Educatiesessie. 10 juli 2019 Sander Baars & Janwillem Bouma P E N S I O E N A K K O O R D

Transcriptie

1 Educatiesessie 10 juli 2019 Sander Baars & Janwillem Bouma P E N S I O E N A K K O O R D

2 PROGRAMMA 15:00 15:10 S A N D E R B A A R S 15:10 16:00 J A N W I L L E M B O U M A 16:00 16:30 P A U Z E 16:30 17:15 B O U D E W I J N D E B R U I N 17:15 18:00 J O C H E M D I J C K M E E S T E R 18:00 19:00 B O R R E L 2

3 3

4 Janwillem Bouma M O N TA E 4

5 10 juli 2019 Het Pensioenakkoord I N P E R S P E C T I E F J A N W I L L E M B O U M A

6 Leidraad Samenvatting gemaakte afspraken Duiding hoe lezen wij de gemaakte afspraken? Wat betekent het voor de deelnemer? Wat betekent het voor u? Wat kunt u doen? 6

7 Het Pensioenakkoord is breed Eerste pijler; AOW, zware beroepen, overige thema s Tweede pijler Geen kortingen boven 100% DG Leeftijdsafhankelijke opbouw; premie leidend zonder demping Nominale zekerheid wordt losgelaten Twee contracten: Nieuw contract: premieregeling met directe inkoop van aanspraken Premieregeling met extra solidariteit; in persoonlijke pot tijdens opbouw met geleidelijke inkoop Fiscaal kader: geharmoniseerd en gemaximeerd (ambitie 80% ML in 42 jaar en marktrente) Transitiekader met vereisten Flexibilisering (opname lump sum 10% OP op pensionering) 7

8 Duiding Het is goed dat er een akkoord is - er moet nog veel ingevuld worden Het wordt spannend beoordeling op uitkomst in plaats van op middelen Het goede behouden hoe gaat dat precies? Premieverhoging en/of versobering ligt op de loer (Cie Parameters?) Hoe wordt de ambitie op pensioenresultaat vorm gegeven? Nieuw contract Heeft de uitkeringsovereenkomst nog toekomst? Verdere introductie lifecycle beleggen Hoe ver gaat dit? De verschillende contracten lijken naar elkaar toe te groeien Belang deelnemer? Transparantie in belegging van premie Betekenis voor marktwerking? Risico s collectief of individueel gedragen Risico ligt altijd bij de deelnemer, zorgplicht? 8

9 Wat betekent het voor de deelnemer? Deelnemer loopt het risico Open of gesloten risicodeling Volatiliteit pensioenresultaat neemt toe vertrouwen? Belangen individuele deelnemers betrekken bij vervolg Keuzes nemen toe; zorgplichteisen nemen toe Gewezen deelnemers en gepensioneerden zijn ook deelnemers 9

10 Wat betekent het voor u? Nieuwe opbouw is altijd een premieovereenkomst Navigeren in onzekere tijden Was u al bezig? Welke plek neemt pensioen in uw arbeidsvoorwaarden in de toekomst in? Impact is per regeling verschillend. Decentrale gevolgen inzichtelijk maken. U bent aan zet! Werkgever maakt transitieplan. Uitdaging om oud en nieuw contract bij elkaar te houden. Alle bestaande contracten worden geraakt transitie en uitdienen Sociale partners en belanghebbenden pensioenfonds dicht bij elkaar 10

11 Wat kunt u doen? Werkgever, OR en Pensioenfonds In overleg met elkaar. Vanuit breed HR remuneratiebeleid aan de slag met oog voor belangenafweging fonds. Impactanalyse Strategische impact Transitie-impact decentraal onderzoeken Impact Commissie Parameters (huidig en transitie) Aanpassen AOW leeftijd Werkgever, OR en Pensioenfonds Noodzakelijke en no-regret acties Simplificatie regelingen Risicoraamwerk Deelnemersonderzoek 11

12 Wat kunt u doen? Deelnemer centraal Inzet op onderzoek risicohouding deelnemer en collectief 12

13 Bedankt voor uw aandacht

14 Pauze 1 6 : :

15 Boudewijn de Bruin RUG 15

16 Het pensioenakkoord Reflecties over vertrouwen en betrouwbaarheid Boudewijn de Bruin Educatiesessie Pensioenakkoord Montae, Utrecht, 10 juli 2019

17 Even voorstellen Boudewijn de Bruin Hoogleraar financiële ethiek, Rijksuniversiteit Groningen Onderzoek: vertrouwen en finance (met Cambridge Judge Business School) Onderwijs: bedrijfsethiek Extern: consultancy financiele sector, ethiek trainingen

18 Vertrouwen Vertrouwen is een relatie Jan vertrouwt Marie Vertrouwen heeft betrekking op een domein Jan vertrouwt Marie m.b.t. haar analyse van de agrifood sector Vertrouwen is gebaseerd op redenen Jan vertrouwt Marie omdat zij onderzoek doet naar die sector

19 Betrouwbaarheid Gerechtvaardigd vertrouwen is niet blind Het is gebaseerd op perceptie van betrouwbaarheid En iemands betrouwbaarheid hangt af van Haar motivatie Haar competentie

20 Motivatie Voor wie werkt een dokter? Voor haarzelf, haar gezin? Voor haar patiënten? Haar motivatie komt voort uit normen en waarden zoals Zorg, altruïsme, empathie Paternalisme

21 Competentie Een goede dokter heeft vaardigheden Diagnose Chirurgie Geneesmiddelen En haar competentie komt voort uit normen en waarden zoals Levenslang leren Evidence-based medicine Doorverwijzen, second opinion

22 Motivatie en competentie Voor wie werk je als je voor een pensioenfonds werkt? Voor wie zet een werkgever zich in als het om pensioenen gaat? Wat voor competenties komen hierbij kijken? Uit welke normen en waarden komen die motivatie en competentie voort? Zijn je stakeholders zich daarvan bewust?

23 Burger Werknemer Pensioenfonds Werkgever

24 Casus Context: Verenigd Koninkrijk Liberalisatie pensioenmarkt FSA wil uitleggen wat verschil tussen DB en DC employer scheme is Hoe zou u dat doen?

25 Casus Some types of employer s schemes (the ones called final salary or defined benefit scheme) give you a guaranteed pension. The amount of pension you get from a personal pension is unpredictable. In a final salary scheme you know broadly how much pension you ll get.

26 Casus Maar voor burgers in het Verenigd Koninkrijk ging het fonds failliet. Wat is hier het probleem?

27 Herkennen Oordelen Intentie Gedrag

28 Praktijk

29 Twee systemen Systeem 1 Systeem 2 Snel Onbewust, automatisch Zonder inspanning Emotie Impliciete oordelen Langzaam Bewust Vraagt inspanning Logica, rationeel Expliciete overwegingen

30 Herkennen: Stakeholders Stakeholder engagement Mission statements, ethiek hotlines, ethiek consultants, etc. Gevaren van stakeholder benadering Sommige stakeholders minder goed zichtbaar Hoge kosten Gebrek aan wederzijds begrip Bluewash

31 Herkennen: Blindspots Verzin een morele rechtvaardiging Gebruik eufemistische labels Bedenk een voordelige vergelijking Verleg verantwoordelijkheid naar iemand anders Verspreid verantwoordelijkheid over groep Negeer gevolgen, of geef ze vervormd weer Ontmenselijk de slachtoffers Leg de schuld bij slachtoffers neer

32 Casus Wat wil de burger weten over het pensioenakkoord?

33 Casus

34 Casus

35 Casus

36 Casus

37 Casus Misschien weet hij/zij niet dat er een nieuw pensioenakkoord is Is pensioencontract hetzelfde als pensioenakkoord? Betekent verhogen van mijn pensioen dat ik meer krijg, of dat ik meer moet betalen? Vergeet niet dat er mensen waren die dachten/denken dat je bij een aflossingsvrije hypotheek alleen maar rente betaalt...

38 Casus Wat wil de lezer te weten komen? Wordt het pensioensysteem toekomstbestendiger? Gaat de dekkingsgraag van 104,2 % naar 100 %? Wat betekent het pensioenakkoord voor mijn oude dag? Moet ik nu iets doen? Of later? Moet ik meer betalen? Kan ik erop vertrouwen dat mijn werkgever/pensioenfonds mij duidelijk informeert wanneer ik in actie moet komen?

39 Stellingen (voor discussie!) Pensioenfondsen worden gezien en behandeld als monopolisten Het heeft geen zin om je erin te verdiepen, want je hebt toch geen keus Pensioenfondsen handelen als monopolisten Ze hoeven zich niet druk te maken over dienstverlening en gepercipieerde betrouwbaarheid Burger heeft geen mogelijkheden om betrouwbaarheid van bestuurders te bepalen (net als bij de tandarts: asymmetrische informatie) Met mogelijk cynisme als gevolg

40 Stellingen Liberalisatie pensioenmarkt vereist grote aanpassingen bij fondsen, werkgevers, burgers AFM en politiek: kijk naar toegenomen aandacht voor accountants Dreiging is dat er verwachtingen gewekt worden die je niet kunt waarmaken -> met verminderde betrouwbaarheid tot gevolg Mogelijke thema s Informatie verstrekking richting leden Sociaal rendement Zorgplicht voor leden, paternalisme Maar crisis = kans De kans om betrouwbaarheid op de voorgrond te stellen Onder meer door vanuit de burger te denken

41 Dank voor uw aandacht

42 Jochem Dijckmeester P G B 42

43 PGB en het pensioenakkoord Educatiesessie Montae Utrecht, 10 juli 2019 Jochem Dijckmeester

44 Inhoud Pensioenfonds PGB Strategie pensioenfonds PGB Pensioenregelingen PGB (DC en het) pensioenakkoord 44

45 Pensioenfonds PGB

46 Pensioenfonds PGB mei 1953: fusie 3 pensioenfondsen uit de grafische sector Pensioenfonds voor de Grafische Bedrijven 46

47 Pensioenfonds PGB De grafische sector kent als enige een VUT-regeling met een uitkering van 100% netto. 47

48 Pensioenfonds PGB De werkgelegenheid in de grafische sector begint in de jaren negentig terug te lopen. Nieuwe simpeler print- en productiemiddelen verdringen de oude arbeidsintensieve. Digitale media rukken op ten koste van drukwerk. Na de eeuwwisseling verergert de krimp. Ook PGB voelt de wind tegen. En richt zich daarom op samenwerking met uitgeverijen. Later volgt verdere verbreding. 48

49 Pensioenfonds PGB PGB zet in het decennium na de crisis zijn deuren steeds verder open naar andere sectoren om de basis onder het pensioenfonds te vergroten. Dit om de krimp in de grafische sector het hoofd te kunnen bieden, maar ook om te kunnen voldoen aan steeds strengere eisen aan pensioenfondsen als gevolg van de crisis. 49

50 Pensioenfonds PGB PGB kijkt naar de toekomst Het pensioenakkoord 50

51 Pensioenfonds PGB Belegd vermogen Rendement Dekkingsgraad 28,3 miljard 12 juni % 12 juni ,2% 12 juni 2019 DEELNEMERS (31 maart 2019) WERKGEVERS Deelnemers die pensioen opbouwen Gepensioneerden Slapers (31 december 2018) 51

52 Strategie pensioenfonds PGB 52

53 Strategie pensioenfonds PGB 53

54 Strategie pensioenfonds PGB 54

55 Strategie pensioenfonds PGB 55

56 Pensioenregelingen PGB 56

57 (DC en het) pensioenakkoord AOW Maatregelen vroegpensioen Zelfstandigen Commissie Parameters Aanpassingen in de tweede pijler (SER) 57

58 Intermezzo, pensioenakkoord en framing? 58

59 Intermezzo, pensioenakkoord en framing? 59

60 Intermezzo, pensioenakkoord en framing? Kunt u aangeven welk van de volgende antwoorden juist is? 44% 43% Jongeren willen Geen solidariteit? Geen doorsneepremie? Keuzevrijheid? Een eigen spaarpot? 56% 57% De pensioenpremie die ik betaal wordt voor mijzelf apart gezet Ik betaal pensioenpremie voor degenen die nu met pensioen zijn Pensioenfonds PGB biedt een regeling met: Keuzemogelijkheid voor: Eigen potje in plaats van collectief Eigen potje heeft geen doorsneepremie Deelnemers Slapers Wat kiezen jongeren? 60

61 (DC en het) pensioenakkoord AOW 61

62 (DC en het) pensioenakkoord Maatregelen vroegpensioen 62

63 (DC en het) pensioenakkoord Zelfstandigen Pensioen AOV 63

64 (DC en het) pensioenakkoord Commissie Parameters Premie Dekkingsgraad Nieuw advies? 64

65 (DC en het) pensioenakkoord Aanpassingen in de tweede pijler (SER) Met het pensioenakkoord staat de premie centraal in de tweede pijler (Reëel) ambitie contract Jaarlijks directe inkoop van zachte aanspraken Verbeterde premieregeling Persoonlijke spaarpot gespreid 10 jaar voor pensioen inkopen zachte aanspraken Premie inleg wordt (begrensd door fiscaal kader) afgesproken door sociale partners Compensatie effecten overgang Er komen meer keuzemogelijkheden, bijvoorbeeld eenmalige opname op pensioendatum 65

66 (DC en het) pensioenakkoord PGB voert al diverse DC-regelingen uit, hoe ontwikkelen deze zich? De DC-regeling uit het pensioenakkoord heeft vrijwel dezelfde vormgeving als bij PGB Enige verschil is dat huidige default de vaste uitkering is, wordt in het pensioenakkoord de variabele uitkering Huidig Pensioenakkoord 66

67 (DC en het) pensioenakkoord PGB voert al diverse DC-regelingen uit, hoe ontwikkelen deze zich? Ook in DC Afschaffing doorsnee In DC-regelingen worden de progressieve premiestaffels vervangen door leeftijdsonafhankelijke premies Hierdoor verslechtert het pensioenperspectief, met name voor de huidige jarigen 67

68 (DC en het) pensioenakkoord PGB voert al diverse DC-regelingen uit, hoe ontwikkelen deze zich? Het nieuwe ambitiecontract is fiscaal en juridisch gezien een DC-regeling Door directe inkoop toe te staan in de bestaande DC-regeling past het nieuwe ambitiecontract in de bestaande DC-structuur. 68

69 69

70 Hoe kijken jongeren naar pensioen 70

71 Hoe kijken jongeren naar pensioen 71

72 Bedankt voor uw aandacht! Pensioenfonds PGB - Kantoorgebouw De Gelder - A.J. Ernststraat 595-H LD Amsterdam

73 Save the date! 18 september 2019 Educatiesessie: Beheersing van (IT-)innovatie in de pensioensector