Pensioencontract in transitie: juridische en fiscale aspecten. René Maatman & Bastiaan Starink

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Pensioencontract in transitie: juridische en fiscale aspecten. René Maatman & Bastiaan Starink"

Transcriptie

1 Pensioencontract in transitie: juridische en fiscale aspecten René Maatman & Bastiaan Starink

2 Agenda Afschaffing doorsneesystematiek, en dan...? Gevolgen voor het pensioencontract Een nieuw pensioencontract, en dan...? Transitievraagstukken 2

3 Stelselherziening per 2020 Waarom ook al weer? Actuarieel fair contract op individueel niveau geen ongewenste herverdeling en 'heldere' eigendomsrechten Nominale garantiecontract niet langer realistisch Garantie wordt niet waargemaakt Stelsel aanpassen aan moderne arbeidsmarkt Flexibele arbeidsverhoudingen, wisselend en zzp Actuarieel fair vergt oplossing doorsneesystematiek Invoeren gelijkblijvende opbouw en progressieve premie Invoeren degressieve opbouw en gelijkblijvende premie 3

4 Het doorsneesysteem Doorsneepremie-systematiek 25% 20% 15% 10% 5% 0% Leeftijd 4

5 Degressieve opbouw in uitkeringsregeling (middelloon) Opbouwpercentages Degressieve opbouw Gelijkblijvende opbouw 4,50% 4,00% 3,50% 3,00% 2,50% 2,00% 1,50% 1,00% 0,50% 0,00% Leeftijd 5

6 Fiscale inbedding in Regeerakkoord Hierbij wordt bezien of het fiscale kader alleen nog op de pensioenpremie kan worden begrensd. Wat kan dat betekenen? Slechts kostprijs fiscaal reguleren Opties: Individuele maximale jaarpremie Collectieve maximale jaarpremie 6

7 Degressieve opbouw in premieregeling Staffelpercentages 30,00% 25,00% Gelijkblijvende premie RR 1% 20,00% Gelijkblijvende premie RR 2% 15,00% Gelijkblijvende premie RR 3% 10,00% Gelijkblijvende premie RR 4% 5,00% 0,00% Leeftijd 7

8 Degressieve opbouw in premieregeling Rekenmethodiek huidige DC staffels: max premie tussen 15% en 25% Huidige fiscale kader DC afgeleid van DB: ook bij DC denken wij in uitkering Leidt tot fiscale ongelijkheid op de volgende punten: In aanmerking te nemen rekenrente bij premiestaffels Betalen voor indexatie Herstelpremie Sterftegrondslagen Dat pleit voor een ruimere premie dan de huidige fiscale DC staffels Desondanks zal een deel van de regelingen versoberd moeten worden 8

9 Juridische aandachtspunten Verplichtgesteld bpf: doorsneesystematiek verplicht Uitkeringsovereenkomst: tijdsevenredige opbouw verplicht Einde doorsneesystematiek is niet einde verplichtstelling Dubbele discriminatiegevaar beheersen: objectief rechtvaardigen Maar er is meer... 9

10 10

11 11

12 12

13 13

14 14

15 15

16 Samenvatting juridische aspecten oude nieuwe rechten Solidariteit Doorsneesystematiek Exit Entree beschikkingen Toedeling en herverdeling Onderfinanciering FTK en gesloten fonds Schrijnende gevallen Kruissubsidie voorkomen Faciliteren in wetgeving Alternatief gesloten fonds Complexiteit Wvp Beleggingskeuzes? Prudent person-regel Zorgplichten - KNVB Vast of variabel Spijtoptanten Pw 16

17 Vragen? Boeijen, D., Heemskerk, M., Maatman, R.H. (2015). Beëindiging van de doorsneesystematiek. Netspar Design Paper, no. 35. Dietvorst, G.J.B., Starink, B. & Visser, M.R. (2016). De fiscaliteit en pensioen: Naar een nieuw fiscaal pensioenkader? Netspar Occasional Paper 02 / Heemskerk, M., Kamminga, C., Maatman, R.H. & Werker, B.J.M. (2017). Van uitkeringsovereenkomst naar PPR. Netspar Design Paper, no. 76. Maatman, R.H. (2017), De prudent person-regel, zorgplichten en het nieuwe pensioencontract. Ondernemingsrecht 2017, nr. 16. Starink, B., (2017). Fiscale aspecten van het pensioenstelsel per Maandblad Belasting Beschouwingen, februari rene.maatman@debrauw.com bastiaan.starink@pwc.com 17

Quiz. Heeft u een telefoon met internet? Ga naar kahoot.it en doe mee

Quiz. Heeft u een telefoon met internet? Ga naar kahoot.it en doe mee Quiz Heeft u een telefoon met internet? Ga naar kahoot.it en doe mee 2 de pijler SP PvdA GroenLinks CDA 50Plus ChristenUnie SGP D66 VVD PVV Verdere versobering Doorsneepremie Contract Max 40,4% aftrekbaar

Nadere informatie

Regeerakkoord en nieuw pensioencontract. Theo Langejan 15 november 2017

Regeerakkoord en nieuw pensioencontract. Theo Langejan 15 november 2017 Regeerakkoord en nieuw pensioencontract Theo Langejan 15 november 2017 2 Verwachtingen worden onvoldoende waargemaakt Er zijn spanningen tussen generaties Stelstel sluit niet meer aan op de veranderende

Nadere informatie

Ondernemend met Pensioen Mini-congres ter gelegenheid van het afscheid van Prof. dr. Gerry Dietvorst

Ondernemend met Pensioen Mini-congres ter gelegenheid van het afscheid van Prof. dr. Gerry Dietvorst Ondernemend met Pensioen Mini-congres ter gelegenheid van het afscheid van Prof. dr. Gerry Dietvorst 16 oktober 2015 Programma 13:00 uur Opening door dagvoorzitter Michael Visser 13:10 uur Mr. dr. Bastiaan

Nadere informatie

Naar een nieuw pensioencontract

Naar een nieuw pensioencontract Naar een nieuw pensioencontract Kees Goudswaard Montae Pensioenbijeenkomst werkgevers, Utrecht, 31 mei 2018 Bij ons leer je de wereld kennen Overzicht Sterke en zwakke punten van het huidige stelsel SER

Nadere informatie

Transitie economisch bezien

Transitie economisch bezien Transitie economisch bezien Casper van Ewijk Pensioenvraagstukken in de kabinetsformatie Amsterdam, 27 januari 2017 Nederland: Aanvullend pensioen stamt uit jaren 50 Een goed pensioen voor alle werknemers

Nadere informatie

Stand van zaken in het debat over de toekomst van de pensioenen

Stand van zaken in het debat over de toekomst van de pensioenen Stand van zaken in het debat over de toekomst van de pensioenen Kees Goudswaard Pensioenvraagstukken in de kabinetsformatie, Amsterdam, 27 januari 2017 Bij ons leer je de wereld kennen Sterke punten stelsel

Nadere informatie

Nieuw pensioencontract Wat is de huidige stand van zaken?

Nieuw pensioencontract Wat is de huidige stand van zaken? Nieuw pensioencontract Wat is de huidige stand van zaken? UNETO-VNI 3 oktober 2017 Emile Soetendal 2 Reisschema voor vandaag 1. Voor welk probleem zoeken we een oplossing? 2. Randvoorwaarden Pensioenfederatie

Nadere informatie

Alles is wel zo n beetje bekend

Alles is wel zo n beetje bekend PwC Pensioenlezing 2018 Afschaffing doorsneesystematiek: appeltje eitje? Alles is wel zo n beetje bekend 1 Uw dagvoorzitter: Michael Visser #pwcpensioenlezing 3 Programma 13:10 13:55 mr. dr. Bastiaan Starink

Nadere informatie

Stelseldiscussie Stand van zaken

Stelseldiscussie Stand van zaken Stelseldiscussie Stand van zaken Aan welke knoppen kunnen we draaien 1 Vereniging van pensioenjuristen Herman M. Kappelle; directeur Aegon Adfis, bijzonder hoogleraar Fiscaal Pensioenrecht VU Amsterdam

Nadere informatie

WAAR EEN WIL IS, IS EEN WEG Afschaffen van de doorsneesystematiek: wie gaat dat betalen?

WAAR EEN WIL IS, IS EEN WEG Afschaffen van de doorsneesystematiek: wie gaat dat betalen? WAAR EEN WIL IS, IS EEN WEG Afschaffen van de doorsneesystematiek: wie gaat dat betalen? Dit position statement begint het vraagstuk van het afschaffen van de doorsneesystematiek aan de achterkant : vanuit

Nadere informatie

De toekomst van ons pensioen

De toekomst van ons pensioen De toekomst van ons pensioen Verdieping inbreng in De Nationale Pensioendialoog Peter Borgdorff PFZW 18 maart 2015 L e a d e r s h i p E n t r e p r e n e u r s h i p Ste wa r d s h i p info@nyenrode.nl

Nadere informatie

Afschaffing van de doorsneesystematiek en betekenis van maatwerk

Afschaffing van de doorsneesystematiek en betekenis van maatwerk 20181120-XX Afschaffing van de doorsneesystematiek en betekenis van maatwerk Casper van Ewijk (Universiteit van Amsterdam en Netspar) Kamerbrief: 10 stappen Het kabinet gaat de komende maanden aan de slag

Nadere informatie

De overstap naar een nieuw pensioencontract Een juridisch forse uitdaging?

De overstap naar een nieuw pensioencontract Een juridisch forse uitdaging? De overstap naar een nieuw pensioencontract Een juridisch forse uitdaging? Vereniging van Pensioenrecht - 7 September 2016 Emile Soetendal 2 Perspectiefnota De Perspectiefnota focust op 2 interessante

Nadere informatie

11 e Interpolis Pensioenlezing. Naar een nieuw fiscaal pensioenkader! Competence Centre for Pension research Tilburg University

11 e Interpolis Pensioenlezing. Naar een nieuw fiscaal pensioenkader! Competence Centre for Pension research Tilburg University 11 e Interpolis Pensioenlezing Naar een nieuw fiscaal pensioenkader! Competence Centre for Pension research Tilburg University Programma Tijd: Titel: 14:10 uur Naar een arbeidsvormneutraal pensioenkader:

Nadere informatie

Pensioenscenario s in het licht van de komende verkiezingen. Emile Soetendal 10 januari 2017

Pensioenscenario s in het licht van de komende verkiezingen. Emile Soetendal 10 januari 2017 Pensioenscenario s in het licht van de komende verkiezingen Emile Soetendal 10 januari 2017 2 Tsunami van politieke partijen voor komende verkiezingen De kiesraad heeft voor de Tweede Kamer verkiezingen

Nadere informatie

Opmerkingen bij: Naar een solide en solidair pensioenstelsel: bouwstenen voor een hervorming. Theo Nijman Tilburg University en Netspar Januari 2014

Opmerkingen bij: Naar een solide en solidair pensioenstelsel: bouwstenen voor een hervorming. Theo Nijman Tilburg University en Netspar Januari 2014 Opmerkingen bij: Naar een solide en solidair pensioenstelsel: bouwstenen voor een hervorming Theo Nijman Tilburg University en Netspar Januari 2014 Inleiding Rapport vraagt aandacht voor toekomstbestendigheid

Nadere informatie

Deel 1: Afschaffing doorsneepremie fundamentele wijziging in pensioenstelsel

Deel 1: Afschaffing doorsneepremie fundamentele wijziging in pensioenstelsel Pagina 1 van 7 KABINET GAAT DOOR MET VERNIEUWING PENSIOENSTELSEL Minister Koolmees van SZW heeft in zijn brief van 1 februari 2019 aan de Tweede Kamer aangegeven welke stappen het kabinet wil zetten richting

Nadere informatie

PENSIOEN. Alex Ter Horst Ruud Derksen. 2 april Advocaten pensioenrecht

PENSIOEN. Alex Ter Horst Ruud Derksen. 2 april Advocaten pensioenrecht PENSIOEN Alex Ter Horst Ruud Derksen Advocaten pensioenrecht 2 2 april 2019 3 so li da ri teit (de; v) 1gevoel van een-zijn met anderen; = saamhorigheid 4 5 Oktober 2017 regeerakkoord: persoonlijke pensioenpotten

Nadere informatie

De fiscale aspecten van het pensioenakkoord: het is lastiger dan het lijkt. Workshop 9 mei 2012

De fiscale aspecten van het pensioenakkoord: het is lastiger dan het lijkt. Workshop 9 mei 2012 De fiscale aspecten van het pensioenakkoord: het is lastiger dan het lijkt Workshop 9 mei 2012 Programma De aanleiding en het pensioenakkoord op hoofdlijnen Aanpassingsmechanismes Fiscale pensioenkader

Nadere informatie

Beleggen voor een goed pensioenresultaat. Oskar Poiesz Robeco Investment Solutions 10 mei 2016

Beleggen voor een goed pensioenresultaat. Oskar Poiesz Robeco Investment Solutions 10 mei 2016 Beleggen voor een goed pensioenresultaat Oskar Poiesz Robeco Investment Solutions 10 mei 2016 Onderwerpen 1. Beleggen voor pensioen 2. Beleggingskeuzes bepalen het pensioen 3. Welke invloed heb je als

Nadere informatie

Op koers blijven voor een goed pensioen: een update van het bestuur

Op koers blijven voor een goed pensioen: een update van het bestuur Op koers blijven voor een goed pensioen: een update van het bestuur Agenda Stand van zaken PPF APG: kerngegevens, beleggingsresultaten dekkingsgraadontwikkeling Deelnemerstevredenheidsonderzoek Effecten

Nadere informatie

Oudedagsvoorziening nu en straks. Casper van Ewijk Netspar & Universiteit van Amsterdam

Oudedagsvoorziening nu en straks. Casper van Ewijk Netspar & Universiteit van Amsterdam Oudedagsvoorziening nu en straks Casper van Ewijk Netspar & Universiteit van Amsterdam SER, 24 juni 2014 Agenda Internationaal perspectief Probleemanalyse Houdbaarheid Maatschappelijke trends Keuzes voor

Nadere informatie

Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 Toekomstbestendig pensioenstelsel: doorhakken van een Gordiaanse knoop Hoofdstuk 2 Doel van pensioen

Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 Toekomstbestendig pensioenstelsel: doorhakken van een Gordiaanse knoop Hoofdstuk 2 Doel van pensioen Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 Toekomstbestendig pensioenstelsel: doorhakken van een Gordiaanse knoop... 1 1.1 Inleiding... 1 1.2 Ontwikkelingen... 1 1.2.1 Aanleiding... 1 1.2.2 Ontwikkelingen... 1 1.3 Aanpak

Nadere informatie

Solidariteit tussen generaties of generatiegevecht pensioen?

Solidariteit tussen generaties of generatiegevecht pensioen? Faculteit der Rechtsgeleerdheid Solidariteit tussen generaties of generatiegevecht pensioen? Stichting Instituut GAK 12 december 2016 Prof. mr. drs. Mark Heemskerk, Hoogleraar pensioenrecht Radboud Universiteit

Nadere informatie

Actualiteiten pensioenen. Marcel van de Grift Senior pensioenadviseur

Actualiteiten pensioenen. Marcel van de Grift Senior pensioenadviseur Actualiteiten pensioenen Marcel van de Grift Senior pensioenadviseur 1. Algemeen 2. Rol OR 3. Pensioenregelingen Agenda 4. Fiscale wijzigingen 2015 (rol OR bij compensatiemaatregelen) 5. Pensioenuitvoerders

Nadere informatie

Wat is er aan de hand moet onze pensioenen?

Wat is er aan de hand moet onze pensioenen? Wat is er aan de hand moet onze pensioenen? Casper van Ewijk, Netspar & University of Amsterdam KNAW Symposium, 9 januari 2014, Amsterdam Agenda Wat is een pensioen? Goed pensioen is een risicovol pensioen

Nadere informatie

Een nominaal toetsingskader voor pensioenen met reële ambities: anomalie of poldervondst?

Een nominaal toetsingskader voor pensioenen met reële ambities: anomalie of poldervondst? Een nominaal toetsingskader voor pensioenen met reële ambities: ALM Conferentie anomalie of poldervondst? Prof. dr Casper van Ewijk CPB Universiteit van Amsterdam Netspar Amsterdam, 2 april 2008 Nederlands

Nadere informatie

I. Uitkeringsovereenkomst met degressieve opbouw (zowel een nominale (1A) als een reële variant (1B));

I. Uitkeringsovereenkomst met degressieve opbouw (zowel een nominale (1A) als een reële variant (1B)); Notitie BC Public Affairs Doel: Ter informatie Datum 28 januari 2015 Onderwerp Analyse SER Advies Afzender Jurre de Haan / GSB Aanleiding en achtergrond Samenvatting Gevraagde besluit Op 24 januari presenteerde

Nadere informatie

- 1. afschaffing van doorsneepremiesystematiek

- 1. afschaffing van doorsneepremiesystematiek Aan de besturen van VNO-NCW, MKB, LTO, Bouwend Nederland, FNV, CNV, VCP, HZC Aan de leden van de commissie SZW en/of pensioenwoordvoerders politieke partijen 2 e Kamer 29 mei 2017 Mevrouw, Mijnheer, De

Nadere informatie

Fiscale aspecten pensioenmaatregelen

Fiscale aspecten pensioenmaatregelen www.pwc.nl Fiscale aspecten pensioenmaatregelen regeerakkoord Studiebijeenkomst Vereniging voor Pensioenrecht 21 november 2012 Agenda 1. Aanleiding 2. Ontwikkelingen wet- en regelgeving pensioen 3. Wet

Nadere informatie

e. academische en onderwijs evenementen

e. academische en onderwijs evenementen e. academische en onderwijs evenementen Academische evenementen 28-01-2015 International Pension Workshop 124 65 59 64 10 6 41 3 01-10-2015 Pension Day 71 39 32 49 12 6 3 1 Totaal 195 104 91 113 22 12

Nadere informatie

Doorsneesystematiek in pensioenen onder druk?

Doorsneesystematiek in pensioenen onder druk? Doorsneesystematiek in pensioenen onder druk? Marcel Lever Rotterdam, 28 februari 2014 Agenda 1. Doorsneesystematiek leidt tot herverdeling 2. Omvang herverdeling 3. Alternatieven doorsneesystematiek 4.

Nadere informatie

BLAUWDRUK VOOR EEN TRANSPARANT, UITVOERBAAR EN TOEKOMSTBESTENDIG PENSIOENSTELSEL; POSITION PAPER AEGON NEDERLAND

BLAUWDRUK VOOR EEN TRANSPARANT, UITVOERBAAR EN TOEKOMSTBESTENDIG PENSIOENSTELSEL; POSITION PAPER AEGON NEDERLAND BLAUWDRUK VOOR EEN TRANSPARANT, UITVOERBAAR EN TOEKOMSTBESTENDIG PENSIOENSTELSEL; POSITION PAPER AEGON NEDERLAND I. Inleiding Al geruime tijd discussiëren we in Nederland over de toekomst van ons pensioenstelsel.

Nadere informatie

1. Uitwerking wetgeving voor de afschaffing van de doorsneesystematiek

1. Uitwerking wetgeving voor de afschaffing van de doorsneesystematiek Kabinetsbrief vernieuwing pensioenstelsel: gevolgen voor werkgevers en ondernemingsraden? Op 1 februari jl. presenteerde Minister Koolmees een Kabinetsbrief over de vernieuwing van het pensioenstelsel.

Nadere informatie

Solidariteit, doorsneepremie en de zzp er. een onmogelijke combinatie?

Solidariteit, doorsneepremie en de zzp er. een onmogelijke combinatie? Solidariteit, doorsneepremie en de zzp er een onmogelijke combinatie? Opzet van deze verdiepingssessie Solidariteit herwogen Korte beschrijving doorsneeproblematiek Discussie: Is de doorsneeopbouw nog

Nadere informatie

Pensioen van de toekomst?

Pensioen van de toekomst? Pensioen van de toekomst? De toekomstbestendigheid van het pensioencontract Een verkenning Marianne van Gelder 22 september 2009 2 Inhoud van de presentatie 1. Inleiding 2. Huidig pensioencontract 3. Wat

Nadere informatie

Pensioenen Jos Berkemeijer

Pensioenen Jos Berkemeijer Pensioenen Jos Berkemeijer Van wie is de pensioenpot? VVSPTN Miniconferentie 11 oktober 2017 Pensioenagenda 1. Regeerakkoord 2. Pensioen in cijfers 3. Dreigende Kortingen? 4. Nieuw pensioenstelsel 5. Discussie

Nadere informatie

Pensioen 2020: de stand van zaken

Pensioen 2020: de stand van zaken Pensioen 2020: de stand van zaken 04-09-2017 Door Jos Gielink werkzaam als pensioenjurist en belastingadviseur bij Gielink Pensioenrecht B.V. Al kort na de financiële crisis in 2008, bleek dat ook het

Nadere informatie

PENSIOEN IN BEWEGING! KLAAR VOOR DE TOEKOMST? SAMEN DELEN, EEN STERKE KEUZE

PENSIOEN IN BEWEGING! KLAAR VOOR DE TOEKOMST? SAMEN DELEN, EEN STERKE KEUZE PENSIOEN IN BEWEGING! KLAAR VOOR DE TOEKOMST? SAMEN DELEN, EEN STERKE KEUZE PENSIOEN IS AANVULLING OP AOW Lijfrente Salaris 100% Pensioen Staatspensioen (AOW) 2 AOW, VOLKSVERZEKERING (1) Voorziet in MINIMUM

Nadere informatie

PENSIOEN VOOR JONG EN OUD

PENSIOEN VOOR JONG EN OUD PENSIOEN VOOR JONG EN OUD GELDERMALSEN 29 JUNI 2O16 ELLEN TE PASKE LIEVESTRO CHRIS DRIESSEN OPZET Pensioenstelsel AOW Aanvullend pensioen Derde pijler/eigen huis Pensioenen in 2017 Toekomst pensioenen

Nadere informatie

Argumenten voor en tegen actuele SER varianten: belang afstemming tussen economen en juristen. Theo Nijman September 2016

Argumenten voor en tegen actuele SER varianten: belang afstemming tussen economen en juristen. Theo Nijman September 2016 Argumenten voor en tegen actuele SER varianten: belang afstemming tussen economen en juristen Theo Nijman September 2016 Doelstelling Perspectiefnota identificeert twee interessante SER contracten I-B:

Nadere informatie

Toekomst Pensioenstelsel

Toekomst Pensioenstelsel Toekomst Pensioenstelsel Bijeenkomst NVOG Arnhem, 22 november 2017 Corien Wortmann-Kool Bestuursvoorzitter ABP 2 Actuele financiële positie ABP Onze financiële positie (per 30 september 2017) bron: www.abp.nl

Nadere informatie

Pensioenactualiteiten

Pensioenactualiteiten Pensioenactualiteiten Eendaagse Arbeidszaken 18 mei 2017 Judy Boere Waar gaan we het over hebben? Toekomst Nederlandse pensioenstelsel Ontwikkelingen ABP-pensioen Waar komen we vandaan? Tot 2000: weinig

Nadere informatie

Doorsneesystematiek in pensioenen onder druk?

Doorsneesystematiek in pensioenen onder druk? Doorsneesystematiek in pensioenen onder druk? Marcel Lever Utecht, 2 april 2014 Agenda 1. Doorsneesystematiek leidt tot herverdeling 2. Omvang herverdeling 3. Alternatieven doorsneesystematiek 4. Overgangskosten

Nadere informatie

Verkenning persoonlijk pensioenvermogen met collectieve risicodeling

Verkenning persoonlijk pensioenvermogen met collectieve risicodeling Reactie SER-rapport Verkenning persoonlijk pensioenvermogen met collectieve risicodeling In mei van dit jaar is het rapport Verkenning persoonlijk pensioenvermogen met collectieve risicodeling verschenen.

Nadere informatie

PENSIOEN VOOR JONG EN OUD PENSIOENEN, AOW EN REGEERAKKOORD

PENSIOEN VOOR JONG EN OUD PENSIOENEN, AOW EN REGEERAKKOORD PENSIOEN VOOR JONG EN OUD PENSIOENEN, AOW EN REGEERAKKOORD FNV 11-PUNTENPLAN EERLIJK STOPPEN MET WERKEN EN AOW AOW IN REGEERAKKOORD Met betrekking tot de AOW verbetert niks Géén voorstellen voor Eerlijk

Nadere informatie

De doorsneepremie toegelicht

De doorsneepremie toegelicht Pensioenfederatie Prinses Margrietplantsoen 90 2595 BR Den Haag Postbus 93158 2509 AD Den Haag T +31 (0)70 76 20 220 info@pensioenfederatie.nl www.pensioenfederatie.nl De doorsneepremie toegelicht KvK

Nadere informatie

UITLEG PRINCIPEAKKOORD PENSIOEN

UITLEG PRINCIPEAKKOORD PENSIOEN UITLEG PRINCIPEAKKOORD PENSIOEN PROGRAMMA Sprekers voorstellen Inhoudelijke uitleg Boodschap van Han Eerste vragen Pauze Vragen vervolg 2 ONDERWERPEN 1. Vertraging stijging AOW leeftijd 2. Nieuwe mogelijkheden

Nadere informatie

1 werkplan voor het vervolg (najaar 2015) 5 rode draden uit de Nationale Pensioendialoog. 5 maatschappelijke trends die vragen om verandering

1 werkplan voor het vervolg (najaar 2015) 5 rode draden uit de Nationale Pensioendialoog. 5 maatschappelijke trends die vragen om verandering pggm.nl Hoofdlijnen toekomstbestendig pensioenstelsel PGGM Bestuurlijke advisering 9 juli 2015 Quick scan: Hoofdlijnen van een toekomstbestendig pensioenstelsel Op 6 juli 2015 heeft Staatssecretaris Klijnsma

Nadere informatie

Keuzevrijheid versus maatwerk. Seminar Eindspel naar een nieuw pensioenstelsel Erasmus Universiteit Rotterdam, 16 juni 2016 Niels Kortleve

Keuzevrijheid versus maatwerk. Seminar Eindspel naar een nieuw pensioenstelsel Erasmus Universiteit Rotterdam, 16 juni 2016 Niels Kortleve Keuzevrijheid versus maatwerk Seminar Eindspel naar een nieuw pensioenstelsel Erasmus Universiteit Rotterdam, 16 juni 2016 Niels Kortleve Boodschappen Meer heterogeniteit, meer data, meer differentiatie

Nadere informatie

IVP OPF seminar Jeroen Koopmans, 10 oktober 2017 Actuariële redenen voor een grondige stelselherziening

IVP OPF seminar Jeroen Koopmans, 10 oktober 2017 Actuariële redenen voor een grondige stelselherziening IVP OPF seminar 2017 Jeroen Koopmans, 10 oktober 2017 Actuariële redenen voor een grondige stelselherziening Wat was er ook alweer mis met het huidige stelsel? SER-advies Toekomst Pensioenstelsel (02-2015)

Nadere informatie

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE > Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333

Nadere informatie

WELKOM! 22 april, NBC Congrescentrum, Nieuwegein

WELKOM! 22 april, NBC Congrescentrum, Nieuwegein WELKOM! 3061504048 Agenda: Algemene situatie pensioenland Wat betekent dit voor het BPF Textielverzorging? Herstructureringstraject Volgende bijeenkomst 23 juni 2 Algemene situatie pensioenland 3 Of verhoogt

Nadere informatie

Collectieve Pensioenen: Aan de grenzen van Solidariteit? drs. Frank Cordewener AAG en dr. Siert Vos Actuariaatcongres VSAE 27 februari 2013

Collectieve Pensioenen: Aan de grenzen van Solidariteit? drs. Frank Cordewener AAG en dr. Siert Vos Actuariaatcongres VSAE 27 februari 2013 Collectieve Pensioenen: Aan de grenzen van Solidariteit? drs. Frank Cordewener AAG en dr. Siert Vos Actuariaatcongres VSAE 27 februari 2013 Collec@eve Pensioenen: Aan de grenzen van Solidariteit? 2 Agenda

Nadere informatie

CPB Notitie. Samenvatting. Ministerie van SZW. Aan: Datum: 21 juni 2017 Betreft: Overgangseffecten bij afschaffing doorsneesystematiek

CPB Notitie. Samenvatting. Ministerie van SZW. Aan: Datum: 21 juni 2017 Betreft: Overgangseffecten bij afschaffing doorsneesystematiek CPB Notitie Aan: Ministerie van SZW Datum: 21 juni 2017 Betreft: Overgangseffecten bij afschaffing doorsneesystematiek Centraal Planbureau Bezuidenhoutseweg 30 2594 AV Den Haag Postbus 80510 2508 GM Den

Nadere informatie

10 puntenplan minister Koolmees vergeleken met toetsingscriteria

10 puntenplan minister Koolmees vergeleken met toetsingscriteria 10 puntenplan minister Koolmees vergeleken met toetsingscriteria Samenvatting: Direct betrokken bij de opstelling van het wettelijk kader voor de transitie Afschaffing doorsneeproblematiek: financiering

Nadere informatie

Pensioen actualiteit. VHP Tata Steel ALV 13 november 2014

Pensioen actualiteit. VHP Tata Steel ALV 13 november 2014 Pensioen actualiteit VHP Tata Steel ALV 13 november 2014 Agenda Overheidsmaatregelen in vogelvlucht AOW : langer werken Witteveenkader : minder opbouwen, gecompenseerd door langer werken nftk : meer zekerheid

Nadere informatie

Wat is het probleem? 2

Wat is het probleem? 2 Wat is het probleem? 2 Wat is het probleem? 3 Wat is het probleem? 4 Pension Fund 'PFZW' Pension Fund 'ABP' Backward Moving Average Backward Moving Average (Compound Interest) (Compound Interest) Year

Nadere informatie

Pensjoen Jos Berkemeijer. ALV NVOG 22 november 2017

Pensjoen Jos Berkemeijer. ALV NVOG 22 november 2017 Pensjoen Jos Berkemeijer ALV NVOG 22 november 2017 Pensioenagenda 1. Regeerakkoord 2. Pensioen in cijfers 3. Dreigende Kortingen? 4. Nieuw pensioenstelsel 5. Discussie Dillema s Vragen? http://duwtje.com/otherweyes-in-nrc-6-denkfouten-over-pensioen/

Nadere informatie

De SER varianten nader beschouwd. Kennisbijeenkomst bij PGGM Theo Nijman December 2016

De SER varianten nader beschouwd. Kennisbijeenkomst bij PGGM Theo Nijman December 2016 De SER varianten nader beschouwd Kennisbijeenkomst bij PGGM Theo Nijman December 2016 Agenda Waarom willen we veranderen? Wat zijn de kernkarakteristieken van de contracten uit de perspectiefnota? I-B:

Nadere informatie

De doorsneepremie ZO DENKEN WIJ ER OVER. De doorsneepremie. De doorsneepremie

De doorsneepremie ZO DENKEN WIJ ER OVER. De doorsneepremie. De doorsneepremie Zo denken wij er over is een uitgave van ABP Corporate Communicatie. Voor meer informatie verwijzen wij u naar www.abp.nl. september 2007 ZO DENKEN WIJ ER OVER Collectief versus individueel Juridische

Nadere informatie

Keuzevrijheid en maatwerk in nieuwe pensioencontracten

Keuzevrijheid en maatwerk in nieuwe pensioencontracten Keuzevrijheid en maatwerk in nieuwe pensioencontracten Theo Nijman GAK hoogleraar Risicomanagement Pensioenvoorzieningen Universiteit van Tilburg Januari 2017 Agenda Waarom één van de beste stelsels ter

Nadere informatie

Toekomst van het Pensioenstelsel

Toekomst van het Pensioenstelsel Toekomst van het Pensioenstelsel 26 maart 2015 Alex Ter Horst en Ruud Derksen Advocaten Pensioenrecht Nederlandse pensioenstelsel behoort tot de beste van de wereld 1. Denemarken (82,4) 2. Australie (79,9)

Nadere informatie

Ten eerste: afschaffing van de al genoemde doorsneesystematiek en ten

Ten eerste: afschaffing van de al genoemde doorsneesystematiek en ten Dames en heren, Hartelijk dank voor de uitnodiging om hier vandaag op uw symposium te komen spreken. Als koepel van verenigingen van gepensioneerden wil de KNVG de belangen van gepensioneerden behartigen

Nadere informatie

Vereniging van DSM gepensioneerden

Vereniging van DSM gepensioneerden Wat wil de VDP? Krachtig invloed uitoefenen voor úw waardevast pensioen. Streven naar een positie aan de onderhandelingstafel, gelijkwaardig aan de vakorganisaties. Streven naar een sterkere positie in

Nadere informatie

Stabiele pensioenen - stabiele economie FTK macro-economisch bezien

Stabiele pensioenen - stabiele economie FTK macro-economisch bezien 10e ALM Conferentie Stabiele pensioenen - stabiele economie FTK macro-economisch bezien Prof. dr Casper van Ewijk CPB Universiteit van Amsterdam Amsterdam, 4 april 2007 FTK: bewezen succes Stille revolutie

Nadere informatie

Position Paper DNB ten behoeve van de nationale pensioendialoog 15 januari 2015

Position Paper DNB ten behoeve van de nationale pensioendialoog 15 januari 2015 Position Paper DNB ten behoeve van de nationale pensioendialoog 15 januari 2015 Nederland heeft internationaal gezien een goed pensioenstelsel. Een stelsel waarvan de financiële houdbaarheid bovendien

Nadere informatie

Bij de opstelling van de notitie is zoveel mogelijk aansluiting gezocht bij de positie van de VCP, waarbij ANBO is aangesloten.

Bij de opstelling van de notitie is zoveel mogelijk aansluiting gezocht bij de positie van de VCP, waarbij ANBO is aangesloten. 26 juni 2018 ANBO s visie op pensioen PA-26062018 w.reijn@anbo.nl Inleiding ANBO speelt een actieve rol in de pensioendiscussie. In deze position paper pensioenen staan de uitgangspunten die ANBO hanteert

Nadere informatie

Aanpassing pensioenregeling een must. Presentatie: Marcel Brussee / voorzitter SPH Kees Lekkerkerker / directeur HRM

Aanpassing pensioenregeling een must. Presentatie: Marcel Brussee / voorzitter SPH Kees Lekkerkerker / directeur HRM Aanpassing pensioenregeling een must Presentatie: Marcel Brussee / voorzitter SPH Kees Lekkerkerker / directeur HRM 1 Aanpassing pensioenregeling een must Inhoud Marcel Brussee: Achtergrond wijzigingen

Nadere informatie

Actualiteiten pensioen

Actualiteiten pensioen Actualiteiten pensioen Stichting Pensioenfonds Thales Nederland 20 juni 2013 2013 Towers Watson. All rights reserved. Wat speelt er allemaal? Sociaal akkoord AOW-leeftijd gaat omhoog AOW-gat Nominaal versus

Nadere informatie

Educatiesessie 3 1 M E I

Educatiesessie 3 1 M E I Solange Denters Margo Lelieveld Hans Kennis Educatiesessie 3 1 M E I 2 0 1 8 Agenda Educatiesessie 14.00: Welkom door Solange Denters Tot 15.15: IORP 2: Governance vanuit risicobeheersing, ESG en Communicatie

Nadere informatie

Pensioen 2020: Smart DC en een flexibele uitkeringsfase voor premieovereenkomsten

Pensioen 2020: Smart DC en een flexibele uitkeringsfase voor premieovereenkomsten Pensioen 2020: Smart DC en een flexibele uitkeringsfase voor premieovereenkomsten Theo Nijman Tilburg University 5 Juni 2014 De brede pensioendiscussie en Netspar Kernonderwerpen uit de brede pensioendiscussie:

Nadere informatie

Actuele ontwikkelingen en trends rond pensioenen in Nederland keynotespeech Mariëtte Hamer Den Haag, 4 oktober 2016

Actuele ontwikkelingen en trends rond pensioenen in Nederland keynotespeech Mariëtte Hamer Den Haag, 4 oktober 2016 Actuele ontwikkelingen en trends rond pensioenen in Nederland keynotespeech Mariëtte Hamer Den Haag, 4 oktober 2016 00-00-2009 pagina 1/x Afdeling Communicatie Inhoud Trends die aanleiding geven om het

Nadere informatie

Concept Toekomstvisie Pensioenfederatie op het pensioenstelsel Maart 2015. Management samenvatting

Concept Toekomstvisie Pensioenfederatie op het pensioenstelsel Maart 2015. Management samenvatting Concept Toekomstvisie Pensioenfederatie op het pensioenstelsel Maart 2015 Management samenvatting Uitgangspunten a. We hebben in Nederland een goed pensioenstelsel. Een van de sterke punten van de oudedagsvoorziening

Nadere informatie

Blik op de toekomst: verschil tussen DB en DC vervaagt. dr. Roel Mehlkopf Tilburg University & Netspar 8 oktober 2015, Amsterdam

Blik op de toekomst: verschil tussen DB en DC vervaagt. dr. Roel Mehlkopf Tilburg University & Netspar 8 oktober 2015, Amsterdam Blik op de toekomst: verschil tussen DB en DC vervaagt dr. Roel Mehlkopf Tilburg University & Netspar 8 oktober 2015, Amsterdam Wat vindt de generatie Einstein van een pensioenuitkering die beweegt met

Nadere informatie

Pensioenactualiteiten

Pensioenactualiteiten Pensioenactualiteiten Vereniging van DSM Gepensioneerden 27 maart 2013 Toelichting door Gerard Rutten 2013-001773 Nederlandse Pensioenfondsen: sterke daling van de dekkingsgraad 1 Mutation 25 Funding ratio

Nadere informatie

14 december Pensioenen in Vandena van der Meer

14 december Pensioenen in Vandena van der Meer 14 december 2017 Pensioenen in 2018 P L U S.. E E N V O O R U I T B L I K Vandena van der Meer Agenda De zin en onzin van pensioen Pensioenleeftijd 68 jaar Plannen van het nieuwe kabinet Pensioenen in

Nadere informatie

RESULTATEN ENQUÊTE CONSULTATIE NIEUW FTK ACTUARIEEL. Vraag 1

RESULTATEN ENQUÊTE CONSULTATIE NIEUW FTK ACTUARIEEL. Vraag 1 RESULTATEN ENQUÊTE CONSULTATIE NIEUW FTK ACTUARIEEL Vraag 1 Onder het huidige FTK krijgen pensioenfondsen te maken met de zogenaamde beleggings -spagaat: aan de ene kant kan er weinig risico worden genomen

Nadere informatie

Is een life-cycle pensioen te conservatief? Een vergelijking van de risicoallocatie in nftk en duaal systeem

Is een life-cycle pensioen te conservatief? Een vergelijking van de risicoallocatie in nftk en duaal systeem Is een life-cycle pensioen te conservatief? Een vergelijking van de risicoallocatie in nftk en duaal systeem Kees Bouwman Cardano Risk Management Working paper Voorlopige versie: commentaar welkom, 16

Nadere informatie

Moet een werkgever nog wel pensioen bieden? In hoeverre kan pensioen excellent zijn?

Moet een werkgever nog wel pensioen bieden? In hoeverre kan pensioen excellent zijn? Moet een werkgever nog wel pensioen bieden? In hoeverre kan pensioen excellent zijn? Paul Tigges Principal Client Consultant Large Corporates en Manager "Road to excellence" of "Excellent road"? Meerdere

Nadere informatie

Perspectiefnota toekomstig pensioenstelsel

Perspectiefnota toekomstig pensioenstelsel pggm.nl Perspectiefnota toekomstig pensioenstelsel PGGM Advies Regeling & Financiering 11 juli 2016 Inhoud van deze quickscan Op 8 juli 2016 stuurde staatssecretaris Jetta Klijnsma aan de Tweede Kamer

Nadere informatie

PwC Pensioenlezing 2017

PwC Pensioenlezing 2017 PwC Pensioenlezing 2017 Een andere kijk op pensioen Uw dagvoorzitter: Michael Visser 2 1 Programma 13:15 13:50 prof. dr. Bas Jacobs Erasmus Universiteit Rotterdam Optimale belastingheffing op kapitaalinkomen

Nadere informatie

Pensioenakkoord. Samenvatting kabinetsbrief en SER-advies

Pensioenakkoord. Samenvatting kabinetsbrief en SER-advies Pensioenakkoord Samenvatting kabinetsbrief en SER-advies Op 5 juni bood de SER aan minister Koolmees een ontwerpadvies voor een nieuw pensioenstelsel aan. Op diezelfde dag stuurde de minister een brief

Nadere informatie

No.W /III/Vo 's-gravenhage, 3 juli 2017

No.W /III/Vo 's-gravenhage, 3 juli 2017 ... No.W12.17.0115/III/Vo 's-gravenhage, 3 juli 2017 Bij brief van 12 april 2017 heeft de Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid op de voet van artikel 21a, eerste lid, van de Wet op de

Nadere informatie

Samenvatting principeakkoord pensioenstelsel

Samenvatting principeakkoord pensioenstelsel Pagina 1 van 5 Samenvatting principeakkoord pensioenstelsel Op 5 juni 2019 is door het kabinet, de werkgevers en de vakbonden een principeakkoord gepresenteerd over de hervorming van ons pensioenstelsel.

Nadere informatie

Van uitkeringsovereenkomst naar PPR

Van uitkeringsovereenkomst naar PPR Van uitkeringsovereenkomst naar PPR Mark Heemskerk Kees Kamminga René Maatman Bas Werker design paper 76 netspar industry series DESIGN PAPERS zijn onderdeel van de refereed Industry Paper Series, dat

Nadere informatie

Notitie. CTP/ Januari Aan. Commissie Toekomst Pensioenstelsel (CTP) Van

Notitie. CTP/ Januari Aan. Commissie Toekomst Pensioenstelsel (CTP) Van 1 Notitie CTP/0048 23 Januari 2015 Aan Commissie Toekomst Pensioenstelsel (CTP) Van SER Secretariaat Den Haag 22 januari 2015 Betreft Beoordelingskader varianten SER Advies Toekomst Pensioenstelsel 1.

Nadere informatie

2020 in de (fiscale) praktijk. Amsterdam, 8 november 2016 Jan-Olivier Kuijkhoven

2020 in de (fiscale) praktijk. Amsterdam, 8 november 2016 Jan-Olivier Kuijkhoven 2020 in de (fiscale) praktijk Amsterdam, 8 november 2016 Jan-Olivier Kuijkhoven Inhoud 1. Hoe hoog is de maximale gelijkblijvende premie in 2020 2. Gelijkblijvende premie inzetten voor degressief middelloon

Nadere informatie

Themamiddag SER-advies Toekomstvisie. 27 februari 2015

Themamiddag SER-advies Toekomstvisie. 27 februari 2015 Themamiddag SER-advies Toekomstvisie 27 februari 2015 Welkom Kick van der Pol voorzitter Pensioenfederatie SER Advies Toekomst Pensioenen Kees Goudswaard Themamiddag, Den Haag, 27 februari 2015 Faculteit

Nadere informatie

NVOG Nederlandse Vereniging van Organisaties van Gepensioneerden. Stand van Zaken Pensioenen Jos Berkemeijer 5 juni 2019

NVOG Nederlandse Vereniging van Organisaties van Gepensioneerden. Stand van Zaken Pensioenen Jos Berkemeijer 5 juni 2019 NVOG Nederlandse Vereniging van Organisaties van Gepensioneerden Stand van Zaken Pensioenen Jos Berkemeijer 1 5 juni 2019 Agenda Pensioendashboard Nieuw pensioenstelsel Pensioenpetitie Nieuw Pensioenstelsel

Nadere informatie

reëel financieel toetsingskader (FTK2)

reëel financieel toetsingskader (FTK2) nominaal financieel toetsingskader (FTK1) - bestaande contract - nominale contract - uitkeringsovereenkomst - onderscheid tussen nominale opbouw en indexatie - 2,5% onderdekkingskans maatstaf voor nominale

Nadere informatie

Adfiz seminar Individueel pensioen de toekomst?

Adfiz seminar Individueel pensioen de toekomst? 1 Adfiz seminar Individueel pensioen de toekomst? Paul Hoogerhuis Manager Marketing Zakelijk Driebergen, maart 2017 Agenda Adfiz 2 Inleiding Veranderingen Huidige Kansen stelsel ontwikkelingen adviseur

Nadere informatie

Van Duyn Van der Geer pensioenactualiteiten

Van Duyn Van der Geer pensioenactualiteiten Van Duyn Van der Geer pensioenactualiteiten 08-12-2016 Even voorstellen Pensioen Perspectief onafhankelijk van pensioenuitvoerder beloning is onafhankelijk van keuzes door opdrachtgever PP werkt uitsluitend

Nadere informatie

PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen

PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/150251

Nadere informatie

Hoofdlijnennota FTK: fiscaal maatwerk noodzakelijk voor reëel pensioencontract

Hoofdlijnennota FTK: fiscaal maatwerk noodzakelijk voor reëel pensioencontract Mr. J.A. Gielink CPL 1 Hoofdlijnennota FTK: fiscaal maatwerk noodzakelijk voor reëel pensioencontract 32 Het nieuwe pensioencontract Op 30 mei 2012 heeft minister Kamp de Hoofdlijnennota herziening Financieel

Nadere informatie

Fiscale aspecten van het pensioenstelsel per 2020

Fiscale aspecten van het pensioenstelsel per 2020 DEZE TEKST IS DE AUTEURSVERSIE VAN HET IN MAANBLAD BELASTINGBESCHOUWINGEN (SDU, FEBRUARI 2017) VERSCHENEN ARTIKEL MET DEZELFDE TITEL mr. dr. Bastiaan Starink 1 Fiscale aspecten van het pensioenstelsel

Nadere informatie

Pensioenwijzigingen 2014. en verder?

Pensioenwijzigingen 2014. en verder? Pensioenwijzigingen 2014 en verder? Agenda Lenteakkoord AOW Lenteakkoord pensioen Pensioenakkoord wat (voorlopig?) niet doorgaat Aanpassingen Varia Lenteakkoord - AOW Vanaf 2013: AOW in stapjes naar 67

Nadere informatie

Beleggen voor een goed pensioenresultaat. Oskar Poiesz Robeco Investment Solutions 12 mei 2016

Beleggen voor een goed pensioenresultaat. Oskar Poiesz Robeco Investment Solutions 12 mei 2016 Beleggen voor een goed pensioenresultaat Oskar Poiesz Robeco Investment Solutions 12 mei 2016 Onderwerpen 1. Beleggen voor pensioen 2. Belang van beleggingsbeleid en lifecycle 3. Nieuwe mogelijkheden:

Nadere informatie

Pensioen Maandag 4 juli Extern actuarieel adviseur

Pensioen Maandag 4 juli Extern actuarieel adviseur Pensioen 2016 Maandag 4 juli 2016 Jan Raaijmakers Voorzitter Michel Stok Extern actuarieel adviseur Spelregels en webinar C Ga naar de helpbutton voor problemen met beeld en geluid U kunt vragen stellen

Nadere informatie

Is degressieve pensioenopbouw in strijd met het verbod op leeftijdsdiscriminatie?

Is degressieve pensioenopbouw in strijd met het verbod op leeftijdsdiscriminatie? Is degressieve pensioenopbouw in strijd met het verbod op leeftijdsdiscriminatie? Mariska Kiggen MSc 08/2018-032 Is degressieve pensioenopbouw in strijd met het verbod op leeftijdsdiscriminatie? Naam:

Nadere informatie