VORM & PLAATSTOLERANTIES

Transcriptie

1 VORM & PLAATSTOLERANTIES

2 Vorm & Plaatstoleranties Tekening Werkelijkheid Toegelaten NIET Toegelaten Werkelijkheid (past niet in de boring)

3 Vorm & Plaatstoleranties Vorm tolerantie Zonder referentie Plaats tolerantie Altijd met referentie O 0,01 0,08 A A Evenwijdigheid Rechtheid Vlakheid Rondheid Cilindriciteit Profiel van lijn Profiel van oppervlak Helling / Loodrechtheid Slag Totale slag Concentriciteit Ligging Symmetrie

4 Vorm & Plaatstoleranties

5 Vorm & Plaatstoleranties Vorm tolerantie Plaats tolerantie Zonder referentie met referentie Rechtheid Evenwijdigheid Vlakheid Rondheid Helling Loodrechtheid Slag Cilindriciteit Totale slag Profiel van lijn Concentriciteit Profiel van opp. Ligging Symmetrie

8 Rondheidsmeter 90 0 CNC-gestuurd meten van vorm- & plaatstoleranties Gebruik de juiste taster en configureer hem! Zorg voor een stabiele meetopstelling Maak gebruik van de voorgeprogrammeerde programma s (Zie handleiding)

9 Vorm tolerantie Vormtoleranties Zonder referentie O 0,01 Rechtheid Vlakheid Rondheid Cilindriciteit Profiel van lijn Profiel van oppervlak

10 Rechtheid Rechtheid vormtolerantie De werkelijke as van de cilinder moet in een cilindrisch tolerantieveld met diameter t=0,05mm liggen. RECHT NIET RECHT RECHT RECHT

11 Rechtheid meten --- 0,05 Parameter: STRt De werkelijke as van de cilinder moet in een cilindrisch tolerantieveld met diameter t=0,05mm liggen Current Point R -1.04µm Z 79.98mm millimetres Reference Point R 1.29µm Z 77.06mm Difference delta R -2.33µm delta Z 2.92mm Selected STRt 2.61µm microns 72

12 Vlakheid Vlakheid vormtolerantie Het beschouwde vlak moet tussen twee evenwijdige vlakken met tussenafstand t=0,05mm liggen. NIET VLAK VLAK NIET VLAK VLAK

13 Vlakheid meten 0,05 Het beschouwde vlak moet tussen twee evenwijdige vlakken met tussenafstand t=0,05mm liggen. Parameter: Sqr Radius (mm) Scale 5 µm/div Runout (µm)

14 Rondheid Rondheid (Cirkelvorm) vormtolerantie De werkelijke omtrek van elke doorsnede moet tussen de concentrische cirkels met tussenafstand t=0,15mm liggen. NIET ROND ROND

15 Vorm van het stuk 2-punts meten om 2-punts onrondheid vast te stellen! punts meten om 3-punts onrondheid vast te stellen!

16 Rondheid meten Rondheid meten met passameter??? In V-blok met klok??? De werkelijke omtrek van elke doorsnede moet tussen de concentrische cirkels met tussenafstand t=0,15mm liggen. O 0,15 Parameter: RONt

17 Cilindriciteit Cilindriciteit (Cilindervorm) vormtolerantie Het werkelijke mantelvlak van de cilinder moet gelegen zijn tussen twee coaxiale cilinders met tussenafstand t=0,1mm NIET CILINDRISCH NIET CILINDRISCH NIET CILINDRISCH NIET CILINDRISCH

18 /O/ 0,1 Cilindriciteit meten Cilindriciteit meten met passameter??? In V-blok met klok??? Parameter: CYLt Het werkelijke mantelvlak van de cilinder moet gelegen zijn tussen twee coaxiale cilinders met tussenafstand t=0,1mm 5000 µm/div. Runout (µm) 3.64 Z Height (mm) Eccentricity

19 Vorm Vorm (willekeurige lijn of oppervlak) vormtolerantie In elke doorsnede, evenwijdig met het projectievlak, moet het beschouwde profiel gelegen zijn tussen twee omhullende lijnen van cirkels met diameter 0,04mm Het beschouwde oppervlak moet gelegen zijn tussen twee omhullende oppervlakten van bollen met diameter 0,02mm B is nauwkeuriger dan A

20 Vorm meten Vorm meten met 3D-meetbank 0,05 In elke doorsnede, evenwijdig met het projectievlak, moet het beschouwde profiel gelegen zijn tussen twee omhullende lijnen van cirkels met diameter 0,04mm Het beschouwde oppervlak moet gelegen zijn tussen twee omhullende oppervlakten van bollen met diameter 0,02mm

21 Plaats tolerantie Plaatstoleranties Altijd met referentie 0,08 A A Evenwijdigheid Helling / Loodrechtheid Slag Totale slag Concentriciteit Ligging Symmetrie

22 Evenwijdigheid Evenwijdig plaatstolerantie (richting) De getoleranceerde hartlijn moet gelegen zijn tussen twee lijnen evenwijdig met de referentielijn, en met tussenafstand t=0,1mm. Het op het vlak geprojecteerde tolerantieveld is horizontaal. De getoleranceerde hartlijn moet gelegen zijn in een cilinder met diameter t=0,1mm, evenwijdig aan de referentielijn Het getoleranceerde vlak moet gelegen zijn tussen twee vlakken evenwijdig met de referentielijn, en met tussenafstand t=0,01mm NIET EVENWIJDIG

23 Helling & Loodrechtheid Helling plaatstolerantie (stand) De werkelijke hartlijn van de boring moet in een cilinder met diameter t=0,02mm liggen. De cilinder staat loodrecht op het referentievlak Het getoleranceerde vlak (werkelijk vlak) moet tussen twee evenwijdige vlakken met tussenafstand t=0,05mm liggen. HELLING NOK HELLING OK HELLING NOK HELLING OK

24 Evenw. & Helling meten Evenwijdigheid & helling & loodrechtheid met Rondheidsmeter of 3D-meetbank Scale 1µm/div. millimetres , Parameter: Datum = Ref A PAR De getoleranceerde hartlijn moet gelegen zijn tussen twee lijnen evenwijdig met de referentielijn, en met tussenafstand t=0,1mm. Het op het vlak geprojecteerde tolerantieveld is horizontaal. De getoleranceerde hartlijn moet gelegen zijn in een cilinder met diameter t=0,1mm, evenwijdig aan de referentielijn Het getoleranceerde vlak moet gelegen zijn tussen twee vlakken evenwijdig met de referentielijn, en met tussenafstand t=0,01mm De werkelijke hartlijn van de boring moet in een cilinder met diameter t=0,02mm liggen. De cilinder staat loodrecht op het referentievlak Het getoleranceerde vlak (werkelijk vlak) moet tussen twee evenwijdige vlakken met tussenafstand t=0,05mm liggen

25 Radiale Slag Slag (radiale) Plaatstolerantie Bij omwenteling rond de referentiehartlijn A mag de radiale slag in ieder meetvlak loodrecht op de hartlijn, niet groter zijn dan t=0,01mm SLAG NOK SLAG OK SLAG OK SLAG NOK SLAG NOK

26 Radiale slag meten Bij omwenteling rond de referentiehartlijn A mag de radiale slag in ieder meetvlak loodrecht op de hartlijn, niet groter zijn dan t=0,05mm Parameter: Datum = Ref A Runout

27 Axiale Slag Slag (axiaal) Plaatstolerantie Bij een omwenteling rond de referentiehartlijn A mag bij een willekeurige straal r de axiale slag niet groter zijn dan t=0,02mm AXIALE SLAG NOK AXIALE SLAG OK

28 Axiale Slag meten Axiale slag lukt niet met rondheidsmeter taster mag niet verplaatst worden binnen dezelfde analyse Bij een omwenteling rond de referentiehartlijn A mag bij een willekeurige straal r de axiale slag niet groter zijn dan t=0,2mm Parameter: Datum = Ref A Runout

29 Totale Slag Totale slag (radiale & axiale) Plaatstolerantie Bij meerdere omwentelingen rondom A-B en bij axiale verschuiving moeten alle punten gelegen zijn in het tolerantieveld van twee cilinders met tussenafstand t en waarvan de hartlijnen met de referentiehartlijn A-B samenvallen Bij meerdere omwentelingen ronde de referentiehartlijn A en bij radiale verschuiving moeten alle punten van het getoleranceerde oppervlak gelegen zijn tussen twee parallelle vlakken met tussenafstand t=0,05mm

30 Totale Slag meten Bij meerdere omwentelingen rondom A en bij axiale verschuiving moeten alle punten gelegen zijn in het tolerantieveld van twee cilinders met tussenafstand t=0,05 Parameter: Datum = Ref A Total Runout Bij meerdere omwentelingen ronde de referentiehartlijn A en bij radiale verschuiving moeten alle punten van het getoleranceerde oppervlak gelegen zijn tussen twee parallelle vlakken met tussenafstand t=0,2mm

31 Symmetrie Plaatstolerantie Symmetrie Het getoleranceerde middenvlak (werkelijk middenvlak) van de groef moet gelegen zijn tussen twee evenwijdige vlakken met tussenafstand t=0,08mm, die evenwijdig liggen t.o.v. het referentievlak. SYMMETRIE NOK SYMMETRIE NOK SYMMETRIE NOK SYMMETRIE OK SYMMETRIE OK SYMMETRIE OK

32 Symmetrie meten met 3D-meetbank Symmetrie meten 0,05 Het getoleranceerde middenvlak (werkelijk middenvlak) van de groef moet gelegen zijn tussen twee evenwijdige vlakken met tussenafstand t=0,05mm, die evenwijdig liggen t.o.v. het referentievlak.

33 Concentriciteit & Coaxialiteit Concentriciteit en coaxialiteit plaatstolerantie De werkelijke hartlijn van de grote diameter moet in een cilinder met diameter t=0,02mm liggen. De tolerantiecilinder ligt coaxiaal met de referentiehartlijn NIET Concentrisch Concentrisch NIET Coaxiaal Coaxiaal

34 Conc. & Coax. meten Ø 0,05 A A Parameter: Conc De werkelijke hartlijn van de grote diameter moet in een cilinder met diameter t=0,05mm liggen. De tolerantiecilinder ligt coaxiaal met de referentiehartlijn Conc = 2X Ecc Concentriciteit = 2 cirkels Coaxialiteit = 2 cilinders Maak gebruik van de voorgeschreven programma s

35 Programma s De eenvoudigste manier van werken is gebruik maken van reeds geschreven programma s: Klik op het icoontje en selecteer de in hoofdletters geschreven programma s: - RONDHEID - CILINDRICITEIT - CONCENTRICITEIT Klik op het icoontje om het programma te starten; volg gewoon de instructies op het scherm.

36 Ligging Ligging is een plaatstolerantie die veel gebruikt wordt bij montage-onderdelen. Bvb: ligging van een gatenpatroon Meer en meer zal ligging andere symbolen vervangen! Op de maten in een vierkant staan GEEN toleranties!!! maw: ga 20mm naar rechts in X en 18mm naar boven in Y de kruising is de ideale ligging trek nu een cirkel rond dat punt van 0.3mm het center van het gat moet binnen die cirkel vallen.

37 Ligging Ligging Plaatstolerantie De werkelijke hartlijn van de boring moet gelegen zijn in een tolerantiecilinder met diameter 0,1mm én waarvan de hartlijn zich theoretisch op de juiste plaats bevindt Elk van de 3 vlakken moet tussen evenwijdige vlakken met tussenafstand t=0,1mm liggen. De tolerantievlakken zijn symmetrisch t.o.v. De theoretische ligging vh vlak LIGGING NOK LIGGING NOK LIGGING OK LIGGING OK

38 Referentie-elementen Referentie elementen Stukken zijn nooit haaks Toch meten we volgens een haaks assenstelsel Vandaar het belang van de referentie-elementen Gietstukken als referentievlak kan vereenvoudigd worden door bvb: 3 plaatsen te bewerken en deze 3 punten als vlak te gaan gebruiken.

39 Max. materiaalconditie Max. Materiaalconditie M Ideale boring De as is op z n max. tol. in diam en moet dus recht zijn De as is op z n min. tol en mag dus wat krom zijn HOE KROM?

40 Max. materiaalconditie Max. Materiaalconditie is een begrip dat noodzakelijk is bij montages! Stel een (ideale) boring Ø 20mm en je moet een as maken -0,1 - Dus voegen we een tolerantie doe Ø 20 De as zal recht moeten zijn anders kun je niet de volledige tolerantie benutten! - Dus voegen een we een rechtheidssymbool toe met max. waarde van??? Als de as de maximaal is (19,9) dan mag de rechtheid max 0.1mm zijn! Als de as minimaal is (19.6) dan mag de rechtheid eigenlijk meer zijn dan 0.1! - Dus voegen we een max. materiaalconditie bij M -0,4 M een as is in maximummateriaal toestand op zijn maximummaat Diam AS Nodige rechtheidstolerantie 19,9 0,1 19,8 0,2 19,7 0,3 19,6 0,4 0,1 M Ø 20-0,1-0,4

41 Max. materiaalconditie Max. Materiaalconditie M KALIBER De boringen zijn op hun min. tol., de positie moet juist zijn De boringen zijn op hun max. tol., de positie mag dus ruimer zijn. HOE RUIM?

42 Max. materiaalconditie Max. Materiaalconditie Boring links Boring rechts Tolerantiezone 10,1 10,1 Ø 0,1 10,2 10,2 Ø 0,1 + 0,1 10,3 10,3 Ø 0,1 + 0,2 De ingeschreven tolerantiewaarde mag overschreden worden met een waarde gelijk aan het verschil tussen de werkelijke maat en de maximum materiaaltoestand. -een as is in maximummateriaaltoestand op zijn maximummaat -Een boring is in maximummateriaaltoestand op zijn minimummaat M Ø 0.1 M A M Voor beide elementen Ø 0.1 A M Voor het referentie-element

43 Max. materiaalconditie M 0,1 M A A Ø ,2 Ø 10±0,1 Werkelijke maat tolerantiezone diam 30 30,0 Ø 0,1 29,9 Ø 0,1 + 0,1 = Ø 0,2 29,8 Ø 0,1 + 0,2 = Ø 0,3

44 Max. materiaalconditie M Ø 10 ± 0,1 Ø27,98 (as) is in maximummateriaaltoestand op zijn maximummaat Ø10 (boring) is in maximummateriaaltoestand op haar minimummaat Stel dat we het stuk meten en de boring is Ø10mm en de buiten Ø 27,976 Wat is dan de tolerantiezone op de positie van Ø10? Tolerantiezone = Ø 0,5 + 0,1 + 0,008 Ø 0,608 Boring Ø10 ±0,1 As Ø27,98 ±0,004 Ø9,9 Ø 0,5 Ø27, Ø10 Ø 0,5 + 0,1 Ø27, ,004 Ø10,1 Ø 0,5 + 0,2 Ø27, ,008

45 Geprojecteerde tolerantiezone P Bij montageonderdelen is het soms noodzakelijk dat de plaatstoleranties verder of minder ver gaan dan ons werkstuk

46 Tekening