Vrijwilligerswerk Oost Gelre

Transcriptie

1 Vrijwilligerswerk Oost Gelre Digitale Monitor Vrijwilligersorganisaties 2018 Auteur(s) Datum December 2018 Movisie Michaëla Merkus, Barbara Panhuijzen

2 Movisie: kennis en aanpak van sociale vraagstukken Movisie is het landelijke kennisinstituut en adviesbureau voor toepasbare kennis, adviezen en oplossingen bij de aanpak van sociale vraagstukken op het terrein van welzijn, participatie, sociale zorg en sociale veiligheid. Onze activiteiten zijn georganiseerd in vier actuele programma s: effectiviteit en vakmanschap, zelfredzaamheid, participatie, veiligheid en huiselijk/seksueel geweld. We investeren in de kracht en de onderlinge verbinding van burgers. We doen dit door maatschappelijke organisaties, overheden, maatschappelijk betrokken bedrijven en burgerinitiatieven te ondersteunen, te adviseren én met hen samen te werken. Lokaal of landelijk, toegesneden op het vraagstuk en de organisatie. Zo kunnen deze organisaties en hun professionals hun werk voor de samenleving zo goed mogelijk doen. Movisie heeft ruime ervaring met het uitzetten van digitale enquêtes onder vrijwilligersorganisaties. Al zo n 10 jaar voert Movisie Digimon (Digitale Monitor Vrijwilligerswerk) uit. Naast Digimon worden ook voor andere opdrachtgevers regelmatig digitale enquêtes onder vrijwilligersorganisaties uitgezet waarvan de resultaten worden geanalyseerd. Opdrachtgevers zijn de ministeries van OC&W, VWS en BZK en Vereniging Nederlandse Organisaties Vrijwilligerswerk. Movisie heeft betrokken, alerte en inventieve professionals in dienst die met beide benen stevig in de maatschappij staan en die vernieuwing niet schuwen. Wij werken zonder winstoogmerk en hebben daarbij kwaliteit hoog in het vaandel staan. Daarvoor hebben we een kwaliteitssysteem ingevoerd dat voldoet aan de ISO 9001:2008 normering. Movisie werkt aan een krachtige samenleving. Kijk voor meer informatie op COLOFON Auteur(s): Michaëla Merkus, Barbara Panhuijzen Projectnummer: P2518 Datum: december 2018 Movisie

3 Inhoudsopgave 1 Inleiding Onderzoeksopzet De vragenlijst Voorbereiding en uitvoering Resultaten Respons Kenmerken van de organisaties Verdeling over de sectoren Beroepskrachten Vitaliteit van de vrijwilligersorganisaties a Aantal vrijwilligers b Leeftijdsopbouw en categorieën vrijwilligers c Gewenste vrijwilligers d Ervaren te kort aan vrijwilligers e Activiteiten om vrijwilligers te behouden f Motivatie van vrijwilligers g Waarom vrijwilligers stoppen h Inkomstenbronnen i Aandacht voor sociale veiligheid Dienstverlening voor en participatie van kwetsbare inwoners Diensten voor en participatie van kwetsbare inwoners Geboden diensten Kwetsbare inwoners als vrijwilliger Onderlinge samenwerking Ondersteuning voor vrijwilligersorganisaties Contact met de gemeente Website Samen in Oost Gelre Ondersteuningsbehoefte Overige onderdelen Conclusies Algemeen Vitaliteit Dienstverlening voor en participatie van kwetsbare inwoners Samenwerking Ondersteuning voor vrijwilligersorganisaties Aanbevelingen Vrijwilligersavond 22 november Aanbevelingen voor vrijwilligersorganisaties Aanbevelingen voor de gemeente Bijlage 1: Vragenlijst Digimon Oost Gelre Bijlage 2: Open antwoorden Bijlage 3: Bijeenkomst 22 november vrijwilligersorganisaties Oost Gelre Utrecht, november 2018 * Vrijwilligerswerk van vitaal belang in Overbetuwe

4 1 Inleiding Net als in elke andere gemeente in Nederland zijn ook in de gemeente Oost Gelre veel vrijwilligers actief. Zij doen hun vrijwilligerswerk in een groot aantal vrijwilligersorganisaties verspreid over de verschillende dorpen in de gemeente. De vrijwilligers zetten zich in op tal van plaatsen en voor uiteenlopende doelstellingen. Ook in de toekomst zal het beroep op de vrijwillige inzet van de inwoners van Oost Gelre groot zijn, zeker gezien de brede maatschappelijke ontwikkelingen. Op 2 mei 2017 nam de gemeenteraad een motie aan waarin werd opgeroepen tot een onderzoek naar wat dorpsbelangenorganisaties (DBO s), sport- en culturele verenigingen nodig hebben om hun rol in de samenleving duurzaam in te vullen. Dit naar aanleiding van een signaal dat de genoemde vrijwilligersorganisaties afgeven over de toegenomen maatschappelijke verantwoordelijkheid en de afname aan instroom van nieuwe (jongere) vrijwilligers. Verenigingen en dorpsbelangenorganisaties worden door de gemeente gezien als maatschappelijke partners in het sociale domein. Het is belangrijk dat verenigingen vitaal, stabiel en slagkrachtig blijven of worden, om deze rol goed te kunnen vervullen. De gemeente Oost Gelre wil hierin graag faciliterend zijn, en heeft met deze Digitale Monitor (Digimon) getracht zicht te krijgen op de ondersteuningsbehoefte van vrijwilligersorganisaties. De resultaten van dit onderzoek bepalen mede hoe de gemeente Oost Gelre in de toekomst haar faciliterende rol inhoud gaat geven. Ook dienen de resultaten uit het onderzoek als input voor het hernieuwde vrijwilligerswerkbeleid. De gemeente Oost Gelre heeft Movisie gevraagd te ondersteunen bij het uitzetten van het genoemde onderzoek onder vrijwilligersorganisaties en bij het organiseren van een startbijeenkomst. Met de gegevens uit deze Digitale Monitor krijgt de gemeente een actueel overzicht van de vitaliteit van het georganiseerde vrijwilligerswerk in de gemeente. Daarnaast brengt een Digimon-onderzoek in kaart hoe vrijwilligers en organisaties gerichter ondersteund kunnen worden. De resultaten van deze raadpleging zijn tijdens een startbijeenkomst gepresenteerd aan de vrijwilligers die met deze informatie kunnen helpen het hernieuwde vrijwilligerswerkbeleid mede vorm te geven. In dit rapport leest u de onderzoeksopzet, de resultaten en tot slot de conclusies en aanbevelingen. Utrecht, november 2018 * Vrijwilligerswerk van vitaal belang in Oost Gelre 4

5 2 Onderzoeksopzet 2.1 De vragenlijst In dit onderzoek is gebruik gemaakt van een digitale vragenlijst, waarvoor contactpersonen van vrijwilligersorganisaties zijn uitgenodigd om aan deel te nemen. De vragenlijst bestaat uit vier onderdelen: A. Kenmerken en vitaliteit van de organisatie Sector en activiteiten Aantal en samenstelling van het vrijwilligersbestand Het ervaren tekort aan vrijwilligers Activiteiten voor werven en behouden van vrijwilligers Inkomstenbronnen voor organisaties B. De rol en ambitie van vrijwilligersorganisaties in maatschappelijke thema s en de ondersteuning van kwetsbare inwoners Inventarisatie van ervaringen, mogelijkheden, interesses en voorwaarden van organisaties om diensten en voorzieningen te bieden voor mensen in een kwetsbare positie Inventarisatie van de eigen rol van organisaties om kwetsbare groepen te laten participeren als vrijwilliger C. De huidige samenwerkingen en de samenwerkingsbereidheid Hoe groot is de bereidheid voor samenwerking Welke sectoren, instanties en bedrijven zijn de meest populaire samenwerkingspartners D. Ondersteuning voor vrijwilligersorganisaties Contacten met de gemeente Website Samen in Oost Gelre Peiling van de behoefte en verbetering aan ondersteuning 2.2 Voorbereiding en uitvoering Het onderzoek is uitgezet onder vrijwilligersorganisaties in Oost Gelre, vanuit een bestand van de gemeente zelf. Deze organisaties konden niet vanuit Movisie worden aangeschreven vanwege de nieuwe privacy wetgeving. De gemeente heeft actief geworven voor het onderzoek onder 347 contacten. Zij zijn via brief en/of mail aangeschreven, met een link naar de vragenlijst. Ook is het onderzoek op verschillende momenten extra onder de aandacht gebracht via de gemeentelijke website, persberichten, nieuwsbrieven en door middel van twee ludieke filmpjes. Drie weken na de uitnodigingsmail is de herhalingsmail verzonden. Daarop hebben ook nog organisaties gereageerd. De vragenlijst heeft in totaal ruim 4 weken open gestaan. Utrecht, november 2018 * Vrijwilligerswerk van vitaal belang in Oost Gelre 5

6 3 Resultaten 3.1 Respons Aan de vragenlijst zijn 155 organisaties begonnen. Dat is ongeveer 45% van het gebruikte bestand, inclusief de gegevens van de aparte anonieme link op de gemeentelijke website. Van de benaderde organisaties hebben 104 organisaties de vragenlijst compleet ingevuld. De overige respondenten zijn voor de laatste vraag gestopt. De vragenlijst bestaat uit 32 vragen (zie bijlage 1). 3.2 Kenmerken van de organisaties Verdeling over de sectoren 35% 32% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% 8% 1% 14% 2% 7% 4% 1% 9% 3% 1% 17% Figuur 1: De respons per sector (n=155) In de eerste vraag hebben we de organisaties gevraagd zichzelf in te delen in een van de volgende sectoren: Sport en recreatie (sportvereniging, wandelvereniging, kindervakantiekampen, Scouting, e.d.) Zorg en hulpverlening (verzorgingstehuis, Humanitas, Zonnebloem, buddyprojecten, Slachtofferhulp, e.d) Informatie en advies (rechtswinkel, jongereninformatiepunt, steunpunt vrijwilligerswerk, bibliotheek, e.d.) Religie en levensbeschouwing (kerk, moskee, Humanistisch Verbond, uitvaartbegeleiding e.d.) Kunst en cultuur (muziek- en toneelvereniging, filmhuis, historisch genootschap, stedenband e.d.) Media (lokale omroep, Straatnieuws, buurtkrant e.d.) Politiek en idieële doelen (Amnesty International, Unicef, politieke partij, Wereldwinkel, Greenpeace e.d.) Sociaal cultureel werk (werk in een gemeenschapshuis, hobbyclubs, Stichting Welzijn Ouderen e.d.) Utrecht, november 2018 * Vrijwilligerswerk van vitaal belang in Oost Gelre 6

7 Wijk-, buurt- en bewonerszaken (buurtcomité, Vereniging van Eigenaren, wijkbeheer e.d.) Onderwijs en educatie (scholen, huiswerkbegeleiding, Volksuniversiteit, vormingscentra, taallessen e.d.) Belangenbehartiging en emancipatie (patiëntenorganisatie, ouderenbond, jongerenraad, e.d.) Natuur en milieu (dierenasiel, dierenambulance, IVN, vogelvereniging, kringloopwinkel e.d.) Verkeer en veiligheid (EHBO, brandweer, politie, 3VO, reddingsbrigade, rampenbestrijding e.d.) Onze organisatie past niet in een bovenstaande categorie De organisaties die hebben deelgenomen aan het onderzoek, komen overwegend uit de sector Sport en recreatie (32%). De sector sport- en recreatie is in Nederland de grootste vrijwilligerssector met de meeste vrijwilligers, dus dat is geen verrassende uitkomst. Na de sport- en recreatiesector volgt de sector kunst en cultuur (14%), ook dat is conform het landelijk beeld. Dan is er nog een groep organisaties die zich niet herkennen in de genoemde categorieën (17%). De sector zorg- en hulpverlening is niet heel breed vertegenwoordigd (8%). Op basis van de landelijke cijfers over het grote aantal vrijwilligers in de zorg, zou je hier wellicht een grotere deelname van zorg- en hulpverleningsorganisaties verwachten. De zorginstellingen zijn in de mailing niet betrokken, waardoor de respons in deze groep mogelijk lager uitvalt. Geen van de respondenten vertegenwoordigt de sectoren informatie en advies en politiek en ideële doelen. Beperkt vertegenwoordigd in de responsgroep zijn organisaties uit de sectoren media, religie en levensbeschouwing, onderwijs en educatie en verkeer en veiligheid. De sector sociaal cultureel werk, die vooral bestaat uit organisaties in de wijk en de buurt, is met 7% minder breed vertegenwoordigd. Ook in beperkte mate vertegenwoordigd zijn de sectoren informatie en advies, religie en levensbeschouwing en media. Organisaties uit de sector media zijn overigens ook in andere gemeenten vaak ondervertegenwoordigd. Daarnaast is dat landelijk gezien ook een kleine sector. De gemeente Oost Gelre kent veel gemeenschapskracht die zich vertegenwoordigt in verschillende dorpsbelangenorganisaties (DBO s). Dat de sector belangenbehartiging met 9% als respondent vertegenwoordigd is, en daar een van de grotere responsgroepen vertegenwoordigd, is mogelijk daardoor geen verrassing. Het beeld dat in Oost Gelre veel lokale organisaties dicht bij de bewoners hun activiteiten organiseren, wordt bevestigd in de beantwoording van de vraag naar het geografisch gebied waarin de organisaties actief zijn. Ruim de helft van de organisaties (53%) werkt vooral in de eigen buurt, wijk of dorp. Dit komt waarschijnlijk omdat veel dorpskernen hun eigen sportverenigingen, hobbyclubs, ouderenbonden, muziekverenigingen, zangkoren, toneelverenigingen e.d. hebben. Een derde is actief in de hele gemeente en een klein deel overstijgt dat. Geografisch gebied Aantal Percentage Wij organiseren activiteiten in de eigen buurt, wijk of dorp(-skern) 77 53% Wij organiseren activiteiten op gemeentelijk niveau 41 28% Wij organiseren activiteiten in de hele regio rond de gemeente 18 13% Wij werken in de gehele provincie 0 0% Wij organiseren activiteiten in heel Nederland 9 6% Tabel 1: Het geografisch gebied waarop de activiteiten van de organisaties zich richten (n=145) Utrecht, november 2018 * Vrijwilligerswerk van vitaal belang in Oost Gelre 7

8 Geen van de respondenten heeft een provinciale dekking, maar een klein aantal organisaties is wel landelijk actief Beroepskrachten Hoeveel beroepskrachten heeft uw organisatie? Aantal Percentage Geen beroepskrachten % 1 beroepskracht 16 10% 2 tot 5 beroepskrachten 10 6% 6 tot 10 beroepskrachten 3 2% 10 of meer beroepskrachten 1 1% Tabel 2: Aantal betaalde krachten (n=155) Verreweg het grootste deel van de organisaties die aan het onderzoek hebben meegedaan, zijn zogenoemde vrijwilligersgestuurde organisaties. Deze organisaties kenmerken zich doordat zowel het beleid als de uitvoering door vrijwilligers worden bepaald. Als er al beroepskrachten zijn, dan worden deze ingezet voor het ondersteunen en faciliteren van vrijwilligers. Vaak hebben deze beroepskrachten een coördinerende rol. Tegenover vrijwilligersgestuurde organisaties staan de vrijwilligersondersteunde organisaties waar het de beroepskrachten zijn die het beleid bepalen en leiding geven. De vrijwilligers hebben een ondersteunende en/of aanvullende rol 1. Deze vorm zien we vaker in de intramurale zorg. In dit onderzoek is slechts een beperkt deel aan te merken als een vrijwilligersondersteunde organisatie. Het overgrote deel van de deelnemers zijn organisaties waar de vrijwilligers het beleid en de activiteiten bepalen en uitvoeren. 1 Basisboek vrijwilligersmanagement. Aansturen, begeleiden en ondersteunen. WJ. Gast en R. Hetem, Coutinho Utrecht, november 2018 * Vrijwilligerswerk van vitaal belang in Oost Gelre 8

9 120% 100% 80% 60% 40% 20% 10% 5% 14% 25% 14% 9% 100% 100% 76% 75% 82% 91% 7% 100% 100% 93% 25% 75% 50% 50% 7% 11% 81% % Geen beroepskrachten 1 beroepskracht 2 tot 5 beroepskrachten 6 tot 10 beroepskrachten 10 of meer beroepskrachten Figuur 2: Betaalde krachten per sector Onder de respondenten bevinden zich vooral de zogenaamde vrijwilligersgestuurde organisaties, oftewel organisaties waar vooral vrijwilligers actief zijn. Eigenlijk is binnen alle genoemde sectoren vooral sprake van organisaties waar niet of nauwelijks beroepskrachten werkzaam zijn. Organisaties met 10 of meer betaalde medewerkers komen alleen voor binnen de sector belangenbehartiging en emancipatie. Hieronder vallen de zgn. vrijwilligersondersteunde organisaties, waar vrijwilligers vooral aanvullend en ondersteunend zijn aan de beroepskrachten. Ook binnen de zorg en hulpverlening is in 25% van de gevallen een iets groter aantal beroepskrachten actief Vitaliteit van de vrijwilligersorganisaties Voor het meten van de vitaliteit van organisaties is gekeken naar (de toe- of afname van) het aantal vrijwilligers, de leeftijdsopbouw, het ervaren tekort aan vrijwilligers, hoe vrijwilligers behouden worden/ wat organisaties vrijwilligers aan extra s bieden, de grootte van de organisaties en hoe organisaties in hun inkomsten voorzien. Ook wordt meegenomen of en met wie de organisaties samenwerken. Utrecht, november 2018 * Vrijwilligerswerk van vitaal belang in Oost Gelre 9

10 3.2.3a Aantal vrijwilligers Aantal vrijwilligers in de organisatie Aantal Percentage 1 tot % 6 tot % 11 tot % 26 tot % 51 tot % 101 tot % Meer dan % Tabel 3: Aantal vrijwilligers in de organisaties (n=145) De meeste deelnemende organisaties (56%) heeft een klein tot middelgroot vrijwilligersbestand (van 1 tot 25). Voor de overige 44% van de organisaties geldt dat zij grotere vrijwilligersbestanden hebben. Slechts 1 organisatie geeft aan meer dan 250 vrijwilligers te hebben. Figuur 3 laat zien hoe de verdeling van grote en kleine(re) organisaties over de verschillende sectoren is. Binnen alle genoemde sectoren komen zowel organisaties voor met een heel groot als een heel klein vrijwilligersbestand. 120% 100% 80% 60% 40% 20% % 7% 2% 8% 17% 17% 13% 25% 33% 17% 8% 11% 17% 25% 100% 25% 15% 20% 30% 10% 50% 50% 9% 8% 18% 33% 15% 25% 32% 50% 17% 16% 55% 100% 50% 8% 77% 12% 50% % 50% 9% 25% 28% 9% 4% 1 tot 5 vrijwilligers 6 tot 10 vrijwilligers 11 tot 25 vrijwilligers 26 tot 50 vrijwilligers 51 tot 100 vrijwilligers 101 tot 250 vrijwilligers Meer dan 250 vrijwilligers Figuur 3: Aantal vrijwilligers per sector (n=122) Bij 49% van de organisaties is het aantal vrijwilligers in de afgelopen drie jaar gelijk gebleven. Bij 27% is in de afgelopen drie jaar het aantal vrijwilligers echter afgenomen. Van de deelnemende organisaties geeft 24% aan dat er een toename van het aantal vrijwilligers is. Voor grote organisaties waar veel vrijwilligers werken betekent dit dat er nog steeds veel vrijwilligers zijn ook al zijn het er gemiddeld wat minder. Bij organisaties waar maar een gering aantal vrijwilligers werkt, betekent een afname of gelijkblijvend aantal vrijwilligers van het aantal al snel een grotere bedreiging Utrecht, november 2018 * Vrijwilligerswerk van vitaal belang in Oost Gelre 10

11 voor het voortbestaan van de organisatie. Vernieuwingen blijven dan hoogstwaarschijnlijk uit en de organisatie stagneert in zijn ontwikkeling. In figuur 4 wordt de toe- en afname van het aantal vrijwilligers per sector gepresenteerd. Er zijn weinig grote uitspattingen te zien. Daar waar we een hoog percentage toe- of afname zien, valt niet goed te bepalen waar dit aan ligt. Bij de meeste organisaties is de omvang van het vrijwilligersbestand vooral gelijk gebleven. De afname is het grootst binnen de sectoren sport en recreatie, verkeer en veiligheid, zorg en hulpverlening en religie en levensbeschouwing. De toename is het grootst bij organisaties in de wijk-, buurt- en bewonerszaken, natuur en milieu, verkeer en veiligheid en sectoren die buiten de genoemde categorieën vallen. 120% 100% 80% 60% 40% 20% % 46% 39% 15% 67% 25% 8% 100% 60% 55% 50% 100% 15% 18% 50% 25% 27% 100% 69% 15% 15% 100% 50% 50% 32% 32% 36% 49% 27% 24% Toegenomen Afgenomen Gelijk gebleven Figuur 4: De toe- en afname van het aantal vrijwilligers per sector (n=122) De meeste vrijwilligers zijn tussen de 1 en 16 uur per maand actief voor de vereniging. Meer dan 16 uur per maand komt in veel mindere mate voor. In 11% van de gevallen, zijn vrijwilligers tussen de 17 en 32 uur per maand actief. Slechts een heel beperkt aantal vrijwilligers zet zich meer in dan dat b Leeftijdsopbouw en categorieën vrijwilligers Verreweg de meest actieve inwoners binnen de vrijwilligersorganisaties zijn mensen tussen de 51 en 70 jaar. 49% van de organisaties geeft deze categorie aan als meest voorkomende leeftijdscategorie in het vrijwilligersbestand. Dit is iets lager dan andere gemeenten van vergelijkbare grootte. Voor de leeftijdscategorie jaar geldt dat bij 37% van de organisaties, wat overeenkomt met andere gemeenten van vergelijkbare grootte. Organisaties is hierbij gevraagd in welke twee categorieën de meeste van de vrijwilligers vallen. Utrecht, november 2018 * Vrijwilligerswerk van vitaal belang in Oost Gelre 11

12 60% 50% 49% 40% 37% 30% 20% 15% 19% 23% 10% 6% % Figuur 5: Leeftijdsopbouw vrijwilligers (n=145), twee meest voorkomende leeftijdscategorieën In de landelijke cijfers van het CBS 2 is de groep tussen de 31 en 50 jaar de groep die het meest vrijwilligerswerk doet. Dit is namelijk de leeftijdsgroep die bestaat uit ouders van gezinnen met (jonge) kinderen die op allerlei verenigingen zitten, van sportclubs tot muziekschool. Deze organisaties draaien op vrijwilligers, zodat de kosten laag blijven. Om de activiteiten te kunnen blijven aanbieden tegen een betaalbaar tarief worden ouders gevraagd om zich vrijwillig in te zetten. Ook door de scholen van het primaire onderwijs worden ouders veel gevraagd om vrijwillig bij te springen in de buiten- en tussenschoolse opvang, als voorleesouder, met schoolreisjes e.d. Dat de participatie van vrijwilligers uit deze leeftijdscategorie in Oost Gelre wat achter lijkt te blijven, kan te maken hebben met de demografische ontwikkeling 3 in de gemeente. Hieruit blijkt dat het aantal (jonge) gezinnen in de loop van de tijd steeds verder afneemt. De opbouw van het vrijwilligersbestand is hier waarschijnlijk een afspiegeling van. Oost Gelre wijkt hierin niet af van de trend dat er in de lagere leeftijdscategorieën sprake is van een gestage krimp. Deze trend zien we ook in andere gemeenten in Nederland. De groep vrijwilligers tussen de 31 en 50 jaar zijn in alle sectoren vertegenwoordigd, maar vooral in sport en recreatie, media en wijk-, buurt- en bewonerszaken. De groep vrijwilligers in de leeftijd 51 tot 70 jaar zijn vooral actief binnen de sectoren religie en levensbeschouwing, zorg en hulpverlening, media en belangenbehartiging en emancipatie. Deze twee groepen vormen de grootste groep vrijwilligers. Uit onderzoek weten we dat vrijwilligers in de leeftijdscategorie zich vaker dan andere leeftijdscategorieën langdurig inzetten voor de organisatie waar zij vrijwilliger zijn. In deze categorie bevinden zich de zgn. gebonden vrijwilligers, die vanuit normatieve overtuigingen en een behoefte aan zingeving en betekenis aan de slag zijn. Dit in tegenstelling tot de categorieën jongere vrijwilligers, die zich vaak meer laten leiden door het plezier dat zij beleven aan het vrijwilligerswerk. 3 Utrecht, november 2018 * Vrijwilligerswerk van vitaal belang in Oost Gelre 12

13 Relatief weinig organisaties geven aan voornamelijk vrijwilligers jonger dan 20 in hun bestand te hebben, evenals de groep tot 30 jaar. Zo n 6% van de vrijwilligers is jonger dan 30 jaar en 15% is jonger dan 20 jaar. Uit de cijfers van CBS 4 over de participatie van jongeren blijkt dat meer dan de helft van de vrijwilligers een of meerdere keren per jaar vrijwilligerswerk doet. Jongeren doen dat vooral in de sport, jeugd- en jongerenorganisaties en hobbyclubs. Het beeld in Oost Gelre wijkt wat af van de landelijke trend. Hier zetten vrijwilligers jonger dan 20 zich voornamelijk in binnen zorg en hulpverlening, sport en recreatie en natuur en milieu. In de leeftijdscategorie tot jaar zijn jongeren in Oost Gelre wat breder vertegenwoordigd in de verschillende sectoren, maar vooral in sport en recreatie en in wijk-, buurt- en bewonerszaken. Binnen de sector religie en levensbeschouwing vinden we deze groep niet terug. Over het algemeen participeren jongeren maar weinig in het vrijwilligerswerk in Oost Gelre. Dat kan betekenen dat jongeren in de gemeente Oost Gelre minder actief zijn als vrijwilliger dan jongeren in de rest van Nederland, of dat er weinig jongeren zijn in de gemeente Oost Gelre. De demografische gegevens laat zien dat dit laatste niet aan de hand is. Het aantal jongeren in Oost Gelre is gemiddeld gelijk aan de rest van Nederland. Een verklaring kan ook zijn dat organisaties minder werven in de jongere leeftijdsgroepen en er wellicht minder voor open staan. 250% 200% 150% 100% 50% % 25% 100% 18% 67% 8% 8% 28% 28% 42% 50% 36% 54% 100% 8% 9% 45% 100% 44% 30% 67% 10% 50% 73% 83% 50% 43% 100% 30% 77% 50% 52% 25% 50% 36% 50% 50% 9% 17% 23% 25% 4% Jonger dan 20 jaar 20 tot 30 jaar 31 tot 50 jaar 51 tot 70 jaar Ouder dan 70 jaar Alle leeftijdscategorieën Figuur 6: Leeftijdsopbouw per sector (n=145) Ondanks de verschillen in vrijwillige inzet per leeftijdscategorie geeft 23% van de organisaties aan dat er een redelijke verdeling is over de verschillende leeftijdscategorieën. 4 Wie doet vrijwilligerswerk 2015, CBS, Judith Arends en Linda Flöthe Utrecht, november 2018 * Vrijwilligerswerk van vitaal belang in Oost Gelre 13

14 3.2.3c Gewenste vrijwilligers Naast de leeftijdsopbouw van het vrijwilligersbestand is gekeken naar welke categorieën vrijwilligers de organisaties op zoek zijn. Het aantal organisaties dat tevreden is over de samenstelling van hun vrijwilligersbestand is 42%. Dat is een stuk meer dan het aantal organisaties dat de vrijwilligers redelijk over de verschillende leeftijden heeft verdeeld. Dit geeft aan dat het voor een grote groep organisaties geen bezwaar is dat de samenstelling van het vrijwilligersbestand niet evenredig verdeeld is over de verschillende leeftijdscategorieën. Verder laten de grafieken zien dat jongeren onder de 20 jaar relatief weinig meedoen in de vrijwilligersorganisaties, maar dat er ook niet specifiek naar gezocht wordt. Van de organisaties geeft maar 7% aan op zoek te zijn naar jongeren onder de 20 jaar. Voor de categorie tussen de 21 en 30 jaar is dat aantal hoger. Deze leeftijdscategorie participeert in bijna 15% van de organisaties en er is een grotere wens (26%) om meer mensen uit die categorie in het vrijwilligerswerk te betrekken. Hetzelfde geld voor de categorie tussen de 31 en 50 jaar (26%). Dit zijn de twee meest gewenste categorieën. Nee, wij zijn tevreden over de samenstelling van ons 42% Ja, vrijwilligers in de leeftijd van 31 tot 50 jaar Ja, vrijwilligers in de leeftijd van 21 tot 30 jaar 26% 26% Ja, vrijwilligers ouder dan 50 jaar 9% Ja, vrijwilligers tot 20 jaar 7% Ja, mensen met een beperking Ja, mensen met een migratieachtergrond Ja, mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt 3% 2% 4% Anders, namelijk: 8% Figuur 7: Gewenste categorieën vrijwilligers (n=120) % 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% Organisaties lijken relatief weinig interesse te hebben in vrijwilligers met een beperking, een migratieachtergrond of met een afstand tot de arbeidsmarkt. Wel is gemiddeld iets meer behoefte aan vrijwilligers uit de leeftijdscategorie 21 t/m 30 jaar. Dit is in vrijwel alle genoemde sectoren het geval. Slechts een beperkt aantal organisaties zoekt naar vrijwilligers jonger dan 20 jaar. Organisaties lijken zich ervan bewust dat er kansen liggen om andere doelgroepen te betrekken, maar geven ook aan (startbijeenkomst d.d. 22 november jl.) dat het erg lastig is. Dat heeft deels te maken met het niet weten hoe een en ander in de organisatie vorm te geven en te begeleiden. Respondenten is gevraagd naar de categorieën waar zij het meest naar op zoek zijn. Dat zij hierbij vooral leeftijdscategorieën aangeven zou kunnen betekenen dat overige factoren (zoals een migratieachtergrond of beperking) voor hen geen rol spelen. Het kan echter ook betekenen dat zij vooral zoeken naar een makkelijk profiel ( mensen zoals wij ). Wanneer organisaties alleen soortgelijke types aantrekken, biedt dit op de langere termijn weinig diversiteit en variëteit in het aanbod. Het wordt vooral meer van hetzelfde en een ander geluid of andere insteek krijgt geen of weinig ruimte. Uit het onderzoek wordt niet duidelijk of dit hier het geval is. Tijdens de startbijeenkomst werd wel geopperd dat het soms nodig is om met een andere bril te kijken of om te denken. Daardoor ontstaan soms nieuwe en Utrecht, november 2018 * Vrijwilligerswerk van vitaal belang in Oost Gelre 14

15 verrassende ideeën om het vrijwilligerswerk op een andere manier in te richten of op een andere manier te werven d Ervaren te kort aan vrijwilligers Van de respondenten geeft 32% aan dat ze geen tekort hebben aan vrijwilligers. De overige organisaties zijn wel op zoek naar vrijwilligers en dan vooral voor bestuurswerk (31%), voor het uitvoeren en/of begeleiden van activiteiten (31%) en voor klussen of onderhoud (22%). In iets mindere mate is er behoefte aan vrijwilligers voor commissie- of organisatorische taken (16%). Het gevoelde tekort aan vrijwilligers voor de (leden- en financiële) administratie en bar- en keukendiensten is relatief laag. Onder Andere taken wordt genoemd: vrijwilligers met specifieke kennis of voor specifieke taken of grotere groepen vrijwilligers die structureel inzetbaar zijn. Wij hebben geen tekort aan vrijwilligers Voor het bestuurswerk Voor het uitvoeren of begeleiden van activiteiten Voor klussen/techniek, onderhoudt gebouwen en materialen Voor Commissie of organisatorische taken Voor Trainingen Voor andere taken, namelijk: Voor bar/kantine/keuken diensten Voor voorlichting en promotie Voor formele taken als verkeersregelaar, scheidsrechter, Voor de administratie Voor Collecteren, fondswerving 6% 6% 5% 5% 5% 5% 9% 16% 22% 31% 31% 32% Figuur 8: Taken waarvoor organisaties vrijwilligers zoeken (n=131) % 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 3.2.3e Activiteiten om vrijwilligers te behouden Organisaties kunnen zelf veel doen om vrijwilligers aan zich te binden. Figuur 9 geeft aan wat de organisaties in Oost Gelre vrijwilligers bieden. In het algemeen hanteren organisaties meerdere instrumenten om vrijwilligers te binden. Behalve de 16% van organisaties die niets doen, hanteren alle andere organisaties minimaal een van de genoemde instrumenten. Waardering in de vorm van presentjes en uitjes wordt door de meeste organisaties genoemd (56%). Investeren in het behouden van vrijwilligers, begint met waarderen van hun aanwezigheid en inzet en een goede begeleiding. Een aantal organisaties regelt niets voor vrijwilligers. Dit is op zich een aandachtspunt. Organisaties mogen welllicht meer doordrongen zijn van het belang van investeren in bestaande vrijwilligers. Utrecht, november 2018 * Vrijwilligerswerk van vitaal belang in Oost Gelre 15

16 Niets 16% Waardering (presentjes, uitjes e.d.) 56% Begeleiding van vrijwilligers bij het werk Onkostenvergoedingen 28% 27% Scholing van vrijwilligers 21% Een vrijwilligerscoördinator of bestuurder met Vrijwilligerscontracten 11% 15% Een vrijwilligersbeleid/plan 6% Anders, namelijk: Overige zaken 7% 9% Figuur 9: Activiteiten om vrijwilligers te behouden (n=131) 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 3.2.3f Motivatie van vrijwilligers Op de vraag wat vrijwilligers hopen te halen (belangrijkste motivatie) uit het vrijwilligerswerk, geeft 41% van de respondenten aan dat het ze volgens hen vooral gaat om de sociale contacten. Dat er veel wordt geïnvesteerd in waardering en gezellige momenten, past daar dan goed bij. Volgens de respondenten zijn de meeste vrijwilligers (66%) vooral gemotiveerd om het vrijwilligerswerk te doen omdat zij zich verbonden voelen met de doelstelling van de organisatie (vaak normatief en missiegedreven). Lastig is dat deze vraag is beantwoord is door de organisaties en niet door de vrijwilligers zelf. In hoeverre hier dus sprake is van een aanname of van een reëel beeld, is niet te zeggen. Doorgaans is het wel zo dat normatief gemotiveerde vrijwilligers (gebonden vrijwilligers) een andere waarderingsbehoefte hebben dan vrijwilligers die vooral zoeken naar leuke klussen om te doen. 41% van de respondenten geeft aan dat het de vrijwilligers vooral gaat om de sociale contacten. Onder de respondenten zitten weinig zgn. shoppers : vrijwilligers die vrijwilligerswerk doen om er iets van te leren of om hun cv mee te vullen g Waarom vrijwilligers stoppen De redenen waarom vrijwilligers doorgaans aangeven te stoppen met het vrijwilligerswerk heeft in de meeste gevallen te maken met veranderende privéomstandigheden (50%) of omdat ze er geen tijd meer voor hebben (55%). Werksfeer of een gebrek aan voorzieningen wordt door geen van de organisaties genoemd als vertrekredenen. In een beperkt aantal gevallen geven vrijwilligers aan zich niet (meer) gewaardeerd te voelen (4%), het werk niet meer leuk te vinden (3%), omdat de organisatie verandert en niet meer bij ze past (2%) of omdat begeleiding ontbreekt (1%) h Inkomstenbronnen Op de vraag hoe organisaties hun inkomsten genereren konden meerdere antwoorden worden gegeven. Gemiddeld hebben de organisaties in Oost Gelre meerdere bronnen van inkomsten. De inkomsten van de meeste organisaties zijn afkomstig van de contributie van de leden (61%), gevolgd door subsidie van de gemeente (40%). Ruim een derde (35%) verwerft daarnaast nog inkomsten uit sponsoring door bedrijven en 20% heeft inkomsten uit de verkoop van producten. In sommige gevallen (17%) betalen deelnemers een bijdrage voor de diensten die ze afnemen, wat weer inkomsten genereert. Utrecht, november 2018 * Vrijwilligerswerk van vitaal belang in Oost Gelre 16

17 Bijdragen van fondsen en landelijke of provinciale subsidie wordt beperkt genoemd als inkomstenbron. Als andere inkomstenbronnen worden genoemd: verhuur van ruimten, heffen van entreegelden en donaties. 70% 60% 61% 50% 40% 40% 35% 30% 20% 10% 6% 4% 17% 4% 20% 24% 0% Figuur 10: Inkomstenbronnen (n=155) 3.2.3i Aandacht voor sociale veiligheid Op de vraag in hoeverre er in organisaties aandacht besteed wordt aan het creëren van een sociaal veilige werkplek, geeft 41% van de respondenten aan de sociale veiligheid bespreekbaar te maken. Verder hebben organisaties een vertrouwens- of vertrouwenscontactpersoon (23%), werken ze met een gedragscode voor vrijwilligers (15%) en/of vragen zij een VOG (13%). Van de respondenten geeft 32% aan (nog) geen aandacht te besteden aan dit onderwerp. Gezien het toenemend aantal meldingen van incidenten in o.a. de media, is dit wel een aandachtspunt. 3.3 Dienstverlening voor en participatie van kwetsbare inwoners Als gevolg van verschillende maatschappelijke ontwikkelingen (en toenemende eigen verantwoordelijkheid) kunnen steeds meer inwoners met een ondersteuningsvraag terecht komen bij een vrijwilligersorganisatie. In dit onderzoek is dan ook gekeken in hoeverre organisaties daar op inspelen en in hoeverre zij ambities hebben om zich in te zetten op maatschappelijke thema s zoals het bevorderen van de zelfredzaamheid van kwetsbare inwoners, samenwerking en de integratie van nieuwkomers en bevorderen van participatie van mensen met een uitkering. Organisaties kunnen hieraan bijdragen door het bieden van diensten en activiteiten enerzijds en anderzijds vrijwilligerswerk bieden zodat mensen kunnen meedoen Diensten voor en participatie van kwetsbare inwoners Een kwart van de respondenten (25%) geeft aan diensten en activiteiten te bieden om de zelfredzaamheid van inwoners te vergroten. Uitschieters zien we daarin zorg en hulpverlening (50%), media (100%) en onderwijs en educatie (100%). In mindere mate bieden organisaties in de sectoren Utrecht, november 2018 * Vrijwilligerswerk van vitaal belang in Oost Gelre 17

18 sociaal cultureel werk (40%), belangenbehartiging (42%), natuur en milieu (33%) en kunst en cultuur (29%) diensten en/of activiteiten voor het vergroten van de zelfredzaamheid van kwetsbare inwoners. 3% van de respondenten biedt momenteel niet van dit soort diensten, maar wil dit wel in de toekomst gaan doen. Dit zijn met name wijk-, buurt- en bewonersorganisaties. Bijna drie kwart (72%) geeft aan dat het aanbieden van diensten voor en participatie van kwetsbare inwoners niet past binnen de activiteiten van de organisatie. Dit is een behoorlijk hoog aantal. Mogelijk is het te verklaren door het feit dat zich in de regio een aantal zorginstellingen bevinden die dit op pakken. Dienstverlening aan kwetsbare inwoners Aantal Percentage Ja 29 25% Nee, maar wij willen dit wel gaan doen 4 3% Nee, dit past niet binnen onze activiteiten 84 72% Tabel 4: Diensten of activiteiten van organisaties (met behulp van vrijwilligers) voor de bevordering van de zelfredzaamheid van inwoners (n=117) Geboden diensten Door de organisaties die hiermee actief zijn, worden alle genoemde diensten behalve de boodschappendienst aangeboden. Het meest worden genoemd de ontmoetingsactiviteiten, vormen van dagbesteding, lotgenotencontacten, huisbezoeken en uitjes en vakanties aangeboden. Wat organisaties het minst bereid of van plan zijn aan te bieden zijn vervoersdiensten, maaltijdservices, taalondersteuning, maatjescontacten en online dienstverlening. Daarnaast geven maar weinig organisaties aan te verwachten of van plan te zijn in de toekomst diensten of activiteiten te willen gaan aanbieden. Daar waar zij dat wel van plan zijn, is dat op het gebied van vervoersdiensten, maaltijdservices, lotgenotencontact, uitjes en vakanties, maatjescontacten en online dienstverlening. Onder de antwoordcategorie "Anders, namelijk..." wordt hier en daar ook schuldhulpverlening genoemd of hulp aan mensen in specifieke kwetsbare omstandigheden. 120% 100% 80% 60% 40% 20% % 82% 83% 73% 76% 69% 72% 57% 61% 45% 45% 50% 52% 44% 43% 43% 33% 27% 25% 18% 24% 17% 9% 11% 6% 5% 6% 6% 11% 6% 6% 94% 100% Doen wij al Willen wij gaan doen Dit doen we niet en gaan we ook niet doen Figuur 11: Diensten of activiteiten ter bevordering van de zelfredzaamheid van inwoners (n=27) Utrecht, november 2018 * Vrijwilligerswerk van vitaal belang in Oost Gelre 18

19 3.3.3 Kwetsbare inwoners als vrijwilliger Ongeveer de helft (51%) van de organisaties geeft aan dat er geen kwetsbare inwoners actief zijn als vrijwilliger, omdat dit niet past binnen de activiteiten van de organisatie. 32% van de organisatie heeft wel kwetsbare inwoners als vrijwilligers. Van de organisaties die (nog) geen vrijwilligerswerk bieden aan kwetsbare inwoners, zegt 17% dit in de toekomst wel te willen. De organisaties die ruimte bieden aan kwetsbare groepen, doen dat voor alle genoemde groepen. Het meest genoemd zijn echter de mensen met een verstandelijke of fysieke beperking en psychsiche problemen. Het minst genoemd als mogelijk interessant om als vrijwilliger te betrekken zijn de mensen met psychische en verslavingsproblematiek, mensen met meervoudige problematiek en jongeren met opvoed- en opgroeiproblemen. Deze groepen zijn ook minder vertegenwoordigd in het vrijwilligerswerk. 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% % 50% 34% 16% 43% 45% 13% 39% 14% 47% 47% 29% 24% 15% 15% 71% 56% 61% 32% 30% 12% 9% 21% 45% 34% Zijn al vrijwilliger Die doen we niet en gaan we ook niet doen Nog niet, maar deze groep willen we wel als vrijwilliger Figuur 12: Doelgroepen (kwetsbare inwoners/nieuwkomers) die als vrijwilliger werken in de organisatie (n=49) Van de organisaties waar kwetsbare inwoners vrijwilligerswerk (kunnen) doen, worden als belangrijkste voorwaarden genoemd dat er binnen de organisatie voldoende vrijwilligers zijn voor de benodigde begeleiding (59%) en dat er voldoende draagvlak is (55%). Daarnaast, maar in mindere mate, wordt aangegeven dat er behoefte is aan ondersteuning bij het bieden van vrijwilligerswerk aan deze doelgroep. Er is nauwelijks behoefte aan training of cursusaanbod over omgaan met mensen met een specifieke beperking of kwetsbaarheid (2%). Een aantal respondenten geeft aan dat er ook vraag is naar voldoende informatie over de doelgroepen en hun mogelijkheden (20%) en aan extra financiële middelen (20%). Ook geven een aantal organisaties aan dat zij behoefte hebben aan uitwisseling van ervaringen met andere organisaties. Utrecht, november 2018 * Vrijwilligerswerk van vitaal belang in Oost Gelre 19

20 Voldoende vrijwilligers (voor begeleiding) Voldoende draagvlak binnen de organisatie Ondersteuning bij bieden van vrijwilligerswerk aan deze doelgroepen Extra financiële middelen Voldoende informatie (inclusief voorbeelden) over deze doelgroepen en hun mogelijkheden Samenwerkingspartners met ervaring met vrijwilligers uit een specifieke doelgroep Training of cursusaanbod omgaan met mensen met een specifieke beperking of kwetsbaarheid Anders, namelijk: 2% 8% 24% 20% 20% 18% 55% 59% % 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% Figuur 13: Voorwaarden om mensen uit specifieke doelgroepen als vrijwilliger in te zetten (n=49) Organisaties gaven tijdens de startbijeenkomst op 22 november blijk van interesse in vrijwilligerswerk uit specifieke kwetsbare doelgroepen, maar lieten ook zien dat het soms lastig is om dit te realiseren. Dit heeft dan vooral te maken met onbekendheid met de doelgroep en hun mogelijkheden, maar ook met het omdenken van het eigen aanbod naar een meer inclusief aanbod. Ook geven organisaties aan niet te weten hoe ze in contact komen met specifieke doelgroepen. Belangrijkste reden om kwetsbare inwoners vrijwilligerswerk of diensten te bieden, is voor 78% van de organisaties de betrokkenheid bij de samenleving. Daarnaast geeft 22% van de respondenten aan dat het aansluit bij de doelstelling van de organisatie. Organisaties lijken ook de kansen te zien. Zo geven een aantal organisaties aan dat het werken met kwetsbare inwoners het imago van de organisatie verstevigt en zien ze er een kans in om hun netwerk te vergroten. Wij doen geen van beide 4% Wij doen dit vanuit betrokkenheid bij de samenleving 78% Wij doen dit vanuit de doelstelling van onze organisatie 22% Het verstevigt onze naamsbekendheid en imago van de Het vergroot ons netwerk Trekt nieuwe vrijwilligers aan 14% 12% 12% Trekt nieuwe leden aan Nieuwe mogelijkheden voor sponsoring/financiële 4% 4% Anders, namelijk: 14% Figuur 14: Redenen om vrijwilligerswerk te bieden aan kwetsbare inwoners (n=49) % 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% Utrecht, november 2018 * Vrijwilligerswerk van vitaal belang in Oost Gelre 20

21 3.4 Onderlinge samenwerking Onderstaande grafiek geeft een overzicht van de samenwerkingsrelaties die er zijn. 50% 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% 29% 46% 16% 8% 12% 17% 21% Figuur 15: Samenwerking (n=107) Er wordt het meest samengewerkt met andere vrijwilligersorganisaties en met de gemeente. Ook met het onderwijs en lokale welzijnsorganisaties 5 wordt samengewerkt, zij het in mindere mate. Bijna 30% geeft aan geen samenwerking te hebben met andere organisaties. Dat is veel. Het zou interessant zijn om te onderzoeken waar dit aan ligt. Tijdens de startbijeenkomst werd wel duidelijk dat samenwerking vaak informeel vorm krijgt en daardoor meer organisch ontstaat in plaats van dat hier een bewuste keuze in wordt gemaakt. Daardoor voelt het misschien niet als samenwerking, omdat het zo vanzelfsprekendheid is. De behoefte wordt wel gevoeld. Niet iedereen weet waar andere organisaties zich mee bezighouden en ze realiseren zich dat ze mogelijk meer gebruik kunnen maken van elkaars kennis en ervaring. De redenen om met elkaar samen te werken zijn heel divers. 15% van de respondenten geeft aan via samenwerking mogelijk een beter aanbod voor hun cliënten/leden te kunnen realiseren. Ook geeft men in 15% van de gevallen aan dat met de samenwerking deskundige ondersteuning of inbreng in huis wordt gehaald. Tot slot is voor 11% van de respondenten de uitbreiding van het netwerk een reden om de samenwerking aan te gaan. Tijdens de startbijeenkomst viel op dat er een grote sense of community is. Mensen kennen elkaar en weten elkaar goed te vinden als ze elkaar nodig hebben. Dat maakt zoals gezegd ook, dat er minder het idee is dat er in formele zin samengewerkt wordt terwijl dat dus wel zo is. 5 In Oost Gelre is geen brede welzijnsorganisatie werkzaam. Mogelijk worden hier maatschappelijke organisaties bedoeld, die welzijnstaken uitvoeren. Utrecht, november 2018 * Vrijwilligerswerk van vitaal belang in Oost Gelre 21

22 Nvt 29% Deskundige ondersteuning/inbreng Een beter aanbod voor onze cliënten/leden 15% 15% Vergroten van ons netwerk 11% Nieuwe vrijwilligers 6% Naamsbekendheid van de organisatie Sponsoring/ financiële bijdrage Nieuwe leden 3% 3% 4% Anders, namelijk: 15% Figuur 16: Redenen om samen te werken met andere organisaties (n=107) % 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 3.5 Ondersteuning voor vrijwilligersorganisaties Contact met de gemeente Allereerst is gevraagd aan organisaties hoe ze het contact met de gemeente beoordelen. Onderstaand figuur toont dat 63% van de organisaties (zeer) tevreden is over het contact met de gemeente. 26% oordeelt neutraal over het contact met de gemeente en 8% procent van de organisaties is (zeer) ontevreden. Zeer tevreden Tevreden Neutraal Ontevreden Zeer ontevreden Geen mening Figuur 17: Tevredenheid over contact met gemeente (n=104) Aan de respondenten is ook gevraagd waar de werkwijze van de gemeente verbeterd kan worden. Ongeveer een derde (32%) van de respondenten geeft aan dat de procedures voor subsidies en vergoedingen verbetert kan worden. Organisaties ervaren dat er veel onduidelijk is, dat de communicatie Utrecht, november 2018 * Vrijwilligerswerk van vitaal belang in Oost Gelre 22

23 slecht verloopt en dat het in veel gevallen te veel werk is en te ingewikkeld. Daarin voelen organisaties zich niet altijd serieus genomen. Ruim een kwart van de organisaties (26%) geeft aan dat ze tevreden zijn met het huidige beleid. Ze vinden niet dat er verbeteringen nodig zijn. Gemeentelijke aandacht, waardering en promotie van vrijwilligersorganisaties wordt door 24% van de organisaties genoemd als verbetermogelijkheid. 21% van de organisaties geeft aan niet te weten wat ze van de gemeente mogen verwachten. Hier ligt duidelijk een kans voor de gemeente. Een vast contactpersoon bij de gemeente is een wens van 13% van de organisaties. 11% van de respondenten geeft aan dat ze behoefte hebben aan uitwisseling en brede samenwerking en dat de gemeente daar meer in mag faciliteren. Ook scholing en training wordt door 11% van de respondenten genoemd. Daarnaast noemen enkele organisaties (8%) de behoefte om te worden ondersteund bij het in contact komen met kwetsbare doelgroepen en/of het zoeken naar mogelijkheden hen te betrekken in hun activiteiten. 26% Procedures voor subsidies en vergoedingen Overleg tussen gemeente en vrijwilligersorganisaties Vaste contactpersoon bij de gemeente Scholing en training voor vrijwilligers Begeleiding bij het invullen van aanvraagformulieren Vergunningenbeleid Overig beleid Anders, namelijk: 2% 13% 13% 11% 11% 10% 8% 7% 10% 21% 24% 32% % 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% Figuur 18: Terreinen waarop de werkwijze van de gemeente verbeterd zou kunnen worden, genoemd door organisaties (n=104) Website Samen in Oost Gelre In de gemeente Oost Gelre wordt het matchen van vraag en aanbod via de website Samen in Oost Gelre gedaan. Dit is ook de meest gebruikte dienst (61%). Daarnaast dient de website als contactpunt met de gemeente, waar door een derde van de respondenten gebruik wordt gemaakt. Verder biedt de website de mogelijkheid om lokale informatie over allerlei onderwerpen op te halen en de sociale kaart in te zien. Van de deelnemende organisaties is 45% niet bekend met de website Samen in Oost Gelre. Van de overige 55% van de organisaties, maakt slechts 18% gebruik van de diensten van deze website. De gemeente Oost Gelre is voornemens nader te onderzoeken hoe het gebruik van de website is en hoe nuttig dit kanaal is voor de doelen die worden nagestreefd. Utrecht, november 2018 * Vrijwilligerswerk van vitaal belang in Oost Gelre 23

24 Ik ben niet bekend met het bestaan van de website Samen in Oost Gelre Ik ben bekend met het bestaan van website Samen in Oost Gelre, maar onze organisatie maakt er geen gebruik van Ja, en onze organisatie maakt er ook gebruik van Figuur 19. Bekendheid met de website Samen in Oost Gelre (n=104) Vrijwilligersprikbord voor vraag en aanbod van vrijwilligerswerk 61% Contact met de gemeente 33% Sociale Kaart om (zorg)organisaties in de buurt te vinden 33% Artikelen met lokale informatie over allerlei onderwerpen 28% % 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% Figuur 20: Van welke functies de website Samen in Oost Gelre maakt uw organisatie gebruik? (n=18) Ondersteuningsbehoefte De deelnemende organisaties is ook gevraagd aan te geven op welke onderwerpen ze (extra) ondersteuning zouden willen. Ongeveer een derde van de organisaties (31%) geeft aan geen behoefte te hebben aan (extra) ondersteuning. Een aantal organisaties geeft eerder aan niet precies te weten wat ze kunnen verwachten van de gemeente. Het zou met het oog daarop interessant kunnen zijn om verder uit te zoeken of het ontbreken van een ondersteuningsbehoefte bijvoorbeeld betekent dat ze geen vragen hebben, dat ze hun vragen zelf of in hun eigen netwerk kunnen beantwoorden of dat ze geen idee hebben wat de mogelijkheden zijn. Verder wordt ondersteuning vooral gevraagd (30%) bij het verkrijgen van meer financiële middelen door bijv. fondsenwerving. Ook geeft een aantal organisaties (14%) aan behoefte te hebben aan ondersteuning op het gebied van huisvesting. Utrecht, november 2018 * Vrijwilligerswerk van vitaal belang in Oost Gelre 24

25 Waar ondersteuning wordt gevraagd gaat het veelal om praktische en facilitaire zaken, maar nauwelijks over de inhoud. Wij hebben geen behoefte aan (extra) ondersteuning Op het gebied van fondsenwerving 31% 30% In de vorm van praktische faciliteiten en facilitaire Op het gebied van huisvesting Op het gebied van wetten en regelingen voor Op het gebied van promotie van vrijwilligerswerk en onze In de vorm van workshops, cursussen en trainingen voor In de vorm van advies over vrijwilligersbeleid 16% 14% 13% 13% 12% 11% Bij het organiseren van activiteiten In de vorm van begeleiding van het bestuur 7% 8% Op het gebied van werken met specifieke doelgroepen 5% In de vorm van workshops, cursussen en trainingen voor 2% Ondersteuning op een ander vlak, namelijk: 12% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% Figuur 21: Behoefte aan ondersteuning (n=103) 3.6 Overige onderdelen Wat is uw grootste uitdaging rond vrijwilligerswerk in uw organisatie? De organisaties zien zich geplaatst voor veel uitdagingen. De meest genoemde zijn echter het leuk en uitdagend houden van het vrijwilligerswerk voor de vrijwilligers en het vinden van nieuwe vrijwilligers. Ook de financiën op orde krijgen en houden wordt genoemd als een uitdaging, waarbij een goede relatie en open communicatie met de gemeente ook meewegen. Verder geven respondenten aan dat ze het als een uitdaging zien om om te gaan met toenemende werkdruk. Hoe maken we de juiste keuzes en houden we onze cliënten tevreden en behalen we onze doelen. Zie een uitgebreid overzicht van de antwoorden in bijlage 2. Op welke aspect(en) van vrijwilligerswerk in uw organisatie bent u trots? Het vrijwilligerswerk vervult de meeste respondenten met trots. Die trots gaat in de meeste gevallen over wat ze bereiken en de kwaliteit daarvan. Ze zijn trots dat het ze lukt hun enthousiasme over te brengen op andere vrijwilligers en zo de boel draaiende te houden. Ook de onderlinge samenwerking en het gevoel van samen ergens de schouders onder zetten, wordt genoemd als iets om trots op te zijn. Zie een uitgebreid overzicht van de antwoorden in bijlage 2. Wat is er nodig om vrijwilligers in uw organisatie te behouden? De vraag wat er nodig is om vrijwilligers in de organisatie te behouden, lijkt op meerdere manieren ingevuld te zijn. Utrecht, november 2018 * Vrijwilligerswerk van vitaal belang in Oost Gelre 25