Storm in pensioenland
|
|
- Veerle Eilander
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Ronde Tafelconferentie Storm in pensioenland 25 november 2010
2 Inhoud De horizon in de pensioensector.
3 gaat het dit worden???
4 Programma uur Verhoging pensioenleeftijd; kan dat zo maar? Jos Gielink bespreekt o.a. de fiscale aspecten van het verhogen van de pensioenleeftijd uur Het nieuwe pensioenverhaal het einde van de informatiebulldozer Celeste de Quelerij (KBDQ) uur Pauze uur Afstempelen, vergrijzing, governance en toezicht Marthe van den Broek en Corine Hoekstra geven een actueel overzicht van wet- en regelgeving uur Discussie uur Borrel
5 Verhoging pensioenleeftijd; kan dat zomaar? Jos Gielink
6 Te behandelen onderwerpen 1. De vorige ronde: VPL 2. Verhoging pensioenleeftijd: welke voornemens zijn er? 3. Wijzigingstraject bij invoering noodzakelijk? 4. Vraagstuk opgebouwde aanspraken 5. Aanpassingen wetgeving en beleid 6. Conclusies
7 De vorige ronde: VPL
8 De vorige ronde: VPL Verhoging fiscale spilleeftijd van 60 naar 65 jaar Overgangstermijn 5 jaar, tenzij regeling op meer dan ondergeschikte punten werd gewijzigd Eerbiediging bestaande aanspraken: alleen voor werknemers geboren vóór 1 januari 1950 aanvullende voorwaarden (spaar- VUT/deeltijdprepensioen)
9 Verhoging pensioenleeftijd: welke voornemens zijn er?
10 Verhoging pensioenleeftijd Verhoging onvermijdelijk Vraag is alleen: wanneer? welke verhoging? op welke wijze?
11 Frankrijk Assemblée Nationale akkoord met hogere pensioenleeftijd (NRC Handelsblad, 15 september 2010)
12 Frankrijk Assemblée Nationale akkoord met hogere pensioenleeftijd (NRC Handelsblad, 15 september 2010)
13 Inventarisatie voornemens Cie Goudswaard: voorstellen toekomstbestendigen pensioenstelsel stijging gezonde levensjaren nog sneller dan stijging levensverwachting (> 76 jaar) uittreedleeftijd lager dan 62 jaar (2007) incorporeren van levensverwachting in (aanvullend) pensioen met drie varianten: toekomstige verhogingen werken niet terug; werkt terug tot invoering nieuwe regeling; werkt terug over oude + nieuwe regeling.
14 Wetsvoorstel verhoging AOW-leeftijd AOW in twee fasen naar 67 jaar (66 jaar in 2020, 67 jaar in 2025) Witteveen-kader per 1 januari 2020 naar 67 jaar Verlaging opbouwpercentage (1,9% eindloon en 2,15% middelloon) Opbouw in 37 i.p.v. 35 jaren 40 deelnemingsjarenpensioen wordt 42 deelnemingsjarenpensioen Derde pijler: premiepercentage lijfrente van 17% naar 15% per 1 januari 2020 NB: In behandeling bij Tweede Kamer sinds december 2009
15 Notitie SZW 7 april 2010 Brede aanpak Aanpassingen Pensioenwet voor invoering nieuwe pensioencontract (cf. Goudswaard): 1) Consistentietoets o.b.v. reële ambitie 2) Kostendekkende premie o.b.v. reële rente (inflatie inrekenen) 3) Premiedemping (on)mogelijk? 4) Wijze uitvoering korting voorwaardelijke aanspraken communiceren aan deelnemers 5) Vooraf bestemming reële overschotten vaststellen 6) Vraagstuk opgebouwde aanspraken NB: Volgens Donner ook fiscale aanpassingen gewenst.
16 Pensioenakkoord Sociale Partners 4 juni 2010 (1) Doelstellingen nieuw pensioencontract stabiele kostendekkende premie automatische aanpassing aan stijgende levensverwachting en schokken financiële markten meer transparantie evenwichtige solidariteit realistischere verwachtingen deelnemers AOW robuuster fundament voor aanvullend pensioen
17 Pensioenakkoord Sociale Partners 4 juni 2010 (2) Twee modellen nieuwe pensioencontract (bijlage Pensioenakkoord) Combicontract harde garantie flexibele schil Voorwaardelijke reële middelloonregeling (= Defined Ambition)
18 Regeer- en gedoogakkoord Verlaging Witteveenkaders met ingang van 1 januari 2013 pensioenrichtleeftijd 66 jaar verlaging maximale opbouwpercentage Vervanging levensloop en spaarloon door vitaliteitsregeling per 1 januari 2013 Voorwaardelijke rekenleeftijd voor verwerken stijging levensverwachting (d.w.z. verhoging ingangsleeftijd AOW en pensioen)
19 Wijzigingstraject bij invoering noodzakelijk?
20 Wijzigen pensioenovereenkomst (1) Eenzijdige wijziging door werkgever in beginsel NIET mogelijk; Een wijziging komt tot stand door een nieuwe (gewijzigde) overeenkomst tussen werkgever en werknemer; Toestemming individuele werknemer vereist, tenzij bedrijfstakregeling.
21 Wijzigen pensioenovereenkomst (2) Lastig: wijzigingen voor inactieven en gepensioneerden! Individueel instemmingstraject moeilijk uitvoerbaar Aanbevelingen: bijv. commissie met vertegenwoordiging alle bloedgroepen, OR betrokken als tussenstation naar individuele instemming
22 Eenzijdige wijziging o.g.v. nieuwe wetgeving/beleid? Eenzijdige wijziging o.g.v. dwingend recht? Pensioenakkoord biedt keuzemogelijkheid Wijziging PW conform voorstellen Pensioenakkoord derhalve geen dwingend recht Onvoldoende aanleiding tot eenzijdig wijziging Aanpassing Witteveenkader leidt mogelijk tot fiscaal bovenmatige opbouw Dit is evenmin grond voor eenzijdige wijziging
23 Vraagstuk opgebouwde aanspraken
24 Opgebouwde aanspraken Wijziging pensioenovereenkomst heeft geen gevolgen voor opgebouwde aanspraken (artikel 20 PW) Behoudens situaties van niet-verplichte waardeoverdracht en korting Opgebouwde aanspraken in gezonde regeling kunnen niet gekort worden o.g.v. art. 134 PW Verlaging opgebouwde aanspraken door wetswijziging i.s.m. art. 1 Eerste Protocol EVRM?
25 Aanpassing fiscale wet- en regelgeving
26 Fiscaliteit DA (1) Variant 1: streefregeling Defined Ambition is streefregeling? Fiscale behandeling streefregeling: beschikbare premieregeling Opbouw sluit aan bij feitelijke loopbaanontwikkeling Uitgangspunt: niet geïndexeerde uitkeringen ( C1 ) Gedurende opbouw rekening houden met inkooptarief van ten minste 4% Premiestelling: rekening houden met winstdeling Conclusie: fiscale ruimte is mix van DB/DC: onvoldoende voor reëel middelloon!
27 Fiscaliteit DA (2) Variant 2: een premieovereenkomst met de kostprijs van een fiscaal maximaal middelloonpensioen Premieovereenkomst in de zin van artikel 10 PW o.b.v. kostprijs fiscaal maximaal middelloon Beschikbare premie maximaal gelijk aan kostprijs middelloonpensioen binnen kaders van Hoofdstuk IIB van de Wet LB Overrendement uitsluitend t.b.v. fiscaal maximaal toegestane indexatie Pensioen inclusief indexatie blijft binnen kaders middelloonpensioen (Hoofdstuk IIB, Wet LB) Geen restuitkeringen; overschot vervalt aan uitvoerder Conclusie: voldoende fiscale ruimte voor reëel middelloon
28 Fiscaliteit DA (3) Variant 3: Toetsing als middelloonregeling (o.g.v. samenloopbepaling 61 URLB) Conclusie: voldoende ruimte voor reëel middelloon
29 Conclusies
30 Conclusies Pensioenleeftijd kan verhoogd worden naar 67 jaar, mits legitiem doel en proportioneel (bv. overgangsregeling) Aanpassen wetgeving en implementatie nieuw contract kosten tijd (vgl. VPL) Complexe wijzigingstrajecten Opgebouwde aanspraken is knelpunt Fiscaal beleid behoeft aanpassing; beleid streefregeling onvoldoende
31 Tenslotte Politiek en sociale partners zijn op weg naar nieuw pensioencontract. Wat doet u? Doorgaan met huidige pensioencontract (met verzwaard FTK?) Kiest u voor combicontract? Of denkt u aan een voorwaardelijk reëel contract? Veel succes!
32 Levensbalans
33 Het nieuwe pensioenverhaal Het nieuwe pensioenverhaal het einde van de informatiebulldozer Celeste de Quelerij Arnhem, Celeste11 de november Quelerij Ophemert, 25 november 2010
34 Pensioen korten dekkingsgraad langer doorwerken nieuw pensioencontract afstempelen lange termijn voorlopig geen toeslag hoorzitting defined ambition toenemende zorgkosten nieuw pensioenstelsel we worden steeds ouder toenemende vergrijzing financial life planning realistische rendementen beste stelsel van de wereld kostendekkende premie woekerpolis het lijstje van 14 levensloopregeling 2 e en 3 e carrière opschuiven pensioenleeftijd solidariteit dagkoersen economisch herstel eigen verantwoordelijkheid beleggingsrisico s stakingen Frankrijk... Ierland Griekenland
35 Opeens komt het allemaal samen. Nieuwe ontwikkelingen Toenemende vergrijzing Verder stijgende levensverwachting Opschuiven AOW-leeftijd Verdere versobering AOW en uitkeringen Versobering pensioenregelingen Langer moeten (kunnen) doorwerken Minder zekerheid pensioenuitkomsten
36 brengen nieuwe behoeften mee Gezond ouder worden Deeltijdbaan, deeltijdpensionering Leeftijdgericht personeelsbeleid Inkomensaanvulling Flexibele zorgverzekering Collectieve woonvormen, zelfstandig wonen 2 e en 3 e carrière Opleidingsmogelijkheden op latere leeftijd Eigen verantwoordelijkheid voor financial life planning
37 Gezamenlijk doel en belang We moeten er met z n allen voor zorgen dat we mentaal, fysiek en financieel gezond blijven, langer kunnen doorwerken en ouder worden
38 Gezamenlijke uitdaging én verantwoordelijkheid De uitdaging: een voor alle partijen gezonde manier om over te gaan van werken naar minder werken of niet meer werken Dat is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van werkgevers, werknemers en overheid, maar ook van aanbieders financiën, zorg en wonen
39 Dat vraagt dus ook om een nieuw pensioenverhaal Het gaat niet meer om pensioen, maar om pensioneren Het gaat om op een gezonde en plezierige manier (eventueel gefaseerd) te kunnen overgaan van werken naar niet werken. Het gaat niet meer om wat krijg ik?, maar kan ik gezond en plezierig ouder worden financieren?
40 Goed pensioneren is het vinden van de juiste balans tussen financiën, zorg en ambitie
41 En wellicht om een nieuw pensioenmodel TRANSPARANTIE VERLAAGDE (AOW)- UITKERINGEN gekoppelde basiszorgverzekering EENVOUD VERSO- BERING PENSIOEN GENERIEK BASIS- PENSIOEN VERPLICHT OF VRIJWILLIG COLLECTIEF OF INDIVIDUEEL MULTIFUNCTIE & FLEXIBEL INKOMEN OF VERZEKERDE DEKKING (PENSIOEN IN NATURA) woonvormen zorgondersteuning persoonlijk budget
42 Dat leidt ook tot een andere kijk op Pensioencommunicatie Bewust worden van je eigen verantwoordelijkheid en mogelijkheden voor je persoonlijke financiële toekomst Het gaat niet meer om de uitleg over de pensioenregeling -> de informatiebulldozer crasht En het gaat ook niet meer om hoeveel je straks krijgt; pensioen is immers (alleen) maar één van de instrumenten om je toekomst mee te financieren
43 Tot nu toe: focus op de pensioenregeling Belangrijkste knelpunten: Merendeel deelnemers heeft te hoge pensioenverwachting (de 70%-mythe) Pensioenbesef is laag: vrijwel alleen ouderen hebben belangstelling Mensen vinden pensioen wel belangrijk, maar gaan er niet actief mee aan de slag UPO wordt vaak wel bekeken, maar niet begrepen
44 Koerswijziging pensioencommunicatie Essentie: invulling geven aan het nieuwe toekomstperspectief met als uitgangspunten: langer moeten, willen en kunnen doorwerken (on)betaalbaarheid van regelingen en voorzieningen: meer onzekerheid, grotere eigen verantwoordelijkheid bewustwording van eigen toekomstverwachting voor wat betreft cash, care en comfort Neerzetten van een nieuwe pensioenmythe : het gaat niet om je pensioen, maar om je pensioneren een goed pensioen is niet (meer) vanzelfsprekend goed pensioneren is een voor een belangrijk deel je eigen verantwoordelijkheid
45 Hoe: Communiceren over pensioneren? De kernboodschap: Je leven later vraagt om financiële levenskunst ; daar ben je zelf bij, van jongs af aan. Communicatie over pensioneren is primair communicatie over arbeidsbewustzijn in relatie tot financieel zelfbewustzijn. Goede communicatie over arbeidsvoorwaarden is daarvoor een randvoorwaarde. Pensioen is daar (maar) een onderdeel van. (Maak pensioen niet groter dan het is )
46 Drie belangenpartijen Werknemer/deelnemer grotere belang bij inzicht in eigen totaalsituatie later (financiële toekomst: wensen, mogelijkheden, afhankelijkheden) leren om inzicht te krijgen in belang en inhoud van de onderliggende componenten leren om eigen verantwoordelijkheid te dragen/zelf actie ondernemen Werkgever diepere integratie van pensioen in arbeidsvoorwaardenbeleid complexe uitdaging : economisch verantwoord, toekomstgericht ouderenbeleid risicomanagement (Pensioenwet, Zorgplicht, toenemende claimcultuur) soms/vaak doelgroep, maar ook medeafzender Pensioenfonds/ pensioenuitvoerder maatschappelijke relevantie (vertrouwen) performance / klanttevredenheid beheersbaarheid uitvoering(skosten)
47 De taak voor de pensioenfondsen en pensioenuitvoerders (1) Gezamenlijk met werkgevers ontwikkelen van een communicatiebeleid gericht op langer doorwerken en het nieuwe pensioencontract (Let op! Die horizon is korter dan waar veel werkgevers op dit moment nog naar handelen!) Integreren van communicatie over pensioen in communicatie over werken. Betrek sociale partners; maak pensioen weer een gewoon onderdeel van het arbeidsvoorwaardenpakket.
48 De taak voor de pensioenfondsen en pensioenuitvoerders (2) Helder informatiemanagement: functionele en toegankelijke info op website - zorg dat de deelnemer kan vinden wat hij zoekt heldere en begrijpelijke informatievoorziening - UPO, standaardcorrespondentie: wat betekent dit voor mij? wat moet ik DOEN? Trigger de deelnemer: Als je mij vertelt wanneer ik wat moet doen, ga ik zelf wel op zoek naar de informatie! Creëer gelegenheid Sturend, instructief onderhoud: voorkomen van te late of onjuiste actie: - actieve benadering risicogroepen - Pensioen APK: is er wat aan de hand? moet ik wat doen?
49 Waar gaat het de deelnemer om? Pensioen (eindelijk) een plekje kunnen geven in zijn totaalplaatje vanuit een gezond financieel zelfbewustzijn en een daarop aansluitende eigen verantwoordelijkheid dat begint bij nadenken over zijn eigen carrière en zijn eigen toekomst En wat betreft zijn pensioen sec : Weten waar hij/zij aan toe is; wat mag hij van zijn pensioen verwachten, wat van zijn fonds, wat van zijn werkgever en wat wordt er van hem verwacht? geen wollige verhalen, maar lean & mean to the point
50 FD 28 oktober jl. Pensioen Smit sterk verlaagd Bij een eventuele rechtzaak is niet bepalend wat er juridisch op papier staat, maar of destijds voldoende is duidelijk gemaakt dat het fonds zijn financiële risico s verschoof naar de deelnemer.
51 Wat kunt u nu alvast doen: 1.Maak de grond bouwrijp voor nieuwe verhaal 2.Ga het brengen, want hij komt het niet halen 3.Zoek steun en steunzenders (HR/werkgever) 4.Trek pensioen naar voren: onderdeel van het sollicitatiegesprek 5.Maak pensioen- en arbeidsvoorwaardencommunicatie relevant (segmenteer) 6.Durf te kiezen voor eigentijdse communicatiemiddelen
52 Nieuwe media
53 Pauze
54 Pensioen in het najaar 2010! Marthe van den Broek Corine Hoekstra 25 november 2010
55 Pensioen in het najaar 2010! Marthe van den Broek Corine Hoekstra 25 november 2010
56 Programma Herverzekerde fondsen Afstempelen De rol van de toezichthouder Vergrijzing
57 Herverzekerde fondsen
58 Kredietrisico herverzekering Voorschriften t.a.v. MVEV in beginsel niet van toepassing op volledig herverzekerde fondsen, mits instemming DNB Notitie DNB 2007: Buffers aanhouden voor kredietrisico verzekeraar Indien geen buffer aanwezig: kortetermijnherstelplan Weinig sturingsmiddelen korten Ongewenst, want gegarandeerd door verzekeraar Rigide toepassing FTK zou einde betekenen voor herverzekerde fondsen
59 Uitstel indienen herstelplan DNB begin 2009: apart traject herverzekerde pensioenfondsen Juni 2009: uitstel indienen herstelplan tot 1 april 2010 SZW, DNB en pensioensector hebben tijd nodig voor ontwikkelen beleidsvisie Begin maart 2010: wederom uitstel (beoogd tot eind 2010)
60 Onderzoek herverzekerde fondsen (1) Uitkomsten onderzoek herverzekering: Herverzekering heeft meerwaarde t.o.v.: Eigen beheer (m.n. reductie risico met behoud medezeggenschap) Directe verzekering (m.n. governancestrucuur) Pensioencommissie bij direct verzekerde regeling geen alternatief voor ontbreken governance Regels i.v.m. kredietrisico voor herverzekerde fondsen moeten worden aangepast
61 Onderzoek herverzekerde fondsen (2) FTK zal worden aangepast voor herverzekerde fondsen Geen rekening houden met kredietrisico, mits deelnemers en pensioengerechtigden hierover zijn geïnformeerd prudentieel toezicht DNB voor kredietrisico vervalt hierdoor Vereiste voor MVEV (ca. 1%) blijft gelden DNB heeft haar zorgen geuit tegen aanpassing FTK Tot gewijzigde wet- en regelgeving is ingevoerd, geldt huidige beleid (d.w.z. uitstel)
62 Afstempelen
63 Korten pensioenen (1) Voorwaarden korten - Alléén mogelijk bij dekkingstekort (KTH) - Het fonds kan niet binnen redelijke termijn technische voorzieningen en MVEV door waarden dekken zonder onevenredig schaden van belangen stakeholders - Alle overige sturingsmiddelen zijn ingezet (m.u.v. beleggingsbeleid) - Informatietraject belanghebbenden en DNB is voltooid - Advies deelnemersraad is tijdig gevraagd
64 Korten pensioenen (2) Wanneer korten? Indien korting in oorspronkelijk herstelplan is opgenomen als hoofdmaatregel: uiterlijk 1 januari 2011, tenzij dekkingsgraad sneller stijgt dan verwacht Indien korting als aanvullende maatregel is opgenomen: Uiterlijk korten per 1 april 2012 (om praktische reden is gekozen voor april i.p.v. januari) Of en in hoeverre gekort moet worden is uiteindelijk een beslissing van de betrokken pensioenfondsen zelf, na overleg met de toezichthouder
65 Korten pensioenen (3) Korten in de praktijk Voorbeeld Pensioenfonds Herstelplan ingediend vóór 1 april 2009 Kortingsmaatregel (per 1 april 2012) met 7,5% in oorspronkelijk herstelplan opgenomen om in 5 jaar op herstel te komen Ondanks opslag op VPV van 4,8% door stijging levensverwachting, DG eind 2009 toch op herstelpad Rentestand op historisch dieptepunt 2 e kwartaal 2010 Nog steeds op herstelpad, echter incl. kortingsmaatregel! Uitstel tot 1 april 2012 geldt dan niet langer Korten uiterlijk op 1 januari 2011, tenzij andere oplossing (uiterlijk 1 november 2010 ingediend bij DNB)
66
67 Rekenrente Op 9 november jl. zijn er in de Tweede Kamer twee moties aangenomen: 1. Motie Ulenbelt (SP): rekenrente herzien om korten enkel en alleen door toepassing lage rente te voorkomen 2. Motie Van Dijck (PVV): onderzoek naar mogelijke risicovrije rentes en de effecten daarvan op DG Kamp: rekenrente nú aanpassen niet verstandig; wel onderzoek naar risicovrije rentes Actuarieel Genootschap deelt deze visie
68 Afwijken Premiebeleid 2011 DNB-beleidsregel: premie moet bijdragen aan herstel (premiedekkingsgraad minimaal 105%) Bezwaar STvdA: premiestijging met 20-30% Voor 2011 wordt deze eis losgelaten Voorwaarden DNB: 2011 wordt gebruikt om te werken aan structurele oplossing en deugdelijke financiële opzet (vastleggen in ABTN) De premie dient wel kostendekkend te zijn Na kennisgeving aan DNB
69 De rol van de toezichthouder
70
71 Rol toezichthouder Klachten vanuit de pensioenfondsen: Communicatie vanuit én met DNB wordt als moeizaam ervaren; Beleving dat DNB weinig vrijheid geeft aan het PF (eigen verantwoordelijkheid); Opmerkelijke rol DNB bij evaluatie wetgeving!
72 Governance Stand van zaken Toezichthouder dwingt bestuurder in nieuwe rol uit: FD 8 november 2010
73 Stand van zaken Invoering Principes voor goed pensioenfondsbestuur 1 januari 2007 Bijna vier jaar praktijkervaring Vraag Hebben de Principes een positieve invloed gehad op het functioneren van het pensioenfonds?
74 Voorontwerp aanpassing governance model pensioenfondsen Waarom?: Stroomlijning governance en medezeggenschap Versterking deskundigheid Adequate vertegenwoordiging van alle risicodragers Uiteindelijk wetsvoorstel zal bestaan uit 3 bestuursmodellen: - Paritair bestuur, one tier board en deskundigen bestuur
75 Voorontwerp aanpassing governace model pensioenfondsen Intern toezicht: Meeste fondsen d.m.v. visitatiecom cie Nadelen: frequentie te beperkt en te weinig bevoegdheden om in te grijpen Voorstel: Permanente raad van toezicht bij Bpf; Raad van toezicht of visitatiecom cie bij Opf visiteert jaarlijks
76 Vergrijzing
77 Vergrijzing in Europa
78 Engeland: 68 in 2048
79 Duitsland: 67 in 2029 Engeland: 68 in 2048
80 Duitsland: 67 in 2029 Engeland: 68 in 2048 Frankrijk: 62 in 2018
81 Duitsland: 67 in 2029 Nederland: 66 in 2020; 67 in 2025 Engeland: 68 in 2048 Frankrijk: 62 in 2018
82 Doorwerken na 65 jaar? (1) Europese richtlijn 2000/78/EG Discriminatie o.g.v. leeftijd in beginsel niet toegestaan Tenzij onderscheid objectief gerechtvaardigd is Wet Gelijke Behandeling o.g.v. Leeftijd bij de arbeid (WGBL) Verplicht ontslag bij bereiken AOW-leeftijd wordt expliciet objectief gerechtvaardigd Overige objectieve rechtvaardigingsgronden: Legitiem doel Middel passend en noodzakelijk (bv. arbeidsparticipatie)
83 Doorwerken na 65 jaar? (2) Rechtspraak Nederland KLM: leeftijdsontslag op 63 objectief gerechtvaardigd Legitiem doel: crisis doorkomen zonder gedwongen ontslagen EHvJ: Rosenbladt-arrest Pensioenontslag levert direct leeftijdsonderscheid op Objectieve rechtvaardiging: arbeidsmarktbeleid Belangrijke overweging: Rosenbladt beschikt over toereikend ouderdomspensioen
84 Doorwerken na 65 jaar? (3) Is dit nu een standaard voor de toekomst? Of onderscheid gerechtvaardigd kan worden hangt af van: Legitiem doel Passend en noodzakelijk middel Door gewijzigde omstandigheden (bijv. beleid gericht op langer doorwerken) kan rechter in toekomst anders beslissen Mogelijk behoeft WGBL ook aanpassing t.a.v. leeftijdsontslag bij bereiken AOW leeftijd
85 Wat kunnen we verwachten..?
86 Discussie
87 Tot slot.. Nog maar een filmpje..
88 Bedankt voor uw aandacht! wij nodigen u graag uit voor de borrel!
Aanpassing pensioenregeling een must. Presentatie: Marcel Brussee / voorzitter SPH Kees Lekkerkerker / directeur HRM
Aanpassing pensioenregeling een must Presentatie: Marcel Brussee / voorzitter SPH Kees Lekkerkerker / directeur HRM 1 Aanpassing pensioenregeling een must Inhoud Marcel Brussee: Achtergrond wijzigingen
Nadere informatieSociale Partners en Pensioen
Sociale Partners en Pensioen door Harry Govers Delft, 11 november 2014 Heerlen, 12 november 2014 Zwolle, 14 november 2014 Onderwerpen Witteveen kader. In te voeren per 1 jan 2015 nieuw Financieel Toetsingskader
Nadere informatiePensioen vanaf.. Impact sociaal akkoord op pensioenregelingen. drs. Rajish Sagoenie, Actuaris AG. Aon Hewitt Consulting Retirement Actuarial Services
Pensioen vanaf.. Impact sociaal akkoord op pensioenregelingen drs. Rajish Sagoenie, Actuaris AG Agenda Waarom Pensioenakkoord? Inhoud Pensioenakkoord Wat doen we ermee? Oplossingsrichtingen Hoe nu verder?
Nadere informatieDeutsche Bank Nederland Stichting Pensioenfonds Deutsche Bank Nederland
In deze nieuwsbrief Voorwoord Wat betekenen de nieuwe pensioenmaatregelen voor u? De informatie in dit document is eigendom van en mag noch in haar geheel noch gedeeltelijk van. Page 2 of 5 Voorwoord In
Nadere informatieRESULTATEN ENQUÊTE CONSULTATIE NIEUW FTK ACTUARIEEL. Vraag 1
RESULTATEN ENQUÊTE CONSULTATIE NIEUW FTK ACTUARIEEL Vraag 1 Onder het huidige FTK krijgen pensioenfondsen te maken met de zogenaamde beleggings -spagaat: aan de ene kant kan er weinig risico worden genomen
Nadere informatieMartin Gast. Edmond Halley BV Increase PensioenKnowHow BV. Increase Pensioen KnowHow
Martin Gast Edmond Halley BV Increase PensioenKnowHow BV Even voorstellen Wat is er aan de hand in lijfrenteland? Pensioenactualiteiten Kansen 3e pijler Ik ben Martin Gast Edmond Halley BV Pensioenconsultants
Nadere informatieInformatiebijeenkomst
Stichting Pensioenfonds DHV Informatiebijeenkomst 24 september 2013 2013 Royal HaskoningDHV, All rights reserved Alleen voor intern gebruik Agenda Opening Jaarverslag 2012 Paul Canisius Actuele ontwikkelingen
Nadere informatieStichting Voorzieningsfonds Getronics 5 februari 2014. Stand van zaken SVG. 1 van 20
Stichting Voorzieningsfonds Getronics 5 februari 2014 Stand van zaken SVG 1 van 20 Programma Pensioenfonds SVG Wat speelt er rond de pensioenen? Financiële positie SVG Kortingsmaatregel Vooruitblik 2014-2015
Nadere informatieInformatiebijeenkomst Pensioenfonds KPN Pensioengerechtigden. Oktober 2013
Informatiebijeenkomst Pensioenfonds KPN Pensioengerechtigden Oktober 2013 1 Pensioenstelsel Individueel Pensioen fonds Overheid Lijfrente Pensioen AOW B E L A S T I N G 2 Programma bestuur en taken bestuur
Nadere informatiePENSIOEN 2.0 REGIOBIJEENKOMSTEN FEBRUARI EN MAART 2011
PENSIOEN 2.0 REGIOBIJEENKOMSTEN FEBRUARI EN MAART 2011 KORTE TERUGBLIK Kabinet Balkenende gevallen: sociale partners pakken kansen Het pensioen is van sociale partners samen, dus moeten wij ook samen naar
Nadere informatieInformatiebijeenkomst Pensioenen: actueler dan ooit. Oktober 2013
Informatiebijeenkomst Pensioenen: actueler dan ooit Oktober 2013 1 Pensioenstelsel Individueel Pensioen fonds Overheid Lijfrente Pensioen AOW B E L A S T I N G 2 Programma bestuur en taken bestuur de pensioenregeling
Nadere informatieFiscale aspecten pensioenmaatregelen
www.pwc.nl Fiscale aspecten pensioenmaatregelen regeerakkoord Studiebijeenkomst Vereniging voor Pensioenrecht 21 november 2012 Agenda 1. Aanleiding 2. Ontwikkelingen wet- en regelgeving pensioen 3. Wet
Nadere informatieVerslag Mandema Update mei 2014
Verslag Mandema Update mei 2014 Terwijl de leden van de Eerste Kamer zich op 20 mei jl. bogen over de Wet verlaging maximumopbouw- en premiepercentages pensioen, kregen onze relaties te horen wat de consequenties
Nadere informatieNieuwe pensioenregeling vanaf 1 januari 2015. Jan Raaijmakers Aad van der Tak Michel Stok Voorzitter Manager Pensioenfonds Extern actuarieel adviseur
Nieuwe pensioenregeling vanaf 1 januari 2015 Jan Raaijmakers Aad van der Tak Michel Stok Voorzitter Manager Pensioenfonds Extern actuarieel adviseur Agenda 1. Rol klankbordgroep 2. Waarom een nieuwe pensioenregeling?
Nadere informatieDe fiscale aspecten van het pensioenakkoord: het is lastiger dan het lijkt. Workshop 9 mei 2012
De fiscale aspecten van het pensioenakkoord: het is lastiger dan het lijkt Workshop 9 mei 2012 Programma De aanleiding en het pensioenakkoord op hoofdlijnen Aanpassingsmechanismes Fiscale pensioenkader
Nadere informatiePensioenbijeenkomst Abvakabo FNV Het pensioen van nu en de toekomst in zicht November 2010. Welkom
Pensioenbijeenkomst Abvakabo FNV Het pensioen van nu en de toekomst in zicht November 2010 Welkom Waar willen wij het met elkaar over hebben? Pensioen anno 2010 Stand van Zaken AOW en Pensioenakkoord 4
Nadere informatieVia deze brief krijgt u verdere (achtergrond)informatie over de huidige situatie en wat dit voor uw pensioen betekent.
Naam Adres Postcode + woonplaats Land ONDERWERP: SITUATIE PENSIOENFONDS ROCKWOOL EN MOGELIJKE VERLAGING VAN UW PENSIOEN BIJLAGEN: EVALUATIEMOMENTEN IN HERSTELPLAN, ONTWIKKELING DEKKINGSGRAAD, DEKKINGSGRAAD
Nadere informatiePensioenactualiteiten
Pensioenactualiteiten Medezeggenschap Waterbedrijven, Waterschappen, Netwerkbedrijven 16-05-2013 Agenda Dekkingsgraad en financiële positie fonds Wijzigingen in 2012 Ontwikkelingen en gevolgen voor ABP
Nadere informatie68 De Pensioenwereld in 2014
09 68 De Pensioenwereld in 2014 Pensioenregeling 69 Aanpassingen van het fiscale (Witteveen-)kader Auteurs: Ivar Sintemaartensdijk en Jan Stigter Pensioenen mogen zich nog altijd verheugen in de warme
Nadere informatieHerziening pensioenstelsel
Herziening pensioenstelsel Het pensioenstelsel staat al een tijdje onder druk. Dat geldt niet alleen voor de AOW, maar ook voor de tweede pijler. De toenemende vergrijzing en de stijging in de levensverwachting
Nadere informatieDeelnemersbijeenkomst
Deelnemersbijeenkomst Stichting Pensioenfonds Capgemini Nederland 19 november 2013 13 oktober 2010 Deelnemersbijeenkomst Agenda Opening Financiën: Financiële situatie Beleggingsbeleid Risico s en rendement
Nadere informatieStichting Pensioenfonds Deutsche Bank Nederland
Human Resources Stichting Pensioenfonds Nederland Toelichting Witteveenkader II en nieuw Financieel Toetsingskader 30 september 2014 kantoor Amsterdam Identifier Presentatie Seminar DNB 28 en 30 mei 2013
Nadere informatieEen nieuwe pensioenregeling
Een nieuwe pensioenregeling De pensioenregeling van Pensioenfonds voor de Accountancy wordt per 1 januari 2015 aangepast. Het bestuur heeft inmiddels de hoofdlijnen van de nieuwe regeling vastgesteld.
Nadere informatieRoadshow Hoofdlijnennotitie Pensioenakkoord / FTK
Roadshow Hoofdlijnennotitie Pensioenakkoord / FTK 2 De essentie: Eerlijke verdeling van lasten en lusten tussen generaties krijgt volop aandacht; Er worden twee contracten voorgesteld. Beide behoeven verdere
Nadere informatiePENSIOEN IN BEWEGING! KLAAR VOOR DE TOEKOMST? SAMEN DELEN, EEN STERKE KEUZE
PENSIOEN IN BEWEGING! KLAAR VOOR DE TOEKOMST? SAMEN DELEN, EEN STERKE KEUZE PENSIOEN IS AANVULLING OP AOW Lijfrente Salaris 100% Pensioen Staatspensioen (AOW) 2 AOW, VOLKSVERZEKERING (1) Voorziet in MINIMUM
Nadere informatieToelichting Pensioen Akkoord Regeling 2015
Toelichting Pensioen Akkoord Regeling 2015 Programma Wrap up proces tot op heden Achtergronden Proces Nieuwe regeling 2015 Impact van Pensioenregeling Vervolg traject Vragen en antwoorden 2 Wrap up: Achtergronden
Nadere informatieONDERWERP PRESENTATIE IS EEN STELSELWIJZIGING IN BELANG VAN U ALS DEELNEMER? GENOEMDE ONTWIKKELINGEN / PROBLEMEN OM ONS PENSIOEN STELSEL TE WIJZIGEN
ONDERWERP PRESENTATIE IS EEN STELSELWIJZIGING IN BELANG VAN U ALS DEELNEMER? GENOEMDE ONTWIKKELINGEN / PROBLEMEN OM ONS PENSIOEN STELSEL TE WIJZIGEN 1 GEVOLGEN DEMOGRAFISCHE ONTWIKKELINGEN 2 REKENRENTE,
Nadere informatiePensioenfonds Update September 2013
Pensioenfonds Update September 2013 nr 15 september 2013 pagina 1 INHOUD 1. Voorwoord van de voorzitter 1 2. Toeslagverlening per 1 juli 2013 3 3. Dekkingsgraad gehaald in Q2 2013 3 4. Toeslagenbeleid
Nadere informatieOWASE Pensioenforum 26 juni 2013. 3 juli 2013 OWASE. Welkom. bij
Welkom OWASE Pensioenforum 26 juni 2013 OWASE 3 juli 2013 bij Pensioenfonds en solidariteit: één voor allen, allen voor één! www.owase.nl PFO20130626/20130703 2 Programma Pensioenforum De bedoeling van
Nadere informatieStichting CRH Pensioenfonds. 20 februari 2013 Utrecht-De Meern
Deelnemersvergadering Stichting CRH Pensioenfonds 20 februari 2013 Utrecht-De Meern Agenda 1. Opening 2. Evaluatie herstelplan 31-12-2012 en korting pensioenen 3. Toeslagenbesluit (indexatie) 4. Rondvraag
Nadere informatieBijlage 3 Het Financieel Crisisplan
Bijlage 3 Het Financieel Crisisplan Dit financieel crisisplan is geschreven in het kader van artikel 145 van de Pensioenwet. Het crisisplan maakt deel uit van de beschrijving van de beheerste en integere
Nadere informatiePresentatie met uitleg per slide
Presentatie met uitleg per slide 1 Terug- en vooruitblik In het principe cao-akkoord van december 2012 hebben we afspraken gemaakt over de noodzaak van een nieuwe en toekomstbestendige pensioenregeling
Nadere informatiePENSIOEN Gemakkelijker kunnen we het...
PENSIOEN Gemakkelijker kunnen we het... Venlo, 29 februari 2012 Pensioen diverse actualiteiten 1. Wat houdt pensioenakkoord voor AOW in 2. Gevolgen voor pensioen 3. Hoe werkt uitstellen pensioendatum 4.
Nadere informatiePensioen Informatie sessie
Pensioen Informatie sessie Pensioenreglement B Oktober 2013 Voorbehoud De tekst in deze presentatie is louter ter informatie bedoeld. Er kunnen dan ook geen rechten aan worden ontleend. Bij onduidelijkheden
Nadere informatiepensions employee benefits tax financial planning Anders denken over pensioen
pensions employee benefits tax financial planning Anders denken over pensioen Schiphol, 15 november 2012 Uw inleiders mr. Judith Schulp, advocaat arbeidsrecht partner mr. Jan-Olivier Kuijkhoven, pensioenfiscalist
Nadere informatiePensioenactualiteiten
Pensioenactualiteiten Vereniging van DSM Gepensioneerden 27 maart 2013 Toelichting door Gerard Rutten 2013-001773 Nederlandse Pensioenfondsen: sterke daling van de dekkingsgraad 1 Mutation 25 Funding ratio
Nadere informatiePensioen van de toekomst?
Pensioen van de toekomst? De toekomstbestendigheid van het pensioencontract Een verkenning Marianne van Gelder 22 september 2009 2 Inhoud van de presentatie 1. Inleiding 2. Huidig pensioencontract 3. Wat
Nadere informatieVoorlichtingsbijeenkomsten pensioen
Voorlichtingsbijeenkomsten pensioen Amsterdam, Doetinchem, Leiden, Zwijndrecht Maart 2014 Agenda 1. Overzicht SPEO 2. Stand van zaken/kortingsmaatregelen 3. Pensioenregeling 2014 4. Vooruitblik 2015 2
Nadere informatiePensioenwijzigingen 2014. en verder?
Pensioenwijzigingen 2014 en verder? Agenda Lenteakkoord AOW Lenteakkoord pensioen Pensioenakkoord wat (voorlopig?) niet doorgaat Aanpassingen Varia Lenteakkoord - AOW Vanaf 2013: AOW in stapjes naar 67
Nadere informatieJuridische aspecten van het pensioenakkoord. Bianca van Tilburg Vereniging voor Pensioenrecht 8 maart 2011
Juridische aspecten van het pensioenakkoord Bianca van Tilburg Vereniging voor Pensioenrecht Stand van zaken pensioenakkoord 4 juni 2010 - Pensioenakkoord sociale partners Door kabinetsformatie vertraging
Nadere informatieMoet een werkgever nog wel pensioen bieden? In hoeverre kan pensioen excellent zijn?
Moet een werkgever nog wel pensioen bieden? In hoeverre kan pensioen excellent zijn? Paul Tigges Principal Client Consultant Large Corporates en Manager "Road to excellence" of "Excellent road"? Meerdere
Nadere informatieRBS pensioen update. Van premie tot pensioen
RBS pensioen update Van premie tot pensioen Hoe is uw pensioen opgebouwd? Waarom zitten veel pensioenfondsen nu in de problemen? Hoe ziet de toekomst van pensioen in Nederland eruit? In deze RBS Pensioen
Nadere informatieDeelnemersbijeenkomst
Deelnemersbijeenkomst Stichting Pensioenfonds Capgemini Nederland 13 oktober 2010 Deelnemersbijeenkomst Agenda 18.30 Opening Bert 18.35 Hoe staat het fonds er voor René Financieel Beleggingsbeleid Rendement
Nadere informatieHet nieuwe FTK Hoe gaat het er uit zien? Wordt het transparant?
Het nieuwe FTK Hoe gaat het er uit zien? Wordt het transparant? Adri Jansen en Diede Panneman VSAE workshop 5 maart 2014 Copyright 2012 Sprenkels & Verschuren. Geen enkele reproductie van het document
Nadere informatiePensioenfonds DSM Nederland
Pensioenfonds DSM Nederland door Ton de Boer op verzoek van VDP 12-12-2016 Pensioenfonds DSM Nederland 1 AGENDA 1. Inleiding 2. Huidige situatie a) Financieel b) Uitkomsten deelnemersonderzoek c) Besluiten
Nadere informatieUw pensioen in onzekere tijden
Uw pensioen in onzekere tijden Stichting Pensioenfonds 1 Inleiding Dekkingsgraad per 31 december 2011 is 83,7%. Het pensioenfonds loopt (ver) achter op herstelplan. Voorlopig kortingsbesluit is noodzakelijk.
Nadere informatieInformatiebijeenkomst voor aangesloten werkgevers. April 2012
Informatiebijeenkomst voor aangesloten werkgevers April 2012 Agenda Kenmerken SPNG Aanleiding Uitgangspunten en ondernomen stappen Wijzigingen in de regeling en premie Intermezzo: de pensioendriehoek Stappen
Nadere informatieAlgemene Ledenvergadering Vereniging (VeLP) 17 februari 2011
Algemene Ledenvergadering Vereniging (VeLP) 17 februari 2011 Agenda Welkom Notulen vergadering 2 november Performance SPLB Het pensioengebouw en juridisch advies Financiën Communicatie en LinkedIn groep
Nadere informatieBuitengewone vergadering van deelnemers 22 november 2010
Buitengewone vergadering van deelnemers 22 november 2010 Agenda 1. Opening, mededelingen en ingekomen stukken 2. Pensioenregeling uitgevoerd door BNPF 3. Vergelijking andere pensioenfondsen 4. Herstelplan
Nadere informatiePENSIOEN VOOR JONG EN OUD
PENSIOEN VOOR JONG EN OUD GELDERMALSEN 29 JUNI 2O16 ELLEN TE PASKE LIEVESTRO CHRIS DRIESSEN OPZET Pensioenstelsel AOW Aanvullend pensioen Derde pijler/eigen huis Pensioenen in 2017 Toekomst pensioenen
Nadere informatieActualiteiten pensioen
Actualiteiten pensioen Stichting Pensioenfonds Thales Nederland 20 juni 2013 2013 Towers Watson. All rights reserved. Wat speelt er allemaal? Sociaal akkoord AOW-leeftijd gaat omhoog AOW-gat Nominaal versus
Nadere informatieWet verhoging AOW en pensioenrichtleeftijd (Wet VAP) Verhoging AOW leeftijd vanaf 2013 Verhoging pensioenleeftijd vanaf 2014 Overgangsrecht?
De Toekomst van pensioen VVPJ 26 februari 2013 Wet verhoging AOW en pensioenrichtleeftijd Aan welke knoppen kun je nog draaien? Nieuw premieovereenkomstenbesluit Ben Schuurman Wet verhoging AOW en pensioenrichtleeftijd
Nadere informatieJouw Cosun pensioen. Informatiebijeenkomsten voor deelnemers in actieve dienst mei 2014
Jouw Cosun pensioen Informatiebijeenkomsten voor deelnemers in actieve dienst mei 2014 1 Agenda Pensioen in Nederland Onze regeling Keuzemogelijkheden Vragen 2 Pensioen in Nederland Nederlands pensioenstelsel
Nadere informatiePensioennieuwsbrief AC Rijksvakbonden. Februari 2012. Ferry Pereboom Angelique Kansouh
Pensioennieuwsbrief AC Rijksvakbonden Ferry Pereboom Angelique Kansouh Februari 2012 De AC Rijksvakbonden zijn een initiatief van NCF, Juvox, VPW en VCPS Inhoudsopgave 0. Voorwoord......... 3 1. Lage dekkingsgraad
Nadere informatiePensioenakkoord uit juridisch perspectief (met beetje korting) Albert van Marwijk Kooy CPL
Pensioenakkoord uit juridisch perspectief (met beetje korting) Albert van Marwijk Kooy CPL VPR 14 september 2010 Vooraf Stand na voorgaande Akkoord 4 juni 2010 Crisis: korting ea Groenboek EC juli 2010:
Nadere informatieVerkort jaarverslag
Verkort jaarverslag 2014 1 Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Meubelindustrie en Meubileringsbedrijven Hoe deed ons pensioenfonds het in 2014? Waar hield het bestuur zich mee bezig? En wat waren
Nadere informatie1.B. Jouw Cosun pensioen. Informatiebijeenkomsten voor pensioengerechtigden mei 2014
1.B Jouw Cosun pensioen Informatiebijeenkomsten voor pensioengerechtigden mei 2014 1 Agenda Pensioen in Nederland Waarom een nieuwe regeling bij Cosun? Pensioenpremie Toeslagverlening (indexatie) Discussie
Nadere informatieHuidige systematiek oudedagsvoorzieningen
Pensioenmiddag PVGE 19 september 2018 Huidige systematiek oudedagsvoorzieningen DOOR RUUD VERBERNE 1. Vragen Systeem oudedagsvoorzieningen AGENDA 1) AOW = 1 e pijler. Is een basisvoorziening van de overheid.
Nadere informatieDNB Crisisplan. Stichting Pensioenfonds Honeywell 21 September 2011. Pensioenfonds
DNB Crisisplan Stichting Honeywell 21 September 2011 Agenda Introductie Opzet crisisplan Nut en noodzaak crisisplan Concept crisisplan - discussiepunten - Wanneer is er spraken van een crisissituatie?
Nadere informatieIndexatie-IQ, voor een transparant en stabiel pensioen.
Indexatie-IQ, voor een transparant en stabiel pensioen. De Bazel 24 mei 2012 Het Pensioenakkoord Drie delen: - De AOW-leeftijd - Pensioen in de tweede pijler - Ouderenparticipatie Wat is de aanleiding?
Nadere informatieSamenvatting van pensioenakkoord StvdA
AB 10065 CBAC 10162 WP 10073 Samenvatting van pensioenakkoord StvdA 1. Voorgestelde wijzigingen in de AOW Aanpassing AOW-leeftijd Er komt een vooraf vastgestelde systematiek voor de aanpassing van de AOWleeftijd
Nadere informatiePensioenbijeenkomst. 22 maart 2018
Pensioenbijeenkomst 22 maart 2018 Programma Welkom! Het fonds - mensen en cijfers* Financiële positie en beleid* Pensioenregeling en keuzes Actualiteiten 5 minuten 15 minuten 10 minuten 5 minuten Vragen?
Nadere informatiePensioengrens 100.000 / opbouw 1,75% Aardverschuiving op komst. Amsterdam, 20 juni 2013
Pensioengrens 100.000 / opbouw 1,75% Aardverschuiving op komst Amsterdam, 20 juni 2013 Het Pensioenlandschap in vogelvlucht Algemene ontwikkelingen: wederkerige intergenerationele solidariteit wordt eenzijdig
Nadere informatie20120621: Wetsvoorstel Wet verhoging AOW- en pensioenrichtleeftijd door Tweede Kamer aangenomen
Berkenlaan 6 7461 XB Rijssen T 0548-518191 F 084-8671670 E info@hertgerspensioenadvies.nl W www.hertgerspensioenadvies.nl 20120621: Wetsvoorstel Wet verhoging AOW- en pensioenrichtleeftijd door Tweede
Nadere informatieHuidige stand van zaken nftk. drs. Lonneke Thissen AAG
Huidige stand van zaken nftk drs. Lonneke Thissen AAG juli 2014 1. Huidige stand van zaken nftk Wetsvoorstel naar de Raad van State op 4 april 2014 Gebaseerd op nominaal kader - De komende tijd wordt gekeken
Nadere informatiePensioenen. Datum: januari/februari 2013
Pensioenen Datum: januari/februari 2013 2 Wat staat ons te wachten in 2013? 1. Verhoging AOW-leeftijd en pensioenrichtleeftijd 2. Korten/afstempelen van pensioen 3. Update pensioenakkoord 4. Regeerakkoord
Nadere informatieHelp, pensioenregels (weer) op de schop?! Mr. Marin van Esterik CPL
Help, pensioenregels (weer) op de schop?! Mr. Marin van Esterik CPL Onderwerpen 1. Pensioen, wat is pensioen? 2. Wijziging Wet op de ondernemingsraden 3. Outsourcing vanuit zorg en overheid OR (opeens)
Nadere informatieHet verbeterde financieel toetsingskader (ftk) Zeist, 26 juni 2014
Het verbeterde financieel toetsingskader (ftk) Zeist, 26 juni 2014 Wat doet het ftk? Wat zit er in de pot? Wat is er beloofd? Generatiebalans FTK = beheersingssysteem Indicator Nominale dekkingsgraad
Nadere informatieWetsvoorstel aanpassing financieel toetsingskader pensioenfondsen / Marianne Meijer-Zaalberg
17 december 2014 Pensioen Flash Onderwerpen van deze Pensioenflash: Wetsvoorstel aanpassing financieel toetsingskader aangenomen Wetsvoorstel versnelde verhoging AOW-leeftijd ingediend Wetsvoorstel pensioencommunicatie
Nadere informatiePensioenakkoord. Spelregels vanuit de accountant bezien. Nico Pul Ernst & Young
Pensioenakkoord Spelregels vanuit de accountant bezien Nico Pul Ernst & Young Pensioenakkoord Korte vergelijking oud versus nieuw Gevolgen voor de jaarrekening Bijdrage accountants aan het debat Oud versus
Nadere informatiePensioenakkoord StAr en de gevolgen voor de aanvullende pensioenregelingen. Jan Neven VVP 14 september 2010
Pensioenakkoord StAr en de gevolgen voor de aanvullende pensioenregelingen Jan Neven VVP 14 september 2010 Het akkoord gaat met name over.. Incorporeren stijgende levensverwachting in AOW en aanvullend
Nadere informatieAanpassingen Basis-pensioenregeling C&T per 1 januari 2014
Aanpassingen Basis-pensioenregeling C&T per 1 januari 2014 Presentatie, aanvullend op het gezamenlijke Informatiebulletin van KDE en DEPF November 2013 L.G. van den Hoek 1 Pensioen aanpassen: wie doet
Nadere informatieDe dekkingsgraad van het Pensioenfonds is bijna elke maand anders. Dat komt vooral door de rentestand en onze beleggingsopbrengsten.
Nieuwsbrief Ballast Nedam Pensioenfonds September 2013 Tijd voor een nieuwsbrief van uw Pensioenfonds. Er gebeurt veel in de Nederlandse pensioenwereld; dat kan u bijna niet zijn ontgaan. In onze vorige
Nadere informatiePrincipeakkoord cao-pensioenregeling Q&A Intern
Voor publicatie op de websites van de vakorganisaties en Mijn PostNL Algemeen Is het echt nodig om de pensioenregeling aan te passen? Ja. De fiscale wetgeving voor pensioen wijzigt. Dit betreft met name
Nadere informatieInhoudsopgave Hoofdstuk 1 Toekomstbestendig pensioenstelsel: doorhakken van een Gordiaanse knoop Hoofdstuk 2 Doel van pensioen
Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 Toekomstbestendig pensioenstelsel: doorhakken van een Gordiaanse knoop... 1 1.1 Inleiding... 1 1.2 Ontwikkelingen... 1 1.2.1 Aanleiding... 1 1.2.2 Ontwikkelingen... 1 1.3 Aanpak
Nadere informatie2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE
> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Anna van Hannoverstraat 4
Nadere informatieFiscaal kader rondom verhoging van pensioenleeftijd
30 januari 2012 Fiscaal kader rondom verhoging van pensioenleeftijd Dr. A.H.H. Bollen-Vandenboorn Verbetering Toegang gezondheidszorg Europese en nationale doelen Arbeidsparticipatie ouderen en pensioen
Nadere informatieLaveren tussen ambitie en garantie: de ervaringen van Pensioenfonds TNO. November 2013 Hans de Ruiter
1 Laveren tussen ambitie en garantie: de ervaringen van Pensioenfonds TNO November 2013 Hans de Ruiter 2 Inhoud Inleiding pensioencontract De marsroute naar het nieuwe contract Tien vragen en antwoorden
Nadere informatieDeelnemersbijeenkomst
Deelnemersbijeenkomst Stichting Pensioenfonds Capgemini Nederland 18 november 2014 13 oktober 2010 Deelnemersbijeenkomst Agenda Opening 2013 Financiën: Dekkingsgraad en financiële situatie Henk Beleggingsbeleid
Nadere informatieWelkom. Informatiebijeenkomst Unisys Combi Pensioen
Welkom Informatiebijeenkomst Combi Pensioen Oktober November 2012 Programma 1. SPUN 2. High lights presentatie 3. Huidige pensioenregeling 4. Nieuwe pensioenregeling ( Combi pensioen) 5. Maatmannen 6.
Nadere informatieNajaarsbijeenkomst Vereniging Senioren ING Regio Rotterdam/Zeeland
Najaarsbijeenkomst Vereniging Senioren ING Regio Rotterdam/Zeeland Peter de Bruijne Voorzitter Bestuur Pensioenfonds ING 31 oktober 2013 QR code website Pensioenfonds ING Agenda Financiële situatie Klanttevredenheid
Nadere informatiePENSIOEN UPDATE In Nederland
PENSIOEN UPDATE In Nederland Oktober 2015 Het pensioenlandschap in het algemeen, maar ook hoe werknemers naar pensioen kijken, verandert in rap tempo. Zowel in 2014 als in 2015 zijn grote bezuinigingen
Nadere informatieVan Duyn Van der Geer pensioenactualiteiten
Van Duyn Van der Geer pensioenactualiteiten 08-12-2016 Even voorstellen Pensioen Perspectief onafhankelijk van pensioenuitvoerder beloning is onafhankelijk van keuzes door opdrachtgever PP werkt uitsluitend
Nadere informatie30 september /LJ/AH. FNV-beleid bij vaststellen van de pensioenpremie. FNV-beleid bij vaststellen van de pensioenpremie
Postadres Postbus 9208, 3506 GE Utrecht Team Pensioenen T 0900 9690 (lokaal tarief) F 030 66 30 000 wwwfnvbondgenotennl Datum 30 september 2015 008/LJ/AH Onderwerp FNV-beleid bij vaststellen van de pensioenpremie
Nadere informatieALM en het nieuwe pensioencontract. Theo Nijman 17 December 2010
ALM en het nieuwe pensioencontract Theo Nijman 17 December 2010 Agenda Schets structuur nieuwe pensioencontracten Mogelijke ontwikkeling toezichtsmodel ALM toepassingen voor nieuwe contract en uitdagingen
Nadere informatiePensjoen Jos Berkemeijer. ALV NVOG 22 november 2017
Pensjoen Jos Berkemeijer ALV NVOG 22 november 2017 Pensioenagenda 1. Regeerakkoord 2. Pensioen in cijfers 3. Dreigende Kortingen? 4. Nieuw pensioenstelsel 5. Discussie Dillema s Vragen? http://duwtje.com/otherweyes-in-nrc-6-denkfouten-over-pensioen/
Nadere informatiePensioenregeling 2015 en nieuw FTK
Pensioenregeling 2015 en nieuw FTK Gevolgen voor jouw pensioen bij PPF APG Henk Bruins Actuarieel adviseur PPF APG Informatiebijeenkomsten 28-30 oktober Agenda 1. Witteveen 2: versobering toekomstige pensioenopbouw
Nadere informatieBijlage 3 Het Financieel Crisisplan
Bijlage 3 Het Financieel Crisisplan Dit financieel crisisplan is geschreven in het kader van artikel 145 van de Pensioenwet. Het crisisplan maakt deel uit van de beschrijving van de beheerste en integere
Nadere informatieVeranderingen in de Pensioenwereld
Veranderingen in de Pensioenwereld Veranderingen in de Pensioenwereld staan voor de deur U hebt er vast al van gehoord, de pensioenwereld gaat de komende tijd drastische veranderingen doormaken. Zowel
Nadere informatieStichting Pensioenfonds Ballast Nedam. Financieel crisisplan 2015
Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam Financieel crisisplan 2015 1 Inhoudsopgave 1.1 Inleiding en onderdelen financieel crisisplan... 3 1.1.1 Inleiding... 3 1.1.2 Relatie financieel crisisplan met de doelstelling
Nadere informatiePRINCIPE-AKKOORD PENSIOEN VOOR DE TECHNIEK
PRINCIPE-AKKOORD PENSIOEN VOOR DE TECHNIEK Werknemers- en werkgevers-organisaties in de Metaal en Techniek en Metalektro, samenwerkend in de Stichting Vakraad Metaal en Techniek en de Stichting Raad van
Nadere informatiePensioen Maandag 4 juli Extern actuarieel adviseur
Pensioen 2016 Maandag 4 juli 2016 Jan Raaijmakers Voorzitter Michel Stok Extern actuarieel adviseur Spelregels en webinar C Ga naar de helpbutton voor problemen met beeld en geluid U kunt vragen stellen
Nadere informatieDeelnemersbijeenkomst
Deelnemersbijeenkomst 1 november 2010 Programma Introductie Bestuursbeleid 2009 en actuele cijfers Visitatiecommissie Deelnemersraad Verantwoordingsorgaan Pensioenactualiteiten Vragen J. Niezen, secretaris
Nadere informatieToekomstbestendigheid pensioenregelingen
Zoetermeer, 18 februari 2011 Toekomstbestendigheid pensioenregelingen Marc Heemskerk, Amstelveen Marc.Heemskerk@mercer.com www.mercer.nl Toekomstbestendigheid huidige pensioenregeling Inleiding Demografische
Nadere informatieVragen en antwoorden pensioenakkoord
Vragen en antwoorden pensioenakkoord 1. Waarover gaat dit pensioenakkoord? Het pensioenakkoord gaat over drie onderwerpen: de AOW, de aanvullende pensioenen, en de kansen van ouderen op de arbeidsmarkt.
Nadere informatieDeelnemersbijeenkomst
Deelnemersbijeenkomst Stichting Pensioenfonds Capgemini Nederland 2 juli 2015 1 Agenda Opening 2014 Financiën: Dekkingsgraad en financiële situatie Henk nftk Henk Herstelplan Henk Beleggingsbeleid Bert
Nadere informatieDoorn en Keizer. Actualiteiten pensioen. Jeroen Los. 19 mei 2015
Doorn en Keizer Actualiteiten pensioen 19 mei 2015 Jeroen Los 1 Programma pensioenactualiteiten OR en pensioen Pensioenontslag vóór en na WWZ Waar is pensioen ondergebracht? >90% werknemers heeft een pensioenovereenkomst
Nadere informatiePRESENTATIE VOOR DE VERENIGING VAN GEPENSIONEERDEN DUPONT NEDERLAND DD.27 NOVEMBER 2014 DOOR KLAAS MOLENAAR VZ PENSIOENCOMMISSIE KNVG/NVOG
PRESENTATIE VOOR DE VERENIGING VAN GEPENSIONEERDEN DUPONT NEDERLAND DD.27 NOVEMBER 2014 DOOR KLAAS MOLENAAR VZ PENSIOENCOMMISSIE KNVG/NVOG GAAT HET WEL GOED MET MIJN PENSIOEN IN DE TOEKOMST?? ER ZIJN DRIE
Nadere informatiereëel financieel toetsingskader (FTK2)
nominaal financieel toetsingskader (FTK1) - bestaande contract - nominale contract - uitkeringsovereenkomst - onderscheid tussen nominale opbouw en indexatie - 2,5% onderdekkingskans maatstaf voor nominale
Nadere informatie