Steunmaatregelen van de Staten / Nederland - Steunmaatregel nr. N 641/ Steun voor de ui-sector

Transcriptie

1 EUROPESE COMMISSIE Brussel, C(2002)1336fin Betreft : Steunmaatregelen van de Staten / Nederland - Steunmaatregel nr. N 641/ Steun voor de ui-sector Excellentie, De Commissie wenst Nederland mee te delen dat zij, na bestudering van de door de Nederlandse autoriteiten verstrekte gegevens over bovengenoemde steunmaatregel, besloten heeft geen bezwaar te maken. Bij dit besluit heeft de Commissie zich gebaseerd op de navolgende overwegingen: 1. PROCEDURE Bij brief van , geregistreerd op , heeft de Permanente Vertegenwoordiging van Nederland bij de Europese Unie bovengenoemde ontwerpmaatregel overeenkomstig artikel 88, lid 3, van het EG-Verdrag bij de Commissie gemeld. Bij brief van 13 februari 2002, geregistreerd op 18 februari 2002, en bij brief van 14 maart 2002, geregistreerd op 14 maart 2002, heeft de Permanente Vertegenwoordiging van Nederland bij de Europese Unie de aanvullende gegevens verstrekt waarom de Commissie de Nederlandse autoriteiten bij brief van 20 november 2001 had verzocht. Zijne Excellentie de Heer J.J. VAN AARTSEN Minister van Buitenlandse Zaken Bezuidenhoutseweg 67 Postbus NL EB 's-gravenhage Wetstraat 200, B-1049 Brussel - België Telefoon: centrale 32 (0) Telex: COMEU B Telegramadress: COMEUR Brussel.

2 2. BESCHRIJVING 2.1. Titel Steun voor de ui-sector Budget Uien De maatregelen zullen worden gefinancierd uit parafiscale heffingen die worden toegepast door het Hoofdproductschap Akkerbouw op basis van de oppervlakten van de uientelers. De heffingsverordening 2001 voorziet in een maximale heffing van 100 NLG (45,38 ) per hectare voor zaai-, plant- en pootuien respectievelijk 25 NLG (11,34 ) voor zilveruien. Op basis hiervan wordt de jaarlijkse opbrengst geschat op NLG ( ,75 ). Dit bedrag zal als volgt worden besteed: Afzetbevordering: NLG ( ,08 ) Onderzoek: NLG ( ,57 ) Kwaliteitscontrole: NLG ( ,07 ) Akkerbouwgewassen De maatregel zal worden gefinancierd uit parafiscale heffingen die worden toegepast op basis van de oppervlakten in gebruik voor uienteelt. De heffingsverordeningen voorzien in een heffing van 4 NLG (1,82 ) per hectare voor poot-, plant- en zilveruien. Voor 2001 is het budget (voor alle akkerbouwgewassen) op NLG geschat, voor 2002 op NLG Looptijd Onbepaald. Ui-sector Begunstigden 2.5. Maatregel Uien De maatregel betreffende afzetbevordering, reclame en onderzoek is in het verleden goedgekeurd (steunmaatregel nr. N 12/98, goedgekeurd op , SG(98)D/7405 en NN 131/99, goedgekeurd op , SG(2000)D100/490). 2

3 Ook de maatregel betreffende kwaliteitscontrole is in het verleden goedgekeurd (N 573/93, goedgekeurd op , SG(94)D/990). De afzetbevordering zal worden verricht door het Nederlands Instituut voor afzetbevordering van uien en uiproducten, NIVUI. De doelgroepen zijn consumenten, supermarkten en de consumenten- en vakpers. Op het niveau van de consument is het de bedoeling de consumptie te verhogen via bij voorbeeld recepten met uien. Voorts wordt beoogd bij de groentespecialisten en groentechefs in supermarkten kennisoverdracht aan de consument te bevorderen. De pers wil men inschakelen om de informatieverstrekking te bevorderen (geen gerichte reclame). De activiteiten betreffen folders, voorlichting, het verzenden van persberichten over diverse nieuwsfeiten omtrent uien en acties als "de dag van de ui". Het onderzoek wordt verricht door PPO (Praktijkonderzoek Plant en Omgeving). Het betreft: kwaliteit van groentegewassen (watervellen in uien), rasonderzoek zaaiuien, onkruidbestrijding, fusarium (soort schimmel) en bestrijding van koprot in uien. De kwaliteitscontrole zal worden verricht door het KCB (Kwaliteits Controle Bureau voor Groenten en Fruit). Onderzoek akkerbouwproducten Het doel van de steunmaatregel is de kwaliteit en de productie- en oogstmethodieken van de akkerbouwgewassen en de ontwikkeling van en het onderzoek naar nieuwe akkerbouwgewassen te verbeteren. De bestaande steunmaatregel (NN 94/98, goedgekeurd op , SG(98)D/9203) wordt uitgebreid naar 3 uiensoorten. 3. BEOORDELING 3.1. Is hier sprake van steun in de zin van het Verdrag? Artikel 87, lid 1, van het Verdrag is van toepassing als de maatregel een onderneming een economisch voordeel biedt dat zij bij een normale bedrijfsvoering niet zou hebben gehad, de steun wordt toegekend aan bepaalde ondernemingen, het voordeel door een lidstaat of uit staatsmiddelen wordt toegekend, en de steun het handelsverkeer tussen de lidstaten merkbaar ongunstig kan beïnvloeden. De Commissie heeft altijd geoordeeld dat opbrengsten van heffingen die op grond van de nationale wetgeving verplicht moeten worden betaald, staatsmiddelen zijn in de zin van artikel 87, lid 1, van het Verdrag, zelfs wanneer de hele opbrengst van de heffing reeds vooraf aan een bepaalde organisatie wordt toegewezen. Aangezien dit hier het geval is, en aan alle andere voorwaarden van artikel 87, lid 1, van het Verdrag lijkt te zijn voldaan, (de maatregel kan het handelsverkeer ongunstig beïnvloeden, bij voorbeeld vanwege het aandeel van Nederland in de communautaire uienproductie - in 1998 was dit 14,6%) lijkt het bij de maatregel op het eerste gezicht om staatssteun te gaan. 3

4 Derhalve moet worden nagegaan of ontheffing kan worden verleend van het algemene beginsel dat steunmaatregelen van de staten als bedoeld in artikel 87, lid 1, onverenigbaar zijn met de gemeenschappelijke markt. Gelet op de aard van de voorgenomen maatregelen kan in dit geval alleen worden verwezen naar de afwijking van artikel 87, lid 3, onder c), van het Verdrag, op grond waarvan maatregelen die de ontwikkeling van bepaalde vormen van economische bedrijvigheid of van bepaalde regionale economieën vergemakkelijken, als verenigbaar met de gemeenschappelijke markt kunnen worden beschouwd, mits de voorwaarden waaronder het handelsverkeer plaatsvindt daardoor niet zodanig worden veranderd dat het gemeenschappelijk belang wordt geschaad Uien De maatregel moet worden beoordeeld in het licht van de punten 13, 17 en 18 van de Communautaire richtsnoeren voor staatssteun in de landbouwsector 1. Afzetbevordering De Nederlandse autoriteiten hebben gegarandeerd dat de maatregelen in overeenstemming zijn met de kadervoorschriften voor nationale steunmaatregelen voor reclame voor landbouwproducten en bepaalde producten die niet onder bijlage II van het EEG-Verdrag vallen, met uitzondering van visserijproducten (87/ C 302/ 06), hierna de kadervoorschriften voor reclame genoemd. Sinds 1 januari 2002 gelden voor staatssteun voor reclame voor landbouwproducten de normen van de Communautaire richtsnoeren inzake staatssteun voor reclame voor in bijlage I van het Verdrag vermelde producten en voor bepaalde niet in bijlage I vermelde producten 2. Met betrekking tot de naleving van deze normen merkt de Commissie het volgende op: a) in het kader van dossier NN 131/99 was de financiering van de reclamecampagne (integraal gedekt door de opbrengst van parafiscale heffingen) in overeenstemming verklaard met het bepaalde in de kadervoorschriften voor nationale steunmaatregelen voor reclame voor landbouwproducten en bepaalde producten die niet onder bijlage II (nu bijlage I) van het EG-Verdrag vallen, met uitzondering van visserijproducten, omdat: - het in de kadervoorschriften vastgelegde maximale steunpercentage niet is overschreden: normaliter mag de overheid volgens de kadervoorschriften niet meer dan 50% van de kosten financieren, terwijl de rest moet worden gefinancierd door de sector; de Commissie is echter van mening dat een financiering uit parafiscale heffingen moet worden beschouwd als een 1 PB C 28 van , corrigendum PB C 232 van PB C 252 van , blz. 5. 4

5 bijdrage van de sector, wat inhoudt dat, wanneer een afzetbevorderingscampagne voor 50% uit parafiscale heffingen en voor 50% met rechtstreekse subsidies van de overheid wordt gefinancierd, het maximumsteunpercentage niet wordt overschreden; op dezelfde wijze voldoet ook een reclamecampagne die volledig uit parafiscale heffingen wordt gefinancierd, aan het in de kadervoorschriften bepaalde maximumsteunpercentage van 50%, - is aangetoond dat aan geen enkel negatief criterium en ten minste één positief criterium van de kadervoorschriften is voldaan, b) ook volgens de nieuwe richtsnoeren is een percentage van 50% overheidssteun toegestaan; rekening houdend met het feit dat de financieringsvoorwaarden voor reclamemaatregelen volgens de door de Nederlandse autoriteiten verstrekte gegevens gelijk zullen zijn aan die van de vorige financiering en in het licht van de in het eerste streepje van bovenstaand punt a) verstrekte toelichtingen, is de Commissie van mening dat het maximale steunpercentage niet zal worden overschreden; c) krachtens de nieuwe richtsnoeren moet ook aan de onder a), eerste streepje, genoemde positieve en negatieve criteria worden voldaan; de Commissie is van mening dat dit het geval is, aangezien de omstandigheden waaronder de financiering van de vorige campagne is goedgekeurd, niet zijn gewijzigd. In het licht van het bovenstaande is de Commissie van mening dat aan de bepalingen van de nieuwe Communautaire richtsnoeren inzake staatssteun voor reclame voor in bijlage I van het Verdrag vermelde producten en voor bepaalde niet in bijlage I vermelde producten is voldaan, en dat de betrokken maatregel bijgevolg in aanmerking komt voor de uitzondering van artikel 87, lid 3, onder c), van het Verdrag, aangezien het gaat om een steunmaatregel om de ontwikkeling van bepaalde vormen van economische bedrijvigheid of van bepaalde regionale economieën te vergemakkelijken, zonder dat de voorwaarden waaronder het handelsverkeer plaatsvindt, zodanig worden veranderd dat het gemeenschappelijk belang wordt geschaad. De Commissie wijst er de Nederlandse autoriteiten evenwel op dat het jaarlijks verslag over de toepassing van de maatregel op grond van punt 68 van de bovengenoemde richtsnoeren vergezeld moet gaan van representatieve monsters van gebruikt reclamemateriaal. Onderzoek In het kader van het huidige beleid van de Commissie op het gebied van O&O in de landbouwsector wordt steun tot 100% van de onderzoekskosten in de landbouwsector toegestaan mits voldaan is aan de vier criteria van de mededeling van de Commissie met betrekking tot wijziging van de communautaire kaderregeling inzake staatssteun voor onderzoek en ontwikkeling (PB C48 van ). De Nederlandse autoriteiten hebben bevestigd dat dit het geval zou zijn. Volgens de Nederlandse autoriteiten zullen de steunmaatregelen op het gebied van O & O in het 5

6 algemeen belang van de betrokken sector zijn. De werkzaamheden op dit gebied zullen de wetenschappelijke en technische kennis verhogen en niet rechtstreeks gericht zijn op specifieke commerciële doelstellingen. Ze zullen niet voor rekening van individuele bedrijven worden uitgevoerd. De onderzoeksresultaten zullen worden bekendgemaakt, en niet alleen aan leden van een bepaalde vereniging, zodat alle potentiële geïnteresseerden gemakkelijk te weten kunnen komen dat de betrokken werkzaamheden worden of zijn uitgevoerd, en dat de resultaten aan alle geïnteresseerden ter beschikking worden gesteld of zullen worden gesteld op hun verzoek. De onderzoeksresultaten zullen onder gelijke voorwaarden qua zowel kosten als tijdstip ter beschikking worden gesteld voor gebruik door alle geïnteresseerden, waaronder de begunstigden van de steun. De steun op het gebied van O&O zal voldoen aan de voorwaarden van bijlage II "Interne steun: grondslag voor vrijstelling van de verlagingsverbintenissen" bij de Overeenkomst inzake de landbouw die in het kader van de multilaterale handelsbesprekingen van de Uruguay-Ronde is gesloten. Bijgevolg voldoet de maatregel aan de criteria om in aanmerking te komen voor een uitzondering op grond van artikel 87, lid 3, onder c), van het Verdrag, omdat hij de ontwikkeling van de betrokken sector vergemakkelijkt zonder de voorwaarden waaronder het handelsverkeer plaatsvindt zodanig te beïnvloeden dat het gemeenschappelijk belang wordt geschaad. Tegen dit aspect van de regeling bestaat uit het oogpunt van de voorschriften inzake staatssteun geen bezwaar. Kwaliteitscontrole De Nederlandse autoriteiten stellen dat er geen sprake is van staatssteun omdat de controle voortvloeit uit communautaire wetgeving (Verordening (EG) nr. 2200/96 van de Raad van 28 oktober 1996 houdende een gemeenschappelijke ordening der markten in de sector groenten en fruit, PB L 297 van , blz. 1). De uiensector heeft direct belang bij de controles en de kosten voor de controles worden volledig gefinancierd via de Heffingsverordening. Volgens de Nederlandse autoriteiten moet de maatregel dan ook eerder als een retributie voor controlekosten worden gezien. De Commissie is het niet eens met dit standpunt: bijdragen van de sector via parafiscale heffingen worden aangemerkt als staatssteun in de zin van artikel 87, lid 1, van het EG-Verdrag, ook al worden ze vervolgens gebruikt om er controlemaatregelen mee te betalen en komen ze overeen met de kosten daarvan. In punt 13.4 van de Communautaire richtsnoeren voor staatssteun in de landbouwsector betreffende steun voor verplichte controlemaatregelen is bepaald dat steun tot 100% van de kosten van deze controles mag worden verleend, tenzij in de gemeenschapswetgeving is vastgelegd welke bedragen door de producenten moeten worden betaald. In het onderhavige geval gaat het om een verplichte controle. Bijgevolg kan een steunintensiteit tot 100% worden toegestaan. Aangezien de Nederlandse autoriteiten hebben aangegeven dat het bedrag voor de financiering van de controles niet meer bedraagt dan de daadwerkelijk voor de uitvoering daarvan gedragen kosten, kan de maatregel in aanmerking komen voor de uitzondering van artikel 87, lid 3, onder c), 6

7 van het Verdrag, aangezien het gaat om een steunmaatregel om de ontwikkeling van bepaalde vormen van economische bedrijvigheid of van bepaalde regionale economieën te vergemakkelijken, zonder dat de voorwaarden waaronder het handelsverkeer plaatsvindt zodanig worden veranderd dat het gemeenschappelijk belang wordt geschaad Akkerbouwgewassen In het kader van het huidige beleid van de Commissie op het gebied van O&O in de landbouwsector wordt steun tot 100% van de onderzoekskosten in de landbouwsector toegestaan mits voldaan is aan de vier criteria van de mededeling van de Commissie met betrekking tot wijziging van de communautaire kaderregeling inzake staatssteun voor onderzoek en ontwikkeling (PB C48 van ). De Nederlandse autoriteiten hebben bevestigd dat dit het geval zou zijn. Volgens de Nederlandse autoriteiten zullen de steunmaatregelen op het gebied van O & O in het algemeen belang van de betrokken sector zijn. De werkzaamheden op dit gebied zullen de wetenschappelijke en technische kennis verhogen en niet rechtstreeks gericht zijn op specifieke commerciële doelstellingen. Ze zullen niet voor rekening van individuele bedrijven worden uitgevoerd. De onderzoeksresultaten zullen worden bekendgemaakt, en niet alleen aan leden van een bepaalde vereniging, zodat alle potentiële geïnteresseerden gemakkelijk te weten kunnen komen dat de betrokken werkzaamheden worden of zijn uitgevoerd, en dat de resultaten aan alle geïnteresseerden ter beschikking worden gesteld of zullen worden gesteld op hun verzoek. De onderzoeksresultaten zullen onder gelijke voorwaarden qua zowel kosten als tijdstip ter beschikking worden gesteld voor gebruik door alle geïnteresseerden, waaronder de begunstigden van de steun. De steun op het gebied van O&O zal voldoen aan de voorwaarden van bijlage II "Interne steun: grondslag voor vrijstelling van de verlagingsverbintenissen" bij de Overeenkomst inzake de landbouw die in het kader van de multilaterale handelsbesprekingen van de Uruguay-Ronde is gesloten. Bijgevolg voldoet de maatregel aan de criteria om in aanmerking te komen voor een uitzondering op grond van artikel 87, lid 3, onde r c), van het Verdrag, omdat hij de ontwikkeling van de betrokken sector vergemakkelijkt zonder de voorwaarden waaronder het handelsverkeer plaatsvindt zodanig te beïnvloeden dat het gemeenschappelijk belang wordt geschaad. Tegen dit aspect van de regeling bestaat uit het oogpunt van de voorschriften inzake staatssteun geen bezwaar Parafiscale heffingen Volgens vaste rechtspraak moet de Commissie, wanneer een steunmaatregel wordt gefinancierd uit een belastingheffing op bepaalde bedrijven of producenten, zowel met de steunmaatregel zelf als met de wijze van financiering ervan rekening houden (Zaak 47/69, HJEG, , blz. 487). De parafiscale heffingen gelden niet voor uit andere lidstaten ingevoerde producten. Bijgevolg hoeft niet te worden nagegaan of de toepassing van de heffing op uit andere lidstaten ingevoerde producten verenigbaar is met de gemeenschappelijke markt. 7

8 Ten aanzien van de selectie van de dienstverleners ten slotte, maakt de Commissie geen bezwaar aangezien volgens de door de Nederlandse autoriteiten verstrekte gegevens: - de keuze voor het NIVUI op een transparante en niet-discriminerende wijze tot stand is gekomen. De door het NIVUI vervulde rol wordt namelijk regelmatig opnieuw geëvalueerd in het licht van de vraag of de plaats van het NIVUI zou kunnen worden ingenomen door een andere organisatie (bij de oprichting was er niemand anders op de markt om de door de steunmaatregel bestreken activiteiten te verrichten), - de keuze voor het PPO ook berust op een transparante en niet-discriminerende selectieprocedure (soms stelt het PPO de sector voor om projecten uit te voeren, maar het gebeurt ook dat de marktdeelnemers van de sector het PPO vragen een onderzoek uit te voeren), - het KCB een instantie voor normcontrole is die is aangewezen op grond van Verordening (EEG) nr. 2251/92 van 29 juli , - wat het onderzoek inzake akkerbouwgewassen betreft, de ondernemingen of privaatrechtelijke organisaties die zouden kunnen worden belast met het verlenen van diensten zullen worden geselecteerd op basis van een procedure die voldoet aan de bepalingen van Richtlijn 92/50/EEG of, indien deze richtlijn niet van toepassing is, op basis van transparante en niet-discriminerende procedures 4. * * * 4. BESLUIT Op basis van de bovenstaande beoordeling heeft de Commissie besloten de steunmaatregel als verenigbaar met het EG-Verdrag te beschouwen. Mocht deze brief vertrouwelijke informatie bevatten die niet mag worden gepubliceerd of medegedeeld aan belanghebbenden, dan wordt U verzocht de Commissie daarvan in kennis te stellen binnen vijftien werkdagen vanaf de ontvangst van deze brief. 3 PB L 219 van , blz Deze op de aanbestedende dienst rustende verplichting tot transparantie houdt in dat aan elke potentiële inschrijver een passende mate van openbaarheid wordt gegarandeerd, zodat de dienstenmarkt voor mededinging wordt geopend en de aanbestedingsprocedures op onpartijdigheid kunnen worden getoetst (arrest van het Hof van Justitie van 7 december 2000 in Zaak C 324/98 - Telaustria Verlags Gmbh en Telefonadress GmbH tegen Telekom Austria AC, punt 62 van de rechtsoverwegingen). 8

9 Als de Commissie binnen de vastgestelde termijn geen met redenen omkleed verzoek heeft ontvangen, wordt U geacht in te stemmen met publicatie of mededeling van de volledige tekst van deze brief. Uw verzoek, met de relevante gegevens, dient per aangetekende brief of fax te worden toegezonden aan onderstaand adres: Europese Commissie Directoraat-generaal Landbouw Directoraat Wetgeving landbouweconomie Loi 130 /120 B-1049 Brussel fax: (+322) ) Met bijzondere hoogachting, Voor de Commissie, Franz FISCHLER Lid van de Commissie 9