Betreft: Steunmaatregel N 462/ België (Vlaanderen) Promotie voor de bakkerijsector en de sector ingevroren groenten en/of groenteconserven

Transcriptie

1 EUROPESE COMMISSIE Brussel, 13.IX.2006 C(2006)3996 def. Betreft: Steunmaatregel N 462/ België (Vlaanderen) Promotie voor de bakkerijsector en de sector ingevroren groenten en/of groenteconserven Excellentie, De Commissie wenst België mee te delen dat zij, na bestudering van de door de Belgische autoriteiten verstrekte gegevens over de bovengenoemde steunmaatregel, besloten heeft geen bezwaar te maken tegen deze steunmaatregel, aangezien hij verenigbaar is met het EG-Verdrag. Bij dit besluit heeft de Commissie zich gebaseerd op de onderstaande overwegingen. 1. PROCEDURE (1) De Belgische autoriteiten hebben deze maatregel overeenkomstig artikel 88, lid 3, van het Verdrag bij de Commissie aangemeld bij brief van 13 juli 2006, geregistreerd op 14 juli BESCHRIJVING 2.1. Titel (2) Promotie voor de bakkerijsector en de sector ingevroren groenten en/of groenteconserven 2.2. Budget (3) 1,38 miljoen euro per jaar. Zijne Excellentie de Heer Karel DE GUCHT Minister van Buitenlandse Zaken Karmelietenstraat 15 B Brussel Commission européenne, B-1049 Bruxelles Belgique/Europese Commissie, B-1049 Brussel België Telefoon: (0)

2 2.3. Looptijd (4) Bakkerijsector: onbepaald. (5) Sector ingevroren groenten en/of groenteconserven: Begunstigden (6) Brood- en banketbakkers en bedrijven die groenten verwerken tot ingevroren groenten en/of groenteconserven Maatregel (7) Het betreft een wijziging van een bestaande, niet-aangemelde maatregel voor de oprichting van verschillende met verplichte, parafiscale heffingen gefinancierde fondsen voor de promotie en afzet van Vlaamse producten uit de landbouwtuinbouw- en visserijsector. Een deel van de bestaande maatregel wordt bestudeerd in het kader van de procedure van artikel 88, lid 3, van het EG-Verdrag (steunmaatregel C 58/1998, PB C 54 van ). De Commissie heeft nog geen definitief besluit over deze maatregel vastgesteld. (8) De Commissie betwijfelt in haar besluit tot opening van de hierboven vermelde procedure of de promotieactiviteiten voor de labels "Flandria" (voor vers fruit en groenten) en "Duke of Flanders" (voor ham) verenigbaar zijn met de Gemeenschapswetgeving. Hetzelfde geldt voor de parafiscale heffingen op het slachten van runderen, schapen, geiten, paarden en varkens, aangezien is gebleken dat deze heffingen ook op ingevoerde producten kunnen worden toegepast. De Commissie had geen bezwaar tegen de parafiscale heffingen op andere producten die onder deze maatregel vallen. Evenmin had zij bezwaar tegen de promotiemaatregelen voor de producten waar de maatregel betrekking op had anders dan vers fruit, verse groenten en ham. Aangezien de huidige ontwerp maatregel de promotie betreft van dergelijke andere producten (diepgevroren- en geconserveerde groenten en brood- en banketproducten) die wordt gefinancierd uit andere fondsen, heeft de hierboven vermelde onderzoeksprocedure geen invloed op de beoordeling in deze beslissing. (9) Deze ontwerpmaatregel heeft betrekking op een wijziging van een tweetal punten. In het kader van N 7/2000 heeft de Commissie toestemming verleend voor een verhoging van de verplichte bijdrage van grote bakkerijen (3 % van de jaarlijkse verkoop in plaats van 2 %). Steunmaatregel N 820/2000 had onder meer tot doel de promotiemaatregel voor de bakkerijsector zo te wijzigen dat enkel niet-industriële bakkerijen met een jaarlijkse omzet van ten hoogste euro en maximaal 20 werknemers een bijdrage moesten betalen. Steunmaatregel N 820/2000 werd als niet-aangemelde maatregel ingedeeld aangezien de steun die op grond van die maatregel werd verleend, al was uitbetaald vóór de Commissie haar toestemming had gegeven. De maatregel werd omgenummerd tot NN 12/2006. In het kader van de onderhavige steunmaatregel zullen de maximale jaarlijkse omzet in euro en het maximale aantal werknemers worden verhoogd tot respectievelijk en 22. 2

3 Op basis van Verordening (EG) nr. 1071/ hebben Frankrijk, Nederland en Vlaanderen een gemeenschappelijk programma voor de promotie van ingevroren groenten en/of groenteconserven ingediend voor medefinanciering door de Europese Commissie. Het betrokken programma is door de Commissie goedgekeurd. Met het oog op de gedeeltelijke financiering van dit programma door de particuliere sector en met het oog op de uitvoering ervan, heeft de sector zelf gevraagd dat VLAM 2 deze taken op zich zou nemen. Het totale jaarlijkse budget bedraagt euro, waarvan euro door de EU wordt medegefinancierd, euro door de Vlaamse overheid en door de bijdrageplichtige producenten van ingevroren groenten en/of groenteconserven. Deze parafiscale heffingen worden gebaseerd op het aandeel dat de productie van ingevroren groenten en/of groenteconserven van een verwerker 3 vertegenwoordigt in de totale toegevoegde waarde van de sector ingevroren groenten en/of groenteconserven in Vlaanderen. De Vlaamse autoriteiten hebben gemeld dat zij maatregelen hebben ingevoerd om te controleren dat uitgevoerde producten niet worden gediscrimineerd. (10) De inkomsten van de parafiscale heffingen worden gebruikt voor reclamecampagnes in Vlaanderen ter bevordering van de afzet van brood- en banketproducten en van ingevroren groenten en/of groenteconserven. De subsidiabele kosten die moeten worden gefinancierd, hebben betrekking op: de ontwikkeling van reclame- en marketingconcepten; reclame in de Vlaamse pers; reclame op de Vlaamse radio en televisie; de ontwikkeling van websites met productinformatie; de ontwikkeling van winkelmateriaal (posters, brochures, zelfklevers voor ramen en deuren); de ontwikkeling van reclamemateriaal (brochures, folders, posters, receptenboeken). 1 Verordening (EG) nr. 1071/2005 van de Commissie van 1 juli 2005 houdende uitvoeringsbepalingen van Verordening (EG) nr. 2826/2000 van de Raad betreffende voorlichtings- en afzetbevorderingsacties voor landbouwproducten op de binnenmarkt (PB L 179 van , blz. 1). 2 VLAM (Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing) is een vzw die de afzet, de toegevoegde waarde, de consumptie en het imago van producten en diensten van de Vlaamse landbouw, tuinbouw, visserij en agroalimentaire sector bevordert in binnen- en buitenland. Dit gebeurt in opdracht van het bedrijfsleven en de Vlaamse overheid. De overheid financiert de algemene werking van VLAM. 3 De gemiddelde toegevoegde waarde van individuele producenten in de laatste drie jaar, zoals die is geregistreerd bij de Balanscentrale van de Nationale Bank. 3

4 2.6. Rechtsgrondslag (11) Het Besluit van de Vlaamse regering van 4 februari 1997 betreffende de verplichte bijdragen bestemd voor de promotie en afzetbevordering van de Vlaamse producten van de sectoren landbouw, tuinbouw en visserij (zoals gewijzigd) en het Decreet van 7 mei 2004 betreffende het privaatrechterlijk vormgeven van het extern verzelfstandigd agentschap Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing. 2.7 Steunintensiteit (12) Bakkerijsector: 100 %. Ingevroren groenten en/of groenteconserven: 60 %. 2.8 Cumulering (13) Deze regeling mag niet gecumuleerd worden met andere steunmaatregelen die hetzelfde doel beogen. De maatregel voor ingevroren groenten en/of groenteconserven zal worden gecombineerd met een EU-subsidie voor de uitvoering van het in punt 9 vermelde gemeenschappelijke programma. 3. BEOORDELING (14) Op grond van artikel 87, lid 1, van het EG-Verdrag zijn steunmaatregelen van de staten of in welke vorm ook met staatsmiddelen bekostigd, die de mededinging door begunstiging van bepaalde ondernemingen of bepaalde producties vervalsen of dreigen te vervalsen, onverenigbaar met de gemeenschappelijke markt, voorzover deze steun het handelsverkeer tussen de lidstaten ongunstig beïnvloedt Is hier sprake van steun in de zin van artikel 87, lid 1, van het Verdrag? (15) Bij de beoordeling van de vraag of de inkomsten uit parafiscale heffingen al dan niet als staatsmiddelen kunnen worden beschouwd, hoeft met betrekking tot staatsmiddelen geen onderscheid te worden gemaakt tussen gevallen waarin de steun rechtstreeks door de staat worden toegekend, of wordt toegekend door een van overheidswege ingesteld of aangewezen publiek- of privaatrechtelijk lichaam 4. (16) In het arrest van 15 juli 2004 over de Zaak Pearle (C-345/2002) 5 wijst het Hof van Justitie erop dat verplichte bijdragen die door een intermediair lichaam bij alle bedrijven van een sector worden geïnd, niet als staatsmiddelen worden beschouwd op voorwaarde dat aan de volgende vier voorwaarden is voldaan: 4 Arrest van het Hof van Justitie van 13 maart 2001 in Zaak C-379/98, punt 58, en arrest van het Hof van Justitie van 20 november 2003 in Zaak C-126/2001, punt Arrest van het Hof van Justitie (Eerste kamer) van 15 juli 2004 in de Zaak Pearle BV, Hans Prijs Optiek Franchise BV en Rinck Opticiëns BV tegen Hoofdbedrijfschap Ambachten. 4

5 de maatregel is vastgesteld door de beroepsvereniging die de bedrijven en werknemers van een bepaalde sector verdedigt en is niet bedoeld als instrument voor de uitvoering van overheidsbeleid; de maatregel wordt volledig gefinancierd met de bijdragen van de bedrijven uit die sector; de financieringswijze en het percentage/bedrag van de bijdrage worden in de beroepsvereniging van de sector vastgesteld door vertegenwoordigers van werkgevers en werknemers, zonder dat de overheid hierin ingrijpt; de bijdragen worden gebruikt voor de financiering van de maatregel, zonder dat de overheid hierbij kan ingrijpen. (17) Deze maatregel lijkt niet aan al deze voorwaarden te voldoen. Eén voorwaarde wordt alvast niet in acht genomen, aangezien een deel van het budget voor de maatregel voor ingevroren groenten en/of groenteconserven door de Vlaamse overheid wordt gefinancierd (zie punt 9). Bovendien kan VLAM, de instantie die deze maatregel uitvoert, fungeren als instrument voor de uitvoering van beleidslijnen in opdracht van het bedrijfsleven en de Vlaamse overheid. (18) Aangezien niet aan alle voorwaarden van het Pearle-arrest is voldaan, kan worden geconcludeerd dat de inkomsten van de parafiscale heffingen voor deze maatregel als staatsmiddelen moeten worden beschouwd. (19) Wat de andere voorwaarden voor de toepassing van artikel 87, lid 1, van het EG Verdrag betreft, komt deze maatregel er wel degelijk op neer dat bepaalde ondernemingen (brood- en banketbakkers en producenten van ingevroren groenten en/of groenteconserven) worden begunstigd via economische voordelen die zij in het kader van een normale bedrijfsvoering niet zouden hebben ontvangen. Met andere woorden: de maatregel verbetert de mededingingspositie van deze bedrijven ten opzichte van gelijksoortige bedrijven in de Gemeenschap die dit soort steun niet ontvangen. Gezien het zeer concurrerende karakter van de landbouw in de EU is het waarschijnlijk dat de steun de mededinging verstoort en het handelsverkeer tussen de lidstaten ongunstig beïnvloedt 6. (20) Daarom is artikel 87, lid 1, van het Verdrag in beginsel van toepassing en kan de steun slecht als verenigbaar met de gemeenschappelijk markt worden beschouwd, indien hij onder één van de in het Verdrag vastgestelde afwijkingen valt. (21) In dit geval kan alleen de uitzondering van artikel 87, lid 3, onder c), van het EG Verdrag worden aangevoerd, op grond waarvan steunmaatregelen om de ontwikkeling van bepaalde vormen van economische bedrijvigheid of van bepaalde regionale economieën te vergemakkelijken als verenigbaar met de 6 Volgens de Jurisprudentie van het Hof van Justitie is een verbetering van de mededingingspositie van een onderneming als gevolg van staatssteun gewoonlijk het bewijs dat de mededinging met andere ondernemingen die dergelijke steun niet hebben ontvangen, is verstoord, Zaak C-730/97, Jurispr. 1980, blz. 2671, punten 11 en 12. 5

6 gemeenschappelijke markt kunnen worden beschouwd, mits de voorwaarden waaronder het handelsverkeer plaatsvindt daardoor niet zodanig worden veranderd dat het gemeenschappelijk belang wordt geschaad Verenigbaarheid van de steun (22) Bij de beoordeling van staatssteun voor reclamecampagnes maakt de Commissie gebruik van de communautaire richtsnoeren inzake staatssteun voor reclame voor in bijlage I van het Verdrag vermelde producten en voor bepaalde niet in bijlage I vermelde producten 7 (hierna "de richtsnoeren" genoemd). In de punten 7 en 8 van de richtsnoeren is het volgende bepaald: 7. "Reclame" staat voor alle activiteiten die erop zijn gericht marktdeelnemers of consumenten ertoe aan te zetten het betrokken product te kopen. Het begrip omvat ook alle materiaal dat voor deze doeleinden rechtstreeks aan de consument wordt verstrekt (met inbegrip van reclameactiviteiten die in het verkooppunt op de consument zijn gericht). 8. Promotieactiviteiten, zoals het verspreiden van wetenschappelijke kennis onder het grote publiek, het organiseren van beurzen en tentoonstellingen, de deelneming aan deze en vergelijkbare public-relations-evenementen, waaronder marktstudie en -onderzoek, worden niet als reclame beschouwd. ( ) (23) Doel van de ontwerpmaatregel is steun te verlenen voor een reclamecampagne in de media (zie punt 10) en reclamemateriaal op verkooppunten. Promotieactiviteiten in de brede zin van het woord zouden geen steun krijgen. Bijgevolg zijn de richtsnoeren van toepassing op de ontwerpmaatregel. Verenigbaarheid van de steun met de in de richtsnoeren vastgestelde criteria (24) Wanneer steun voor reclame voor landbouw- en andere producten niet als steun voor de bedrijfsvoering moet worden aangemerkt, maar als steun die op grond van artikel 87, lid 3, onder c), van het Verdrag verenigbaar is met de gemeenschappelijke markt, mag deze steun de voorwaarden waaronder het handelsverkeer plaatsvindt niet zodanig veranderen dat het gemeenschappelijk belang wordt geschaad (negatieve criteria), en moet hij de ontwikkeling van bepaalde vormen van economische bedrijvigheid of van bepaalde regionale economieën vergemakkelijken (positieve criteria). Negatieve criteria (25) Krachtens punt 18 van de richtsnoeren kan steun voor een reclamecampagne die strijdig is met artikel 28 van het Verdrag, waarbij kwantitatieve invoerbeperkingen en alle maatregelen van gelijke werking zijn verboden, in geen geval als verenigbaar met de gemeenschappelijke markt worden beschouwd in de zin van artikel 87, lid 3, onder c), van het Verdrag. Met name negatieve reclame en reclame waarbij de consument ertoe wordt aangezet nationale producten uitsluitend vanwege hun 7 PB C 252 van , blz. 5. 6

7 nationale oorsprong te kopen, kunnen niet door de beugel (punt 20 van de richtsnoeren). (26) De ontwerpsteunmaatregel heeft betrekking op een reclamecampagne die wordt georganiseerd op de nationale markt van de lidstaat die van plan is de steun te verlenen. Dergelijke steun is toegestaan indien slechts generieke reclame voor het product wordt gemaakt zonder enige verwijzing naar de nationale oorsprong van dat product (punt 19, onder b), van de richtsnoeren) of indien de verwijzingen naar de nationale oorsprong ondergeschikt zijn aan de hoofdboodschap die via de campagne aan de consument wordt overgebracht en niet de hoofdreden vormen waarom de consument tot de aanschaf van het product wordt aangezet. Niet toegestaan zijn reclamecampagnes die de weloverwogen bedoeling van een lidstaat weerspiegelen om uit andere lidstaten ingevoerde producten door nationale producten te vervangen (punt 24 van de richtsnoeren). (27) Door de overheid gefinancierde campagnes moeten in overeenstemming zijn met de secondaire Gemeenschapswetgeving, en met name met Richtlijn 2000/13/EG 8 (punten van de richtsnoeren). (28) Er mag geen steun worden verleend voor rechtstreekse reclame voor de producten van een bepaalde onderneming of van bepaalde ondernemingen. Wanneer door de overheid gefinancierde reclamecampagnes worden opgedragen aan particuliere bedrijven, moet de keuze van het betrokken bedrijf op marktbeginselen zijn gebaseerd (punten 29 en 30 van de richtsnoeren). Deze voorwaarden worden om de onderstaande redenen als vervuld beschouwd. (29) Ten eerste blijkt uit de door de Belgische autoriteiten overgelegde beschrijvingen en monsters van het reclamemateriaal dat de reclamecampagnes geen negatieve reclame vormen en de consument er niet toe aanzetten nationale producten uitsluitend vanwege hun nationale oorsprong te kopen. Er wordt niet verwezen naar de nationale oorsprong van het product. Met betrekking tot de ingevroren groenten en/of de groenteconserven zal geen gebruik worden gemaakt van het "Flandria"-label 9. (30) Voorts bewijzen de ingediende reclamemonsters dat de gesubsidieerde reclamecampagnes niet in strijd zijn met het secondaire Gemeenschapsrecht. Artikel 2 van Richtlijn 2000/13/EG is eveneens in acht genomen aangezien de consument door de reclamecampagnes niet lijkt te worden misleid over de kenmerken van de betrokken levensmiddelen. (31) Tot slot is de gesubsidieerde reclame niet gericht op de producten van een bepaalde onderneming of van bepaalde ondernemingen. De Belgische autoriteiten 8 Richtlijn 2000/13/EG van het Europees Parlement en de Raad van 20 maart 2000 betreffende de onderlinge aanpassing van de wetgeving der lidstaten inzake de etikettering en presentatie van levensmiddelen alsmede inzake de daarvoor gemaakte reclame (PB L 109 van , blz. 29). 9 Flandria is een label voor vers fruit en verse groenten. De Commissie vroeg zich in haar besluit tot opening van de formele onderzoeksprocedure voor steunmaatregel C 58/1998 af of met deze benaming niet slechts de oorsprong van de producten werd benadrukt. 7

8 hebben gegarandeerd dat bedrijven die belast worden met de voorbereiding van de reclamecampagnes, overeenkomstig de marktbeginselen zullen worden geselecteerd. Positieve criteria (32) In punt 31 van de richtsnoeren is bepaald dat de steunmaatregelen slechts in aanmerking komen voor de afwijking in artikel 87, lid 3, onder c), van het Verdrag indien zij de ontwikkeling van bepaalde vormen van economische bedrijvigheid of van bepaalde regionale economieën vergemakkelijken. Deze eis wordt als vervuld beschouwd indien de gesubsidieerde reclame betrekking heeft op in punt 32 van de richtsnoeren vastgestelde thema's, o.a. steun voor reclame voor landbouwproducten waaraan een overschot bestaat en voor de ontwikkeling van kleine en middelgrote ondernemingen. (33) Aan deze voorwaarde is voldaan. De Belgische autoriteiten hebben toegelicht dat de steun bedoeld is ter financiering van reclamecampagnes voor groenten (een landbouwproduct waarvoor een overschot bestaat) en voor de ontwikkeling van KMO's (kleine bakkerijen en bedrijven die ingevroren groenten en/of groenteconserven produceren, verwerken en verkopen). (34) In punt 60 van de richtsnoeren staat dat, in het geval van steun voor reclame, de directe steun uit een algemene begroting van de overheid niet meer mag bedragen dan 50 % en de ondernemingen van de sector ten minste 50 % van de kosten moeten dragen, hetzij in de vorm van vrijwillige bijdragen, hetzij in de vorm van parafiscale heffingen of verplichte bijdragen. Overeenkomstig de punten van de richtsnoeren moeten de lidstaten bij de Commissie jaarlijks een verslag indienen over alle bestaande steunregelingen. Het verslag moet representatieve monsters van gebruikt reclamemateriaal omvatten of hiervan zijn vergezeld. (35) Aan deze voorwaarden is voldaan. De steun voor de bakkerijsector komt volledig uit de opbrengsten van parafiscale heffingen. De sector ingevroren groenten en/of groenteconserven draagt in de vorm van parafiscale heffingen meer bij tot de financiering van de steun dan de overheid in de vorm van begrotingsmiddelen (zie punt 9). De Belgische autoriteiten hebben gegarandeerd dat elk jaar een verslag zal worden ingediend samen met reclamemonsters Parafiscale heffingen (36) De regeling inzake de parafiscale heffingen voor de bakkerijsector is grondig onder de loep genomen en goedgekeurd in het kader van de staatssteunmaatregel N 7/2000, die bij de onderhavige maatregel wordt gewijzigd. De voorgestelde verhoging van de plafondwaarden voor de jaarlijkse omzet en het aantal werknemers, waaronder brood- en banketbakkers tot betaling van de bijdrage worden verplicht, brengt geen substantiële wijzigingen met zich mee. (37) Wat betreft de parafiscale heffingen voor de financiering van de reclame voor diepgevroren en geconserveerde groenten, kan worden opgemerkt dat de promotiemaatregel in gelijke mate ten goede komt aan binnenlands geteelde groenten en groenten die geïmporteerd worden uit andere lidstaten en die vervolgens worden verwerkt door Belgische bedrijven. Er treedt daarom geen discriminatie op tegen geïmporteerde groenten. De Vlaamse autoriteiten hebben daarnaast aangegeven dat 8

9 er maatregelen genomen zijn om te voorkomen dat er discriminatie plaatsvindt van te exporteren producten. (38) Bijgevolg voldoet de onderhavige maatregel, met inbegrip van de parafiscale heffingen, aan de criteria voor een uitzondering op grond van artikel 87, lid 3, onder c), van het Verdrag, omdat hij de ontwikkeling van de betrokken sector vergemakkelijkt zonder de voorwaarden waaronder het handelsverkeer plaatsvindt zodanig te beïnvloeden dat het gemeenschappelijk belang wordt geschaad. (39) De Commissie wenst de Belgische autoriteiten er overigens op te wijzen dat het beleid inzake staatssteun voor reclame in de landbouwsector momenteel intern wordt geëvalueerd. Zodra de nieuwe richtsnoeren inzake staatssteun voor deze sector in werking treden, moeten de lidstaten hun bestaande steunregelingen afstemmen op de nieuwe regels. 4. CONCLUSIE (40) De Commissie concludeert uit het voorgaande dat de onderhavige steunmaatregel in aanmerking komt voor de afwijking in artikel 87, lid 3, onder c), van het EG-Verdrag en kan worden beschouwd als een maatregel om de ontwikkeling van bepaalde vormen van economische bedrijvigheid of van bepaalde regionale economieën te vergemakkelijken, mits de voorwaarden waaronder het handelsverkeer plaatsvindt daardoor niet zodanig worden veranderd dat het gemeenschappelijk belang wordt geschaad. Ingeval deze brief vertrouwelijke gegevens mocht bevatten die niet mogen worden bekendgemaakt, wordt U verzocht de Commissie daarvan binnen vijftien werkdagen vanaf de ontvangst van dit schrijven in kennis te stellen. Ontvangt de Commissie binnen de vastgestelde termijn geen met redenen omkleed verzoek, dan neemt zij aan dat U instemt met mededeling aan derden en bekendmaking van de volledige tekst van dit schrijven in de authentieke taal op Internet: Dit verzoek dient bij aangetekend schrijven of bij faxbericht te worden gericht aan: Europese Commissie Directoraat-generaal Landbouw en plattelandsontwikkeling Directoraat H Kamer: Loi 130 5/128 B-1049 Brussel Fax: Met bijzondere hoogachting, Voor de Commissie 9

10 10 Mariann FISCHER BOEL Lid van de Commissie