EUROPESE COMMISSIE. Bij het nemen van dit besluit heeft de Commissie zich gebaseerd op de volgende overwegingen:

Transcriptie

1 EUROPESE COMMISSIE Brussel, C(2007) 2543 Betreft: Steunmaatregelen van de staten / Nederland Steunmaatregel N 125/2007 Wijziging van steunmaatregel N 517/2006 om het maximumbedrag aan te passen dat wordt bijeengebracht via een heffing van het Productschap Vee en Vlees ten behoeve van het Veeziektenfonds schapen en geiten. Excellentie, De Commissie wenst Nederland ervan in kennis te stellen dat zij na onderzoek van de informatie die de Nederlandse autoriteiten over de bovenvermelde steunmaatregel hebben verstrekt, heeft besloten geen bezwaar te maken tegen de betrokken steun omdat deze verenigbaar is met het EG-Verdrag. Bij het nemen van dit besluit heeft de Commissie zich gebaseerd op de volgende overwegingen: 1. Procedure (1) Bij brief van 8 maart 2007, geregistreerd op 9 maart 2007, hebben de Nederlandse autoriteiten de Commissie overeenkomstig artikel 88, lid 3, van het EG-Verdrag in kennis gesteld van de bovenvermelde maatregel. Aanvullende informatie is verstrekt bij brief van 12 april 2007, geregistreerd op 13 april Beschrijving 2.1 Titel (2) Wijziging van steunmaatregel N 517/2006 om het maximumbedrag aan te passen dat wordt bijeengebracht via een heffing van het Productschap Vee en Vlees ten behoeve van het Veeziektenfonds schapen en geiten. 2.2 Begrotingsmiddelen (3) Het maximumbedrag dat het Productschap Vee en Vlees kan innen voor de preventie en uitroeiing van dierziekten in de sector schapen en geiten, is euro. Zijne Excellentie de heer Maxime J.M. Verhagen Minister van Buitenlandse Zaken Bezuidenhoutseweg 67 Postbus NL EB Den Haag Europese Commissie, B-1049 Brussel - België. Telefoon (centrale): (32-2) Kamer: Loi 130 5/126. Telefoon (doorkiesnummer): (32-2) Fax: (32-2)

2 (4) Of deze maximale begrotingsmiddelen moeten worden opgebracht, is afhankelijk van de kosten die werkelijk worden gemaakt voor de preventie en uitroeiing van dierziekten in de sector schapen en geiten. Voor de bestemmingsheffing is een maximum bepaald om de nodige maatregelen te kunnen financieren; de werkelijke uitgaven kunnen lager zijn, en dus kan ook een lagere heffing worden opgelegd. 2.3 Looptijd (5) Tot 2010, waarbij de heffing pas zal worden opgelegd nadat deze door de Commissie is goedgekeurd. 2.4 Begunstigden (6) De sector schapen en geiten in Nederland. 2.5 Aanpassing van de steunmaatregel (7) De Nederlandse landbouw en agro-industrie kennen naast de niet-gouvernementele organisaties met rechtspersoonlijkheid nog een vorm van vertegenwoordiging: de productschappen, dit zijn verticale publiekrechtelijke organisaties per sector. De productschappen zijn hoofdzakelijk werkzaam op het gebied van de voedselveiligheid, het dierenwelzijn, kwaliteit, afzetbevordering en de arbeidsomstandigheden. Een deel van hun activiteiten betreft de uitvoering van Europese regelgeving. Verordeningen van het Productschap Vee en Vlees waarbij aan producenten en ondernemingen heffingen worden opgelegd voor de financiering van de verwezenlijking van een in die verordeningen genoemd specifiek doel, behoeven de goedkeuring van de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. (8) De gemelde steunmaatregel wijzigt de begrotingsmiddelen voor de steunmaatregel die de Commissie heeft goedgekeurd onder nummer N 517/2006. Het betreft steun voor de preventie en uitroeiing van dierziekten. Het gaat om een wijziging van het maximumbedrag dat wordt geïnd via een heffing in de sector schapen en geiten, en dus van de maximale begrotingsmiddelen die beschikbaar zijn voor de preventie en uitroeiing van dierziekten in deze sector. (9) Bij steunmaatregel N 517/2006 was sprake van een maximaal totaalbedrag aan begrotingsmiddelen ten bedrage van euro. Deze begrotingsmiddelen zouden worden bijeengebracht door middel van maximumheffingen ten bedrage van 192 euro per UBN voor schapenbedrijven, 168 euro per UBN voor geitenbedrijven, 1,98 euro per schaap en 1,68 euro per geit. De onderhavige melding betreft een aanpassing van het maximale totaalbedrag, namelijk een verhoging tot euro omdat dit het maximumbedrag is dat via de genoemde maximumheffingen kan worden bijeengebracht. (10) De Nederlandse autoriteiten en de veehouderijsector hebben een overeenkomst gesloten over de financiële structuur voor het dekken van de kosten van de preventieve en uitroeiingsmaatregelen in het geval van de uitbraak van een besmettelijke dierziekte in Nederland, een lidstaat of een derde land. De overeenkomst verplicht de sector ertoe om voor de periode tot

3 2010 via bestemmingsheffingen een maximumbedrag en -percentage voor preventieve en uitroeiingsmaatregelen te betalen. (11) De gemelde heffing zal worden gebruikt voor het Veeziektenfonds van het Productschap Vee en Vlees en vormt de bijdrage van de betrokken sector vee en vlees aan het Diergezondheidsfonds van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Het Diergezondheidsfonds omvat de bijdragen van alle sectoren voor de preventie en uitroeiing van dierziekten, waarbij een beroep op dat fonds wordt gedaan in het geval dat in Nederland, een lidstaat of een derde land een dierziekte uitbreekt die op grond van EU-regelgeving moet worden uitgeroeid. (12) Het stelsel van bestemmingsheffingen ter dekking van de kosten van de preventie en uitroeiing van dierziekten is door de Commissie goedgekeurd in het kader van de steunmaatregelen N 700/2000 en N 517/2006. (13) De Nederlandse autoriteiten hebben verklaard dat alle in het kader van steunmaatregel N 517/2006 meegedeelde voorwaarden en modaliteiten van kracht blijven. Voorts hebben zij aangegeven dat de steun zal worden toegekend in natura in de vorm van gesubsidieerde diensten. De steunregeling zal binnen drie jaar na het ontstaan van de uitgaven of het verlies worden ingevoerd en de steun zal binnen de in artikel 10, lid 8, van Verordening (EG) nr. 1854/2006 gestelde termijn van vier jaar aan de landbouwers worden betaald. 2.6 Rechtsgrondslag (14) Wet op de bedrijfsorganisatie (artikel 126), Instellingsbesluit Productschap Vee en Vlees (artikelen 10 en 12), Verordening bestemmingsheffingen Veeziektenfonds schapen en geiten (PVV) 2006, concept-verordening tot wijziging van de Verordening bestemmingsheffingen Veeziektenfonds schapen en geiten (PVV) Steunintensiteit (15) Maximaal 100%. 2.8 Cumulatie (16) De steun kan niet worden gecumuleerd met andere steun voor hetzelfde doel. 3. Beoordeling 3.1. De vraag of het staatssteun betreft (17) Voor de toepasselijkheid van artikel 87, lid 1, van het Verdrag is nodig dat de steun door een staat of met staatsmiddelen wordt bekostigd en bepaalde ondernemingen begunstigt in die zin dat hij de ontvangende onderneming een economisch voordeel verschaft dat deze onder normale marktomstandigheden niet zou hebben verkregen. Ten slotte is daarvoor nodig dat de steun de mededinging vervalst of dreigt te vervalsen en het handelsverkeer tussen de lidstaten ongunstig beïnvloedt.

4 (18) Wat de vraag betreft of de opbrengsten van bestemmingsheffingen al of niet als staatsmiddelen kunnen worden beschouwd, moet worden opgemerkt dat met betrekking tot staatsmiddelen geen onderscheid dient te worden gemaakt tussen de gevallen waarin de steun rechtstreeks door de staat wordt verleend, en de gevallen waarin de steun via door de staat daartoe aangewezen of opgerichte publiek- of privaatrechtelijke lichamen wordt verleend 1. (19) Op 15 juli 2004 heeft het Hof van Justitie in zijn arrest in de zaak Pearle 2 (zaak C-345/02) opgemerkt dat verplichte bijdragen die door een intermediair orgaan worden geïnd bij alle ondernemingen van een bepaalde bedrijfssector, alleen dan niet als staatsmiddelen mogen worden beschouwd als is voldaan aan alle vier de volgende voorwaarden: de betrokken maatregel is vastgesteld door de beroepsorganisatie die de ondernemingen en de werknemers van een bedrijfssector vertegenwoordigt, en dient niet als instrument voor de uitvoering van door de staat vastgesteld beleid; de verwezenlijking van de doelstellingen van de betrokken maatregel wordt volledig gefinancierd door de bijdragen van de ondernemingen van de sector; de wijze van financiering en het percentage/bedrag van de bijdragen worden in de beroepsorganisatie van de bedrijfssector vastgesteld door de vertegenwoordigers van werkgevers en werknemers zonder enige bemoeienis van de staat; de bijdragen moeten voor de financiering van de maatregel worden gebruikt zonder dat de staat daarbij kan ingrijpen. (20) De onderhavige maatregel lijkt niet aan al deze voorwaarden te voldoen. Ten minste één ervan is niet vervuld aangezien, zoals in punt 7 is uiteengezet, de verordeningen van het Productschap Vee en Vlees waarbij aan ondernemingen heffingen worden opgelegd voor de financiering van de verwezenlijking van een in die verordeningen genoemd specifiek doel, de goedkeuring behoeven van de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Bijgevolg heeft de Nederlandse regering een gelegenheid om in te grijpen in de bepaling van de financieringsmodaliteiten van de maatregel. (21) Aangezien niet aan alle voorwaarden van het Pearle-arrest is voldaan, mag worden geconcludeerd dat de opbrengsten van de bestemmingsheffingen in het kader van de onderhavige maatregel in feite staatsmiddelen zijn. (22) Wat de overige eisen voor de toepasselijkheid van artikel 87, lid 1, van het EG-Verdrag betreft, begunstigt de onderhavige maatregel de productie in de sector schapen en geiten. Hij komt bepaalde ondernemingen ten goede (schapen- en geitenbedrijven die nadeel ondervinden door de uitbraak van een dierziekte) en kan van invloed zijn op de positie van Nederland in de sector 1 Zie het arrest van 13 maart 2001 in zaak C-379/98, punt 58, en het arrest van 20 november 2003 in zaak C-126/01, punt Arrest van het Hof (Eerste kamer) van 15 juli 2004 Pearle BV, Hans Prijs Optiek Franchise BV en Rinck Opticiëns BV tegen Hoofdbedrijfschap Ambachten.

5 schapen en geiten. Aangezien de Nederlandse ondernemingen hun activiteiten ontplooien op een internationale markt met zeer veel concurrentie, kan worden gesteld dat het een maatregel betreft die de mededinging vervalst of dreigt te vervalsen 3 en die het handelsverkeer tussen de lidstaten ongunstig beïnvloedt. Daarom gaat het bij de maatregel om staatssteun en is het bepaalde in artikel 87, lid 1, van het EG-Verdrag van toepassing. (23) Op grond van artikel 87, leden 2 en 3, kunnen echter uitzonderingen worden gemaakt op het in artikel 87, lid 1, neergelegde verbod. Gezien de kenmerken van dit geval, is de enige mogelijke uitzondering die waarin is voorzien bij artikel 87, lid 3, onder c), waar is bepaald dat steunmaatregelen om de ontwikkeling van bepaalde vormen van economische bedrijvigheid of van bepaalde regionale economieën te vergemakkelijken als verenigbaar met de gemeenschappelijke markt kunnen worden beschouwd, mits de voorwaarden waaronder het handelsverkeer plaatsvindt daardoor niet zodanig worden veranderd dat het gemeenschappelijk belang wordt geschaad. (24) Bijgevolg moet worden onderzocht of een uitzondering kan worden gemaakt op het in artikel 87, lid 1, van het EG-Verdrag neergelegde algemene beginsel dat staatssteun onverenigbaar is met de gemeenschappelijke markt Steun in het geval van de uitbraak van een dierziekte (25) De steunmaatregel en het gebruik van bestemmingsheffingen zijn door de Commissie goedgekeurd in het kader van de steunmaatregelen N 700/2000 en N 517/2006. Deze goedkeuringen waren gebaseerd op punt 11.4 van de communautaire richtsnoeren voor staatssteun in de landbouwsector 4. (26) Inmiddels zijn de communautaire richtsnoeren voor staatssteun in de landbouw- en de bosbouwsector (hierna "de nieuwe richtsnoeren" genoemd) en Verordening (EG) nr. 1857/2006 van de Commissie betreffende de toepassing van de artikelen 87 en 88 van het Verdrag op staatssteun voor kleine en middelgrote ondernemingen die landbouwproducten produceren, en tot wijziging van Verordening (EG) nr. 70/ (hierna "de groepsvrijstellingsverordening" genoemd) van kracht geworden. De Commissie wijst erop dat de onderhavige maatregel is gemeld nadat de groepsvrijstellingsverordening en de nieuwe richtsnoeren in werking waren getreden. (27) De steun in het geval van de uitbraak van een dierziekte valt onder punt V.B.4. van de nieuwe richtsnoeren: steun ter bestrijding van dier- en plantenziekten. In dat punt staat dat de steunmaatregel moet voldoen aan de volgende voorwaarden: 3 Volgens de jurisprudentie van het Hof van Justitie komt een verbetering van de concurrentiepositie van een onderneming dankzij staatssteun in het algemeen neer op vervalsing van de concurrentie ten opzichte van andere, concurrerende ondernemingen die de betrokken steun niet ontvangen, zaak C-730/79, Jurispr. 1980, blz. 2671, punten 11 en Communautaire richtsnoeren voor staatssteun in de landbouwsector, PB C 28 van , blz Communautaire richtsnoeren voor staatssteun in de landbouw- en de bosbouwsector , PB C 319 van , blz Verordening (EG) nr. 1857/2006 van de Commissie betreffende de toepassing van de artikelen 87 en 88 van het Verdrag op staatssteun voor kleine en middelgrote ondernemingen die landbouwproducten produceren, en tot wijziging van Verordening (EG) nr. 70/2001, PB L 358 van , blz. 3.

6 1. De in artikel 10 van de groepsvrijstellingsverordening vastgestelde voorwaarden 7 : a. Steun om landbouwers te vergoeden voor de kosten in verband met de voorkoming en uitroeiing van dier( )ziekten (...), gezondheidscontroles, testen en andere controlemaatregelen, aankoop en toediening van vaccins, geneesmiddelen ( ), de slacht ( ) van dieren ( ), is verenigbaar met de gemeenschappelijke markt ( ) indien hij aan de volgende voorwaarden ( ) voldoet: de brutosteunintensiteit mag niet meer bedragen dan 100%; de steun wordt in natura in de vorm van gesubsidieerde diensten toegekend en mag niet de vorm aannemen van rechtstreekse geldelijke betalingen aan de producent. b. Het maximumbedrag van de ( ) voor steun in aanmerking komende kosten of verliezen moet worden verminderd met: in het kader van verzekeringsregelingen ontvangen bedragen en vanwege de ziekte niet gemaakte kosten die zonder de ziekte wel zouden zijn gemaakt. c. De betalingen moeten betrekking hebben op ziekten of plagen waarvoor wettelijk, bestuursrechtelijk of administratief vastgestelde communautaire of nationale bepalingen gelden. De betalingen moeten worden gedaan in het kader van een communautair, nationaal of regionaal openbaar programma ter voorkoming, beheersing of uitroeiing van de betrokken ziekte of plaag. Het programma dient een duidelijke identificatie van de betrokken ziekte of plaag, alsmede een beschrijving van de desbetreffende maatregelen te bevatten. d. De steun mag geen betrekking hebben op een ziekte waarvoor de communautaire wetgeving in specifieke heffingen ter financiering van controlemaatregelen voorziet. e. Is in de communautaire wetgeving bepaald dat de kosten van bepaalde maatregelen door het landbouwbedrijf moeten worden gedragen, dan mag voor die maatregelen evenmin steun worden toegekend ( ). f. Wat dierziekten betreft, wordt steun toegekend voor de ziekten die zijn vermeld in de lijst van dierziekten die is opgesteld door de Wereldorganisatie voor diergezondheid (OIE), en/of in de lijst van dierziekten die is opgenomen in de bijlage bij Beschikking 90/424/EEG van de Raad. g. De steunregelingen moeten uiterlijk drie jaar na het ontstaan van de uitgaven of het verlies worden ingevoerd. De steun moet binnen vier jaar na die gebeurtenis worden betaald. 2. Wanneer steun wordt verleend in het kader van communautaire en/of nationale en/of regionale steunregelingen, zal de Commissie het bewijs verlangen dat 7 Punt 133 van de nieuwe richtsnoeren.

7 overcompensatie door middel van het cumuleren van verschillende regelingen onmogelijk is Het moet gaan om steun ten behoeve van landbouwers 9. (28) Wat de voorwaarden 1a tot en met 1g betreft: 1a. De steun bedraagt maximaal 100% (punt 15) en wordt verleend in natura in de vorm van gesubsidieerde diensten (punt 13). 1b. De Nederlandse autoriteiten hebben aangegeven dat elk in het kader van een verzekeringsregeling ontvangen bedrag en de kosten die als gevolg van de ziekte niet zijn gemaakt, maar anders wel zouden zijn gemaakt, in mindering zullen worden gebracht op de steun die op grond van de gemelde maatregel wordt ontvangen. 1c en 1f. Bij de Nederlandse Gezondheids- en Welzijnswet voor Dieren en de regelingen die op grond van die wet kunnen worden ingesteld, gaat het om dwingende besluiten inzake de preventie en uitroeiing van dierziekten, mede ter uitvoering van communautaire regelgeving. Er kunnen bijvoorbeeld maatregelen worden genomen ter vergoeding van verloren gegane dieren, van de met extra onderzoek gemoeide kosten en van de kosten in verband met een systeem voor vroege waarschuwing. Het bedrag van de vergoeding wordt op individueel niveau vastgesteld en blijft beperkt tot de werkelijke schade. Er wordt alleen steun toegekend voor dierziekten die op grond van EU-regelgeving moeten worden uitgeroeid en waarvoor een nationaal preventie-, controle- of uitroeiingsprogramma bestaat (punt 11). In het nationale programma wordt de betrokken ziekte specifiek geïdentificeerd, waarbij ook een beschrijving wordt gegeven van de maatregelen die kunnen worden genomen. 1d en 1e. Er wordt geen steun verleend voor maatregelen ter bestrijding van ziekten waarvoor de communautaire regelgeving in het opleggen van specifieke heffingen voorziet, en evenmin wordt steun verleend voor maatregelen ten aanzien waarvan in de communautaire regelgeving is bepaald dat de kosten ervan door het landbouwbedrijf moeten worden gedragen. 1g. De Nederlandse autoriteiten hebben verklaard dat de steunregeling binnen drie jaar na de gebeurtenis zal worden ingevoerd en dat de steun binnen vier jaar na de gebeurtenis zal worden betaald (punt 13). (29) Wat voorwaarde 2 betreft: De steun wordt verleend in het kader van een nationale steunregeling. De Nederlandse autoriteiten hebben het bewijs geleverd dat cumulatie met communautaire steunregelingen onmogelijk zal zijn. Zij hebben verklaard dat de opbrengsten van de heffing die het Productschap Vee en Vlees in de sector schapen en geiten int, niet voor enig ander doel kunnen worden gebruikt dan de vergoeding van de kosten van de preventie- en uitroeiingsmaatregelen die na de uitbraak van een dierziekte in Nederland, een lidstaat of een derde land worden genomen. Het via de eenmalige heffing bijeengebrachte geld wordt overgemaakt aan het Veeziektenfonds schapen en geiten en kan alleen worden gebruikt om te voldoen aan de verplichting van 8 Punt 136 van de nieuwe richtsnoeren. 9 Punt 137 van de nieuwe richtsnoeren.

8 de sector schapen en geiten bij te dragen in de kosten van de preventie en uitroeiing van in EU-regelgeving genoemde dierziekten in die sector (punten 10 en 11). (30) Wat voorwaarde 3 betreft: De steun voor de preventie en uitroeiing van ziekten bij schapen en geiten wordt uitsluitend ten bate van de landbouwers betaald (punt 13). (31) Gezien de in het kader van de steunmaatregelen N 700/2000 en N 517/2006 verstrekte informatie, het feit dat het doel, de begunstigden en de modaliteiten van de steunmaatregel ongewijzigd blijven en het feit dat wordt voldaan aan de in de nieuwe richtsnoeren bepaalde voorwaarden, is de steun in overeenstemming met het huidige beleid van de Commissie, dat steun toestaat tot 100% van de kosten van de vergoedingen in het kader van de preventie en uitroeiing van dierziekten Bestemmingsheffingen (32) De aanpassing inzake de te innen heffing betreft slechts een verhoging van het maximale totaalbedrag aan begrotingsmiddelen van euro tot euro. De maatregel brengt geen verandering in de maximale individuele heffingen die kunnen worden opgelegd. Via de heffing wordt eenmalig de maximale bijdrage van de sector voor de periode van 1 januari 2006 tot en met 31 december 2009 geïnd. (33) De Nederlandse autoriteiten hebben verklaard dat geen sprake is van discriminatie tussen binnenslands geproduceerde en verhandelde producten en geïmporteerde of geëxporteerde producten. De steunmaatregelen die uit de opbrengsten van de bestemmingsheffing worden gefinancierd, kunnen gelijkelijk en volledig alle producten ten goede komen. (34) Voorts hebben de Nederlandse autoriteiten aangegeven dat de heffing (op zichzelf) de prijzen van eindproducten niet zal beïnvloeden. Die prijzen worden bepaald door de ontwikkeling van vraag en aanbod op de vrije markt. Daarom zijn geen beperkingen van het vrije verkeer van goederen op de interne markt als gevolg van de verhoging van de heffing te verwachten. (35) Bijgevolg voldoet de onderhavige aanpassing van de steunregeling die eerder onder de nummers N 700/2000 en N 517/2006 is goedgekeurd, aan de criteria voor een uitzondering op grond van artikel 87, lid 3, onder c), van het EG-Verdrag, omdat deze aanpassing de ontwikkeling van de sector schapen en geiten vergemakkelijkt zonder dat de voorwaarden waaronder het handelsverkeer plaatsvindt zodanig worden veranderd dat het gemeenschappelijk belang wordt geschaad. 4. Besluit (36) Aangezien de maatregel voldoet aan de communautaire richtsnoeren voor staatssteun in de landbouwsector, kan hij als verenigbaar met de gemeenschappelijke markt op grond van artikel 87, lid 3, onder c), van het EG-Verdrag worden beschouwd. Daarom heeft de Commissie besloten de steun als verenigbaar met het EG-Verdrag te beschouwen.

9 (37) Mocht deze brief vertrouwelijke gegevens bevatten die niet aan derden mogen worden bekendgemaakt, dan dient de Commissie daarvan in kennis te worden gesteld binnen vijftien werkdagen te rekenen vanaf de dag waarop u deze brief heeft ontvangen. Als de Commissie binnen deze termijn geen met redenen omkleed verzoek ontvangt, zal worden aangenomen dat u instemt met mededeling aan derden van de inhoud van deze brief en met bekendmaking van de volledige tekst ervan in de authentieke taal op de internetsite: Een dergelijk verzoek dient bij aangetekende brief of per fax te worden gericht aan: Europese Commissie Directoraat-generaal Landbouw en plattelandsontwikkeling Directoraat H B-1049 Brussel Faxnummer : Met bijzondere hoogachting, Voor de Commissie Mariann Fischer Boel Lid van de Commissie