Aangezien de aangemelde maatregelen reeds van kracht waren, is de steunregeling overgeheveld naar het register voor de niet-aangemelde steun.

Transcriptie

1 EUROPESE COMMISSIE Brussel, C(2003)4077fin Betreft: Steunmaatregelen van de staten NN 48/2003 (ex N 157/2003) - België(Wallonië) Beheer van het afvoeren en vernietigen van kadavers van dieren die gestorven zijn op landbouwbedrijven in het Waalse Gewest Excellentie, Bij brief van 4 april 2003, geregistreerd op 7 april 2003, heeft de Belgische overheid de Commissie overeenkomstig artikel 88, lid 3, van het Verdrag op de hoogte gebracht van de betrokken maatregelen. Aangezien de aangemelde maatregelen reeds van kracht waren, is de steunregeling overgeheveld naar het register voor de niet-aangemelde steun. Bij brieven van 4 april, 25 juli en 24 oktober 2003, respectievelijk geregistreerd op 7 april, 29 juli en 28 oktober 2003, is inmiddels aanvullende informatie verstrekt. Ik heb de eer u mee te delen dat de Commissie heeft besloten geen bezwaar te maken tegen de betrokken steunmaatregelen. Bij dit besluit heeft de Commissie zich gebaseerd op de volgende overwegingen: I.- Beschrijving 1. De aangemelde regionale steun is bedoeld om alle kosten te dekken die gepaard gaan met het afvoeren, vervoeren, opslaan, verwerken en vernietigen van kadavers van dieren die gestorven zijn op landbouwbedrijven in het Waalse Gewest. 2. Om het beheer van de vernietiging van de kadavers in goede banen te leiden, heeft de overheid van het Gewest een overheidsopdracht voor dienstverlening geplaatst. Zijne Excellentie de heer Louis MICHEL Minister van Buitenlandse Zaken Karmelietenstraat BRUSSEL Europese Commissie, B-1049 Brussel - België. Tel.: (32-2)

2 3. Volgens de door de Belgische autoriteiten verstrekte gegevens zouden de reeds van kracht zijnde steunmaatregelen: - in overeenstemming zijn met de Europese, federale en Gewestelijke wetgeving inzake milieu en volksgezondheid, en met name met Richtlijn 75/442/EEG en de Verordeningen 999/2001 en 1774/2002 van het Europees Parlement en de Raad, en - geen grote schade toebrengen aan het milieu of de menselijke gezondheid. 4. Ter afsluiting van een algemene openbare aanbesteding die via de bekendmaking van de overheidsopdracht voor dienstverlening op 16 augustus 2001 in PB S 156 is gepubliceerd, werd het contract voor deze overheidsopdracht op 31 januari 2002 gegund aan het bedrijf S.A. RENDAC-UDES. De aanbesteding was opgesplitst in drie delen; voor elk deel waren specifieke diensten vereist: - het ophalen van de kadavers op de landbouwbedrijven en het vervoeren ervan naar een verwerkingseenheid, eventueel via een verzamelcentrum of een inrichting waar de kadavers tijdelijk worden opgeslagen; - het verwerken van de kadavers, die in hun geheel als specifiek risicomateriaal 1 worden beschouwd, en het vervoeren van het verwerkingsafval naar verbrandingsinstallaties 2, - het volledig vernietigen van het na deze behandeling ontstane restmateriaal in installaties die ad hoc daarvoor worden bestemd. 5. S.A. RENDAC-UDES heeft als enig bedrijf ingeschreven op de aanbesteding, en wel voor de drie onderdelen. Het op 31 januari 2002 aan het bedrijf gegunde contract heeft een looptijd van 5 jaar. 6. Hoewel de steun rechtstreeks aan het dienstverlenende bedrijf wordt uitgekeerd, komt hij in feite toch ten goede aan de landbouwers, aangezien de door de steun gedekte kosten van de hieronder beschreven handelingen het afvoeren (ophalen en vervoeren) en het vernietigen (opslaan, bewerken, vernietigen en definitief verwijderen) anders volledig ten laste van de landbouwer zouden komen. 7. Het Waalse Afvalbureau, dat onder het ministerie van Milieu van het Waalse Gewest ressorteert, is verantwoordelijk voor de betaling van de facturen die door S.A. RENDAC-UDES worden opgesteld; dit gebeurt deels op forfaitaire basis, deels op basis van prijsopgaven. 8. Bij brief van 25 juli 2003 hebben de Belgische autoriteiten erop gewezen dat de steunregeling alleen van toepassing is op dieren die gestorven zijn op landbouwbedrijven die in het Waalse Gewest zijn gevestigd. Kadavers van op veemarkten of in slachthuizen gestorven dieren vallen dus in geen geval onder de regeling. 1 2 Het betreft hier dierlijke bijproducten van categorie 1, overeenkomstig Verordening 1774/2002. Terugwinning van energie door meeverbranding. 2

3 9. De Belgische autoriteiten beklemtonen tevens dat de bedragen die S.A. RENDAC- UDES rechtstreeks van de overheid ontvangt als tegenprestatie voor de diensten die het bedrijf aan de landbouwers verstrekt, volledig overeenstemmen met de marktprijs voor deze diensten, en er dus geen sprake is van staatssteun aan het betrokken bedrijf. 10. De Belgische autoriteiten voegen hieraan toe dat de prijs waartegen het contract aan S.A. RENDAC-UDES is gegund, in hun ogen gerechtvaardigd was, onder meer in het licht van de gezondheidsvoorschriften in de Verordeningen 999/2001 en 1774/ In hun aanmelding verklaren de Belgische autoriteiten tevens kennis te nemen van het toekomstige beleid van de Commissie inzake staatssteun voor kosten die veroorzaakt worden door gestorven dieren, met name van de bepalingen inzake onrechtmatige staatsteun, en van de voorgestelde maatregelen. Zij verbinden zich ertoe de desbetreffende bepalingen na te leven en de voorwaarden voor de onderhavige overheidsopdracht dienovereenkomstig aan te passen. 12. Dit standpunt wordt bevestigd bij brieven van 25 juli en 24 oktober 2003, waarin de Belgische autoriteiten bevestigen dat de betrokken steunregeling per 1 januari 2004 zal worden gewijzigd om deze in overeenstemming te brengen met de nieuwe richtsnoeren van de Gemeenschap inzake staatssteun betreffende TSE-tests, gestorven dieren en slachthuisafval 3. De volgende aanpassingen zullen worden aangebracht: - de kosten van het afvoeren het eigenlijke ophalen van de kadavers op de landbouwbedrijven door S.A. RENDAC-UDES en het vervoer ervan naar het erkende, door RENDAC N.V. geëxploiteerde verwerkingsbedrijf in Denderleeuw blijven volledig ten laste van het Waalse Gewest (100%); - de kosten van de verwerking van de kadavers tot dierlijke eiwitten en gesmolten vet door RENDAC N.V., de kosten van het vervoer van dit materiaal naar de cementfabrieken in het Waalse Gewest en de kosten om het materiaal in die bedrijven als alternatieve brandstof te gebruiken en zo te vernietigen, zullen voor niet meer dan 75% door de Waalse overheid worden gedragen. De resterende 25% dient door de landbouwers zelf te worden betaald. 13. De Belgische autoriteiten hebben verklaard de diensten van de Commissie uiterlijk medio december 2003 in kennis te stellen van de toepassingsbepalingen die met het oog op de conformiteit van het beleid van de Belgische autoriteiten (het Waalse Gewest) zullen worden aangenomen. 14. Voor deze regeling is een jaarlijks budget van ,5 euro uitgetrokken. De regeling heeft een looptijd van 5 jaar en is op 31 januari 2002 in voege getreden. 3 PB C 324 van , blz

4 II.- Beoordeling 15. Krachtens artikel 87, lid 1, van het EG-Verdrag zijn steunmaatregelen van de staten of in welke vorm ook met staatsmiddelen bekostigd, die de mededinging door begunstiging van bepaalde ondernemingen of bepaalde producties vervalsen of dreigen te vervalsen, onverenigbaar met de gemeenschappelijke markt, voor zover deze steun het handelsverkeer tussen de lidstaten ongunstig beïnvloedt. 16. In dit geval is aan deze voorwaarden voldaan. De steun die uit de begroting van het Waalse Gewest wordt uitgekeerd, heeft een ongunstige weerslag op de mededinging en het handelsverkeer tussen de lidstaten. Overeenkomstig dit criterium dient de begunstigde een economische activiteit uit te oefenen. Volgens vaste rechtspraak is voor de toepassing van deze bepaling de voorwaarde van ongunstige beïnvloeding van het handelsverkeer vervuld, zodra de begunstigde onderneming een economische activiteit uitoefent die het voorwerp is van handel tussen de lidstaten. Het feit dat de steun de positie van deze onderneming ten opzichte van andere concurrerende ondernemingen in het intracommunautaire handelsverkeer versterkt, is op zich voldoende om te concluderen dat het handelsverkeer ongunstig is beïnvloed. 17. Hoewel de steun rechtstreeks aan S.A. RENDAC-UDES wordt uitgekeerd, komt hij in feite toch volledig ten goede aan de landbouwers van het Waalse Gewest, die normaal de kosten zouden moeten betalen voor het afvoeren van de kadavers (ophalen en vervoeren) en het vernietigen ervan (opslaan, bewerken, vernietigen en definitief verwijderen). Bovendien worden de betrokken producten wel degelijk tussen de lidstaten verhandeld. Zo heeft de intracommunautaire handel in producten in de sector rundvlees in 2001 een cijfer gehaald van ton op basis van de input en ton op basis van de output. 18. Hierbij dient evenwel te worden opgemerkt dat het in artikel 87, lid 1, van het EG- Verdrag vastgestelde verbod niet absoluut is en dat in de leden 2 en 3 afwijkingen van het verbod zijn vastgesteld. 19. Zo kunnen overeenkomstig artikel 87, lid 3, onder c, steunmaatregelen om de ontwikkeling van bepaalde vormen van economische bedrijvigheid of van bepaalde regionale economieën te vergemakkelijken, als verenigbaar met de gemeenschappelijke markt worden beschouwd, mits de voorwaarden waaronder het handelsverkeer plaatsvindt daardoor niet zodanig worden veranderd dat het gemeenschappelijk belang wordt geschaad. 20. In het kader van de aangemelde regeling wordt de in de vorm van subsidies uitgekeerde steun gebruikt ter dekking van tot 100% van de kosten die gepaard gaan met het ophalen, vervoeren, bewerken of verwerken en vernietigen van kadavers van dieren die gestorven zijn op landbouwbedrijven in het Waalse Gewest (voor deze laatste kostencategorie zal het steunpercentage met ingang van 1 januari % bedragen). De steunregeling sluit aan op de maatregelen die in het kader van de richtsnoeren van de Gemeenschap inzake staatssteun betreffende TSE-tests, gestorven dieren en slachthuisafval 4 zijn vastgesteld. 4 Zie voetnoot 3. 4

5 21. Overeenkomstig punt 14 van de TSE-richtsnoeren hebben deze richtsnoeren voorrang boven de communautaire richtsnoeren voor staatssteun in de landbouwsector 5, voor zover een geval uitdrukkelijk onder de werkingssfeer van de TSE-richtsnoeren valt. De communautaire richtsnoeren voor staatssteun in de landbouwsector blijven subsidiair van toepassing. 22. Om de beoordeling van de conformiteit van de steunregeling met die bepalingen te vergemakkelijken, is het raadzaam de looptijd van het stelsel in drie perioden op te splitsen: A- periode van 31 januari 2002 tot 31 december 2002 B- periode van 31 januari 2003 tot 31 december 2003 C- periode vanaf januari 2004 A- Periode van 31 januari 2002 tot 31 december Volgens de door de Belgische autoriteiten overgelegde gegevens is de betrokken steunregeling sinds 31 januari 2002 van toepassing. De regeling is dus illegaal, aangezien ze ten uitvoer is gelegd in strijd met de verplichtingen die voortvloeien uit artikel 88, lid 3, van het Verdrag. 24. Wat de onrechtmatige steun betreft, is in punt 46 van de nieuwe richtsnoeren vastgesteld dat de Commissie onrechtmatige staatssteun tot 100 % van de kosten van het afvoeren en vernietigen van gestorven dieren die vóór de toepassingsdatum van die richtsnoeren is verleend op het niveau van de productie, verwerking en afzet van dieren, zal toestaan, onverminderd de naleving van de andere bepalingen van het Gemeenschapsrecht. 25. Dientengevolge is onrechtmatige steun die sinds januari 2002 tot de inwerkingtreding van de nieuwe richtsnoeren op 1 januari 2003 is toegekend ter dekking van de kosten die gepaard gaan met het ophalen, vervoeren, verwerken en vernietigen van kadavers van gestorven dieren, in overeenstemming met de reeds genoemde criteria. 26. Dientengevolge is deze steun, die bijdraagt tot de bescherming van het milieu en van de gezondheid van mens en dier, in overeenstemming met de richtsnoeren van de Gemeenschap inzake staatssteun betreffende TSE-tests, gestorven dieren en slachthuisafval. De steun kan worden beschouwd als een maatregel ter ontwikkeling van de sector en komt derhalve in aanmerking voor de in artikel 87, lid 3, onder c, van het EG-Verdrag bedoelde afwijking. B- Periode van 1 januari 2003 tot 31 december Overeenkomstig de punten van de richtsnoeren mogen de lidstaten tot 31 december 2003 staatssteun verlenen tot 100 % van de kosten van het afvoeren (ophalen en vervoeren) en het vernietigen (opslaan, bewerken, vernietigen en definitief verwijderen) van gestorven dieren, mits de in de punten 32, 33 en 34 van de richtsnoeren genoemde beginselen in acht zijn genomen. 5 Gecorrigeerde versie PB C 232 van , blz

6 28. Overeenkomstig de voorschriften in de BSE-richtsnoeren hebben de Belgische autoriteiten de diensten van de Commissie verzekerd dat - via de regeling alleen steun wordt verleend aan landbouwers van het Waalse Gewest, en dus niet aan marktdeelnemers die betrokken zijn bij de verwerking of de afzet van deze dieren (punt 32 van de richtsnoeren); - de steun weliswaar rechtstreeks aan S.A. RENDAC-UDES wordt uitbetaald, maar in feite volledig ten goede komt aan de landbouwers van het Waalse Gewest, die de kosten van het afvoeren (ophalen en vervoeren) en het vernietigen (opslaan, bewerken, vernietigen en definitief verwijderen) van gestorven dieren normaal zelf zouden moeten betalen (punt 33 van de richtsnoeren); - de dienstverlener is geselecteerd volgens de marktbeginselen zonder dat er sprake was van discriminatie en via een aanbestedingsprocedures die in overeenstemming was met de communautaire wetgeving, waarbij in ieder geval in voldoende mate is geadverteerd om ervoor te zorgen dat de dienstenmarkt openstond voor concurrentie en dat de onpartijdigheid van de aanbestedingsprocedures kon worden getoetst (punt 34 van de richtsnoeren). 29. Dientengevolge is de steun in overeenstemming met de richtsnoeren van de Gemeenschap inzake staatssteun betreffende TSE-tests, gestorven dieren en slachthuisafval. De steun wordt als maatregel voor de ontwikkeling van de sector beschouwd en komt dus in aanmerking voor de in artikel 87, lid 3, onder c, bedoelde afwijking. C- Periode vanaf januari Overeenkomstig punt 29 van de TSE-richtsnoeren mogen de lidstaten met ingang van 1 januari 2004 staatssteun verlenen tot 100 % van de kosten van het afvoeren van gestorven dieren die moeten worden verwijderd en tot 75 % van de kosten van de vernietiging van dergelijke kadavers. 31. Vanaf die datum is de mogelijkheid om steun te verlenen tot 100% van de kosten van het afvoeren en vernietigen van kadavers beperkt tot twee gevallen, nl. (i) wanneer de steun wordt gefinancierd uit heffingen of verplichte bijdragen voor de financiering van de vernietiging van dergelijke kadavers, mits die heffingen of bijdragen beperkt blijven tot en rechtstreeks opgelegd worden aan de vleessector, en (ii) wanneer verplicht TSE-tests moeten worden uitgevoerd bij de betrokken gestorven dieren. 32. De Commissie neemt kennis van de verbintenis die de Belgische autoriteiten bij brieven van 4 april, 25 juli en 24 oktober 2003 zijn aangegaan om hun steunregeling waar nodig aan te passen en ervoor te zorgen dat deze in overeenstemming is met de nieuwe richtsnoeren inzake staatssteun betreffende TSE-tests, gestorven dieren en slachthuisafval. 33. Zoals reeds vermeld in punt 12 van de beschrijving, verbinden de Belgische autoriteiten zich ertoe hun steunregeling zo aan te passen, dat met ingang van 1 januari 2004 de kosten van het afvoeren van gestorven dieren die moeten worden verwijderd, nog tot 100% door steun kunnen worden gedekt, maar voor de vernietiging van deze kadavers niet meer dan 75% van de kosten door de overheid zal worden vergoed. 6

7 34. De Commissie houdt er tevens rekening mee dat de Belgische autoriteiten beloofd hebben om uiterlijk medio december 2003 bewijsstukken aan de Commissie over te leggen waaruit blijkt dat de hierboven genoemde wijzigingen in de vanaf 1 januari 2004 geldende steunregeling zijn aangebracht. III.- Besluit In het licht van het voorgaande kan de steun beschouwd worden als een maatregel die, overeenkomstig artikel 87, lid 3, onder c, van het EG-Verdrag, verenigbaar is met de gemeenschappelijke markt. Mocht deze brief vertrouwelijke gegevens bevatten die niet aan derden mogen worden bekendgemaakt, dan wordt u verzocht de Commissie daarvan binnen 15 werkdagen vanaf de ontvangst ervan in kennis te stellen. Als de Commissie binnen de gestelde termijn geen met redenen omkleed verzoek ontvangt, neemt zij aan dat u instemt met mededeling aan derden en bekendmaking van de volledige tekst van deze brief in de authentieke taal op de volgende internetsite: Dit verzoek dient per aangetekend schrijven of per fax te worden gericht aan: Europese Commissie Directoraat-generaal Landbouw Directoraat Wetgeving Landbouweconomie Kamer L 130 5/128 B-1049 BRUSSEL Fax: Met bijzondere hoogachting, Voor de Commissie Franz FISCHLER Lid van de Commissie 7