Veiligheidsarrangement Openbaar Vervoer Amsterdam 2010 / 2014

Transcriptie

1 Veiligheidsarrangement Openbaar Vervoer Amsterdam 2010 / 2014

2 Veiligheidsarrangement Openbaar Vervoer Amsterdam 2010 / 2014

3 Veiligheidsarrangement Openbaar Vervoer Amsterdam 2010 / 2014

4 Inhoud A Algemeen deel A1 Inleiding 6 A2 Taken, verantwoordelijkheden en organisatiestructuur 8 A2.1 Taken en verantwoordelijkheden betrokken partners 8 A2.2 Gebiedsafbakening toezicht- en handhavende partijen 10 A2.3 Organisatiestructuur 10 A3 Monitoren van de voortgang 13 A4 Maatregelen 14 A4.1 Pro-actieve maatregelen 15 A4.2 Preventieve maatregelen 16 A4.3 Repressieve maatregelen 17 A4.4 Nazorg 19 A5 Informatie-uitwisseling 20 A6 Duur en opzegging 21 A7 Ondertekening 22 B Lokale arrangementen B1 Lokaal arrangement Stationseiland 28 B1.1 Inleiding 28 B1.2 Gebiedsafbakening 28 B1.3 Taken en verantwoordelijkheden toezichthoudende partijen 29 B1.4 Afspraken over de inzet van personeel 31 B1.5 Cameratoezicht 32 B1.6 Briefings 33 Bijlagen Bijlage 1 Plattegronden: Concessiegebieden Stadsregio Amsterdam en 36 Politieregio Amsterdam-Amstelland Veiligheidsarrangement Openbaar Vervoer Amsterdam 1010 / 2014

5

6 A Algemeen deel Veiligheidsarrangement Openbaar Vervoer Amsterdam 1010 / 2014

7 6 A1 Inleiding Het openbaar vervoer in Amsterdam heeft een belangrijke maatschappelijke functie. Het openbaar vervoer is in deze regio nauw verbonden met het dagelijks leven van vele mensen en vormt een integraal onderdeel van een steeds sterker verstedelijkte omgeving. Maar door de verbondenheid met de omgeving, wordt het openbaar vervoer in Amsterdam ook geconfronteerd met onaangename aspecten van verstedelijking zoals onveiligheid. De sociale onveiligheid in en om het openbaar vervoer heeft een objectieve en een subjectieve kant. De objectieve kant betreft slachtofferschap van delicten of incidenten zoals bedreiging, zakkenrollerij en overlast. Subjectieve onveiligheid uit zich in gevoelens van onveiligheid en vermijdingsgedrag. De oorzaken van onveiligheid zijn zeer divers en nauw verwant aan kenmerken van onze huidige maatschappij zoals anonimiteit, onverschilligheid en afzijdigheid. Voorbeelden daarvan zijn groepen jongeren die met veel kabaal en rotzooi achterlatend een tram verlaten of de trambestuurder of buschauffeur die je bij binnenkomst geen gedag zegt en te hard wegscheurt bij de halte. Als er criminaliteit of overlast plaatsvindt lijkt het eerder uitzondering dan regel dat omstanders zich ermee gaan bemoeien. Het verbeteren van de veiligheid in en om het openbaar vervoer is een collectieve verantwoordelijkheid van de partijen die een rol spelen bij het openbaar vervoer. Al die partijen hebben het verbeteren van de veiligheid in en om het openbaar vervoer hoog op de agenda staan. Bij verschillende partijen is de behoefte ontstaan om afspraken met elkaar vast te leggen over de manier van samenwerking, taken, verantwoordelijkheden, en maatregelen op het gebied van veiligheid in het openbaar vervoer. Het Veiligheidsarrangement sluit op lokaal niveau aan bij het reeds afgesloten regionaal veiligheidsplan Amsterdam- Amstelland /11, het nog op te stellen regionale veiligheidsplan Amsterdam-Amstelland en het toekomstige beleidsplan voor de sociale veiligheid in het openbaar vervoer. Op regionaal niveau sluit het arrangement aan bij het bestaande sociale veiligheidsbeleid van de Stadsregio Amsterdam. De vervoerbedrijven zijn bij het accepteren van de rol als concessiehouder hieraan gebonden. Op landelijk niveau sluit het Veiligheidsarrangement aan op het Aanvalsplan Sociale Veiligheid en de daaruit voortgevloeide handreiking Lokale Veiligheid Arrangementen en het landelijk afgesloten Nationaal Veiligheidsarrangement Spoorvervoer (2002). Ook wordt aangesloten op het intensiveren van de bescherming van werknemers met een publieke taak zoals geformuleerd in het programma een veilige publieke taak van het ministerie van BZK. Het Veiligheidsarrangement kent, evenals het regionale veiligheidsplan Amsterdam, een looptijd van vijf jaar, van In 2014 wordt een nieuwe versie van het Veiligheidsarrangement opgesteld. Het Veiligheidsarrangement beschrijft de overkoepelende afspraken ten aanzien van de aanpak van de onveiligheid in en om het openbaar vervoer binnen de gemeente Amsterdam. Onder dit Veiligheidsarrangement is een lokaal arrangement van kracht met daarin specifieke afspraken over de aanpak van onveiligheid in en om het Stationseiland (Zie deel B1 van dit document). Doelstelling De doelstelling van het Veiligheidsarrangement openbaar vervoer Amsterdam , luidt als volgt: Het in gezamenlijkheid met alle bij het Veiligheidsarrangement betrokken partners verbeteren van de objectieve en subjectieve veiligheid in en om het openbaar vervoer.

8 7 Partners binnen het veiligheidsarrangement Het Veiligheidsarrangement openbaar vervoer in Amsterdam wordt gesloten tussen de volgende partijen: 1 College van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Amsterdam (uitvoering IVV, OOV en DST) 2 Regiopolitie Amsterdam-Amstelland 3 Stadsregio Amsterdam 4 Openbaar Ministerie 5 Dagelijks bestuur Stadsdelen van de gemeente Amsterdam 6 Korps Landelijke Politiediensten 7 Vervoerbedrijven: NS Reizigers BV / NS Poort BV Concessiehouder Almere Streek 1 Concessiehouder Amsterdam Concessiehouder Amstelland-Meerlanden 2 Concessiehouder Gooi en Vechtstreek 1 Concessiehouder Haarlem/IJmond 1 Concessiehouder Waterland 2 Concessiehouder Zaanstreek 2 Gebiedsafbakening Het Veiligheidsarrangement openbaar vervoer in Amsterdam heeft in beginsel betrekking op het grondgebied van de gemeente Amsterdam. In het volgende hoofdstuk wordt nader ingegaan op de taken en verantwoordelijkheden van de verschillende partners. In de toekomst kunnen de deelnemende partijen bepalen dat het gebied wordt uitgebreid tot bijvoorbeeld de politieregio Amsterdam-Amstelland of de Stadsregio Amsterdam. In bijlage 1 staan een plattegrond voor de concessiegebieden van de Stadsregio Amsterdam en de politieregio Amsterdam- Amstelland. 1 Deze concessie wordt uitgegeven door de provincie Flevoland of de provincie Noord-Holland. Zodra deze concessie overgaat op een nieuwe vervoerder, zal de voorzitter van de beleidsgroep sociale veiligheid openbaar vervoer Amsterdam (A2.3.2) overleg voeren met de provincie over het tekenen van dit document door de nieuwe concessiehouder. 2 Indien een van de vier concessies van de stadsregio Amsterdam overgaat in handen van een andere vervoerder dan zorgt de concessieverlener Stadsregio Amsterdam ervoor dat afspraken in dit arrangement worden opgenomen in de nieuwe overeenkomsten/concessies. De nieuwe concessiehouder is op grond van het beleidskader sociale veiligheid van de Stadsregio verplicht om deel te nemen aan dit Veiligheidsarrangement en het te ondertekenen. Veiligheidsarrangement Openbaar Vervoer Amsterdam 1010 / 2014

9 8 A2 Taken, verantwoordelijkheden en organisatiestructuur A2.1 Taken en verantwoordelijkheden betrokken partners De bij het Veiligheidsarrangement betrokken toezicht- en handhavende partijen treden in gezamenlijkheid op tegen verstoringen van de orde, rust en veiligheid in en om het openbaar vervoer. A2.1.1 De gemeente Amsterdam inclusief de stadsdelen Verantwoordelijk voor de handhaving van de openbare orde (burgemeester) en meer specifiek voor de sociale veiligheid in en om het openbaar vervoer (wethouder Verkeer en Vervoer). Met betrekking tot die verantwoordelijkheid is de burgemeester, naast gemeentelijke bestuursorgaan ook gezagsdrager over de politie wat betreft openbare orde aangelegenheden. Verantwoordelijk voor de (regierol bij de) totstandkoming, implementatie en het monitoren van het lokale, integrale veiligheidsbeleid. Het nemen van maatregelen 3 om overlast in en om openbaar vervoersgebieden zoveel mogelijk te voorkomen en de sociale veiligheid te vergroten. Daarnaast heeft de burgemeester uit hoofde van de gemeente de bevoegdheid om bepaalde gebieden aan te wijzen als overlastgebied of veiligheidsrisicogebied. Verantwoordelijk voor de aanleg, het beheer en onderhoud van de infrastructuur en omgeving rond de stations, perrons en halteplaatsen van het openbaar vervoer. De coördinatie en afstemming tussen de bij dit Veiligheidsarrangement betrokken partijen met als oogmerk gezamenlijk tot een goed functionerend Veiligheidsarrangement openbaar vervoer Amsterdam te komen. Adequate inbedding in de eigen organisatie van de afspraken die voortvloeien uit het Veiligheidsarrangement openbaar vervoer Amsterdam en werken conform het gestelde in dit Veiligheidsarrangement. A2.1.2 Politie Amsterdam-Amstelland Daadwerkelijke handhaving van de rechtsorde en het verlenen van hulp aan hen die deze behoeven, conform artikel 2 van de Politiewet. Het opvolgen van spoedeisende hulpverzoeken (noodhulp, prio 1). Verantwoordelijk voor toezicht en het handhaven van de openbare orde in en om openbaar vervoersgebieden aanvullend op de primaire verantwoordelijkheid van de vervoerder in dezen en conform de afbakening van verantwoordelijkheden zoals vastgelegd in de domeinennota van de Raad van hoofdcommissarissen. Het aansturen van het Veiligheidsteam Openbaar Vervoer (VOV). Verantwoordelijk voor opsporing bij stafbare feiten. Afstemming c.q. samenwerking met de Dienst Spoorwegpolitie van de KLPD bij opsporing en afhandeling van strafbare feiten binnen het gebied waar de dienst spoorwegpolitie op basis van de domeinnota als eerstverantwoordelijke optreedt. Adequate inbedding in de eigen organisatie van de afspraken die voortvloeien uit het Veiligheidsarrangement openbaar vervoer Amsterdam en werken conform het gestelde in dit Veiligheidsarrangement. 3 Zoals plaatsing van camera s in de openbare ruimte, aanpassingen van de APV en de inzet van toezichthouders

10 9 A2.1.3 Stadsregio Amsterdam Opdrachtgever van het openbaar vervoer. Per concessiegebied verleent de Stadsregio Amsterdam aan een vervoerbedrijf een concessie, een exclusief recht om het openbaar vervoer te verzorgen. Opstellen beleid voor sociale veiligheid binnen het openbaar vervoer wat dient als richtpunt voor de meerjaren- en actieplannen van de vervoerbedrijven. Subsidieverlener voor sociale veiligheid aan de concessiehouders. Het subsidiëren van de regionale infrastructuur voor verkeer en vervoer. Adequate inbedding in de eigen organisatie van de afspraken die voortvloeien uit het Veiligheidsarrangement openbaar vervoer Amsterdam en werken conform het gestelde in dit Veiligheidsarrangement. A2.1.4 Openbaar Ministerie A2.1.5 Korps Landelijke Politiediensten, Dienst Spoorwegpolitie Daadwerkelijke handhaving van de rechtsorde en het verlenen van hulp aan hen die deze behoeven conform artikel 2 van de Politiewet. Het opvolgen van spoedeisende hulpverzoeken (prio 1) van het NS-personeel. Verantwoordelijk voor preventief toezicht en het handhaven van de openbare orde in stations en stationsgebieden van de NS, aanvullend op de primaire verantwoordelijkheid van de vervoerder in dezen en conform de afbakening van verantwoordelijkheden vastgelegd in de domeinennota van de Raad voor Hoofdcommissarissen. Afstemming c.q. samenwerking met het Politiekorps Amsterdam-Amstelland bij opsporing en afhandeling van strafbare feiten binnen het NS-gebied. Adequate inbedding in de eigen organisatie van de afspraken die voortvloeien uit het Veiligheidsarrangement openbaar vervoer Amsterdam en werken conform het gestelde in dit Veiligheidsarrangement. Verantwoordelijk voor de strafrechtelijke handhaving van de rechtsorde (ook wel justitiële handhaving genoemd). Meedenken over de mogelijkheden die er zijn om repressieve maatregelen te treffen ten einde de sociale veiligheid in het openbaar vervoer te verbeteren. Informeren van de bij een delict betrokken benadeelden als benadeelde dit wenst. Adequate inbedding in de eigen organisatie van de afspraken die voortvloeien uit het Veiligheidsarrangement openbaar vervoer Amsterdam en werken conform het gestelde in dit Veiligheidsarrangement. Veiligheidsarrangement Openbaar Vervoer Amsterdam 1010 / 2014

11 10 A2.1.6 De vervoerders (NS en de concessiehouders Almere Streek, Amsterdam, Amstelland Meerlanden, Gooi en Vechtstreek, Haarlem/IJmond, Waterland en Zaanstreek ) Primair verantwoordelijk voor de veiligheid in het voertuig en mede verantwoordelijk voor de veiligheid in het station, op het perron, halteplaats of andere bij het openbaar vervoer binnen de betreffende concessie behorende voorziening. De vervoerder vult deze verantwoordelijkheid in door het nemen van verschillende maatregelen waaronder de inzet van controlerend en toezichthoudend personeel, gecontroleerde toegang van ov-middelen en het besteden van aandacht aan schoonmaak, onderhoud en verlichting. Het voorkomen en verbaliseren van zwartrijden. De handhaving van de normale bedrijfsorde (orde, rust, veiligheid) in het vervoermiddel, het station, halteplaats of andere bij het openbaar vervoer behorende voorziening (zie A2.2). Service en informatieverstrekking aan de reizigers. Primair verantwoordelijk voor preventief toezicht in het vervoermiddel en mede verantwoordelijk voor preventief toezicht in het station, op de halteplaats of rond ander bij het openbaar vervoer behorende voorziening. Verantwoordelijk voor het plaatsen en onderhouden van haltepalen en halteblokken en het aanbrengen van de juiste informatie op alle haltes in het concessiegebied. Adequate inbedding in de eigen organisatie van de afspraken die voortvloeien uit het Veiligheidsarrangement openbaar vervoer Amsterdam en werken conform het gestelde in dit Veiligheidsarrangement. A2.2 Samenwerking De bij het Veiligheidsarrangement betrokken toezicht- en handhavende partijen treden in gezamenlijkheid op tegen verstoringen van de orde, rust en veiligheid in en om het openbaar vervoer. A2.3 Organisatiestructuur Een goede organisatiestructuur is nodig om de uitvoering van de maatregelen te waarborgen. Er is een onderscheid gemaakt tussen een strategisch overleg, beleidsmatig overleg en een overleg dat operationeel van aard is. A2.3.1 Subdriehoek verkeer en vervoer (strategisch overleg) De subdriehoek Verkeer en Vervoer functioneert in Amsterdam als stuurgroep voor het Veiligheidsarrangement openbaar vervoer. De subdriehoek bewaakt het doelbereik van het veiligheidsarrangement. De subdriehoek bestaat uit vertegenwoordigers van de gemeente Amsterdam, het Openbaar ministerie en de politie Amsterdam-Amstelland. Wanneer in de subdriehoek zaken betreffende dit arrangement worden besproken, schuift de stadsregio Amsterdam bij betreffende agendapunten aan.

12 11 Subdriehoek Verkeer en Vervoer (strategisch overleg) Vaststellen van de inhoud van het veiligheidsarrangement, besluitvorming rond aanpassing van het veiligheidsarrangement en bewaking doelbereik Beleidsgroep (beleidsmatig overleg) Aansturen en afstemmen van de stadsbrede uitvoering van het veiligheidsarrangement, informeren subdriehoek over voortgang doelbereik en stellen van prioriteiten Regiegroep (operationeel overleg) Signalerende functie door vergaren en delen van informatie over sociale veiligheid rond openbaarvervoerlocaties. Afstemming tussen partijen t.a.v. dagelijkse inzet en het nemen van concrete maatregelen Figuur 2.1 Organisatiestructuur objectieve en subjectieve veiligheid openbaar vervoer A2.3.2 Beleidsgroep (beleidsmatig overleg) In de beleidsgroep zitten de vertegenwoordigers van de belangrijkste partijen die bij het Veiligheidsarrangement zijn betrokken. Dat zijn in Amsterdam: Beleidsmedewerker afdeling Strategie en Beleid, dienst Infrastructuur Verkeer en Vervoer Dienst Infrastructuur Vervoer en Verkeer (DIVV) van de gemeente Amsterdam (voorzitter beleidsgroep, verbindende schakel tussen de beleidsgroep en de subdriehoek Verkeer). Adviseur Directie Openbare Orde en Veiligheid (OOV) gemeente Amsterdam. Beleidsmedewerker sociale veiligheid Stadsregio Amsterdam. Unithoofd dienst Spoorwegpolitie van het Korps Landelijke Politiediensten. Teamleider DCIV/VOV-team van het politiekorps Amsterdam-Amstelland. Security manager van de Nederlandse Spoorwegen. Hoofd Stafbureau Sociale Veiligheid van de concessiehouder Amsterdam. Beleidsmedewerker sociale veiligheid van de concessiehouders Amstelland-Meerlanden, Almere Streek, Gooi en Vechtstreek, Haarlem/IJmond, Zaanstreek en Waterland. Adviseur Toezicht en Handhaving van de Dienst Stadstoezicht. Beleidsmedewerker parket van het Openbaar Ministerie arrondissement Amsterdam (agendalid). De beleidsgroep is verantwoordelijk voor de aansturing en afstemming rond de stadsbrede uitvoering van het Veiligheidsarrangement. Dat betekent onder andere dat zij prioriteiten stellen in de aanpak van bepaalde problemen en afspraken kan maken over de inzet van partijen. De beleidsgroep komt naar behoefte bijeen, doch minstens 4 maal per jaar. Veiligheidsarrangement Openbaar Vervoer Amsterdam 1010 / 2014

13 12 A2.3.3 Regiegroep (operationeel overleg) A2.3.4 Communicatie In hoofdlijnen kan worden gesteld dat de regiegroep een belangrijke signalerende functie heeft door het vergaren en delen van informatie over problemen rond de veiligheid in en om het openbaar vervoer van Amsterdam. Op basis van een informatiegestuurde werkwijze vindt afstemming plaats over de dagelijkse inzet en het nemen van concrete maatregelen in afzonderlijke openbaar vervoerslocaties. 4 De partners in de regiegroep maken maandelijks, mede op basis van objectieve gegevens, een overzicht van incidenten op vervoerslijnen, stations, perrons, haltes en de directe omgeving daarvan. Op basis van dit overzicht wordt vervolgens bepaald welke locaties en vervoerslijnen extra aandacht krijgen. Daarnaast vormt de regiegroep een spil bij het uitvoeren van gezamenlijke projecten tussen partners. De partijen die deel uitmaken van de beleids- of regiegroep maken afspraken over de interne communicatie van de afspraken zoals deze zijn vastgelegd in het Veiligheidsarrangement. Iedere partij zorgt zelf voor de interne communicatie binnen de organisatie. Ook over de externe communicatie maken de partijen heldere afspraken. Hierbij is uitgangspunt dat iedere partij zoveel mogelijk via de bestaande kanalen communiceert over de eigen activiteiten. Voorts is in A4.2 een afspraak gemaakt over de wijze waarop partijen in het kader van dit Veiligheidsarrangement de pers benaderen. De regiegroep bestaat uit de volgende vertegenwoordigers: Beleidsmedewerker afdeling Strategie en Beleid van de dienst Infrastructuur Verkeer en Vervoer Dienst Infrastructuur Vervoer en Verkeer (DIVV) van de gemeente Amsterdam (voorzitter). Buurtregisseur wijkteam Nieuwezijds Voorburgwal van het politiekorps Amsterdam-Amstelland. Coördinator team Veiligheid van het stadsdeel centrum. Projectleider VOV-team van de afdeling DCIV van het politiekorps Amsterdam-Amstelland. Projectleider dienst Spoorwegpolitie van het Korps Landelijke Politiediensten. Team manager OV-zorg van de concessiehouder Amsterdam. Locatiemanagers Ring Amsterdam en Amsterdam Centraal van de Nederlandse Spoorwegen. NSR manager van de Nederlandse Spoorwegen. Teamleider van de Dienst Stadstoezicht. Assistent vestigingsmanager van de concessiehouder Waterland. Coördinator sociale veiligheid van de concessiehouder Amstelland-Meerlanden, Almere Streek, Gooi en Vechtstreek, Haarlem/IJmond en Zaanstreek. Afhankelijk van de onderwerpen kunnen desgewenst ook andere (lokale) partijen aanschuiven bij dit overleg. De regiegroep komt elke zes weken bijeen. 4 De politie voert de regie waar het gaat om de dagelijkse inzet.

14 13 A3 Monitoren van de voortgang Het monitoren van de voortgang van de gezamenlijke inspanningen is een voorwaarde om tussentijds in te springen op situaties zoals een plotselinge toename van het aantal straatroven of de start van nieuwe bouwwerkzaamheden. Tussentijdse rapportages Elk kwartaal zal de beleidsgroep een korte interne voortgangsrapportage opstellen met daarin onder andere een beschrijving van de geleverde inspanningen en de ontwikkeling van de objectieve veiligheid. 5 De volgende partijen leveren daar een concrete bijdrage aan: Politie (regiopolitie Amsterdam/Amstelland en KLPD); cijfers van het aantal processen verbaal betreffende zakkenrollerij, geweld, straatroof, overige diefstal en vernieling en de cijfers van het aantal NSA-zaken (niet spoed wel assistentie) betreffende jeugd, zwervers en drugsoverlast in en om het openbaar vervoer in Amsterdam. Vervoerders; aantal geregistreerde incidenten met betrekking tot agressie, geweld en vandalisme in en om het openbaar vervoer. 6 VOV-team; overzicht van het aantal uitgevoerde controles en uitgeschreven processen verbaal. DST; overzicht van het aantal keren dat overtreders in en rond het openbaar vervoer zijn gewaarschuwd, aangesproken, geverbaliseerd of aangehouden. Dit betreft de bijdrage uit toezichtactiviteiten anders dan het VOV. De projectleider van de beleidsgroep draagt zorg voor het verzamelen van de informatie en stelt aan de hand daarvan een korte rapportage op met daarin een overzicht van de inzet, resultaten en knelpunten. Op basis van de rapportage vindt in de beleidsgroep overleg plaats over de eventuele bijstelling van de maatregelen (zie A.2.3.2). Voortgangsrapportage Eens per jaar, na gereedkomen van de monitor sociale veiligheid in het openbaar vervoer (MSVOV), wordt door de beleidsgroep een voortgangsrapportage opgesteld. In deze rapportage wordt beschreven hoe de samenwerking tussen de partijen verloopt en in hoeverre de afspraken zijn nagekomen. In de rapportage melden alle partners de resultaten van hun acties en worden ook de uitkomsten meegenomen de (MSVOV), evenals de objectieve cijfers van kwartaalrapportages. Nadat de voortgangsrapportage in de beleidsgroep is besproken, wordt deze geagendeerd in de subdriehoek verkeer en vervoer. Indien er naar aanleiding daarvan besluiten worden genomen, zullen de voorstellen hieromtrent worden doorgeleid naar de Amsterdamse driehoek. Evaluatie Het Veiligheidsarrangement openbaar vervoer Amsterdam wordt voor een periode van vijf jaar vastgesteld. Binnen het Veiligheidsarrangement bestaat de ruimte deze tussentijds bij te stellen (bijvoorbeeld naar aanleiding van de uitkomsten van een voortgangsrapportage). Na vier jaar zal ook een evaluatie plaatsvinden. In deze evaluatie wordt ingegaan op de vraag of de werkwijze van de partijen en de voortgang die zij hebben geboekt bijdragen aan de in het Veiligheidsarrangement gestelde doel. Als de uitkomsten van de evaluatie daartoe aanleiding geven wordt het Veiligheidsarrangement op bepaalde onderdelen aangepast. 5 Bij het verzamelen van de gegevens wordt aangesloten bij bestaande registratiesystemen. 6 De NS kan cijfers aanleveren over de volgende typen incidenten; bedreiging/intimidatie, diefstal/beroving, lastige groep, lastig persoon, lichamelijk geweld, verbaal geweld, spugen, wangedrag/vernieling/ graffiti, wapen en overig. Veiligheidsarrangement Openbaar Vervoer Amsterdam 1010 / 2014

15 14 A4 Maatregelen Maatregelen De partijen in het Veiligheidsarrangement leveren verschillende inspanningen om bij te dragen aan het verbeteren van de objectieve en subjectieve veiligheid in het openbaar vervoer van Amsterdam. Onderstaande lijst geeft een helder overzicht van de maatregelen die genomen worden door alle partijen. Deze lijst is niet limitatief. Partijen voeren meer maatregelen uit. Onder andere vanuit het Regionaal veiligheidsplan (RVP) en het Beleidskader openbaar vervoer maken partijen afspraken over ook andere maatregelen die nodig zijn om doelstellingen te halen. De maatregelen richten zich op: Pro-actie: Het wegnemen van structurele oorzaken van onveiligheid. Preventie: Het voorkomen van directe oorzaken van onveiligheid, het beperken van de gevolgen ervan en de daadwerkelijke voorbereiding op de bestrijding van (mogelijke) aantasting van de veiligheid. Repressie: De bestraffing van het gedrag dat onveiligheid in bepaalde situaties veroorzaakt. Nazorg: Dat wat nodig is om zo snel mogelijk terug te keren naar de wenselijke situatie.

16 15 A4.1 Pro-actieve maatregelen Maatregel Wie verantwoordelijk Omschrijving Tegengaan verloedering in openbaar vervoer middelen Tegengaan verloedering op en rond halteplaatsen Verlichting Gebruik van graffiti- en vandalisme onvriendelijke materialen Halfjaarlijks schouw met de operationele groep Inzichtelijk maken beheergrenzen Vervoerders 7 gemeente Amsterdam, stadsdelen en NS gemeente Amsterdam, stadsdelen en vervoerders 9 gemeente Amsterdam, stadsdelen en vervoerders 9 De regiegroep gemeente Amsterdam, stadsdelen en vervoerders De vervoermiddelen zien er schoon en heel uit; vervoermiddelen worden dagelijks schoon gemaakt, afvalbakken zitten nooit meer dan driekwart vol en vernielingen worden zo snel mogelijk, doch uiterlijk binnen 5 werkdagen 8, hersteld. De halteplaatsen, stations en de directe omgeving ervan zien er schoon en heel uit; er wordt dagelijks schoon gemaakt, afvalbakken zitten nooit meer dan driekwart vol en vernielingen worden zo snel mogelijk, doch uiterlijk binnen 5 werkdagen 8, hersteld. Donkere, sociaal onveilige plekken in en om het openbaar vervoer dienen te worden verlicht. Wanneer de verlichting in openbaar vervoersgebieden en de directe omgeving daarvan defect is, wordt deze binnen drie werkdagen hersteld. In en om openbaar vervoersgebieden en materieel wordt gebruik gemaakt van materiaal dat graffiti en vandalisme onvriendelijk is. De leden van de regiegroep gaan halfjaarlijks op een door hen gekozen openbaar vervoerslocatie een schouw houden op aspecten van sociale veiligheid en beheerbaarheid. Naar aanleiding van deze schouw worden actiepunten opgesteld en foto s gemaakt. Op locaties waar er tussen partners onduidelijkheden zijn ten aanzien van de verantwoordelijkheid voor het beheer (grijze vlekken), wordt op kleurenkaarten aangeven wie voor welk deelgebied van de semi-openbare ruimte zorgt voor het fysiek beheer. 7 NS werkt in eerste instantie vanuit de landelijke afspraken. 8 Overmacht daargelaten 9 Verlichting in het OV: de vervoerbedrijven voor zover niet strijdig met andere afspraken met opdrachtgevers. Verlichting om het OV: gemeente, stadsdelen en de stationsbeheerder (in dit arrangement NS). Veiligheidsarrangement Openbaar Vervoer Amsterdam 1010 / 2014

17 16 A4.2 Preventieve maatregelen Maatregel Wie verantwoordelijk Beschrijving Inzet medewerkers Toezicht & Service Vervoerders De vervoerders zetten medewerkers Toezicht & Service in. Ze hebben de taak om reizigers te informeren en om op te treden tegen normafwijkend gedrag rond openbaar vervoersgebieden. Tijdens hun werkzaamheden signaleren zij ook eventuele vervuilingen, vernielingen en storingen. Proef camera s in abri s gemeente Amsterdam Samen met stadsdelen en vervoerbedrijven onderzoekt de gemeente Amsterdam of een proef met camera(toezicht) op haltes/in abri s mogelijk is. Verdere uitwerking vindt plaats binnen de beleidsgroep en afhankelijk van mogelijkheden nieuwe abri s. Voorlichting/communicatie richting publiek over de sociale veiligheid in en om het openbaar vervoer Aandacht voor sociale veiligheid in de media gemeente Amsterdam en vervoerders Alle deelnemers aan dit arrangement via de communicatie specialisten De gemeente Amsterdam en de vervoerders communiceren jaarlijks over de ontwikkeling van de sociale veiligheid in en om het openbaar vervoer. Voorlichtingscampagnes kunnen daar onderdeel van uitmaken. De communicatiespecialisten van de betrokken partijen informeren elkaar steeds vooraf over de wijze waarop de partijen afzonderlijk dan wel gezamenlijk naar buiten treden. Er vindt onderlinge afstemming en coördinatie plaats over de wijze waarop wordt gecommuniceerd over de sociale veiligheid. Daarnaast zorgen de communicatiespecialisten dat successen met betrekking tot sociale veiligheid zoveel mogelijk actief gecommuniceerd worden om de beleving bij de reiziger wat betreft de sociale veiligheid te beïnvloeden.

18 17 A4.3 Repressieve maatregelen Maatregel Wie verantwoordelijk Beschrijving Optreden tegen graffiti OV-verbod zakkenrollers en uitbreiding naar andere doelgroepen Vervoerders, gemeente Amsterdam, stadsdelen en politie gemeente Amsterdam, politie en OM Vervoerders, gemeente en politie treden samen op tegen graffiti aan openbaar vervoersmiddelen, stations, perrons, halteplaatsen en in de directe omgeving daarvan. Door de vervoerders wordt altijd aangifte gedaan. 10 Discriminerende graffiti wordt binnen 24 uur verwijderd. Overige uitingen worden maximaal binnen vijf werkdagen verwijderd. Personen die in en om het openbaar vervoer in Amsterdam worden betrapt op (een poging tot) zakkenrollerij, kunnen voor een bepaald openbaar vervoersgebied ( cluster ) een ovverbod van een maand opgelegd krijgen. Bij recidive kan het verbod worden verlengd en/of verbreed naar andere ov-gebieden ( clusters ). De verantwoordelijke partijen onderzoeken de mogelijkheden om het ov-verbod ook uit te breiden naar andere doelgroepen. Schade verhalen Alle betrokkenen Partijen verhalen gelede schade door bijvoorbeeld vernieling, vandalisme en graffiti op de veroorzakers tenzij dit niet mogelijk blijkt. Inzet van het VOV-team Politie/VOV Het VOV-team bestaande uit zowel politiemensen als medewerkers van DST, houdt informatiegestuurd toezicht in en om het openbaar vervoer in Amsterdam. Zij handhaven de openbare orde op aangewezen risicolocaties. 10 De aangifte vanuit de NS voor graffiti aangebracht op stations is al geregeld. De aangifte voor graffiti die is aangebracht op treinstellen van de NS is in ontwikkeling. 11 Overmacht daargelaten. 12 NS: binnen 10 dagen indien er geen buitendienststelling noodzakelijk is volgens het huidig contract tussen NS en het ministerie van V&W. Veiligheidsarrangement Openbaar Vervoer Amsterdam 1010 / 2014

19 18 Inzet handhavers Wet Personenvervoer Vervoerders De vervoerders zetten handhavers in die een BOA-status hebben. 13 Zij voeren onder andere repressieve kaartcontroles uit en verlenen assistentie aan collega's en reizigers in geval van incidenten betreffende de bedrijfsorde. Preventief fouilleren Politie Met enige regelmaat houdt de politie acties met preventief fouilleren in en rond het openbaar vervoer in de aangewezen veiligheidsrisicogebieden. Afhandeling noodmeldingen agressie en geweld Vervolging na geweld tegen medewerkers met publieke functie Informatie gestuurd optreden Politie Politie en OM Politie, VOV en toezichthoudende medewerkers Een noodmelding van agressie en geweld tegen medewerkers van openbaar vervoersbedrijven wordt door de politie standaard met prio 1 afgehandeld. Een noodmelding van agressie en geweld tussen reizigers wordt door de politie standaard met prio 2 afgehandeld. De opsporing en vervolging van daders van geweld tegen medewerkers met een publieke functie krijgt prioriteit. Dat betekent bijvoorbeeld dat een dubbele strafmaat het uitgangspunt vormt voor de strafeis. Op basis van informatie voeren de politie, het VOV, particuliere toezichthouders of toezichthouders van vervoerders extra surveillances uit op locaties en tijdstippen met een verhoogde kans op onveiligheid en incidenten in en om het openbaar vervoer. 13 Een deel van de toezichthouders heeft conform art. 8 lid 3 Politiewet ook de bevoegdheid om een veiligheidsfouillering uit te voeren en handboeien om te doen bij verdachten. NS zet aanvullend treinsurveillanten in zonder BOA-status.

20 19 A4.4 Nazorg Maatregel Wie verantwoordelijk Beschrijving Trainingen en cursussen voor leidinggevenden Vervoerders Leidinggevenden hebben een cursus/ training ontvangen over opvang en nazorg van personeel na ingrijpende (gewelddadige)incidenten. Nazorg slachtoffers criminaliteit Alle betrokkenen Op het moment dat reizigers of medewerkers slachtoffer worden van criminaliteit in en om het openbaar vervoer, wordt alles in het werk gesteld om een adequate opvang te organiseren. Dat betekent bijvoorbeeld dat slachtoffers worden geïnformeerd over de mogelijkheden tot het doen van aangifte. Bij geweldsdelicten worden slachtoffers opgevangen en geïnformeerd over de voortgang van de zaak. Veiligheidsarrangement Openbaar Vervoer Amsterdam 1010 / 2014