Openbaar. Zienswijze op conceptbegroting 2016 GGD Gelderland-Zuid. Ter besluitvorming door de Raad. Collegevoorstel. Onderwerp

Transcriptie

1 Collegevoorstel Openbaar Onderwerp Zienswijze op conceptbegroting 2016 GGD Gelderland-Zuid Programma Zorg & Welzijn Portefeuillehouder B. Frings Samenvatting De conceptbegroting 2016 van de GGD Gelderland-Zuid is, inclusief brief met begrotingswijzigingen, ontvangen. Conform de gemeenschappelijke regeling van de GGD wordt de gemeente gevraagd om een zienswijze kenbaar te maken over de conceptbegroting De Adviesfunctie Gemeenschappelijke Regelingen adviseert om in te stemmen met de conceptbegroting 2016 en 3 voorgestelde begrotingswijzigingen, maar niet in te stemmen met de begrotingswijziging cao gemeenten. Voorgesteld wordt om het advies over te nemen. Tevens wordt via een raadsvoorstel voorgesteld om de BTW van de GGD in de begroting van het programma Zorg & Welzijn op te nemen en om over te hevelen van programma Zorg & Welzijn naar het programma Onderwijs in verband met een budgettaire neutrale wijziging op het product Inspectie Kinderopvang. BTW Ter besluitvorming door het college 1. De brief aan het Dagelijks Bestuur van de GGD Gelderland- Zuid vast te stellen, waarin wordt gemeld dat de gemeente Nijmegen kan instemmen met de conceptbegroting 2016 en de begrotingswijzigingen op toezicht Wmo, individueel keuze budget en aanvulling acquisitietaakstelling 2016 en niet kan instemmen met begrotingswijziging cao gemeenten. BW-nummer BW Directie/afdeling, ambtenaar, telefoonnr. MO20, Kristine Mourits, 2537 Datum ambtelijk voorstel 19 oktober 2015 Registratienummer Steller Kristine Mourits Paraaf akkoord Datum Aan de Raad voor te stellen 1. Voor de kostentoename voor toezicht en handhaving kinderopvang vanaf 2016 structureel van het programma Zorg & Welzijn overhevelen naar het programma Onderwijs; 2. De compensabele BTW van de GGD Gelderland-Zuid van verwerken in de begroting 2016 van het programma Zorg & Welzijn; 3. Bijgevoegde begrotingswijziging (BW01456) vaststellen waarmee we bovenstaande beslispunten in de begroting verwerken. Ter besluitvorming door de Raad Besluit B&W d.d. 10 november 2015 X Conform advies Aanhouden Anders, nl. nummer: 3.15 Bestuursagenda Paraaf akkoord Datum Portefeuillehouder Collegevoorstel

2 Collegevoorstel 1 Probleemstelling De GGD Gelderland-Zuid is een gemeenschappelijke regeling van 16 gemeenten (Berg en Dal, Beuningen, Buren, Culemborg, Druten, Geldermalsen, Heumen, Lingewaal, Maasdriel, Neder-Betuwe, Neerijnen, Nijmegen, Tiel, West Maas en Waal, Wijchen en Zaltbommel) en voert wettelijke taken uit in het kader van de Wet Publieke Gezondheid en de Wet Maatschappelijke Ondersteuning. Naast deze taken voert de GGD op verzoek taken uit voor gemeenten en derden. Deze taken worden apart gesubsidieerd door gemeenten. In overeenstemming met de gemeenschappelijke regeling Gezondheidszorg Gelderland-Zuid wordt de gemeente Nijmegen verzocht haar zienswijze kenbaar te maken, zodat het Algemeen Bestuur de begroting 2016 in haar vergadering van 17 december 2015 kan vaststellen. 2 Juridische aspecten Op grond van artikel 31 lid 4 en artikel 33 lid 2 van de gemeenschappelijke regeling Gezondheidszorg Gelderland-Zuid brengt de gemeenteraad van Nijmegen haar zienswijze over de begroting naar voren. Op grond van het Delegatiebesluit 2009 inzake gemeenschappelijke regelingen (raadsbesluit ) is het College van Burgemeester en Wethouders van Nijmegen bevoegd om de zienswijze namens de gemeenteraad naar voren te brengen, indien de begroting van de GGD past / in overeenstemming is met de gemeentelijke begroting en de conceptbegroting 2016 van de GGD geen ingrijpende gevolgen heeft voor de gemeente Nijmegen. De conceptbegroting 2016 en de begrotingswijzigingen passen binnen dit kader. 3 Doelstelling Met dit voorstel willen wij de zienswijze van de gemeente Nijmegen over de conceptbegroting 2016 en de begrotingswijzigingen kenbaar maken aan het bestuur van de GGD. Met deze zienswijze is het Algemeen Bestuur van de GGD in staat om de conceptbegroting 2016 te behandelen en vast te stellen in haar vergadering van 17 december Met het vaststellen van de begroting 2016 is de GGD in staat om uitvoering te geven aan de wettelijke taken van de publieke gezondheid. 4 Argumenten 1. De conceptbegroting 2016 met de voorgestelde begrotingswijzigingen van de GGD zijn de basis om het komende jaar uitvoering te geven aan de wettelijke taken en te werken aan ontwikkelingen op het terrein van de publieke gezondheid en openbare geestelijke gezondheidszorg. Met de gemeentelijke bijdrage worden de wettelijke taken op het terrein van infectieziekten, jeugdgezondheidszorg, gezondheidsbevordering, openbare geestelijke gezondheidszorg en medische milieukunde uitgevoerd. De uitvoering van deze taken past binnen de kaders die gesteld zijn op het terrein van gezondheid, openbare geestelijke gezondheid en jeugd. 2 De conceptbegroting 2016 van de GGD is een begroting die past binnen de eisen die de gemeente Nijmegen en de adviesfunctie Gemeenschappelijke regelingen hebben gesteld. De GGD heeft de begrotingsrichtlijnen Gemeenschappelijke Regelingen Nijmegen (BRNrichtlijn) gevolgd.

3 Collegevoorstel Vervolgvel 2 3 Drie van de vier wijzigingen op de begroting 2016 passen binnen de ontwikkeling van beleid en bedrijfsuitvoering. De gemeenten hebben bij de decentralisatie van taken ook de taak op zich gekregen om toezicht op zorgaanbieders van maatwerkvoorzieningen Wmo te organiseren. De gemeente Nijmegen en de gemeenten in de regio hebben besloten om deze taak bij de GGD te beleggen (collegevoorstel ). In 2014 zijn hiervoor bij de GGD eenmalig middelen apart gezet om in 2015 te kunnen starten met deze taak en gedurende het jaar 2015 te komen met een uitvoeringsplan en structurele begroting. Met voorgestelde begrotingswijziging Wmo toezicht wordt de financiering van deze taak structureel geregeld. De begrotingswijziging Individueel Keuze Budget komt voort uit cao-afspraken die landelijk zijn gemaakt. Na de verwerking van de begrotingswijziging aanvulling acquisitie taakstelling 2016 is er nog in te vullen acquisitie opdracht van (zie paragraaf risico). 4 De voorgestelde begrotingswijziging Consequenties cao gemeenten past niet binnen de gestelde kader van begrotingsrichtlijnen Gemeenschappelijke Regelingen Nijmegen (BRN-richtlijn). Jaarlijks stelt de Adviesfunctie Gemeenschappelijke Regelingen begrotingsrichtlijnen vast, zogenaamde BRN-richtlijn. Daarin worden afspraken gemaakt over indexering, onder andere na aanleiding van van cao-ontwikkelingen. Voor de uniforme taken is de BRN-indexering in ,0%. De cao-ontwikkeling waarop deze begrotingswijziging is gebaseerd, wordt bij de volgende BRN-richtlijn meegenomen. Op voorhand deze begrotingswijziging doorvoeren, zou betekenen dat de GGD deze cao-ontwikkeling dubbel verwerkt in haar begroting. 5. De Adviesfunctie Gemeenschappelijke regelingen adviseert om in te stemmen met de voorliggende begroting 2016 van de GGD Gelderland-Zuid en kennis te nemen van de meerjarenbegroting De voorliggende begroting is getoetst door de Adviesfunctie Gemeenschappelijke Regelingen. Het gehele advies is als bijlage toegevoegd aan dit voorstel. Het advies luidt als volgt: Op grond van de voorliggende begroting 2016 inclusief begrotingswijzigingen van de GGD Gelderland-Zuid adviseren wij de deelnemende gemeenten om: A. In te stemmen met de jaarschijf 2016 van de begroting en opdracht te geven de post te acquireren opdrachten in te vullen. B. In te stemmen met de begrotingswijzigingen, behoudens de subsidieverhoging cao effecten. C. de meerjarenraming voor kennisgeving aan te nemen. 5 Financiën In de begroting van de GGD is in totaal een bedrag van (incl. nagekomen begrotingswijzigingen voor Wmo-toezicht en individueel keuze budget) geraamd als gemeentelijke bijdrage van de gemeente Nijmegen (programma Zorg & Welzijn) aan de GGD. Deze bijdrage dekken we uit het budget van het programma Zorg & Welzijn. Door de

4 Collegevoorstel Vervolgvel 3 eenmalige bijdrage voor het individueel keuzebudget is er binnen dit programma nagenoeg geen beleidsruimte voor nieuwe initiatieven op het gebied van publieke gezondheid. Bij de zomernota 2016 willen we de raad voorleggen deze bijdrage van ten laste van de reserve WMO/Jeugd aan de begroting van programma Zorg en Welzijn (product Publieke Gezondheid) toe te voegen. De reserve wordt immers in 2015 gevoed door het terugbetaalde saldo van de door de GGD voorgenomen bestemde reserve Individueel Keuze Budget. Voorwaarde voor een onttrekking in 2016 zijn dat het saldo van de reserve en de inschatting van de risico s dit toestaan. De overige bedragen in de GGD-begroting betreft subsidies voor facultatieve taken die vallen onder het programma Zorg & Welzijn of het programma Onderwijs. Deze subsidies worden in aparte voorstellen ter besluitvorming aan het College voorgelegd en zijn geen onderdeel van deze besluitvorming. De dekking van deze gemeentelijke bijdrage komt uit het programma Zorg & Welzijn (zie onderstaande tabel). Bijdrage 2016 Bedrag 2016 Dekking Preventieve logopedie S0226 Meldpunt bijzondere zorg S0226 AGZ taken S0226 AGZ taken, forensische geneeskunde S0226 OIBG taken S0226 JGZ 0-19 jaar Nijmegen S0006 Totaal Uniforme wettelijke taken Zorg-adviesteams Attentiewijken Totaal Maatwerk S0005 Scenarioteam S2186 Huisvesting JGZ dependances S3159 Wmo toezicht * D Individueel Keuze Budget S0226 Totaal * De GGD geeft in de aangekondigde begrotingswijziging voor 2016 een bedrag op van (brief Begrotingswijziging 2016, dd 22 september 2015). Het AB van de GGD heeft later dit bijgesteld naar

5 Collegevoorstel Vervolgvel 4 6 Participatie en Communicatie Het Algemeen Bestuur van de GGD wordt door middel van bijgevoegde brief geïnformeerd over de zienswijze van de gemeente Nijmegen. 7 Uitvoering en evaluatie In de vergadering van het Algemeen Bestuur van de GGD Gelderland-Zuid van 17 december 2015 wordt de begroting 2016 besproken en vastgesteld. De GGD Gelderland-Zuid is daarna verantwoordelijk voor de uitvoering van de taken en activiteiten, zoals die in de begroting 2016 zijn opgenomen. De GGD komt in 2016 met een inhoudelijk en financieel tussentijdse rapportage en in 2017 komt de GGD met een jaarrekening Risico De Adviesfunctie aan gemeenten adviseert om niet in te stemmen met de begrotingswijziging voor cao gemeenten. Mocht in het AB van 17 december blijken dat er een meerderheid is om wel in te stemmen met deze begrotingswijziging, dan is de gemeente Nijmegen gehouden aan dit besluit en zal een extra bijdrage van worden gevraagd. Als dit tot een dekkingsprobleem leidt, zullen we dit in de zomernota 2016 melden. De GGD wijst in haar brief over de begrotingswijzigingen erop dat er voor het Product Veilig Thuis een risico voor 2016 geldt. Eind november 2015 zal de GGD aangegeven hoeveel extra inzet er nodig is en zal de gemeenten hierover informeren. Vooralsnog gaan wij uit van een risico van voor de gemeente Nijmegen, welke gedekt dient te worden uit het programma Zorg & Welzijn (producten Jeugd en Maatschappelijke Opvang). Dit risico is conform de opgaaf van de GGD (brief Begrotingswijziging 2016, dd 22 september 2015). De GGD baseert dit risico op een maximale inzet 2016 voor Veilig Thuis. De verwachting is dat het eigen vermogen van de GGD Gelderland-Zuid onder de norm eigen vermogen zal zakken. Volgens de begroting 2016 is het verwacht eigen vermogen (de norm is ). In de begroting 2016 is rekening gehouden met een nog in te vullen acquisitie opdracht van (na de begrotingswijziging van 1 september 2015) in 2016 oplopend tot in Feitelijk betekent dit een niet sluitende meerjarenbegroting. De afspraken in de nota weerstandsvermogen geven aan dat gemeenten bij moeten passen wanneer het weerstandsvermogen onder 0 raakt en niet binnen in een meerjarencyclus kan worden opgevangen. Bijlage(n): 1. Conceptbegroting 2016 GGD Gelderland-Zuid 2. Brief GGD over begrotingswijzigingen begroting Advies Adviesfunctie Gemeenschappelijke Regelingen

6 Voorstel aan de Raad Datum raadsvergadering / Nummer raadsvoorstel 25 november 2015 / 145/2015 Fatale termijn: besluitvorming vóór: 1 december 2015 Onderwerp Begrotingswijzigingen nav conceptbegroting 2016 GGD Programma Zorg & Welzijn Portefeuillehouder B. Frings Voorstel van het College van Burgemeester en Wethouders d.d. 10 november 2015 Samenvatting Conform de gemeenschappelijke regeling Gezondheidszorg Gelderland-Zuid stelt de GGD Gelderland-Zuid een conceptbegroting 2016 op. Conform het Delegatiebesluit 2009 inzake gemeenschappelijke regelingen heeft ons College de zienswijze over de conceptbegroting 2016 vastgesteld. Ons College heeft het bestuur van de GGD Gelderland-Zuid laten weten dat zij kan instemmen met de conceptbegroting en bijbehorende begrotingswijzigingen 2016 behalve de begrotingswijziging consequenties cao gemeenten. Na aanleiding van de concept begroting van de GGD zijn er twee begrotingswijzigingen om de financiële boekhouding te laten aansluiten. De compensabele BTW wordt met bijgevoegde begrotingswijziging verwerkt in de begroting van het programma Zorg & Welzijn. Een overheveling van budget van het programma Zorg & Welzijn naar het programma Onderwijs, omdat een wijziging heeft plaatsgevonden bij bekostiging inspectie kinderopgang, die budgettair neutraal is voor de gemeente, maar budget verschuift tussen twee programma bij de gemeente Nijmegen. Voorstel om te besluiten 1. Voor de kostentoename voor toezicht en handhaving kinderopvang vanaf 2016 structureel van het programma Zorg & Welzijn overhevelen naar het programma Onderwijs. 2. De compensabele BTW van de GGD Gelderland-Zuid van verwerken in de begroting 2016 van het programma Zorg & Welzijn. 3. Bijgevoegde begrotingswijziging (BW01456) vaststellen waarmee we bovenstaande beslispunten in de begroting verwerken. Opgesteld door, telefoonnummer, Kristine Mourits, 2537, k.mourits@nijmegen.nl Raadsvoorstel begrotingswijzigingen GGD

7 Voorstel aan de Raad Aan de Raad van de gemeente Nijmegen 1 Inleiding Conform de gemeenschappelijke regeling Gezondheidszorg Gelderland-Zuid stelt de GGD Gelderland-Zuid een conceptbegroting 2016 op. Na aanleiding hiervan zijn er twee begrotingswijzigingen om de financiële boekhouding van de gemeente weer te laten aansluiten 1.1 Wettelijk kader of beleidskader De Raad is bevoegd orgaan voor het besluiten over een begrotingswijziging. 1.2 Relatie met programma De begroting van de GGD Gelderland-Zuid valt onder het programma Zorg & Welzijn. 2 Doelstelling Overhevelen van budget van het programma Zorg & Welzijn naar Onderwijs, zodat er volgende budget beschikbaar blijft voor de inspecties van de kinderopvang. En het opnemen van de compensabele BTW van de GGD in de begroting van het programma Zorg & Welzijn. 3 Argumenten De compensabele BTW wordt met bijgevoegde begrotingswijziging verwerkt in de begroting van de het programma Zorg & Welzijn, zodat er voldoende middelen zijn om de gemeentelijke bijdrage aan de GGD Gelderland-Zuid te dekken. Bij de fusie van de GGD regio Nijmegen en de GGD Rivierenland is de afspraak gemaakt dat facultatieve taken kostendekkend zijn. Voor de inspectie kinderopvang betekende dit dat de tarieven per worden verhoogd. Dit is een budgettair neutrale wijziging voor gemeenten, omdat eerst een deel van de inspectie kinderopvang werd betaald uit de gemeentelijke bijdragen. De hogere kosten voor de inspectie kinderopvang zijn gecompenseerd door een verlaging van de inwonerbijdrage van de regiogemeenten. Voor de gemeente Nijmegen betekent die dat we als gemeente niet meer betalen, maar wel dat het programma Zorg en Welzijn minder hoeft te betalen en het programma Onderwijs meer moet betalen. Het gaat om een bedrag van Risico s Er zijn geen risico s aan dit voorstel verbonden. 5 Financiën De compensabele BTW van wordt met bijgevoegde begrotingswijziging verwerkt in de begroting 2016 van de het programma Zorg & Welzijn (product Publieke Gezondheid), De verrekening van de kosten voor de inspectie kinderopvang van verwerken we in de begroting door dit bedrag met bijgaande begrotingswijziging vanaf 2016 structureel over te hevelen van het programma Zorg en Welzijn (product Publieke Gezondheid) naar het programma Onderwijs. Raadsvoorstel begrotingswijzigingen GGD

8 Voorstel aan de Raad Vervolgvel 2 6 Participatie en Communicatie Over dit voorstel wordt op de gebruikelijke manier gecommuniceerd. 7 Uitvoering en evaluatie Dit onderdeel is verder niet van toepassing. College van Burgemeester en Wethouders van Nijmegen, De Burgemeester, De Gemeentesecretaris, drs. H.M.F. Bruls drs. B. van der Ploeg Raadsvoorstel begrotingswijzigingen GGD

9 Maatschappelijke Ontwikkeling Beleidsrealisatie & verantwoording GGD Gelderland Zuid t.a.v. Dagelijks Bestuur Postbus BC Nijmegen Korte Nieuwstraat PP Nijmegen Telefoon Telefax (024) gemeente@nijmegen.nl Postbus HG Nijmegen Datum Ons kenmerk MO20/ Contactpersoon Kristine Mourits Onderwerp Zienswijze begroting GGD 2016 Datum uw brief 9 juli 2015 Doorkiesnummer (024) Geacht Bestuur, Conform het delegatiebesluit van de gemeente Nijmegen is het College van Burgemeester en Wethouders, namens de gemeenteraad, bevoegd om de zienswijze over de conceptbegroting van een gemeenschappelijke regeling kenbaar te maken als deze past binnen de gestelde gemeentelijke kaders. De conceptbegroting 2016 van de GGD Gelderland-Zuid past binnen deze kaders, vandaar dat in de collegevergadering van 10 november 2014 de conceptbegroting 2015 (incl begrotingswijzigingen) van de GGD Gelderland-Zuid is besproken en de zienswijze is vastgesteld. De zienswijze van de gemeente Nijmegen op de conceptbegroting 2016 en de begrotingswijzigingen van de GGD Gelderland- Zuid is als volgt: - In te stemmen met de jaarschijf 2016 van de begroting en opdracht te geven de post te acquireren opdrachten in te vullen. - In te stemmen met de begrotingswijzigingen Wmo toezicht, Individueel Keuze Budget en het aanvullen van de acquisitietaak Niet in te stemmen met de begrotingswijziging cao gemeenten. - De meerjarenraming voor kennisgeving aan te nemen. Hoogachtend, College van Burgemeester en Wethouders van Nijmegen, De Burgemeester, De Gemeentesecretaris, drs. H.M.F. Bruls drs. B. van der Ploeg Brief GGD zienswijze begroting 2016 (2)

10 Advies Begroting 2016 Gemeenschappelijke Regeling GGD Gelderland- Zuid Gemeente Nijmegen Peggy van Gemert RA/AA Marcel Meier AA Adviesfunctie Gemeenschappelijke Regelingen September

11 Inhoudsopgave 1. Inleiding Advies Bevindingen Aangepaste begroting BRN 2016 & Begroting GGD Gelderland- Zuid Bevindingen begroting 2016 GGD Gelderland Zuid Toelichting op de gemeentelijke bijdrage Overige beschouwingen Verwachte ontwikkelingen weerstandsvermogen en risico s

12 1. Inleiding Dit advies wordt uitgebracht aan de deelnemers aan het PFO regio Nijmegen. Zoals bekend, bestaat de regio van de GGD Gelderland- Zuid uit de gemeenten regio Nijmegen en Rivierenland. Het AB van de GGD Gelderland- Zuid heeft op 3 oktober 2013 besloten om de adviezen van de Adviesfunctie ook aan de gemeenten uit Rivierenland uit te brengen. De GGD Gelderland- Zuid zal dit voorliggend advies dan ook verspreiden onder de gemeenten uit Rivierenland. Deze begroting is overeenkomstig de planning BRN uitgebracht en zal ook overeenkomstig de planning worden vastgesteld. Inmiddels is op 9 juli 2014 de Wet Gemeenschappelijke Regelingen aangepast en hier is expliciet uitspraak gedaan over de termijn van indienen ontwerp begroting, termijn zienswijzen (acht weken) en indienen begroting bij de provincie (1 augustus). In de toekomst zullen de genoemde termijnen in de wet worden opgevolgd. De begroting 2016 is aan de deelnemende gemeenten aangeboden op 9 juli Volgens BRN planning geeft de adviesfunctie een advies aan deelnemende gemeenten op 25 september In de begroting 2016 was reeds aangekondigd dat enkele dossiers nog niet in de begroting waren verwerkt. Inmiddels heeft de GGD Gelderland- Zuid op 22 september een begrotingswijziging 2016 aan de deelnemende gemeenten toegezonden. Deze begrotingswijziging is meegenomen in dit advies De bevindingen zijn op 15 september 2015 afgestemd met de mevrouw Pieters, directeur van de GGD Gelderland- Zuid en mevrouw van Haare, coördinator financiën van de GR GGD Gelderland- Zuid. 3

13 2. Advies Op grond van de voorliggende begroting 2016 inclusief begrotingswijzigingen van de GGD Gelderland- Zuid adviseren wij de deelnemende gemeenten om: A. In te stemmen met de jaarschijf 2016 van de begroting en opdracht te geven de post te acquireren opdrachten in te vullen. B. In te stemmen met de begrotingswijzigingen, behoudens de subsidieverhoging cao effecten. C. de meerjarenraming voor kennisgeving aan te nemen. Ten aanzien van de compensabele BTW (BCF) voor 2016 adviseert GGD u om uit te gaan van 0,55 per inwoner. 4

14 3. Bevindingen 3.1. Aangepaste begroting 2015 In de begroting 2016 en meerjarenbegroting is tevens de bijgestelde begroting 2015 en de prognose 2015 opgenomen. De bijgestelde begroting betreft de verwerking van bestuursbesluiten (o.a. Veilig thuis ) en een aantal budgettair neutrale verschuivingen. Het bestuursbesluit van juni 2015 houdt in dat de extra taken van Veilig thuis ter grootte van in 2015 gedekt wordt door een bijdrage van en een vrijval van de bij de jaarrekening 2014 gevormde bestemde reserve van Er resteert dan een tekort van Feitelijk betekent dit dat extra taken gedekt worden door a-structurele middelen. Verwacht mag worden dat structurele extra taken gedekt worden door structurele middelen (dus gemeentesubsidie). In 2015 wordt een eventueel tekort onttrokken uit de algemene reserve. Dit is overigens niet waar een algemene reserve voor bedoeld is. De algemene reserve is om schommelingen in de bedrijfsvoering op te vangen en niet ter financiering van extra taken. Het verwachte negatieve resultaat voor het jaar 2015 zal zo n bedragen. Dit blijkt uit de managementrapportage GGD Gelderland Zuid tot en met juni Dit verwachte negatieve resultaat voor 2015 betekent dat het weerstandsvermogen van de GGD Gelderland- Zuid onder het norm eigen vermogen van uitkomt. Voor een nadere toelichting ten aanzien van het weerstandsvermogen verwijzen we naar paragraaf 3.6. van dit rapport BRN 2016 & Begroting GGD Gelderland- Zuid 2016 Zoals gebruikelijk worden vooraf aan de GGD begrotingsrichtlijnen (BRN) meegegeven voor de opstelling van de Begroting 2016 en het meerjarenplan. De Portefeuillehouders Financiën uit de regio, bijeen in het PFO van 5 januari 2015, hebben besloten om : o De GR' en te adviseren rekening te houden met 0,0 % loon en prijscompensatie voor de begroting o De door het AB vastgestelde gemeentelijke bijdragen voor de uitvoering van wettelijke taken in de begroting 2016 en de uitvoering van de RSU-JGZ met 0,0 % te indexeren. o De gemeentelijke bijdragen worden niet verstrekt voor maatwerk of facultatieve afspraken. Hiervoor sluiten de GR zelf op maat gesneden overeenkomsten met de desbetreffende gemeenten. Wij gaan er van uit dat deze overeenkomsten kostendekkend worden afgesloten en dat mogelijke hierbij spelende financiële risico s in deze overeenkomsten worden verdisconteerd dan wel op een andere wijze door de GR zelf worden opgevangen. 5

15 In de begroting 2016 zijn de bijdragen van gemeenten voor uniforme taken conform de richtlijn niet verhoogd. In de begrotingswijziging is echter ook een cao effect doorgerekend aan de deelnemende gemeenten van Deze cao verhoging is opgenomen in de personele lasten en dat is correct. Voor de subsidie uniforme taken daarentegen behoort volgens de BRN een indexering van 0.0 % toegepast te worden. De BRN richtlijnen houden rekening met loon en prijs compensatie. De vastgestelde BRN percentages hebben ook altijd een herrekeningsfactor in zich. Dat wil zeggen dat bij het BRN percentage 2017 rekening zal worden gehouden met afwijkingen in Wanneer nu loon en prijsstijgingen autonoom op de subsidie van gemeenten wordt gecorrigeerd, dan wordt er dubbel gecompenseerd. Nu komt de compensatie een jaar na-ijlend ter beschikking. Voor het opvangen van dergelijke schommelingen is het weerstandsvermogen beschikbaar. De verhoging van de subsidie op uniforme taken is dus niet correct. De cao verhoging heeft uiteraard ook betrekking op de inzet voor projecten ( facultatieve taken) Hiervoor zal de GGD de tariefstelling herijken, waarbij rekening wordt gehouden met hogere salariskosten. De effecten van de nieuwe tariefstelling zal tegelijk met de begrotingswijziging voor 2016 voor Veilig thuis aan de deelnemende gemeenten worden aangeboden Bevindingen begroting 2016 GGD Gelderland Zuid Onderstaand is aangegeven welk proces is gevolgd om te komen tot samenstellen van de voorliggende begroting en worden enkele op en aanmerkingen op begrotingsposten gegeven. 1. De begroting 2016 is gebaseerd op de goedgekeurde begroting 2015 inclusief wijzigingen. Deze begrotingswijzigingen zijn toegelicht op pagina 32 van de begroting Deels betreft het verschuivingen welke in deze begroting voorgelegd worden, deels wijzigingen die door bestuursbesluiten van GGD Gelderland-Zuid zijn gedekt. 2. De beoordeling heeft zich gericht op de begroting 2016 en niet op de meerjarenbegroting. Na de fusie van GGD Nijmegen en GGD Rivierenland zijn voor de begroting 2015 de inwonerbijdragen geharmoniseerd, met uitzondering van het JGZ. In 2015 zijn de afdelingen JGZ Nijmegen en JG Rivierenland gefuseerd tot één afdeling. De harmonisatie van de werkprocessen zijn versneld doorgezet zodat het begrotingsjaar 2016 het eerste jaar is. waarin GGD Gelderland-Zuid op afdelingsniveau een geïntegreerde begroting kent. De jeugdgezondheid kent de productgroepen JGZ 4-18 jaar ( Rivierenland) en JGZ 0-18 jaar (Rijk van Nijmegen). De gemeente Neder-Betuwe vormt hierop een uitzondering. Harmonisatie voor deze gemeente met de productgroep 0-18 jaar zal op een later tijdstip plaatsvinden. Neder-Betuwe wordt nu nog als overige subsidie verrekend. 3. Vervolgens zijn de begrotingswijzigingen 2016 in de beoordeling meegenomen. De in de begrotingswijziging opgenomen Bijgestelde begroting 2016 is derhalve het onderwerp van advies. 6

16 4. Ten aanzien van de meerjarenbegroting wordt wel opgemerkt dat de voorliggende begroting 2016 sluitend is met inachtneming van een nog in te vullen acquisitieopdracht van (na de begrotingswijziging van september 2015) in 2016 oplopend tot in Feitelijk betekent dit een niet sluitende (meerjaren)begroting. 5. De begroting 2016 van GGD Gelderland-Zuid heeft na inzet van reserves een sluitend karakter. Negatief resultaat vóór inzet reserves is Als dekking van dit nadelig saldo zijn de bestemde reserves frictiekosten ( ) en toezicht WMO ( ) hiervoor ingezet. 6. Voor 2016 wordt een begrotingswijziging voorbereid waarin de kosten van Veilig Thuis worden opgenomen en gedekt worden door een gemeentesubsidie. In de nu voorliggende begrotingswijziging is in de tabel gemeentesubsidie een kolom opgenomen met als kop risico Veilig Thuis. Dit betreft de huidige verwachting van de GGD Gelderland Zuid ten aanzien van kosten en subsidie Veilig Thuis. Besluitvorming heeft echter nog niet plaatsgevonden en om die reden is dit als waarschuwing opgenomen, zodat gemeenten hier in hun eigen begroting rekening mee kunnen houden. 3.4 Toelichting op de gemeentelijke bijdrage 2016 Van bijdragen gemeenten voor gemeentelijke taken 2015 naar bijdrage Bijdrage gemeenten uniforme taken idem o.b.v. facturen Extra uniforme taken 127 begrotingswijziging 2015 van uniform naar overige subsidies -68 Totaal uniforme taken Overige subsidies gemeenten begrotingswijzigingen 2015 veilig thuis Neder Betuwe 446 beschermd wonen 186 verschuiving 68 Overige subsidies gemeenten sub-totaal Begrotingswijzigingen 2016 toezicht WMO 83 IKB 475 cao 365 gemeentelijke bijdragen

17 Toelichting op de begrotingswijzigingen 2016 De begrotingswijziging gaat uit van een lasten wijziging. Hiermee wordt aangegeven dat de begroting sluit met nadelig saldo van Aan de deelnemende gemeenten wordt gevraagd om deze tekorten te subsidiëren. Ten aanzien van de gevraagde bijdrage cao wordt verwezen naar de BRN normen (paragraaf 3.2). Loon en prijscompensatie wordt volgens de BRN voor 2016 niet gecompenseerd (index 0%.) Dit zal in de indexering 2017 rechtgetrokken worden. Om die reden wordt dan ook geadviseerd deze loonstijging niet in de subsidie 2016 te betrekken. Verwachte begrotingswijzigingen Veilig thuis. Voor Veilig thuis wordt op dit moment een begrotingswijziging voorbereid waarin de kosten van Veilig thuis over het jaar 2016 zal worden opgenomen en gedekt gaan worden door gemeentesubsidie. We adviseren hierin mee te nemen dat de gemeente Nijmegen niet als centrumgemeente fungeert, maar de begrotingswijziging op te stellen naar rato van inwoneraantal met een rechtstreeks relatie tussen gemeenten en de GGD Gelderland Zuid. Indicatief dienen de deelnemende gemeenten rekening met een extra bijdrage voor Veilig thuis van in totaal. ( zie ook paragraaf 3.3) Aanpassing tarieven. Als gevolg van de cao- effecten zullen de tarieven worden aangepast. Ook deze begrotingswijziging is nog in voorbereiding. 8

18 3.5. Overige beschouwingen. Besluitvorming jaarrekening 2014 De besluitvorming bij de jaarrekening heeft een bijzonder traject doorlopen en wijkt af van het advies bij de jaarrekening. Een afwijkende zienswijze is uiteraard altijd mogelijk en behoort bij het besluitvormingsproces van een GR. Teneinde inzicht te geven in dit traject is onderstaand aangegeven welk voorstel in het advies bij de jaarrekening 2014 is verwerkt, welke advies door het DB afgegeven is en wat het uiteindelijk besluit is. Dit onder toevoeging van de consequenties van de besluitvorming. Het voorstel bij de jaarrekening 2014 was: Het resultaat over het jaar 2014 bedraagt positief. Voorgesteld wordt dit positieve resultaat als volgt te bestemmen: - een bestemde reserve te vormen van voor vakantiegeld vanwege de introductie in 2016 van een Individueel Keuze Budget (IKB) - een bedrag van toe te voegen aan de bestemmingsreserve WMO om het WMO toezicht vorm te geven; - het restantbedrag ad terug te betalen aan de deelnemende gemeenten, rekening houdend met het verschil in uitgangspositie tussen gemeenten uit Rivierenland en gemeenten uit regio Nijmegen per fusiedatum voor wat betreft de frictiekosten Regio Rivierenland. ( aan gemeenten regio Nijmegen en aan alle gemeenten) - Daarnaast is er een verschil tussen de beginwaarde van de algemene reserve d.d. 1 januari 2014 ten opzichte van de nu vastgestelde streefwaarde van Voorgesteld wordt ook dit bedrag uit te betalen aan de deelnemende gemeenten. Het voorstel bij het aanbieden van het definitief advies door het DB aan het AB (zonder zienswijzen gemeenten): Het resultaat ,- als volgt te bestemmen: - Vorming bestemde reserve Individueel Keuze Budget (IKB) ,-. - Vorming bestemde reserve Toezicht WMO ,-. - Uitbetalen van ,- aan gemeenten uit regio Nijmegen. - Reservering incidentele last Afboeking vordering M&M ,-. - Vorming bestemde reserve Veilig Thuis ,-. Besloten is door het AB d.d : De jaarrekening 2014 vast te stellen. -Niet akkoord te gaan met de vorming bestemde reserve Individueel Keuze Budget (IKB) ,-. Aan alle gemeenten heeft de terugbetaling plaatsgevonden. - Akkoord te gaan met: - vorming bestemde reserve Toezicht WMO ,-. - uitbetalen van ,- aan gemeenten uit regio Nijmegen. 9

19 - reservering incidentele last Afboeking vordering M&M ,- - vorming bestemde reserve Veilig Thuis ,- met de opmerking dat de voorzitter toezegt om in het vervolg de zuivere systematiek te hanteren. Als toelichting op het besluit van het AB d.d het volgende : - Ten aanzien van de reservering ten behoeve van Mook: In 2012 is bij Mook een bedrag van aan frictiekosten in rekening gebracht. Dit bedrag is als vordering op Mook open blijven staan in afwachting van feitelijke afwikkeling. Tevens is een aandeel Mook uit de algemene reserve ter grootte van aan Mook ter beschikking gesteld. Dit bedrag is als schuld aan Mook blijven staan in afwachting van de feitelijke afwikkeling frictiekosten. In 2014 is de vergoeding frictiekosten door het Rijk bepaald. De totale vergoeding (inclusief vergoeding voor Mook van afgerond ) is meegenomen als incidentele bate. Vergeten is om de vordering en schuld Mook hiermee te verrekenen. Dat alsnog verrekening plaatsvindt ten laste van het resultaat 2015 is dus terecht. - Ten aanzien van de bestemde reserve Veilig Thuis; Het uit te keren positieve rekeningresultaat zoals berekend bij de jaarrekening 2014, na eerdere vermelde verrekening over 2014 wordt nu ingezet voor een tekort in 2015 op Veilig Thuis. Hoewel geen oorzakelijk verband is het goed verdedigbaar om overschotten in te zetten voor toekomstige tekorten. - Ten aanzien van het individueel keuzebudget: Het besluit om niet te reserveren voor het individueel keuze budget maar het bedrag uit te betalen aan deelnemende gemeenten is een keuze. Het waarschijnlijke effect is dat er in 2016 een tekort op gaat treden voor dat bedrag, en daarvoor is inderdaad de begroting 2016 gewijzigd en is het bedrag weer teruggevraagd van gemeenten. Vennootschapsbelasting (VPB). Vanaf 2016 worden overheidsondernemingen belastingplichtig voor de VPB. De GGD Gelderland-zuid is nog bezig met het schrijven van een plan van aanpak voor de implementatie van de VPB. De eventuele (financiële) gevolgen van deze implementatie zijn nog niet in de voorliggende begroting verwerkt. 10

20 3.6. Verwachte ontwikkelingen weerstandsvermogen en risico s Weerstandsvermogen In de onderstaande tabel is het verwachte eigen vermogen op basis van de maandrapportage tot en met juni 2015 afgezet tegen het norm eigen vermogen. Weerstandsvermogen Verwacht 2015 Begroting 2016 Raming 2017 Raming 2018 Raming 2019 Norm eigen vermogen Eigen Vermogen eind Verwacht resultaat o.b.v. cijfers tot en met juni Verwacht eigen vermogen De verwachting is dat het eigen vermogen van de GGD Gelderland-Zuid onder de norm eigen vermogen zal zakken. De GGD Gelderland-Zuid tracht het weerstandsvermogen weer aan te vullen door nieuwe opbrengsten te blijven genereren en daarnaast kosten te besparen door verbeteringen door te voeren op interne processen. De GGD Gelderland- Zuid sluit niet uit dat er een aanvullend beroep op gemeenten wordt gedaan om het weerstandsvermogen weer op het gewenste niveau te krijgen. Zoals eerder in dit rapport opgenomen is het weerstandsvermogen in principe ingesteld om algemene bedrijfsvoering risico s op te vangen. De GGD is van mening dat nieuwe taken die namens de deelnemende gemeenten door de GGD worden uitgevoerd voorzien moeten worden van extra gemeente middelen. Wij onderschrijven dit uitgangspunt. De afspraken in de nota weerstandsvermogen geeft overigens aan dat gemeenten bij moeten passen wanneer het weerstandsvermogen onder 0 raakt en niet binnen een meerjarencyclus op orde kan worden gebracht. Risico inventarisatie Op pagina 23 en 24 van de begroting 2016 van de GGD Gelderland-Zuid wordt een samenvatting opgenomen van de risico s er zijn gesignaleerd. Deze tabel is ten opzichte van 2015 geactualiseerd en de mogelijke claims vanuit de uitvoeringspraktijk Veilig Thuis zijn hierin opgenomen. Het totale verwachte risico bedraagt nu , een stijging van zo n ,- ten opzichte van de inschatting van de risico s bij de jaarrekening 2014 van de GGD Gelderland-Zuid. 11

21 Financiele bijsluiter begrotingswijziging: BW Totaal effect wijziging Baten 2015 Lasten Saldo Baten 2016 Lasten Saldo Baten 2017 Lasten Saldo Baten 2018 Lasten Saldo 09 Onderwijs Baten 2015 Lasten Saldo Baten 2016 Lasten Saldo Baten 2017 Lasten Saldo Baten was Lasten Saldo bp.1 kostentoename Kinderopvang Totaal 09 Onderwijs Zorg en Welzijn Baten 2015 Lasten Saldo Baten 2016 Lasten Saldo Baten 2017 Lasten Saldo Baten was Lasten Saldo bp. 2 compensabele BTW GGD bp.1 o.h. Kinderopvang (Onderwijs) Totaal 16 Zorg en Welzijn okt :11:03

22 Gelderland-Zuid Aan de Raden van de gemeenten die participeren in de Gemeenschappelijke Regeling GGD Gelderland-Zuid ons kenmerk: GGD/DIR /03LO/2O 5/MP lmr uw kenmerk: -- datum: 9 juli 2015 onderwerp: ConceptbegrotingGGD20l6 afdeling: Directie contactpersoon: MoniekPieters doorkiesnummer: (0BB) e-mai I : mpieters@ggdgelderlandzuid.nl Geachte Raad, Overeenkomstig artikel 31 lid l van de gemeenschappelijke regeling GGD Gelderland-Zuid, zendt het Dagelijks Bestuur u hierbij de Conceptbegroting De gemeentelijke bijdrage voor het jaar 2016 is conform de Begrotingsrichtlijnen van de regio Nijmegen. Dit betekent een indexering van de gemeentelijke bijdrage met 0olo' Wij leggen de begroting2016 voorggd Gelderland-Zuid nu aan u vooren verzoeken u om uw zienswijze vó6r t2 november 2015 aan ons kenbaarte maken, zodat deze begroting in de vergadering van het Algemeen Bestuur van 17 december 2015 kan worden vastgesteld. Wij wijzen u erop dat vier dossiers nog niet (geheel) zijn opgenomen in de Conceptbegroting 2016 GGD (zie voor meer informatie de bijgaande memo). De Adviesfunctie Gemeenschappelijke Regelingen regio Nijmegen zal haar advies over deze begroting uiterlijk op 25 september a.s. aan u kenbaar maken. Voor eventuele informatie over de Conceptbegroting 2016 kunt u contact opn emen met het directiesecretariaat van GGD Gelderland-Zuid Met vriendelijke g namens het Bestuur, Drs. L Fri ngs D M. Pieters -- Secretaris Bijlagen Centraal postadres Postbus BC Nijmegen www. ggdgelderlandzu id. nl info@ggdgelderlandzuid, nl Hoofdvestig ngen GGD Gelderland-zuid Reg o Nijmegen (Nijmegen) Riv erenland (Tiel) Bezoekadres Regio Nijmegen Groenewoudseweg I]/ Nijmegen T: (088) 1447L44 F: (024) BIC /SWIFT: RABONL2U IBAN : N156.R48O BfW: NL KvK:

23 uitgave GGD Gelderland-Zuid datum Juni 2015 afdeling Directie ons kenmerk GGD/0295/15/MP/dvh versie Programmabegroting status CONCEPT Centraal postadres Postbus BC Nijmegen Hoofdvestigingen GGD Gelderland-Zuid Regio Nijmegen (Nijmegen) Rivierenland (Tiel)

24 pagina 2 van 29

25 pagina 3 van 29 Inhoudsopgave 1 Inleiding 5 2 Gezondheid in Gelderland-Zuid Gezondheid en transities in het sociale domein Gezond leven 2.3 Gezondheidssituatie Gelderland-Zuid Meerjarenstrategie GGD Gelderland-Zuid 9 4 Ontwikkelingen in productgroepen Productgroep Jeugdgezondheidszorg (JGZ) Productgroep Preventie en Bestrijding Infectieziekten Productgroep AGZ - Overig Toezicht en Handhaving Kinderopvang Medische Milieukunde (MMK) Forensische geneeskunde Sociaal Medische Advisering Toezicht Wmo Productgroep Meldpunt Bijzondere Zorg (MBZ) Productgroep Gezond Leven (GL) 21 5 Paragrafen Risicomanagement en Weerstandsvermogen Risico's Treasury Risicobeheer Kasgeldlimiet Renterisiconorm Financieringslimiet Wet markt en overheid Besluit begroting en verantwoording Vennootschapsbelasting Btw-compensatiefonds Investeringen en kapitaalgoederen Bedrijfsvoering Financiën & control Personeelsbeleid Kwaliteitsbeleid Arbobeleid FZ en ICT Algemeen ICT Post en Archiefzaken (PAZ) Huisvesting GGD hoofdkantoor Communicatie 28

26 pagina 4 van 29 Bijlagen Bijlage 1: Financiële bijlagen Bijlage 2: Indicatie huur/services JGZ locaties regio Nijmegen Bijlage 3: Overzicht GGD-organisatie

27 pagina 5 van 29 1 Inleiding Voor u ligt de concept programmabegroting GGD Gelderland-Zuid GGD Gelderland-Zuid werkt voor 16 gemeenten in Rivierenland en Rijk van Nijmegen. Daarnaast voert de GGD voor gemeente Mook en Middelaar de volgende taken uit: JGZ 0-18, Toezicht Wmo en Veilig Thuis. In de begroting zijn de facultatieve- en maatwerktaken opgenomen, voor zover deze door gemeenten zijn aangegeven voorafgaand aan het opstellen van de begroting. Vier dossiers zijn nog niet (geheel) opgenomen in de concept Programmabegroting 2016 GGD, te weten: 1. Veilig Thuis 2. Toezicht Wmo 3. Individueel keuze Budget 4. Consequenties Cao Gemeenten. Deze dossiers zullen hoogstwaarschijnlijk via een begrotingswijziging opgenomen worden in de concept Programmabegroting 2016 GGD, waarvoor zienswijze aan de gemeenteraden van de deelnemende gemeenten wordt gevraagd. Uiteindelijk zal het Algemeen Bestuur medio december 2015 besluiten over de concept Programmabegroting GGD 2016, incl. de verwachte begrotingswijzigingen 1.1 Procedure Conform de Gemeenschappelijke Regeling GGD Gelderland-Zuid wordt de conceptbegroting 2016 voorgelegd aan de deelnemende gemeenten voor hun zienswijze. Het Algemeen Bestuur zal de begroting 2016 medio december 2015 vaststellen. 1.2 Opzet begroting In hoofdstuk 2 wordt ingegaan op de belangrijkste ontwikkelingen op het terrein van de volksgezondheid in Gelderland-Zuid. In hoofdstuk 3 wordt ingegaan op de meerjarenstrategie van de GGD. In hoofdstuk 4 worden de ontwikkelingen en speerpunten beschreven van de productgroepen die de GGD onderscheidt. Hoofdstuk 5 bevat paragrafen voor de financiële begroting, waaronder de bedrijfsvoering. Na de fusie van GGD Nijmegen en GGD Rivierenland zijn voor de begroting 2015 de inwonerbijdragen geharmoniseerd, met uitzondering van JGZ. In 2015 zijn de afdelingen JGZ Nijmegen en JGZ Rivierenland gefuseerd tot 1 afdeling. Dit betekent dat de harmonisatie van werkprocessen die was ingezet na de fusie, versneld is doorgezet is daarmee het eerste jaar waarin GGD Gelderland-Zuid op afdelingsniveau een geïntegreerde begroting kent. De jeugdgezondheid kent de productgroepen JGZ 4-18 jaar (Rivierenland) en JGZ 0-18 jaar (Rijk van Nijmegen). Een uitzondering hierop vormt de gemeente Neder-Betuwe. In de begroting 2016 wordt de eerdere subsidie van Neder-Betuwe aan de STMG bij de GGD voortgezet. Harmonisatie voor de gemeente Neder-Betuwe met de productgroep 0-18 jaar zal plaatsvinden wanneer de frictiekosten van de overname van STMG zijn inverdiend.

28 pagina 6 van 29 2 Gezondheid in Gelderland-Zuid 2.1 Gezondheid en transities in het sociale domein Gezondheid is een groot goed. Nederlanders vinden gezondheid het belangrijkste in hun leven, met afstand gevolgd door familie/relaties. Gezondheid is meer dan afwezigheid van ziekten. De (nieuwe) definitie van gezondheid is het vermogen zich aan te passen en een eigen regie te voeren; in het licht van de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven. Onze gezondheid hangt met veel aspecten samen. Heel sterk is de relatie met participatie; waarbij wordt verstaan participatie op de arbeidsmarkt, in het onderwijs of vrijwilligerswerk. De participatie is hoger als iemand gezond is, maar ook het omgekeerde geldt: als je participeert, heeft dit een positief effect op gezondheid. Een kind dat gezond is, behaalt op school betere resultaten en maakt daarmee een betere kans op de arbeidsmarkt. Een hoger inkomen is weer gekoppeld aan een gezondere leefstijl en daarmee aan een betere gezondheid. En zo zijn er relaties met welzijn, het sociale netwerk, sociale veiligheid, de inrichting van onze leefomgeving, toegankelijkheid van voorzieningen, etc. Gezondheid is dus afhankelijk van veel factoren. Met de transities in het sociale domein ontstaan er meer kansen om op gemeentelijk niveau de factoren die samenhangen met gezondheid te beïnvloeden. Deze taken moeten echter wel met minder budget gebeuren, wat een flinke uitdaging voor de gemeenten betekent. Maatregelen op de verschillende domeinen kunnen meer in samenhang met elkaar worden gebracht en beter gericht worden op de individuele situatie van de inwoners. De GGD zet zich in om publieke gezondheid, welzijn, zorg en veiligheid te verbinden, hierbij rekening houdend met de lokale context. Dit betekent dat de GGD haar werkzaamheden in goede samenwerking met (sociale) wijkteams, regie- en gebiedsteams en andere keten- en netwerkpartners zal gaan vormgeven. 2.2 Gezond leven De overheid streeft een gezonde en veilige samenleving na. Om levensbedreigende of chronische ziekten te voorkomen en vroegtijdig op te sporen, zijn er vaccinatieprogramma s en bevolkingsonderzoeken. Maar het voorkomen van ziekten staat voorop; het bevorderen van een gezonde leefstijl is daarom van cruciaal belang. In de Volksgezondheidstoekomstverkenningen (VTV), die in 2014 door het RIVM zijn uitgebracht, blijkt dat de levensverwachting stijgt; maar minder hard dan de afgelopen 10 jaar. Ook blijven de verschillen tussen de sociaaleconomische groepen groot, voor de nabije toekomst worden ze mogelijk zelfs groter. Opvallend is de levensverwachting in goed ervaren gezondheid; deze is voor laagopgeleiden 19 jaar korter dan voor hoogopgeleiden. De meeste ziektelast komt voor rekening van psychische stoornissen, hart- en vaatziekten en kanker. Van de leefstijlfactoren die bijdragen aan de totale ziektelast is roken het belangrijkst, gevolgd door overgewicht en weinig lichamelijke activiteit. Het aandeel ouderen in de samenleving stijgt. Het aantal mensen met een chronische ziekte neemt toe, er blijven echter evenveel mensen met een beperking. De meeste chronisch zieken participeren. Vooral het hebben van beperkingen is belemmerend voor participatie, niet de chronische ziekte op zich. De variëteit binnen de groep chronisch zieken is groot. Het vermogen om zich aan te passen en eigen regie te voeren wordt belangrijker, maar niet iedereen is even zelfredzaam. Deze chronisch zieken hebben ondersteuning nodig die aansluit bij hun capaciteiten en wensen.

29 pagina 7 van 29 Zorggebruik leidt niet alleen tot kosten; een groot deel van de stijging in levensverwachting komt door curatieve en preventieve zorg. De zorg biedt ook aan veel mensen werkgelegenheid. De Wet publieke gezondheid (Wpg) vormt het belangrijkste wettelijke kader voor gezondheidsbeleid en (wijkgerichte) gezondheidsbevordering. De vierjaarlijkse nota Gemeentelijk Gezondheidsbeleid wordt volgens deze wet opgesteld. Aanknopingspunten hiervoor biedt de landelijke nota gezondheidsbeleid, als onderdeel van de zogenaamde preventiecyclus. Gemeenten maken iedere vier jaar een lokale gezondheidsnota, waarin staat wat zij doen om hun inwoners gezond te houden en hoe zij dit uitvoeren. De Wpg staat niet op zichzelf, maar raakt ook andere wettelijke taken zoals de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en de transities rond zorg, ondersteuning, jeugd en werk. Gemeenten pakken deze transities vaak in samenhang op, waarbij de relatie met gezondheid altijd aanwezig is. 2.3 Gezondheidssituatie Gelderland-Zuid Ruim driekwart van de volwassen inwoners van Gelderland-Zuid vindt de eigen gezondheid goed. Zo blijkt uit een grootschalig GGD-onderzoek in 2012 onder zelfstandig wonende 19-plussers. Gemiddeld voelt ook ruim negen van de tien inwoners zich gelukkig en geeft slechts 7% zichzelf een onvoldoende als rapportcijfer voor geluk. Toch heeft 62 procent een of meerdere chronische gezondheidsklachten; zoals hoge bloeddruk (18%), migraine (17%), artrose (15%) of diabetes (6%). De huisarts is een belangrijke schakel binnen de eerstelijn en het eerste aanspreekpunt voor mensen met vragen of problemen over gezondheid en ziekte. Gemiddeld heeft in Gelderland-Zuid 73% van de inwoners het afgelopen jaar contact gehad met de huisarts. Psychische ongezondheid vormt een groot deel van de totale ziektelast onder de volwassen bevolking. In Gelderland-Zuid heeft 37% een verhoogd risico op een depressie of angststoornis (waarvan 6% zelfs een hoog risico). Mensen die het gevoel hebben controle te hebben over hun leven kunnen beter omgaan met problemen, waaronder gezondheidsproblemen. Regie over eigen leven is een beschermende factor tegen achteruitgang in lichamelijk functioneren en 92% van de inwoners heeft deze regie. De sociale omgeving kan de gezondheid van een persoon zowel positief als ook negatief beïnvloeden. Driekwart van de inwoners ziet de buren regelmatig en zeven op de tien inwoners doet ook wel eens iets voor de buren. Eén op de drie doet vrijwilligerswerk, dit kan zin geven aan het leven en brengt mensen in contact. Hierdoor wordt de kans op eenzaamheid verkleind. Langdurige eenzaamheid heeft direct gevolgen voor de kwaliteit van leven en heeft een negatieve invloed op de gezondheid; 5% is ernstig eenzaam, 3% zeer ernstig eenzaam. Ouderen zijn vaker eenzaam dan jarigen. Chronische aandoeningen komen logischerwijs vaker voor bij 65-plussers, zo ook beperkingen. Gemiddeld heeft bijna een kwart van hen mobiliteitsproblemen, oplopend tot ruim de helft bij 85- plussers. Kwetsbaarheid is een proces van het opeenstapelen van lichamelijke, psychische en/of sociale tekorten in het functioneren hetgeen de kans vergroot op negatieve gezondheidsuitkomsten. In Gelderland-Zuid kan ruim een kwart (27%) van de 65-plussers als kwetsbaar worden beschouwd. Gezondheidswinst is te behalen door aanpassing van leefstijl; zoals roken, voeding en bewegen. Maar ook het verbeteren van de sociale omgeving, zingeving, werken of het doen van vrijwilligerswerk, geeft gezondheidswinst.