EUROPESE COMMISSIE. Bij dit besluit heeft de Commissie zich gebaseerd op de onderstaande overwegingen.

Transcriptie

1 EUROPESE COMMISSIE Brussel, C(2008)8738 Betreft: Staatssteun/ Nederland Steunmaatregel N 526/2008 Aanpassing van de heffing waaruit onderzoek en ontwikkeling in de pluimveesector en de preventie van ziekten van pluimvee worden gefinancierd voor Excellentie, De Commissie wenst Nederland ervan in kennis te stellen dat zij na onderzoek van de informatie die de Nederlandse autoriteiten over de bovenvermelde steunmaatregel hebben verstrekt, heeft besloten geen bezwaar te maken tegen de betrokken steun omdat deze verenigbaar is met het EG-verdrag. Bij dit besluit heeft de Commissie zich gebaseerd op de onderstaande overwegingen. 1. Procedure (1) Bij brief van 22 oktober 2008, die op diezelfde dag is geregistreerd, hebben de Nederlandse autoriteiten de Commissie overeenkomstig artikel 88, lid 3, van het EG-Verdrag in kennis gesteld van de bovenvermelde maatregel. Bij brief van 20 november 2008, geregistreerd op dezelfde dag, is aanvullende informatie ontvangen. 2. Omschrijving 2.1 Benaming (2) Aanpassing van de heffing waaruit onderzoek en ontwikkeling in de pluimveesector en de preventie van ziekten van pluimvee worden gefinancierd voor Zijne Excellentie de Heer Maxime J.M. Verhagen Minister van Buitenlandse Zaken Bezuidenhoutseweg 67 Postbus NL EB Den Haag Europese Commissie, B-1049 Brussel - België. Telefoon: (32-2) Kamer: L 130 5/126. Telefoon: doorkiesnummer (32-2) Fax: (32-2)

2 2.2 Begrotingsmiddelen (3) Totaalbedrag van de begroting euro (deze begroting is afhankelijk van het totale aantal bedrijven dat actief is in de sector pluimvee en eieren en van de eis dat zij deze heffing door het Productschap Pluimvee en Eieren moeten betalen). 2.3 Looptijd (4) De aanpassing van de heffing geldt voor de periode ; de heffing wordt eerst toegepast na goedkeuring door de Commissie. 2.4 Begunstigden (5) Pluimveehouders, en bedrijven die zich bezighouden met onderzoek en ontwikkeling op het gebied van pluimvee. 2.5 Aanpassing van de heffing voor de pluimveesector (6) Deze steunmaatregel is een wijziging van eerdere, door de Commissie goedgekeurde staatssteunmaatregelen, te weten N 769/96, N 451/1998, N 334/1999, N138/2000, N 352/2004 en N 123/2007, betreffende heffingen voor onderzoek en ontwikkeling inzake de preventie en uitroeiing van pluimveeziekten. De onderhavige aanpassing van de maatregel betreft de correctie van de in N 123/2007 genoemde maximale heffing, als gevolg van berekeningsfouten door de Nederlandse autoriteiten van het maximum van deze bestemmingheffing voor de pluimveesector. De steunmaatregel zelf blijft ongewijzigd. (7) De bestemmingsheffing voor pluimvee ten behoeve van onderzoek en ontwikkeling in de sector pluimvee, gezondheidszorg (controle en preventie) en preventie van MG wordt opgelegd door het Productschap Pluimvee en Eieren 1. De heffingen worden geïnd en over vijf fondsen verdeeld: een onderzoeks- en ontwikkelingsfonds, een fonds voor de afzetbevordering, een fonds voor de kwaliteitsverbetering, het MG-fonds en het diergezondheidsfonds. 1 De Nederlandse landbouw en agro-industrie kennen naast de niet-gouvernementele organisaties met rechtspersoonlijkheid nog een vorm van vertegenwoordiging, nl. het productschap (een verticale publiekrechtelijke organisatie per sector). De productschappen zijn hoofdzakelijk werkzaam op het gebied van voedselveiligheid, dierenwelzijn, kwaliteit, afzetbevordering en arbeidsomstandigheden. Een deel van hun activiteiten betreft de tenuitvoerlegging van Europese regelgeving. Verordeningen van het Productschap Pluimvee en Eieren die producenten en ondernemingen heffingen opleggen om de verwezenlijking van een in die verordeningen genoemd specifiek doel te financieren, moeten door de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit worden goedgekeurd. 2

3 (8) De gecorrigeerde maxima voor de heffingen zijn: Voor het onderzoeks- en ontwikkelingsfonds: o 0, euro per grootmoederdier voor legrassen kippen; o 0, euro per grootmoederdier voor vleesrassen kippen. Voor het diergezondheidsfonds: o 0,0644 euro per vleeskalkoen. (9) De voorwaarden van de goedgekeurde staatssteunmaatregelen: N 769/96, N 451/1998, N 334/1999, N138/2000, N 352/2004 en N 123/2007 ten aanzien van de steun uit en de heffingen voor bovengenoemde fondsen, blijven ongewijzigd. De Nederlandse autoriteiten hebben informatie verstrekt waaruit blijkt dat, behalve met betrekking tot deze heffingen, de goedgekeurde steunmaatregelen niet op andere punten zijn gewijzigd. Daarom blijven de overige maxima van de in deze steunmaatregelen genoemde heffingen van toepassing. De Nederlandse autoriteiten hebben informatie verstrekt, waaruit blijkt dat de heffingen niet mogen worden gebruikt voor de uitroeiing van dierziekten, aangezien deze kosten uit een apart fonds worden betaald (veeziektefonds, goedgekeurd bij N 700/2000 en recent aangepast bij N 18/2007). (10) De Nederlandse autoriteiten hebben verzekerd dat de pas ingevoerde en aangepaste heffingen slechts na goedkeuring door de Commissie worden geïnd. Bovendien hebben de Nederlandse autoriteiten de Commissie meegedeeld dat met ingang van 1 januari 2009 geen andere heffingen kunnen worden geheven dan die welke reeds door de Commissie zijn goedgekeurd en dat de aangemelde gewijzigde heffingen niet met terugwerkende kracht kunnen worden toegepast. 2.6 Rechtsgrond (11) Wet op de bedrijfsorganisaties (artikel 126), Instellingsbesluit Productschap Pluimvee en Eieren (de artikelen 6 en 8), Verordening algemene bepalingen heffingen (PPE) 2006, Verordening tot wijziging van de verordening bestemmingsheffingen legsector (PPE) 2009 en Verordening tot wijziging van de verordening bestemmingsheffingen pluimveevleessector (PPE) Steunintensiteit (12) Maximaal 100%. 2.8 Accumulatie (13) De Nederlandse autoriteiten hebben verklaard dat de steun niet mag worden gecumuleerd met andere steun voor hetzelfde doel. 3

4 3. Beoordeling 3.1. De vraag of er sprake is van steun (14) Artikel 87, lid 1, van het EG-verdrag is slechts van toepassing indien de steun door een staat of met staatsmiddelen wordt bekostigd en bepaalde ondernemingen begunstigt in die zin dat hij de ontvangende onderneming een economisch voordeel verschaft dat deze onder normale marktomstandigheden niet zou hebben verkregen. Voorts moet de steun de mededinging vervalsen of dreigen te vervalsen en het handelsverkeer tussen de lidstaten ongunstig beïnvloeden. (15) Wat de vraag betreft of de opbrengsten van bestemmingsheffingen al of niet als staatsmiddelen kunnen worden beschouwd, moet worden opgemerkt dat met betrekking tot staatsmiddelen geen onderscheid dient te worden gemaakt tussen de gevallen waarin de steun rechtstreeks door de staat wordt verleend, en de gevallen waarin de steun via door de staat daartoe aangewezen of opgerichte publiek- of privaatrechtelijke lichamen wordt verleend 2. (16) Op 15 juli 2004 heeft het Hof van Justitie in zijn arrest in de zaak Pearle 3 (zaak C-345/02) opgemerkt dat verplichte bijdragen die door een intermediair orgaan worden geïnd bij alle ondernemingen van een bepaalde bedrijfssector, alleen dan niet als staatsmiddelen mogen worden beschouwd als is voldaan aan elk van de volgende vier voorwaarden: 1. de betrokken maatregel is vastgesteld door de beroepsorganisatie die de ondernemingen en de werknemers van een bedrijfssector vertegenwoordigt, en dient niet als instrument voor de uitvoering van door de Staat vastgesteld beleid; 2. de verwezenlijking van de doelstellingen van de betrokken maatregel wordt volledig gefinancierd door de bijdragen van de ondernemingen van de sector; 3. de wijze van financiering en het percentage/bedrag van de bijdragen worden in de beroepsorganisatie van de bedrijfssector vastgesteld door de vertegenwoordigers van werkgevers en werknemers zonder enige bemoeienis van de staat; 4. de bijdragen moeten voor de financiering van de maatregel worden gebruikt zonder dat de staat daarbij kan ingrijpen. 2 Zie het arrest van 13 maart 2001 in zaak C-379/98, punt 58, en het arrest van 20 november 2003 in zaak C-126/01, punt Arrest van het Hof (Eerste kamer) van 15 juli 2004 Pearle BV, Hans Prijs Optiek Franchise BV en Rinck Opticiëns BV tegen Hoofdbedrijfschap Ambachten. 4

5 (17) De onderhavige maatregel lijkt niet aan al deze voorwaarden te voldoen. Ten minste één ervan is niet vervuld, aangezien, zoals in punt 7 is uiteengezet, de verordeningen van het Productschap Pluimvee en Eieren die aan ondernemingen heffingen opleggen voor de financiering van de verwezenlijking van een in die verordeningen genoemd specifiek doel, moeten worden goedgekeurd door de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Bijgevolg heeft de Nederlandse regering een gelegenheid om in te grijpen in de vaststelling van de financieringsvoorschriften van de maatregel. (18) Aangezien niet aan alle voorwaarden van het Pearle-arrest is voldaan, mag worden geconcludeerd dat de opbrengsten van de bestemmingsheffingen in het kader van de onderhavige maatregel in feite staatsmiddelen zijn. (19) Wat de overige eisen voor de toepasselijkheid van artikel 87, lid 1, van het EG-verdrag betreft, begunstigt de onderhavige maatregel de productie in de pluimveesector. De steun begunstigt bepaalde ondernemingen (pluimveehouders) en kan invloed hebben op de positie van Nederland in deze sector. Aangezien de Nederlandse ondernemingen hun activiteiten ontplooien op een zeer concurrentiegerichte internationale markt 4, kan worden gesteld dat het een maatregel betreft die de mededinging vervalst of dreigt te vervalsen en die het handelsverkeer tussen de lidstaten ongunstig beïnvloedt. Daarom gaat het bij de maatregel om staatssteun en is het bepaalde in artikel 87, lid 1, van het EG-verdrag van toepassing. (20) Op grond van artikel 87, leden 2 en 3, van het EG-Verdrag kunnen echter uitzonderingen worden gemaakt op het in artikel 87, lid 1, EG-verdrag vastgestelde verbod. Gezien de kenmerken van dit geval, is de enige mogelijke uitzondering die waarin is voorzien bij artikel 87, lid 3, onder c), EG-verdrag op grond waarvan steunmaatregelen die de ontwikkeling van bepaalde vormen van economische bedrijvigheid of van bepaalde regionale economieën vergemakkelijken, als verenigbaar met de gemeenschappelijke markt kunnen worden beschouwd, mits de voorwaarden waaronder het handelsverkeer plaatsvindt daardoor niet zodanig worden aangetast dat het gemeenschappelijk belang wordt geschaad. (21) Bijgevolg moet worden onderzocht of aan de voorwaarden van artikel 87, lid 3, onder c van het EG-verdrag wordt voldaan. 4 De landbouwproductie in Nederland vertegenwoordigde in 2005 een waarde van 20,965 miljard euro, ofwel 1,7% van het BBP uit agrarische handel. Bron: Eurostat 2006, 5

6 3.2. Steun voor de preventie van pluimveeziekten (22) De steunmaatregel en het gebruik van bestemmingsheffingen zijn door de Commissie goedgekeurd in het kader van steunmaatregelen N 769/96, N 451/1998, N 334/1999, N 138/2000, N 352/2004 en N 123/2007. Deze maatregelen zijn goedgekeurd op basis van de voorwaarden in het algemene Commissie beleid, het bepaalde in punt 11.4 van de richtsnoeren voor staatssteun in de landbouwsector 5 en de richtsnoeren voor staatssteun in de landbouw- en de bosbouwsector (de nieuwe richtsnoeren"). (23) De aangemelde wijziging van de steunmaatregel betreft een vereenvoudigde aanmelding, aangezien het alleen een correctie betreft van bedragen waarvan eerder kennis is gegeven onder nummer N 123/2007, in verband met een berekeningsfout (zoals hierboven uiteengezet in de punten 7 tot en met 10). De reikwijdte van dit besluit blijft, in samenhang met N 123/2007, strikt beperkt tot deze wijziging van de bedragen van de bestemmingsheffing, en is niet van invloed op het toepassingbereik van de steun die uit het fonds mag worden betaald Onderzoek en ontwikkeling (24) De goedkeuring van de in punt 22 genoemde aangemelde maatregelen is, wat onderzoek en ontwikkeling betreft, gebaseerd op punt 17 van de richtsnoeren voor staatssteun in de landbouwsector 7, waarin wordt verwezen naar de in de toepasselijke communautaire kaderregeling voor staatssteun voor onderzoek en ontwikkeling uiteengezette criteria 8, en punt 9 van de communautaire kaderregeling inzake staatssteun voor onderzoek, ontwikkeling en innovatie. (25) De correctie van de heffing behelst geen wijziging van de steun die wordt verleend voor onderzoek en ontwikkeling. De kennisgeving heeft slechts betrekking op een wijziging van de bestemmingsheffing, en niet van de steunmaatregelen (zie de punten 7 tot en met 10). De activiteiten betreffen nog steeds onderzoek en ontwikkeling voor de pluimveesector, zoals beschreven en goedgekeurd op grond van N 451/1998 (praktisch onderzoek op het gebied van dierenwelzijn, milieu, huisvesting, bedrijfsbeheer, voeder, bemestingsproblemen, rasverbetering en het verzamelen van meer gegevens over de preventie van besmetting met salmonella en campylobacter). Deze beoordeling heeft daarom uitsluitend betrekking op de wijziging van de bestemmingsheffing. De steun die uit het fonds wordt uitgekeerd is derhalve niet opnieuw door de Commissie beoordeeld. 5 Communautaire richtsnoeren voor staatssteun in de landbouwsector, PB C 28 van , blz Communautaire richtsnoeren voor staatssteun in de landbouw- en de bosbouwsector , PB C 319 van , blz PB C 28 van , blz PB C 45 van , blz. 5, zoals later gewijzigd wat de toepassing ervan in de landbouwsector betreft (PB C 48 van , blz. 2). 6

7 3.4. Bestemmingsheffingen (26) De bepalingen voor de toepassing van de bestemmingsheffing zijn eerder onderzocht in het kader van de goedgekeurde steunmaatregelen N 769/96, N 451/1998, N 334/1999, N 138/2000, N 352/2004 en N 123/2007. De onderhavige kennisgeving betreft alleen een correctie, in verband met een berekeningsfout, van de aangemelde en onder N 123/2007 goedgekeurde bedragen. Deze aanpassing wijzigt het bij de bovengenoemde maatregelen goedgekeurde systeem van bestemmingsheffingen niet. (27) De Nederlandse autoriteiten hebben aangegeven dat ingevoerde producten worden vrijgesteld van de heffing. Discriminatie tussen producten die op de thuismarkt worden verwerkt en/of afgezet, enerzijds, en producten die worden uitgevoerd, anderzijds, is uitgesloten, onder meer omdat alle producten in dezelfde mate kunnen profiteren van de steunmaatregelen die uit de opbrengst van de bestemmingsheffing worden gefinancierd 9. (28) Uit door de Nederlandse autoriteiten verstrekte informatie blijkt dat de heffingen de prijzen van de eindproducten niet zullen beïnvloeden; die prijzen worden namelijk bepaald door de veranderingen in de vraag en het aanbod op de vrije markt. Daarom wordt niet verwacht dat de vrije handel in goederen op de interne markt zal worden beperkt als gevolg van de verhoging van de heffingen. (29) Bijgevolg voldoet de onderhavige correctie van de steunregeling die eerder onder de nummers N 769/96, N 451/1998, N 334/1999, N 138/2000, N 352/2004 en N 123/2007 is goedgekeurd, aan de criteria voor een uitzondering op grond van artikel 87, lid 3, onder c), van het EG-verdrag, omdat deze aanpassing de ontwikkeling van de pluimveesector vergemakkelijkt, zonder dat de voorwaarden waaronder het handelsverkeer plaatsvindt zodanig worden veranderd, dat het gemeenschappelijk belang wordt geschaad. 4. Besluit (30) Aangezien de wijziging van de bestemmingsheffing voldoet aan de nieuwe richtsnoeren, kan de maatregel uit hoofde van artikel 87, lid 3, onder c), van het EG-verdrag als verenigbaar met de gemeenschappelijke markt worden beschouwd. Daarom heeft de Commissie besloten de steun als verenigbaar met het EG-verdrag te beschouwen. 9 Een dergelijke belasting is in strijd met het discriminatieverbod van artikel 95 van het Verdrag, wanneer de uit de bestemming van de opbrengst van de belasting voortvloeiende voordelen voor de belaste binnenlandse producten die op de binnenlandse markt worden verwerkt of verhandeld, de op deze producten drukkende last slechts ten dele compenseren (vgl. Arrest van het Hof van Justitie in zaak C-234/1999 van 23 april 2002). 7

8 (31) Ingeval deze brief vertrouwelijke gegevens mocht bevatten die niet mogen worden bekendgemaakt, wordt u verzocht de Commissie daarvan binnen vijftien werkdagen vanaf de ontvangst van dit schrijven in kennis te stellen. Als de Commissie binnen de vastgestelde termijn geen met redenen omkleed verzoek ontvangt, dan neemt zij aan dat u instemt met mededeling aan derden en bekendmaking van de volledige tekst van dit schrijven in de authentieke taal op internet: Dit verzoek dient bij aangetekend schrijven of bij faxbericht te worden gericht aan: Europese Commissie Directoraat-generaal Landbouw en plattelandsontwikkeling Directoraat M B-1049 Brussel Fax.: Met bijzondere hoogachting, Voor de Commissie Mariann Fischer Boel Lid van de Commissie 8