ECONOMIE. Begrippenlijst H1 VMBO-T2. PINCODE 5 e editie vmbo-kgt onderbouw. Bewerkt door D.R. Hendriks. Sint Ursula Scholengemeenschap, Horn

Transcriptie

1 ECONOMIE VMBO-T2 Begrippenlijst H1 PINCODE 5 e editie vmbo-kgt onderbouw Bewerkt door D.R. Hendriks Sint Ursula Scholengemeenschap, Horn Versie

2 Hoofdstuk 1 Geld genoeg? Begrippenlijst H1 Economie VMBO T2 Paragraaf 1.1 Wat is geld? Directe ruil Ruilen van goederen tegen goederen (of diensten), zonder gebruik te maken van geld. Indirecte ruil Ruilen met geld als ruilmiddel. Functies van geld Geld kan dienen als spaarmiddel, rekenmiddel, of ruilmiddel. Huishouden Eén of meer personen die samenwonen. Gezin Eén of twee ouders met één of meer kinderen. Wettige betaalmiddelen Middelen die door de overheid zijn aangewezen om mee te betalen: acht euromunten, zeven eurobankbiljetten, chipknip/chippas (tot 1 januari 2015). DNB De Nederlandsche Bank. De centrale bank van Nederland. Houdt toezicht op de andere banken en op het geldverkeer. Alleen DNB mag bankbiljetten uitgeven. Contant geld Munten en bankbiljetten. Elektronisch betalen Betalen met pinpas (met pincode), chipknip (zonder pincode), creditcard of via internet bankieren. Betaalmiddelen Euromunten, bankbiljetten, pinpas, chipknip/chippas (tot 1 januari 2015), creditcard, internet bankieren, euroacceptgiro, (éénmalig) machtigen, automatisch overmaken. Goederen Tastbare spullen, je kunt ze vasthouden. Diensten Niet-tastbare goederen, je kunt ze niet vasthouden. Je kunt ze wel ervaren en/of herinneren. Sint Ursula Scholengemeenschap, Horn. VMBO-T2 Pincode Begrippenlijst H1 - Bewerkt door D.R. Hendriks 2

3 Paragraaf 1.2 Hoe kom je aan geld? Inkomen het geld dat binnenkomt (voor je huishouden). Uitkering Inkomen of aanvulling op je inkomen dat betaald wordt door de overheid, zonder dat je er iets voor hoeft te doen. Soorten inkomen Loon of salaris, winst, uitkering, rente, huur, courtage, honorarium, gage, royalty s, zakgeld. Loon of salaris Beloning voor het werk dat iemand doet voor een bedrijf. (meestal per maand) Inkomen in natura Beloning in goederen of diensten, niet in geld. Voorbeelden van uitkering AOW (Algemene Ouderdomswet) voor mensen boven de 65 jaar. Arbeidsongeschiktheidsuitkering voor mensen die door ziekte of handicap niet volledig kunnen werken. Wettelijk minimumloon Inkomen dat je volgens de overheid minimaal voor je werk moet verdienen vanaf je 23 e jaar. Wettelijk minimumjeugdloon Minimumloon voor jongeren van 15 tot 23 jaar. Per leeftijdsjaar een percentage van het minimumloon van een 23 jarige. Factoren die het inkomen beïnvloeden Opleiding, leeftijd, ervaring, functie, risico, onregelmatige werktijden, verantwoordelijkheid (NIET: aantal uren). Courtage Beloning voor het verlenen van diensten bijvoorbeeld de werkzaamheden van een makelaar. Honorarium Inkomen van bepaalde beroepsgroepen, bijvoorbeeld medisch specialisten, notarissen, architecten, advocaten. Gage Inkomen van artiesten zoals muzikanten. Sint Ursula Scholengemeenschap, Horn. VMBO-T2 Pincode Begrippenlijst H1 - Bewerkt door D.R. Hendriks 3

4 Royalty s Vergoedingen voor het gebruik van geestelijk eigendom (teksten, muziek, plaatjes). Sint Ursula Scholengemeenschap, Horn. VMBO-T2 Pincode Begrippenlijst H1 - Bewerkt door D.R. Hendriks 4

5 Paragraaf 1.3 Hoeveel geld ga je uitgeven? Begroting Een financieel plan of overzicht van de uitgaven die je nog moet doen en de inkomsten die je nog moet krijgen. Dagelijkse uitgaven Gewone uitgaven voor boodschappen die je betaalt van het huishoudgeld. Vaste lasten Uitgaven voor huishouden en kosten die regelmatig (bijv. maandelijks) terugkeren. Incidentele Uitgaven Uitgaven die je niet zo vaak doet, of waar je voor moet sparen. Reserveren Geld opzij leggen voor toekomstige (soms onverwachte) grote uitgaven. Sint Ursula Scholengemeenschap, Horn. VMBO-T2 Pincode Begrippenlijst H1 - Bewerkt door D.R. Hendriks 5

6 Paragraaf 1.4 Sparen of lenen Begrippenlijst H1 Economie VMBO T2 Sparen Een deel van je inkomsten niet uitgeven maar bewaren. Rente Een vergoeding van de bank voor je spaargeld, OF geld dat je aan de bank moet betalen omdat je geld geleend hebt van de bank. De rente wordt berekend in procenten per jaar. Spaarrente is lager dan leenrente. Spaarmotief Reden om te sparen. Er zijn drie redenen: doel, rente, voorzorg. Lenen Als je geen geld hebt, geld gebruiken van een ander dat je later weer terug moet betalen, meestal met rente en kosten. Aflossen Geleend geld terugbetalen. Termijn Een gedeelte van de schuld dat binnen een vaste periode (maand, week) betaald moet worden. Hoogte van Rentepercentage is afhankelijk van - de hoogte van het spaarbedrag - hoe lang je bedrag vastzet. - economische situatie van een land. Voordelen spaarrekening - je krijgt rente - je geeft het niet te gemakkelijk uit - het is veiliger dan thuis bewaren Nadelen spaarrekening - je kunt niet op elk moment beschikken over je geld - het geld kan minder waard worden Sint Ursula Scholengemeenschap, Horn. VMBO-T2 Pincode Begrippenlijst H1 - Bewerkt door D.R. Hendriks 6

7 Paragraaf 1.5 Verdieping: Wat doet het NIBUD? NIBUD Nationaal Instituut voor BUDgetvoorlichting. Onafhankelijke organisatie die huishoudens, en jongeren informeert en adviseert over financiën.(zakgeld, bijbaantjes, geld lenen, schulden, uitgaven, verstandig omgaan met geld). Samenvatting Sint Ursula Scholengemeenschap, Horn. VMBO-T2 Pincode Begrippenlijst H1 - Bewerkt door D.R. Hendriks 7