10 puntenplan minister Koolmees vergeleken met toetsingscriteria

Transcriptie

1 10 puntenplan minister Koolmees vergeleken met toetsingscriteria Samenvatting: Direct betrokken bij de opstelling van het wettelijk kader voor de transitie Afschaffing doorsneeproblematiek: financiering mag in principe niet direct op indirect (premietekort) ten laste van het vermogen van het pensioenfonds gaan. Berekening nieuwe premie op basis van dezelfde waarderingsgrondslagen als de verplichtingen. Geen life-cycle beleggingsbeleid. Optredende risico s sneller nemen. Individuele pensioenvermogens leiden tot een lager bereikbaar pensioen met meer individuele risico s en kunnen de lopende pensioenuitkeringen negatief beïnvloeden. Geen keuzemogelijkheden, zoals genoemd, tijdens de opbouw. Communicatie prima Uitbreiden van verplichtstelling naar witte vlekken en zzp-ers Koppeling levensverwachting en pensioenleeftijd aanpassen Commissie Parameters : de samenstelling benadrukt dat ook de uitkomst van de commissie waarschijnlijk een politieke keuze is. Daarnaast mist de commissie internationale ervaring, die wel nodig is omdat slechts 15-20% in Nederland belegd wordt. (Nog beïnvloedbaar? Zie bijlage) Opvallend is dat de minister geen woord wijdt aan de al jaren te lage gedempte premie. Hierdoor ontstaat er nu op jaarbasis direct een tekort van 10 miljard euro ( 8 miljard 2017) als de premie ingelegd wordt voor toegezegde verplichtingen. De overheid heeft hier als werkgever het grootste voordeel bij! Onze eis moet dan ook zijn dat voor premie en verplichtingen dezelfde rente moet gelden. Daarnaast zou er ook op gewezen moeten worden dat de deskundigen tijdens de hoorzitting van de commissie SZW op 21 januari 2019 over de brief van Knot uit september 2018 over de te hanteren rente bij een zachter contract in overgrote meerderheid vonden dat zijn redenering niet deugde en bovendien aangaven dat de huidige RTS ook een keuze is. Dus in principe is de keuze niet aan DNB maar aan de politiek! 1. Uitwerking wetgeving voor de afschaffing van de doorsneeproblematiek Plan: wettelijke maatregelen nodig om de overgang op een andere manier van pensioenopbouw evenwichtig te laten verlopen. Kabinet maak transitiekader met o.a. voorwaarden voor een transitieplan dat werkgevers in overleg met werknemers verplicht moeten opstellen. Financiering door tijdelijk extra premie, inzetten van buffers of overstap op premieregeling zonder buffers. (dubbele transitie) In het pensioencontract zonder doorsneesystematiek hebben alle pensioencontracten het karakter van een premieregeling met fiscale begrenzing van de premie. De wijze van premieheffing is primair een zaak van een zaak van sociale partners. Daarbij houden de ouderenorganisaties enige afstand, tenzij de belangen van gepensioneerden in het geding komen. Uitgangspunt bij een eventuele transitie naar een nieuw contract binnen een nieuw stelsel is dat verworven rechten in beginsel niet mogen worden aangetast. Om deze reden is het van essentieel belang dat de 18 februari 2019 pagina 1

2 ouderenorganisaties betrokken worden bij het vaststellen van de kaders van een transitie. Uit bovenstaande plan blijkt dat minister Koolmees zelf een transitiekader wil opstellen en uitdrukkelijk de buffers van pensioenfondsen als een bron van financiering ziet, maar bij het opstellen van een transitieplan zijn de ouderenorganisaties niet betrokken. De premie is een zaak van werkgevers en werknemers en niet van gepensioneerden, voor en door wie de volledige premie is betaald. Het afschaffen van de doorsneepremie is een eis van de overheid. Ongeacht de argumenten voor de afschaffing betekent dit dat door een verschuiving van premie tussen werkenden de werkgevers voor een deel van de werkenden hun verplichtingen niet na kunnen komen zonder extra maatregelen. Dit is daarom ook een probleem dat werkgevers en werknemers samen met de eisende overheid samen moeten oplossen en niet middels pensioenfondsen deels bij gepensioneerden moeten neerleggen. Ofschoon het ons probleem niet is lijkt ons duidelijk dat naast het handhaven van de huidige fiscaal gefaciliteerde pensioenpremie er ook een substantiële bijdrage van de overheid mag worden verwacht ( te denken valt aan de door de gedempte premie te weinig betaalde premie?) Bij onderhandelingen: financiering mag in principe niet direct op indirect (premietekort) ten laste van het vermogen van het pensioenfonds gaan. Bij de bepaling van de nieuwe premiesystematiek moet deze op dezelfde grondslagen berekend worden als de verplichtingen. Als minder buffers nodig zijn vanwege grotere risicobereidheid heeft dat niets te maken met de op te brengen premie, maar verlaagd het afromen van de buffers de (inhaal)indexatie. Als dit laatste volledig is opgelost zijn er misschien mogelijkheden. Het binnen het pensioenstelsel op te bouwen pensioen moet de ambitie hebben, dat de deelnemer na pensionering in beginsel vrijwel dezelfde levensstandaard zal kunnen handhaven. Alle pensioencontracten krijgen het karakter van een premieregeling, waarbij geen enkel woord wordt gewijd aan een mogelijke kabinetswens ten aanzien van de ambitie. 2. Wet verbeterde premieregeling toegankelijker en aantrekkelijker maken Om tegemoet te komen aan de wens van meer collectieve elementen binnen het pensioencontract wil het kabinet in lijn met het Regeerakkoord onderzoeken of en hoe binnen het wettelijk kader van de Wet verbeterde premieregeling extra mogelijkheden kunnen worden gecreëerd om risico s beter te delen. principes van collectiviteit en solidariteit in een pensioenstelsel, waarin in ieder geval de mensen in loondienst verplicht meedoen, zijn de basisuitgangspunten. 3. Meer maatwerk in het beleggingsbeleid Vanuit het oogpunt van human capital is het voeren van één uniform beleggingsbeleid onverstandig, omdat de risico s dan niet worden toegewezen aan de groepen die dit het beste kunnen en willen dragen. Een beleggingsbeleid gebaseerd op het life-cycle principe, waarbij deelnemers op jonge leeftijd relatief veel risico kunnen nemen en dit risico op oudere leeftijd afbouwen om de kans op pensioenverlagingen te verkleinen. Deze opstelling van de minister spoort niet met onderzoek van de pensioenfederatie en ons eigen Motivaction-onderzoek ten aanzien van de risicobereidheid van ouderen. Daarnaast leidt deze benadering van het beleggingsbeleid tot een grote kans op geen of zeer beperkte indexatie. Indexatie is een van de bouwstenen van de ambitie. 18 februari 2019 pagina 2

3 Naarmate het verwerken van financiële tegenvallers langer wordt uitgesteld is het risico groter dat deze ten laste komen van latere generaties. De mogelijkheden om optredende risico s moeten in een kortere periode dan nu binnen de direct betrokken groepen te verwerkt worden. Daarom moet onze eis zijn: o o Beleggingsbeleid moet aantoonbaar afgestemd zijn op de risicobereidheid van de deelnemer/gepensioneerde indien (standaard) gekozen wordt voor life cycle, moet getoetst en aangetoond worden of dit overeenstemt met de risicobereidheid van de deelnemer 4. Faciliteren omzetting bestaande aanspraken naar een pensioencontract met persoonlijke pensioenvermogens Uitganspunt in het regeerakkoord is dat vernieuwing van het pensioenstelsel mede vorm krijgt door een overstap op pensioencontracten met persoonlijke pensioenvermogens in de opbouwfase. Het kabinet wil deze overstap bevorderen door te faciliteren dat de pensioenafspraken, die voor de overstap zijn opgebouwd, kunnen worden samengevoegd met de aanspraken die op grond van een nieuw contract worden opgebouwd. (collectief vermogen omzetten in persoonlijk vermogen). principes van collectiviteit en solidariteit in een pensioenstelsel, waarin in ieder geval de mensen in loondienst verplicht meedoen, zijn de basisuitgangspunten. Het doel is om betere en/of hogere pensioenen bereikbaar te maken en individuele risico s te ondervangen door ze samen te delen. Uit de studies van de SER kwam naar voren bij IV-c (individueel vermogen) het bereikbare pensioen duidelijk lager was dan bij een collectief vermogen. Het voorstel leidt er ook toe dat daar waar voor persoonlijke pensioenvermogens wordt gekozen voor de werkenden, de kans bestaat dat al het vermogen dat de werkenden al hebben opgebouwd uit een bestaand pensioenfonds wordt gehaald met een min of meer gesloten fonds voor de gepensioneerden en eventuele nieuwe gepensioneerden tot gevolg. Een gesloten fonds is niet per definitie slecht voor gepensioneerden, integendeel. Een gesloten fonds heeft niets meer te maken met de premie en dus met de huidige discrepantie met de berekening van de verplichtingen. Verder is belangrijk de vergrijzingsgraad en de hoogte van de buffer van het fonds, ook uiteraard of de gepensioneerden hun eigen risicoprofiel mogen kiezen. In bepaalde situaties met weinig uitzicht op indexatie kan het heel aantrekkelijk zijn het pensioenfonds aan een verzekeraar over te dragen, met als resultaat een eenmalige verhoging van de aanspraken. In een gesloten fonds staat het belang van gepensioneerden primair. De vraag is welk wettelijk kader gaat voor dit fonds gelden? Met mogelijk life cycle beleggen en een strikte RTS zijn de gepensioneerden nog verder van huis. Is dit eventueel een onderhandelingsstok van de minister?). 5. Opname bedrag ineens mogelijk maken Ik ben voornemens om deelnemers de keuze te geven om op pensioendatum een deel van hun pensioenaanspraak als bedrag ineens op te nemen. Daarnaast zal het kabinet onderzoeken welke andere keuzemogelijkheden op termijn kunnen worden toegevoegd (deel premie voor aflossen hypotheek). Het uitbreiden van de keuzemogelijkheden moet worden beperkt tot wat reële toegevoegde waarde voor de deelnemers heeft en kan alleen geschieden na 18 februari 2019 pagina 3

4 pensionering. In de lange periode van opbouw zijn de risico s niet te overzien en kunnen ook van invloed zijn op de solidariteit. 6. Communiceren over persoonlijke pensioenvermogens hoe voor ieder pensioencontract de deelnemer kan beschikken over dezelfde persoonlijke informatie: meer inzicht in de premie die is ingelegd, het rendement dat hiermee is behaald, het pensioenvermogen dat voor iemand persoonlijk is gereserveerd, en de verwachte pensioenuitkering die daaruit voortvloeit (in drie scenario s). Vertrouwen en transparantie is essentieel 7. Verbreden reikwijdte van het pensioenstelsel Het kabinet vindt deze omvang van de witte vlek (geen pensioenopbouw) een zorgelijke constatering en wil bezien of er maatregelen mogelijk zijn die er toe leiden dat de pensioenopbouw onder werknemers wordt vergroot. Het kabinet is geen voorstander van een verplichting voor alle zelfstandigen om pensioen op te bouwen. Uitbreiding (van de verplichtstelling) van pensioenregelingen naar witte vlekken en zzpers is sociaal gezien gewenst, met name om het draagvlak onder de beroepsbevolking voor het pensioenstelsel te behouden. 8. Verbeteringen voor nabestaanden Stichting van de arbeid gevraagd om een advies uit te brengen over de wenselijke dekking van het nabestaandenpensioen, inclusief de verdeling tussen publiek en privaat. Niets over gemeld maar wel wenslijk dit goed te regelen. 9. Onderzoek naar de koppeling tussen levensverwachting en pensioenleeftijd Ik ga op korte termijn aan het Centraal Planbureau en het RIVM vragen om als eerste stap varianten voor de koppeling en kosten daarvan in kaart te brengen. Niets over gemeld. Is wel van belang. Bijvoorbeeld bij PFZW stijgen premie voor arbeidsongeschiktheid nu sterk. Als dat weer wordt omgebogen vallen kosten van verlaging pensioenleeftijd best mee (communicerende vaten). 10. Benoeming leden Commissie Parameters Deze zijn recent benoemd en bevatten geen leden van DNB, werkgevers of vakorganisaties. De leden zijn onafhankelijk. Door de benoeming van Dijsselbloem als voorzitter wordt het gegeven dat de vaststelling van de te hanteren rekenrente een politieke beslissing is terecht benadrukt. De onafhankelijkheid en deskundigheid van de benoemde personen is buiten twijfel. Kanttekening daarbij is wel dat voor een aantal van de benoemde leden geldt dat zij zeer uitgesproken opvattingen hebben en dat een meer gedifferentieerde samenstelling zeker denkbaar en daarmee ook wenselijk is. Over de vaststelling van de taakopdracht en de wijze waarop de samenstelling van de commissie 18 februari 2019 pagina 4

5 tot stad komt is een brief aan de minister en de politieke partijen opgesteld (bijlage). Het gegeven dat DNB en sociale partners niet in de commissie meer zijn vertegenwoordigd achten wij op zich juist. Daarnaast valt nog het volgende op te merken: 15-20% van het vermogen is slechts belegd in Nederland. Daarom zou de aanwezigheid van internationale beleggingservaring in de commissie om de internationale context beter te duiden een logische conclusie zijn. Daarbij hoort dan ook een internationale vergelijking van de rekenrente. Deze commissie is nu veel te Nederlands met relatief weinig internationale beleggingservaring. Deze commissie is veel te eenzijdig samengesteld. 18 februari 2019 pagina 5