EUROPESE COMMISSIE. Bij het nemen van dit besluit heeft de Commissie zich gebaseerd op de onderstaande overwegingen.

Transcriptie

1 EUROPESE COMMISSIE Brussel, 19-XII-2007 C(2007) 6778 Betreft: Excellentie, Steunmaatregelen van de staten / Nederland Steunmaatregel N 123/2007 Aanpassing van de heffing waaruit onderzoek en ontwikkeling in de pluimveesector en de preventie van ziekten van pluimvee worden gefinancierd De Commissie wenst Nederland ervan in kennis te stellen dat zij na onderzoek van de informatie die de Nederlandse autoriteiten over de bovenvermelde steunmaatregel hebben verstrekt, heeft besloten geen bezwaar te maken tegen de betrokken steun omdat deze verenigbaar is met het EG-Verdrag. Bij het nemen van dit besluit heeft de Commissie zich gebaseerd op de onderstaande overwegingen. 1. Procedure Bij brief van 8 maart 2007, geregistreerd op 9 maart 2007, hebben de Nederlandse autoriteiten de Commissie overeenkomstig artikel 88, lid 3, van het EG-Verdrag in kennis gesteld van de bovenvermelde maatregel. Aanvullende informatie is verstrekt bij brieven van 7 augustus 2007 en 26 november 2007, geregistreerd op respectievelijk 8 augustus 2007 en 27 november Omschrijving 2.1 Benaming van de steunmaatregel (1) Aanpassing van de heffing waaruit onderzoek en ontwikkeling in de pluimveesector en de preventie van pluimveeziekten worden gefinancierd. 2.2 Begrotingsmiddelen (2) Totaalbedrag van de begroting euro. Zijne Excellentie de Heer Maxime J.M. Verhagen Minister van Buitenlandse Zaken Bezuidenhoutseweg 67 Postbus NL EB Den Haag Commission européenne, B-1049 Bruxelles / Europese Commissie, B-1049 Brussel - Belgium. Telephone: (32-2) Office: Loi 130 5/126. Telephone: direct line (32-2) Fax: (32-2)

2 (3) (4) De heffing wordt niet met terugwerkende kracht toegepast en wordt na goedkeuring van deze maatregel door de Commissie van kracht. 2.3 Begunstigden (5) Pluimveehouders, en bedrijven die zich bezighouden met onderzoek en ontwikkeling op het gebied van pluimvee. 2.4 Aanpassing van de steunmaatregel (6) Deze steunmaatregel is een wijziging van eerdere, door de Commissie goedgekeurde steunmaatregelen, nl. N 451/1998 en N 334/1999 betreffende de preventie van dierziekten en onderzoek en ontwikkeling en bestemmingsheffingen voor het fonds Mycoplasma gallisepticum (MGfonds). De onderhavige aanpassing van de maatregel betreft de wijziging van het maxima van drie van de bestemmingsheffingen in de pluimveesector. De steunmaatregel zelf wordt niet gewijzigd. (7) De bestemmingsheffing voor pluimvee ten behoeve van onderzoek en ontwikkeling in de sector pluimvee, gezondheidszorg (controle en preventie) en preventie van MG wordt opgelegd door het productschap voor pluimvee en eieren 1. De heffingen worden geïnd en over vijf fondsen verdeeld: een onderzoeks- en ontwikkelingsfonds, een fonds voor de afzetbevordering, een fonds voor de kwaliteitsverbetering, het MG-fonds en het diergezondheidsfonds. (8) Met de aanpassingen waarvan kennis is gegeven, worden drie heffingen, die bij N 451/1998 en N 334/1999 waren goedgekeurd, gewijzigd. De gewijzigde heffingen betreffen uitsluitend de bijdragen aan het onderzoeks- en ontwikkelingsfonds en het diergezondheidsfonds. Met deze hogere heffingen stijgt het individuele maximumbudget voor deze fondsen tot euro voor het diergezondheidsfonds en tot euro voor het onderzoeks- en ontwikkelingsfonds. De wijziging van de heffingen omvat een verschuiving van de fase waarin de heffing aan de productiesector wordt opgelegd (nl. op grootmoederdieren in plaats van op de broedeieren van deze dieren). Deze wijziging zorgt ervoor dat alle bedrijven waarvoor de preventieen controlemaatregelen gelden en waarvoor het onderzoek en de ontwikkeling worden uitgevoerd, aan de kosten van de getroffen maatregelen bijdragen en profiteren van de bereikte resultaten. 1 De Nederlandse landbouw en agro-industrie kennen naast de niet-gouvernementele organisaties met rechtspersoonlijkheid nog een vorm van vertegenwoordiging, nl. het productschap (een verticale publiekrechtelijke organisatie per sector). De productschappen zijn hoofdzakelijk werkzaam op het gebied van voedselveiligheid, dierenwelzijn, kwaliteit, afzetbevordering en arbeidsomstandigheden. Een deel van hun activiteiten betreft de uitvoering van Europese regelgeving. Verordeningen van het Productschap Pluimvee en Eieren die producenten en ondernemingen heffingen opleggen om de verwezenlijking van een in die verordeningen genoemd specifiek doel te financieren, moeten door de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit worden goedgekeurd.

3 (9) De nieuwe maxima voor de drie heffingen zijn: 0, euro per grootmoederdier voor leghennen; 0,14301 euro per grootmoederdier voor vleeskippen; 0,05366 euro per vleeskalkoen. (10) De voorwaarden van de goedgekeurde steunmaatregelen N 451/1998 en N 334/1999 ten aanzien van de steun uit en de heffingen voor bovengenoemde fondsen, blijven ongewijzigd. De Nederlandse autoriteiten hebben informatie verstrekt waaruit blijkt dat, behalve met betrekking tot deze drie heffingen, de goedgekeurde steunmaatregelen niet op andere punten zijn gewijzigd. Daarom blijven de maxima van de in deze steunmaatregelen genoemde heffingen van toepassing. De Nederlandse autoriteiten hebben informatie verstrekt, waaruit blijkt dat de heffingen niet mogen worden gebruikt voor de uitroeiing van dierziekten, aangezien deze kosten uit een apart fonds worden betaald (veeziektefonds, goedgekeurd bij N 700/2000 en recent aangepast bij N 18/2007). (11) De pas ingevoerde en aangepaste heffingen worden slechts geïnd na goedkeuring door de Commissie. 2.6 Rechtsgrond (12) Wet op de bedrijfsorganisaties (artikel 126), Instellingsbesluit Productschap Pluimvee en Eieren (de artikelen 6 en 8), Verordening algemene bepalingen heffingen (PPE) 2006, Verordening tot wijziging van de verordening bestemmingsheffingen legsector PPE 2006 en de Verordening tot wijziging van de verordening bestemmingsheffingen pluimveevleessector PPE 2006-I. 2.7 Steunintensiteit (13) Maximaal 100%. 2.8 Accumulatie (14) De Nederlandse autoriteiten hebben verklaard dat de steun niet mag worden gecumuleerd met andere steun voor hetzelfde doel. 3. Beoordeling 3.1. De vraag of het staatssteun betreft (15) Artikel 87, lid 1, van het Verdrag is van toepassing als de steun wordt toegekend door een lidstaat of met staatsmiddelen wordt bekostigd, bepaalde ondernemingen begunstigt in die zin dat de betrokken onderneming een economisch voordeel wordt geboden dat zij onder normale marktvoorwaarden niet zou hebben gehad, de mededinging tussen de lidstaten vervalst of dreigt te vervalsen en het handelsverkeer tussen de lidstaten ongunstig beïnvloedt.

4 (16) Wat de vraag betreft of de opbrengsten van bestemmingsheffingen al of niet als staatsmiddelen kunnen worden beschouwd, moet worden opgemerkt dat met betrekking tot staatsmiddelen geen onderscheid dient te worden gemaakt tussen de gevallen waarin de steun rechtstreeks door de staat wordt verleend, en de gevallen waarin de steun via door de staat daartoe aangewezen of opgerichte publiek- of privaatrechtelijke lichamen wordt verleend 2. (17) Op 15 juli 2004 heeft het Hof van Justitie in zijn arrest in de zaak Pearle 3 (zaak C-345/02) opgemerkt dat verplichte bijdragen die door een intermediair orgaan worden geïnd bij alle ondernemingen van een bepaalde bedrijfssector, alleen dan niet als staatsmiddelen mogen worden beschouwd als is voldaan aan elk van de volgende vier voorwaarden: 1. de betrokken maatregel is vastgesteld door de beroepsorganisatie die de ondernemingen en de werknemers van een bedrijfssector vertegenwoordigt, en dient niet als instrument voor de uitvoering van door de staat vastgesteld beleid; 2. de verwezenlijking van de doelstellingen van de betrokken maatregel wordt volledig gefinancierd door de bijdragen van de ondernemingen van de sector; 3. de wijze van financiering en het percentage/bedrag van de bijdragen worden in de beroepsorganisatie van de bedrijfssector vastgesteld door de vertegenwoordigers van werkgevers en werknemers zonder enige bemoeienis van de staat; 4. de bijdragen moeten voor de financiering van de maatregel worden gebruikt zonder dat de staat daarbij kan ingrijpen. (18) De onderhavige maatregel lijkt niet aan al deze voorwaarden te voldoen. Ten minste één ervan is niet vervuld, aangezien, zoals in punt 7 is uiteengezet, de verordeningen van het Productschap Pluimvee en Eieren die aan ondernemingen heffingen opleggen voor de financiering van de verwezenlijking van een in die verordeningen genoemd specifiek doel, moeten worden goedgekeurd door de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Bijgevolg heeft de Nederlandse regering een gelegenheid om in te grijpen in de vaststelling van de financieringsvoorschriften van de maatregel. (19) Aangezien niet aan alle voorwaarden van het Pearle-arrest is voldaan, mag worden geconcludeerd dat de opbrengsten van de bestemmingsheffingen in het kader van de onderhavige maatregel in feite staatsmiddelen zijn. (20) Wat de overige eisen voor de toepasselijkheid van artikel 87, lid 1, van het EG-Verdrag betreft, begunstigt de onderhavige maatregel de productie in de pluimveesector. De steun begunstigt bepaalde ondernemingen (pluimveehouders) en kan invloed hebben op de positie van Nederland in 2 Zie het arrest van 13 maart 2001 in zaak C-379/98, punt 58, en het arrest van 20 november 2003 in zaak C-126/01, punt Arrest van het Hof (Eerste kamer) van 15 juli 2004 Pearle BV, Hans Prijs Optiek Franchise BV en Rinck Opticiëns BV tegen Hoofdbedrijfschap Ambachten.

5 deze sector. Aangezien de Nederlandse ondernemingen hun activiteiten ontplooien op een zeer concurrentiegerichte internationale markt 4, kan worden gesteld dat het een maatregel betreft die de mededinging vervalst of dreigt te vervalsen en die het handelsverkeer tussen de lidstaten ongunstig beïnvloedt. Daarom gaat het bij de maatregel om staatssteun en is het bepaalde in artikel 87, lid 1, van het EG-Verdrag van toepassing. (21) Op grond van artikel 87, leden 2 en 3, kunnen echter uitzonderingen worden gemaakt op het in artikel 87, lid 1, vastgestelde verbod. Gezien de kenmerken van dit geval, is de enige mogelijke uitzondering die waarin is voorzien bij artikel 87, lid 3, onder c), waar is bepaald dat steunmaatregelen om de ontwikkeling van bepaalde vormen van economische bedrijvigheid of van bepaalde regionale economieën te vergemakkelijken als verenigbaar met de gemeenschappelijke markt kunnen worden beschouwd, mits de voorwaarden waaronder het handelsverkeer plaatsvindt daardoor niet zodanig worden veranderd dat het gemeenschappelijk belang wordt geschaad. (22) Bijgevolg moet worden onderzocht of een uitzondering kan worden gemaakt op het in artikel 87, lid 1, van het EG-Verdrag neergelegde algemene beginsel dat staatssteun onverenigbaar is met de gemeenschappelijke markt Steun voor dierziektepreventie (23) De steunmaatregel en het gebruik van bestemmingsheffingen zijn door de Commissie goedgekeurd in het kader van steunmaatregelen N 769/1996, N 451/1998 en N 334/ Deze maatregelen zijn goedgekeurd op basis van de algemene beleidsvoorwaarden van de Commissie en/of die van punt 11.4 van de richtsnoeren voor staatssteun in de landbouwsector 6. (24) Inmiddels zijn de communautaire richtsnoeren voor staatssteun in de landbouw- en de bosbouwsector (hierna "de nieuwe richtsnoeren" genoemd) en de groepsvrijstellingsverordening 8 van kracht geworden. De onderhavige maatregel is aangemeld na de inwerkingtreding van de nieuwe richtsnoeren en de vrijstellingsverordening. Indien de maatregel niet onder de vrijstellingsverordening valt, moet hij worden getoetst aan de voorwaarden in de nieuwe richtsnoeren. (25) De groepsvrijstellingsverordening is van toepassing op transparante steunmaatregelen voor kleine en middelgrote ondernemingen. Een steunmaatregel die wordt gefinancierd met een systeem van bestemmingsheffingen, is per definitie niet beperkt tot kleine en middelgrote 4 De landbouwproductie in Nederland vertegenwoordigde in 2005 een waarde van 20,965 miljard euro, ofwel 1,7% van het BBP. Bron: Eurostat Het in N 334/1999 genoemde maximum is bij N 352/2004 gewijzigd. Het in N 352/2004 genoemde maximum is niet aangepast. 6 Communautaire richtsnoeren voor staatssteun in de landbouwsector, PB C 28 van , blz Communautaire richtsnoeren voor staatssteun in de landbouw- en de bosbouwsector , PB C 319 van , blz Verordening (EG) nr. 1857/2006 van de Commissie betreffende de toepassing van de artikelen 87 en 88 van het Verdrag op staatssteun voor kleine en middelgrote ondernemingen die landbouwproducten produceren, en tot wijziging van Verordening (EG) nr. 70/2001, PB L 358 van , blz. 3.

6 ondernemingen en kan dus niet als een transparante steunmaatregel worden beschouwd. De vrijstellingsverordening is bijgevolg niet van toepassing. (26) De kennisgeving heeft slechts betrekking op een wijziging van de bestemmingsheffing, en niet van de steunmaatregelen (zie de punten 8, 9 en 10). Deze beoordeling heeft daarom uitsluitend betrekking op de wijziging van de bestemmingsheffing. De steun die uit het fonds wordt uitgekeerd, is derhalve niet opnieuw door de Commissie beoordeeld. (27) Wel worden de Nederlandse autoriteiten erop gewezen dat zij krachtens punt 196 van de nieuwe richtsnoeren de nodige maatregelen moeten nemen om de steunregelingen N 769/96, N 451/1998, en N 334/1999 uiterlijk op 31 december 2007 in overeenstemming te brengen met de communautaire richtsnoeren voor staatssteun in de landbouw- en de bosbouwsector De Nederlandse regering heeft laten weten zich van deze verplichting bewust te zijn Onderzoek en ontwikkeling (28) Tot 1 januari 2007 werd in punt 17 van de richtsnoeren voor staatssteun in de landbouwsector 10, "steun voor onderzoek en ontwikkeling", verwezen naar de criteria van de geldende communautaire kaderregeling inzake staatssteun voor onderzoek en ontwikkeling 11. Met de inwerkingtreding van de communautaire kaderregeling inzake staatssteun voor onderzoek, ontwikkeling en innovatie op 1 januari 2007 zijn de specifieke criteria voor onderzoek en ontwikkeling in de landbouw te vinden in punt 9 van deze kaderregeling. (29) De aanpassing van de heffing behelst geen wijziging van de inhoud van de steun die wordt verleend voor onderzoek en ontwikkeling. De activiteiten betreffen onderzoek en ontwikkeling voor de pluimveesector, zoals beschreven en goedgekeurd op grond van N 451/1998 (praktisch onderzoek op het gebied van dierenwelzijn, milieu, huisvesting, bedrijfsbeheer, voeder, bemestingsproblemen, rasverbetering en het verzamelen van meer gegevens over de preventie van besmetting met salmonella en campylobacter). De kennisgeving heeft slechts betrekking op een wijziging van de bestemmingsheffing, en niet van de steunmaatregelen (zie de punten 8, 9 en 10). Deze beoordeling heeft daarom uitsluitend betrekking op de wijziging van de bestemmingsheffing. De steun die uit het fonds wordt uitgekeerd is derhalve niet opnieuw door de Commissie beoordeeld. (30) De Nederlandse autoriteiten worden eraan herinnerd dat in punt 9 van de communautaire kaderregeling inzake staatssteun voor onderzoek, ontwikkeling en innovatie is bepaald aan welke voorwaarden de steun voor onderzoek en ontwikkeling in de landbouwsector moet voldoen, en dat steun 9 PB C 319 van , blz PB C 28 van , blz PB C 45 van , blz. 5, zoals later gewijzigd wat de toepassing ervan in de landbouwsector betreft (PB C 48 van , blz. 2).

7 tot 100% van de onderzoekskosten alleen is toegestaan zolang aan deze voorwaarden wordt voldaan Bestemmingsheffingen (31) De voorwaarden voor de bestemmingsheffing zijn eerder onderzocht, namelijk in het kader van N 451/1998 en N 334/1999. Het in het kader van bovengenoemde steunmaatregelen goedgekeurde systeem van bestemmingsheffingen wordt niet in belangrijke mate gewijzigd door de huidige verhoging van een aantal heffingen voor de pluimveesector, noch door de invoering van de nieuwe heffingen voor bepaalde onderdelen van de sector. (32) De Nederlandse autoriteiten hebben aangegeven dat ingevoerde producten van de heffing vrijgesteld blijven. Discriminatie tussen producten die op de thuismarkt worden verwerkt en/of afgezet, enerzijds, en producten die worden uitgevoerd, anderzijds, is uitgesloten, onder meer omdat alle producten in dezelfde mate kunnen profiteren van de steunmaatregelen die uit de opbrengst van de bestemmingsheffing worden gefinancierd 12. (33) Uit door de Nederlandse autoriteiten verstrekte informatie blijkt dat de heffingen de prijzen van de eindproducten niet zullen beïnvloeden; die prijzen worden namelijk bepaald door de veranderingen in de vraag en het aanbod op de vrije markt. Daarom wordt niet verwacht dat de vrije handel in goederen op de interne markt zal worden beperkt als gevolg van de verhoging van de heffingen. (34) Bijgevolg voldoet de onderhavige aanpassing van de steunregeling die eerder onder de nummers N 451/1998 en N 334/1999 is goedgekeurd, aan de criteria voor een uitzondering op grond van artikel 87, lid 3, onder c), van het EG-Verdrag, omdat deze aanpassing de ontwikkeling van de pluimveesector vergemakkelijkt, zonder dat de voorwaarden waaronder het handelsverkeer plaatsvindt zodanig worden veranderd, dat het gemeenschappelijk belang wordt geschaad. 4. Besluit (35) Aangezien de wijziging van de bestemmingsheffing voldoet aan de nieuwe richtsnoeren, kan de maatregel uit hoofde van artikel 87, lid 3, onder c), van het EG-Verdrag als verenigbaar met de gemeenschappelijke markt worden beschouwd. Daarom heeft de Commissie besloten de steun als verenigbaar met het EG-Verdrag te beschouwen. 12 Een dergelijke belasting is in strijd met het discriminatieverbod van artikel 95 van het Verdrag, wanneer de uit de bestemming van de opbrengst van de belasting voortvloeiende voordelen voor de belaste binnenlandse producten die op de binnenlandse markt worden verwerkt of verhandeld, de op deze producten drukkende last slechts ten dele compenseren (vgl. Arrest van het Hof van Justitie in zaak C-234/1999 van 23 april 2002).

8 (36) Mocht deze brief vertrouwelijke gegevens bevatten die niet aan derden mogen worden bekendgemaakt, wordt u verzocht de Commissie daarvan binnen vijftien werkdagen na ontvangst van deze brief in kennis te stellen. Ontvangt de Commissie binnen de vastgestelde termijn geen met redenen omkleed verzoek, dan neemt zij aan dat u instemt met mededeling aan derden en bekendmaking van de volledige tekst van dit schrijven in de authentieke taal op de volgende website: Een dergelijk verzoek dient bij aangetekende brief of per fax te worden gericht aan: Europese Commissie Directoraat-generaal Landbouw en plattelandsontwikkeling Directoraat H B-1049 Brussel Faxnummer: Met bijzondere hoogachting, Voor de Commissie Mariann Fischer Boel Lid van de Commissie