Lesbrief CBS, inflatie en indexcijfers

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Lesbrief CBS, inflatie en indexcijfers"

Eva van der Zee
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 2COLLEGE RUIVEN Lesrief CBS, inflatie en indexijfers Consumptie PSB en JKH Deze lesrief geeft extra informatie over CBS, inflatie en indexijfers die je nodig het voor je PTA-toetsen en eindexamen. De lesrief is onderdeel van exameneenheid: Consumptie.

2 CBS, inflatie en indexijfers ij Pinode 5e ed. Hoofdstuk 1 aanvullend lesmateriaal n.a.v. vernieuwde syllaus EC/V1.5/Verrijkingsstof Het lijkt wel of alles steeds duurder wordt, verzuhten mensen geregeld. En ja, dat klopt. De meeste goederen en diensten stijgen geregeld in prijs. Maar er zijn ook produten waarvan de prijs daalt. Hoeveel duurder of goedkoper alles wordt, is iets wat het CBS onderzoekt. In de loop van de tijd kunnen lonen stijgen of dalen. Datzelfde geldt voor de prijzen van goederen en diensten. Ook elastingtarieven van de overheid veranderen. Als je dit soort stijgingen en dalingen in proenten uitdrukt, kun je de veranderingen eter met elkaar vergelijken. Hieronder staat hoe je een stijging of daling in proenten erekent. Berekening Verandering in % = vershil oud 100 Vooreeld Stijging: Vorig jaar kreeg je 6 zakgeld, nu krijg je 8,50. (8,50 6) = 41, ,7% gestegen. Daling: Deze maand spaar je 11, vorige maand 14,50. (14,50 11) 14, = 24, ,1% gedaald. 1 R Siets verdient per maand. Begin septemer krijgt hij te horen dat hij een loonsverhoging krijgt. Vanaf 1 januari verdient Siets per maand. Reken uit met hoeveel proent zijn loon stijgt... 2 R a Je inkomsten zijn dit jaar gemiddeld 84 per maand. Vorig jaar was dat 74 per maand. Bereken met hoeveel proent je inkomsten gestegen zijn. Vorig jaar gaf je gemiddeld 63 per maand uit. Nu geef je gemiddeld 72 per maand uit. Bereken met hoeveel proent je uitgaven gestegen zijn. Kies de juiste antwoorden: in euro s zijn je inkomsten meer / minder gestegen dan je uitgaven en in proenten zijn je inkomsten meer / minder gestegen dan je uitgaven. d Kies het juiste antwoord: Als je veranderingen met elkaar wilt vergelijken, kijk je vooral naar de verandering in euro s / in proenten.

Prijsstijgingen en veranderingen van je inkomen heen gevolgen voor je koopkraht. Je koopkraht is de hoeveelheid goederen en diensten die je met je inkomen kunt kopen.

3 Prijsstijgingen en veranderingen van je inkomen heen gevolgen voor je koopkraht. Je koopkraht is de hoeveelheid goederen en diensten die je met je inkomen kunt kopen. Als je loon in proenten meer stijgt dan de prijzen, neemt je koopkraht toe. Als je koopkraht stijgt, kun je in meer ehoeften voorzien. Je welvaart neemt in dat geval dus toe. 3 R In welk geval stijgt je koopkraht? A Je inkomen stijgt met 1,5% en de prijzen stijgen met 2%. B Je inkomen lijft gelijk en de prijzen stijgen met 1,5%. C Je inkomen daalt met 1% en de prijzen lijven gelijk. D Je inkomen daalt met 0,5% en de prijzen dalen met 1%. Koopkrahtstijging Koopkrahtdaling Loon Koopkraht + 2% Koopkraht - 1% Prijzen + 5% Prijzen Loon + 5% + 3% + 4% 4 Wordt je koopkraht in de volgende gevallen positief of negatief eïnvloed? a De premie die je moet etalen voor je zorgverzekering stijgt harder dan je loon. Je loon stijgt met 2%, de kosten voor gas en elektra dalen met 5%. De regering kondigt forse elastingverhogingen aan. d Je loon lijft gelijk, maar de prijzen dalen met 1%.

Wil je een goed eeld krijgen van de prijsstijgingen, dan moet je alle prijsveranderingen weten. In ons land wordt dit onderzoht door het CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek).

4 Wil je een goed eeld krijgen van de prijsstijgingen, dan moet je alle prijsveranderingen weten. In ons land wordt dit onderzoht door het CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek). Het CBS verzamelt allerlei informatie, onder andere over eonomishe veranderingen. Zo onderzoekt het CBS iedere maand hoeveel de prijzen stijgen of dalen. Met die gegevens erekent het CBS de hoogte van de inflatie. Inflatie is een algemene stijging van de prijzen. Het gevolg van inflatie is dat je voor hetzelfde edrag minder kunt kopen. Het geld wordt dan dus minder waard. Als je inkomen gelijk lijft, daalt door inflatie je koopkraht. Het omgekeerde van inflatie is deflatie. Bij deflatie is er een algemene prijsdaling. 5 De grootouders van Jelle ontvangen een pensioenuitkering als inkomen. Hun pensioen is de laatste jaren niet gestegen. Er was wel een klein eetje inflatie. Welk gevolg had dit voor hun koopkraht?. 6 R In een epaald jaar is er 2% inflatie. De vakonden willen dat de koopkraht van de werknemers met 1% stijgt. Met hoeveel proent moet het loon dan stijgen?.. 7 In het nieuws hoor je dat het CBS de komende jaren deflatie verwaht. Jij het op de ank een aardig edrag aan spaargeld. a Leg uit waarom de kans groot is dat je nu proeert je grote uitgaven nog een tijdje uit te stellen. Welk gevolg heeft het voor winkeliers en farikanten als de meeste onsumenten hetzelfde doen als jij? Hoe je koopkraht zih ontwikkelt, hangt af van de veranderingen van lonen en prijzen. Die veranderingen kun je gemakkelijk vergelijken als er indexijfers geruikt worden. Een indexijfer laat een proentuele verandering zien ten opzihte van een afgesproken periode. Die afgesproken periode noem je het asisjaar. De gegevens in het asisjaar krijgen altijd het indexijfer 100. Er is ijvooreeld afgesproken dat 2010 het asisjaar is. Als de lonen sinds 2010 met 8% gestegen zijn, wordt het indexijfer van de lonen 108. Je kunt dit dan vergelijken met het indexijfer van de prijzen. Als dat 106 is, weet je dat de prijzen sinds 2010 met 6% zijn gestegen. Je onlusie is dan dat de koopkraht is toegenomen.

5 8 Hiernaast staat een lijndiagram met de ontwikkeling van lonen en prijzen. Dezelfde gegevens staan in onderstaande tael. a Welk jaar is het asisjaar? In welk jaar stegen de lonen niet ten opzihte van het jaar ervoor? In welke jaren was er inflatie? En wanneer was er deflatie? Ontwikkeling lonen en prijzen jaar lonen prijzen 9 Geruik het lijndiagram en/of de tael hiernaast. a Wanneer was de koopkraht groter dan in 2010? Waaraan kun je dat zien in het lijndiagram? Wanneer was de koopkraht even groot als in 2010? Waaraan kun je dat zien? jaar indexijfer lonen indexijfer prijzen Wanneer was de koopkraht kleiner dan in 2010? Waaraan kun je dat zien? Indexijfers kun je zelf ook erekenen, ijvooreeld met een verhoudingstael. Of je geruikt de volgende formule: Berekening Indexijfer = nieuw getal getal asisjaar 100 Vooreeld In het asisjaar was de prijs van een liter enzine 1,71. Drie jaar later was de prijs 1,84. Het nieuwe indexijfer is 1,84 1, = 107,6.

6 10 R a In het asisjaar was het minimumloon 1.407,60. Vijf jaar later was dat 1.501,80. Bereken het indexijfer van het minimumloon voor dat jaar. Laat met de formule vershil oud 100 zien hoeveel proent het minimumloon steeg in deze vijf jaar. 11 R Bekijk onderstaand overziht van de prijs van snijloemen. a Reken voor elk jaar het indexijfer uit is het asisjaar. Rond de indexijfers af op helen. 2010: : : : : : :... Hoeveel proent waren de prijzen in 2016 hoger dan in 2010? Prijsontwikkeling snijloemen jaar prijs in 4,20 4,28 4,40 4,54 4,49 4,60 4,75 12 R Bloemenkweker Roosjens etaalde zijn personeel in 2010 gemiddeld loon per maand. In 2016 etaalt hij gemiddeld aan loon. a Laat met een erekening zien of de lonen meer of minder zijn gestegen dan de prijs van snijloemen. Leg uit of dit voor Roosjens een gunstige ontwikkeling is of niet.

7 13 R Hieronder staat in een tael de ontwikkeling van lonen en prijzen. Maak daarnaast een lijndiagram van deze gegevens. - Teken de lijn die de lonen weergeeft met lauw, de lijn van de prijzen met rood. - Maak een legenda. - Zet oven de grafiek een opshrift waar de grafiek over gaat. Ontwikkeling lonen en prijzen jaar indexijfer lonen indexijfer prijzen Om te onthouden CBS Indexijfer Inflatie Koopkraht Centraal Bureau voor de Statistiek. Het CBS verzamelt allerlei informatie, onder andere over eonomishe veranderingen. Getal dat een proentuele verandering laat zien ten opzihte van een afgesproken periode, het asisjaar. Een algemene stijging van de prijzen. Het omgekeerde is deflatie: een algemene prijsdaling. De hoeveelheid goederen en diensten die je met je inkomen kunt kopen.

Vergelijkbare documenten

Groei of krimp? bij Pincode 5e ed. 4GT Hoofdstuk 7 en 4K Hoofdstuk 5 aanvullend lesmateriaal n.a.v. vernieuwde syllabus EC/K/5A: 2

Groei of krimp? bij Pincode 5e ed. 4GT Hoofdstuk 7 en 4K Hoofdstuk 5 aanvullend lesmateriaal n.a.v. vernieuwde syllabus EC/K/5A: 2 Als je moet kiezen welk plaatje je op je cijferlijst zou willen hebben,