luxemurg lastiger is als lijkt dat de ontroller niet goed is. Je moet hem dan terugsturen met een toelihting in een uitenlandse taal. Als je kopen ij een internetwinkel in Luxemurg vergelijkt met kopen in een gewone winkel in Nederland, moet je ook rekening houden met verzendkosten vanuit Luxemurg. Noordhoff Uitgevers v

6 Pinode 5 de editie, GT 4 antwoorden leeroek 16 a Als de Deense overheid de tw-tarieven moet verlagen, dan zal de Deense overheid ook veel minder tw-inkomsten ontvangen. Winkeliers in Luxemurg zien de (onsumenten)prijzen dan stijgen. Er komen dan misshien minder (uitenlandse) klanten, waardoor de winkeliers omzet mislopen. 17 a 0,23 0,80 x 100 = 28,8%. Een oer maakt per liter ( 0,40 0,23 =) 0,17 verlies liter x 0,17 = ,00 aan susidie om geen verlies te maken. Veel Nederlandse melkveehouders zullen dan verlies lijden en stoppen met hun edrijf of failliet gaan Ja, Frank shakelt over naar een produt waar veel vraag naar is. 2. Ja, Rihard doet aan innovatie. 3. Ja, hij let op het welzijn van zijn dieren. 19 Door invoering van de euro kan Estland makkelijker handelen met andere eurolanden. Er hoeft geen geld meer gewisseld te worden, edrijven lopen geen risio s meer door veranderende wisselkoersen en edrijven kunnen makkelijker prijzen vergelijken. 20 a Nee, de inflatie mag niet hoger zijn dan (2% + 1,5% =) 3,5%. De inflatie in Bulgarije is 4,4%. Ook het egrotingstekort was te hoog. Nee, Hongarije voldoet aan geen van de drie toetredingseisen. Waarshijnlijk Bulgarije. De staatsshuld van Bulgarije is vrij laag. Op dat punt voldoet het land al wel aan de eis om toe te treden. Bij het egrotingstekort zitten ze maar 0,7% oven de toetredingseis. Hongarije moet nog wel heel veel doen om toe te treden tot de EMU. Noordhoff Uitgevers v

7 Pinode 5 de editie, GT 4 antwoorden leeroek 8.3 Kunnen wij vrij handelen? 21 Amirs vader moest de invoerelasting etalen. Die kosten moest hij doorerekenen in de verkoopprijs van zijn potten en vazen. De klanten moesten daardoor meer etalen voor de potten en vazen en kohten minder. 22 a Als Nederland invoerrehten op spijkerroeken uit Amerika heft, worden deze roeken duurder voor onsumenten in Nederland. De EU eshermt met protetiemaatregelen de staalindustrie. Dat is goed voor de werkgelegenheid in de Europese staalindustrie. Exportsusidies maken produten uit het eigen land goedkoper voor uitenlandse afnemers. 23 a Het edrag van de importheffing: $ 7 x 105,4 = $ 7, De nieuwe totaalprijs: $ 7 + $ 7,38 = $ 14,38 voor een kilo kipfilet. China is ang voor goedkoop kippenvlees uit Amerika. Daardoor gaan Chinese kippenoeren misshien failliet. 24 a Contingentering of importquota. In Spanje, Italië en Nederland zijn ook veel tomatenkwekers. Zij zijn lij dat ze eshermd worden tegen onurrentie uit Marokko. 25 B x 100% = 22,3% Nederland en Duitsland heen onderling vrijhandel (0% invoerrehten). 2. Nederland en Duitsland hanteren voor niet-eu-landen hetzelfde tarief voor invoerrehten (3%). 27 C. (Het invoerreht 3% wordt ook 0%, maar dat wordt niet gevraagd.) Noordhoff Uitgevers v

8 Pinode 5 de editie, GT 4 antwoorden leeroek 28 a Eigen keuze. Je kiest voor één van de twee landen omdat je denkt dat het land het produt tegen de este prijs en of este kwaliteit kan leveren. Eigen antwoord. Een nadeel van landen die verder weg liggen (Chili, Indonesië, Japan) zijn de hogere vervoerskosten; voor India geldt dat niet omdat omputerprogramma s via internet kunnen worden verstuurd. Een nadeel van westerse landen (Frankrijk, de Verenigde Staten, Nederland) zijn de hogere loonkosten. Nee. Dan zou er juist geen internationale areidsverdeling zijn, omdat dan alles door één land wordt geprodueerd. Dat ene land kan zijn produten dan moeilijk verkopen, want de andere landen produeren niets, verdienen dus ook geen geld met hun produten en heen geen geld om de produten van dat ene land te kopen. 29 a NAFTA (North Amerian Free Trade Assoiation). Door in een vrijhandelszone te produeren, kunnen deze edrijven hun produten makkelijk (zonder handelseperkingen) verkopen naar alle landen in die vrijhandelszone. 30 a Afrika wil veel liever vrij kunnen handelen met andere landen in plaats van geld (ontwikkelingshulp) te krijgen. Met handel kan Afrika zih eonomish ontwikkelen. Als rijke landen hun protetiemaatregelen afshaffen, krijgen de edrijven onurrentie van (goedkopere) produten uit Afrika. 31 a De invoerrehten van de EU moeten dalen. De exportsusidies van de EU moeten dalen. 32 Vergeleken met de opkomende eonomieën: a kunnen westerse edrijven niet onurreren tegen areidsintensieve produtie in die landen. d heen de edrijven in westerse landen hoge kosten door strenge milieueisen. komt in westerse landen kinderareid vrijwel niet voor. zorgen soiale wetten in westerse landen voor hoge loonkosten. Noordhoff Uitgevers v

9 Pinode 5 de editie, GT 4 antwoorden leeroek 8.4 Eerlijk zullen we alles delen? 33 a Eigen mening. Als kinderen naar shool gaan, heen ze meer kans op eter etaald werk. Ze verdienen dan later een hoger inkomen. Ze kunnen dan geld sparen en natuurlijk ook een deel van het inkomen uitgeven. De welvaart van een arm land zal dan toenemen. 34 a China: $ mln : mln inwoners = $ per inwoner per jaar. Mali: $ mln : 14,1 mln inwoners = $ per inwoner per jaar. Mali. 35!!! a In Mali. Daar heeft de rijkste 10% van de inwoners 30,5% van het totale inkomen van Mali. De rijkste 10% verdient (30,5 : 2,7 =) 11,3 x zoveel als de armste 10%. In Mali. De levensverwahting is daar het laagst (53 jaar) en de kindersterfte het hoogst (111 per geoorten). Mali. Het perentage analfaeten is daar (100% 46,5% =) 53,5%. 36 Tussen 2010 en 2011 is de prijs van (a) rijst in verhouding tot de prijs van () fietsen gehalveerd. Daardoor moest India twee keer zo () veel rijst (d) exporteren om nog net zo veel fietsen te kunnen (e) importeren. Voor Nederland is de ruilvoet (f) vereterd, voor India is de ruilvoet (g) verslehterd. 37 a Juist. d Onjuist. (De exportinkomsten zouden dan juist stijgen.) Juist. Juist. 38 A. 39 Lage inkomens weinig sparen geen geld om te investeren eenvoudige produtiemethodes lage produtieoprengst Lage inkomens. 40 Foto 1: struturele hulp. Foto 2: noodhulp. Noordhoff Uitgevers v

10 Pinode 5 de editie, GT 4 antwoorden leeroek 41 a De Verenigde Staten. Nederland: ($ 5,4 mld : $ 680 mld) x 100% = 0,79%. Verenigde Staten: ($ 28,7 mld : $ mld) x 100% = 0,2%. Zweden: ($ 4,7 mld : $ 475 mld) x 100% = 0,99%. Conlusie: De Verenigde Staten houden zih niet aan de afspraak van 0,7%. 42 a Verkade edoelt dat oeren voor hun aao een prijs heen gekregen waarmee de oeren zelf ook een goed estaan kunnen opouwen. Voldoende om te sparen en te investeren in hun edrijf of hun kinderen naar shool te kunnen sturen. De afzet van Verkade-repen kan toenemen omdat onsumenten vaker kiezen voor fairtrade-hoolade. Veel onsumenten letten erop of produten op een eerlijke manier zijn geprodueerd. Noordhoff Uitgevers v

11 Pinode 5 de editie, GT 4 antwoorden leeroek Test 1 Denemarken, Groot-Brittannië en Zweden. 2 a In Nederland wordt weinig wijn verouwd door het klimaat. Er zit geen auxiet in de Nederlandse odem. De produtie van shoenen is in Nederland duurder dan in andere landen (door de hoge loonkosten). 3 Dit noem je doorvoerhandel of wederuitvoer. 4 A. 5 D. 6 B. 7 Exportquote = exportwaarde x 100% = 268,8 miljard x 100 = 60%. nationaal inkomen 448 miljard 8 A. 9 D. 10 Vooreelden van protetiemaatregelen zijn invoerrehten heffen, ontingentering/importquota instellen en exportsusidie geven. 11 a De WTO is de World Trade Organisation. De WTO heeft als doel om de vrijhandel in de wereld te evorderen. 12 A. 13 D. 14 Als de ruilvoet verslehtert, moet een land meer produten exporteren om evenveel produten te kunnen importeren als in het jaar daarvoor. 15 In de Verenigde Naties is afgesproken dat landen minstens 0,7% van het p aan ontwikkelingshulp esteden. ( 3,6 miljard : 495 miljard) x 100 = ruim 0,7%. Nederland voldeed dus aan de afspraken van de Verenigde Naties over ontwikkelingshulp. Noordhoff Uitgevers v

12 Pinode 5 de editie, GT 4 antwoorden leeroek Herhalingsopgaven Paragraaf 8.1 H1 a Export aan vis en visproduten naar België: 1,7 miljard x 17 = 289 miljoen 100 Export aan vis en visproduten naar Duitsland: 1,7 miljard x 16 = 272 miljoen. 100 Import aan vis en visproduten uit Duitsland: 1,1 miljard x 18 = 198 miljoen. 100 Vershil: 272 miljoen (export) 198 miljoen (import) = 74 miljoen overshot in de vishandel met Duitsland. H2 A. H3 H4 Als er meer produten naar het uitenland worden geëxporteerd moeten deze produten ook gemaakt worden. Hiervoor zijn extra werknemers nodig, dus de werkloosheid daalt. a Juist. Juist. Onjuist. d Juist. H5 Jiske heeft gelijk. Door een koersstijging van de euro worden Japanse produten goedkoper voor Nederland (Nederland hoeft voor elke Japanse yen minder euro s te wisselen). Doordat Japanse produten goedkoper worden, worden die in Nederland meer verkoht. Bedrijven die produten uit Japan importeren profiteren hier dus van. Noordhoff Uitgevers v

13 Pinode 5 de editie, GT 4 antwoorden leeroek Paragraaf 8.2 H6 a Onjuist. d Onjuist. Juist. Onjuist. H7 B. H8 a Het gelijktrekken van regelingen voor alle lidstaten van de EU noem je harmonisatie. Dit wil de EU om te zorgen voor eerlijke onurrentie tussen de landen van de EU. H9 a d 3. H10 a Als er een hoge inflatie is, stijgen de prijzen. Dit heeft voor de onsumenten het nadeel dat de koopkraht daalt. Door een hoge inflatie worden de produten die Stalo exporteert duurder voor de klanten in de VS. Hierdoor zullen de klanten op zoek gaan naar edrijven in andere landen die goedkoper kunnen leveren. De onurrentiepositie verslehtert ten opzihte van het uitenland. De export daalt. H11 a Het is voor Turkije gunstig om lid te worden van de EU, omdat innen de EU vrij verkeer van goederen en diensten, personen en kapitaal geldt, zodat Turkije makkelijker kan exporteren naar EU-landen. Een nadeel kan zijn dat de vrijhandel van goederen en diensten meer onurrentie oplevert voor de produten in Turkije, want ook import uit EU-landen wordt makkelijker. Noordhoff Uitgevers v

14 Pinode 5 de editie, GT 4 antwoorden leeroek Paragraaf 8.3 H12 a Onjuist. Onjuist. Juist. H13 a Door invoerrehten te heffen worden ingevoerde produten met elasting duurder gemaakt. De prijzen van de T-shirts uit land B kunnen hierdoor stijgen. Als de T-shirts uit land B hierdoor duurder wordt dan de T-shirts uit land A zelf, zullen de onsumenten uit land A T-shirts uit hun eigen land lijven kopen. De overheid van land A kan exportsusidies geven. De T-shirts kunnen dan aan het uitenland worden verkoht voor een prijs die net zo laag is als de T-shirts uit land B, of zelfs nog lager. H14 A. H15 a Vrijhandel is een voordeel voor de onsument, omdat goedkope produten uit andere landen (ijvooreeld China of India) voor een lage prijs in Nederland in de winkels liggen. Vrijhandel is een voordeel voor de produenten, omdat zij hun produten kunnen exporteren naar andere landen zonder dat ze daar te maken krijgen met invoerrehten of ontingentering/importquota. H16 Internationale areidsverdeling wil zeggen dat landen goederen of diensten verkopen die zij het este kunnen produeren vanwege de goede kwaliteit en/of lage prijs. Vooreeld: in Japan worden auto s goedkoper gemaakt dan Indonesië, en in Indonesië wordt kleding goedkoper gemaakt dan in Japan. Dus exporteert Indonesië kleding naar Japan en exporteert Japan auto s naar Indonesië. Noordhoff Uitgevers v

15 Pinode 5 de editie, GT 4 antwoorden leeroek Paragraaf 8.4 H17 De informele produtie is niet doorerekend in het inkomen per hoofd. De welvaart is in Nederland eter verdeeld over de evolking dan in India. Het prijspeil in Nederland is hoger dan in India (in India kun je voor $ 1 meer kopen dan in Nederland). De gezondheidszorg in Nederland is eter dan in India. Het onderwijs in Nederland is eter dan in India. H18 D. H19 a $ 2,40 (minimumprijs). $ 2,40 ($ 2,30 + $ 0,10, tevens minimumprijs). $ 2,70 ($ 2,60 + $ 0,10). H20 1. Kinderen moeten ijdragen aan het gezinsinkomen. 4. Kinderen volgen geen onderwijs. 5. De evolking ezit weinig kennis. 2. In het land kan geen hoogwaardige produtie plaatsvinden. 3. Het inkomen van het land is laag. 1. Kinderen moeten ijdragen aan het gezinsinkomen. H21 B. H22 $ 1,30 $ 3,60 x 100% = 63,93% dus 63,9% daling. $ 3,60 H23 Landen met een monoultuur produeren maar één of enkele landouwproduten. Hun inkomsten zijn daardoor sterk afhankelijk van de oprengst van dat produt. Als landen afhankelijk zijn van de koffieprijs en de koffieprijs prijs daalt, dan heeft het land minder inkomsten van de export. H24 B. Noordhoff Uitgevers v

16 Pinode 5 de editie, GT 4 antwoorden leeroek Examenopgaven E1 Er was sprake van een stijging van de evolking. E2 F. E3 Vooreelden van een juiste uitleg (één van de volgende): Door een renteverhoging zullen de Chinezen meer gaan sparen in plaats van esteden, waardoor de eonomishe groei zal dalen. Door een renteverhoging zullen de edrijven minder geneigd zijn om te investeren met geleend geld, waardoor er minder vraag naar kapitaalgoederen ontstaat. Hierdoor zal de eonomishe groei kunnen dalen. E4 B. E5 Vooreeld van een juiste verklaring: E6 B. Verkleinen: hierdoor kunnen er minder goederen ingevoerd worden, waardoor het tekort op de handelsalans afneemt. Vergroten: hierdoor kunnen Amerikaanse produten goedkoper worden, waardoor de export toeneemt en het tekort op de handelsalans dus afneemt. E7 Vooreeld van een juiste verklaring: Door de eonomishe groei in China kan daar de koopkraht toenemen, waardoor er vraag vanuit China naar Nederlandse produten ontstaat. E8 Vooreelden van een juist antwoord (één van de volgende): Invoerrehten: hierdoor worden produten uit het uitenland duurder en wordt er minder ingevoerd. Uitvoerrehten: hierdoor worden produten voor het uitenland duurder en wordt er minder uitgevoerd. Contingentering: hierdoor worden uitvoer en/of invoer aan een maximale hoeveelheid geonden. Niet-tarifaire elemmeringen: hierdoor wordt door middel van allerlei nietgeldelijke epalingen minder ingevoerd. Susidiëring: hierdoor wordt het uitenlandse edrijven moeilijk gemaakt te exporteren. Exportsusidies: hierdoor wordt er makkelijker op de wereldmarkt XXX. E9 Vooreeld van een juiste verklaring: Eonomishe loei veroorzaakt een grotere vraag. Meer vraag vanuit Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk etekent meer export voor Nederland. Noordhoff Uitgevers v

17 Pinode 5 de editie, GT 4 antwoorden leeroek E10 Vooreeld van een juiste verklaring: Nadelig. De Franse wijn wordt duurder in Engeland. Hierdoor kopen de Engelsen minder wijn van Largo. De afzet van Largo daalt hierdoor. E11 Vooreeld van een juiste erekening: miljard : 62,7 miljoen = ,80. E12 C. E13 Frankrijk welvarender (één van de volgende): minder mensen (7%) onder armoedegrens (tegen 17% in het Verenigd Koninkrijk) lagere (1,5%) inflatie (tegen 3,3% in het Verenigd Koninkrijk) Verenigd Koninkrijk welvarender (één van de volgende): (hogere) groei van het nationaal inkomen lager werkloosheidsperentage (dan in Frankrijk) E14 ( ton : ton) x 100 = 19%. E ton x $ 1.557,50 = $ E16 Vooreelden van een juiste verklaring: E17 A. Chili heeft wel een monoultuur: 4,5 miljard is zo n groot deel (40%) van het nationaal inkomen van Chili dat Chili daardoor erg afhankelijk is van (de prijsontwikkeling van) koper. Chili heeft geen monoultuur: Chili is niet alleen van de oprengsten uit koper afhankelijk, maar ook van andere inkomensronnen (want de oprengsten uit koper zijn 40% van het nationaal inkomen van Chili). E18 Vooreeld van een juiste verklaring: Als koper te duur wordt gaan landen vervangende grondstoffen zoeken die goedkoper zijn. De koperproduerende landen lopen inkomsten mis. Noordhoff Uitgevers v